TS en 1993 1 2

TÜRK STANDARDI
TS EN 1993-1-2
Nisan 2007
TS EN 1993-1-2+AC:2005 yerine
ICS 13.220.50; 91.080.10; 91.010.30
Çelik yapıların tasarımı - Bölüm 1-2: genel kurallar - Yangına karşı

yapısal tasarım (eurocode 3)
Eurocode 3 – Design of steel structures - Part 1-2: General rules – Structural fire design
Eurocode 3: Calcul des structures en acier - Eurocode 3: Bemessung und Konstruktion

Partie 1-2: Règles générales - Calcul du von Stahlbauten - Teil 1-2: Allgemeine Regeln
comportement au feu - Tragwerksbemessung für den Brandfall
EN 1993-1-2:2005 Standardının Türkçe Tercümesidir.
TÜRK STANDARDLARI ENSTİTÜSÜ

Necatibey Caddesi No.112 Bakanlıklar/ANKARA
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
ÇELiK YAPI PROJE iMALAT MONTAJ SANAYi VE TiCARET A.S,'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 02.06.2016
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 13.220.50; 91.080.10; TÜRK STANDARDI TS EN 1993-1-2 : 2007-04
EN 1993-1-2:2005
Milli Önsöz
- Bu standard; CEN tarafından onaylanan ve Nisan 2007 tarihinde TS EN 1993-1-2:2007 numaralı Türk standardı
olarak kabul edilen EN 1993-1-2:2005 standardı esas alınarak, Türk Standardları Enstitüsü İnşaat İhtisas Grubu
marifetiyle Türkçeye tercüme edilmiş, TSE Teknik Kurulu'nun 03.04.2007 tarihli toplantısında kabul edilerek
yayımına karar verilmiştir.
- Bu standard yayımlandığında TS EN 1993-1-2+AC:2005 yerini alır.
- CEN/CENELEC resmi dillerinde yayınlanan diğer standard metinleri ile aynı haklara sahiptir.
- Bu standardda kullanılan bazı kelime ve/veya ifadeler patent haklarına konu olabilir. Böyle bir patent hakkının
belirlenmesi durumunda TSE sorumlu tutulamaz.
- Bu standardda atıf yapılan standardların milli karşılıkları aşağıda verilmiştir.
TS EN 1993-1-2 : 2007 standardı, EN 1993-1-2:2005 standardı ile birebir aynı olup, Avrupa Standardizasyon Komitesi 'nin (rue de Stassart,
36 B-1050 Brussels) izniyle basılmıştır.
Avrupa Standardlarının herhangi bir şekilde ve herhangi bir yolla tüm kullanım hakları Avrupa Standardizasyon Komitesi (CEN) ve üye
ülkelerine aittir. TSETÜRK STANDARDLARININ
kanalıyla TELiF
CEN'den yazılı izin HAKKI TSE'YE
almaksızın AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
çoğaltılamaz.
EN, ISO, IEC Adı TS No1) Adı
vb. No (İngilizce) (Türkçe)
EN 10025 Hot rolled products of structural TS EN 10025 Sıcak haddelenmiş yapı çelikleri
steels
EN 10210-1 Hot finished structural hollow TS EN 10210-1* Çelik profiller-
sections of non-alloy and fine grain Sıcak haddelenmiş içi boş
structural steels - Part 1: Technical alaşımsız ve ince taneli yapı
delivery conditions çeliklerinden-Bölüm 1: Teknik
teslim şartları
EN 10219-1 Cold formed welded structural TS EN 10219-1 Çelik borular-dikişli, alaşımsız
hollow sections of non-alloy and ince taneli çeliklerden soğuk
fine grain structural steels - Part 1: şekillendirilerek kaynak edilmiş
Technical delivery conditions Bölüm 1: Teknik teslim şartları
EN 1363 Fire resistance: General TS EN 1363 Yangına dayanıklılık deneyleri
requirements
EN 13501-2 Fire classification of construction TS EN 13501-2 Yapı mamulleri ve yapı
products and building elements – elemanlarının yangın
Part 2: Classification using data sınıflandırması - Bölüm 2 :
from fire resistance tests Yangına dayanım deneylerinin
verilerini kullanarak
sınıflandırma-Havalandırma
sistemleri hariç
EN 1990 Eurocode: Basis of structural Yapı tasarımının temelleri
TS EN 1990
design (Eurocode)
EN 1991-1-2 Eurocode 1: Actions on structures: Yapılar üzerindeki etkiler - Bölüm
Part 1-2: Actions on structures 1-2: Genel etkiler - Yangına
TS EN 1991-1-2
exposed to fire maruz kalan yapılar üzerindeki
etkiler (Eurocode 1)
EN 1993-1-1 Eurocode 3: Design of steel TS EN 1993-1-1 Eurocode3:
structures: Part 1-1: General rules: Çelik yapıların projelendirilmesi -
General rules and rules for Bölüm 1-1: Genel kurallar ve bina
buildings kuralları
EN 1993-1-3 Eurocode 3: Design of steel TS ENV 1993-1-3 Eurocode 3: Çelik yapıların
structures: Part 1-3: General rules: (TS EN’si rezerve projelendirilmesi - Bölüm 1-3:
Supplementary rules for cold alınmış) Genel kurallar - Soğukta
formed steel members and biçimlendirilmiş ince ölçülü
sheeting elemanlar ve saçla kaplama için
EN 1993-1-4 Eurocode 3: Design of steel TS ENV 1993-1-4 Eurocode 3: Çelik yapıların
structures: Part 1-4: General rules: (TS EN’si iş projelendirilmesi - Bölüm 1-4:
Supplementary rules for stainless programından Genel kurallar- Paslanmaz çelik
steel çıkartılmış) için ek kurallar
EN 1993-1-8 Eurocode 3: Design of steel TS EN 1993-1-8 + Eurocode 3: Çelik yapıların
structures: Part 1-8: General rules: AC* tasarımı – Bölüm 1-8: Genel
Design of joints kurallar – Bileşim yerlerinin
tasarımı
EN 1994-1-2 Eurocode 4: Design of composite TS EN 1994-1-2 Eurocode 4: Çelik yapıların
steel and concrete structures: Part (TS EN’si rezerve projelendirilmesi - Bölüm 1-2:
1-2: General rules: Structural fire alınmış) Genel kurallar - Yapı yangın
design projelendirilmesi
ISO 1000 SI units TS 1574 ISO 1000 Uluslararası birimler (SI) ve diğer
bazı birimlerin katları ve
kullanılmasına dair kurallar
1) TSE Notu: Atıf yapılan standardların TS numarası ve Türkçe adı 3. ve 4. kolonda verilmiştir *işaretli
olanlar bu standardın basıldığı tarihte İngilizce metin olarak yayımlanmış olan Türk Standardlarıdır.
2) TSE Notu: EN 10155 iptal edilmiş olup, yerine EN 10025-5 (TS EN 10025-5) geçmiştir.
AVRUPA STANDARDI
EUROPEAN STANDARD
NORME EUROPÉENNE TS EN 1993-1-2 : 2007-04
EUROPÄISCHE NORM EN 1993-1-2:2005
ICS 13.220.50; 91.080.10; 91.010.30
Çelik yapıların tasarımı - Bölüm 1-2: genel kurallar - Yangına karşı

yapısal tasarım (eurocode 3)
Eurocode 3 – Design of steel structures - Part 1-2: General rules – Structural fire design
Eurocode 3: Calcul des structures en acier - Partie 1-2: Eurocode 3: Bemessung und Konstruktion von
Règles générales - Calcul du comportement au feu Stahlbauten - Teil 1-2: Allgemeine Regeln -
Tragwerksbemessung für den Brandfall
Bu Avrupa standardı CEN tarafından 23 Nisan 2004 tarihinde kabul edilmiştir.
CEN/CENELEC üyeleri, bu Avrupa Standardına hiçbir değişiklik yapmaksızın ulusal standard statüsü veren
koşulları öngören CEN/CENELEC İç Tüzüğü’ne uymak zorundadırlar. Bu tür ulusal standardlarla ilgili güncel
listeler ve bibliyografik atıflar, CEN/CENELEC Yönetim Merkezi’ne veya herhangi bir CEN/CENELEC üyesine
başvurarak elde edilebilir.
Bu Avrupa Standardı, üç resmi dilde (İngilizce, Fransızca, Almanca) yayınlanmıştır. Başka herhangi bir dile
tercümesi, CEN/CENELEC üyesinin sorumluluğundadır ve resmi sürümleri ile aynı statüde olduğu CEN /CENELEC
Yönetim Merkezi’ne bildirilir.
CEN üyeleri sırasıyla, Almanya, Avusturya, Belçika, Birleşik Krallık, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Estonya,
Finlandiya, Fransa, Hollanda, İrlanda, İspanya, İsveç, İsviçre, İtalya, İzlanda, Kıbrıs, Letonya, Litvanya,
Lüksemburg, Macaristan, Malta, Norveç, Polonya, Portekiz, Slovakya, Slovenya ve Yunanistan'ın millî standard
kuruluşlarıdır.
AVRUPA STANDARDİZASYON KOMİTESİ

EUROPEAN COMMITTEE FOR STANDARDIZATION
COMITÉ EUROPÉEN DE NORMALISATION
EUROPÄISCHES KOMITEE FÜR NORMUNG
Yönetim Merkezi : rue de Stassart, 36 B-1050 Brussels
©2005 CEN Dünya genelinde herhangi bir şekilde ve herhangi bir yolla tüm kullanım hakları CEN ulusal üyelerine aittir.
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE RefTARAFINDAN
No:EN 1993-1-2:2005
ICS 13.220.50; 91.010.30; 91.080.10 TS EN 1993-1-2: 2007-04
EN 1993-1-2: 2005
İçindekiler
Önsöz ………………………………………………………………………………………………………………… 3
Kısım 1: Genel .............................................................................................................................................. 4
1.1 Kapsam ............................................................................................................................................... 4
1.2 Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar ..........................................................................................4
1.3 Kabuller ............................................................................................................................................... 5
1.4 Prensipler ve uygulama kuralları arasındaki farklılık ...........................................................................5
1.5 Terimler ve tarifleri ............................................................................................................................... 5
1.6 Semboller ............................................................................................................................................ 6
Kısım 2: Tasarım esasları.......................................................................................................................... 10
2.1 Gerekler ............................................................................................................................................. 10
2.2 Etkiler................................................................................................................................................. 10
2.3 Malzeme özelliklerine ait tasarım değerleri .......................................................................................10
2.4 Doğrulama metotları .......................................................................................................................... 11
Kısım 3: Malzeme özellikleri .....................................................................................................................14
3.1 Genel ................................................................................................................................................. 14
3.2 Karbon çeliklerinin mekanik özellikleri ...............................................................................................14
3.3 Paslanmaz çeliklerin mekanik özellikleri............................................................................................16
3.4 Isıl özellikler ....................................................................................................................................... 17
Kısım 4: Yangına karşı yapısal tasarım ...................................................................................................20
4.1 Genel ................................................................................................................................................. 20
4.2 Basit hesaplama modelleri ................................................................................................................20
4.3 Gelişmiş hesaplama modelleri...........................................................................................................34
Ek A - Yüksek sıcaklıklarda karbon çeliğinin pekleşmesi .....................................................................36
Ek B - Harici çelik yapıya ısı transferi ......................................................................................................38
Ek C - (Bilgi için) Paslanmaz çelik............................................................................................................56
Ek D - (Bilgi için) Birleşim yerleri .............................................................................................................64
Ek E - (Bilgi için) Sınıf 4 enkesitler...........................................................................................................68
2
ICS 13.220.50; 91.080.10; TS EN 1993-1-2 : 2007-04
EN 1993-1-2:2005
Önsöz
Bu Avrupa Standardı (EN 1993, Eurocode 1993), sekretaryası BSI tarafından yürütülen CEN/TC 250 "Structural
Eurocodes – Yapısal Eurocode’lar" teknik komitesi tarafından hazırlanmıştır. CEN/TC 250 bütün Yapısal Eurocode’
lardan sorumludur.
Bu Avrupa Standardına en geç Ekim 2005 tarihine kadar aynı metni yayınlayarak ya da onay duyurusu yayınlayarak
ulusal standart statüsü verilmeli ve çelişen ulusal standartlar en geç Mart 2010 tarihine kadar yürürlükten
kaldırılmalıdır.
Bu Eurocodes ENV 1993-1-2’nin yerini alır.
CEN/CENELEC İç Yönetmeliklerine göre, bu Avrupa Standardının ulusal standart olarak uygulamaya alınmasından
sorumlu ulusal standart kuruluşlarının ülkeleri sırasıyla; Almanya, Avusturya, Belçika, Birleşik Krallık, Çek
Cumhuriyeti, Danimarka, Estonya, Finlandiya, Fransa, Hollanda, İrlanda, İspanya, İsveç, İsviçre, İtalya, İzlanda,
Kıbrıs, Letonya, Litvanya, Lüksemburg, Macaristan, Malta, Norveç, Polonya, Portekiz, Slovakya, Slovenya ve
Yunanistan’dır.
3
ICS 13.220.50; 91.010.30; 91.080.10 TS EN 1993-1-2: 2007-04
EN 1993-1-2: 2005
Kısım 1: Genel
1.1 Kapsam
1.1.1 EN 1993’ün kapsamı
(1) Eurocode 2, binaları ve çelik kullanılarak imal edilen inşaat mühendisliği uygulamalarını kapsar. Bu
standard, yapıların emniyeti ve dayanıklılığı ile ilgili prensip ve gerekler ile EN 1990’da verilen tasarım ve
doğrulama esaslarına uygundur.
(2) EN 1993, sadece, çelik yapıların dayanımı, hizmet verebilirliği, dayanıklılığı ve yangına karşı direnci ile
ilgili gerekleri kapsar. Isı veya ses yalıtımı gibi diğer gerekleri kapsamaz.
(3) EN 1993’ün aşağıdaki standardlarla birlikte kullanımı tasarlanmıştır:
- EN 1990 “Yapı tasarımının temelleri”

- EN 1991 “Yapılar üzerindeki etkiler”
- Çelik yapılar ile ilgili yapı mamulleri için hEN’ler
- EN 1090 “Çelik yapı uygulamaları”
- EN 1998 “Depreme dayanıklı yapıların tasarımı”, (çelik yapıların deprem bölgelerinde inşa edildiği
durumlarda)
(4) EN 1993 altı bölüme ayrılır:
- EN 1993-1 Çelik yapıların tasarımı: Genel kurallar

- EN 1993-2 Çelik yapıların tasarımı: Çelik köprüler
- EN 1993-3 Çelik yapıların tasarımı: Kuleler, direkler ve bacalar
- EN 1993-4 Çelik yapıların tasarımı: Silolar, depolar ve boru hatları
- EN 1993-5 Çelik yapıların tasarımı: Kazıklar
- EN 1993-6 Çelik yapıların tasarımı: Vinç taşıyıcı yapılar
1.1.2 Bu standardın kapsamı
(1) Bu standard, kazaen yangına maruz kalan çelik yapıların tasarımını kapsar ve EN 1993-1-1 ve EN 1991-
1-2 ile birlikte kullanılmak üzere tasarlanmıştır. Bu standard, normal sıcaklığa göre yapılan yapı
tasarımına göre olan farklılıkları ve bu tasarıma yapılacak ilâveleri tanımlar.
(2) Bu standard, yangına karşı sadece pasif koruma metotlarını kapsar.
(3) Bu standard, yangına maruz kaldığında, tasarlanandan daha önce yıkılmaksızın yük taşıma işlevini
yerine getirmesi gereken çelik yapılara uygulanır.
Not - Bu standard, ayırıcı elemanlar ile ilgili kuralları kapsamaz.
(4) Bu standardda, yapıların, yük taşıma işlevi ve performans seviyeleri ile ilgili olarak belirtilen gereklere
göre tasarımı için prensipler ve uygulama kuralları verilmiştir.
(5) Bu standard, EN 1993-1’in kapsamında olan ve EN 1993-1’e göre tasarlanan yapılara ve yapı kısımlarına
uygulanır.
(6) Bu standardda verilen metotlar, EN 10025’te verilen S235, S275, S355, S420 ve S460 yapısal çelik
sınıflarına ve EN 10210 ve EN 10219’da verilen bütün çelik sınıflarına uygulanabilir özelliktedir.
(7) Bu standardda verilen metotlar, EN 1993-1-3’te verilen soğukta şekil verilmiş çelik elemanlar ve metal
iksalara (palplanş) da uygulanabilir.
(8) Bu standardda verilen metotlar, yüksek sıcaklıklardaki malzeme özellikleri, hEN’lerde tarif edildiği şekilde
belirli olan herhangi bir çelik sınıfına da uygulanabilir.
(9) Bu standardda verilen metotlar, EN 1993-1-4’ün kapsamındaki paslanmaz çelik elemanlara ve metal
iksalara da uygulanabilir özelliktedir.
Not- Kompozit yapıların yangın direnci için EN 1994-1-2’ye bakılmalıdır.
1.2 Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar

Aşağıdaki atıf dokümanları, bu dokümanın uygulanması için zaruridir. Tarih belirtilen atıflarda, belirtilmiş olan
baskı geçerlidir. Tarih belirtilmemiş atıflarda, atıf yapılan dokümanın en son baskısı (tadiller dâhil) kullanılır.
4
ICS 13.220.50; 91.010.30; 91.080.10 TS EN 1993-1-2: 2007-04
EN 1993-1-2: 2005
EN 10025, Hot rolled products of structural steels (Sıcak haddelenmiş yapı çelikleri)
EN 10155, Structural steels with improved atmospheric corrosion resistance - Technical delivery conditions
EN 10210-1, Hot finished structural hollow sections of non-alloy and fine grain structural steels - Part 1:
Technical delivery conditions (Çelik profiller-Sıcak haddelenmiş içi boş alaşımsız ve ince taneli yapı
çeliklerinden-Bölüm 1: Teknik teslim şartları)
EN 10219-1, Cold formed welded structural hollow sections of non-alloy and fine grain structural steels - Part
1: Technical delivery conditions (Çelik borular-dikişli, alaşımsız ince taneli çeliklerden soğuk şekillendirilerek
kaynak edilmiş Bölüm 1: Teknik teslim şartları)
EN 1363, Fire resistance: General requirements (Yangına dayanıklılık deneyleri)
EN 13501-2, Fire classification of construction products and building elements – Part 2: Classification using
data from fire resistance tests (Yapı mamulleri ve yapı elemanlarının yangın sınıflandırması - Bölüm 2 :
Yangına dayanım deneylerinin verilerini kullanarak sınıflandırma-Havalandırma sistemleri hariç)
ENV 13381-1, Fire tests on elements of building construction - Part 1: Test method for determining the
contribution to the fire resistance of structural members: by horizontal protective membranes
ENV 13381-4, Fire tests on elements of building construction - Part 1: Test method for determining the
contribution to the fire resistance of structural members: by applied protection to steel structural elements
EN 1990, Eurocode: Basis of structural design (Yapı tasarımının temelleri)
EN 1991-1-2, Eurocode 1: Actions on structures: Part 1-2: Actions on structures exposed to fire (Yapılar
üzerindeki etkiler - Bölüm 1-2: Genel etkiler - Yangına maruz kalan yapılar üzerindeki etkiler)
1.3 Kabuller
(1) EN 1990’da verilen genel kabullere ilâve olarak aşağıdaki kabuller uygulanır.
- Yangına karşı, tasarımda dikkate alınan bütün pasif koruma sistemleri yeterli şekilde uygulanmalıdır.
1.4 Prensipler ve uygulama kuralları arasındaki farklılık

(1) EN 1990 ve EN 1991-1-2 Madde 1.4’te verilen kurallar uygulanır.
1.5 Terimler ve tarifleri

(1) EN 1990 Madde 1.5’te verilen kurallar uygulanır.
(2) Bu standardda, aşağıda verilen terimler ve tarifleri uygulanır:
1.5.1 Genel tasarım ile ilgili özel terimler
1.5.1.1 Çapraz bağlı çerçeve

Bir çerçeve, yanal ötelenmeye karşı direncinin, düzlemsel yatay yükleri taşıyabilen, bütün yatay yüklerin
karşılanmasına yetecek rijitlikte olan çapraz bağlı bir sistem tarafından karşılanması halinde, çapraz bağlı
olarak sınıflandırılabilir.
1.5.1.2 Yapı bölümü

Yapının, uygun mesnet ve sınır koşulları ile ayırılmış bir bölümü.
1.5.2 Isıl etkiler ile ilgili terimler
1.5.2.1 Standart sıcaklık – zaman eğrisi

Yapının bir bölümüne tamamen yayılmış bir yangın modelini temsil etmek için EN 13501-2’de kullanılan bir
anma eğrisi.
5
ICS 13.220.50; 91.010.30; 91.080.10 TS EN 1993-1-2: 2007-04
EN 1993-1-2: 2005
1.5.3 Malzeme ve mamuller ile ilgili terimler
1.5.3.1 Karbon çeliği

Bu standarda EN 1993-1-1’de verilen, paslanmaz çelik haricindeki bütün çelik sınıfları.
1.5.3.2 Yangından koruma malzemesi

Bir yapı elemanının yangın direncini arttırmak amacıyla bu elemana uygulanan bir malzeme veya
malzemelerin birleşimi.
1.5.3.3 Paslanmaz çelik

EN 1993-1-4’te verilen bütün çelikler.
1.5.4 Isı aktarımı analizi ile ilgili terimler
1.5.4.1 Konfigürasyon faktörü

A yüzeyinden B yüzeyine ışıma yolu ile ısı transferi için konfigürasyon faktörü, A yüzeyinden dağınık olarak
ışıyan enerjinin B yüzeyi üzerine düşen enerjiye oranıdır.
1.5.4.2 Yayılma yolu ile ısı transferi katsayısı

Elemanın ilgili yüzeyini çevreleyen gazın yığın sıcaklığı ile o yüzeyin sıcaklığı arasındaki farka bağlı ısı akısı .
1.5.4.3 Yayılma oranı

Verilen bir yüzey tarafından emilen radyasyon ısısı ile siyah cisim yüzeyi tarafından emilen radyasyon
ısısının oranı. Bu oran, soğurma kapasitesine eşittir.
1.5.4.4 Net ısı akısı

Elemanların birim yüzey alanı tarafından birim süre içerisinde tamamen emilen enerji.
1.5.4.5 Kesit katsayısı

Bir çelik elemanda, ısıya maruz kalan yüzeyin çelik hacmine oranı; çevrelenmiş bir elemanda, çevreleyen
eleman iç yüzey alanının çelik hacmine oranı.
1.5.4.6 Kısım faktörünün hacim değeri

Kısma ait kabul edilen farazi dikdörtgenler prizması şeklindeki sınırlayıcı hacmin ısıya maruz kalan yüzeyinin
çelik hacmine oranıdır.
1.5.5 Mekanik davranış analizi ile ilgili terimler
1.5.5.1 Çelik yapı elemanının kritik sıcaklığı

Çelik yapı elemanının, verilen bir yük düzeyinde, düzgün bir sıcaklık dağılımı altında kırılmasının beklendiği
sıcaklıktır.
1.5.5.2 Etkili akma dayanımı

Verilen bir sıcaklıkta, çeliğin gerilme - birim şekildeğiştirme grafiğinin yatay hale gelerek akma dayanımına
ulaştığı gerilme düzeyi.
1.6 Semboller
(1) EN 1993-1-2’nin amaçları bakımından, aşağıdaki semboller kullanılır:
Lâtince büyük harfler
Ai θi sıcaklığındaki bir enkesitin başlangıç alanı

Am Birim uzunluktaki bir elemanın yüzey alanı
Am/V Korunmamış çelik elemanların kesit katsayısı
Ci i’inci eleman yüzeyinin koruma katsayısı
Ap Yangından koruma malzemesinin, yapı elemanının birim uzunluğuna karşılık gelen alanı [m2]
Ea Çeliğin, normal sıcaklığa göre yapılan tasarımda kullanılan elastisite modülü.
Ea,θ Yüksek sıcaklıktaki, θa, çelik gerilme-birim şekildeğiştirme eğrisinde doğrusal elastik kısmın eğimi
6
ICS 13.220.50; 91.010.30; 91.080.10 TS EN 1993-1-2: 2007-04
EN 1993-1-2: 2005
Efi,d Yangında oluşan etkilerin, EN 1991-1-2’ye uygun şekilde tayin edilen ve ısıl genleşmeler ile şekil
değişikliklerini de içeren tasarım tesiri
Fb,Rd Bulonların tasarım dayanımı
Fb,t,Rd Bulonların yangın esnasındaki tasarım dayanımı
Fv,Rd Bulonun, bulon dişleri içerisinden geçtiği kabul edilen her bir kayma yüzeyi için hesaplanan tasarım
kesme dayanımı
Fv,t,Rd Kesme yüküne maruz bulonların tasarım yangın direnci
Fw,Rd Birim uzunluktaki dolgu kaynağının tasarım dayanımı
Fw,t,Rd Birim uzunluktaki dolgu kaynağının yangın durumundaki tasarım dayanımı.
Gk Kalıcı etki karakteristik değeri
If Bir yapı açıklığından ışıma yolu ile geçen ısı akısı
Iz Alevden ışıma yolu ile gelen ısı akısı
Iz,i Alevden ışıma yolu ile kolonun i’inci yüzeyine gelen ısı akısı
L İlgili kattaki bir kolonun sistem boyu
Mb,fi,t,Rd t anındaki burkulmaya direnç tasarım momenti
Mfi,t,Rd t anındaki tasarım direnç momenti
Mfi,,Rd Mesnetlerden ısıl olarak etkilenmeyen bir enkesitin t anındaki ve her noktasında aynı olan sıcaklığa,
a, eşit sıcaklıktaki, a, tasarım direnç momenti
MRd Tüm enkesitin, normal sıcaklığa göre yapılan tasarımdaki plastik direnç momenti, Mpl,Rd ve elastik
direnç momenti, Mel,Rd
Nb,fi,t,Rd Basınca çalışan bir elemanın t anındaki burkulmaya direnç tasarım momenti
NRd EN 1993-1-1’e göre, enkesitin, normal sıcaklığa göre yapılan tasarımda kullanılacak tasarım
dayanımı, Npl,Rd
Nfi,,Rd Çekmeye çalışan elemanın düzgün yayılı bir sıcaklıktaki, a, tasarım dayanımı
Nfi,t,Rd Çekmeye çalışan ve sıcaklığı enkesitin her noktasında aynı olmayan elemanın, t anındaki tasarım
dayanımı
Qk,1 Temel değişken yük
Rfi,d,t Yangın durumundaki tasarım dayanımı
Rfi,d,0 Rfi,d,t’nin t = 0 anındaki değeri
Tf Yangın anındaki sıcaklık K
To Yapı açıklıklarındaki alev doruk sıcaklığı K
Tx Alev ucundaki sıcaklık 813 K
Tz Alev doruk sıcaklığı K
Tz.1 Kirişin alt seviyesinde oluşan ve EN 1991-1-2 Ek B’den alınan alev doruk sıcaklığı K
Tz.2 Kirişin üst seviyesinde oluşan ve EN 1991-1-2 Ek B’den alınan alev doruk sıcaklığı K
V Yapı elemanı birim uzunluğunun hacmi
Vfi,t,Rd t anındaki tasarım kesme dayanımı
VRd Normal sıcaklığa göre yapılan tasarımda, EN 1993-1-1’e uygun şekilde hesaplanan bütün enkesite ait
kesme dayanımı
Xk EN 1993-1-1’e uygun şekilde, normal sıcaklığa göre yapılan tasarım için, bir dayanım ve şekil
değiştirme özelliğine ait (genellikle fk veya Ek) hesaplanan karakteristik değer
Lâtince küçük harfler
az alevin soğurma kapasitesi

c Özgül ısı
ca Çeliğin özgül ısısı
cp Yangından koruma malzemesinin, sıcaklığa bağlı olmayan özgül ısısı
di Elemanın i’inci yüzeyinin enkesit boyut ölçüleri
dp Yangından koruma malzemesinin kalınlığı
df Yangından koruma malzemesinin kalınlığı (koruma altına alınmamış elemanlar için df = 0)
fp, Yüksek sıcaklıklarda, a, çelik için orantılılık sınırı
fy Çeliğin, 20 C’taki akma dayanımı
fy, Çeliğin, yüksek sıcaklıktaki, a, etkili akma dayanımı
fy,i Plastik tarafsız eksenin basınca maruz tarafında pozitif, çekmeye maruz tarafında negatif olarak alınan
ve başlangıç alan, Ai, dikkate alınarak hesaplanan anma akma dayanımı, fy
fu, Yüksek sıcaklıkta, pekleşme etkisinin de dâhil olduğu nihaî dayanım
hnet,d Birim alana düşen net ısı akısının tasarım değeri
hz Kirişin alt yüzeyi ile alev ucu arasındaki düşey mesafe
i Kolon yüzünü tanımlayan ifade (1), (2), (3) veya (4)
7
ICS 13.220.50; 91.010.30; 91.080.10 TS EN 1993-1-2: 2007-04
EN 1993-1-2: 2005
kb Uygun bulon sıcaklığı için tayin edilen azaltma faktörü

kE, Çeliğin, t süresinde eriştiği a sıcaklıktaki gerilme - birim şekildeğiştirme eğrisinin doğrusal elastik
kısmının eğimi için Kısım 3’te tarif edilen şekilde hesaplanan azaltma faktörü
kE,,com Çeliğin, t süresinde, basınca maruz başlık kısmında eriştiği en büyük sıcaklıktaki, a,com, gerilme -
birim şekildeğiştirme eğrisinin doğrusal elastik kısmının eğimi için Kısım 3’te tarif edilen şekilde
hesaplanan azaltma faktörü
ksh Gölge etkisi için düzeltme faktörü
k Yüksek sıcaklıkta, a, çeliğin dayanım veya şekil değiştirme özelliğinin bağıl değeri
k Bir dayanım veya şekil değiştirme özelliği (Xk,θ / Xk) için malzeme sıcaklığına bağlı azaltma faktörü,
Kısım 3.
kw Kaynak yerleri için dayanım azaltma faktörü
ky, Çeliğin, t süresinde eriştiği a sıcaklıktaki akma dayanımını için Kısım 3’te tarif edilen şekilde
ky,,com Çeliğin, t süresinde, basınca maruz kalan başlık kısmında erişilen a,com sıcaklığındaki akma
dayanımı için Kısım 3’te tarif edilen şekilde hesaplanan azaltma faktörü
ky,,i Çeliğin, i sıcaklıktaki akma dayanımı için azaltma faktörü
ky,,max Çeliğin, t süresinde erişilen a,max sıcaklıktaki akma dayanımı için azaltma faktörü
ky,,web Çeliğin, web sıcaklıktaki akma dayanımı için azaltma faktörü, Kısım 3.
ky Etkileşim faktörü
kz Etkileşim faktörü
kLT Etkileşim faktörü
m m tarafındaki yapı açıklıklarının adedi
n n tarafındaki yapı açıklıklarının adedi
l Bir yapı açıklığından itibaren, 20 C sıcaklıkta, alev ekseni boyunca ölçülen mesafe
lfi Kolonun, yangına karşı tasarımda kullanılacak burkulma boyu
s Kolonun merkez hattından itibaren yangına maruz bölümün bir duvarına olan yatay mesafe
t Yangına maruz kalınan süre
wi Bir yapı açıklığının genişliği
zi Plastik tarafsız eksenden itibaren, başlangıç alanının, Ai, geometrik merkezine olan mesafe
Yunanca büyük harfler
t Süre
l Sıcaklığın neden olduğu genleşme
g,t t süresinde ortam gaz sıcaklığındaki artış
f,i Bir yapı açıklığı için elemanın i’inci yüzeyinin konfigürasyon faktörü
f Elemanın, bir yapı açıklığından ışıma yolu ile ısı transferi için toplam konfigürasyon faktörü
z Elemana, bir alevden kaynaklanan ışıma yolu ile ısı transferi olması durumunda kullanılacak toplam
konfigürasyon faktörü
z,i Dikkate alınan alev için, elemanın i’inci yüzeyinde kullanılacak konfigürasyon faktörü
z,m Kolonun m tarafındaki alevden kaynaklanan ısı için kullanılacak toplam konfigürasyon faktörü
z,n Kolonun n tarafındaki alevden kaynaklanan ısı için kullanılacak toplam konfigürasyon faktörü
Yunanca küçük harfler
 Yayılma yolu ile ısı transferi katsayısı

m Eşdeğer düzgün yayılı moment faktörleri
G Kalıcı etkiler için malzeme katsayısı
M2 Normal sıcaklığa göre yapılan tasarımda kullanılacak malzeme katsayısı
M,fi Yangın esnasında gerekli malzeme özelliği için kullanılacak malzeme katsayısı
Q,1 Değişken etki 1 için malzeme katsayısı
f Alevin emisyon oranı, bir yapı açıklığından emisyon oranı
z Alevin emisyon oranı
z,m m tarafındaki alevin toplam emisyon oranı
z,n n tarafındaki alevin toplam emisyon oranı
 En gayrı müsait kalıcı etkiler, G, için azaltma faktörü
fi Tasarım yük düzeyinde yangın için azaltma faktörü
 Sıcaklık
a Çelik sıcaklığı C
8
ICS 13.220.50; 91.010.30; 91.080.10 TS EN 1993-1-2: 2007-04
EN 1993-1-2: 2005
a,cr Çeliğin kritik sıcaklığı

g,t t anındaki ortam gaz sıcaklığı
web Profil gövdesindeki ortalama sıcaklık
i Başlangıç alanındaki, Ai, sıcaklık
 Uyarlama faktörü
1 Enkesit boyunca düzenli olmayan sıcaklık için uyarlama faktörü
2 Kiriş boyunca düzenli olmayan sıcaklık için uyarlama faktörü
 Isıl iletkenlik
i i’inci yapı açıklığı için alev kalınlığı
p Yangına karşı koruma sisteminin ısıl iletkenliği
f Yangından koruma malzemesinin etkili ısıl iletkenliği
o t =0 anındaki zorlanma derecesi
 Stefan Boltzmann sabiti [5,67 x 10-8 W/m2K4]
a Çeliğin birim hacim kütlesi
p Yangından koruma malzemesinin birim hacim kütlesi
fi Yangına karşı tasarımda, eğilme burkulması için kullanılacak azaltma faktörü
LT,fi Yangına karşı tasarımda yanal burulmadan kaynaklanan burkulma için kullanılacak azaltma faktörü
min,fi y,fi ve z,fi’nin en küçük değerleri
z,fi Yangına karşı tasarımda, z eksenine göre eğilme burkulması için azaltma faktörü
y,fi Yangına karşı tasarımda, y eksenine göre eğilme burkulması için azaltma faktörü
fi 1,1 veya 2.1 şeklinde verilen frekans değerleri için birleşim faktörü
9
ICS 13.220.50; 91.010.30; 91.080.10 TS EN 1993-1-2: 2007-04
EN 1993-1-2: 2005
Kısım 2: Tasarım esasları

2.1 Gerekler
2.1.1 Temel gerekler
(1) Yangın etkisi altındaki mekanik dayanıma gerek duyulduğu durumlarda, çelik yapılar, yangına maruz
kaldığı süre boyunca yük taşıma işlevini sürdürecek şekilde tasarlanmalı ve inşa edilmelidir.
(2) Şekil değiştirme kriterleri, yapının taşıyıcı sisteminde oluşan şekil değişikliğinin, koruma veya ayırıcı
elemanların tasarım kriterleri ile birlikte dikkate alınmasının gerekli olduğu durumlarda uygulanmalıdır.
(3) Yapının taşıyıcı sisteminde Paragraf 2’nin kapsamı dışında kalan şekil değişikliği, aşağıdakiler için
dikkate alınmaz:
- Koruma yöntemleri etkinliğinin Madde 3.4.3’e göre değerlendirildiği durumlarda,
- Standart yangın etkisine maruz kalma gereklerini sağlayan ayırıcı elemanlarda,
2.1.2 Standart yangına maruz kalma
(1) Yapı elemanları, standart yangına maruz kaldığında, aşağıda verilen şekilde R kriterini sağlamalıdır:
- Sadece yük taşıma: mekanik dayanım (R kriteri),
(2) Yapı elemanı gerekli süre ile yangına maruz bırakıldığında, yük taşıma işlevini yerine getiriyor ise “R”
kriterini sağladığı kabul edilir.
(3) Hidrokarbon yangına maruz kalma eğrisi için aynı kriterler uygulanmalıdır, bununla beraber, bu özgül
eğriye yapılan atıflar “HC” harfleri ile tanımlanmalıdır.
2.1.3 Parametrik yangına maruz kalma
(1) Sönme sürecini de kapsayan bütün yangın boyunca veya gerekli bir yanma süresince, yapının göçmesi
önlenebiliyorsa, yük taşıma işlevi sağlanmış olur.
2.2 Etkiler
(1) Isıl ve mekanik etkiler EN 1991-1-2’den alınmalıdır.
(2) EN 1991-1-2’ye ilâve olarak, çelik yüzeye bağlı olan emisyon oranı, Ek C’ye uygun şekilde, karbon çeliği
için 0,7’ye, paslanmaz çelikler için ise 0,4’e eşit alınmalıdır.
2.3 Malzeme özelliklerine ait tasarım değerleri

(1) Malzeme mekanik (dayanım ve şekil değiştirme) özelliklerine ait tasarım değerleri, Xd,fi, aşağıdaki şekilde
tarif edilir:
Xd,fi = kθXk / M,fi (2.1)
Burada;
Xk EN 1993-1-1’e göre normal sıcaklığa göre yapılan tasarımda kullanılan dayanım veya şekil
değiştirme özelliğinin (genellikle fk veya Ek) karakteristik değeri,
kθ Bir dayanım veya şekil değiştirme özelliği (Xk,θ / Xk) için malzeme sıcaklığına bağlı azaltma faktörü,
Kısım 3,
M,fi İlgili malzeme özelliği için yangın durumunda kullanılacak malzeme katsayısı.
dır.
Not - Çeliğin mekanik özellikleri için, yangın durumunda kullanılacak malzeme katsayısı Millî Ek’te verilebilir.
M,fi için tavsiye edilen değer 1,0’dır.
(2) Malzeme ısıl özelliklerine ait tasarım değerleri, Xd,fi, aşağıdaki şekilde tarif edilir:
- Malzeme özelliğinde emniyeti olumlu yönde etkileyecek iyileşme olması durumunda:
10
ICS 13.220.50; 91.010.30; 91.080.10 TS EN 1993-1-2: 2007-04
EN 1993-1-2: 2005
Xd,fi = Xk, θ / M,fi (2.2a)
- Malzeme özelliğinde emniyeti olumsuz yönde etkileyecek iyileşme olması durumunda:
Xd,fi = M,fi Xk, θ (2.2b)
Burada;
Xk, θ Bir malzeme özelliğinin yangına karşı tasarımda kullanılan ve genellikle malzeme sıcaklığına bağlı olan
değeri, Kısım 3,
M,fi İlgili malzeme özelliğine ait yangın için kullanılacak malzeme katsayısı
dır.
Not - Çeliğin ısıl özellikleri için, yangın durumunda kullanılacak malzeme katsayısı Millî Ek’te verilebilir. M,fi
için tavsiye edilen değer 1,0’dır.
2.4 Doğrulama metotları
2.4.1 Genel
(1) Bu standarda uygun şekilde tasarlanan yapısal sistem modeli, yapının beklenen yangın performansını
yansıtmalıdır.
Not - Bu standardda verilen kurallar sadece standart yangın için geçerli ise, bu durum ilgili maddelerde
belirtilmiştir.
(2) Yangına maruz kalınan t süresi boyunca aşağıdaki eşitlik doğrulanmalıdır:
Efi,d ≤ Rfi,d,t (2.3)
Burada;
Efi,d Yangın durumunda, etkilerin, EN 1991-1-2’ye uygun şekilde tayin edilen ve ısıl genleşme ile şekil
değişikliklerini içeren tasarım tesiri,
Rfi,d,t Yangın durumunda, karşılık gelen tasarım dayanımı
dır.
(3) Yangın durumu için yapısal analiz, EN 1990 Madde 5.1.4.2’ye uygun şekilde tatbik edilmelidir.
Not 1 - Yapı elemanının analizi için Madde 2.4.2’ye bakılmalıdır.

Yapı kısımlarının analizi için Madde 2.4.3’e bakılmalıdır.
Yapının genel analizi için Madde 2.4.4’e bakılmalıdır.
Not 2 - Standart yangın direnci gereklerini doğrulamak için yapı elemanı analizi yeterlidir.
(4) Hesap değerlerinin kullanıldığı tasarıma alternatif olarak, yangına karşı tasarımda, yangın deney
sonuçları veya yangın deney sonuçları ile hesap değerleri birlikte kullanılabilir.
2.4.2 Yapı elemanının analizi
(1) Etkilerin tesiri, EN 1991–1–2 Madde 4.3.1’e uygun şekilde, t = 0 anı için birleşim faktörleri Ψ1,1 veya
Ψ1,2’yi kullanarak tayin edilmelidir.
(2) Madde 2.4.2 (1)’de verilen işlemin basitleştirilmesi için, etkilerin tesiri, Ed,fi, normal sıcaklığa göre yapılan
yapısal analizden elde edilebilir:
Ed,fi = ηfi Ed (2.4)
11
ICS 13.220.50; 91.010.30; 91.080.10 TS EN 1993-1-2: 2007-04
EN 1993-1-2: 2005
Burada;
Ed Etkilerin temel birleşimi için normal sıcaklığa göre yapılan tasarımda kuvvet veya moment tasarım
değeri (EN 1990),
ηfi Yangın durumunda, tasarım yük düzeyi için azaltma faktörü
dür.
(3) EN 1990’daki yük birleşimi (Madde 6.10) için azaltma faktörü ηfi aşağıdaki eşitlikten:
Gk   fi Qk ,1
 fi  (2.5)
 G Gk   Q ,1Qk ,1
veya yük birleşimi (EN 1990 Madde 6.10a) ve (EN 1990 Madde 6.10b) için aşağıdaki eşitliklerde verilen
değerlerden küçük olanı alınmalıdır:
Gk   fi Qk ,1
 fi  (2.5a)
 G Gk   Q ,1 0,1Qk ,1
Gk   fi Qk ,1
 fi  (2.5b)
 G Gk   Q ,1Qk ,1
Burada;
Qk,1 Temel değişken etkinin karakteristik değeri,

Gk Kalıcı etkinin karakteristik değeri,
G Kalıcı etkiler için malzeme katsayısı,
Q,1 Değişken etki 1 için malzeme katsayısı,
Ψfi Ψ1,1 veya Ψ1,2 ile verilen değerler için birleşim faktörü, EN 1991-1-2,
 En gayri müsait kalıcı etki, G, için azaltma faktörü
dür.
Not 1 - Eşitlik (2.5)’e göre farklı birleşim faktör, Ψfi = Ψ1,1, değerleri için ηfi azaltma faktörünün, yük oranı Qk,1
/ Gk’ye göre değişimine ait örnek, Şekil 2.1’de gösterilmiştir. Burada, G = 1,35 ve Q = 1,5 olarak
kabul edilmiştir. Malzeme katsayıları, EN 1990’ın ilgili Millî Ek’lerinde belirtilmiştir. Eşitlik (2.5a) ve
Eşitlik (2.5b) kullanıldığında biraz daha yüksek değerler hesap edilir.
12
ICS 13.220.50; 91.010.30; 91.080.10 TS EN 1993-1-2: 2007-04
EN 1993-1-2: 2005
Şekil 2.1 - ηfi azaltma faktörünün Qk,1 / Gk yük oranına göre değişimi
Not 2 - EN 1991-1-1’de verildiği gibi, tavsiye edilen değerin ηfi = 0,7 olduğu ve yük sınıfı E’ye uygun şekilde
etkiyen yükler haricinde (giriş alanlarını da kapsayan yük birikimlerine duyarlı bölgeler),
basitleştirilme amacıyla, tavsiye edilen ηfi = 0,65 değeri kullanılabilir.
(4) Sadece, enkesit boyunca ısıl gradyanların farklarından kaynaklanan ısıl şekil değiştirmelerin tesirleri
dikkate alınmalıdır. Eksenel veya düzlemde ısıl genleşmelerin tesirleri ihmal edilebilir.
(5) Mesnetlerdeki ve eleman uç bölgelerindeki sınır koşullarının, yangın süresi boyunca değişmediği kabul
edilebilir.
(6) Yangın koşulları altındaki elemanların tahkiki amacıyla, sırasıyla Madde 4.2 ve Madde 4.3’te verilen
basitleştirilmiş veya gelişmiş hesaplama metotlarının kullanılması uygundur.
2.4.3 Yapı kısımlarının analizi
(1) Madde 2.4.2 (1) uygulanır.

(2) Yangın durumunda, t = 0 anında, yapının tamamını kapsayan bir analizin yapılmasına alternatif olarak,
yapının bir bölümünün sınırlarındaki mesnet reaksiyonları, iç kuvvetler ve momentler, Madde 2.4.2’de
verildiği gibi normal sıcaklık için yapısal analizden elde edilebilir.
(3) Yapının analize tâbi tutulacak olan kısmı, yangın süresi boyunca, zaman parametresinden bağımsız
mesnet ve sınır koşulları kullanılmak suretiyle yapının diğer bölümleri ile etkileşimlerinin tahmin
edilebileceği, olası ısıl genleşmeler ve şekildeğişiklikleri esas alınarak belirlenmelidir.
(4) Yapının analize tâbi tutulan kısmı içerisinde, yangın durumundaki ilgili hasar şekli, zamana bağlı
malzeme özellikleri ve eleman rijitliği, ısıl genleşme ve şekildeğişikliklerinin tesirleri (dolaylı yangın
etkileri) dikkate alınmalıdır.
(5) Yapının analize tâbi tutulan bölümünün sınırlarındaki mesnet sınır koşulları, kuvvetler ve momentlerin
yangın süresi boyunca değişmediği kabul edilebilir.
2.4.4 Yapının tamamını kapsayan analiz
(1)P Yapının tümüyle yangına maruz kalma durumu için yapılan analizde, yangında oluşacak hasar şekli,
zamana bağlı malzeme özellikleri ve eleman rijitliği, ısıl şekildeğişikliklerinin tesirleri (dolaylı yangın etkileri)
dikkate alınmalıdır.
13
ICS 13.220.50; 91.010.30; 91.080.10 TS EN 1993-1-2: 2007-04
EN 1993-1-2: 2005
Kısım 3: Malzeme özellikleri

3.1 Genel
(1) Bu kısımda verilen malzeme özelliklerine ait değerler, tasarım değerleri olarak verilmediği sürece,
karakteristik değerler olarak ele alınmalıdır.
(2) Çeliğin, 20 C sıcaklıktaki mekanik özellikleri, EN 1993-1-1’de normal sıcaklığa göre yapılan tasarım için
verildiği şekilde alınmalıdır.
3.2 Karbon çeliklerinin mekanik özellikleri
3.2.1 Dayanım ve şekildeğiştirme özellikleri
(1) 2 K/min ile 50 K/min arasındaki ısıtma hızları için, çeliğin, yüksek sıcaklıklardaki dayanım ve
şekildeğiştirme özellikleri, Şekil 3.1’de verilen gerilme – birim şekildeğiştirme ilişkisinden elde edilmelidir.
Not - Bu standardda uygulanan kural olarak, ısıtma hızlarının belirlenen sınırlar dahilinde kaldığı kabul
edilir.
(2) Şekil 3.1’de verilen ilişki, çekme, basınç, moment veya kesmeye karşı dayanıklılıklarını tayin etmek için
kullanılmalıdır.
(3) Yüksek sıcaklıklardaki çelik için Şekil 3.1’de verilen gerilme – birim şekildeğiştirme ilişkisine ait azaltma
faktörleri, Çizelge 3.1’de verilmiştir. Bu azaltma faktörleri aşağıda verilen şekilde tarif edilir:
- 20 C’taki akma dayanımına bağlı etkili akma dayanımı: ky, = fy, / fy

- 20 C’taki akma dayanımına bağlı orantılılık sınırı: kp, = fp, / fy
- 
Doğrusal elastik bölümün 20 C’taki eğime bağlı olan eğimi: kE, = Ea, / Ea
Not - Bu azaltma faktörlerinin sıcaklığa bağlı değişimi Şekil 3.2’de gösterilmiştir.
(4) Alternatif olarak, lokal burkulmanın veya eleman burkulmasının yapının tasarlanandan daha önce
göçmesine neden olmaması şartıyla, Paragraf (1)’de belirtilen gerilme – birim şekildeğiştirme ilişkisi, 400
C’un altındaki sıcaklıklar için Ek A’da verilen pekleşme tercihi kullanılarak uzatılabilir.
3.2.2 Birim hacim kütlesi

(1) Çeliğin birim hacim kütlesi, a, çelik sıcaklığından bağımsız olarak ele alınabilir. Aşağıdaki değer
kullanılabilir:
a = 7850 kg/m3
14
ICS 13.220.50; 91.010.30; 91.080.10 TS EN 1993-1-2: 2007-04
EN 1993-1-2: 2005
Açıklamalar:
fy, Etkili akma dayanımı

fp, Orantılılık sınırı
Ea, Doğrusal elastik bölümün eğimi
εp,θ Orantılılık sınırındaki birim şekildeğiştirme
εy,θ Akma başlangıcındaki birim şekildeğiştirme
εt,θ Akma dayanımı için birim şekildeğiştirme sınırı
εu,θ Nihaî birim şekildeğiştirme
Şekil 3.1 - Karbon çeliğinin yüksek sıcaklıklardaki gerilme – birim şekildeğiştirme ilişkisi
15
ICS 13.220.50; 91.010.30; 91.080.10 TS EN 1993-1-2: 2007-04
EN 1993-1-2: 2005
Çizelge 3.1 - Karbon çeliğinin yüksek sıcaklıklardaki gerilme – birim şekildeğiştirme ilişkisi için azaltma
faktörleri
a sıcaklığı için, 20 C sıcaklıktaki fy veya Ea değerlerine bağlı

azaltma faktörleri
Etkili akma dayanımı Orantılılık sınırı için Doğrusal elastik
Çelik sıcaklığı için (fy’ye bağlı) (fy’ye bağlı) bölümün eğimi için
a azaltma faktörü azaltma faktörü (Ea’ya bağlı)
azaltma faktörü
ky, = fy, / fy kp, = fp, / fy kE, = Ea, / Ea

20 C 1,000 1,000 1,000
100 C 1,000 1,000 1,000
200 C 1,000 0,807 0,900
300 C 1,000 0,613 0,800
400 C 1,000 0,420 0,700
500 C 0,780 0,360 0,600
600 C 0,470 0,180 0,310
700 C 0,230 0,075 0,130
800 C 0,110 0,050 0,090
900 C 0,060 0,0375 0,0675
1000 C 0,040 0,0250 0,0450
1100 C 0,020 0,0125 0,0225
1200 C 0,000 0,0000 0,0000
Not - Çelik sıcaklığının ara değerleri için doğrusal interpolasyon kullanılabilir.
Şekil 3.2 - Karbon çeliğinin yüksek sıcaklıklardaki gerilme – birim şekildeğiştirme ilişkisi için
azaltma faktörleri
3.3 Paslanmaz çeliklerin mekanik özellikleri

(1) Paslanmaz çeliğin mekanik özellikleri Ek C’de verilmiştir.
16
ICS 13.220.50; 91.010.30; 91.080.10 TS EN 1993-1-2: 2007-04
EN 1993-1-2: 2005
3.4 Isıl özellikler
3.4.1 Karbon çelikleri
3.4.1.1 Isıl genleşme (uzama)
(1) Çeliğin bağıl ısıl genleşmesi (uzaması) l / l aşağıdaki eşitlikler kullanılarak tayin edilmelidir.
- 20 C ≤ a  750 C için
l / l = 1,2 x 10-5 a + 0,4 x 10-8 a2 – 2,416 x 10-4 (3.1a)
- 750 C ≤ a ≤ 860 C için
l / l = 1,1 x 10-2 (3.1b)
- 860 C  a ≤ 1200 C için
l / l = 2 x 10-5 a – 6,2 x 10-3 (3.1c)
Burada;
l 20 C sıcaklıktaki uzunluk,
l Sıcaklığın neden olduğu genleşme (uzama),
dır.
Not - Bağıl ısıl genleşmenin (uzamanın) sıcaklığa bağlı değişimi Şekil 3.3’te gösterilmiştir.
Şekil 3.3 – Karbon çeliğinin sıcaklığa bağlı olarak değişen bağıl ısıl genleşmesi (uzaması)
3.4.1.2 Özgül ısı
(1) Çeliğin özgül ısısı, ca, aşağıdaki eşitlikler kullanılarak tayin edilmelidir:
- 20 C ≤ a  600 C için
ca = 425 + 7,73 x 10-1 a - 1,69 x 10-3 a2 + 2,22 x 10-6 a3 J/kgK (3.2a)
- 600 C ≤ a  735 C için
17
ICS 13.220.50; 91.010.30; 91.080.10 TS EN 1993-1-2: 2007-04
EN 1993-1-2: 2005
13002
ca = 666  J/kgK (3.2b)
738   a
- 735 C ≤ a  900 C için

17820
ca = 545  J/kgK (3.2c)
 a  731
- 900 C ≤ a ≤ 1200 C için

ca = 650 J/kgK (3.2d)
Burada;
dır.
Not - Özgül ısının sıcaklığa bağlı değişimi Şekil 3.4’te gösterilmiştir.
Şekil 3.4 – Karbon çeliğinin sıcaklığa bağlı özgül ısı değerleri
3.4.1.3 Isıl iletkenlik
(1) Çeliğin ısıl iletkenliği, a, aşağıdaki eşitlikler kullanılarak tayin edilmelidir:
- 20 C ≤ a  800 C için
a = 54 – 3,33 x 10-2 a W/mK (3.3a)
- 800 C ≤ a ≤ 1200 C için
a = 27,3 W/mK ((3.3b)
Burada;
dır.
Not - Isıl iletkenliğin sıcaklığa bağlı değişimi Şekil 3.5’te gösterilmiştir.
18
ICS 13.220.50; 91.010.30; 91.080.10 TS EN 1993-1-2: 2007-04
EN 1993-1-2: 2005
Şekil 3.5 – Karbon çeliğinin sıcaklığa bağlı ısıl iletkenlik değerleri
3.4.2 Paslanmaz çelikler
(1) Paslanmaz çeliklerin ısıl özellikleri Ek C’den alınabilir.
3.4.3 Yangından koruma malzemeleri
(1) Tasarımda kullanılan yangından koruma malzemelerinin özellikleri ve performansı, ENV 13381-1, ENV
13381-2 veya ENV 13381-4’ten uygun olanı kullanılarak değerlendirilmiş olmalıdır.
Not - Bu standardlar, yangından koruma malzemelerinin, yangın süresince uygulandığı yerlerde

ayrılmadan kalması gereğini içermelidir.
19
ICS 13.220.50; 91.010.30; 91.080.10 TS EN 1993-1-2: 2007-04
EN 1993-1-2: 2005
Kısım 4: Yangına karşı yapısal tasarım

4.1 Genel
(1) Bu kısımda, aşağıdaki çelik yapı uygulamaları için kurallar verilmiştir:
- Korunmayan,
- Yangından koruma malzemesi ile yalıtılan,
- Isı perdeleri ile korunan.
Not - Diğer koruma metotlarına örnek olarak, su doldurma veya duvarlarda ve döşemelerde yapılan kısmî
koruma verilebilir.
(2) Yangına karşı direnci tayin etmek için aşağıdaki tasarım metotları kullanılabilir:
- Basitleştirilmiş hesaplama modelleri,

- Gelişmiş (ileri) hesaplama modelleri,
- Deneye tâbi tutma.
Not - Bir ülkede gelişmiş hesaplama modellerinin kullanılmasına ilişkin tercih Millî Ek’te bulunabilir.
(3) Basit hesaplama modelleri, tek elemanlar için emniyetli kabulleri esas alan basitleştirilmiş tasarım
metotlarıdır.
(4) Gelişmiş hesaplama modelleri, mühendislik ilkelerinin belirli uygulamalara gerçekçi bir şekilde
uygulandığı tasarım metotlarıdır.
4.2 Basit hesaplama modelleri
4.2.1 Genel
(1) Aşağıdaki eşitliğin sağlandığı durumlarda, bir çelik elemanın yük taşıma işlevinin verilen yangın
esnasında t süresince sürdüğü kabul edilmelidir:
Efi,d  Rfi,d,t (4.1)
Burada;
Efi,d Yangında oluşan etkilerin, EN 1991-1-2’ye uygun şekilde tayin edilen tasarım tesiri,
Rfi,d,t Yangın durumunda, çelik elemanın t anındaki karşılık gelen tasarım dayanımı
dır.
(2) t anındaki tasarım dayanımı, Rfi,d,t, çeliğin yüksek sıcaklıklardaki mekanik özelliklerini hesaba dahil
edecek şekilde, çeliğin normal sıcaklık için kullanılan tasarım dayanımını EN 1993-1-1’e göre değiştirerek,
genellikle enkesitteki sıcaklığın her noktada eşit olduğu varsayımı kullanılarak tayin edilmelidir, Madde 4.2.3.
Not - Madde 4.2.3’te, Rfi,d,t; Mfi,t,Rd ve Nfi,t,Rd vb. (ayrı ayrı veya beraber) şeklinde kullanılır ve Mfi,Ed, Nfi,Ed
vb.’ye tekabül eden değerler, Efi,d’yi temsil eder.
(3) Çeliğin normal sıcaklık için EN 1993-1-1’e göre kullanılan tasarım dayanımı, düzgün olmayan sıcaklık
dağılımının kullanılması durumunda, bu sıcaklık dağılımı esas alınarak değiştirilir.
(4) Paragraf (1)’e alternatif olarak, düzgün sıcaklık dağılımı kullanıldığında, doğrulama işlemi sıcaklık aralığı
içerisinde yürütülebilir, Madde 4.2.4.
(5) Birleşim yerlerindeki çelik sıcaklığının, ilâve malzemenin bulunmasından dolayı daha düşük olması
sebebiyle, her delikte bir bağlantı elemanı bulunması şartıyla, bağlantı elemanı deliklerindeki net kesit
kırılmasının dikkate alınması gerekmez.
(6) Aşağıdaki koşulların sağlanması şartıyla, bulonlu veya kaynaklı bir birleşim yerinin yangın direncinin
yeterli olduğu kabul edilebilir.
20
ICS 13.220.50; 91.010.30; 91.080.10 TS EN 1993-1-2: 2007-04
EN 1993-1-2: 2005
- Birleşim yerinde kullanılan yangından koruma malzemesinin ısıl dayanımı, (df/f)c, birleştirilen yapı
elemanlarının her birine uygulanan yangından koruma malzemesi ısıl dayanımının, (df/f)m, en küçük
değerinden daha küçük olmamalıdır.
Burada;
df Yangından koruma malzemesinin kalınlığı (korunmamış elemanlar için df = 0)

f Yangından koruma malzemesinin etkili ısıl iletkenliği
dir.
- Birleşim yerinin maruz kaldığı zorlanma derecesi, birleştirilen yapı elemanlarının her birinin maruz kaldığı
zorlanma derecesinin en büyük değerini aşmamalıdır.
- Birleşim yerinin ortam sıcaklığındaki dayanımı, EN 1993-1-8’de verilen önerileri sağlamalıdır.
(7) Birleşim yerinin yangın direnci, Madde 4.2.1 (6)’da verilen metoda alternatif olarak, Ek D’de verilen metot
kullanılarak tayin edilebilir.
Not - Basitleştirme amacıyla, birleşim yerleri ve birleştirilen yapı elemanlarının zorlanma dereceleri oda
sıcaklığında karşılaştırılabilir.
4.2.2 Enkesitlerin sınıflandırılması
(1) Burada verilen basitleştirilmiş kuralların uygulanması için, enkesitler, normal sıcaklığa göre yapılan
tasarımda olduğu gibi ve Eşitlik (4.2)’de verilen azaltılmış  değeri kullanılarak sınıflandırılabilir.
 = 0,85 [235 / fy]0,5 (4.2)
Burada;
fy 20 C’taki çeliğin akma dayanımı
dır.
Not 1 - EN 1993-1-1’e bakılmalıdır.
Not 2 - Artan sıcaklıktan kaynaklanan etkileri dikkate almak amacıyla, azaltma faktörü 0,85 kullanılır.
4.2.3 Dayanıklılık
4.2.3.1 Çekmeye maruz elemanlar
(1) Sıcaklığı, a, her noktada aynı olan çekmeye maruz bir elemanın tasarım dayanımı, Nfi,,Rd, aşağıdaki
eşitlik kullanılarak tayin edilmelidir.
Nfi,,Rd = ky,NRd[M,0 / M,fi] (4.3)
Burada;
ky, Çeliğin, t sürede eriştiği a sıcaklığındaki akma dayanımını için Kısım 3’te tarif edilen şekilde
hesaplanan azaltma faktörü,
NRd Enkesitin normal sıcaklık tasarımında EN 1993-1-1’e göre kullanılan tasarım dayanımını, Npl,Rd
dır.
(2) Sıcaklığı enkesiti boyunca her noktada aynı olmayan çekmeye maruz bir elemanın t anındaki tasarım
dayanımı, Nfi,t,Rd, aşağıdaki eşitlik kullanılarak tayin edilebilir:
21
ICS 13.220.50; 91.010.30; 91.080.10 TS EN 1993-1-2: 2007-04
EN 1993-1-2: 2005
n
Nfi,t,Rd =  A i k y,  , i f y /  M , fi (4.4)
i 1
Burada;
Ai i sıcaklığındaki enkesitin başlangıç alanı,

ky,,i Çeliğin, i sıcaklıktaki akma dayanımı için azaltma faktörü, Kısım 3,
i Başlangıç alanındaki, Ai, sıcaklık
tır.
(3) Sıcaklığı her noktada aynı olmayan çekmeye maruz bir elemanın t anındaki tasarım dayanımı, Nfi,t,Rd,
sıcaklığı, a, her noktada t anında erişilen en büyük çelik sıcaklığına, a,max, eşit olan çekmeye maruz bir
elemanın tasarım dayanımına, Nfi,,Rd, eşit alınması emniyetli tarafta kalınmasını sağlar.
4.2.3.2 Enkesitleri Sınıf 1, Sınıf 2 veya Sınıf 3 olan basınca maruz elemanlar
(1) Sıcaklığı, a, her noktada aynı ve enkesitleri, Sınıf 1, Sınıf 2 veya Sınıf 3 olan basınca maruz bir elemanın
t anındaki tasarım burkulma direnci, Nb,fi,t,Rd, aşağıdaki eşitlik kullanılarak tayin edilmelidir:
Nb,fi,t,Rd = fi A ky, fy / M,fi 4.5)
Burada;
fi Yangına karşı tasarımda, eğilme burkulması için kullanılacak azaltma faktörü,
ky, Çeliğin, t süresinde eriştiği a sıcaklıktaki akma dayanımı için Kısım 3’te tarif edilen şekilde
dür.
(2) fi değeri, aşağıdaki eşitliklere göre tayin edilen y,fi ve z,fi değerlerinin en küçüğü olarak alınmalıdır:
1
fi = (4.6)
   2   2
ile
 
1
2
1    
2

ve
 = 0,65 235 / f y
a sıcaklığındaki boyutsuz narinlik değeri,  , aşağıdaki eşitlik kullanılarak hesaplanır:
   k y , / k E , 0,5 (4.7)
22
ICS 13.220.50; 91.010.30; 91.080.10 TS EN 1993-1-2: 2007-04
EN 1993-1-2: 2005
Burada;
kE, Çeliğin, t süresinde eriştiği a sıcaklıktaki gerilme - birim şekildeğiştirme eğrisinin doğrusal elastik
kısmının eğimi için Kısım 3’te tarif edilen şekilde hesaplanan azaltma faktörü
dür.
(3) Yangına karşı tasarımda kullanılan kolon burkulma boyu, lfi, genellikle, normal sıcaklığa göre yapılan
tasarımda olduğu gibi tayin edilmelidir. Bununla beraber, çapraz bağlı bir çerçevede, kolon burkulma
boyu, lfi, yangın bölümlerini (yangına maruz kalan bölümleri) ayıran bina elemanlarının yangın direncinin,
kolonun yangın direncinden daha az olmaması şartıyla, üst ve alt katlardaki yangın bölmelerinde bulunan
kolonların doğrultusundaki sürekli veya yarı sürekli bağlantı noktalarına sabitlenmiş şekilde
değerlendirerek tayin edilebilir.
(4) Her katın, yeterli yangın direncinde ayrı bir yangın bölmesinden oluştuğu çapraz bağlı bir çerçevede, ara
katlardan birindeki sürekli bir kolonun burkulma boyu, lfi, 0,5 L, ve en üst kattaki kolonun burkulma boyu,
lfi, 0,7 L olarak alınabilir. Burada, L, ilgili kattaki sistem boyudur (tabandan tavana kadar olan boy), Şekil
4.1.
Şekil 4.1 – Çapraz bağlı çerçevelerde kolonların burkulma boyları, lfi
(6) Standart yangın durumuna göre tasarım yapıldığında, sıcaklık dağılımı düzgün olmayan basınca maruz
bir elemanın t anındaki tasarım dayanımı, Nb,fi,t,Rd, sıcaklığı, a, her noktada t anında erişilen en büyük
çelik sıcaklığına, a,max, eşit olan basınca maruz bir elemanın tasarım dayanımına, Nb,fi,,Rd, eşit olarak
alınabilir.
4.2.3.3 Enkesitleri Sınıf 1 veya Sınıf 2 olan kirişler
(1) Sıcaklığı, a, her noktada aynı olan Sınıf 1 veya Sınıf 2 enkesitin tasarım direnç momenti, Mfi,,Rd,
aşağıdaki eşitlik kullanılarak tayin edilmelidir:
Mfi,,Rd = ky,[M,0 / M,fi]MRd (4.8)
23
ICS 13.220.50; 91.010.30; 91.080.10 TS EN 1993-1-2: 2007-04
EN 1993-1-2: 2005
Burada;
MRd Tüm enkesitin, normal sıcaklığa göre yapılan tasarımda, EN 1993-1-1’e uygun şekilde, plastik direnç
momenti, Mpl,Rd, veya gerekli olduğu durumda kesme etkilerini de dikkate almak suretiyle, EN 1993-
1-1’e uygun şekilde hesaplanan azaltılmış moment dayanımı
dür.
(2) Sıcaklığı her noktada aynı olmayan Sınıf 1 veya Sınıf 2 enkesitin t anındaki tasarım direnç momenti,
Mfi,t,Rd, aşağıdaki eşitlik kullanılarak tayin edilebilir:
n
Mfi,t,Rd = Az k
i 1
i i y , ,i f y ,i /  M , fi (4.9)
Burada;
zi Plastik tarafsız eksenden itibaren, başlangıç alanının, Ai, geometrik merkezine olan mesafe,
fy,i Plastik tarafsız eksenin basınca maruz tarafında pozitif, çekmeye maruz tarafında negatif
olarak alınan ve başlangıç alan, Ai, dikkate alınarak hesaplanan anma akma dayanımı, fy,
Ai ve ky,,i Madde 4.2.3.1 (2)’de tarif edilen şekilde
dir.
(3) Sıcaklığı her noktada aynı olmayan bir elemanın Sınıf 1 veya Sınıf 2 enkesitinin t anındaki tasarım direnç
momenti, Mfi,t,Rd, alternatif olarak aşağıdaki eşitlik kullanılarak tayin edilebilir:
Mfi,t,Rd = Mfi,,Rd / 1 2 (4.10)
Burada;
Mfi,,Rd Mesnetlerden ısıl olarak etkilenmeyen bir enkesitin t anındaki ve her noktasında aynı olan sıcaklığa,
a, eşit sıcaklıktaki, a, tasarım direnç momenti,
1 Enkesit boyunca düzenli olmayan sıcaklık için uyarlama faktörü, Paragraf (7),
2 Kiriş boyunca düzenli olmayan sıcaklık için uyarlama faktörü, Paragraf (8),
dür.
(4) Enkesiti Sınıf 1 veya Sınıf 2 olan ve yanal ötelenmesi kısıtlanmamış bir elemanın yanal burulmadan
kaynaklanan t anındaki burkulmaya direnç tasarım momenti, Mb,fi,t,Rd, aşağıdaki eşitlik kullanılarak tayin
edilmelidir:
Mb,fi,t,Rd = LT,fi Wpl,y ky,,com fy / M,fi (4.11)
Burada;
LT,fi Yangına karşı tasarımda yanal burulmadan kaynaklanan burkulma için kullanılacak azaltma faktörü,
ky,,com Çeliğin, t süresinde, basınca maruz kalan başlık kısmında erişilen a,com sıcaklığındaki akma
dayanımı için Kısım 3’te tarif edilen şekilde hesaplanan azaltma faktörü
dür.
Not - a,com’un a düzgün yayılı sıcaklığına eşit olarak kabul edilmesi emniyetli tarafta kalınmasını sağlar.
(5) LT,fi değeri aşağıdaki eşitliklere göre tayin edilmelidir.
24
ICS 13.220.50; 91.010.30; 91.080.10 TS EN 1993-1-2: 2007-04
EN 1993-1-2: 2005
1
 LT , fi  (4.12)
 LT , ,com   LT , ,com 2  LT , ,com 
2
ile
 LT , ,com 
1
2

1   LT , ,com  ( LT , ,com ) 2  (4.13)
ve
 = 0,65 235 / f y (4.14)
LT , ,com  LT k y , ,com / k E , ,com 0,5 (4.15)
Burada;
kE,,com Çeliğin, t süresinde, basınca maruz başlık kısmında eriştiği en büyük sıcaklıktaki, a,com, gerilme -
birim şekildeğiştirme eğrisinin doğrusal elastik kısmının eğimi için Kısım 3’te tarif edilen şekilde
dür.
(6) Sınıf 1 veya Sınıf 2 enkesitin t anındaki tasarım kesme dayanımı, Vfi,t,Rd, aşağıdaki eşitlik kullanılarak
tayin edilmelidir.
Vfi,t,Rd = ky,,web VRd [M,0 / M,fi] (4.16)
Burada;
VRd Normal sıcaklığa göre yapılan tasarımda, EN 1993-1-1’e uygun şekilde hesaplanan bütün enkesite
ait kesme dayanımı,
web Profil gövdesindeki ortalama sıcaklık,
ky,,web Çeliğin, web sıcaklıktaki akma dayanımı için azaltma faktörü, Kısım 3
dür.
(7) Enkesit boyunca düzgün yayılı olmayan sıcaklık dağılımı için 1 uyarlama faktörünün değeri aşağıda
belirtilen şekilde alınmalıdır:
- Dört tarafı yangına maruz kalan bir kiriş için: 1 = 1,0

- Dördüncü yüzeyinin üzerinde karma veya beton bir döşeme olan ve üç tarafı yangına maruz
korunmayan bir kiriş için: 1 = 0,70
- Dördüncü yüzeyinin üzerinde karma veya beton bir döşeme olan ve üç tarafı yangına maruz korunan bir
kiriş için: 1 = 0,85
(8) Kiriş boyunca düzgün yayılı olmayan sıcaklık dağılımı için 2 uyarlama faktörünün değeri aşağıdaki
şekillerde alınmalıdır:
- Hiperstatik bir kirişin mesnetlerinde: 2 = 0,85

- Diğer bütün durumlarda: 2 = 1,0
4.2.3.4 Enkesitleri Sınıf 3 olan kirişler
(1) Sıcaklığı her noktada aynı olan Sınıf 3 enkesitin t anındaki tasarım direnç momenti, Mfi,t,Rd, aşağıdaki
eşitlik kullanılarak tayin edilmelidir:
Mfi,t,Rd = ky, MRd [M,0 / M,fi] (4.17)
25
ICS 13.220.50; 91.010.30; 91.080.10 TS EN 1993-1-2: 2007-04
EN 1993-1-2: 2005
Burada;
MRd Normal sıcaklığa göre yapılan tasarımdaki, EN 1993-1-1’e uygun şekilde, bütün enkesitin elastik
direnç momenti, Mel,Rd, veya gerekli olduğu durumda kesme etkilerini de dikkate almak suretiyle, EN
1993-1-1’e uygun şekilde hesaplanan azaltılmış moment dayanımı
ky, Çeliğin, a sıcaklıktaki akma dayanımı için Kısım 3’te tarif edilen şekilde hesaplanan azaltma
faktörü,
dür.
(2) Sıcaklığı her noktada aynı olmayan Sınıf 3 enkesitin t anındaki tasarım direnç momenti, Mfi,t,Rd, aşağıdaki
eşitlik kullanılarak tayin edilebilir:
Mfi,t,Rd = ky,,max MRd [M,0 / M,fi] / 1 2 (4.18)
Burada;
MRd Tüm enkesitin, normal sıcaklığa göre yapılan tasarımda elastik direnç momenti, Mel,Rd, veya gerekli
olduğu durumda kesme etkilerini de dikkate almak suretiyle, EN 1993-1-1’e uygun şekilde
hesaplanan azaltılmış moment dayanımı,
ky, Çeliğin, t süresinde eriştiği a,max sıcaklıktaki akma dayanımı için Kısım 3’te tarif edilen şekilde
1 Enkesit boyunca düzenli olmayan sıcaklık için uyarlama faktörü, Madde 4.2.3.3 (7),
2 Kiriş boyunca düzenli olmayan sıcaklık için uyarlama faktörü, Madde 4.2.3.3 (8)
dür.
(3) Enkesiti Sınıf 3 olan yanal ötelenmesi kısıtlanmamış bir elemanın t anındaki burkulmaya direnç tasarım
momenti, Mb,fi,t,Rd, aşağıdaki eşitlik kullanılarak tayin edilmelidir:
Mb,fi,t,Rd = LT,fi Wel,y ky,,com fy / M,fi (4.19)
Burada;
LT,fi Madde 4.2.3.3 (5)’te verilen şekilde hesaplanmalı
dır.
Not - a,com’un en büyük sıcaklık olan max’a eşit olarak kabul edilmesi emniyetli tarafta kalınmasını sağlar.
(4) Sınıf 3 enkesitin t anındaki tasarım kesme dayanımı, Vfi,t,Rd, aşağıdaki eşitlik kullanılarak tayin edilmelidir:
Vfi,t,Rd = ky,,web VRd [M,0 / M,fi] (4.20)
Burada;
VRd Normal sıcaklığa göre yapılan tasarımda, EN 1993-1-1’e uygun şekilde hesaplanan bütün enkesite
ait kesme dayanımı,
dır.
4.2.3.5 Aynı anda eğilme ve eksenel basınca maruz olan ve enkesitleri Sınıf 1, Sınıf 2 veya
Sınıf 3 olan yapı elemanları
(1) Aynı anda eğilmeye ve eksenel basınca maruz kalan bir elemanın t anındaki tasarım burkulma direnci,
Rfi,t,d, enkesiti Sınıf 1 veya Sınıf 2 olan bir eleman için (4.21a) ve (4.21b) eşitliklerini, enkesiti Sınıf 3 olan
bir eleman için (4.21c) ve (4.21d) eşitliklerini sağlamak suretiyle teyit edilmelidir.
26
ICS 13.220.50; 91.010.30; 91.080.10 TS EN 1993-1-2: 2007-04
EN 1993-1-2: 2005
N fi , Ed k y M y , fi , Ed k z M z , fi , Ed
  1 (4.21a)
fy fy fy
 min, fi Ak y , W pl , y k y , W pl , z k y ,
 M , fi  M , fi  M , fi
N fi , Ed k LT M y , fi , Ed k z M z , fi , Ed
  1 (4.21b)
fy fy fy
 z , fi Ak y , W pl , y k y , W pl , z k y ,
 M , fi  M , fi  M , fi
N fi , Ed k y M y , fi , Ed k z M z , fi , Ed
  1 (4.21c)
fy fy fy
 min, fi Ak y , Wel , y k y , Wel , z k y ,
 M , fi  M , fi  M , fi
N fi , Ed k LT M y , fi , Ed k z M z , fi , Ed
  1 (4.21d)
fy fy fy
 z , fi Ak y , Wel , y k y , Wel , z k y ,
 M , fi  M , fi  M , fi
Burada;
min,fi Madde 4.2.3.2’de tarif edilen şekilde,

z,fi Madde 4.2.3.2’de tarif edilen şekilde,
LT,fi Madde 4.2.3.3 (5)’te tarif edilen şekilde,
dir.
 LT N fi , Ed
k LT  1  1
fy
 z , fi Ak y ,
 M , fi
 LT  0,15  z ,  M .LT  0,15  0,9 ile;

 y N fi , Ed
k y  1 3
fy
 y , fi Ak y ,
 M , fi
 y = (1,2  M . y  3) y ,  0,44 M , y  0,29  0,8 ile;
 z N fi , Ed
kz  1 3
fy
 z , fi Ak y ,
 M , fi
 z  2 M . z  5 z ,  0,44 M , z  0,29  0,8 ve  z ,  1,1 ile

dir.
Not – Eşdeğer düzgün moment faktörleri, M, için Şekil 4.2’ye bakılmalıdır.
27
ICS 13.220.50; 91.010.30; 91.080.10 TS EN 1993-1-2: 2007-04
EN 1993-1-2: 2005
Moment diyagramı Eşdeğer düzgün moment faktörü

M
M, = 1,8 – 0,7
M,Q = 1,3
M,Q = 1,4
MQ
 M   M ,  (  M ,Q   M , )
M
MQ = max Msadece yanal yükten dolayı
max M işareti değişmeyen

moment diyagramı için
M
işareti değişen
max M+ min M moment diyagramı için
Şekil 4.2 - Eşdeğer düzgün moment faktörleri
28
ICS 13.220.50; 91.010.30; 91.080.10 TS EN 1993-1-2: 2007-04
EN 1993-1-2: 2005
4.2.3.6 Enkesitleri Sınıf 4 olan yapı elemanları
(1) Enkesitleri Sınıf 4 olan, çekme elemanlarının dışındaki elemanlar için, t anında, bütün enkesitlerdeki çelik
sıcaklığı, a, crit’den daha fazla değil ise, Madde 4.2.1 (1)’in sağlandığı kabul edilebilir.
Not 1 - Daha fazla bilgi için Ek E’ye bakılmalıdır.
Not 2 - crit sınır değeri, Millî Ek’te verilebilir. crit = 350 C değerinin kullanılması tavsiye edilir.
4.2.4 Kritik sıcaklık
(1) Madde 4.2.3’e alternatif olarak, doğrulama işlemi, sıcaklık grubu (domain) içerisinde yürütülebilir.
(2) Şekildeğiştirme kriterlerinin dikkate alınmadığı veya stabilite durumunun dikkate alınması gereken
durumlarda, Madde 1.1.2 (6)’ya göre, düzgün sıcaklık dağılımı olan bir elemanda, karbon çeliğinin t
anındaki kritik sıcaklığı, a,cr, t = 0 anındaki herhangi bir zorlanma derecesi, 0, için aşağıdaki eşitlik
kullanılarak tayin edilebilir:
 1 
a,cr = 39,19 ln   1  482 (4.22)
 0,9674  0
3,833

Burada;
0 0,013’ten daha küçük alınmamalı
dır.
Not - 0,22’den 0,80’e kadar olan 0 değerleri için a,cr değerlerine ilişkin örnekler Çizelge 4.1’de verilmiştir.
(3) Enkesitleri Sınıf 1, Sınıf 2 veya Sınıf 3 olan elemanlar ve çekmeye maruz bütün elemanlar için t = 0
anındaki zorlanma derecesi, 0, aşağıdaki eşitlik kullanılarak elde edilebilir:
0 = Efi,d / Rfi,d,0 (4.23)
Burada;
Rfi,d,0 Madde 4.2.3 kullanılarak, t = 0 anı için, Rfi,d,t’nin değeri,

Efi,d ve Rfi,d,t Madde 4.2.1 (1)’de tarif edilen şekilde
dir.
(4) Çekmeye maruz elemanlar ve yanal burulmadan kaynaklanan burkulmanın muhtemel bir hasar şekli
olmadığı kirişler için alternatif olarak, 0 değerinin aşağıdaki eşitlik kullanılarak hesaplanması emniyetli
tarafta kalınmasını sağlar:
0 = fi [M,fi / M,0] (4.24)
Burada;
fi Madde 2.4.3 (3)’te tarif edilen azaltma faktörü
dür.
29
ICS 13.220.50; 91.010.30; 91.080.10 TS EN 1993-1-2: 2007-04
EN 1993-1-2: 2005
Çizelge 4.1 - Zorlanma faktörü, 0, değerleri için kritik sıcaklık, a,cr
0 a,cr 0 a,cr 0 a,cr

0,22 711 0,42 612 0,62 549
0,24 698 0,44 605 0,64 543
0,26 685 0,46 598 0,66 537
0,28 674 0,48 591 0,68 531
0,30 664 0,50 585 0,70 526
0,32 654 0,52 578 0,72 520
0,34 645 0,54 572 0,74 514
0,36 636 0,56 566 0,76 508
0,38 628 0,58 560 0,78 502
0,40 620 0,60 554 0,80 496
Not - Kritik sıcaklıklar için kabul değerler, Millî Ek’te verilebilir.
4.2.5 Çelik sıcaklığındaki artış
4.2.5.1 Korunmayan dâhili çelik yapı
(1) Enkesitteki eşdeğer düzgün sıcaklık dağılımı için, korunmayan bir çelik elemanda t süresi içerisinde
oluşan sıcaklık artışı a,t, aşağıdaki eşitlik kullanılarak tayin edilmelidir.
Am / V &
a,t = ksh hnet t (4.25)
ca  a
Burada;
k sh Gölge etkisi için düzeltme faktörü, Paragraf (2),

Am/V Korunmayan çelik elemanların kesit katsayısı [1/m],
Am Birim uzunluktaki bir elemanın yüzey alanı [m2/m],
V Yapı elemanı birim uzunluğunun hacmi [m3/m],
ca Çeliğin, Kısım 3’ten alınan özgül ısısı [J/kgK],
h&net Birim alana düşen net ısı akısının tasarım değeri [W/ m2],
t Süre [saniye],
a Çeliğin, Kısım 3’ten alınan birim hacim kütlesi [kg/ m3]
dir.
(2) Standart yangın etkileri altındaki I – kesitlerde, gölge etkisi için düzeltme faktörü aşağıdaki eşitlik
kullanılarak tayin edilebilir:
ksh = 0,9 [Am / V]b / [Am / V] (4.26a)
Burada;
[Am/V]b Kesit faktörünün box değeri
dir.
Diğer bütün durumlarda, ksh değeri aşağıdaki şekilde alınmalıdır:
ksh = [Am / V]b / [Am / V] (4.26b)
Not 1 - Şekilleri dışbükey (örneğin, dikdörtgen veya dairesel içi boş kesitler) ve yangın tarafından tamamen
sarılmış olan elemanlar için gölge etkisinin rolü yoktur ve sonuç olarak, ksh düzeltme faktörü 1’e
eşittir.
Not 2 - Gölge etkisinin ihmal edilmesi (ksh = 1) emniyetli tarafta kalınmasını sağlar.
30
ICS 13.220.50; 91.010.30; 91.080.10 TS EN 1993-1-2: 2007-04
EN 1993-1-2: 2005
(3) h&net,d değeri, f = 1,0 kullanılarak ve m değeri Madde 2.2 (2)’ye uygun şekilde alınarak, EN 1991-1-2’den
elde edilmelidir. Burada; f ve m değerleri, EN 1991-1-2’de tarif edilen şekildedir.
(4) t değeri 5 saniyeden daha fazla alınmamalıdır.
(5) Eşitlik (4.26)’da kesit faktörünün, Am/V, değeri 10 m-1’den daha küçük alınmamalıdır.
Not – Korunmayan çelik elemanların kesit faktörünün, Am/V, tasarım değerlerinin hesaplanması için
kullanılan bazı ifadeler Çizelge 4.2’de verilmiştir.
Çizelge 4.2 - Korunmayan çelik elemanlar için kesit faktörü, Am / V
Bütün yüzeyleri yangına maruz kalan açık kesit: Bütün yüzeyleri yangına maruz kalan dairesel
kesit:
Am çevre uzunlugu
= Am / V = 1 / t
V en kesit alanı
Üç yüzeyi yangına maruz kalan açık kesit: Bütün yüzeyleri yangına maruz kalan içi boş
kesit (veya sabit kalınlıkta kaynaklı boş kesit):
Am
= yangına maruz olan yüzey / enkesit alanı t  b ise: Am / V  1 / t
V
Üç yüzeyi yangına maruz kalan I profil başlığı: Bütün yüzeyleri yangına maruz kalan kaynaklı
kutu kesit:
Am / V = (b+2tf) / (btf)
Am 2(b  h)
t  b ise: Am / V  1 / tf =
V en kesit alanı
t  b ise: Am / V  1 / t
Tüm yüzeyleri yangına maruz kalan köşebent: Bütün yüzeyleri yangına maruz kalan kutu
Am 2(b  h)
Am / V = 2 / t donatılı I kesit: =
V en kesit alanı
31
ICS 13.220.50; 91.010.30; 91.080.10 TS EN 1993-1-2: 2007-04
EN 1993-1-2: 2005
Tüm yüzeyleri yangına maruz kalan içi dolu profil: Üç yüzeyi yangına maruz kalan içi dolu profil:
Am / V = 2(b+t) / (bt) Am / V = (b+2t) / (bt)
t  b ise: Am / V  2 / t t  b ise: Am / V  1 / t
4.2.5.2 Yangından koruma malzemesi ile yalıtılmış dâhili çelik yapı
(1) Enkesitteki eşdeğer düzgün sıcaklık dağılımı için, yalıtılmış bir çelik elemandaki t süresi içerisinde
oluşan sıcaklık artışı a,t, aşağıdaki eşitlik kullanılarak tayin edilmelidir.
 p Ap / V  g ,t   a ,t 
a,t = t – (e/10 – 1) g,t (g,t  0 ise a,t  0) (4.27)
d p ca  a 1   / 3
cp p
= d p A p / V ile,
ca  a
Burada;
Ap/V Yangından koruma malzemesi ile yalıtılmış çelik yapı elemanlarının kesit katsayısı,
Ap Birim uzunluktaki bir yapı elemanı için kullanılan yangından koruma malzemesinin alanı [m2/m],
V Yapı elemanı birim uzunluğunun hacmi [m3/m],
ca Çeliğin, Kısım 3’ten alınan sıcaklığa bağlı özgül ısısı [J/kgK],
cp Yangından koruma malzemesinin, sıcaklığa bağlı olmayan özgül ısısı [J/kgK],
dp Yangından koruma malzemesinin kalınlığı [m],
t Süre [saniye],
a,t t anındaki çelik sıcaklığı [C],
g,t t anındaki ortam gaz sıcaklığı [C],
g,t t süresince ortam gaz sıcaklığındaki artış [K],
p Yangından koruma sisteminin ısıl iletkenliği [W/mK],
a Çeliğin, Kısım 3’ten alınan birim hacim kütlesi [kg/ m3],
p Yangından koruma malzemesinin birim hacim kütlesi [kg/ m3]
dir.
(2) cp, p ve p değerleri Kısım 3’te tarif edilen şekilde tayin edilmelidir.
(3) t değeri 30 saniyeden daha fazla alınmamalıdır.
(4) Yangından koruma malzemesinin alanı, Ap, genellikle iç yüzeyin alanı olarak alınmalıdır, fakat çelik
eleman ile arasında belirli bir açıklık olan içi boş bir çevreleme elemanında, arada açıklık olmayan içi boş
bir çevreleme elemanı için kullanılan değerin aynısı kullanılabilir.
Not – Yalıtılmış çelik elemanların kesit faktörüne, Ap/V, ilişkin bazı tasarım değerleri Çizelge 4.3’te
verilmiştir.
(5) Yangına karşı nemli koruma malzemeleri için, çelik sıcaklığındaki artışın, a, hesap yöntemi, çelik
sıcaklığının yükselişindeki gecikmeyi hesaba dâhil etmek amacıyla, sıcaklık 100 C’a ulaştığında
değiştirilebilir. Bu gecikme ENV 13381-4’e uygun bir metot kullanılarak tayin edilmelidir.
(6) Madde 4.2.5.2 (1)’e alternatif olarak, verilen bir standart yangın süresinin ardından yalıtılmış bir çelik
elemanın düzgün yayılı sıcaklığı, ENV 13381-4’e uygun şekilde çıkartılmış tasarım akış şemaları
kullanılarak elde edilebilir.
32
ICS 13.220.50; 91.010.30; 91.080.10 TS EN 1993-1-2: 2007-04
EN 1993-1-2: 2005
Çizelge 4.3 - Yangından koruma malzemesi ile yalıtılmış çelik elemanlar için kesit faktörü, Ap / V
Gösterim Tarif Kesit faktörü (Ap / V)

Sabit kalınlıkta çelik çevre uzunlugu
çevreleme elemanı
çelik en kesit alanı
Sabit kalınlıkta içi 2(b  h)

boş çevreleme
elemanı1) çelik en kesit alanı
Üç tarafı yangına çelik çevre uzunlugu - b

maruz olan çelik
profillerin sabit çelik en kesit alanı
kalınlıkta çevreleme
elemanı ile
çevrelenmesi
Üç tarafı yangına 2h  b
maruz olan çelik
profillerin sabit çelik en kesit alanı
kalınlıkta içi boş
çevreleme elemanı
ile çevrelenmesi1)
1) Aralık boyut ölçüleri c1 ve c2 normal şartlarda h /4’ü aşmamalıdır.
4.2.5.3 Isı perdeleri ile koruma altına alınan bir boşluktaki dahili çelik yapı
(1) Bu bölümde verilen gerekler, ısı perdesi ile eleman arasında boşluk olması şartı ile aşağıdaki durumların
her ikisine de uygulanır:
- Üst kısmında döşeme, alt kısmında ise yatay bir ısı perdesi olan bir boşluktaki çelik yapı elemanları ve
- Her iki tarafında düşey ısı perdeleri olan boşluktaki çelik elemanlar.
Bu gerekler, ısı perdesinin elemanla doğrudan temas etmesi durumunda uygulanmaz.
(2) Isı perdeleri ile korunan dâhili çelik yapı için, çelik sıcaklığındaki artışın, a, hesaplanmasında, ortam gaz
sıcaklığı, g,t, boşluktaki gaz sıcaklığına eşit alınmak suretiyle, Madde 4.2.5.1 ve Madde 4.2.5.2’deki
metotlardan uygun olanı esas alınmalıdır.
(3) Tasarımda kullanılan ısı perdelerinin özellikleri ve performansı, ENV 13381-1 veya ENV
13381-2’den uygun olanına göre yapılacak deney ile tayin edilmiş olmalıdır.
33
ICS 13.220.50; 91.010.30; 91.080.10 TS EN 1993-1-2: 2007-04
EN 1993-1-2: 2005
(4) Çelik elemanların yerleştirildiği boşluktaki sıcaklık değişimi, ENV 13381-1 veya ENV 13381-2’den uygun
olanına göre yapılan ölçmeler ile tayin edilmelidir.
4.2.5.4 Harici çelik yapı
(1) Harici çelik yapının sıcaklığı aşağıdakiler dikkate alınarak tayin edilmelidir:
- Yangına maruz olan bölmeden ışıma yolu ile ısı akısı,

- Yapı açıklıklarından çıkan alevden ışıma ve yayılma yolu ile ısı akısı,
- Çelik yapıdan ortam atmosferine ışıma ve yayılma yolu ile ısı kaybı.
- Yapısal elemanların boyutları ve konumları
(2) Haricî çelik elemanı ışıma yolu ile ısı transferinden koruma amacı ile, ısı perdeleri bu elemanın bir, iki
veya üç tarafına yerleştirilmelidir.
(3) Isı perdeleri, aşağıdakilerden birine uygun olmalıdır:
- Çelik elemanın korunması tasarlanan tarafına doğrudan temas edecek şekilde yerleştirilmiş,
- Korunması tasarlanan tarafı ışıma yolu ile ısı akısına karşı tamamen perdeleyecek kadar büyük.
(4) Ek B’de bahsedilen ısı perdeleri, yanıcı olmamalı ve EN ISO 13501-2’ye göre en az EI 30 yangın
direncine sahip olmalıdır.
(5) Isı perdeleri ile korunan haricî çelik yapının sıcaklığı, ısı perdeleri ile korunan taraflara ışıma yolu ile ısı
transferinin olmadığı varsayılarak, Madde 4.2.5.4’ün gerektirdiği şekilde tayin edilmelidir.
(6) Hesaplamalarda, Ek B’de verilen metotlar kullanılarak, kararlı bir ısı dengesinin sonucunda oluşan kararlı
durum koşulları esas alınabilir.
(7) Ek B kullanılarak yapılan tasarımda, bölmelerdeki yangın koşullarının ve yapı açıklıklarından yayılan
alevin tarif edildiği EN 1991-1-2 Ek B’de verilen, ışıma ve yayılma yolu ile ısı akılarının dayandığı model
esas alınmalıdır.
4.3 Gelişmiş hesaplama modelleri
4.3.1 Genel
(1) Gelişmiş hesaplama metotları, yangına maruz kalan yapıların gerçeğe uygun analizini sağlamalıdır. Bu
hesaplama metotlarında, ilgili yapı bileşeninin, yangın koşulları altındaki beklenen davranışına yönelik
güvenilir bir yaklaşım sağlayan temel fiziksel davranış esas alınmalıdır.
(2) Gelişmiş hesaplama metodunun kapsamına girmeyen herhangi olası bir göçme şekli (bölgesel burkulma,
kesme kırılması), uygun yöntemlerle dışarıda bırakılmalıdır.
(3) Gelişmiş hesaplama metotları aşağıdakilerin tayin edilmesi için hesaplama modellerini içermelidir:
- Sıcaklığın yapı elemanları içerisindeki gelişimi ve dağılımı (ısıl tepki modeli),

- Yapının veya herhangi bir bölümünün mekanik davranışı (mekanik tepki modeli).
(4) Gelişmiş hesaplama metotları, ilgili sıcaklık aralığı için malzeme özelliklerinin bilinmesi kaydıyla, herhangi
bir ısınma eğrisi ile birlikte kullanılabilir.
(5) Gelişmiş hesaplama metotları her tip enkesit için kullanılabilir.
4.3.2 Isıl tepki
(1) Isıl tepki için gelişmiş hesaplama metotlarında, ısı aktarımı teorisinin benimsenmiş ilkeleri ve varsayımları
esas alınmalıdır.
(2) Isıl tepki modelinde aşağıdakiler dikkate alınmalıdır:
- EN 1991-1-2’de belirtilen ilgili ısıl etkiler,

- Malzemelerin ısıl özelliklerinin sıcaklığa bağlı değişimi, Kısım 3.
(3) Mevcutsa, düzenli olmayan ısıl tesirlerin ve komşu bina elemanlarına ısı transferinin etkileri dahil
edilebilir.
34
ICS 13.220.50; 91.010.30; 91.080.10 TS EN 1993-1-2: 2007-04
EN 1993-1-2: 2005
(4) Herhangi bir rutubet muhtevasının ve rutubetin yangından koruma malzemesinin içerisine sızma etkisinin
ihmal edilebilmesi emniyetli tarafta kalınmasını sağlar.
4.3.3 Mekanik tepki
(1) Mekanik tepki için gelişmiş hesaplama metotları, mekanik özelliklerin sıcaklığa göre değişmesini dikkate
alan yapı mekaniği teorisinin benimsenmiş ilkeleri ve varsayımlarını esas almalıdır.
(2) Sıcaklık artışından ve sıcaklık farklılıklarından dolayı oluşan ısıl tesirler sonucu ortaya çıkan birim
şekildeğiştirme ve gerilmelerin etkileri dikkate alınmalıdır.
(3) Mekanik tepki için kullanılan modelde aşağıdakiler de dikkate alınmalıdır:
- Mekanik etkilerin, geometrik kusurların ve ısıl etkilerin birleşik tesirleri,

- Malzemenin, sıcaklığa bağlı mekanik özellikleri, Kısım 3,
- Doğrusal olmayan geometrik tesirler,
- Doğrusal olmayan malzeme özelliklerinin, yükleme ve boşaltmanın yapı rijitliği üzerindeki en gayri müsait
etkilerini de içeren tesirleri.
(4) Kısım 3’te verilen gerilme – birim şekildeğiştirme ilişkilerinin kullanılması şartıyla, geçici sünme tesirlerinin
açık bir şekilde dikkate alınması gerekli değildir.
(5) Hesaplama metodunda kullanılan, nihaî sınır durumundaki şekildeğişiklikleri, yapı bölümleri arasında
uyumluluğu temin etmek için sınırlandırılmalıdır.
(6) Tasarımda, bu sınırın ötesinde hesaplanan şekildeğişikliklerinin, yapı elemanlarından birinin yeterli
şekilde mesnetlenmeyişinden kaynaklanan hasarlara neden olabileceği nihaî sınır durumu da dikkate
alınmalıdır.
(7) Ayrık düşey elemanların analizinde, ilgili mamul standardlarında belirtilmediği durumlarda, sinüzoidal
şekilli düşeylikten sapmanın, eleman yüksekliğinin orta noktasındaki en büyük değeri h / 1000
olarak kullanılmalıdır.
4.3.4 Gelişmiş hesaplama metotlarının geçerliliği
(1) Hesaplama metotlarının doğruluğu ilgili deney sonuçları esas alınarak tahkik edilmelidir.
(2) Hesaplama sonuçlarında, sıcaklıklar, şekildeğişiklikleri ve yangına direnç süreleri belirtilebilir.
(3) Kritik parametreler, modelin ses mühendisliği prensiplerine uygun olduğunu kontrol etmek amacıyla
hassaslık analizi yoluyla kontrol edilmelidir.
(4) Kritik parametrelerde, örneğin, burkulma boyu, elemanların boyutları ve yükleme düzeyi belirtilebilir.
35
ICS 13.220.50; 91.010.30; 91.080.10 TS EN 1993-1-2: 2007-04
EN 1993-1-2: 2005
Ek A
Yüksek sıcaklıklarda karbon çeliğinin pekleşmesi
(1) 400 C’un altındaki sıcaklıklar için, Madde 3.2’de dikkate alınan alternatif pekleşme seçeneği aşağıdaki
şekillerde kullanılabilir:
- 0,02    0,04 için:

a = 50 (fu, - fy,) + 2 fy, - fu, (A.1a)
- 0,04    0,15 için:
a = fu, (A.1b)
- 0,15    0,20 için:
 = fu, 1 – 20 ( - 0,15) (A.1c)
-   0,20 için:
a = 0,0 (A.1d)
Burada;
fu, Yüksek sıcaklıkta, pekleşme etkisinin de dâhil olduğu nihaî dayanım,

dır.
Not - Çelik için, pekleşmenin dâhil olduğu alternatif gerilme – birim şekildeğiştirme ilişkisi, Şekil A.1’de
gösterilmiştir.
(2) Yüksek sıcaklıkta, pekleşmenin dâhil olduğu nihaî dayanım, aşağıdaki şekilde tayin edilmelidir:
- a  300 C için:
fu, = 1,25 fy, (A.2a)
- 300 C  a  400 C için:
fu, = fy, (2 – 0,0025 a) (A.2b)
- a  400 C için:
fu, = fy, (A.2c)
Not - Alternatif gerilme – birim şekildeğiştirme ilişkisinin sıcaklığa bağlı olarak değişimi Şekil A.2’de
gösterilmiştir.
Şekil A.1 – Çelik için pekleşmenin dâhil olduğu alternatif gerilme – birim şekildeğiştirme ilişkisi
36
ICS 13.220.50; 91.010.30; 91.080.10 TS EN 1993-1-2: 2007-04
EN 1993-1-2: 2005
Şekil A.2 – Yüksek sıcaklıklarda çeliğin pekleşmesinin dâhil olduğu alternatif

gerilme – birim şekildeğiştirme ilişkisi
37
ICS 13.220.50; 91.010.30; 91.080.10 TS EN 1993-1-2: 2007-04
EN 1993-1-2: 2005
Ek B
Harici çelik yapıya ısı transferi
B.1 Genel
B.1.1 Temel
(1) Bu Ek’te, yangın bölümünün sadece bir kat ile sınırlı olduğu kabul edilir. Yangın bölümündeki bütün
pencerelerin ve benzer yapı açıklıklarının dikdörtgen olduğu kabul edilir.
(2) Yangın bölümündeki sıcaklık, yapı açıklıklarından yansıyan alevin boyutları ve sıcaklıkları ve ışıma ve
ısıyayım parametreleri, EN 1991-1-2 Ek B’ye uygun şekilde tayin edilmelidir.
(3) Alevle kaplanmış ve kaplanmış olmayan elemanlar, yangın bölümünün duvarlarındaki açıklıklara göre
konumları esas alınacak şekilde birbirinden ayrı değerlendirilmelidir.
(4) Alevle kaplanmış olmayan bir elemanın, yangın bölümünün ilgili yüzündeki bütün yapı açıklıklarından ve
bu açıklıklardan yansıyan alevden ışıma yolu ile ısı transferine maruz kaldığı kabul edilmelidir.
(5) Alevle kaplanmış bir yapı elemanının, kendisini kaplayan alevden yayılma yolu ile ve yine bu alevden ve
alevin yansıdığı yangın bölümü açıklığından ışıma yolu ile ısı transferine maruz kaldığı kabul edilmelidir.
Diğer alevden ve diğer yapı açıklıklarından ışıma yolu ile ısı transferi ihmal edilebilir.
B.1.2 Boyut kuralları
(1) Geometrik veriler için kurallar, Şekil B.1’den alınabilir.
B.1.3 Isı denkliği
(1) Alevle kaplanmış olmayan çelik bir elemanın ortalama sıcaklığı, Tm [K], aşağıdaki ısı dengesi eşitliğinin
çözümü ile tayin edilmelidir.
Tm4 + Tm = Iz + If + 293  (B.1)
Burada;
 Stefan Boltzmann sabiti [5,67 x 10-12 kW/m2K4],

 Yayılma yolu ile ısı transferi katsayısı [kW/m2K],
Iz Alevden ışıma yolu ile gelen ısı akısı [kW/m2],
If Bir yapı açıklığından ışıma yolu ile geçen ısı akısı [kW/m2]
dır.
(2) Yayılma yolu ile ısı transferi katsayısı, , “hava çekişli olmayan” veya “hava çekişli” koşuldan uygun olanı
için, etkili bir enkesit boyutu, d = (d1 + d2) / 2, kullanılarak, EN 1991-1-2 Ek B’den elde edilmelidir.
38
ICS 13.220.50; 91.010.30; 91.080.10 TS EN 1993-1-2: 2007-04
EN 1993-1-2: 2005
Şekil B.1 – Eleman boyutları ve yüzeyleri
(3) Alevle kaplanmış çelik bir elemanın ortalama sıcaklığı, Tm [K], aşağıdaki ısı denkliği eşitliği kullanılarak
tayin edilmelidir.
39
ICS 13.220.50; 91.010.30; 91.080.10 TS EN 1993-1-2: 2007-04
EN 1993-1-2: 2005
T m 4 +  T m = I z + I f +  T z (B.2)
Burada;
Tz Alev doruk sıcaklığı K

Iz Alevden ışıma yolu ile gelen ısı akısı [kW/m2],
If Karşılık gelen yapı açıklığından ışıma yolu ile geçen ısı akısı [kW/m2]
dır.
(4) Alevlerden ışıma yolu ile ısı akısı, Iz, aşağıdaki şekilde, duruma ve eleman tipine göre tayin edilmelidir:
- Alevle kaplanmış olmayan kolonlar: Madde B.2’ye bakılmalıdır;

- Alevle kaplanmış olmayan kirişler: Madde B.3’e bakılmalıdır;
- Alevle kaplanmış kolonlar: Madde B.4’e bakılmalıdır;
- Tamamen veya kısmen alevle kaplanmış kirişler: Madde B.5’e bakılmalıdır;
Diğer durumlar, Madde B.2 ilâ Madde B.5’te verilenlerden uygun olan uygulamalar kullanılarak benzer
şekilde değerlendirilmelidir.
(5) Bir yapı açıklığından ışıma yolu ile ısı akısı, If, aşağıdaki eşitlik kullanılarak tayin edilmelidir:
If = f f (1 – az) Tf4 (B.3)
Burada;
f Elemanın, bir yapı açıklığından ışıma yolu ile ısı transferi için toplam konfigürasyon faktörü;
f Bir yapı açıklığının emisyon oranı;
az Alevin soğurma kapasitesi;
Tf EN 1991-1-2 Ek B’den alınan, yangın anındaki sıcaklık K
tır.
(6) Yapı açıklığının emisyon oranı, f, bire eşit alınmalıdır, EN 1991-1-2 Ek B.
(7) Alevin soğurma kapasitesi, az, Madde B.2 ilâ Madde B.5’ten uygun olanı kullanılarak tayin edilmelidir.
B.1.4 Toplam konfigürasyon faktörleri
(1) Yapı elemanının, bir yapı açıklığından ışıma yolu ile ısı transferi için toplam konfigürasyon faktörü, f,
aşağıdaki eşitlik kullanılarak tayin edilmelidir.
f 
C 
1 f ,1  C 2 f , 2 d1  C3 f ,3  C 4 f , 4 d 2
(B.4)
C1  C2 d1  C3  C4 d 2
Burada;
f,i Bir yapı açıklığı için elemanın i’inci yüzeyinin konfigürasyon faktörü, EN 1991-1-2 Ek G;
di Elemanın i’inci yüzeyinin enkesit boyut ölçüsü;
Ci i. eleman yüzeyinin aşağıdaki şekilde koruma katsayısı;
- Koruma altına alınmış bir yüzey için Ci = 0
- Koruma altına alınmamış bir yüzey için Ci = 1
dir.
(2) Yapı açıklığının görünür olmadığı bir eleman yüzeyi için toplam konfigürasyon faktörü, f,i, sıfır
alınmalıdır.
(3) Elemanın, alevden ışıma yolu ile ısı transferi için toplam konfigürasyon faktörü, z, aşağıdaki eşitlik
kullanılarak tayin edilmelidir:
40
ICS 13.220.50; 91.010.30; 91.080.10 TS EN 1993-1-2: 2007-04
EN 1993-1-2: 2005
z 
C 
1 z ,1  C 2 z , 2 d1  C3 z ,3  C 4 z , 4 d 2
(B.5)
C1  C2 d1  C3  C4 d 2
Burada;
z,i Dikkate alınan alev için, elemanın i’inci yüzeyinde kullanılacak konfigürasyon faktörü, EN 1991-1-2
Ek G;
dür.
(4) Alevden meydana gelen ışıma yolu ile ısı transferi için ayrık eleman yüzeylerinin konfigürasyon faktörleri
için z,i, eş değer dikdörtgen alev boyutları esas alınabilir. Bu amaç bakımından, bir alevin ön ve
kenarlarını temsil eden eş değer dikdörtgenlerin boyutları ve konumları, kolonlar için Madde B.2’de ve
kirişler için Madde B.3’te verilen şekilde tayin edilmelidir. Diğer bütün amaçlarla, EN
1991-1-2 Ek B’de verilen alev boyutları kullanılmalıdır.
(5) Alevin görünür olmadığı bir eleman yüzeyi için konfigürasyon faktörü, z,I, sıfır olarak alınmalıdır.
(6) Bir eleman yüzeyi, bir ısı perdesi ile koruma altına alınmış olabilir, Madde 4.2.5.4. Bölme duvarın hemen
bitişiğinde olan bir eleman yüzeyi, duvarın o bölümünde yapı açıklığı olmaması şartıyla koruma altına
alınmış olarak değerlendirilebilir. Elemanın diğer bütün yüzleri koruma altına alınmamış olarak
değerlendirilmelidir.
B.2 Alevle kaplanmış olmayan kolon
B.2.1 Işıma yolu ile ısı transferi
(1) Bir yapı açıklığının karşısında konumlanmış bir kolon ile yapı açıklıklarının arasında konumlanmış bir
kolon birbirinden farklı değerlendirilmelidir.
Not - Örneği Şekil B.2’de verilmiştir.
(2) Kolon, yapı açıklığının karşısında ise, alevden ışıma yolu ile ısı akısı, Iz, aşağıdaki eşitlik kullanılarak tayin
edilmelidir:
Iz = z z  Tz4 (B.6)
Burada;
z Alevden kaynaklanan ısı için kolonun toplam konfigürasyon faktörü, Madde B.1.4;
z Alevin emisyon oranı, Madde B.2.2;
Tz Alev doruk sıcaklığı K, Madde B.2.3
dır.
Not - Örneği Şekil B.3’te verilmiştir.
(3) Kolon, yapı açıklıklarının arasında ise, alevden kaynaklanan, her bir yüzeydeki toplam ışıma yolu ile ısı
akısı, Iz, aşağıdaki eşitlik kullanılarak tayin edilmelidir:
Iz = (z,m z,m + z,n z,n)  Tz4 (B.7)
Burada;
z,m Kolonun m tarafındaki alevden kaynaklanan ısı için kullanılacak toplam konfigürasyon faktörü,
Madde B.1.4;
z,n Kolonun n tarafındaki alevden kaynaklanan ısı için kullanılacak toplam konfigürasyon faktörü, Madde
B.1.4;
z,m m tarafındaki alevin toplam emisyon oranı, Madde B.2.2;
z,n n tarafındaki alevin toplam emisyon oranı, Madde B.2.2

dir.
41
ICS 13.220.50; 91.010.30; 91.080.10 TS EN 1993-1-2: 2007-04
EN 1993-1-2: 2005
Not - Örneği Şekil B.4’te verilmiştir.
B.2.2 Alev emisyon oranı
(1) Kolon, bir yapı açıklığının karşısında ise, alev emisyon oranı, z, yapı açıklıklarının üst seviyesindeki alev
kalınlığı, , ve EN 1991-1-2 Ek B’de  için verilen ifade kullanılarak tayin edilmelidir. Yapı açıklığının üst
kısmında tente veya balkon olmaması şartıyla  aşağıdaki şekillerde alınabilir:
- Hava çekişli olmayan durum için:

=2h/3 (B.8a)
- Hava çekişli olan durum için:
=x fakat   hx /z (B.8b)
Burada;
h, x ve z EN 1991-1-2 Ek B’de verilen şekilde
dir.
42
ICS 13.220.50; 91.010.30; 91.080.10 TS EN 1993-1-2: 2007-04
EN 1993-1-2: 2005
Şekil B.2 - Kolon konumları
43
ICS 13.220.50; 91.010.30; 91.080.10 TS EN 1993-1-2: 2007-04
EN 1993-1-2: 2005
Şekil B.3 - Kolonun yapı açıklığının karşısında olması durumu
44
ICS 13.220.50; 91.010.30; 91.080.10 TS EN 1993-1-2: 2007-04
EN 1993-1-2: 2005
Şekil B.4 - Kolonun yapı açıklıklarının arasında olması durumu
45
ICS 13.220.50; 91.010.30; 91.080.10 TS EN 1993-1-2: 2007-04
EN 1993-1-2: 2005
(2) Kolon, iki yapı açıklığının arasında ise, m ve n yüzeyindeki alevin toplam emisyon oranları, z,m ve z,n,
toplam alev kalınlığı, , için bir değer kullanılarak, EN 1991-1-2 Ek B’de  için verilen ifade kullanılarak
aşağıdaki şekilde tayin edilmelidir.
m
- m tarafı için:    i (B.9a)
i 1
n
- n tarafı için:   
i 1
i (B.9b)
Burada;
m m tarafındaki yapı açıklıklarının adedi;

n n tarafındaki yapı açıklıklarının adedi;
i i’inci yapı açıklığı için alev kalınlığı
dır.
(3) Alev kalınlığı, i, aşağıdaki şekilde alınmalıdır:

 i = wi (B.10a)
i = wi + 0,4 s (B.10b)
Burada;
wi Yapı açıklığının genişliği;

s Kolon ekseni ile yangına maruz yapı bölümünün bir duvarı arasındaki yatay mesafe, Şekil B.1
dir.
B.2.3 Alev doruk sıcaklığı
(1) Alev sıcaklığı, Tz, alev ekseni doğrultusunda, yapı açıklığından alev ekseni boyunca ölçülen l
mesafesinde “hava çekişli olmayan” veya “hava çekişli olan” koşul için EN 1991-1-2 Ek B’de Tz için
verilen ifadeden elde edilen sıcaklık olarak aşağıdaki şekilde alınmalıdır:

l=h/2 (B.11a)
- Yapı açıklığın karşısındaki bir kolon için:
l=0 (B.11b)
yapı açıklıklarının arasındaki bir kolon için l, açıklığın üst kısmında bir tente veya balkon olmaması şartıyla,
yangın bölümünün duvarından alev ekseni boyunca yatay s mesafesi uzaklıktaki bir noktaya olan mesafe:
l=sX/x (B.11c)
Burada;
X ve x EN 1991-1-2 Ek B’de verildiği şekilde
dir.
B.2.4 Alev soğurma kapasitesi
(1) Hava çekişli olmayan durum için, alev soğurma kapasitesi, az, sıfır alınmalıdır.
(2) Hava çekişli olan durum için, alev soğurma kapasitesi, az, dikkate alınan alevin emisyon oranına, z, eşit
alınmalıdır, Madde B.2.2.
46
ICS 13.220.50; 91.010.30; 91.080.10 TS EN 1993-1-2: 2007-04
EN 1993-1-2: 2005
B.3 Alevle kaplanmış olmayan kiriş
(1) Madde B.3 boyunca, kirişin alt yüzey hizasının, yangın bölümündeki yapı açıklıklarının üst seviyelerinden
daha aşağıda olmadığı kabul edilmiştir.
(2) Yangın bölümünün dış duvarına paralel ve dik olan kirişler birbirinden farklı değerlendirilmelidir, Şekil B.5.
(3) Kiriş, yangın bölümünün dış duvarına paralel ise, çelik yapı elemanının ortalama sıcaklığı, Tm, kirişin
üzerindeki, yapı açıklığının merkezinin tam üzerindeki bir nokta için tayin edilmelidir. Bu durumda,
alevden kaynaklanan ışıma yolu ile ısı akısı, Iz, aşağıdaki eşitlik kullanılarak tayin edilmelidir:
Iz = z z  Tz4 (B.12)
Burada;
z Kirişin tam karşısındaki alev için toplam konfigürasyon faktörü, Madde B.1.4;
z Alevin emisyon oranı, Madde B.3.2;
dır.
(4) Kirişin yangın bölümünün dış duvarına dik olduğu durumda, kirişteki ortalama sıcaklık, kirişin uzunluğu
boyunca her 100 mm’de bir tespit edilen noktalarda tayin edilmelidir. Çelik elemanın ortalama sıcaklığı,
Tm, bu değerlerin en büyüğü olarak alınmalıdır. Bu durum için, alevden kaynaklanan ışıma yolu ile ısı
akısı, Iz, aşağıdaki eşitlik kullanılarak tayin edilmelidir:
Iz = (z,m z,m + z,n z,n)  Tz4 (B.13)
Burada;
z,m Kirişin m tarafındaki alevden kaynaklanan ısı için kullanılacak toplam konfigürasyon faktörü,
Madde B.3.2;
z,n Kirişin n tarafındaki alevden kaynaklanan ısı için kullanılacak toplam konfigürasyon faktörü,
Madde B.3.2;
z,m m tarafındaki alevin toplam emisyon oranı, Madde B.3.3;
z,n n tarafındaki alevin toplam emisyon oranı, Madde B.3.3
dır.
47
ICS 13.220.50; 91.010.30; 91.080.10 TS EN 1993-1-2: 2007-04
EN 1993-1-2: 2005
Şekil B.5 – Alevle kaplanmış olmayan kiriş
48
ICS 13.220.50; 91.010.30; 91.080.10 TS EN 1993-1-2: 2007-04
EN 1993-1-2: 2005
(1) Kiriş, bir yapı açıklığının üzerinde ve yangın bölümünün dış duvarına paralel ise, alev emisyon oranı, z,
açıklıkların üst seviyesindeki alev kalınlığı, , değeri kullanılarak EN 1991-1-2 Ek B’de  için verilen ifade
ile tayin edilmelidir. Yapı açıklığının üstünde tente veya balkon olmaması şartıyla  aşağıdaki şekillerde
alınabilir:

=2h/3 (B.14a)
=x fakat   hx /z (B.14b)
Burada;
h, x ve z EN 1991-1-2 Ek B’de verildiği gibi
dir.
(2) Kiriş, iki yapı açıklığının arasında ve yangın bölümünün dış duvarına dik ise, alevin, m ve n taraflarındaki
toplam emisyon oranı, z,m ve z,n, EN 1991-1-2 Ek B’de  için verilen ifade ile ve alev kalınlığı, , için
aşağıda hesap edilen değerlerden biri kullanılarak tayin edilmelidir:
m
- m tarafı için:    i (B.15a)
i 1
n
- n tarafı için:   
i 1
i (B.15b)
Burada;
m m tarafındaki yapı açıklıklarının adedi;

n n tarafındaki yapı açıklıklarının adedi;
i i’inci yapı açıklığının genişliği
dir.
(3) Alev kalınlığı, i, aşağıdaki şekilde alınmalıdır:

 i = wi (B.16a)
i = wi + 0,4 s (B.16b)
Burada;
wi Yapı açıklığının genişliği;

s Yangın bölümünün duvarı ile kiriş üzerinde değerlendirme yapılacak nokta arasındaki yatay mesafe,
Şekil B.5
dir.
B.3.3 Alev doruk sıcaklığı
(1) Alev doruk sıcaklığı, Tz, yapı açıklığından itibaren alev ekseni boyunca ölçülen l mesafesinde “hava
çekişli olmayan” veya “hava çekişli olan” durumdan uygun olanı için EN 1991-1-2 Ek B’de Tz için verilen
ifade kullanılarak elde edilen sıcaklıktır. Bu sıcaklık l mesafesinin aşağıdaki değerleri için hesaplanır:
49
ICS 13.220.50; 91.010.30; 91.080.10 TS EN 1993-1-2: 2007-04
EN 1993-1-2: 2005

l=h/2 (B.17a)
- Hava çekişli durum için:
- Yapı açıklığının üzerinde, yangın bölümünün dış duvarına paralel bir kiriş için:
l=0 (B.17b)
- Yapı açıklıklarının arasında ve yangın bölümünün dış duvarına dik olan bir kiriş için l, açıklığın üst
kısmında bir tente veya balkon olmaması şartıyla, yangın bölümünün duvarından alev ekseni boyunca
yatay s mesafesi uzaklıktaki bir noktaya olan mesafe
l=sX/x (B.17c)
Burada;
X ve x EN 1991-1-2 Ek B’de verildiği gibi
dir.
(1) Hava çekişli olmayan durum için, alev soğurma kapasitesi, az, sıfır alınmalıdır.
(2) Hava çekişli durum için, alev soğurma kapasitesi, az, ilgili alevin emisyon oranına, z, eşit alınmalıdır,
Madde B.3.2.
B.4 Alevle kaplanmış kolon

(1) Alevlerden dolayı ışıma yolu ile ısı akısı, Iz, aşağıdaki eşitlik kullanılarak tayin edilmelidir:
Iz 
I z ,1  I z , 2 d1  I z ,3  I z , 4 d 2
(B.18)
2(d1  d 2 )
Bağıntıda geçen Iz,1, Iz,2, Iz,3, Iz,4, aşağıda verilen eşitliklerle hesaplanır:
Iz,1 = C1 z,1  Tz4

Iz,2 = C2 z,2  Tz4
Iz,3 = C3 z,3  Tz4
Iz,4 = C4 z,4  Tz4
Burada;
Iz,i Kolonun i’inci yüzüne alevden kaynaklanan ışıma yolu ile ısı akısı;
z,i Alevlerin, kolonun i’inci yüzüne göre emisyon oranı;
i Kolon yüzünü tanımlayan ifade (1), (2), (3) veya (4);
Ci i. eleman yüzeyinin koruma katsayısı, Madde B.1.4;
Tz Alev doruk sıcaklığı K;
T0 Yapı açıklığındaki alev doruk sıcaklığı K, EN 1991-1-2 Ek B
dır.
50
ICS 13.220.50; 91.010.30; 91.080.10 TS EN 1993-1-2: 2007-04
EN 1993-1-2: 2005
Şekil B.6 - Alevle kaplanmış kolon
51
ICS 13.220.50; 91.010.30; 91.080.10 TS EN 1993-1-2: 2007-04
EN 1993-1-2: 2005
(2) Kolonun her yüzü, 1, 2, 3 ve 4, için alevin emisyon oranı, Şekil B.6’da gösterilen, kolonun i’inci yüzeyine
karşılık gelen i boyut ölçüsüne eşit alev kalınlığı, , kullanılarak EN 1991-1-2 Ek B’de  için verilen ifade
ile tayin edilmelidir.
(3) Hava çekişli olmayan durum için yapı açıklığının üst seviyesindeki i değerleri kullanılmalıdır, Şekil
B.6(a).
(4) Hava çekişli olan durum için, alev ekseni ile kolonun merkez hattı yapı açıklığının üst seviyesinin altında
kesişiyor ise, kesişme seviyesindeki i değerleri kullanılmalıdır, Şekil B.6(b)(1). Aksi taktirde, yapı
açıklığının üst seviyesindeki i değerleri kullanılmalıdır. Ancak, bu seviyede, 4 sıfırdan küçük ise, 4’ün
sıfır olduğu seviyedeki değerler kullanılmalıdır.
(5) Alev doruk sıcaklığı, Tz, yapı açıklığından itibaren alev ekseni boyunca ölçülen l mesafesinde “hava
çekişli olmayan” veya “hava çekişli olan” durumdan uygun olanı için EN 1991-1-2 Ek B’de Tz için verilen
ifade kullanılarak elde edilen sıcaklıktır. Bu sıcaklık l mesafesinin aşağıdaki değerleri için hesaplanır:
- Hava çekişli olmayan durum için l mesafesi aşağıdaki eşitlikle hesaplanır:

l=h/2 (B.19a)
- Yapı açıklığının üst kısmında bir tente veya balkon olmaması şartıyla, hava çekişli durum için, i’nin
ölçüldüğü seviyeye kadar alev ekseni boyunca olan l mesafesi aşağıdaki eşitliklerle hesaplanır:
l = (3 + 0,5d1)X/x fakat l  0,5 hX/z (B.19b)
Burada;
h, X, x ve z EN 1991-1-2 Ek B’de verildiği gibi
dir.
(6) Alevlerin soğurma kapasitesi, az, aşağıdaki eşitlik kullanılarak tayin edilmelidir:
 z ,1   z , 2   z ,3
az  (B.20)
3
Burada;
z,1, z,2 ve z,3, kolon yüzleri 1,2 ve 3 için alev emisyon oranları
dir.
B.5 Tamamen veya kısmen alevle kaplanmış kiriş
B.5.1.1 Genel
(1) Madde B.5’te, kirişin alt yüzey seviyesinin, yangın bölümündeki komşu yapı açıklıklarının üst
seviyelerinden daha aşağıda olmadığı kabul edilmiştir.
(2) Yangın bölümünün dış duvarına paralel ve dik olan kirişler birbirinden farklı değerlendirilmelidir, Şekil
B.7.
(3) Kiriş, yangın bölümünün dış duvarına paralel ise, kirişin ortalama sıcaklığı, Tm, yapı açıklığı merkezinin
tam üzerinde, kiriş üzerinde bir noktada tayin edilmelidir.
(4) Kirişin yangın bölümünün dış duvarına dik olduğu durumda, ortalama sıcaklığın değeri, kirişin uzunluğu
boyunca her 100 mm’de bir tespit edilen noktalarda tayin edilmelidir. Bu değerlerin en büyüğü çelik yapı
elemanının ortalama sıcaklığı, Tm, olarak kabul edilmelidir.
(5) Alevden kaynaklanan ışıma yolu ile ısı akısı, Iz, aşağıdaki eşitlik kullanılarak tayin edilmelidir:
52
ICS 13.220.50; 91.010.30; 91.080.10 TS EN 1993-1-2: 2007-04
EN 1993-1-2: 2005
Iz 
I z ,1  I z , 2 d1  I z ,3  I z , 4 d 2
(B.21)
2(d1  d 2 )
Burada;
Iz,i Alevden kaynaklanan ışıma yolu ile kirişin i’inci yüzeyine ısı akısı;
i Kiriş yüzünü tanımlayan ifade (1), (2), (3) veya (4)
tür.
B.5.1.2 Hava çekişli olmayan durum
(1) Hava çekişli olmayan durum için, alev üst seviyesinin, kirişin üst yüzey seviyesinin üzerinde ve
aşağısında olduğu durumlar birbirinden farklı değerlendirilmelidir.
(2) Alev üst seviyesi, kirişin üst yüzey seviyesinin üzerinde ise aşağıdaki eşitlikler kullanılmalıdır:
Iz,1 = Cz z,1  T04 (B.22a)

Iz,2 = C2 z,2  Tz,24 (B.22b)
Iz,3 = C3 z,3  (Tz,14 + Tz,24) / 2 (B.22c)
Iz,4 = C4 z,4  (Tz,14 + Tz,24) / 2 (B.22d)
Burada;
z,i Alevlerin, kirişin i’inci yüzüne göre emisyon oranı, Madde B.5.2;
T0 Yapı açıklığındaki alev doruk sıcaklığı K, EN 1991-1-2 Ek B;
Tz,1 Kirişin alt yüzeyi ile aynı seviyedeki alev doruk sıcaklığı K, EN 1991-1-2 Ek B;
Tz,2 Kirişin üst yüzeyi ile aynı seviyedeki alev doruk sıcaklığı K, EN 1991-1-2 Ek B
dır.
(3) Kirişin, yangın bölümünün dış duvarına paralel olacak şekilde bitişik olduğu durumlarda, C4, sıfır alınabilir,
Şekil B.7.
53
ICS 13.220.50; 91.010.30; 91.080.10 TS EN 1993-1-2: 2007-04
EN 1993-1-2: 2005
Şekil B.7 - Alevle kaplanmış kiriş
54
ICS 13.220.50; 91.010.30; 91.080.10 TS EN 1993-1-2: 2007-04
EN 1993-1-2: 2005
(4) Alev üst seviyesi, kiriş üst yüzey seviyesinin altında ise aşağıdaki eşitlikler kullanılmalıdır:
Iz,1 = C1 z,1  T04 (B.23a)

Iz,2 = 0 (B.23b)
Iz,3 = (hz / d2) C3 z,3  (Tz,14 + Tx4) / 2 (B.23c)
Iz,4 = (hz / d2) C4 z,4  (Tz,14 + Tx4) / 2 (B.23d)
Burada;
Tx Alev ucundaki sıcaklık 813 K;

hz Kiriş alt yüzey seviyesi ile alev ucu arasındaki düşey mesafe
dir.
B.5.1.3 Hava çekişli durum
(1) Hava çekişli olan durum için, kirişlerin yangın bölümünün dış duvarına paralel olduğu durumda, duvara
tamamen bitişik veya bitişik olmaması halleri birbirinden farklı değerlendirilmelidir.
Not - Şekil B.7’de örnekleri verilmiştir.
(2) Duvara paralel fakat duvara tamamen bitişik olmayan bir kiriş için veya duvara dik bir kiriş için aşağıdaki
eşitlikler kullanılmalıdır:
Iz,1 = C1 z,1  T04 (B.24a)

Iz,2 = C2 z,2  Tz,24 (B.24b)
Iz,3 = C3 z,3  (Tz,14 + Tz,24) / 2 (B.24c)
Iz,4 = C4 z,4  (Tz,14 + Tz,24) / 2 (B.24d)
(3) Kiriş, duvara paralel ve duvara tamamen bitişik ise, sadece alt yüzeyi alevle kaplanmış olarak
değerlendirilmeli, açıkta kalan yan yüzeyi ve üst yüzeyinin alevin üst yüzeyinden kaynaklanan ışıma yolu
ile ısı transferine maruz kaldığı kabul edilmelidir, Şekil B.7(b)(2). Bu şekilde:
Iz,1 = C1 z,1  T04 (B.25a)

Iz,2 = z,2C2 z,2  Tz,24 (B.25b)
Iz,3 = z,3C3 z,3  (Tz,14 + Tz,24) / 2 (B.25c)
Iz,4 = 0 (B.25d)
Burada;
z,i, kirişin i’inci yüzeyi için alevin üst yüzeyi ile ilgili konfigürasyon faktörü, EN 1991-1-2 Ek G,
dür.
(1) Kirişin her yüzeyi, 1,2,3 ve 4, için alev emisyon oranı, z,i, Şekil B.7’de gösterilen ve kirişin i’inci yüzeyine
karşılık gelen i boyut ölçüsüne eşit alev kalınlığı, , kullanılarak EN 1991-1-2 Ek B’de  için verilen
ifadeden tayin edilmelidir.

(1) Alev soğurma kapasitesi, az, aşağıdaki eşitlik kullanılarak tayin edilmelidir:
az = 1 – e-0,3h (B.26)
55
ICS 13.220.50; 91.010.30; 91.080.10 TS EN 1993-1-2: 2007-04
EN 1993-1-2: 2005
Ek C
(Bilgi için)
Paslanmaz çelik
C.1 Genel
(1) Sınıfları 1.4301, 1.4401, 1.4571, 1.4003 ve 1.4462 olan paslanmaz çeliklerin ısıl ve mekanik özellikleri bu
Ek’te verilmiştir.
Not – EN 1993-1-4’e uygun diğer paslanmaz çelikler için, Madde 3.2’de verilen mekanik özellikler
kullanılabilir. Isıl özellikler bu Ek’ten alınabilir.
(2) Bu Ek’teki malzeme özelliklerinin değerleri, karakteristik değerler olarak işleme tâbi tutulmalıdır.
(3) 20 C’taki çeliğin mekanik özellikleri, EN 1993-1-4’te normal sıcaklığa göre yapılan tasarım için verilen
özellikler olarak alınmalıdır.
C.2 Çeliğin mekanik özellikleri
C.2.1 Dayanım ve şekildeğiştirme özellikleri
(1) 2 K/min ile 50 K/min arasındaki ısıtma hızları için, çeliğin, yüksek sıcaklıklardaki dayanım ve
şekildeğiştirme özellikleri, Şekil C.1’de verilen gerilme – birim şekildeğiştirme ilişkisinden elde edilmelidir.
Not – Bu standardda uygulanan kural olarak, ısıtma hızlarının belirlenen sınırlar içerisinde kaldığı kabul
edilir.
(2) Paslanmaz çeliğin çekmeye, basınca, momente veya kesmeye karşı dayanıklılıklarını tayin etmek için,
Şekil C.1’de verilen gerilme – birim şekildeğiştirme ilişkisi kullanılmalıdır.
(3) Farklı paslanmaz çelik sınıflarının yüksek sıcaklıklardaki gerilme – birim şekildeğiştirme ilişkisini gösteren
eğri ve 20 C’taki ilişkili değerlere bağlı olarak aşağıda gösterildiği gibi hesaplanan azaltma faktörleri,
Çizelge C.1’de verilmiştir.
- Çizelgede verilen sıcaklıklardaki doğrusal elastik bölümün eğimi ile 20 C sıcaklıktaki doğrusal elastik
bölümün eğimlerinin oranı:
kE, = Ea, / Ea
- Çizelgede verilen sıcaklıklarda, % 0,2 kalıcı uzamaya tekabül eden akma dayanımı ile 20 C sıcaklıktaki
akma dayanımının oranı:
k0.2p, = f0,2p, / fy
- Çizelgede verilen sıcaklıklardaki çekme dayanımı ile 20 C’taki çekme dayanımının oranı: ku, = fu,
/ fu
(4) Basit hesaplama metotlarında kullanım için, aşağıdaki eşitlik kullanılarak hesaplanacak akma
dayanımında Çizelge C.1’de verilen k2%, düzeltme faktörü uygulanır:
fy, = f0,2p, + k2%, (fu, - f0,2p,) (C.1)
(5) Gelişmiş hesaplama metotlarında kullanım için, farklı paslanmaz çelik sınıflarının yüksek sıcaklıklardaki
gerilme – birim şekildeğiştirme ilişkisine ait, aşağıda gösterildiği gibi hesaplanan ilâve değerler Çizelge
C.2’de verilmiştir:
kEct, = Ect, / Ea
- Nihâi birim şekil değiştirme:
u,
56
ICS 13.220.50; 91.010.30; 91.080.10 TS EN 1993-1-2: 2007-04
EN 1993-1-2: 2005
C.2.2 Birim hacim kütlesi
(1) Çeliğin birim hacim kütlesi, a, çelik sıcaklığından bağımsız olarak değerlendirilebilir. Aşağıdaki değer
kullanılabilir:
a = 7850 kg/m3
Açıklamalar
fu, Çekme dayanımı

f0.2p, % 0,2 kalıcı birim şekil değiştirmeye karşılık gelen akma dayanımı
Ea, Doğrusal elastik kısmın eğimi
Ect, % 0,2 kalıcı uzamaya tekabül eden akma dayanımının belirlendiği eğim
c, % 0,2 kalıcı uzamaya tekabül eden akma dayanım seviyesindeki toplam birim şekildeğiştirme
u, Nihaî birim şekildeğiştirme
Şekil C.1 - Yüksek sıcaklıklardaki paslanmaz çelik için gerilme – birim şekildeğiştirme ilişkisi
57
ICS 13.220.50; 91.010.30; 91.080.10 TS EN 1993-1-2: 2007-04
EN 1993-1-2: 2005
Çizelge C.1 - Yüksek sıcaklıklardaki paslanmaz çeliğin birim şekildeğiştirme ve rijitliğinin tayin edilmesi için
kullanılan faktörler.
Çelik sıcaklığı a Doğrusal elastik % 0,2 kalıcı Çekme dayanımı Akma

bölümün eğimi uzamaya tekabül için azaltma dayanımının tayin
için azaltma eden akma faktörü edilmesi için
faktörü dayanımı için (fu’ya bağlı) faktörler fy,
(Ea’ya bağlı) azaltma faktörü
(fy’ye bağlı)
kE, = Ea, / Ea k0.2p, = f0.2p, / fy ku, = fu, / fu k2%,
Sınıf 1.4301
20 1,00 1,00 1,00 0,26
100 0,96 0,82 0,87 0,24
200 0,92 0,68 0,77 0,19
300 0,88 0,64 0,73 0,19
400 0,84 0,60 0,72 0,19
500 0,80 0,54 0,67 0,19
600 0,76 0,49 0,58 0,22
700 0,71 0,40 0,43 0,26
800 0,63 0,27 0,27 0,35
900 0,45 0,14 0,15 0,38
1000 0,20 0,06 0,07 0,40
1100 0,10 0,03 0,03 0,40
1200 0,00 0,00 0,00 0,40
Sınıf 1.4301 / 1.4404
20 1,00 1,00 1,00 0,24
100 0,96 0,88 0,93 0,24
200 0,92 0,76 0,87 0,24
300 0,88 0,71 0,84 0,24
400 0,84 0,66 0,83 0,21
500 0,80 0,63 0,79 0,20
600 0,76 0,61 0,72 0,19
700 0,71 0,51 0,55 0,24
800 0,63 0,40 0,34 0,35
900 0,45 0,19 0,18 0,38
1000 0,20 0,10 0,09 0,40
1100 0,10 0,05 0,04 0,40
1200 0,00 0,00 0,00 0,40
Sınıf 1.4571
20 1,00 1,00 1,00 0,25
100 0,96 0,89 0,88 0,25
200 0,92 0,83 0,81 0,25
300 0,88 0,77 0,80 0,24
400 0,84 0,72 0,80 0,22
500 0,80 0,69 0,77 0,21
600 0,76 0,66 0,71 0,21
700 0,71 0,59 0,57 0,25
800 0,63 0,50 0,38 0,35
900 0,45 0,28 0,22 0,38
1000 0,20 0,15 0,11 0,40
1100 0,10 0,075 0,055 0,40
1200 0,00 0,00 0,00 0,40
58
ICS 13.220.50; 91.010.30; 91.080.10 TS EN 1993-1-2: 2007-04
EN 1993-1-2: 2005
Çizelge C.1 - Yüksek sıcaklıklardaki paslanmaz çeliğin birim şekildeğiştirme ve rijitliğinin tayin edilmesi için
kullanılan faktörler (Devamı).
Çelik Doğrusal elastik % 0,2 kalıcı Çekme dayanımı Akma

sıcaklığı bölümün eğimi uzamaya tekabül için azaltma dayanımının tayin
için azaltma eden akma faktörü edilmesi için
a faktörü dayanımı için (fu’ya bağlı) faktörler fy,
(Ea’ya bağlı) azaltma faktörü
(fy’ye bağlı)
kE, = Ea, / Ea k0.2p, = f0.2p, / fy ku, = fu, / fu k2%,
Sınıf 1.4003
20 1,00 1,00 1,00 0,37
100 0,96 1,00 0,94 0,37
200 0,92 1,00 0,88 0,37
300 0,88 0,98 0,86 0,37
400 0,84 0,91 0,83 0,42
500 0,80 0,80 0,81 0,40
600 0,76 0,45 0,42 0,45
700 0,71 0,19 0,21 0,46
800 0,63 0,13 0,12 0,47
900 0,45 0,10 0,11 0,47
1000 0,20 0,07 0,09 0,47
1100 0,10 0,035 0,045 0,47
1200 0,00 0,00 0,00 0,47
Sınıf 1.4462
20 1,00 1,00 1,00 0,35
100 0,96 0,91 0,93 0,35
200 0,92 0,80 0,85 0,32
300 0,88 0,75 0,83 0,30
400 0,84 0,72 0,82 0,28
500 0,80 0,65 0,71 0,30
600 0,76 0,56 0,57 0,33
700 0,71 0,37 0,38 0,40
800 0,63 0,26 0,29 0,41
900 0,45 0,10 0,12 0,45
1000 0,20 0,03 0,04 0,47
1100 0,10 0,015 0,02 0,47
1200 0,00 0,00 0,00 0,47
59
ICS 13.220.50; 91.010.30; 91.080.10 TS EN 1993-1-2: 2007-04
EN 1993-1-2: 2005
Çizelge C.2 - Gelişmiş hesaplama metotlarında kullanılan azaltma faktörü ve nihaî birim şekildeğiştirme
Çelik Doğrusal elastik bölümün eğimi Nihaî birim şekildeğiştirme

sıcaklığı için azaltma faktörü
(Ea’ya bağlı) u,
a -
Sınıf 1.4301
20 0,11 0,40
100 0,05 0,40
200 0,02 0,40
300 0,02 0,40
400 0,02 0,40
500 0,02 0,40
600 0,02 0,35
700 0,02 0,30
800 0,02 0,20
900 0,02 0,20
1000 0,02 0,20
1100 0,02 0,20
1200 0,02 0,20
Sınıf 1.4401 / 1.4404
20 0,050 0,40
100 0,049 0,40
200 0,047 0,40
300 0,045 0,40
400 0,030 0,40
500 0,025 0,40
600 0,020 0,40
700 0,020 0,30
800 0,020 0,20
900 0,020 0,20
1000 0,020 0,20
1100 0,020 0,20
1200 0,020 0,20
Sınıf 1.4571
20 0,060 0,40
100 0,060 0,40
200 0,050 0,40
300 0,040 0,40
400 0,030 0,40
500 0,025 0,40
600 0,020 0,35
700 0,020 0,30
800 0,020 0,20
900 0,020 0,20
1000 0,020 0,20
1100 0,020 0,20
1200 0,020 0,20
60
ICS 13.220.50; 91.010.30; 91.080.10 TS EN 1993-1-2: 2007-04
EN 1993-1-2: 2005
Çizelge C.2 - Gelişmiş hesaplama metotlarında kullanılan azaltma faktörü ve nihaî birim şekildeğiştirme
(Devamı).
Çelik Doğrusal elastik bölümün eğimi Nihaî birim şekildeğiştirme

sıcaklığı için azaltma faktörü
(Ea’ya bağlı) u,
a -
Sınıf 1.4003
20 0,055 0,20
100 0,030 0,20
200 0,030 0,20
300 0,030 0,20
400 0,030 0,15
500 0,030 0,15
600 0,030 0,15
700 0,030 0,15
800 0,030 0,15
900 0,030 0,15
1000 0,030 0,15
1100 0,030 0,15
1200 0,030 0,15
Sınıf 1.4401 / 1.4404
20 0,100 0,20
100 0,070 0,20
200 0,037 0,20
300 0,035 0,20
400 0,033 0,20
500 0,030 0,20
600 0,030 0,20
700 0,025 0,15
800 0,025 0,15
900 0,025 0,15
1000 0,025 0,15
1100 0,025 0,15
1200 0,025 0,15
C.3 Isıl özellikler
C.3.1 Isıl genleşme (uzama)
(1) Östenitik paslanmaz çeliğin ısıl genleşmesi (uzama), l / l, aşağıdaki eşitlik kullanılarak tayin edilebilir:
l / l = (16 + 4,79 x 10-3 a - 1,243 x 10-6 a2) – (a – 20) 10-6 (C.1)
Burada;
l 20 C sıcaklıktaki uzunluk;
l Sıcaklığın neden olduğu genleşme;
a Çelik sıcaklığı [C]
dır.
Not – Isıl genleşmenin (uzama) sıcaklığa bağlı değişimi Şekil C.2’de gösterilmiştir.
61
ICS 13.220.50; 91.010.30; 91.080.10 TS EN 1993-1-2: 2007-04
EN 1993-1-2: 2005
Şekil C.2 – Paslanmaz çeliğin sıcaklığa bağlı ısıl genleşmesi (uzaması)
C.3.2 Özgül ısı
(1) Paslanmaz çeliğin özgül ısısı, ca, aşağıdaki eşitlik kullanılarak tayin edilebilir:
ca = 450 + 0,280 x a – 2,91 x 10-4 a2 + 1,34 x 10-7 a3 J/kgK (C.2)
Burada;

dır.
Not - Özgül ısının sıcaklığa bağlı değişimi Şekil C.3’te gösterilmiştir.
Şekil C.3 – Paslanmaz çeliğin sıcaklığa bağlı özgül ısısı
62
ICS 13.220.50; 91.010.30; 91.080.10 TS EN 1993-1-2: 2007-04
EN 1993-1-2: 2005
C.3.3 Isıl iletkenlik
(1) Paslanmaz çeliğin ısıl iletkenliği, a, aşağıdaki eşitlik kullanılarak tayin edilebilir:
a = 14,6 + 1,27 x 10-2 a W/mK (C.3)
Burada;
dır.
Not - Isıl iletkenliğin sıcaklığa bağlı değişimi Şekil C.4’te gösterilmiştir.
Şekil C.4 – Paslanmaz çeliğin sıcaklığa bağlı ısıl iletkenliği
63
ICS 13.220.50; 91.010.30; 91.080.10 TS EN 1993-1-2: 2007-04
EN 1993-1-2: 2005
Ek D
(Bilgi için)
Birleşim yerleri
D.1 Bulonlu birleşim yerleri

(1) Birleşim yerlerindeki çelik sıcaklığının, ilâve malzemenin bulunmasından dolayı daha düşük olması
sebebiyle, her delikte bir bağlantı elemanı bulunması şartıyla, bağlantı elemanı deliklerindeki net kesit
kırılmasının dikkate alınması gerekmez.
D.1.1 Kesme etkisi altındaki bulonların tasarım dayanımı
D.1.1.1 Sınıf A: Taşıyıcı tip
(1) Kesme yüküne maruz kalan bulonların tasarım yangın direnci aşağıdaki eşitlik kullanılarak tayin
edilmelidir:
M2
Fv ,t , Rd  Fv , Rd k b , (D.1)
 M , fi
Burada;
kb Uygun bulon sıcaklığı için Çizelge D.1 kullanılarak tayin edilen azaltma faktörü;
Fv,Rd Bulonun, bulon dişleri içerisinden geçtiği kabul edilen her bir kayma yüzeyi için hesaplanan tasarım
kesme dayanımı (EN 1993-1-8 Çizelge 3.4);
M2 Normal sıcaklığa göre yapılan tasarımda kullanılacak malzeme katsayısı;
M,fi Yangın esnasında gerekli malzeme özelliği için kullanılacak malzeme katsayısı
dır.
(2) Yangına maruz kalan bulonların tasarım dayanımı aşağıdaki eşitlik kullanılarak tayin edilmelidir:
M2
Fb ,t , Rd  Fb , Rd k b , (D.2)
 M , fi
Burada;
Fb,Rd EN 1993-1-8 Çizelge 3.4 kullanılarak tayin edilir;

kb Uygun bulon sıcaklığı için Çizelge D.1 kullanılarak tayin edilen azaltma faktörü
dür.
D.1.1.2 Sınıf B: Hizmet verebilirlik durumunda ve Sınıf C: Nihaî durumda kayma dayanımı
(1) Kaymaya dirençli birleşim yerlerinin yangında kayabileceği dikkate alınmalı ve tek bir bulonun dayanımı,
Madde D.1.1.1’de verilen taşıyıcı tip bulonların dayanım hesabında olduğu gibi tayin edilmelidir.
D.1.2 Çekmeye maruz kalan bulonları tasarım dayanımı
D.1.2.1 Sınıf D ve Sınıf E: Ön yüklemesiz ve ön yüklemeli bulonlar
(1) Yangına maruz kalan bir bulonun tasarım çekme dayanımı aşağıdaki eşitlik kullanılarak tayin edilmelidir:
64
ICS 13.220.50; 91.010.30; 91.080.10 TS EN 1993-1-2: 2007-04
EN 1993-1-2: 2005
M2
Ften ,t , Rd  Ft , Rd k b , (D.3)
 M , fi
Burada;
Ft,Rd EN 1993-1-8 Çizelge 3.4 kullanılarak tayin edilir;

kb Uygun bulon sıcaklığı için Çizelge D.1 kullanılarak tayin edilen azaltma faktörü
dür.
Çizelge D.1 - Bulonlar ve kaynaklar için dayanım azaltma faktörleri
Sıcaklık Bulonlar için azaltma faktörleri, Kaynaklar için azaltma

kb faktörleri, kw
a
(Çekme ve kesme)
20 1,000 1,000
100 0,968 1,000
150 0,952 1,000
200 0,935 1,000
300 0,903 1,000
400 0,775 0,876
500 0,550 0,627
600 0,220 0,378
700 0,100 0,130
800 0,067 0,074
900 0,033 0,018
1000 0,000 0,000
D.2 Kaynakların tasarım dayanımı
D.2.1 Alın kaynakları
(1) Tam nüfuziyetli alın kaynağının 700 C’a kadar sıcaklıklar için tasarım dayanımı, yapı çeliği için uygun
azaltma faktörleri kullanılarak, birleştirilen en zayıf parçanın dayanımına eşit alınmalıdır. Dolgu
kaynakları için, 700 C’tan yüksek sıcaklıklara göre verilen azaltma faktörleri alın kaynaklarına da
uygulanabilir.
D.2.2 Dolgu kaynakları
(1) Yangına maruz kalan bir dolgu kaynağının birim uzunluğunun tasarım dayanımı aşağıdaki eşitlik
kullanılarak tayin edilmelidir:
M2
Fw,t , Rd  Fw, Rd k w, (D.4)
 M , fi
Burada;
Kw Uygun kaynak sıcaklığı için Çizelge D.1’den tayin edilmeli;
Fw,Rd EN 1993-1-8 Madde 4.5.3 kullanılarak tayin edilmeli
dir.
65
ICS 13.220.50; 91.010.30; 91.080.10 TS EN 1993-1-2: 2007-04
EN 1993-1-2: 2005
D.3 Birleşim yerlerinin yangın esnasındaki sıcaklığı
D.3.1 Genel
(1) Birleşim yerinin sıcaklığı, birleşim yerini oluşturan parçaların lokal A/V değeri kullanılarak tayin edilebilir.
(2) Basitleştirme amacıyla, birleşim yerinin içerisindeki sıcaklığın düzgün yayılı olduğu kabul edilebilir; bu
sıcaklık, birleşim yeri çevresinde birleştirilmiş çelik yapı elemanlarının A/V oranı değerlerinin en büyüğü
kullanılarak hesaplanabilir.
(3) Kiriş – kolon ve kiriş – kiriş birleşim yerlerinin sıcaklığı, kirişlerin herhangi tip bir beton döşemeyi taşıdığı
yerlerde, orta açıklıktaki kiriş alt başlığın sıcaklığı kullanılarak elde edilebilir.
(4) Madde 4.2.5’teki metodun uygulanması sırasında, birleşim yeri bileşenlerinin sıcaklığı aşağıdaki şekilde
tayin edilebilir:
a) Kirişin derinliğinin 400 mm’ye eşit veya daha küçük olması durumunda
h = 0,88 0 [1 – 0,3 (h/D)] (D.5)
Burada;
h Çelik kirişin, tabandan düşey yönde h (mm) mesafesindeki sıcaklığı (Şekil D.1);
0 Birleşim yerine daha uzak olan çelik kirişin alt başlığının sıcaklığı;
h İşleme tâbi tutulan bileşenin, kiriş tabanından yukarıdaki kısmının yüksekliği (mm);
D Kiriş yüksekliği (mm)
dir.
b) Kiriş yüksekliğinin 400 mm’den büyük olması durumunda
i) h’ın D/2’ye eşit veya daha küçük olması durumu
h = 0,88 0 (D.6)
ii) h’ın D/2’den büyük olması durumu
h = 0,88 0 [1 + 0,2 (1-2h/D)] (D.7)
Burada;
0 Birleşim yerine daha uzak olan çelik kirişin alt başlığının sıcaklığı;
h İşleme tâbi tutulan bileşenin, kiriş tabanından yukarıdaki kısmının yüksekliği (mm);
D Kiriş yüksekliği (mm)
dir.
66
ICS 13.220.50; 91.010.30; 91.080.10 TS EN 1993-1-2: 2007-04
EN 1993-1-2: 2005
Şekil D.1 – Karma bir birleşim yerinde yükseklik boyunca ısıl değişim
67
ICS 13.220.50; 91.010.30; 91.080.10 TS EN 1993-1-2: 2007-04
EN 1993-1-2: 2005
Ek E
(Bilgi için)
Sınıf 4 enkesitler
E.1 Gelişmiş hesaplama modelleri

(1) Bütün kararlılık etkileri dikkate alındığında, gelişmiş hesaplama modelleri, sınıf 4 enkesitlerin tasarımı için
kullanılabilir.
E.2 Basit hesaplama modelleri

(1) Enkesitleri sınıf 4 olan yapı elemanlarının dayanımı, basınca çalışan elemanlar için Madde 4.2.3.2,
eğilmeye çalışan kirişler için Madde 4.2.3.4, eğilme ve eksenel basınca çalışan elemanlar için Madde
4.2.3.5 ’de verilen; alanın, etkili alan olarak ve kesit modülünün, etkili kesit modülü olarak alındığı
eşitlikler kullanılarak doğrulanmalıdır.
(2) Etkili enkesit alanı ve etkili kesit modülü, EN 1993-1-3 ve EN 1993-1-5’e uygun şekilde, 20 C’taki
malzeme özellikleri esas alınarak tayin edilmelidir.
(3) Yangın koşullarına uygun tasarım için, çeliğin tasarım akma dayanımı, % 0,2 kalıcı uzamaya tekabül
eden akma dayanımı olarak alınmalıdır. Tasarım akma dayanımı, çekmeye, basınca, momente veya
kesmeye dayanımı tayin etmek için kullanılabilir.
(4) Karbon çeliklerinin, 20 C’taki akma dayanımına bağlı olan tasarım akma dayanımı değerleri için azaltma
faktörleri Çizelge E.1’den alınabilir:
k0.2p, = f0,2p, / fy
- Çizelgede verilen sıcaklıklardaki doğrusal elastik bölümün eğimi ile 20 C sıcaklıktaki doğrusal elastik
bölümün eğimlerinin oranı:
kE, = Ea, / Ea
Not - Bu azaltma faktörleri Şekil E.1’de gösterilmiştir.
(5) Paslanmaz çeliğin 20 C’taki akma dayanımına bağlı tasarım akma dayanımı için azaltma faktörleri, Ek
C’den alınabilir.
68
ICS 13.220.50; 91.010.30; 91.080.10 TS EN 1993-1-2: 2007-04
EN 1993-1-2: 2005
Çizelge E.1 - Yüksek sıcaklıklardaki Sınıf 4 kesitlerin tasarımında kullanılan karbon çeliği için azaltma
faktörleri
Çelik sıcaklığı Sıcak haddelenmiş ve kaynaklı Soğukta şekillendirilmiş Sınıf 4

Sınıf 4 kesitlerin tasarım akma kesitlerin tasarım akma
a dayanımı için azaltma faktörü dayanımı için azaltma faktörü
(fy’ye bağlı) (fyb’ye bağlı)
kp0,2, = fp0,2,  / fy kp0,2, = fp0,2,  / fyb

20 C 1,00
100 C 1,00
200 C 0,89
300 C 0,78
400 C 0,65
500 C 0,53
600 C 0,30
700 C 0,13
800 C 0,07
900 C 0,05
1000 C 0,03
1100 C 0,02
1200 C 0,00
Not 1 - Çelik sıcaklığının ara değerleri için doğrusal interpolasyon kullanılabilir.
Not 2 – fyb’nin tarifi EN 1993-1-3’ten alınmalıdır.
Şekil E.2 – Yüksek sıcaklıklardaki soğukta şekillendirilmiş ve sıcak haddelenmiş sınıf 4 çelik kesitlerinin
gerilme – birim şekildeğiştirme ilişkisi için azaltma faktörleri
69

TS en 1993 1 2

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

TS en 1993 1 2

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

TÜRK STANDARDI

ICS 13.220.50; 91.080.10; 91.010.30

Çelik yapıların tasarımı - Bölüm 1-2: genel kurallar - Yangına karşı

Eurocode 3: Calcul des structures en acier - Eurocode 3: Bemessung und Konstruktion

EN 1993-1-2:2005 Standardının Türkçe Tercümesidir.

TÜRK STANDARDLARI ENSTİTÜSÜ

- Bu standard yayımlandığında TS EN 1993-1-2+AC:2005 yerini alır.

- Bu standardda atıf yapılan standardların milli karşılıkları aşağıda verilmiştir.

ICS 13.220.50; 91.080.10; 91.010.30

Çelik yapıların tasarımı - Bölüm 1-2: genel kurallar - Yangına karşı

Bu Avrupa standardı CEN tarafından 23 Nisan 2004 tarihinde kabul edilmiştir.

AVRUPA STANDARDİZASYON KOMİTESİ

Yönetim Merkezi : rue de Stassart, 36 B-1050 Brussels

Bu Eurocodes ENV 1993-1-2’nin yerini alır.

1.1.1 EN 1993’ün kapsamı

- EN 1990 “Yapı tasarımının temelleri”

(4) EN 1993 altı bölüme ayrılır:

- EN 1993-1 Çelik yapıların tasarımı: Genel kurallar

1.1.2 Bu standardın kapsamı

Not - Bu standard, ayırıcı elemanlar ile ilgili kuralları kapsamaz.

Not- Kompozit yapıların yangın direnci için EN 1994-1-2’ye bakılmalıdır.

1.2 Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar

EN 1363, Fire resistance: General requirements (Yangına dayanıklılık deneyleri)

EN 1990, Eurocode: Basis of structural design (Yapı tasarımının temelleri)

1.4 Prensipler ve uygulama kuralları arasındaki farklılık

1.5 Terimler ve tarifleri

(2) Bu standardda, aşağıda verilen terimler ve tarifleri uygulanır:

1.5.1 Genel tasarım ile ilgili özel terimler

1.5.1.1 Çapraz bağlı çerçeve

1.5.1.2 Yapı bölümü

1.5.2 Isıl etkiler ile ilgili terimler

1.5.2.1 Standart sıcaklık – zaman eğrisi

1.5.3 Malzeme ve mamuller ile ilgili terimler

1.5.3.1 Karbon çeliği

1.5.3.2 Yangından koruma malzemesi

1.5.3.3 Paslanmaz çelik

1.5.4 Isı aktarımı analizi ile ilgili terimler

1.5.4.1 Konfigürasyon faktörü

1.5.4.2 Yayılma yolu ile ısı transferi katsayısı

1.5.4.3 Yayılma oranı

1.5.4.4 Net ısı akısı

1.5.4.5 Kesit katsayısı

1.5.4.6 Kısım faktörünün hacim değeri

1.5.5 Mekanik davranış analizi ile ilgili terimler

1.5.5.1 Çelik yapı elemanının kritik sıcaklığı

1.5.5.2 Etkili akma dayanımı

Lâtince büyük harfler

Ai θi sıcaklığındaki bir enkesitin başlangıç alanı

Lâtince küçük harfler

az alevin soğurma kapasitesi

kb Uygun bulon sıcaklığı için tayin edilen azaltma faktörü

Yunanca büyük harfler

Yunanca küçük harfler

 Yayılma yolu ile ısı transferi katsayısı

a,cr Çeliğin kritik sıcaklığı

Kısım 2: Tasarım esasları

2.1.1 Temel gerekler

2.1.2 Standart yangına maruz kalma

- Sadece yük taşıma: mekanik dayanım (R kriteri),

2.1.3 Parametrik yangına maruz kalma

2.3 Malzeme özelliklerine ait tasarım değerleri

Xd,fi = kθXk / M,fi (2.1)

- Malzeme özelliğinde emniyeti olumlu yönde etkileyecek iyileşme olması durumunda: