TS en Iso 15614 2

TÜRK STANDARDI
TURKISH STANDARD
TS EN ISO 15614-2
Mart 2007
ICS 25.160.10
METALİK MALZEMELER İÇİN KAYNAK

PROSEDÜRLERİNİN ŞARTNAMESİ VE
VASIFLANDIRILMASI - KAYNAK PROSEDÜRÜ DENEYİ -
BÖLÜM 2: ALÜMİNYUM VE ALAŞIMLARININ ARK
KAYNAĞI
Specification and qualification of welding procedures for

metallic materials - Welding procedure test - Part 2: Arc
welding of aluminium and its alloys
TÜRK STANDARDLARI ENSTİTÜSÜ

Necatibey Caddesi No.112 Bakanlıklar/ANKARA
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
TÜVASAS TÜRKiYE VAGON SAN.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 09.03.2012
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iLTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
− Bugünkü teknik ve uygulamaya dayanılarak hazırlanmış olan bu standardın, zamanla ortaya çıkacak
gelişme ve değişikliklere uydurulması mümkün olduğundan ilgililerin yayınları izlemelerini ve standardın
uygulanmasında karşılaştıkları aksaklıkları Enstitümüze iletmelerini rica ederiz.
− Bu standardı oluşturan Hazırlık Grubu üyesi değerli uzmanların emeklerini; tasarılar üzerinde görüşlerini
bildirmek suretiyle yardımcı olan bilim, kamu ve özel sektör kuruluşları ile kişilerin değerli katkılarını
şükranla anarız.
Kalite Sistem Belgesi

İmalât ve hizmet sektörlerinde faaliyet gösteren kuruluşların sistemlerini TS EN ISO 9000 Kalite
Standardlarına uygun olarak kurmaları durumunda TSE tarafından verilen belgedir.
Türk Standardlarına Uygunluk Markası (TSE Markası)

TSE Markası, üzerine veya ambalâjına konulduğu malların veya hizmetin ilgili Türk Standardına uygun
olduğunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya çıktığında Türk Standardları Enstitüsü’nün
garantisi altında olduğunu ifade eder.
TSEK
Kalite Uygunluk Markası (TSEK Markası)
TSEK Markası, üzerine veya ambalâjına konulduğu malların veya hizmetin henüz Türk Standardı
olmadığından ilgili milletlerarası veya diğer ülkelerin standardlarına veya Enstitü tarafından kabul edilen
teknik özelliklere uygun olduğunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya çıktığında Türk
Standardları Enstitüsü’nün garantisi altında olduğunu ifade eder.
DİKKAT!
TS işareti ve yanında yer alan sayı tek başına iken (TS 4600 gibi), mamulün Türk Standardına uygun
üretildiğine dair üreticinin beyanını ifade eder. Türk Standardları Enstitüsü tarafından herhangi bir
garanti söz konusu değildir.
Standardlar ve standardizasyon konusunda daha geniş bilgi Enstitümüzden sağlanabilir.
TÜRK STANDARDLARININ YAYIN HAKLARI SAKLIDIR.
ICS 25.160.10 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 15614-2/Mart 2007
Ön söz
− Bu standard, CEN tarafından kabul edilen EN ISO 15614-2: 2005 standardı esas alınarak, TSE Metalurji
İhtisas Grubu’nca hazırlanmış ve TSE Teknik Kurulu’nun 27 Mart 2007 tarihli toplantısında Türk
Standardı olarak kabul edilerek yayımına karar verilmiştir.
− Bu standardda kullanılan bazı kelime ve/veya ifadeler patent haklarına konu olabilir. Böyle bir patent
hakkının belirlenmesi durumunda TSE sorumlu tutulamaz.
İçindekiler
0 Giriş ........................................................................................................................................................1
1 Kapsam...................................................................................................................................................1
2 Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar .........................................................................................1
3 Terimler ve tarifleri ................................................................................................................................3
3.1 Bitirme kaynağı.....................................................................................................................................3
4 İlk kaynak prosedürü şartnamesi (pWPS ) .........................................................................................3
5 Kaynak prosedürü deneyi ....................................................................................................................3
6 Deney parçası ........................................................................................................................................4
6.1 Genel ....................................................................................................................................................4
6.2 Deney parçalarının biçim ve boyutları..................................................................................................4
6.3 Deney parçalarının kaynağı .................................................................................................................7
7 Muayene ve deney.................................................................................................................................7
7.1 Deney kapsamı.....................................................................................................................................7
7.2 Deney numunelerinin yeri.....................................................................................................................8
7.3 Tahribatsız muayene..........................................................................................................................12
7.4 Tahribatlı deneyler..............................................................................................................................12
7.5 Kabul seviyeleri ..................................................................................................................................15
7.6 Muayene tekrarı..................................................................................................................................15
8 Vasıflandırma aralığı ...........................................................................................................................15
8.1 Genel ..................................................................................................................................................15
8.2 İmalâtçı ile ilgili hususlar.....................................................................................................................15
8.3 Malzeme ile iIgiIi hususlar ..................................................................................................................15
8.4 Bütün kaynak prosedürleri için genel hususlar..................................................................................19
8.5 İşlemlere ait hususlar .........................................................................................................................21
9 Kaynak prosedürü vasıflandırma kaydı (WPQR)..............................................................................21
Ek A (Bilgi için) - Kaynak prosedürü vasıflandırma kayıt formu (WPQR).............................................22
Ek A (devam) ...............................................................................................................................................23
Ek A (devam) ...............................................................................................................................................24
Ek ZA (Bilgi için) - Bu standard ve 97/23/EC ve 87/404/EEC AB direktiflerinin temel gerekleri
arasındaki ilişki ...........................................................................................................................................25
Ek ZB (Bilgi için) - Bu standardda atıf yapılan uluslararası standardların karşılığı olan ilgili Avrupa
standardları .................................................................................................................................................26
Kaynaklar.....................................................................................................................................................28
Metalik malzemeler için kaynak prosedürlerinin şartnamesi ve

vasıflandırılması - Kaynak prosedürü deneyi - Bölüm 2: Alüminyum ve
alaşımlarının ark kaynağı
0 Giriş
Bütün yeni kaynak prosedürü deneyleri, bu standardın yayım tarihinden itibaren bu standarda göre
yapılmalıdır.
Bununla birlikte, bu standard önceki standardlar veya şartnameler veya bu standardın önceki yayınlarına
göre daha önce yapılmış olan kaynak prosedürü vasıflandırma işlemlerini geçersiz kılmaz.
Vasıflandırma işlemini teknik olarak eşdeğer hâle getirmek için ilâve deneyler yapılmak zorunda kalındığında
, yalnızca bu standarda göre yapılması gereken, bir deney parçası üzerinde ilâve deneylerinin yapılması
gerekir.
Bu standardla ilgili herhangi bir konunun resmi yorumu için talepler, TSE kanalıyla ISO/TC 44/SC 10
sekreterliğine yönlendirilmelidir. Tam bir liste için www.iso.org.’ a başvurulmalıdır.
1 Kapsam
Bu standard, bir ilk kaynak prosedürü şartnamesinin kaynak prosedür deneyleri ile nasıl vasıflandırılacağını
belirtir.
Bu standard EN ISO 15607: 2003 Ek A’da ayrıntıları verilen bir seri standardın parçasıdır.
Bu standard, kaynak prosedürü vasıflandırma deneylerinin yapımı için ve Madde 8’de verilen değişkenler
aralığındaki bütün pratik kaynak işlemleri için vasıflandırılmış bir kaynak prosedürünün geçerlilik sınırları için
gerekli koşulları kapsar.
Bu standard, biçimlenebilir alüminyum ve döküm alüminyum ve aIaşımlarının ark kaynağına uygulanır. Bu

standardda geçen alüminyum terimi, alüminyum ve alüminyum alaşımlarını ifade etmektedir.
Bu standard, prEN ISO 15614-4 ile ilgili alüminyum dökümlerin bitirme kaynağına uygulanmaz.
Alüminyumun ark kaynağı, EN ISO 4063 standardına göre aşağıdaki işIemler vasıtasıyla kapsanır:
- 131: Metal asal gaz kaynağı ( MIG kaynağı),
- 141: Tungsten asal gaz ark kaynağı (TIG kaynağı),
- 15 : Plâzma ark kaynağı.
Not - Özel hizmet, malzeme ve imalât koşulları, bu standard tarafından belirtilenden (Madde 7.1) daha
ayrıntılı deney gerektirebilir.
Bu standardın prensipleri diğer ergitme kaynak işlemlerine uygulanabilir.
2 Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar

Bu standardda, tarih belirtilerek veya belirtilmeksizin diğer standard ve/veya dokümanlara atıf yapılmaktadır.
Bu atıflar metin içerisinde uygun yerlerde belirtilmiş ve aşağıda liste hâlinde verilmiştir. Tarih belirtilen
atıflarda daha sonra yapılan tadil veya revizyonlar, atıf yapan bu standardda da tadil veya revizyon yapılması
şartı ile uygulanır. Atıf yapılan standard ve/veya dokümanın tarihinin belirtilmemesi hâlinde en son baskısı
kullanılır.
EN, ISO, Adı TS No1) Adı

IEC,vb. No (İngilizce) (Türkçe)
EN 515 Aluminium and aluminium TS EN 515 Alüminyum ve alüminyum alaşımları-
alloys- Wrought products- Biçimlenebilir mamuller-Temper kısa
Temper designation gösterilişleri
EN 571-1 Non-destructive testing- TS EN 571-1 Tahribatsız muayene - Penetrant
Penetrant testing- Part 1: muayenesi - Bölüm 1: Genel kurallar
General principles
EN 1714 Non-destructive examination of TS EN 1714 Kaynakların tahribatsız muayenesi -
welds - Ultrasonic examination Kaynaklı birleştirmelerin ultrasonik
of welded joints. muayenesi
EN ISO 6947 Welds - Working positions - TS EN ISO Kaynaklar - Çalışma konumları - Eğim ve
Definitions of angles of slope 6947 dönme açılarının tarifleri
and rotation (ISO 6947:1993)
EN ISO 9606- Qualification test of welders - TS EN ISO Kaynakçıların yeterlilik sınavı- Ergitme
2 Fusion welding - Part 2: 9606-2 kaynağı- Bölüm 2: Alüminyum ve
Aluminium and aluminium alüminyum alaşımları
alloys (ISO 9606-2:2004).
EN ISO Specification and qualification TS EN ISO Metalik malzemeler için kaynak prosedürü
15607:2003 of welding procedures for 15607 şartnamesi ve vasıflandırılması -Genel
metallic materials - General kurallar
rules (ISO 15607:2003).
EN ISO Specification and qualification TS EN ISO Metalik malzemeler için kaynak
15609-1 of welding procedures for 15609-1 prosedürlerinin şartnamesi ve
metallic materials - Welding vasıflandırılması - Kaynak prosedürü
procedure specification - Part şartnamesi - Bölüm 1: Ark kaynağı
1: Arc welding (ISO 15609-
1:2004)
EN ISO 15613 Specification and qualification TS EN ISO Metalik malzemeler için kaynak
of welding procedures for 15613 prosedürlerinin şartnamesi ve
metallic materials - vasıflandırılması – İmalât öncesi kaynak
Qualification based on pre- deneyini esas alan vasıflandırma
production welding test (ISO
15613:2004)
ISO 4136 Destructive tests on welds in TS 287 EN Metalik malzemeler-Kaynaklar üzerinde
metallic materials - Transverse 895 tahribatlı deneyler-Enine çekme deneyi
tensile test
ISO 5173 Destructive tests on welds in TS 282 EN Metalik malzemelerde kaynak dikişleri
metallic materials - Bend tests. 910 üzerinde tahribatlı muayeneler- Eğme
deneyleri
ISO 9017 Destructive tests on welds in TS EN 1320 Metalik malzemelerde kaynaklar üzerinde
metallic materials - Fracture tahribatlı deneyler-Kırılma deneyi
test.
ISO 10042 Arc-welded joints in aluminium TS EN ISO Kaynak - Aluminyum ve alaşımlarında ark
and its weldable alloys - 10042+AC* kaynaklı birleştirmeler - Düzgünsüzlükler
Guidance on quality levels for için kalite seviyeleri
İmperfections
ISO 14175 Welding consumables - TS EN 439 Kaynak sarf malzemeleri- Ark kaynağı ve
Shielding gases for arc kesme için koruyucu gazlar
welding and cutting.
1)
TSE Notu : Atıf yapılan standardların TS numarası ve Türkçe adı 3. ve 4. kolonda verilmiştir. * işaretli
olanlar bu standardın basıldığı tarihte İngilizce metin olarak yayımlanmış olan Türk Standardlarıdır.
2
EN, ISO, Adı TS No1) Adı

IEC,vb. No (İngilizce) (Türkçe)
ISO 14732 Welding personnel - Approval TS EN 1320 Metalik malzemelerde kaynaklar
testing of welding operators for üzerinde tahribatlı deneyler-Kırılma
fusion welding and resistance deneyi
weld setters for fully
mechanized and automatic
welding of metallic materials
ISO 17635 Non-destructive testing of TS EN Kaynakların tahribatsız muayenesi-
welds - General rules for 12062 Metalik malzemeler için genel kurallar
fusion welds in metallic
materials
ISO 17636 Non-destructive testing of TS 5127 EN Kaynak Dikişlerinin Tahribatsız
welds - Radiographic testing of 1435 Muayenesi - Kaynaklı Birleştirmelerin
fusion-welded joints Radyografik Muayenesi
ISO 17637 Non-destructive testing of TS EN 970 Ergitme kaynaklarının tahribatsız
welds - Visual testing of fusion- muayenesi-Gözle muayene
welded joints
ISO 17639 Destructive tests on welds in TS EN 1321 Melatik malzemelerdeki kaynaklarda-
metallic materials - Tahribatlı muayene- Kaynakların
Macroscopic and microscopic makroskobik ve mikroskobik muayenesi
examination of welds
ISO/TR 15608 Welding - Guidelines for a TS CEN Kaynak - Metalik malzemeleri
metallic material grouping ISO/TS gruplandırma sistemi için kılavuz
system 15608*
ISO/TR Welding - Recommendations TS EN 1011 Kaynak-Metalik malzemelerin kaynağı
17671-1 for welding of metallic -1 için tavsiyeler-Bölüm 1:Ark kaynağı için
materials - Part 1: General genel kılavuz
guidance for arc welding
ISO/TR Welding -Recommendations
17671-4 for welding of metallic
materials - Part 4: Arc welding
of aluminium and aluminium
alloys
3 Terimler ve tarifleri
Bu standardın amaçları için, EN ISO 15607:2003’de verilen tarifler ve aşağıdakiler uygulanır.
3.1 Bitirme kaynağı

Mutabık kalınan döküm kalitesini sağlamak için imalât boyunca döküm hataları ve öz açıklılıklarını (core
opening) gidermek için yapılan kaynak.
4 İlk kaynak prosedürü şartnamesi (pWPS )

İlk kaynak prosedürü şartnamesi EN 15609-1’e göre hazırlanmalıdır. pWPS, bütün ilgili parametreler için
gerekli toleransları belirtmelidir.
Alüminyum kaynağı için yol gösterme, ISO/TR 17671-1 ve ISO/TR 17671-4’te verilmiştir.
5 Kaynak prosedürü deneyi

Deney parçalarının kaynağı ve deneyi, Madde 6 ve Madde 7’ye uygun olmalıdır.
Bu standarda uygun olarak, kaynak prosedürü deneyini uygun bir şekilde yapmayı üstlenen kaynakçı veya
kaynak operatörü, ilgili deney şartlarını karşılayarak EN ISO 9606-2 veya ISO 14732’ye göre uygun
vasıflandırma aralığı için vasıflandırılır.
6 Deney parçası
6.1 Genel
İmalâtta kaynak prosedürünün ilişkiIi olacağı kaynaklı birleştirme Madde 6.2’de belirtiIdiği şekiIde standard
bir hale getirilmiş deney parçası veya parçaları yapılmak suretiyle temsil edilmelidir. Bu standardda
gösterilen standard bir hale getirilmiş deney parçaları imalât/birleştirme geometrisi şartlarını
karşılamadığında, EN ISO 15613’ün kullanımı gerekli olur.
6.2 Deney parçalarının biçim ve boyutları
6.2.1 Genel
Deney parçalarının boy veya sayısı, bütün gerekli deneylerin yapılmasını sağlamak için yeterli olmalıdır.
İlâve deney parçaları veya en küçük boyuttan daha uzun deney parçaları, fazladan ve/veya deney tekrarı için
deney numuneleri yapılmasını sağlamak üzere hazırlanabilir (Madde 7.6).
Tâli bağlantılar (Şekil 4) ve T - birleştirmeleri (Şekil 3) hariç bütün deney parçaları için malzeme kalınlığı t,
kaynak edilen boru / plâka ile aynı olmalıdır. Uygulama standardı tarafından istendiğinde, çalışma yönü,
(ekstrüzyonda hadde yönü gibi), deney parçası üzerinde işaretIenmelidir.
Deney parçalarının kaIınIığı ve/veya boru dış çapı Madde 8.3.2.1, Madde 8.3.2.2 Madde 8.3.2.3 ve Madde
8.3.2.4’e uygun olarak seçilmelidir.
Deney parçasının biçim ve en küçük boyutları aşağıdaki gibi olmalıdır.
6.2.2 Plâkada tam nüfuziyetli aIın kaynağı

Deney parçası Şekil 1’e uygun olarak hazırlanmalıdır.
Açıklamalar:
1 İlk kaynak prosedürü şartnamesindeki (pWPS) ayrıntılara göre birleştirme hazırlığı ve alıştırma
a En küçük değer 150 mm (enine eğme deney parçaları daha büyük bir a gerektirebilir, Madde 7.4)
b En küçük değer 300 mm
t Malzeme kalınlığı
Şekil 1 - Plâkada tam nüfuziyetli aIın kaynağı için deney parçası
6.2.3 Borularda tam nüfuziyetli aIın kaynağı

Deney parçası ŞekiI 2’ye uygun olarak hazırlanmalıdır.
Not - “Boru” kelimesi, tek başına veya başka bir kelime ile kuIIanıIdığında “boru”, “tüp” veya “içi boş kesit”i
ifade etmektedir.
Açıklamalar:
a En küçük değer 150 mm
D Boru dış çapı
Şekil 2 - Boruda tam nüfuziyetli aIın kaynağı için deney parçası
6.2.4 T - birleştirme
Deney parçası Şekil 3’e uygun olarak hazırlanmış olmalıdır.
Bu, tam nüfuziyetli alın kaynakları ve iç köşe kaynakları için kullanılabilir.
Açıklamalar:
1 İlk kaynak prosedürü şartnamesindeki (pWPS) ayrıntılara göre alıştırma ve tek veya her iki taraftan
kaynak
b En küçük değer 300 mm
Şekil 3 - T – birleştirme için deney parçası
6.2.5 Boruda tâli bağIantı ve iç köşe kaynağı

Deney parçası Şekil 4’e uygun olarak hazırlanmış olmalıdır. Tâli bağlantı açısı α, imalâtta kullanılacak en
küçük açıdır.
Bu, tam nüfuziyetli birleştirmeler (üstten, içten veya geçmeli birleştirme) veya T – birleştirme için kullanılabilir.
Açıklamalar:
D1 Ana boru dış çapı
D2 Tâli boru dış çapı
t1 Ana boru malzeme kalınlığı
t2 Tâli boru malzeme kalınlığı
α Tâli bağlantı açısı
Şekil 4 - Tâli bağlantı için deney parçası
6.3 Deney parçalarının kaynağı

Deney parçalarının hazırlanması ve kaynağı pWPS’e uygun olarak ve temsil ettikleri imalât kaynağı şartları
altında yapılmalıdır. Kaynak konumları, eğim ve dönme açısı için sınırlamalar EN ISO 6947’ye uygun
olmalıdır. Punta kaynakları son birleştirme içerisine ergitme yoluyla birleştiriIdiğinde, deney parçasının içine
dahil edilmelidir.
Bir muayene elemanı veya muayene kuruIuşu deney parçalarının kaynağı ve deneyinde şahit olarak
bulunmalıdır.
7 Muayene ve deney
7.1 Deney kapsamı

Deney, Çizelge 1’in şartlarına uygun olarak tahribatsız muayene (NDT) ile tahribatlı deneylerin her ikisini de
kapsar.
Bir uygulama standardı, ilâve deneyler belirtebilir. Örneğin:
- Boyuna kaynak çekme deneyi,

7
- Kaynak metali eğme deneyi veya uzamayı ölçme için özel kaynak metali eğme deneyi,
- % 0,2 deneme gerilmesi ve/veya uzamanın tayini için çekme deneyi,
- İstavroz deneyi.
Not - Daha çok bilgiden istifade etmek ve sadece ilâve deney verileri elde etmek için daha sonraki bir
tarihte kaynak prosedürünün tekrarından kaçınmak için özel hizmet, malzeme veya imalât koşulları
bu standard tarafından belirtilenden daha ayrıntılı deney gerektirebilir.
Çizelge 1 - Deney parçalarının muayenesi ve deneyi
Deney parçası Muayene/deney tipi Muayene/deney kapsamı Not
Tam nüfuziyetli alın kaynağı Gözle %100 -

(Şekil 1 ve Şekil 2) Radyografik veya ultrasonik % 100 -
Penetrant muayenesi % 100 -
Enine çekme deneyi 2 deney numunesi -
a)
Enine eğme deneyi 2 kök ve 2 yüzey deney
numunesi
1 deney numunesi
Makro muayene -
1 deney numunesi b)
Mikro muayene
Tam nüfuziyetli Gözle %100 -

T - birleştirmeler - Şekil 3 Penetrant muayenesi % 100 -
d)
Radyografik veya ultrasonik % 100
Tam nüfuziyetli tâli bağlantı Makro muayene 2 deney numunesi -
c)
- Şekil 4 b)
Mikro muayene 1 deney numunesi
İç köşe kaynağı c) Gözle %100 -

Şekil 3 ve Şekil 4 Penetrant muayenesi % 100 -
Makro muayene 2 deney numunesi -
b)
Mikro muayene 1 deney numunesi
a)
İki kök ve iki yüzey eğme deneyi numuneleri, t≥12 mm için tercihen dört kenar eğme deneyi
numuneleri ile değiştirilebilir.
b)
Sadece 23 malzeme grubu ve bütün dökümler için.
c)
Ayrıntılı deney, birleştirmenin mekanik özellikleri üzerinde bilgi sağlamaz. Bu özellikler uygulama ile
alâkalı olduğunda, örneğin, bir alın kaynak vasıflandırması gibi ilâve bir vasıflandırmayı da
kapsamalıdır.
d)
Şekil 3’e uygun deney numuneleri için sadece iki makro deney numunesi.
7.2 Deney numunelerinin yeri

Deney numuneleri ŞekiI 5, ŞekiI 6, ŞekiI 7 ve ŞekiI 8’e uygun olarak alınmalıdır.
Deney numuneleri, bütün tahribatsız muayenelerin (NDT) yapılmasından sonra alınmalı ve kullanılan NDT
metotları için ilgili muayene kriterlerini geçmiş olmalıdır.
Deney numunelerinin, kullanılan NDT metotları için kabul edilebilir sınırlar içinde kalan kusurların olduğu
bölgelerden olmamak kaydıyla, uygun yerlerden alınmasına müsaade ediIir.
Açıklamalar:
1 Hurda 25 mm
2 Kaynak yönü
3 Bölge için : - 1 çekme deney numunesi

- Eğme deney numuneleri veya kırma deney numuneleri
4 Bölge için : - Gerektiğinde ilâve deney numuneleri

6 Bölge için : - 1 makro deney numunesi

- 1 mikro deney numunesi
Not - Ölçekli değildir.
Şekil 5 – Plâkada bir alın kaynağı için deney numunelerinin yeri
Açıklamalar:
1 Sabit borunun üstü

3 Bölge için : - Gerektiğinde ilâve deney numuneleri

5 Bölge için : - 1 makro deney numunesi

- 1 mikro deney numunesi
Not - Ölçekli değildir.
Şekil 6 – Boruda alın kaynağı için deney numunelerinin yeri
10
Açıklamalar:
1 Hurda 25mm
2 Mikro ve makro deney numuneleri
3 Bir makro deney numunesi
4 Kaynak yönü
Şekil 7 – Bir T - birleştirme için deney parçalarının yeri
Açıklamalar:
α Tâli bağlantı açısı
A ve A1, B ve B1 konumlarında alınan makro deney numuneleri
A konumunda alınan mikro deney numunesi
Şekil 8 – Bir tâli bağlantı veya boruda iç köşe kaynağı için deney parçalarının yeri
11
7.3 Tahribatsız muayene

Bütün tahribatsız muayeneler, Madde 7.1’e ve Çizelge 1’e göre deney numunelerinin kesilmesinden önce
deney parçaları üzerinde yapılmalıdır.
Tahribatsız muayene; birleştirme geometrisi, malzemeler ve çaIışma şartlarına bağlı olarak, Çizelge 1’de
istendiği şekilde ISO 17637’e (gözle muayene), ISO 17636’ya (radyografik muayene), EN 1714’e
(ultrasonik muayene) ve EN 571-1’e (penetrant muayenesi) göre yapılmalıdır.
7.4 Tahribatlı deneyler
7.4.1 Genel
Deney kapsamı, Çizelge 1’de istendiği gibi olmalıdır.
7.4.2 Enine çekme deneyi

Alın birleştirmeIerinde enine çekme deneyi için numuneler ve deney, ISO 4136’ya uygun olmalıdır.
Dış çapı 50 mm’den büyük borular için, deney numunesine, boru et kaIınlığına eşit bir kalınlık vermek için
aşırı kaynak metali, her iki yüzeyde de giderilmelidir.
Dış çapı 50 mm’ye eşit veya 50 mm’den küçük borular için ve küçük çaplı boruların bütün kesiti
kuIIanıldığında, aşırı kaynak metali, borunun iç yüzeyinde oIduğu gibi bırakılabilir.
Deney numunesinin çekme mukavemeti, 21 ve 22 gruplarının (Çizelge 2) ″ 0 ″ durumlarında, ilgili standardda

esas metal için belirtilen değere karşıIık gelen en küçük değerden daha küçük olmamalıdır.
Kaynaklı deney numunesinin kaynak edildiği durumda çekme mukavemeti [Rm(w)] aşağıdaki şartları
sağIamaIıdır:
Rm(w) =Rm(pm) x T
Burada:
Rm(w) Kaynaklı deney numunesinin kaynak edildiği durumda çekme mukavemeti,
Rm(pm) İlgili standardda istenen, esas melzemenin belirtilen en küçük çekme mukavemeti,
T Birleştirme verim faktörü
dür.
Farklı alaşımlar arasındaki kombinasyonlar için en düşük tek Rm(w) değerine ulaşılmalıdır.
12
Çizelge 2 - Alın kaynaklarının çekme mukavemeti için verim,
Malzeme grubu veya Kaynaktan önce esas metalin temper Kaynak sonrası R m ( w)
alt grubu durumu a) b) durumu c) T=
R m ( pm)
(ISO/TR15608)
21 Bütün temper durumları Kaynak edildiği 1,0 d)

durumda
22 Bütün temper durumları Kaynak edildiği 1,0 d)

durumda
T4 Tabiî yaşlanma 0,7

T4 Sunî yaşlanma 0,7 e) f)
23.1
T5 veT6 Tabiî yaşlanma 0,6
T5 veT6 Sunî yaşlanma 0,7 f)

23.2 T4 Sunî yaşlanma 0,75 e) f)

T6 Sunî yaşlanma 0,75 f)
Diğer alaşımlar Bütün temper durumları - g) - g)

a)
EN 515’e bakınız.
b)
Çizelgede görülmeyen diğer temperleme durumlarındaki esas metal için, Rm(w) tasarım şartnamesine
uygun olmalıdır.
c)
Yaşlanma koşulları tasarım şartnamesine uygun olmalıdır.
d)
Rm(pm), deney için kullanılan gerçek esas metalin temper durumu dikkate alınmaksızın “0” durumunda
belirtilen en küçük çekme mukavemetini esas alır.
e)
Deney parçaları, muayeneden önce ve kaynaktan sonra yapay olarak yaşlandırıldığında, T verim faktörü
T6 esas metal durumuna uygulanır.
f)
Kaynak sonrası tam ısıl işlem uygulandığında daha iyi özellikler elde edilebilir. Rm (w)
g)
Kaynak sonrası yaşlandırma şartları ve Rm(w) tasarım şartnamesine uygun olmalıdır.
7.4.3 Eğme deneyi

AIın birleştirmelerde eğme deneyi için deney numuneleri, ISO 5173’e uygun olmalıdır.
Bütün gruplar için eğme açısı, aşağıdaki gibi malzeme uzaması esas alınarak hesaplanmış mandrel çapı
kullanılarak 180° olmalıdır:
- Uzama > % 5 için
100 x t s
d= − ts
A
Burada:
D: En büyük mandrel çapı,
ts: Eğme deney numunesinin kalınlığı (bu kenardan bükmeyi kapsar),
13
A: İmalatçı malzeme şartnamesi tarafından istenen en düşük çekme uzaması (farklı alaşımlar arasındaki
birleştirme için en düşük tek değer kullanılmalıdır),
dır.
Çizelge 3, bazı uzamalar ve kalınlıklar için hesaplanmış en büyük mandrel çapları için örnekleri verir.
Deney olanakları uygun görüldüğünde daha küçük mandrel çapları kullanılabilir.
- Uzama ≤ % 5 için tavlama, deneyden önce yapılmalıdır. Mandrel çapı belirtilen ″ 0 ″ temper koşulları
vasıtasıyla verilen uzama ile hesaplanmalıdır.
Deney sırasında, deney numuneleri herhangi bir yönde 3 mm’den büyük tek bir hatayı göstermemelidir.
Deney sırasında, bir deney numunesinin köşeIerinde beliren hatalar değerlendirmede ihmal edilmelidir.
Çizelge 3 – Bazı uzamalar ve kalınlıklar için hesaplanmış en büyük mandrel çapları için örnekler
Uzama A
Eğme deney %
numunesinin
kalınlığı 8 10 12 15 17 20 25 35
ts
Hesaplanmış en büyük mandrel çapı d
mm
mm
4 46 36 29 23 20 16 12 7
6 69 54 44 34 29 24 18 11
8 92 72 59 45 39 32 24 15
10 115 90 73 57 49 40 30 19
12 138 108 88 68 59 48 36 22
15 172 135 110 85 73 60 45 28
20 230 180 147 113 98 80 60 37
25 288 225 183 142 122 100 75 46
30 345 270 220 170 146 120 90 56
35 402 315 257 198 171 140 105 65
40 460 360 293 227 195 160 120 74
7.4.4 Kırma deneyi

Alın birleştirmelerinde kırma deneyi için deney numunesi ve deney, ISO 9017’ye uygun olmalıdır.
7.4.5 Makroskopik / mikroskopik muayene

Deney numunesi hazırlanmalı ve bir tarafında ergime hattını, ısıdan etkilenen bölgeyi (HAZ) ve yığıIan
pasoları açıkça göstermek için ISO 17639’a göre muayene edilmelidir.
Makroskopik muayene etkilenmeyen esas malzemeyi kapsamalıdır.
Madde 7.5’te belirtilen kabul seviyeleri uygulanmalıdır.
Belirli alaşımlar dağlandığında, çatlak benzeri belirti oluşumundan kaçınmak için dikkat edilmelidir.
14
7.5 Kabul seviyeleri

Bir kaynak prosedürü, fazla kaynak metali, fazla dış bükeyIik, aşırı kaynak yüksekliği ve aşırı nüfuziyet gibi C
seviyesinin uygulandığı kusur tiplerinin haricinde, deney parçasındaki kusurlar, EN 30040’ta B seviyesinde
belirtilen sınırlar içerisinde kaldığında vasıflandırılır.
ISO 10042’nin kalite seviyeleri ve farklı NDT tekniklerinin kabul seviyeleri arasındaki karşılıklı ilişki ISO
17635’te verilmiştir.
7.6 Muayene tekrarı

Deney parçası, Madde 7.5’te belirtilen gözle muayene veya NDT şartIarından herhangi birine uymada
başarısız olduğunda, ilâve bir deney parçası kaynak edilmeli ve aynı muayeneye tâbi tutulmalıdır. Bu ilâve
deney parçası ilgili şartları sağIamadığında, kaynak prosedürü şartnamesi başarısız sayılır.
Herhangi bir deney parçası, sadece kaynak kusurlarından dolayı Madde 7.4’e uygun tahribatlı deney için
şartIara uygun olmadığında, uygun olmadığı her bir deney parçası için ilâve iki deney parçası deneye tâbi
tutulmalıdır. İlâve deney numuneleri, yeterli malzeme mevcut olduğunda aynı deney parçasından veya yeni
bir deney parçasından alınabilir
Çekme deney numunesi Madde 7.4.2’de belirtilen şartlarını karşılamadığında, başarısız olanların her biri için
iki deney numunesi daha alınmalıdır. Alınan deney numunelerinin her ikisi de Madde 7.4.2’de belirtilen
şartların karşılamalıdır.
Her bir ilâve deney parçası ilk deney parçasının başarısız olduğu deneylerin aynısına maruz
bırakılmamalıdır. İlâve deney parçalarından biri şartlara uymadığında, kaynak prosedürü şartnamesi
başarısız olur.
8 Vasıflandırma aralığı
8.1 Genel
Madde 8’de verilen şartların her biri bu standarda uygun olarak karşılanmalıdır.
Belirtilen aralıkların dışındaki değişikIikler, yeni bir kaynak prosedür deneyini gerektirir.
8.2 İmalâtçı ile ilgili hususlar

Bir imalâtçı tarafından sağlanan bu standarda göre bir kaynak prosedürü deneyi vasıtasıyla bir pWPS’in
vasıflandırılması, imalâtçının aynı teknik ve kalite kontrolü altındaki atelyelerde veya şantiyelerde yapılan
kaynak için geçerlidir.
Kaynak prosedürü deneyini yapan imalâtçı, yapılan bütün kaynakların sorumluluğunu üstlendiğinde kaynak,
aynı teknik ve kalite kontrol altındadır.
8.3 Malzeme ile iIgiIi hususlar
8.3.1 Esas malzeme gruplandırması

Kaynak prosedür deneylerinin sayısını en aza indirgemek için, alüminyum ve alüminyum alaşımları ISO /TR
15608’e göre gruplandırılır.
Gruplandırma, ortaya çıkan safsızlıklara göre değil, maksatlı olarak ilâve edilmiş elementlere göre yapılır.
Gruplandırma sisteminin kapsamadığı her bir malzeme veya malzeme kombinasyonu için ayrı kaynak
prosedürü vasıflandırması gerekir.
Kalıcı altlık malzemesi, onay grubu/alt grubu içinde kalan esas malzeme olarak göz önüne alınmalıdır.
Benzer veya benzer olmayan birleştirmeIer için vasıflandırma araIığı Çizelge 4’te verilmiştir.
Çizelge 4’ün kapsamadığı herhangi bir benzer olmayan metal birleştirmesi, diğer esas malzemeler için
herhangi bir vasıflandırma aralığı olmaksızın özel bir deneyi gerektirir.
Mekanik özellikleri doğrulamak için, benzer metal birleştirmeleri üzerinde ilâve deney parçaları gerekebilir.
15
Benzer olmayan bir metal birleştirme için elde edilen herhangi bir vasıflandırma, aynı ilâve metal tipiyle
kaynatılmış esas malzemenin her bir alt grubunu da vasıflandırır.
Çizelge 4 – Benzer ve benzer olmayan metal birleştirmeleri için vasıflandırma aralıkları
Deney Benzer birleştirme Farklı birleştirme aralık grupları/alt grupları

parçasının aralık grupları/alt
malzeme grupları
grubu/alt grubu
21 - 21 21-21 Uygulanmaz
22.1 - 22.1 22.1-22.1 22.1 - 22.2
22.2-22.2
22.2 - 22.2 22.2 - 22.2 22.1 - 22.2
22.1- 22.1
22.3 - 22.3 22.3 - 22.3 22.1, 22.2, 22.3 ve 22.4 arasındaki kombinasyonlar
22.1 - 22.1
22.2 - 22.2
22.4 - 22.4
22.4 - 22.4 22.4 - 22.4 22.1, 22.2, 22.3 ve 22.4 arasındaki kombinasyonlar
22.1 - 22.1
22.2 - 22.2
22.3 - 22.3
23.1 - 23.1 23.1 - 23.1 22.1, 22.2 a), 22.3 a) ve 22.4 a) arasındaki kombinasyonlar
22.1 - 22.1
22.2 - 22.2 a)
22.3 - 22.3 a)
22.4 - 22.4 a)
23.2 - 23.2 23.2 - 23.2 23.2 - 23.1

22.1, 22.2 a), 22.3 a) ve 22.4 a) arasındaki kombinasyonlar
23.1 - 23.1
22.1 - 22.1
22.2 - 22.2 a)
22.3 - 22.3 a)
22.4 - 22.4 a)
16
24.1 - 24.1 24.1 - 24.1 Uygulanmaz
24.2 - 24.2 24.2 - 24.2 24.2 - 24.1 ve 24.2 - 23.1 b)
24.1 - 24.1
23.1 - 23.1 b)
25 - 25 25 - 25 25 - 24.1
25 - 24.2
24.1 - 24.1
24.2 - 24.2
26 - 26 26 - 26 26 - 24.1 c) , 24.2 c) veya 25 c) ‘in herhangi biri
24.1 - 24.1 c)
24.2 - 24.2 c)
25 – 25 c)
Not - Vasıflandırma aynı ilâve malzemenin kullanımı sağlandığında geçerlidir.
a)
Al-Mg ilâve malzeme kullanmak şartıyla.
b)
Al-Si ilâve malzeme kullanmak şartıyla.
c)
Sadece dökümler için
8.3.2 Esas malzeme kalınIığı ve boru çapı
8.3.2.1 Genel
t anma kalınlığı aşağıdaki anlamları taşımalıdır:
a) Bir alın birIeştirmesi için:
Benzer olmayan kalınlıklar arasındaki birleştirmeler için esas metal kalınlığı, daha ince olan malzemenin
kalınlığıdır.
b) Bir iç köşe kaynağı için:
Farklı kalınlıklar arasındaki birIeştirmeler için, vasıflandırılan esas metal kalınlığı, daha ince olan malzemenin
kalınlığıdır. Çizelge 5’te belirtildiği gibi vasıflandırılan herbir kalınlık aralığı için, Madde 8.3.2.3’te verildiği gibi
vasıflandırılmış iç köşe kaynak kalınlıklarının ilgili aralığı da vardır.
c) Bir üstten tâli bağlantı için:
Tâli borunun kalınlığı.
d) Bir içten veya geçmeli tâli bağlantı için :
Ana borunun kalınlığı.
8.3.2.2 Ana malzeme kalınlıkları için vasıflandırma aralığı

Tek ve çok pasolu işlemlerde t kalınlığında bir kaynak prosedür deneyinin vasıflandırılması, Çizelge 5’te
verilen kalınlık aralıkları için vasıflandırmayı kapsamalıdır.
17
Çok işlemli prosedürlerde, her bir kaynak işlemi için yığılan kaynak malzeme kalınlığı, tek kaynak işlemi için
vasıflandırma aralığına esas olarak kullanılabilir.
Tek pasolu otomatik işlemler için nüfuziyet derinliği, vasıflandırılan en fazla derinliktir.
Çizelge 5 - Plâkalar ve borularda esas malzeme kalınlıkları için vasıflandırma aralığı
Ölçüler mm’dir.
Deney parçası kalınlığı Vasıflandırma aralığı

t
t≤3 0,5t - 2t
3 < t ≤ 20 3 - 2t
t > 20 ≥ 0,8t
8.3.2.3 İç köşe kaynaklarının kaynak kalınlıkları için vasıflandırma araIığı

Çizelge 5’teki şartlara ilâve olarak, “a” kaynak kalınlığının vasıflandırma aralığı Çizelge 6’da verilmiştir.
Çizelge 6 - Plâkalar ve borularda kaynak kalınlıkları için vasıflandırma aralığı
Ölçüler mm’dir.
Deney parçası kaynak kalınlığı Vasıflandırma aralığı

a
a < 10 0,75 a – 1,5 a
a ≥ 10 ≥ 7,5
Bir alın kaynak deneyi vasıtasıyla bir iç köşe kaynağı vasıflandırıldığında, vasıflandırılan kaynak kalınlık
aralığı yığılan kaynak metalinin kalınlığını esas almalıdır.
İmalât işinin çoğu iç köşe kaynağı olduğunda, bir ilâve iç köşe kaynak deneyi gerekebilir.
8.3.2.4 Boruların ve tâli bağlantıların çapı için vasıflandırma aralığı

D çapı üzerinde bir kaynak prosedür deneyinin vasıflandırması, Çizelge 7’de verilen aşağıdaki aralıklardaki
çaplar için vasıflandırmayı kapsamalıdır.
Plâkalar için verilen vasıflandırma dış çapı 500 mm’den büyük olan veya PA veya PC (dönen konum) kaynak
konumunda kaynatılan 150 mm’den büyük çaplı boruları da kapsar.
18
Çizelge 7 - Boru ve tâli bağlantı çapları için vasıflandırma aralığı

Ölçüler’mm dir.
Deney parçasının çapı Vasıflandırma aralığı

a)
D
D ≤ 25 0,5 D - 2 D
D > 25 ≥ 0,5 D (en az 25mm)
Not - Yapısal içi boş kesit için D, en küçük kenar boyutudur.

a)
D, boru dış çapı veya tâli bağlantı borusunun dış çapıdır
8.3.3 Tâli bağlantı açısı

α açısına sahip bir tâli bağIantı üzerinde yapılan prosedür deneyi, α ≤ α1 ≤ 900 araIığında olan bütün α1 tâli
bağlantı açılarını da vasıflandırmalıdır.
8.4 Bütün kaynak prosedürleri için genel hususlar
8.4.1 Kaynak işIemi

Mekanizasyonun her bir derecesi bağımsız olarak (elle, kısmî mekanize, tam mekanize ve otomatik)
vasıflandırmalıdır.
Vasıflandırma, yalnızca kaynak prosedür deneyinde kullanılan kaynak işlemi / işlemleri için geçerlidir.
Çok işlemli prosedürler için kaynak prosedürü vasıflandırması, her bir kaynak işlemi için ayrı kaynak
prosedürü deneyi ile yapılabilir. Bir çok işlemli prosedür deneyi gibi kaynak prosedür deneyi yapmak da
mümkündür. Böyle bir deney vasıflandırması, yalnızca, çok işlemli prosedür deneyi esnasında yapılan işlem
sırası için geçerlidir.
Not - Deney, bu standarda uygun bir kaynak işlemiyle yapılmadıkça herhangi bir tek işlem vasıflandırması
için çok işlemli prosedür deneyi kullanımına izin verilmez.
8.4.2 Kaynak konumları

Herhangi bir konumdaki deney kaynağı (boru veya plâka), ayrı bir kaynak prosedürü deneyi gerektiren PG
ve J-L045 haricindeki bütün konumlarda (boru veya plâka) yapılan kaynakları vasıflandırır.
8.4.3 BirIeştirme tipi

Kaynak prosedür deneyinde kullanılan kaynaklı birleştirme tipleri için vasıflandırma aralığı Çizelge 8’de
verilmiştir. Bu çizelgede vasıflandırma araIığı, aynı satırda gösterilmektedir.
Verilen bir kaynak işlemi için çok pasolu yığmayı tek bir pasoluya (veya her bir tarafta tek pasoya)
değiştirmeye veya tersine izin verilmez.
19
Çizelge 8 - Birleştirme tipi için vasıflandırma araIığı
Vasıflandırma aralığı
Plâkada alın birleştirme b) Boruda alın Tâli bağlantılar Boruda
birleştirme ve
deneyinde kullanılan
deney parçasındaki
Tek Her iki Tek taraftan Tek Her iki plâkada

Kaynak prosedürü
taraftan taraftan kaynaklı taraftan taraftan iç köşe

kaynaklı kaynaklı kaynaklı kaynaklı kaynağı
birleştirme tipi
açmadan
Altlıksız
Altlıksız
Altlıklı
açarak
- - -
Altlıklı
Kök
Kök
Altlıklı x - x - xa) - - xa) x
Tek taraftan
kaynaklı
Plâkada alın birleştirme b)
Altlıksız x x x x xa) xa) xa) xa) x
Kök x - x - xa) - - xa) x

Her iki taraftan
açarak
kaynaklı
Kök x - x x - - - xa) x
açmadan
Altlıklı x - x - x - - x x
Boruda alın
Tek taraftan
birleştirme
kaynaklı
Altlıksız x x x x x x x x x
Tek taraftan
kaynaklı
- - - - - - - x x x
Tâli bağlantılar
Her iki taraftan

kaynaklı
- - - - - - - - x x
Plâka ve boruda
iç köşe kaynağı
- - - - - - - - - - x
Açıklamalar:
x: WPS tarafından kapsanan birleştirme kaynak tiplerini gösterir.
-: WPS tarafından kapsanmayan birleştirme kaynak tiplerini gösterir.
a
: Plâka, D > 500 mm olan boruyu vasıflandırır.
b
: Plâka üzerindeki alın birleştirmeleri, T - birleştirmeleri vasıflandırır.
8.4.4 İlâve metal kısa gösterilişi

İlâve metaIlerin vasıflandırma aralığı, ISO/TR 17671-4’te tarif edilen aynı tip içindeki diğer ilâve metalleri
kapsar.
20
8.4.5 Akım tipi

Verilen vasıflandırma, kaynak prosedür deneyinde kullanılan akım tipi [doğru akım (d.a), alternatif akım (a.a),
darbeli akım)] ve kutuplama içindir.
8.4.6 Isı girdisi

Bu maddenin şartIarı yalnız ısı girdisinin kontrolu beIirtildiğinde uygulanır.
Vasıflandırılan ısı girdisinin üst sınırı, deney parçasının kaynağında kullanılandan %25 daha büyüktür.
Vasıflandırılan ısı girdisinin alt sınırı, deney parçasının kaynağında kullanılandan %25 daha düşüktür.
Isı girdisi, ISO/TR 17671-1’e göre hesaplanır.
8.4.7 Ön ısıtma sıcaklığı

Ön ısıtma gerektiğinde, vasıflandırmanın alt sınırı, kaynak prosedür deneyinin başlangıcında uygulanan
anma ön ısıtma sıcakIığıdır.
8.4.8 Pasolararası sıcaklık

Vasıflandırmanın üst sınırı, kaynak prosedür deneyinde uIaşıIan en yüksek pasolararası sıcakIıktır.
8.4.9 Kaynak sonrası ısıl işlem veya yaşIandırma

Tabii yaşlandırma, suni yaşlandırma gibi kaynak sonrası ısıl işlemi EN 515’e uygun pWPS’de belirtilmiş
olmalıdır. Kaynak sonrası ısıl işIem veya yaşIandırmanın ilâve edilmesi veya çıkarılmasına müsaade
edilmez.
pWPS’de belirtilen sıcaklık araIığı ve yaşIandırma şartları, vasıflandırma aralığıdır.
8.5 İşlemlere ait hususlar

8.5.1 İşlem 131
8.5.1.1 Koruyucu gaza verilen vasıflandırma, ISO 14175’e uygun sembolle sınırlıdır. ISO 14175 tarafından
kapsanmayan koruyucu gazlar, deneyde kullanılan gazın anma bileşimi ile sınırlıdır.
8.5.1.2 Tel sistemi için verilen vasıflandırma, kaynak prosedür deneyinde kullanılan tel sistemi (örneğin, tek
telIi veya çok telli sistem) ile sınırlıdır.
8.5.2 İşlem 141
Koruyucu gaz ve altlık gazı için verilen vasıflandırma, kaynak prosedür deneyinde kullanılan ISO 14175’e
göre sembol ile ile sınırlıdır. ISO 14175 tarafından kapsanmayan koruyucu gazlar, deneyde kullanılanın
anma bileşimi ile sınırlıdır.
8.5.3 İşlem 15
8.5.3.1 Verilen vasıflandırma, kaynak prosedür deneyinde kullanılan plâzma gazının anma bileşimi ile
sınırlıdır.
8.5.3.2 Koruyucu gaz ve altlık gazı için verilen vasıflandırma, kaynak prosedür deneyinde kullanılanın ISO
14175’e göre kısa gösterişi ile sınırlıdır. ISO 14175 tarafından kapsanmayan koruyucu gazlar, kaynak
prosedür deneyinde kullanılanın anma bileşimi ile sınırlıdır.
9 Kaynak prosedürü vasıflandırma kaydı (WPQR)

Kaynak prosedürü vasıflandırma kaydı (WPQR), deney tekrarları da dâhil olmak üzere, her bir deney
parçasının değerlendirme sonuçlarının ifadesidir. EN ISO 15609-1’de WPS için verilen ilgili hususlar, Madde
7’de belirtilen şartlar tarafından reddedilebilecek özelliklerin ayrıntıları ile birlikte verilmelidir. Reddedilecek
özellik veya kabul edilemeyen deney sonuçları bulunamadığında, deney parçası kaynak prosedür deneyinin
ayrıntılarını veren WPQR, muayene elemanı veya muayene kuruluşu tarafından imzalanmalı ve tarih
belirtilerek onaylanmalıdır.
Düzenli bir takdim ve veri değerlendirmesini kolaylaştırmak için kaynak prosedürü ve deney sonuçlarının
ayrıntılarını kaydetmek için bir WPQR formu kullanılmalıdır.
Bir WPQR formu örneği Ek A’da gösteriImiştir.
21
Ek A
(Bilgi için)
Kaynak prosedürü vasıflandırma kayıt formu (WPQR)
Kaynak prosedürü vasıflandırma - Deney belgesi
İmalâtçının WPQR No: Muayene yapan kişi veya kuruluşu

İmalâtçı : Referans No :
Adres :
Talimat / Deney standardı :
Kaynağın yapıIdığı tarih :
Vasıflandırma kapsamı
Kaynak işlemi/işlemleri :
Birleştirme ve kaynak tipi :
Esas malzeme grup/grupları ve alt grup/grupları :
Esas malzeme kalınlığı (mm) :
Kaynak kalınlığı (mm) :
Tek paso/çok paso :
Boru dış çapı (mm) :
İlâve metal tipi :
Koruyucu gazın kısa gösterilişi :
Altlık gazının kısa gösterilişi :
Kaynak akım tipi ve kutuplama:
Isı girdisi :
Kaynak konumları :
Ön ısıtma sıcaklığı :
Pasolararası sıcaklık :
Kaynak sonrası ısıl işlem ve / veya yaşlandırma :
Diğer bilgiler :
Bu form, deney kaynaklarının yukarıda belirtilen talimat / deney standard şartlarına uygun olarak
hazırlandığını, kaynak ediIdiğini ve deneye tabi tutuIduğunu belgeler.
……………………………. ………………………….. …………………………………………………

Yer Düzenleme tarihi Muayeneyi yapan kişi veya kuruluş:
İsim, tarih ve imza :
22
Ek A
(devam)
Kaynak deneyi kaydı

Yer : Muayeneyi yapan kişi veya kuruluş :
İmalâtçının pWPS No : Hazırlama ve temizleme metodu :
İmalâtçının WPQR No : Esas metal şartnamesi :
İmalâtçı : Malzeme kaIınlığı (mm) :
Kaynakçının adı : Boru dış çapı (mm) :
Kaynak işlemi : Kaynak konumu :
Birleştirme ve kaynak tipi :
Kaynak hazırlığı ayrıntıları (şema)* :
Birleştirme tasarımı Kaynak işlem sıraları
Kaynakla ilgili ayrıntılar
Paso Kaynak İlâve Akım Gerilim Akım tipi / Tel sürme İlerleme hızı* Isı girdisi
işlemi metal A V Kutuplama hızı
boyutu
İlâve metal kısa gösterilişi :

Diğer bilgiler* (meselâ):
Herhangi bir özel fırınlama veya kurutma : SaIınım (en büyük paso genişIiği ) :
Gaz: - Koruyucu : Salınım ( genlik, frekans, toplam süre ):
- Altlık : Darbeli kaynak ayrıntıları :
Gaz akış hızı - Koruyucu : Temas ucu/iş parçası mesafesi :
- Altlık : Plâzma kaynak ayrıntıları:
Tungsten elektrot tipi/boyutu : Torç açısı :
Kök açma / altIık ayrıntıları :
Ön ısıtma sıcaklığı :
Pasolararası sıcaklık :
Kaynak sonrası ısıl işlem ve/veya yaşlandırma :
Süre, sıcaklık, metot, ısıtma ve soğutma hızları :
…………………………………………… …………………………………………….
İmalâtçı Muayeneyi yapan kişi veya kuruIuş
İsim, tarih ve imza: İsim, tarih ve imza:
Deney sonuçları
____________________________
*Gerektiğinde
23
Ek A
(devam)
İmalâtçının WPQR No : Muayeneyi yapan kişi veya kuruIuş :

Referans No :
Tahribatsız muayene
Tip Kabul edilebilir Kabul edilemez Rapor no
Gözle muayene
Penetrant muayenesi
Radyografik muayene
Ultrasonik muayene
Metalografik muayeneler
Tip Kabul edilebilir Kabul edilemez Rapor no
Makro
Mikro
Tahribatlı deneyler
Çekme deneyleri Gerekli Evet Hayır Deney sıcaklığı :
Tip / No Re Rm %A %Z Kırılma yeri Notlar

N/mm2 N/mm2
Şart
1
2
Kabul edilebilir Evet Hayır
Eğme deneyleri Gerekli Evet Hayır
Tip / No Eğme tarafı Mandrel çapı d Sonuç
Kabul edilebilir Evet Hayır
Diğer deneyler*:
Notlar:
Deneylerin hangi şartlara göre yapıIdığı :

Lâboratuvar raporu referans no:
Deney sonuçları kabul edilebilir/kabul edilmez (uygun olanı çizin)
Deneyin kimin huzurunda yapıldığı :
…………………………………………………..
Muayeneyi yapan kişi veya kuruIuş
İsim, tarih ve imza
* Gerektiğinde
24
Ek ZA
(Bilgi için)
Bu standard ve 97/23/EC ve 87/404/EEC AB direktiflerinin temel gerekleri

arasındaki ilişki
Bu standard Avrupa Komisyonu ve Avrupa Serbest Ticaret Birliği tarafından CEN’e verilen bir talimatla Yeni
Yaklaşım Direktifi No 97/23/EC ve 87/404/EEC’nin önemli özelliklerine uygunluk sağlamak üzere
hazırlanmıştır.
Bu standard yukardaki Direktif altında Avrupa Birliğinin Resmî Gazetesinde yer aldığında ve en az bir Üye
Ülkede Ulusal bir Standard olarak kullanıldığında, Çizelge ZA.1 ve Çizelge ZA.2’de verilmiş olan bu
standarda ait maddelerle uygunluk (bu standardın kapsamı sınırları içinde olmak üzere) bu Direktifin karşılık
gelen önemli hükümleri ve ilgili EFTA talimatlarıyla uygunluk nedeni olarak kabul edilir.
Çizelge ZA.1 - Bu standard ve AB Direktifi 97/23/EC arasındaki ilişki
Bu standardın maddeleri ve alt AB Direktifi 97/23/EC’nin önemli Notlar

maddeleri hükümleri (Ers)
Madde 4, Madde 5, Madde 6, Ek I, Madde 3.1.2 Kalıcı birleşme

Madde 7, Madde 8, Madde 9
Çizelge ZA.2 - Bu standardla AB Direktifi 87/404/EEC arasındaki ilişki
Bu standardın maddeleri ve alt AB Direktifi 97/23/EC’nin önemli Notlar

maddeleri hükümleri (Ers)
Madde 9 Ek II, Madde 3.c.iii Kaynak prosedürü vasıflandırma

kaydı
Uyarı: Başka özellikler ve başka AB Direktifleri bu standardın kapsamına giren mamul/mamullere

uygulanabilir.
25
Ek ZB
(Bilgi için)
Bu standardda atıf yapılan uluslararası standardların karşılığı olan ilgili
Avrupa standardları
Bu standardda, tarih belirtilerek veya belirtilmeksizin diğer standardlara atıf yapılmıştır. Bu atıflar metin
içerisinde uygun yerlerde belirtilmiş ve aşağıda liste halinde verilmiştir. Tarih belirtilen atıflarda daha sonra
yapılan tadil veya revizyonlar, atıf yapan bu standardda da tadil veya revizyon yapılması şartı ile uygulanır.
Atıf yapılan standardın tarihinin belirtilmemesi halinde ilgili standardın en son baskısı kullanılır.
Yayın Tarih Başlık EN/HD Tarih

ISO 14175 Welding consumables - Shielding gases for arc EN 439
welding and cutting
ISO 4136 Destructive tests on welds in metallic materials – EN 895
Transverse tensile test
ISO 5173 Destructive tests on welds in metallic materials - Bend EN 910
tests
ISO 17637 Non-destructive testing of welds - Visual testing of EN 970
fusion-welded joints
ISO/TR Welding - Recommendations for welding of metallic EN 1011 -1
17671-1 materials - Part 1: General guidance for arc welding.
ISO/TR Welding - Recommendations for welding of metallic EN 1011 - 4

17671-4 materials - Part 4: Arc welding of aluminium and
aluminium alloys.
ISO 9017 Destructive tests on welds in metallic materials - EN 1320
Fracture test
ISO 17639 Destructive tests on welds in metallic materials - EN 1321

Macroscopic and microscopic examination of welds
ISO 14732 Welding personnel - Approval testing of welding EN 1418

operators for fusion welding and of resistance weld
setters for fully mechanized and automatic welding of
metallic materials
ISO 17636 Non-destructive testing of welds - Radiographic EN 1435
testing of fusion welded joints
ISO 17635 Non-destructive testing of welds - General rules for EN 12062

fusion welds in metallic materials
ISO 10042 Arc-welded joints in aluminium and its weldable alloys EN 30042
- Guidance on quality levels for imperfections
ISO 6947 Welds - Working positions - Definitions of angles of EN ISO 6947

slope and rotation.
ISO 9606- Qualification test of welders - Fusion welding - Part 2 : EN ISO 9606 - 2
2 Aluminium and aluminium alloys
ISO 15607 2003 Specification and qualification of welding procedures EN ISO 15607 2003
for metallic materials - General rules.
ISO/TR Welding - Guidelines for a metallic material grouping CR 15608
15608 system.
26
ISO Specification and qualification of welding procedures EN ISO 15609 -1

15609-1 for metallic materials - Welding procedure
specification - Part 1: Arc welding.
ISO 15613 Specification and qualification of welding procedures EN ISO 15613
for metallic materials - Qualification based on pre-
production welding test.
27
Kaynaklar
EN ISO 4063, Welding and allied processes - Nomenclature of processes and reference numbers (ISO
4063:1998).
prEN ISO 15614-4, Specification and qualification of welding procedures for metallic materials - Welding
procedure tests - Part 4 : Finishing welding of aluminium castings .
28

TS en Iso 15614 2

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

TS en Iso 15614 2

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

TÜRK STANDARDI

METALİK MALZEMELER İÇİN KAYNAK

Specification and qualification of welding procedures for

TÜRK STANDARDLARI ENSTİTÜSÜ

Kalite Sistem Belgesi

Türk Standardlarına Uygunluk Markası (TSE Markası)

Standardlar ve standardizasyon konusunda daha geniş bilgi Enstitümüzden sağlanabilir.

TÜRK STANDARDLARININ YAYIN HAKLARI SAKLIDIR.

Metalik malzemeler için kaynak prosedürlerinin şartnamesi ve

Bu standard, biçimlenebilir alüminyum ve döküm alüminyum ve aIaşımlarının ark kaynağına uygulanır. Bu

- 131: Metal asal gaz kaynağı ( MIG kaynağı),

- 141: Tungsten asal gaz ark kaynağı (TIG kaynağı),

- 15 : Plâzma ark kaynağı.

Bu standardın prensipleri diğer ergitme kaynak işlemlerine uygulanabilir.

2 Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar

EN, ISO, Adı TS No1) Adı

EN, ISO, Adı TS No1) Adı

3.1 Bitirme kaynağı

4 İlk kaynak prosedürü şartnamesi (pWPS )

5 Kaynak prosedürü deneyi

6.2 Deney parçalarının biçim ve boyutları

Deney parçasının biçim ve en küçük boyutları aşağıdaki gibi olmalıdır.

6.2.2 Plâkada tam nüfuziyetli aIın kaynağı

b En küçük değer 300 mm

Şekil 1 - Plâkada tam nüfuziyetli aIın kaynağı için deney parçası

6.2.3 Borularda tam nüfuziyetli aIın kaynağı

a En küçük değer 150 mm

D Boru dış çapı

Şekil 2 - Boruda tam nüfuziyetli aIın kaynağı için deney parçası

Bu, tam nüfuziyetli alın kaynakları ve iç köşe kaynakları için kullanılabilir.

a En küçük değer 150 mm

b En küçük değer 300 mm

6.2.5 Boruda tâli bağIantı ve iç köşe kaynağı

a En küçük değer 150 mm

D1 Ana boru dış çapı

D2 Tâli boru dış çapı

t1 Ana boru malzeme kalınlığı

t2 Tâli boru malzeme kalınlığı

α Tâli bağlantı açısı

Şekil 4 - Tâli bağlantı için deney parçası

6.3 Deney parçalarının kaynağı

7.1 Deney kapsamı

Bir uygulama standardı, ilâve deneyler belirtebilir. Örneğin:

- Boyuna kaynak çekme deneyi,

Çizelge 1 - Deney parçalarının muayenesi ve deneyi

Deney parçası Muayene/deney tipi Muayene/deney kapsamı Not

Tam nüfuziyetli alın kaynağı Gözle %100 -

Tam nüfuziyetli Gözle %100 -

İç köşe kaynağı c) Gözle %100 -

7.2 Deney numunelerinin yeri

3 Bölge için : - 1 çekme deney numunesi

4 Bölge için : - Gerektiğinde ilâve deney numuneleri

5 Bölge için : - 1 çekme deney numunesi

6 Bölge için : - 1 makro deney numunesi

Not - Ölçekli değildir.

Şekil 5 – Plâkada bir alın kaynağı için deney numunelerinin yeri

1 Sabit borunun üstü

2 Bölge için : - 1 çekme deney numunesi

3 Bölge için : - Gerektiğinde ilâve deney numuneleri

4 Bölge için : - 1 çekme deney numunesi

5 Bölge için : - 1 makro deney numunesi

Not - Ölçekli değildir.

Şekil 6 – Boruda alın kaynağı için deney numunelerinin yeri