Professional Documents
Culture Documents
TÜRK STANDARDI
TURKISH STANDARD
TS EN ISO 5817
Şubat 2007
ICS 25.160.40
− Bu standardı oluşturan Hazırlık Grubu üyesi değerli uzmanların emeklerini; tasarılar üzerinde görüşlerini
bildirmek suretiyle yardımcı olan bilim, kamu ve özel sektör kuruluşları ile kişilerin değerli katkılarını
şükranla anarız.
TSEK
Kalite Uygunluk Markası (TSEK Markası)
TSEK Markası, üzerine veya ambalâjına konulduğu malların veya hizmetin henüz Türk Standardı
olmadığından ilgili milletlerarası veya diğer ülkelerin standardlarına veya Enstitü tarafından kabul edilen
teknik özelliklere uygun olduğunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya çıktığında Türk
Standardları Enstitüsü’nün garantisi altında olduğunu ifade eder.
DİKKAT!
TS işareti ve yanında yer alan sayı tek başına iken (TS 4600 gibi), mamulün Türk Standardına uygun
üretildiğine dair üreticinin beyanını ifade eder. Türk Standardları Enstitüsü tarafından herhangi bir
garanti söz konusu değildir.
Ön söz
− Bu standard, CEN tarafından kabul edilen EN ISO 5817 (2003) standardı esas alınarak, TSE Metalurji
İhtisas Grubu'nca TS 7830 EN 25817 (1996) standardının revizyonu olarak hazırlanmış ve TSE Teknik
Kurulu’nun 20 Şubat 2007 tarihli toplantısında Türk Standardı olarak kabul edilerek yayımına karar
verilmiştir.
− Bu standardda kullanılan bazı kelime ve/veya ifadeler patent haklarına konu olabilir. Böyle bir patent
hakkının belirlenmesi durumunda TSE sorumlu tutulamaz.
ICS 25.160.40 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 5817/Şubat 2007
İçindekiler
0 Giriş ........................................................................................................................................................1
1 Kapsam...................................................................................................................................................1
2 Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar .........................................................................................2
3 Terimler ve tarifler .................................................................................................................................2
3.1 Kalite seviyesi.......................................................................................................................................2
3.2 Amaca uygunluk ...................................................................................................................................2
3.3 Kısa kusurlar.........................................................................................................................................3
3.4 Sistematik kusurlar ...............................................................................................................................3
3.5 İzdüşüm alanı .......................................................................................................................................3
3.6 Enine kesit alanı ..................................................................................................................................3
4 Semboller ...............................................................................................................................................4
5 Kusurların değerlendirilmesi................................................................................................................4
Ek A (Bilgi için) - Kusurlar yüzdesinin tayini için örnekler.....................................................................22
Ek B (Bilgi için) - Bu standardın kullanılması için ilâve bilgi ve kılavuz ...............................................25
Kaynaklar.....................................................................................................................................................26
ICS 25.160.40 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 5817/Şubat 2007
0 Giriş
Bu standard, uygulama kodları ve/veya diğer uygulama standardlarının taslağının yazılmasında referans
olarak kullanılmalıdır. Bu standard ISO 6520-1’de verilen kısa gösterilişleri esas alan ergitme kaynak
kusurlarının basitleştirilmiş bir ayrımını kapsar.
ISO 6520-1’de izah edilen kusurların bazıları, doğrudan kullanılmış ve bazıları beraber gruplandırılmıştır. ISO
6520-1’den temel sayısal atıf sistemi kullanılmıştır.
Bu standardın amacı normal imalâtta olabilecek tipik kusurların boyutlarını belirlemektir. Bu standard,
fabrikada yapılan kaynaklı imalât için gerekli bir kalite sistemi içerisinde kullanılabilir. Bu standard, özel bir
uygulama için bir seçimin yapılabileceği üç ayrı boyutsal değerler seti sağlar. Her bir durum için gerekli kalite
seviyesi uygulama standardıyla veya ilgili imalâtçı ve/veya diğer taraflarla bağlantılı sorumlu tasarımcı
tarafından tanımlanmalıdır. İmalât başlamadan önce tercihen teklif veya sipariş aşamasında seviye
öngörülmüş olmalıdır. Özel amaçlar için ilâve ayrıntılar öngörülebilir.
Bu standardda verilen kalite seviyeleri, temel referans veriyi oluşturur ve herhangi bir özel uygulamayla özel
olarak ilgili değildir. Kalite seviyeleri imal edilmiş bir yapıdaki kaynaklı birleştirme tiplerine atıfta bulunur ve
komple mamul veya bileşenin kendisine atıfta bulunmaz. Bu sebeple aynı mamul veya bileşendeki bireysel
kaynaklı birleştirmelere farklı kalite seviyelerinin uygulanması mümkündür.
Normal olarak özel bir kaynaklı birleştirme için kusurlara ilişkin boyutsal sınırların bir kalite seviyesi ile
belirlenerek tamamen kapsanması beklenir. Bazı durumlarda aynı kaynaklı birleştirmede farklı kusurlar için
farklı kalite seviyelerinin belirlenmesi gerekli olabilir.
Herhangi bir uygulama için kalite seviyesinin seçimi tasarım kabullerini, müteakip işlemleri (örneğin, yüzey
hazırlama), gerilim tiplerini (örneğin statik, dinamik), hizmet şartlarını (örneğin, sıcaklık, çevre) ve hata
sonuçlarını dikkate almalıdır. Ekonomik faktörler de önemlidir. Bu sebeple yalnızca kaynak maliyetini değil
aynı zamanda muayene deney ve onarımı da kapsamalıdır.
Bu standard, Madde 1’de sıralanan ergitme kaynak işlemlerine ilişkin kusur tiplerini kapsamasına rağmen
dikkate alınması gereken konularda işlem ve uygulamaya da tatbik edilir.
Kusurlar gerçek boyutlarına göre adlandırılır ve tespitleri ve değerlendirilmeleri bir veya daha fazla tahribatsız
muayene metodunun kullanılmasını gerektirebilir. Kusurların tespiti ve boyutlandırılması muayene
metotlarına ve uygulama standardı veya sözleşmede belirtilen muayene kapsamına bağlıdır.
Tespit edilen kusurlar için gerekli hususlar bu standardın konusunu teşkil etmez Ancak ISO 17635 farklı
tahribatsız muayene metotları için kabul seviyeleri ile kalite seviyeleri arasındaki ilişkiyi kapsar.
Bu standard, doğrudan kaynakların gözle muayenesine uygulanabilir. Standard tahribatsız muayene ile
yapılan tespit veya boyutlandırmanın tavsiye edilen metotlarının ayrıntısını kapsamaz. Ultrasonik,
radyografik, eddy akımları, penetrant, manyetik parçacık muayenesi gibi tahribatsız muayene metotlarına
uygulanabilecek uygun kriterleri tespit etmek için bu sınırların kullanımında güçlükler olduğu dikkate
alınmalıdır ve muayene, inceleme ve deneyler için şartlar vasıtasıyla desteklenmesi gerekebilir.
Kusurlar için kullanılan değerler normal kaynak uygulamasında dikkate alınmalıdır. Daha üst özel şartlar,
özel kaynak işlemleri veya sıkı laboratuvar şartları altında taşlama veya kaynak gibi ek imalât işlemlerini
gerektirir.
Bu standardla ilgili herhangi bir konunun resmî yorumu için talepler, TSE kanalıyla ISO/TC 44/SC 10
sekreterliğine yönlendirilmelidir. Komple bir liste için www.iso.org.’ a başvurulmalıdır.
1 Kapsam
Bu standard, çelik, nikel, titanyum ve alaşımlarının bütün tiplerinde ergitme kaynaklı (demet kaynağı
için hariç) birleştirmelerdeki kusurların kalite seviyelerini kapsar. Bu standard, 0,5 mm’nin üzerindeki
malzeme kalınlıklarına uygulanır.
1
ICS 25.160.40 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 5817/Şubat 2007
Çeliklerde demet kaynaklı birleştirmeler için kalite seviyeleri, ISO 13919-1’de mevcuttur.
Kaynaklı imalâtın geniş bir aralığı için uygulamaya müsaade edecek üç kalite seviyesi verilmiştir.
Bunlar B, C ve D sembolleri ile gösterilmiştir. B kalite seviyesi, bitirilmiş kaynak üzerindeki en yüksek
şartlara karşılık gelir. Kalite seviyeleri, imalât kalitesine atıfta bulunur ve imal edilen mamulün amaca
uygunluğuyla ilgili değildir (Madde 3.2).
Bu standard;
- Alaşımsız ve alaşımlı çeliklere,
- Nikel ve nikel alaşımlarına,
- Titanyum ve titanyum alaşımlarına,
- Elle, mekanize ve otomatik kaynaklara,
- Bütün kaynak konumlarına,
- Alın kaynakları, iç köşe kaynakları ve branşman bağlantıları gibi bütün kaynak tiplerine,
- ISO 4063'e göre aşağıdaki kaynak işlemlerine ve bunların tarif ettiği alt işlemlerine:
-11 Gaz korumasız metal ark kaynağına,
-12 Tozaltı ark kaynağına,
-13 Koruyucu gaz metal ark kaynağına,
-14 Sarf edilmeyen elektrotla koruyucu gaz kaynağına,
-15 Plâzma ark kaynağına,
- 31 Oksi-yakıt gaz kaynağına (sadece çelik için)
uygulanır.
3 Terimler ve tarifleri
Bu standardın amacı bakımından aşağıda verilen terimler ve tarifleri uygulanır.
1)
TSE Notu: Atıf yapılan standardların TS numarası ve Türkçe adı 3. ve 4. kolonda verilmiştir. * işaretli
olanlar bu standardın basıldığı tarihte İngilizce metin olarak yayınlanmış olan Türk Standardlarıdır.
2
ICS 25.160.40 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 5817/Şubat 2007
Yüzey çatlak alanının aksine radyografik olarak pozlandığında (Şekil 1) kusurların oluşumu kaynak
kalınlığına bağlıdır.
Açıklama:
1 x-ışını 3 6-kat kalınlık 5 2-kat kalınlık
2 Her bir birim hacim için 4 gözenek 4 3-kat kalınlık 6 1-kat kalınlık
Şekil 1 – Her bir birim hacim için gözeneklerin benzer oluşumlu numunelerinin radyografik filmleri
3
ICS 25.160.40 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 5817/Şubat 2007
4 Semboller
Çizelge 1'de aşağıdaki semboller kullanılmıştır :
d Gözenek çapı,
5 Kusurların değerlendirilmesi
Kusurların sınırları Çizelge 1'de verilmiştir. Bu sınırlar tamamlanmış kaynağa uygulandığı gibi imalâtın bir
ara kademesine de uygulanabilir.
Şayet kusurların tespiti için makro muayeneden farklı bir metot kullanılırsa, yalnızca 10 büyütmeye eşit veya
daha küçük büyütme kullanılarak tespit edilebilen kusurlar dikkate alınmalıdır.
Buradaki istisna soğuk katlanmalar (Çizelge 1’de, No:1.5) ve mikro çatlaklardır (Çizelge 1’de, No:2.2).
Sistematik kusurlara, yalnızca, Çizelge 1’deki diğer şartların sağlanması koşuluyla D kalite seviyesinde izin
verilir.
Bir kaynaklı birleştirme, normal olarak her bir bağımsız kusur tipi için ayrı ayrı değerlendirilmelidir.
Birleştirmenin herhangi bir enine kesitinde meydana gelen farklı kusur tipleri, özel bir dikkat gerektirebilir
(çoklu kusurlara bakın).
Çoklu kusurlar için sınırlar (Çizelge 1’e bakın) sadece tek bir kusur için şartlar aşılmadığında uygulanabilir.
En küçük kusurun en büyük boyutundan daha küçük bir mesafeyle birbirinden ayrılmış bitişik iki herhangi bir
kusur, tek bir kusur olarak dikkate alınmalıdır..
4
ICS 25.160.40 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 5817/Şubat 2007
No ISO 6520-1’e Kusur tanıtımı Notlar t Kalite seviyeleri için kusur sınırları
göre mm
referans no D C B
1 Yüzey kusurları
1.1 100 Çatlak - ≥ 0,5 Müsaade edilmez Müsaade edilmez Müsaade edilmez
1.2 104 Krater çatlağı - ≥ 0,5 Müsaade edilmez Müsaade edilmez Müsaade edilmez
1.3 2017 Yüzey deliği Tek bir deliğin en büyük boyutu 0,5 - 3 Müsaade edilmez Müsaade edilmez
-Alın kaynakları için, d ≤ 0,3 s
-İç köşe kaynakları için. d ≤ 0,3 a
Tek bir deliğin en büyük boyutu Müsaade edilmez
-Alın kaynakları için, >3 d ≤ 0,3 s, ancak en d ≤ 0,2 s, ancak en
çok 3mm çok 2mm
-İç köşe kaynakları için d ≤ 0,3 a, ancak d ≤ 0,2 a, ancak
en çok 3 mm en çok 2 mm
1.4 2025 Uç krater borusu 0,5 - 3 h ≤ 0,2t Müsaade edilmez Müsaade edilmez
1.5 401 Ergime noksanlığı - Müsaade edilmez Müsaade edilmez Müsaade edilmez
(yetersiz ergime) ≥ 0,5
Mikro ergime Sadece mikro inceleme vasıtasıyla tesbit Müsaade edilir Müsaade edilir Müsaade edilmez
noksanlığı edilebilir.
1.6 4021 Tamamlanmamış Sadece tek taraftan alın kaynakları için ≥ 0,5 Kısa kusurlar: Müsaade edilmez Müsaade edilmez
kök nüfuziyeti h ≤ 0,2 t, ancak en
çok 2 mm
5
ICS 25.160.40 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 5817/Şubat 2007
No ISO 6520-1’e Kusur tanıtımı Notlar t Kalite seviyeleri için kusur sınırları
göre referans mm
no D C B
1.7 5011 Sürekli yanma oluğu Düzgün geçiş gerektirir 0,5 -3 Kısa kusurlar: Kısa kusurlar: Müsaade edilmez
5012 Kesintili yanma Bu simetrik bir kusur olarak görülmez. h ≤ 0,2 t h ≤ 0,1 t
oluğu
>3 h ≤ 0,2 t, ancak en h≤ 0,1 t, ancak en h ≤ 0,05 t, ancak en
çok 1 mm çok 0,5 mm çok 0,5 mm
1.8 5013 Çekme oluğu Düzgün geçiş gerektirir 0,5 - 3 h ≤ 0,2 mm + 0,1 t Kısa kusurlar: Müsaade edilmez
h ≤ 0,1 t
1.9 502 Aşırı kaynak metali Düzgün geçiş gerektirir ≥ 0,5 h ≤ 1 mm+0,25 b, h ≤ 1 mm+0,15 b, h ≤ 1 mm+0,1 b,
(alın kaynağı) ancak en çok 10 ancak en çok 7 mm ancak en çok 5 mm
mm
6
ICS 25.160.40 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 5817/Şubat 2007
No ISO 6520-1’e Kusur tanıtımı Notlar t Kalite seviyeleri için kusur sınırları
göre referans mm
no D C B
7
ICS 25.160.40 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 5817/Şubat 2007
No ISO 6520-1’e Kusur tanıtımı Notlar t Kalite seviyeleri için kusur sınırları
göre referans mm
no D C B
1.12 503 Yanlış kaynak - Alın kaynakları ≥ 0,5 α ≥ 90º α ≥ 110º α ≥ 150º
kenarı
α1 ≥ α
α2 ≥ α
1.13 506 Binme ≥ 0,5 h ≤ 0,2 b Müsaade edilmez Müsaade edilmez
1.14 509 Çökme Düzgün geçiş gerekir. 0,5 - 3 Kısa kusurlar : Kısa kusurlar : Müsaade edilmez
511 Yetersiz h ≤ 0,25 t h ≤ 0,1 t
doldurulmuş kaynak >3 Kısa kusurlar : Kısa kusurlar : Kısa kusurlar :
ağzı h ≤ 0,25 t ancak en h ≤ 0,1 t ancak en h ≤ 0,05 t ancak en
çok 2 mm çok 1 mm çok 0,5 mm
1.15 510 İçe yanma - ≥ 0,5 Müsaade edilmez Müsaade edilmez Müsaade edilmez
8
ICS 25.160.40 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 5817/Şubat 2007
No ISO 6520-1’e Kusur tanıtımı Notlar t Kalite seviyeleri için kusur sınırları
göre referans mm
no D C B
1.16 512 İç köşe kaynağının Simetrik bir iç köşe kaynağının ≥ 0,5 h ≤ 2 mm+0,2 a h ≤ 2 mm+0,15 a h ≤ 1,5 mm+0,15 a
aşırı asimetrikliği öngörülmediği durumda
[aşırı kenar (bacak)
eşitsizliği]
1.17 515 Kök içbükeyliği Düzenli geçiş gerekir 0,5 - 3 h ≤ 0,2 mm+0,1 t Kısa kusurlar : Müsaade edilmez
h ≤ 0,1 t
>3 Kısa kusurlar : Kısa kusurlar : Kısa kusurlar :
h ≤ 0,2 t, ancak en h ≤ 0,1 t, ancak en h ≤ 0,05 t, ancak en
çok 2 mm çok 1 mm çok 0,5 mm
1.18 516 Kök gözeneği Katılaşma anında kaynak metalinin ≥ 0,5 Mevzii olarak Müsaade edilmez Müsaade edilmez
köpürmesi (yetersiz altlık gazı gibi) müsaade edilir
sebebiyle bir kaynağın kökünde süngerimsi
oluşum
9
ICS 25.160.40 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 5817/Şubat 2007
No ISO 6520-1’e Kusur tanıtımı Notlar t Kalite seviyeleri için kusur sınırları
göre referans mm
no D C B
1.19 517 Kötü başlama - ≥ 0,5 Müsaade edilir. Müsaade edilmez Müsaade edilmez
Sınır başlama
sebebiyle oluşan
kusurun tipine
bağlıdır.
1. 20 5213 Yetersiz kaynak Daha derin nüfuziyet dayanıklılığına sahip 0,5 - 3 Kısa kusurlar : Kısa kusurlar : Müsaade edilmez
(boğaz) kalınlığı işlemlere uygulanmaz h ≤ 0,2 mm+0,1 a h ≤ 0,2 mm
>3 Kısa kusurlar : Kısa kusurlar : Müsaade edilmez
h ≤ 0,3 mm+0,1 a, h ≤ 0,3 mm+0,1 a,
ancak en çok 2 ancak en çok 1
mm mm
1. 21 5214 Aşırı kaynak (boğaz) Gerçek iç köşe kaynağının kalınlığı çok ≥ 0,5 Sınırsız h ≤ 1 mm+0,2 a, h ≤ 1 mm+0,15 a,
kalınlığı büyük ancak en çok 4 ancak en çok 3 mm
mm
1. 22 601 Rastgele ark - ≥ 0,5 Esas metal Müsaade edilmez Müsaade edilmez
özellikleri
etkilenmediğinde
müsaade edilir
1. 23 602 Sıçrantı - ≥ 0,5 Malzeme, korzyondan koruma gibi uygulamaya bağlı kabul
10
ICS 25.160.40 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 5817/Şubat 2007
No ISO 6520-1’e Kusur tanıtımı Notlar t Kalite seviyeleri için kusur sınırları
göre referans mm
no D C B
2 İç kusurlar
2.1 100 Çatlaklar Mikro çatlaklar ve krater çatlakları ≥ 0,5 Müsaade edilmez Müsaade edilmez Müsaade edilmez
haricideki bütün çatlakalar
2. 2 1001 Mikro çatlaklar Genellikle mikroskop (50x) altında ≥ 0,5 Müsaade edilir Çatlama hassasiyetine özel atıfta
görülebilen bir çatlak bulunulan esas metalin tipine bağlı olarak
kabul
11
ICS 25.160.40 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 5817/Şubat 2007
No ISO 6520-1’e Kusur tanıtımı Notlar t Kalite seviyeleri için kusur sınırları
göre referans mm
no D C B
2.4 2013 Toplu (mevzii) Durum 1 (D>dA2 )
gözenek
Durum 2 (D<dA2 )
12
ICS 25.160.40 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 5817/Şubat 2007
No ISO 6520-1’e Kusur tanıtımı Notlar t Kalite seviyeleri için kusur sınırları
göre referans mm
no D C B
Durum 2 (D<d2 )
13
ICS 25.160.40 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 5817/Şubat 2007
No ISO 6520-1’e Kusur tanıtımı Notlar t Kalite seviyeleri için kusur sınırları
göre referans mm
no D C B
14
ICS 25.160.40 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 5817/Şubat 2007
No ISO 6520-1’e Kusur tanıtımı Notlar t Kalite seviyeleri için kusur sınırları
göre referans mm
no D C B
2.6 2015 Uzamış oyuklar - Alın kaynakları ≥ 0,5 h ≤ 0,4 s, ancak en çok h ≤ 0,3 s, ancak en h ≤ 0,2 s, ancak en
2016 Kurt delikleri 4 mm çok 3 mm çok 2 mm
l ≤ s , ancak en çok 75 l ≤ s , ancak en çok l ≤ s , ancak en çok
mm 50 mm 25 mm
- İç köşe kaynakları ≥ 0,5 d ≤ 0,4 a, ancak en çok d ≤ 0,3 a, ancak en d ≤ 0,2 a , ancak en
4 mm çok 3 mm çok 2 mm
l ≤ a , ancak en çok 75 l ≤ a , ancak en çok l ≤ a , ancak en çok
mm 50 mm 25 mm
2.7 202 Çekme oyuğu - ≥ 0,5 Yüzeye çıkmayan Müsaade edilmez Müsaade edilmez
kısa kusurlara
müsaade edilir.
- Alın kaynakları:
h ≤ 0,4 s, ancak en çok
4 mm
- İç köşe kaynakları:
h ≤ 0,4 a, ancak en çok
4 mm
2.8 2024 0,5 - 3 h/l ≤ 0,2 t Müsaade edilmez Müsaade edilmez
>3 h/l ≤ 0,2 t, , ancak en
çok 2 mm
- İç köşe kaynakları ≥ 0,5 h ≤ 0,4 a, ancak en çok h ≤ 0,3 a, ancak en h ≤ 0,2 a , ancak en
4 mm çok 3 mm çok 2 mm
l ≤ a , ancak en çok 75 l ≤ a , ancak en çok l ≤ a , ancak en çok
mm 50 mm 25 mm
15
ICS 25.160.40 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 5817/Şubat 2007
No ISO 6520-1’e Kusur tanıtımı Notlar t Kalite seviyeleri için kusur sınırları
göre referans mm
no D C B
2.10 304 Bakır haricinde ki - Alın kaynakları ≥ 0,5 h ≤ 0,4 s, ancak en çok h ≤ 0,3 s, ancak en h ≤ 0,2 s, ancak en
diğer metalik 4 mm çok 3 mm çok 2 mm
kalıntılar - İç köşe kaynakları ≥ 0,5 h ≤ 0,4 a, ancak en çok h ≤ 0,3 a, ancak en h ≤ 0,2 a , ancak en
4 mm çok 3 mm çok 2 mm
2.11 3042 Bakır kalıntıları - ≥ 0,5 Müsaade edilmez Müsaade edilmez Müsaade edilmez
2.12 401 Ergime noksanlığı ≥ 0,5 Yüzeye çıkmayan Müsaade edilmez Müsaade edilmez
(yetersiz ergime) kısa kusurlara
4011 Yan duvar ergime müsaade edilir.
noksanlığı - Alın kaynakları:
h ≤ 0,4 s, ancak en
çok 4 mm
- İç köşe kaynakları:
h ≤ 0,4 a, ancak en
4012 Pasolar arası çok 4 mm
ergime noksanlığı
Kök ergime
4013 noksanlığı
16
ICS 25.160.40 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 5817/Şubat 2007
No ISO 6520-1’e Kusur tanıtımı Notlar t Kalite seviyeleri için kusur sınırları
göre referans mm
no D C B
2.13 402 Nüfuziyet > 0,5 Kısa kusurlar: Müsaade edilmez Müsaade edilmez
noksanlığı h ≤ 0,2 a, ancak en çok
2 mm
17
ICS 25.160.40 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 5817/Şubat 2007
No ISO 6520-1’e Kusur tanıtımı Notlar t Kalite seviyeleri için kusur sınırları
göre referans mm
no D C B
3.1 507 Doğrusal kaçıklık Doğru konumdan sapma ile ilgili 0,5 - 3 h ≤ 0,2 mm + 0,25 t h ≤ 0,2 mm + 0,15 h ≤ 0,2 mm + 0,1
sınırlar. Aksi belirtilmedikçe doğru t t
konum, orta eksenlerin çakışmasıdır
(Madde 1’e de bakın). t daha küçük
kalınlığı kapsar. Verilen sınırlar içindeki
doğrusal kaçıklık, bir sistematik kusur
olarak ele alınmaz (Şekil A ve Şekil
B’ye uygulanabilir).
18
ICS 25.160.40 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 5817/Şubat 2007
No ISO 6520-1’e Kusur tanıtımı Notlar t Kalite seviyeleri için kusur sınırları
göre referans mm
no D C B
3.3 617 İç köşe kaynakları Madde 5’in sınırlamaları sistematik 0,5 - 3 h ≤ 0,5 mm + 0,1 a h ≤ 0,3 mm + 0,1 h ≤ 0,2 mm + 0,1
için doğru olmayan kusurlarla ilgili olarakuygulanmaz a a
kök aralığı
>3 h ≤ 1 mm + 0,3 a, h ≤ 0,5 mm + 0,2 h ≤ 0,5 mm +
ancak en çok 4 mm a, 0,1a,
ancak en çok 3 ancak en çok 2
mm mm
4. Çoklu kusurlar
4.1 Hiçbiri Herhangi bir 0,5 - 3 Müsaade edilmez Müsaade edilmez Müsaade edilmez
kesitteki çoklu
kusurlar a). >3 Kusurların en çok Kusurların en çok Kusurların en çok
En olumsuz toplam yüksekliği toplam yüksekliği toplam yüksekliği
birleştirme Σ h ≤ 0,4 t veya ≤ Σ h ≤ 0,3 t veya ≤ Σ h ≤ 0,2t veya ≤
aralığındaki enine 0,25 a 0,2 a 0,15 a
kesit (makrograf).
h1+h2+h3+h4+h5 = Σ h
19
ICS 25.160.40 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 5817/Şubat 2007
No ISO 6520-1’e Kusur tanıtımı Notlar t Kalite seviyeleri için kusur sınırları
göre referans mm
no D C B
4.1
h1+h2+h3+h4+h5 = Σ h
4.2 Hiç biri Boyuna yönde iz Durum 1 ( D > l3 )
düşüm veya
enine kesit alanı
h1 x l1+h2 x l2+h3 x l3 = Σ hx l
20
ICS 25.160.40 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 5817/Şubat 2007
No ISO 6520-1’e Kusur tanıtımı Notlar t Kalite seviyeleri için kusur sınırları
göre referans mm
no D C B
a)
Ek B’ye bakın.
21
ICS 25.160.40 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 5817/Şubat 2007
Ek A
(Bilgi için)
Kusurların yüzde tayini için örnekler
Aşağıdaki şekiller farklı kusur yüzdelerinin tanıtımını verir. Bu şekiller radyograflar ve kırık yüzeyler
üzerindeki kusurların değerlendirilmesini desteklemelidir.
22
ICS 25.160.40 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 5817/Şubat 2007
23
ICS 25.160.40 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 5817/Şubat 2007
24
ICS 25.160.40 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 5817/Şubat 2007
Ek B
(Bilgi için)
Bu standardın kullanılması için ilâve bilgi ve kılavuz
Bu standard, çelik, nikel, titanyum ve alaşımlarının kaynaklı birleştirmelerinde, ergitme kaynak işlemleriyle
(demet kaynağı hariç) 0,5 mm’ye eşit veya daha fazla kaynak kalınlıklarında üç kabul seviyesi için şartları
belirler. Uygulanabildiğinde, diğer ergitme kaynak işlemleri veya kaynak kalınlıkları için kullanılabilir.
Farklı bileşenler, çok sık olarak farklı uygulamalar ancak benzer şartlar için imal edilir. Bununla beraber,
işin aynı kriterlere göre yapılmasını garanti altına almak için farklı atölyelerde imal edilen aynı bileşenlere
aynı şartlar uygulanmalıdır. Bu standardın sürekli uygulamaları, kaynaklı yapıların imalâtında kullanılan bir
kalite güvencesi sisteminin ana esaslarından biridir.
Özet olarak çoklu kusurlar , birbiri üzerine binmiş olan bağımsız kusurların bir teorik olasıllığını gösterir.
Böyle bir durumda, bütün müsaade edilebilen sapmaların toplamı, farklı kusurlar için öngörülen değerlerle
sınırlı olmalıdır. Yani tek bir kusurun sınır değeri, örneğin tek bir delik için ≤ h’yi aşmamalıdır.
Bu standard, kaynağın kesitini gösteren fotografik büyütmeler ve/veya yeniden üretilmiş radyograflar ve kök
tarafı ve yüzeyi gösteren fotoğraflar vasıtasıyla çeşitli kalite seviyeleri için kabul edilebilir kusurların
boyutlarını gösteren gerçek resimli bir katalogla birlikte kullanılabilir. International Institute of Welding
(IIW) ve Deutscher Verlag für Schweißen und verwandte Verfahren, Düsseldorf.tarafından yayınlanan "ISO
5817’ye göre kaynak kusurlarının değerlendirilmesi için referans radyograflar" böyle bir katoloğa örnek
verilebilir. Bu katalog çeşitli kusurların değerlendirilmesi için referans kartlarla ve müsaade edilebilir kusur
boyutları yönünden görüş farklılıkları olduğunda kullanılabilir.
25
ICS 25.160.40 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 5817/Şubat 2007
Kaynaklar
1) ISO 13919-1:1996, Welding – Electron and laser – beam welded joints – Guidance on quality levels for
imperfections – Part 1: Steel
2) ISO 17635, Non – destructive examination of welds – General rules for fusion welds in metallic materials
26