TS en 1555 - 2

TÜRK STANDARDI
TURKISH STANDARD
TS EN 1555-2
Şubat 2013
ICS 23.040.20; 91.140.40
PLASTİK BORU SİSTEMLERİ – GAZ YAKITLARIN

TAŞINMASINDA KULLANILAN – POLİETİLENDEN (PE) –
BÖLÜM 2: BORULAR
Plastics piping systems for the supply of gaseous fuels -

Polyethylene (PE) - Part 2: Pipes
TS EN 1555-2 (2013) standardı, EN 1555-2 (2010) standardı ile birebir aynı olup, Avrupa Standardizasyon
Komitesi’nin (CEN, Avenue Marnix 17 B-1000 Brussels) izniyle basılmıştır.
Avrupa Standardlarının herhangi bir şekilde ve herhangi bir yolla tüm kullanım hakları Avrupa
Standardizasyon Komitesi (CEN) ve üye ülkelerine aittir. TSE kanalıyla CEN’den yazılı izin alınmaksızın
çoğaltılamaz.
TÜRK STANDARDLARI ENSTİTÜSÜ

Necatibey Caddesi No.112 Bakanlıklar/ANKARA
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
TSE KAMPÜS'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 05.07.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
 Bugünkü teknik ve uygulamaya dayanılarak hazırlanmış olan bu standardın, zamanla ortaya çıkacak
gelişme ve değişikliklere uydurulması mümkün olduğundan ilgililerin yayınları izlemelerini ve standardın
uygulanmasında karşılaştıkları aksaklıkları Enstitümüze iletmelerini rica ederiz.
 Bu standardı oluşturan İhtisas Grubu üyesi değerli uzmanların emeklerini; tasarılar üzerinde görüşlerini
bildirmek suretiyle yardımcı olan bilim, kamu ve özel sektör kuruluşları ile kişilerin değerli katkılarını
şükranla anarız.
Kalite Sistem Belgesi

İmalât ve hizmet sektörlerinde faaliyet gösteren kuruluşların sistemlerini TS EN ISO 9000 Kalite
Standardlarına uygun olarak kurmaları durumunda TSE tarafından verilen belgedir.
Türk Standardlarına Uygunluk Markası (TSE Markası)

TSE Markası, üzerine veya ambalâjına konulduğu malların veya hizmetin ilgili Türk Standardına uygun
olduğunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya çıktığında Türk Standardları Enstitüsü’nün
garantisi altında olduğunu ifade eder.
TSEK
Kritere Uygunluk Belgesi (TSEK Markası Kullanma Hakkı)
Kritere Uygunluk Belgesi; Türk Standardları bulunmayan konularda firmaların ürünlerinin ilgili uluslararası
standardlar, benzeri Türk Standardları, diğer ülkelerin milli standardları, teknik literatür esas alınarak Türk
Standardları Enstitüsü tarafından kabul edilen Kalite Faktör ve Değerlerine uygunluğunu belirten ve
akdedilen sözleşme ile TSEK Markası kullanma hakkı verilen firma adına düzenlenen ve üzerinde TSEK
Markası kullanılacak ürünlerin ticari Markası, cinsi, sınıfı, tipi ve türünü belirten geçerlilik süresi bir yıl olan
belgedir.
DİKKAT!
TS işareti ve yanında yer alan sayı tek başına iken (TS 4600 gibi), mamulün Türk Standardına uygun
üretildiğine dair üreticinin beyanını ifade eder. Türk Standardları Enstitüsü tarafından herhangi bir
garanti söz konusu değildir.
Standardlar ve standardizasyon konusunda daha geniş bilgi Enstitümüzden sağlanabilir.
TÜRK STANDARDLARININ YAYIN HAKLARI SAKLIDIR.
ICS 23.040.20; 91.140.40 TÜRK STANDARDI TS EN 1555-2/Şubat 2013
Ön söz
 Bu standard, CEN tarafından kabul edilen EN 1555-2: 2010 standardı esas alınarak, TSE Petrokimya
İhtisas Kurulu’na bağlı TK15 Petrokimya Teknik Komitesi tarafından TS EN 1555-2: 2004’ün revizyonu
olarak hazırlanmış ve TSE Teknik Kurulu’nun 21 Şubat 2013 tarihli toplantısında Türk Standardı olarak
kabul edilerek yayımına karar verilmiştir.
 EN 1555 standardı, “Plastik boru sistemleri – Gaz yakıtların taşınmasında kullanılan - Polietilenden (PE)”
genel başlığı altında aşağıda belirtilen standardlar mevcuttur:
Bölüm 1: Genel
Bölüm 2: Borular (bu standard)
Bölüm 3: Ekleme parçaları
Bölüm 4: Vanalar
Bölüm 5: Sistemin amaca uygunluğu
Bölüm 7: Uygunluğun değerlendirilmesi kılavuzu
İçindekiler
0 Giriş ........................................................................................................................................................... 1
1 Kapsam ...................................................................................................................................................... 1
2 Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar ............................................................................................ 1
3 Terimler, tarifler, semboller ve kısaltmalar ............................................................................................ 3
4 Malzeme..................................................................................................................................................... 3
4.1 Borular için hamur................................................................................................................................. 3
4.2 Tanıma şeritleri için hamur ................................................................................................................... 3
4.3 Yeniden işlenebilir ve geri dönüşebilir malzeme .................................................................................. 3
5 Genel özellikler ......................................................................................................................................... 3
5.1 Görünüş ................................................................................................................................................ 3
5.2 Renk ..................................................................................................................................................... 3
6 Geometrik özellikler ................................................................................................................................. 4
6.1 Boyutların ölçülmesi.............................................................................................................................. 4
6.2 Ortalama dış çaplar, yuvarlaklıktan sapma (ovallik) ve toleranslar ...................................................... 4
6.3 Et kalınlığı ve ilgili toleransları .............................................................................................................. 5
6.3.1 En küçük et kalınlıkları ..................................................................................................................... 5
6.3.2 Et kalınlığı toleransları ...................................................................................................................... 5
6.4 dn değerleri 250 mm’ye eşit veya 250 mm’den daha büyük olan boruların çevresel olarak eski haline
dönmesi .......................................................................................................................................................... 6
6.5 Sarmal (kangal) boru ............................................................................................................................ 6
6.6 Uzunluklar ............................................................................................................................................. 6
7 Mekanik özellikler ..................................................................................................................................... 7
7.1 Şartlandırma ......................................................................................................................................... 7
7.2 Gerekler ................................................................................................................................................ 7
7.3 80 ºC’ta hasar olması durumunda deneyin tekrar yapılması ................................................................ 8
8 Fiziksel özellikler ...................................................................................................................................... 9
8.1 Şartlandırma ......................................................................................................................................... 9
8.2 Gerekler ................................................................................................................................................ 9
9 Performans gerekleri ............................................................................................................................... 9
10 İşaretleme .......................................................................................................................................... 10
10.1 Genel .............................................................................................................................................. 10
10.2 İstenen asgari işaretler ................................................................................................................... 10
10.3 İlave işaretleme bilgileri .................................................................................................................. 10
Ek A - Birlikte çekilmiş katmanlı borular ..................................................................................................... 11
A.1 Genel .................................................................................................................................................. 11
A.2 Geometrik özellikler ............................................................................................................................ 11
A.3 Mekanik özellikler ............................................................................................................................... 11
A.4 Fiziksel özellikler ................................................................................................................................. 11
A.5 İşaretleme ........................................................................................................................................... 11
A.6 Katmanlarda ayrılma........................................................................................................................... 11
A.7 Yapının bütünlüğü............................................................................................................................... 11
Ek B - Soyulabilir katmanlı borular .............................................................................................................. 12
B.1 Genel .................................................................................................................................................. 12
B.2 Geometrik özellikler ............................................................................................................................ 12
B.3 Mekanik özellikler ............................................................................................................................... 12
B.4 Fiziksel özellikler ................................................................................................................................. 12
B.5 Kaplama yapışması ............................................................................................................................ 12
B.6 İşaretleme ........................................................................................................................................... 12
Ek C - Sıkma tekniği ...................................................................................................................................... 13
C.1 Genel sıkma tekniği ........................................................................................................................ 13
C.2 Terim ve tarifler .............................................................................................................................. 13
C.3 Deney yöntemi ............................................................................................................................... 13
Kaynaklar ........................................................................................................................................................ 14
Plastik boru sistemleri - Gaz yakıtların taşınmasında kullanılan -

Polietilenden (PE) - Bölüm 2: Borular
0 Giriş
Bu standard, gaz yakıtların taşınmasında kullanılan ve polietilenden (PE) imal edilen boru sistemi ve
elemanları için gerekleri belirler.
Borular dışında malzeme ve elemanlar için gerekler ve deney yöntemleri; EN 1555-1, EN 1555-3 [7] ve EN
1555-4’te[8] verilmiştir.
Amaca uygunluk özellikleri EN 1555-5 kapsamında, uygunluk değerlendirme kılavuzu CEN/TS 1555-7’de [2]
ve tavsiye edilen kurulum kuralları ise EN 12007-2’de[1] verilmiştir.
Bu standard, boruların karakteristik özelliklerini kapsar.
1 Kapsam
Bu standard, gaz yakıtların taşınmasında kullanılan boru sistemleri için polietilenden (PE) imal edilen
boruların özelliklerini kapsar.
Bu standard, atıf yapılan deney yöntemleri için gerekli olan deney parametrelerini de kapsar.
a) Bu standard, EN 1555-1, EN 1555-3 ve EN 1555-5 ile birlikte, polietilen borular, boru bağlantıları ile
polietilen elemanların bağlantıları ve aşağıdaki şartlar altında kullanılması amaçlanan diğer malzemelere
1)
uygulanır. Azamî çalışma basıncı, MOP, 10 bar’a (10 bar dahil) kadar,
o
b) Referans sıcaklık olarak, 20 C çalışma sıcaklığı.
Not 1 - Diğer çalışma sıcaklıkları için azaltma katsayısı kullanılmalıdır (EN 1555-5’e bakınız).
EN 1555, azamî çalışma basıncı aralığını kapsar ve katkı maddeleri ve renklerle ilgili özellikleri verir.
Bu standard üç boru tipini kapsar:
- Tüm tanıtım şeritlerini içeren PE borular (dış çap dn);

-
- Ek A’da belirtildiği gibi, borunun içi ve/veya dışının ya biri ya da her ikisi de katmanlarla birlikte ekstrüde
edilmiş PE borular (toplam dış çap dn)). Burada tüm katmanları aynı MRS oranına sahiptir.
-
- Ek B’de belirtildiği gibi borunun üzerinde ilave olarak soyulabilir, bitişik termoplastik katman (kaplanmış
boru) bulunan PE borular.
Not 2 - Boru sistemiyle ilgili belirli özelliklerin, ilgili ulusal mevzuat ve kurulum yöntemleri dikkate alınarak, bu
standardda belirtilenlerden uygun hususların seçimi, imalatçının veya siparişi verenin
sorumluluğundadır.
2 Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar

Bu standardda, tarih belirtilerek veya belirtilmeksizin diğer standard ve/veya dokümanlara atıf yapılmaktadır.
Bu atıflar metin içerisinde uygun yerlerde belirtilmiş ve aşağıda liste halinde verilmiştir. Tarih belirtilen
atıflarda daha sonra yapılan tadil veya revizyonlar, atıf yapan bu standardda da tadil veya revizyon yapılması
şartı ile uygulanır. Atıf yapılan standard ve/veya dokümanın tarihinin belirtilmemesi halinde ilgili standardın
en son baskısı kullanılır.
1)
1 bar = 0,1 MPa
1
1)
EN, ISO, Adı TS No Adı
IEC vb.No (İngilizce) (Türkçe)
EN 1555-1 Plastics piping systems for the supply of TS EN 1555- Plastik boru sistemleri – Gaz yakıtların
gaseous fuels - Polyethylene (PE) – Part 1 taşınmasında kullanılan - Polietilenden
1: General (PE) – Bölüm 1:Genel
EN 1555-5 Plastics piping systems for the supply of TST EN Plastik boru sistemleri – Gaz yakıtların
gaseous fuels - Polyethylene (PE) - Part 1555-5 taşınmasında kullanılan - Polietilenden
5: Fitness for purpose of the system (PE) – Bölüm 5: Sistemin amacına
uygunluğu
EN 12106 Plastics piping systems - Polyethylene TS EN Plastik boru sistemleri – Polietilen (PE)
(PE) pipes – Test method for the 12106 borular – Sıkıştırma işleminden sonra iç
resistance to internal pressure after basınca mukavemet deneyi
application of squeeze-off
EN ISO Plastics - Determination of the melt TS EN ISO Plastikler - Erimiş termoplastiklerin
1133: 2005 mass-flow rate (MFR) and the melt 1133: 2007 kütlesel akış hızının (MFR) ve hacimsel
volume-flow rate (MVR) of akış hızının (MVR) tayini
thermoplastics (ISO 1133: 2005)
EN ISO Thermoplastics pipes, fittings and TS EN ISO Termoplastik borular, ekleme parçaları
1167-1: assemblies for the conveyance of fluids 1167-1: 2006 ve takımlar - Sıvıların taşınmasında
2006 - Determination of the resistance to kullanılan - İç basınca direncin tayini -
internal pressure - Part 1: General Bölüm 1: Genel yöntem
method (ISO 1167-1:2006)
EN ISO Thermoplastics pipes, fittings and TS EN ISO Termoplastik borular, ekleme parçaları
1167-2 assemblies for the conveyance of fluids 1167-2*: ve takımlar - Sıvıların taşınmasında
- Determination of the resistance to kullanılan - İç basınca direncin tayini -
internal pressure - Part 2: Preparation of Boru deney parçalarının hazırlanması
pipe test pieces (ISO 1167-2: 2006)
EN ISO Thermoplastics pipes - Longitudinal TS EN ISO Termoplastik borular – Uzunluğundaki
2505 reversion - Test method and Parameters 2505: 2010 değişim – Deney metodu ve
(ISO 2505:2005) parametreler
EN ISO Plastics piping systems - Plastics TS EN ISO Plastik boru sistemleri - Plastik
3126 components – Determination of 3126* bileşenler - Boyutların tayini
dimensions (ISO 3126:2005)
EN ISO Thermoplastics pipes - Determination of TS EN ISO Termoplastik borular - Çekme
6259-1 tensile properties – Part 1: General test 6259-1 özelliklerinin tayini - Bölüm 1: Genel
method (ISO 6259-1:1997) deney yöntemleri
EN ISO Thermoplastics pipes – Determination of TS EN ISO Termoplastik borular - Çember
9969 ring stiffness (ISO 9969: 2007) 9969* rijitliğinin tayini
EN ISO Thermoplastics pipes for the TS EN ISO Termoplastik borular - Akışkanların
13477 conveyance of fluids - Determination of 13477: * taşınmasında kullanılan - Hızlı çatlak
resistance to rapid crack propagation ilerlemesine mukavemetin tayini (RPC)
(RCP) - Small-scale steady-state test - Küçük ölçekli kararlı hal deneyi (S4
(S4 test) (ISO 13477:2008) deneyi)
EN ISO Thermoplastics pipes for the *TS EN ISO Termoplastik borular - Akışkanların
13478 conveyance of fluids - Determination of 13478 taşınmasında kullanılan - Hızlı çatlak
resistance to rapid crack propagation ilerlemesine direncin tayini
(RCP) - Full-scale test (FST) (ISO
13478:2007)
EN ISO Polyolefin pipes for the conveyance of TS EN ISO Poliolefin borular - Sıvıların
13479:200 fluids - Determination of resistance to 13479: taşınmasında kullanılan - Çatlak
9 crack propagation – Test method for 2010* ilerlemesine karşı koyan mukavemetin
slow crack growth on notched pipes tayini - Çentikli borular üzerinde yavaş
(notch test) (ISO 13479:2009) çatlak ilerlemesi deneyi (Çentik deneyi)
EN ISO Plastics piping and ducting systems - *TS EN ISO Plastik boru ve kanal sistemleri -
13968 Thermoplastics pipes - Determination of 13968 Termoplastik borular - Halka
ring flexibility (ISO 13968:2008) esnekliğinin tayini
1)
TSE Notu: Atıf yapılan standardların TS numarası ve Türkçe adı 3. ve 4. kolonda verilmiştir. * işaretli
olanlar bu standardın basıldığı tarihte İngilizce metin olarak yayımlanmış olan Türk Standardlarıdır.
2
EN, ISO, IEC Adı TS No Adı

vb.No (İngilizce) (Türkçe)
ISO 4065:1996 Thermoplastics pipes – TS 8084 ISO Termoplastik borular - Üniversal et
Universal wall thickness table 4065:1998 kalınlıkları çizelgesi
ISO6259-3 Thermoplastics pipes –
Determination of tensile
properties – Part 3: Polyolefin
pipes
ISO 11357-6 Plastics – Differential scanning
calorimetry (DSC) – Part 6:
Determination of oxidation
induction time (isothermal OIT)
and oxidation induction
temperature (dynamic OIT)
ISO 13480 Polyethylene pipes – TS ISO 13480 Polietilen borular - Yavaş çatlak
Resistance to slow crack büyümesine direnç - Koni deney
growth – Cone test method. metodu
3 Terimler, tarifler, semboller ve kısaltmalar

Bu standardın amacı için aşağıda verilen terimler, tarifler, semboller kısaltmalar ve EN 1555-1: 2010’da
verilenler uygulanır.
4 Malzeme
4.1 Borular için hamur
Borular, orijinal malzemeden veya aynı hamurdan üretilen yeniden işlenebilir malzemeden veya her iki
malzemenin karışımından imal edilmelidir. Birlikte ekstrüde edilen borulardan imal edilmiş olan yeniden
işlenebilir malzeme veya sıyrılabilen tabaka içeren yeniden işlenmiş borulardan elde edilen malzemeler
kullanılmamalıdır. İmalatçının kendisine ait sıyrılabilir katmanlı borularından yeniden işlenmiş ana boru
malzemesi kullanılabilir.
Borular, EN 1555-1’e uygun hamurdan imal edilmelidir.
4.2 Tanıma şeritleri için hamur

Siyah renkli borular için sarı ve turuncu renkli tanıma şeritleri kullanılmalıdır (bkz Madde 5.2.). Tanıma
şeritlerinin imalatında kullanılan hamur, kaynaşma uyumluluğu kanıtlanmış boru hamurlarından biri ile aynı
polimer (PE) esaslı olmalıdır.
4.3 Yeniden işlenebilir ve geri dönüşebilir malzeme

Geri dönüşebilen malzeme ve dış kaynaklardan elde edilen yeniden işlenebilir malzeme kullanılmamalıdır.
5 Genel özellikler
5.1 Görünüş
Boruların iç ve dış yüzeyleri, büyüteç kullanmaksızın çıplak gözle muayene edildiğinde, düzgün, temiz,
çentiksiz, kabarcıksız, gözeneksiz olmalı ve bu standarda uygunluğu olumsuz yönde etkileyecek diğer yüzey
kusurları bulunmamalıdır.
Boru uçları temiz ve boru eksenine dik olarak kesilmiş olmalıdır.
5.2 Renk
Borular siyah (PE 80 veya PE 100), sarı (PE 80) veya turuncu (PE 100) renkte olmalıdır. Ayrıca, ulusal
tercihlere göre, siyah PE 80 borular sarı tanıma şeridi ile tanımlanabilir ve siyah PE 100 borular sarı veya
turuncu tanıma şeridi ile tanımlanabilir.
Kalıptan birlikte ekstrüde edilmiş boruların dış katmanı (bkz. Ek A) veya soyulabilir boruların dış katmanı (bkz.
Ek B.) ya siyah, sarı veya turuncu olmalıdır. Ayrıca, tanıma şeritleri ulusal tercihlere göre kullanılabilir.
3
Not 1 - Bazı ülkelerde boruların, dış soyulabilir katmanlı olarak renksiz hamurlardan yapılmasına müsaade
edilir. Bu durumda hamurlar bu standardda aranan özellikleri sağlamalıdır. Bir ülkede buna izin
veriliyorsa, bu ulusal önsözde açık bir şekilde belirtilmelidir.
Not 2 - Renkler için ulusal tercihler ulusal önsözlerde belirtilmelidir.
6 Geometrik özellikler
6.1 Boyutların ölçülmesi
Boyutlar, (23  2) C sıcaklıkta en az 4 saat şartlandırıldıktan sonra EN ISO 3126’ya uygun olarak ölçülmeli
o
ve bulunan değerler bir üst 0,1 mm’ye yuvarlatılmalıdır. Anlaşmazlık halinde, ölçümler imalattan sonra en az
24 h geçtikten ve (23  2) C sıcaklıkta en az 4 saat süreyle şartlandırıldıktan sonra yapılmalıdır.
o
6.2 Ortalama dış çaplar, yuvarlaklıktan sapma (ovallik) ve toleranslar

Boruların ortalama dış çapları, dem, Çizelge 1’e uygun olmalıdır.
Düz borular için en fazla yuvarlaklıktan sapma, Çizelge 1’e uygun olmalıdır. Sarmal şeklindeki borular için en
büyük yuvarlaklıktan sapma ise, kullanıcı ve imalatçı arasındaki anlaşma ile belirlenmelidir.
Çizelge 1 - Ortalama dış çaplar, yuvarlaklıktan sapma

Ölçüler mm’dir.
Anma Anma dış çapı Ortalama dış çap Düz borular için
boyutu dn yuvarlaklıktan
b,c
DN/OD dem, en az dem,en fazla sapma, en fazla
16 16 16,0 16,3 1,2

20 20 20,0 20,3 1,2
25 25 25,0 25,3 1,2
32 32 32,0 32,3 1,3
40 40 40,0 40,4 1,4
50 50 50,0 50,4 1,4
63 63 63,0 63,4 1,5
75 75 75,0 75,5 1,6
90 90 90,0 90,6 1,8
110 110 110,0 110,7 2,2
125 125 125,0 125,8 2,5
140 140 140,0 140,9 2,8
160 160 160,0 161,0 3,2
180 180 180,0 181,1 3,6
200 200 200,0 201,2 4,0
225 225 225,0 226,4 4,5
250 250 250,0 251,5 5,0
280 280 280,0 281,7 9,8
315 315 315,0 316,9 11,1
355 355 355,0 357,2 12,5
400 400 400,0 402,4 14,0
450 450 450,0 452,7 15,6
500 500 500,0 503,0 17,5
560 560 560,0 563,4 19,6
630 630 630,0 633,8 22,1
a
ISO 11922-1: 1997[3]’e uygun B derecesi
b
Yuvarlaklıktan sapma ölçümleri imalat aşamasında yapılmalıdır.
c
Bu çizelgede verilenlerin dışında diğer yuvarlaklıktan sapma değerleri gerekirse (örneğin sarmal
borular), bu değerler, kullanıcı ile imalatçı arasında mutabakatla belirlenmelidir.
4
6.3 Et kalınlığı ve ilgili toleransları
6.3.1 En küçük et kalınlıkları

ISO 4065:1996’da verilen S boru serilerinden türetilen herhangi bir SDR değerinin kullanılmasına müsaade
edilir.
SDR 17,6, SDR 17 ve SDR 11 boruların en küçük et kalınlıkları, een az, Çizelge 2’ye uygun olmalıdır.
Çizelge 2 - SDR 17,6, SDR 17 ve SDR 11 borular için en küçük et kalınlıkları

Anma boyutu DN/OD En küçük et kalınlıkları
a
een az
b
SDR 17,6 SDR 17 SDR 11
c c c
16 2,3 2,3 3,0
c c c
20 2,3 2,3 3,0
c c c
25 2,3 2,3 3,0
c c
32 2,3 2,3 3,0
40 2,3 2,4 3,7
50 2,9 3,0 4,6
63 3,6 3,8 5,8
75 4,3 4,5 6,8
90 5,2 5,4 8,2
110 6,3 6,6 10,0
125 7,1 7,4 11,4
140 8,0 8,3 12,7
160 9,1 9,5 14,6
180 10,3 10,7 16,4
200 11,4 11,9 18,2
225 12,8 13,4 20,5
250 14,2 14,8 22,7
280 15,9 16,6 25,4
315 17,9 18,7 28,6
355 20,2 21,1 32,2
400 22,8 23,7 36,3
450 25,6 26,7 40,9
500 28,4 29,7 45,4
560 31,9 33,2 50,8
630 35,8 37,4 57,2
a
een az = en
b
SDR 17,6 serileri bu standardın gelecek revizyonunda kaldırılabilir.
c
Hesaplanan een az değerleri; sırasıyla SDR 17,6 ve SDR 17 için 2,3 mm’ye ve SDR 11 için 3,0 mm’ye
yuvarlatılmıştır.
6.3.2 Et kalınlığı toleransları

a
Et kalınlığı toleransları, ISO 11922-1:1997 [3]’nin derece “V”den türetilmiş olan Çizelge 3 dipnot ’ya uygun
olmalıdır.
5
Çizelge 3 - Et kalınlığı toleransları

Anma et kalınlıkları Artı Anma et kalınlıkları Artı
a a
en tolerans en tolerans
b b
  ty   ty
- 2,0 0,3 30,0 31,0 3,2
2,0 3,0 0,4 31,0 32,0 3,3
3,0 4,0 0,5 32,0 33,0 3,4
4,0 5,0 0,6 33,0 34,0 3,5
5,0 6,0 0,7 34,0 35,0 3,6
6,0 7,0 0,8 35,0 36,0 3,7
7,0 8,0 0,9 36,0 37,0 3,8
8,0 9,0 1,0 37,0 38,0 3,9
9,0 10,0 1,1 38,0 39,0 4,0
10,0 11,0 1,2 39,0 40,0 4,1
11,0 12,0 1,3 40,0 41,0 4,2
12,0 13,0 1,4 41,0 42,0 4,3
13,0 14,0 1,5 42,0 43,0 4,4
14,0 15,0 1,6 43,0 44,0 4,5
15,0 16,0 1,7 44,0 45,0 4,6,
16,0 17,0 1,8 45,0 46,0 4,7
17,0 18,0 1,9 46,0 47,0 4,8
18,0 19,0 2,0 47,0 48,0 4,9
19,0 20,0 2,1 48,0 49,0 5,0
20,0 21,0 2,2 49,0 50,0 5,1
21,0 22,0 2,3 50,0 51,0 5,2
22,0 23,0 2,4 51,0 52,0 5,3
23,0 24,0 2,5 52,0 53,0 5,4
24,0 25,0 2,6 53,0 54,0 5,5
25,0 26,0 2,7 54,0 55,0 5,6
26,0 27,0 2,8 55,0 56,0 5,7
27,0 28,0 2,9 56,0 57,0 5,8
28,0 29,0 3,0 57,0 58,0 5,9
29,0 30,0 3,1
a a
Çizelge 2 dip not ’ya bakınız.
b t y
Tolerans 0 mm şeklinde gösterilir.
6.4 dn değerleri 250 mm’ye eşit veya 250 mm’den daha büyük olan boruların
çevresel olarak eski haline dönmesi
dn değerleri 250 mm’ye eşit veya 250 mm’den daha büyük olan boruların çevresel olarak eski haline
o
dönmesi, imalattan sonraki 24 saat ile 48 saat arasında 80 C sıcaklıkta su içinde şartlandırıldıktan sonra
tayin edilmelidir. Şartlandırma EN ISO 1167-1’e göre yapılmalıdır. Boru deney parçalarının uzunluğu 3 d n
olmalıdır. (23  2) C sıcaklıktaki deney parçalarının bir ucundan sırasıyla; 1,0 d n ve 0,1 dn’lik mesafede dem
o
değerini saptamak için çevresel ölçüm yapılmalıdır. Bu dem ölçümleri arasındaki fark, Çizelge 1’de belirtilen
dem tolerans aralığından daha büyük olmamalıdır.
6.5 Sarmal (kangal) boru

İmalat sırasında borular eğilme ve kıvrılma gibi yerel deformasyonları önleyecek şekilde kangal haline
getirilmelidir.
Sarmalın en küçük iç çapı 18 dn değerinden daha az olmamalıdır.
6.6 Uzunluklar
Sarmal veya düz boruların uzunlukları veya toleranslarıyla ilgili olarak her hangi bir özellik verilmesine gerek
yoktur. Bundan dolayı boruların uzunlukları, imalatçı ile nihai kullanıcı arasındaki mutabakatla belirlenmelidir.
6
7 Mekanik özellikler
7.1 Şartlandırma
Uygulanan deney yönteminde aksi belirtilmedikçe, deney parçaları Çizelge 4’e göre deneye tabi tutulmadan
önce (23  2) C sıcaklıkta şartlandırılmalıdır.
o
7.2 Gerekler
Boru, Çizelge 4’te gösterilen parametreler kullanılarak, belirtilen deney yöntemlerine göre deneye tabi
tutulduğunda, boruların mekanik özellikleri Çizelge 4’te verilen değerlere uygun olmalıdır. Sıkıştırılmış
boruların özellikleri Ek C’de verilmiştir.
Çizelge 4 - Mekanik özellikler
Özellikler Gerekler Deney parametreleri Deney yöntemi

Parametreler Değer
Hidrostatik Herhangi bir Uç kapakları EN ISO 1167-1:2006 Tip A EN ISO 1167-1
mukavemet deney Yönlendirme Serbest ve EN ISO
o
(20 C, 100 parçasında Deney sıcaklığında EN ISO 1167-1’e uygun olmalı 1167-2
h) deney süresi şartlandırma süresi
a
boyunca Deney parçalarının sayısı 3
hasar Deney tipi Su içinde suda
meydana Çevresel (halka) gerilmesi:
gelmemeli. PE 80 için 10,0 MPa
PE 100 için 12,0 MPa
Deney süresi 100 h
o
Deney sıcaklığı 20 C
a
o
(80 C, 165 parçasında Deney sıcaklığında EN ISO 1167-1’e uygun 1167-2
a
hasar Deney tipi Su içinde su
b
gelmemeli . PE 80 için 4,5 MPa
PE 100 için 5,4 MPa
Deney süresi 165 h
o
a
o
(80 C, 1000 parçasında Deney sıcaklığında EN ISO 1167-1’e uygun 1167-2
a
hasar Deney tipi Su içinde su
gelmemeli. PE 80 için 4 MPa
PE 100 için 5 MPa
Deney süresi 1000 h
o
 % 350 Deney parçasının şekli
c,d
Kopma EN ISO 6259-1
Tip 2
Uzaması Deney hızı ve
a 100 mm/min
e ≤ 5 mm Deney parçalarının sayısı ISO 6259-3
EN ISO 6259-1’e uygun olmalı
için
c,d
Kopma e EN ISO 6259-1
Tip 1
Uzaması Deney hızı ve
a 50 mm/min
5 < e ≤ 12 Deney parçalarının sayısı ISO 6259-3
EN ISO 6259-1’e uygun olmalı
mm için
7
(Çizelge 4’ün devamı)
Özellikler Sonuç Deney parametreleri Deney

Parametreler Değer yöntemi
e
c,d
Kopma Tip 1 EN ISO 6259-
Uzaması Deney hızı 25 mm/min 1 ve
a
e > 12 mm Deney parçalarının sayısı EN ISO 6259-1’e uygun olmalı ISO 6259-3
için VEYA
e
Deney parçasının şekli Tip 3
Deney hızı: 10 mm/min
a
Deney parçalarının sayısı EN ISO 6259-1’e uygun olmalı
a
Yavaş çatlak 10 Deney parçalarının sayısı ISO 13480’e uygun olmalı ISO 13480
büyümesine mm/gün
mukavemet
e  5 mm
(koni deneyi)
o
Yavaş çatlak Deney Deney sıcaklığı 80 C EN ISO
büyümesine süresi İç deney basıncı: 13479
f
mukavemet boyunca PE 80, SDR 11 için 8 bar
f
e  5 mm hasar PE 100, SDR11 için 9,2 bar
(çentik meydana Deney süresi 500 h
deneyi) gelmemeli Deney tipi Su içinde su
a
Deney parçalarının sayısı EN ISO 13479’a uygun olmalı
o
Hızlı çatlak pc  1,5 Deney sıcaklığı 0 C EN ISO
a
büyümesine MOP Deney parçalarının sayısı EN ISO 13477’ye uygun olmalı 13477
mukavemet ile
(kritik basınç, pc= 3,6 pc,s4
g h
pc) + 2,6
a
Verilen deney parçalarının sayısı, Çizelgede tanımlanan özellik için gerekli olan değeri elde etmeye
yarayan sayıları gösterir.
Fabrika imalat kontrolü ve proses kontrolü için gerekli deney parçaları sayısı, imalatçının kalite planında
verilmiş olmalıdır. Bu konuda rehber olarak CEN/TS 1555-7 [2]’ye bakılmalıdır.
b
Sadece kırılganlıkla ilgili hasar dikkate alınmalıdır. 165 saatten önce sünek şeklinde hasar oluşmuşsa,
daha düşük gerilme seviyesinde deney tekrarlanabilir, Bkz. Madde 7.3. Gerilme ve ilgili deney süresi
Çizelge 5’ten seçilmeli veya Çizelge 5’te verilen gerilme/süre noktaları esas alınarak çizilen doğrudan
bulunmalıdır.
c
İşaretlenen bölge dışında yarılma şeklinde bir hasar meydana geldiğinde, bulunan değer istenilen özellikleri
sağlarsa, deney geçerli sayılır.
d
Deney esnasında istenilen değere erişildiğinde, deney parçasında yarılma olmadan önce de deneye son
verilebilir.
e
Et kalınlığı 25 mm’ye eşit veya daha küçük borular için pratik durumlarda, makine ile işlenmiş veya kalıpla
kesilmiş tip 2 deney parçaları kullanılabilir.
f
Diğer SDR sınıfı değerleri EN ISO 1347:2009’un Ek B’sinde verilmiştir.
g
Hızlı çatlak büyümesi deneyi, sadece polietilen hamurunun hızlı çatlak büyümesi deneyinde (EN 1555-1,
Çizelge 2) kullanılan borunun et kalınlığından daha büyük et kalınlığına sahip borular için gereklidir.
Kalıptan birlikte çekilmiş ve soyulabilir borular için bu husus Ek A ve Ek B’de belirtilmiştir. Hızlı çatlak
büyümesi deneyi sıfırın altındaki sıcaklık uygulamalarında sıfırın altındaki sıcaklıklarda yapılmalıdır.
h
Tam skala/S4 korelasyon faktörü 3,6’ya eşittir ve tam skala/S4 kritik mutlak basınç oranı olarak tanımlanır:
(pc, tam skala + 1)= 3,6 (pc,S4 + 1)
Bu özellik sağlanmıyorsa veya S4 deney cihazı temin edilememişse, EN ISO 13478’e uygun olarak tam
skala deneyi uygulanarak deney tekrarlanır. Bu durumda, pc= pc,tam skala olur.
7.3 80 ºC’ta hasar olması durumunda deneyin tekrar yapılması

165 saatten daha kısa sürede kırılganlık modunda hasar olarak nitelendirilen bir kırılma olduğu durumda,
165 saatlik sünme modu deneyinde numunede 165 saatten daha kısa sürede deneyde aranan özellik
sağlanamamışsa, Çizelge 5’te verilen gerilme/süre diyagramına göre çizilen doğrudan istenen gerilme için
gerekli en kısa süreyi elde etmek amacıyla daha düşük bir gerilme değerinde deney tekrarlanır.
8
º
Çizelge 5 – 80 C’ta hidrostatik kuvvetin tekrar testi için deney parametreleri
PE 80 PE 100
Gerilme Deney süresi Gerilme Deney süresi
MPa h MPa h
4,5 165 5,4 165
4,4 233 5,3 256
4,3 331 5,2 399
4,2 474 5,1 629
4,1 685 5,0 1000
4,0 1000 - -
8 Fiziksel özellikler
8.1 Şartlandırma
Uygulanan deney yönteminde aksi belirtilmedikçe; deney parçaları, Çizelge 6’ya göre deneye tabi
tutulmadan önce (23  2) C sıcaklıkta şartlandırılmalıdır.
o
8.2 Gerekler
Borular Çizelge 6’da verilen parametreler kullanarak, belirtilen deney yöntemlerine göre deneye tabi
tutulduğunda, fiziksel özellikleri Çizelge 6’da verilen değerlere uygun olmalıdır.
Çizelge 6 - Fiziksel özellikler
Özellikler Gerekler Deney parametreleri Deney

Parametreler Değer yöntemi
0 b
Yükseltgenme  20 min Deney sıcaklığı 200 C ISO 11357-6
a,c
indüksiyon süresi Deney parçalarının sayısı 3
(termal kararlılık) Deney ortamı Oksijen
Numune kütlesi 15 mg ± 2 mg
Erimiş kütle akış Boru imalinde kullanılan Yükleme kütlesi 5 kg EN ISO
0
hızı (MFR) partiden ölçülen MFR Deney sıcaklığı 190 C 1133: 2005
değeri ile boru haline Süre 10 min
a
getirildikten sonra ölçülen Deney parçalarının sayısı EN ISO 1133:
MFR değeri arasındaki 2005’ e uygun
fark en fazla  % 20 olmalı
olmalıdır.
0
Boyutsal kararlılık  % 3 Deney sıcaklığı 110 C EN ISO
Boru orijinal görünüşünü Deney parçasının uzunluğu 200 mm 2505
korumalıdır. Daldırma süresi 1h
Deney yöntemi Serbest
Deney parçalarının sayısı EN ISO 2505’e
uygun olmalı
a
Verilen deney parçalarının sayısı, Çizelgede tanımlanan özellik için gerekli olan değeri elde etmeye yarayan
sayıları gösterir.
Fabrika imalat kontrolü ve proses kontrolü için gerekli deney parçaları sayısı, imalatçının kalite planında
verilmiş olmalıdır. Bu konuda rehber olarak CEN/TS 1555-7[2]’ye bakılmalıdır.
b o o o
200 C’ta elde edilen sonuçlar ile açık bir ilişki bulunduğunu göstermek koşuluyla 210 C veya 220 C
o
sıcaklıkta deney yapılabilir. Anlaşmazlık halinde, referans sıcaklık 200 C olarak alınmalıdır.
c
Numuneler borunun iç ve dış yüzeylerinden alınmalıdır.
9 Performans gerekleri
Bu standarda uygun borular, birbirleriyle veya EN 1555’in diğer kısımlarına uygun elemanlarla
birleştirildiğinde, bağlantı yerleri EN 1555-5’e uygun olmalıdır.
9
10 İşaretleme
10.1 Genel
10.1.1 İşaretleme, borular üzerine doğrudan baskı ile veya kabartma şeklinde yapılmalıdır. Ancak
depolama, iklim şartları, indirme-bindirme, döşeme gibi etkiler sonucu kullanım sırasında okunabilme
özelliğini kaybetmemelidir.
Not - İmalatçı tarafından aksi belirtilmediği veya kabul edilmediği takdirde, döşeme sırasında maruz bırakılan
etkilerden, boyamadan, çizilmeden, üstünün herhangi bir nedenle kapanmış olmasından veya
deterjana maruz kalmasından dolayı işaretlemelerde oluşacak bozulma ve okunamamadan imalatçı
sorumlu tutulamaz
10.1.2 İşaretleme işlemi, borunun performansını olumsuz yönde etkileyecek çatlak oluşumuna veya diğer
tipte bozucu etkilere neden olmamalıdır.
10.1.3 İşaretleme boyanarak yapılıyorsa, yazının rengi, borunun renginden farklı olmalıdır.
10.1.4 İşaretler, büyüteç kullanmadan okunabilecek büyüklükte olmalıdır.
10.1.5 Boruların, kendine ait tekrar kullanılabilir malzemeden imal edilmesi durumunda, kullanılacak uygun
işaretleme, imalatçı ile nihaî kullanıcı arasındaki mutabakatla sağlanmalıdır.
10.2 İstenen asgari işaretler

İstenen asgari işaretler, Çizelge 7’ye uygun olmalıdır.
Çizelge 7 - İstenen asgari işaretler
İşaretleme bilgiler İşaret veya sembol

Bu standardın numarası TS EN 1555-2
İmalatçının adı ve/veya ticari unvanı Adı veya sembolü
dn  32 mm borular için:
- Anma dış çapı x anma et kalınlığı (dn x en) Örneğin, 32 x 3,0
dn  32 mm borular için:
- Anma dış çapı, dn Örneğin, 200
- SDR Örneğin, SDR 11
Uygulanabiliyorsa, boru tipi Örneğin, birlikte ekstrüde edilmiş veya soyulabilir katman
Malzeme ve gösterimi Örneğin, PE 100

İmalatçı bilgileri a
b
Amaçlanan kullanım GAZ
a
İzlenebilirliğin sağlanması açısından aşağıdaki bilgiler de verilmelidir:
- İmalat tarihi, yıl ve ay olarak, rakam veya kodla,
- Farklı yerlerde imal edilmişse, imalat yerinin adı veya kodu.
- Kullanılan malzemenin adı veya kodu
b
Kısaltmalarla ilgili bilgiler CEN/TR 15438[4] ve/veya ulusal yönetmeliklerden bulunabilir.
Borular üzerinde işaretleme sıklığı, her metrede bir defadan az olmamalıdır.
Sarmal şeklindeki boruların uzunluğunun, sarmal üzerinde gösterilmesine müsaade edilir. Makaraya sarılı
borularda ise makaradan boru kullanıldıkça kalan kısmın uzunluğu boru üzerinde gösterilebilir.
Birlikte ekstrüde edilmiş veya soyulabilir boru, bu boru tipi ile ilgili özel bilgileri içerecek şekilde işaretlenebilir.
10.3 İlave işaretleme bilgileri

Bu standard kapsamındaki boruların uygunluğu üçüncü tarafça belgelenmiş ise, bu durum işaretlemede
belirtilmelidir.
10
Ek A
Birlikte çekilmiş katmanlı borular
A.1 Genel
Bu ek, boru ile birlikte eksrüde edilmiş katmanlı ve gaz yakıtların taşınmasında kullanılan polietilen (PE)
boruların, geometrik, mekanik ve fiziksel özelliklerini ilave olarak tanımlar. İşaretlemeyle ilgili ilave bilgiler
verilmiştir. Dış çap, de toplam dış çap olarak tanımlanır, borunun dış kısmındaki renkli veya siyah birlikte
çekilmiş katmanı/katmanları da içerir (bkz Madde 5.2). Et kalınlığı (en) boruların içi veya dışındaki bütün
katmanları kapsayacak şekilde toplam et kalınlığı olarak tanımlanır. Borunun katmanı/katmanları için
kullanılan PE hamurları EN 1555-1 uygun olmalıdır ve aynı MRS oranına sahip olmalıdır. Birlikte ekstrüde
edilmiş borulardan alınan yeniden işlenmiş malzeme, bu mamuller için kullanılmamalıdır.
Not - Diğer katmanlı boru tiplerini diğer standardlar kapsar, örneğin ISO 17484-1:2006 [5] veya ISO
18225:2007 [6].
A.2 Geometrik özellikler

Boruların geometrik özellikleri, birlikte çekilmiş katman/katmanlar dahil, Madde 6’ya uygun olmalıdır. İmalatçı,
her bir katmanın kalınlığını ve toleransını teknik dosyasında açıklamalıdır.
A.3 Mekanik özellikler

Boruların mekanik özellikleri, birlikte çekilmiş katmanlar dahil, Madde 7’ye uygun olmalıdır.
Ayrıca, EN 1555-1: 2010 Çizelge 2’ye uygun olarak yavaş çatlak büyümesi ve RCP için istenen gerekleri
imal edilmiş borular da sağlamalıdır.
A.4 Fiziksel özellikler

Fiziksel özellikler Madde 8’e uygun olmalıdır. Termal kararlılık ve erime akış hızı için gerekler her bir katman
için sırasıyla uygulanmalıdır. Isı uygulandıktan sonra eski haline dönme, birlikte çekilmiş katman/katmanlar
dahil, borular için uygulanabilir olmalıdır.
A.5 İşaretleme
Birlikte ekstrüde edilmiş katmanlı boruların işaretlemesi Madde 10’a uygun olmalıdır.
A.6 Katmanlarda ayrılma

Birlikte çekilmiş katmanlı boruların tüm deneylerinin uygulanması esnasında katmanlarda ayrılma ortaya
çıkmamalıdır.
A.7 Yapının bütünlüğü

Çizelge A.1’de tanımlanan deney yöntemlerine uygun olarak deney yapıldığında, belirlenmiş parametreler
kullanıldığında, borular Çizelge A.1’de verilen koşullara uygun yapısal performansa sahip olmalıdır.
Çizelge A.1 - Yapının bütünlüğü
Özellikler Gerekler Deney parametreleri Deney

yöntemi
Eğilme (bel verme) Başlangıç rijitlik Eğilme (bel verme) dem’in % 30’u EN ISO 13968
sonrası yapının değerinin %
bütünlüğü 80’inden büyük Deney parçasının Uygulanabilirse üst
konumu plakadan 0; 45 ve 90’da.
Yapının bütünlüğünün belirlenmesi için birlikte ekstrüde edilmiş katmanlı boruların eğilme (bel verme)
sonrası, aşağıdaki işlemler yapılmalıdır:
a) EN ISO 9969’e göre borunun ilk halka rijitliği bulunur,
b) EN ISO 13968’e göre halka esneklik deneyi yapılır,
c) Eski haline gelmesi için bir saat bekledikten sonra, EN ISO 9969’e göre tekrar halka rijitliği belirlenir.
Birlikte ekstrüde edilmiş katmanlı borunun halka rijitliği, ilk değerinin en az % 80’i olmalıdır.
11
Ek B
Soyulabilir katmanlı borular
B.1 Genel
Bu ek, dış yüzeyinde soyulabilir, bitişik termoplastik katmana sahip (“kaplanmış boru”) gaz yakıtların
taşınmasında kullanılması planlanan, polietilen (PE) boruların (dış çapı d n) geometrik, mekanik ve fiziksel
özelliklerini tanımlar. Bu ekte gerekli işaretlemeler ayrıca verilmiştir.
Ana borunun üretimi için kullanılan PE malzeme EN-1555-1 uygun olmalıdır ve ana boru, soyulabilir
katmanın uzaklaştırılması sonrasında görünüş, renk ve işaret dışında EN 1555-2:2010’nin bütün gereklerini
karşılamalıdır.
Dış kaplama termoplastik malzemeden yapılmalıdır. Bağlandığı zaman, kaplama, PE borunun bu standardda
istenilen performansını olumsuz şekilde etkilememelidir.
Soyulabilir katmanı tutturmak için bir yapıştırıcı katman kullanılmışsa, bu katman kolayca uzaklaştırılabilmeli
ve bu durum bağlantı işlemini olumsuz yönde etkilememelidir.
Not - Diğer katmanlı boru tipleri diğer standardlarda verilmiştir. örneğin ISO 17484-1: 2006 [5] veya ISO
18225:2007 [6].
B.2 Geometrik özellikler

Kaplaması ayrılmış olan boruların geometrik özellikleri, Madde 6’ya uygun olmalıdır.
B.3 Mekanik özellikler

Kaplamanın borunun üzerine veya borunun kaplamaya herhangi bir zararlı etkisi olmamalıdır. Kaplaması
ayrılmış olan boruların mekanik özellikleri, Madde 7’ye uygun olmalı ve kaplamanın bağlanması Madde 7’ye
uygun gereklerle uyumlu olacak şekilde borunun yeterliliğini etkilememelidir. Renkler için gereksinimler
Madde 5.2’de verilmiştir.
Kaplama bağlanmış şekilde boru deneye tabi tutulduğunda, EN 1555-1:2010 Çizelge 2’ye uygun olarak
iklimlendirmeden önce ve sonra, siyah boru hariç, Madde 7’ye uygun olarak değerlendirme yapılmalıdır.
Boruların önceden belirtilen deney gerilmelerine maruz bırakılacağı koşulların sağlandığından emin
olunmalıdır.
B.4 Fiziksel özellikler

Kaplaması ayrılmış olan boruların fiziksel özellikleri, Madde 8’e uygun olmalıdır. Kaplamanın borunun
üzerine veya borunun kaplamaya herhangi bir zararlı etkisi olmamalıdır.
B.5 Kaplama yapışması

Kaplama depolama ve montaj sırasında ayrılmaya dayanıklı olmalıdır.
Kaplama basit araçlar kullanılarak bağlantı yapılmadan önce elle ayrılabilir olmalıdır.
B.6 İşaretleme
İşaretleme, kaplamaya uygulanmalı ve Madde 10’a uygun olmalıdır.
Ayrıca, kullanımda olan kaplamasız borudan farklı bir şekilde kaplamanın işaretlemesi yapılmalıdır, örneğin
bu amaç için tanıtım şeritleri kullanılabilir.
Kaplama üzerinde, elektrofüzyon, alın kaynak ve mekanik bağlantı öncesi ayrılabilir olduğunu gösteren
işaretler bulunmalıdır.
Not - Mümkünse, ana boru Madde 10’a uygun olacak şekilde işaretlenmelidir.
12
Ek C
Sıkma tekniği
C.1 Genel sıkma tekniği
Bazı ülkelerde, polietilen boru sistemlerinde tamir ve bakım işlemlerinin yapılması esnasında gaz akışını
kesmek için sıkma tekniği kullanılır.
Nihai kullanıcı tekniğin kullanılmasını isterse, imalatçı kendisi tarafından tavsiye edilen sıkma tekniğinin
uygulanmasından sonra veya bir takviye bileziği kullanımını öngören bir yöntemin uygulanmasından sonra,
borunun Çizelge 4’te verilen hidrostatik mukavemet özelliklerini sağladığından emin olunmalıdır.
C.2 Terim ve tarifler

Bu Ek’in amaçları için aşağıdaki terim ve tarifler uygulanır.
C.2.1 Sıkma
Aralarındaki mesafe, anma et kalınlığının iki katından daha küçük olan iki kelepçe arasında sıkıştırılarak
borudaki gaz akışının durdurulması.
C.3 Deney yöntemi

C.1’e uygun kanıt, EN 12106’da verilen deney yöntemi kullanılarak elde edilir.
13
Kaynaklar
[1] EN 12007-2: 2000, Gas supply systems – Gas pipelines for maximum operating pressure up to and
including 16 bar – Part 2: Specific functional recommendations for polyethylene (MOP up to and
including 10 bar)
[2] CEN/TS 1555-7, Plastics piping systems for the supply of gaseous fuels– Polyethylene (PE) – Part 7:
Guidance for the assessment of conformity
[3] ISO 11922-1: 1997, Thermoplastic pipes for the conveyance of fluids – Dimensions and tolerances –
Part 1: Metric series
[4] CEN/TR 15438, Plastics piping systems – Guidance for coding of products and their intended uses
[5] ISO 17484-1:2006, Plastics piping systems – Multilayer pipe systems for indoor gas installations with a
maximum operating pressure up to and including 5 bar (500kPa) – Part 1: Specifications for systems
[6] ISO 18225:2007, Plastics piping systems - Multilayer piping systems for outdoor gas installations -
Specifications for systems
[7] EN 1555-3, Plastics piping systems for the supply of gaseous fuels – Polyethylene (PE) – Part 3:
Fittings
[8] prEN 15545-4, Plastics piping systems for the supply of gaseous fuels – Polyethylene (PE) – Part 4:
Valves
14

TS en 1555 - 2

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

TS en 1555 - 2

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

TÜRK STANDARDI

ICS 23.040.20; 91.140.40

PLASTİK BORU SİSTEMLERİ – GAZ YAKITLARIN

Plastics piping systems for the supply of gaseous fuels -

TÜRK STANDARDLARI ENSTİTÜSÜ

Kalite Sistem Belgesi

Türk Standardlarına Uygunluk Markası (TSE Markası)

Standardlar ve standardizasyon konusunda daha geniş bilgi Enstitümüzden sağlanabilir.

TÜRK STANDARDLARININ YAYIN HAKLARI SAKLIDIR.

Plastik boru sistemleri - Gaz yakıtların taşınmasında kullanılan -

Bu standard, boruların karakteristik özelliklerini kapsar.

Bu standard üç boru tipini kapsar:

- Tüm tanıtım şeritlerini içeren PE borular (dış çap dn);

2 Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar

EN, ISO, IEC Adı TS No Adı

3 Terimler, tarifler, semboller ve kısaltmalar

Borular, EN 1555-1’e uygun hamurdan imal edilmelidir.

4.2 Tanıma şeritleri için hamur

4.3 Yeniden işlenebilir ve geri dönüşebilir malzeme

Boru uçları temiz ve boru eksenine dik olarak kesilmiş olmalıdır.

Not 2 - Renkler için ulusal tercihler ulusal önsözlerde belirtilmelidir.

6.2 Ortalama dış çaplar, yuvarlaklıktan sapma (ovallik) ve toleranslar

Çizelge 1 - Ortalama dış çaplar, yuvarlaklıktan sapma

16 16 16,0 16,3 1,2

6.3 Et kalınlığı ve ilgili toleransları

6.3.1 En küçük et kalınlıkları

Çizelge 2 - SDR 17,6, SDR 17 ve SDR 11 borular için en küçük et kalınlıkları

6.3.2 Et kalınlığı toleransları

Çizelge 3 - Et kalınlığı toleransları

6.5 Sarmal (kangal) boru

Sarmalın en küçük iç çapı 18 dn değerinden daha az olmamalıdır.

Çizelge 4 - Mekanik özellikler

Özellikler Gerekler Deney parametreleri Deney yöntemi

(Çizelge 4’ün devamı)

Özellikler Sonuç Deney parametreleri Deney

7.3 80 ºC’ta hasar olması durumunda deneyin tekrar yapılması

Çizelge 6 - Fiziksel özellikler

Özellikler Gerekler Deney parametreleri Deney

10.1.4 İşaretler, büyüteç kullanmadan okunabilecek büyüklükte olmalıdır.

10.2 İstenen asgari işaretler

Çizelge 7 - İstenen asgari işaretler

İşaretleme bilgiler İşaret veya sembol

Malzeme ve gösterimi Örneğin, PE 100

Borular üzerinde işaretleme sıklığı, her metrede bir defadan az olmamalıdır.

10.3 İlave işaretleme bilgileri

A.2 Geometrik özellikler

A.3 Mekanik özellikler

A.4 Fiziksel özellikler

A.6 Katmanlarda ayrılma

A.7 Yapının bütünlüğü

Çizelge A.1 - Yapının bütünlüğü

Özellikler Gerekler Deney parametreleri Deney

B.2 Geometrik özellikler

B.3 Mekanik özellikler

B.4 Fiziksel özellikler

B.5 Kaplama yapışması

C.2 Terim ve tarifler

C.3 Deney yöntemi

You might also like