TS en 13001 3 2

ICS 75.160.
20 TÜRK STANDARDI TASARISI tst EN 590

EN 590:2013
TÜRK STANDARDI
TS EN 13001-3-2
Ekim 2014
TS CEN/TS 13001-3-2:2010’un yerine
ICS 21.220.20; 53.020.20
Vinçler – Genel tasarım – Bölüm 3-2: Halat sarma sistemlerindeki tel

halatların sınır durumları ve uygunluğun doğrulanması
Cranes - General design - Part 3-2: Limit states and proof of competence of wire
ropes in reeving systems
Appareils de levage à charge suspendue - Krane - Konstruktion allgemein - Teil 3-2:

Conception générale - Partie 3-2 : Etats limites et Grenzzustände und Sicherheitsnachweis von
vérification d'aptitude des câbles en acier Drahtseilen in Seiltrieben
mouflés
TÜRK STANDARDLARI ENSTİTÜSÜ

Necatibey Caddesi No.112 Bakanlıklar/ANKARA
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
iTÜ KÜTÜPHANE VE DOKÜMANTASYON DAiREBASKANLIGI'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 9.04.2021
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 21.220.20; 53.020.20 TÜRK STANDARDI TS EN 13001-3-2: 2014-10
EN 13001-3-2: 2014
Milli Ön söz
− Bu standard; kaynağı EN 13001-3-2:2014 standardı olan TS EN 13001-3-2:2014 Türk standardının Ulaşım
ve Taşımacılık İhtisas Kurulu’na bağlı TK19 Otomotiv Teknik Komitesi marifetiyle hazırlanan Türkçe
tercümesidir.
− Bu standard yayınlandığında, "TS CEN/TS 13001-3-2:2010"un yerini alır.
− CEN resmi dillerinde yayınlanan diğer standard metinleri ile aynı haklara sahiptir.
- Bu standardda kullanılan bazı kelime ve/veya ifadeler patent haklarına konu olabilir. Böyle bir patent
hakkının belirlenmesi durumunda TSE sorumlu tutulamaz.
− Bu standardda atıf yapılan standardların milli karşılıkları aşağıda verilmiştir.
EN, ISO, IEC Adı TS No Adı

vb. No (İngilizce) (Türkçe)
EN 1990:2002 Eurocode - Basis of structural TS EN 1990 Eurocode-Yapı tasarımının temelleri
design
EN 12385-2 Steel wire ropes - Safety - Part 2: TS EN 12385- Çelik tel halatlar - Güvenlik - Bölüm
Definitions, designation and 2+A1 2: Tarifler, kısa gösteriliş ve
classification sınıflandırma
EN 12385-4 Steel wire ropes - Safety - Part 4: TS EN 12385- Çelik tel halatlar - Güvenlik - Bölüm
Stranded ropes for general lifting 4+A1 4: Genel kaldırma uygulamaları için
applications demetli halatlar
EN 13001-1 Cranes - General design - Part 1: TS EN 13001-1 Vinçler (krenler) - Genel tasarım -
General principles and Bölüm 1: Genel esaslar ve kurallar
requirements
EN 13001-2 Crane safety - General design - TS EN 13001-2 Vinç (kren) güvenliği - Genel
Part 2: Load actions tasarım - Bölüm 2: Yük etkileri
EN 13411-1 Terminations for steel wire ropes TS EN 13411-1 Çelik tel halatlar için sonlandırıcılar -
- Safety - Part 1: Thimbles for +A1- Güvenlik - Bölüm 1: Çelik tel halat
steel wire rope slings sapanlar için yüksükler
- Safety - Part 2: Splicing of eyes +A1 Güvenlik - Bölüm 2: Tel halat
for wire rope slings sapanlar için örme gözler
- Safety - Part 3: Ferrules and +A1 Güvenlik - Bölüm 3: Kelepçeler ve
ferrule-securing kelepçe güvenliği
- Safety - Part 4: Metal and resin Güvenlik - Bölüm 4: Metal ve reçine
socketing ile soketleme
EN 13411-6 Terminations for steel wire ropes TS EN 13411- Çelik tel halatlar için sonlandırıcılar -
- Safety - Part 6: Asymmetric 6+A1 Güvenlik - Bölüm 6: Asimetrik kamalı
wedge socket soket
EN ISO Safety of machinery - General TS EN ISO Makinalarda güvenlik - Tasarım için

12100:2010 principles for design - Risk 12100:2010 genel prensipler - Riskin
assessment and risk reduction değerlendirilmesi ve azaltılması (ISO
(ISO 12100:2010) 12100:2010)
ICS 21.220.20; 53.020.20 TÜRK STANDARDI TS EN 13001-3-2: 2014-10
EN 13001-3-2: 2014
EN, ISO, IEC Adı TS No Adı

vb. No (İngilizce) (Türkçe)
ISO 4306-1:2007 Cranes - Vocabulary - Part 1: TS ISO 4306- Vinçler (krenler) - Terimler - Bölüm 1:
General 1:2009 Genel
ISO 4309 Cranes - Wire ropes - Care and TS ISO 4309 Vinçler - Tel halatlar - Muayene ve
maintenance, inspection and hizmet dışı bırakmak için uygulama
discard kuralları
TS EN 13001-3-2: 2014 standardı, EN 13001-3-2: 2014 standardı ile birebir aynı olup, Avrupa Standardizasyon Komitesi’nin (Avenue Marnix
17 B-1000 Brussels) izniyle basılmıştır.
Avrupa Standardlarının herhangi bir şekilde ve herhangi bir yolla tüm kullanım hakları Avrupa Standardizasyon Komitesi (CEN) ve üye
ülkelerine aittir. TSE kanalıyla CEN’den yazılı izin alınmaksızın çoğaltılamaz.
AVRUPA STANDARDI
EUROPEAN STANDARD
NORME EUROPÉENNE
EUROPÄISCHE NORM
TS EN 13001-3-2: 2014-10
EN 13001-3-2: 2014
ICS 21.220.20; 53.020.20
CEN/TS 13001-3-2:2008’in yerini alır.
Vinçler – Genel tasarım – Bölüm 3-2: Halat sarma sistemlerindeki tel

Cranes - General design - Part 3-2: Limit states and proof of competence of wire ropes in
reeving systems
Appareils de levage à charge suspendue - Krane - Konstruktion allgemein - Teil 3-2:

Conception générale - Partie 3-2 : Etats limites et Grenzzustände und Sicherheitsnachweis von
vérification d'aptitude des câbles en acier Drahtseilen in Seiltrieben
mouflés
Bu Avrupa standardı CEN tarafından 14 Haziran 2014 tarihinde onaylanmıştır.
CEN üyeleri, bu Avrupa Standardına hiçbir değişiklik yapmaksızın ulusal standard statüsü veren koşulları
öngören CEN/CENELEC İç Yönetmelikleri’ne uymak zorundadırlar. Bu tür ulusal standardlarla ilgili güncel
listeler ve bibliyografik atıflar, CEN Yönetim Merkezi’ne veya herhangi bir CEN üyesine başvurarak elde
edilebilir.
Bu Avrupa Standardı, üç resmi dilde (İngilizce, Fransızca, Almanca) yayınlanmıştır. Bir CEN üyesinin
sorumluluğunda kendi diline çeviri yoluyla elde edilen ve CEN-CENELEC Yönetim Merkezi’ne bildirilen başka
bir dildeki bir sürüm, bu standardın resmi sürümleri ile aynı statüdedir.
CEN üyeleri sırasıyla, Almanya, Avusturya, Belçika, Birleşik Krallık, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Danimarka,
Estonya, Finlandiya, Fransa, Hırvatistan, Hollanda, İrlanda, İspanya, İsveç, İsviçre, İtalya, İzlanda, Kıbrıs,
Letonya, Litvanya, Lüksemburg, Macaristan, Makedonya, Malta, Norveç, Polonya, Portekiz, Romanya,
Slovakya, Slovenya, Türkiye ve Yunanistan’ın milli standard kuruluşlarıdır.
AVRUPA STANDARDİZASYON KOMİTESİ

EUROPEAN COMMITTEE FOR STANDARDIZATION
COMITÉ EUROPÉEN DE NORMALISATION
EUROPÄISCHES KOMITEE FÜR NORMUNG
CEN-CENELEC Yönetim Merkezi: Avenue Marnix 17, B-1000 Brussels
2014 CEN Dünya genelinde herhangi bir şekilde ve herhangi bir yolla tüm kullanım
hakları CEN ulusal Üyelerine aittir. Ref. No. EN 13001-3-2: 2014 E
ICS 21.220.20; 53.020.20 TS EN 13001-3-2: 2014-10
EN 13001-3-2: 2014
İçindekiler
Sayfa
Ön söz ................................................................................................................................................................ 3
Giriş.................................................................................................................................................................... 4
1 Kapsam ................................................................................................................................................... 5
2 Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar ......................................................................................... 5
3 Terimler, tarifler, semboller ve kısaltmalar ......................................................................................... 6
3.1 Terimler ve tarifleri ................................................................................................................................ 6
3.2 Semboller ve kısaltmalar ...................................................................................................................... 6
4 Genel ....................................................................................................................................................... 7
4.1 İşlek halatlar ........................................................................................................................................... 7
4.2 Hareketsiz halatlar ................................................................................................................................. 8
4.3 Iskartaya çıkarma kriterleri ................................................................................................................... 8
4.4 Halat ve halat sonlandırma uçları ........................................................................................................ 8
4.5 Dokümantasyon ..................................................................................................................................... 8
5 Statik dayanımın doğrulanması ........................................................................................................... 8
5.1 Genel ....................................................................................................................................................... 8
5.2 Düşey olarak çekme .............................................................................................................................. 8
5.2.1 Tasarımdaki halat kuvveti ................................................................................................................. 8
5.2.2 Atalet ve yerçekimi etkileri ................................................................................................................ 9
5.2.3 Halat sarma verimi ...........................................................................................................................10
5.2.4 Paralel olmayan ara halatlar ...........................................................................................................10
5.2.5 Çekilen yük üzerindeki yatay kuvvetler .........................................................................................11
5.3 Düşey olmayan hareketler ..................................................................................................................11
5.3.1 Tasarımdaki halat kuvveti ...............................................................................................................11
5.3.2 Eşdeğer kuvvet.................................................................................................................................13
5.3.3 Atalet etkileri .....................................................................................................................................13
5.3.4 Halat sarma verimi ...........................................................................................................................14
5.4 Tasarımda sınır halat kuvveti .............................................................................................................14
6 Yorulma dayanımının doğrulanması..................................................................................................14
6.1 Genel .....................................................................................................................................................14
6.2 Tasarımdaki halat kuvveti ...................................................................................................................15
6.2.1 Temel şartlar .....................................................................................................................................15
6.2.2 Atalet etkileri .....................................................................................................................................15
6.2.4 Düşey çekmede yatay kuvvetler .....................................................................................................17
6.3 Tasarımdaki sınır halat kuvveti ..........................................................................................................17
6.3.1 Temel eşitlik ......................................................................................................................................17
6.3.2 Halat kuvveti oluşum parametresi ..................................................................................................17
6.3.3 Halat kuvveti dağılım faktörü ..........................................................................................................17
6.3.4 Nispi toplam bükülme sayısı ...........................................................................................................18
6.4 Tasarımdaki sınır halat kuvvetine ilave etkiler .................................................................................18
6.4.1 Temel eşitlik ......................................................................................................................................18
6.4.2 Tambur ve makara çapları ...............................................................................................................18
6.4.3 Telin çekme dayanımı ......................................................................................................................19
6.4.4 Sapma açısı ......................................................................................................................................19
6.4.5 Halat yağlanması ..............................................................................................................................20
6.4.6 Yiv ......................................................................................................................................................20
6.4.7 Halat tipleri ........................................................................................................................................21
6.5 Çok katlı tambur için ilave kurallar ....................................................................................................22
7 Hareketsiz halatlar ...............................................................................................................................22
7.1 Statik dayanımın doğrulanması .........................................................................................................22
7.2 Yorulma dayanımın doğrulanması .....................................................................................................23
Ek A (Zorunlu hükümler) İlgili bükülmelerin sayısı .....................................................................................25
Ek B(Bilgi için) Vincin tasarım ömrü boyunca kullanılan çekme halatlarının tasarım sayısı lr için seçme
kılavuzu ........................................................................................................................................................... 28
Ek C (Bilgi için) Verilen bir uygulama için uygun vinç standard serisinin seçimi ...................................29
Ek ZA (Bilgi için) Bu standard ile AB Direktifi 2006/42/EC’nin Temel Gerekleri arasındaki ilişki ..........30
Kaynaklar.........................................................................................................................................................31
2
ICS 21.220.20; 53.020.20 TS EN 13001-3-2: 2014-10
EN 13001-3-2: 2014
Ön söz
Bu standard, sekretaryası BSI tarafından yürütülen CEN/TC 147 "Vinçler - Güvenlik" Teknik Komitesi
tarafından hazırlanmıştır.
Bu standarda en geç Şubat 2015 tarihine kadar aynı metni yayınlayarak ya da onay duyurusu yayınlayarak
ulusal standard statüsü verilmeli ve çelişen ulusal standardlar en geç Şubat 2015 tarihine kadar yürürlükten
kaldırılmalıdır.
Bu standardda kullanılan bazı kelime ve/veya ifadeler patent haklarına konu olabilir. Böyle bir patent hakkının
belirlenmesi durumunda CEN [ve/veya CENELEC] sorumlu tutulamaz.
Bu standard, CEN/TS 13001-3-2:2008’in yerini alır.
CEN/TC 147/WG 2, CEN/TS 13001-3-2:2008’i teknik gelişmelere uygun hale getirmek için gözden geçirmiştir.
Bu standarddaki temel değişiklikler aşağıdaki maddelerdedir:

- Madde 6.3 ve Madde 6.5,
- Madde 7’de yer alan yeni hususlar.
Bu standardın hükümleri, bu standardın mevcudiyetini (DAV) takiben ilk 12 ayda imal edilen vinçler için zorunlu
olmamalıdır.
Bu doküman, Avrupa Komisyonu ve Avrupa Serbest Ticaret Birliği tarafından CEN’e verilen görevle
hazırlanmıştır ve AB Direktifinin (Direktiflerinin) temel gereklerini destekler.
Bu standardın AB Direktifi (Direktifleri) ile ilişkisi için, bu standardın tamamlayıcı kısmı olan, Ek ZA (bilgi için)’e
bakılır.
Bu Avrupa Standardı; EN 13001, Vinçler – Genel tasarım’ın bir bölümüdür. Diğer bölümleri aşağıda
verilmektedir:
- Bölüm 1: Genel esaslar ve kurallar,
- Bölüm 2: Yük etkileri,
- Bölüm 3-1:Çelik yapıların sınır durumları ve yeterlik doğrulaması,
- Bölüm 3-3: Tekerlek / ray temas noktalarının sınır durumları ve uygunluğunun doğrulanması,
- Bölüm 3-4: Makinaların sınır durumları ve uygunluğunun doğrulanması,
- Bölüm 3-5: Mandallı kancaların sınır durumları ve uygunluğun doğrulanması.
CEN/CENELEC İç Yönetmeliklerine göre, bu Avrupa Standardının ulusal standard olarak uygulamaya

alınmasından sorumlu ulusal standard kuruluşlarının ülkeleri; Almanya, Avusturya, Belçika, Birleşik Krallık,
Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Estonya, Finlandiya, Fransa, Hırvatistan, Hollanda, İrlanda,
İspanya, İsveç, İsviçre, İtalya, İzlanda, Kıbrıs, Letonya, Litvanya, Lüksemburg, Macaristan, Makedonya, Malta,
Norveç, Polonya, Portekiz, Romanya, Slovakya, Slovenya, Türkiye ve Yunanistan’dır.
3
ICS 21.220.20; 53.020.20 TS EN 13001-3-2: 2014-10
EN 13001-3-2: 2014
Giriş
Bu standard, Makina Direktifinin temel sağlık ve güvenlik kurallarına değiştirilmiş şekliyle uygunluğu sağlamak
üzere, vinçlerin mekanik tasarımı ve teorik olarak doğrulanması konusunda harmonize bir standard olarak
hazırlanmıştır. Bu standard, aynı zamanda, vinçlerin ve bileşenlerinin seçimi konusunda bir temel oluşturmak
için tasarımcı ile bileşen imalatçısının arasında olduğu gibi kullanıcı (müşteri) ile tasarımcı arasında ortak bir
zemin oluşturur.
Bu standard, EN ISO 12100’de belirtilen C tipi bir standarddır.
Bahse konu makina ve ilgili tehlikeler, tehlikeli durumlar ve olaylar bu standardın kapsamında belirtilmiştir.
Makinalar için, bu C tipi standardın hükümleri A tipi veya B tipi standardınkilerden farklı olduğunda, bu C tipi
standardın hükümleri diğer standardların hükümlerine göre öncelik arz eder.
4
ICS 21.220.20; 53.020.20 TS EN 13001-3-2: 2014-10
EN 13001-3-2: 2014
1 Kapsam
Bu standard, tasarım ve teorik doğrulama yoluyla vinçlerin tel halatlarının mekanik tehlikelerini önlemek için
genel şartları, kuralları ve yöntemleri kapsar ve EN 13001-1 ve EN 13001-2 ile birlikte kullanılır.
Not - Özel vinç tipleri için belirli kurallar, özel vinç tipi için uygun Avrupa Standardında verilmiştir.
Normal kullanım ve mantıken öngörülebilen yanlış kullanım sırasında kişiler için risk oluşturabilecek önemli
tehlikeli durumlar ve olayların bir listesi aşağıda belirtilmiştir. Bu standarddaki Madde 5 ve Madde 6, aşağıda
belirtilen tehlike ile ilgili risklerin azaltılması veya ortadan kaldırılması için gereklidir:
- Dayanım (akma, kopma, yorulma) sınırlarının aşılması.
Bu standard, EN olarak yayınlandığı tarihten önce imal edilmiş olan vinçlere uygulanmaz ve belirli vinç tipleri
(bk. Ek C) için Avrupa Standardlarına referans bir temel oluşturur.
Bu standard, sadece EN 13001-1’e uygun sınır durum yöntemiyle ilgilidir.
2 Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar

Bu standardda, aşağıdaki dokümanlara tamamen veya kısmen zorunlu atıf yapılmıştır ve bu atıflar bu
dokümanın uygulanması için kaçınılmazdır. Tarih belirtilen atıflarda, belirtilmiş olan baskı geçerlidir. Tarih
belirtilmemiş atıflarda, atıf yapılan dokümanın en son baskısı (tadiller dâhil) kullanılır.
EN 1990:2002, Eurocode – Basic of structural design (Eurocade-Yapı tasarımının temelleri)
EN 12385-2, Steel wire ropes - Safety - Part 2: Definitions, designation and classification (Çelik tel halatlar -
Güvenlik - Bölüm 2: Tarifler, kısa gösteriliş ve sınıflandırma)
EN 12385-4, Steel wire ropes -Safety - Part 4: Stranded ropes for general lifting applications (Çelik tel halatlar
- Güvenlik - Bölüm 4: Genel kaldırma uygulamaları için demetli halatlar)
EN 13001-1, Cranes - General design - Part 1: General principles and requirements (Vinçler (krenler) - Genel
tasarım - Bölüm 1: Genel esaslar ve kurallar)
EN 13001-2, Crane safety -General design - Part 2: Load actions (Vinç (kren) güvenliği - Genel tasarım -
Bölüm 2: Yük etkileri)
EN 13411-1, Terminations for steel wire ropes - Safety - Part 1: Thimbles for steel wire rope slings (Çelik tel
halatlar için sonlandırıcılar - Güvenlik - Bölüm 1: Çelik tel halat sapanlar için yüksükler)
EN 13411-2, Terminations for steel wire ropes - Safety - Part 2: Splicing of eyes for wire rope slings (Çelik tel
halatlar için sonlandırıcılar - Güvenlik - Bölüm 2: Tel halat sapanlar için örme gözler)
EN 13411-3, Terminations for steel wire ropes - Safety - Part 3: Ferrules and ferrule-securing (Çelik tel halatlar
için sonlandırıcılar - Güvenlik - Bölüm 3: Kelepçeler ve kelepçe güvenliği)
EN 13411-4, Terminations for steel wire ropes -Safety - Part 4: Metal and resin socketing (Çelik tel halatlar için
sonlandırıcılar - Güvenlik - Bölüm 4: Metal ve reçine ile soketleme)
EN 13411-6, Terminations for steel wire ropes - Safety - Part 6: Asymmetric wedge socket (Çelik tel halatlar
için sonlandırıcılar - Güvenlik - Bölüm 6: Asimetrik kamalı soket)
EN ISO 12100:2010, Safety of machinery - General principles for design - Risk assessment and risk reduction
(ISO 12100:2010) (Makinalarda güvenlik - Tasarım için genel prensipler - Risk değerlendirilmesi ve risk
azaltılması)
ISO 4306-1:2007, Cranes - Vocabulary -Part 1: General (Vinçler (krenler) - Terimler - Bölüm 1: Genel)
ISO 4309, Cranes - Wire ropes - Care and maintenance, inspection and discard (Vinçler - Tel halatlar -
Muayene ve hizmet dışı bırakmak için uygulama kuralları)
5
ICS 21.220.20; 53.020.20 TS EN 13001-3-2: 2014-10
EN 13001-3-2: 2014
3 Terimler, tarifler, semboller ve kısaltmalar

3.1 Terimler ve tarifleri
Bu standardın amaçları bakımından, EN ISO 12100:2010’da verilen terimler ve tarifler ile EN 1990:2002’de
verilen temel tanımlar listesi uygulanır. Yüklerin tanımları için ISO 4306-1:2007 Madde 6 uygulanır.
3.2 Semboller ve kısaltmalar

EN 13001’in bu bölümünde kullanılan semboller ve kısaltmalar Çizelge 1’de verilmiştir.
Çizelge 1 - Semboller ve kısaltmalar
Semboller, kısaltmalar Açıklama

a İvme
C Vincin tasarım ömrü boyunca toplam çalışma çevrim sayısı (bk. EN 13001-1)
D İlgili çap
Dtambur Tamburun asgari hatve çapı
Dmakara Makaranın asgari hatve çapı
Dcomp Denge makarasının asgari hatve çapı
d Halat çapı
dyatak Yatak veya mil çapı
Fequ Eşdeğer kuvvet
Fgd  p ile çarpılan, taşınan yükün kütlesi hariç yerçekiminin sebep olduğu Fequ’nun
bileşeni
Fgl  p ile çarpılan, taşınan yükün kütlesine yerçekimi kuvvetlerinin sebep olduğu
Fequ’nun bileşeni
Fo  p ile çarpılan, diğer kuvvetlerin sebep olduğu Fequ’nun bileşeni
FRd,s Statik dayanımın doğrulanması için tasarımdaki sınır halat kuvveti
FRd,f Yorulma dayanımının doğrulanması için tasarımdaki sınır halat kuvveti
FSd,s Statik dayanımın doğrulanması için tasarımdaki halat kuvveti
Fr  p ile çarpılan, dirençlerin sebep olduğu Fequ’nun bileşeni
FSd,f Yorulma dayanımının doğrulanması için tasarımdaki halat kuvveti
Ft  p ile çarpılan, halat germe kuvvetlerinin sebep olduğu Fequ’nun bileşeni
Fu Asgari halat kopma kuvveti
Fw  p ile çarpılan, rüzgar kuvvetlerinin sebep olduğu Fequ’nun bileşeni
ff İlave etki faktörü
ff1 Çap oranı etkisi faktörü
ff2 Tel halatın çekme dayanımı faktörü
ff3 Sapma açısı etkisi faktörü
ff4 Yağlama etkisi faktörü
ff5 Çok katmanlı tambur etki faktörü
ff6 Yiv yarıçapı etkisi faktörü
ff7 Halat tipi etkisi faktörü
fs1 Halat sarma veriminden kaynaklanan halat kuvvetini artırıcı faktör
fs2 Paralel olmayan ara halatlardan kaynaklanan halat kuvvetini artırıcı faktör
fs3 Yatay ivmeden kaynaklanan halat kuvvetini artırıcı faktör
f*si Yorulmadaki halat kuvvetini artırıcı faktörler
g Yerçekimi ivmesi
i Kaldırma ve indirme çevrim indeksi
imax Toplam hareket sayısı
kr Halat kuvveti dağılım faktörü
lr Vincin tasarım ömrü boyunca kullanılan halat sayısı
6
ICS 21.220.20; 53.020.20 TS EN 13001-3-2: 2014-10
EN 13001-3-2: 2014
Çizelge 1 - Semboller ve kısaltmalar (devamı)
Semboller, kısaltmalar Açıklama

q Normalize edilmiş yükseklik dağılımı
mH Çekilen yükün kütlesi (bk. EN 13001-2)
ç Dikkate alınan ara halatlar üzerine etki eden çekilen yükün kütlesi
mr Sarılan halatın hareket ettirdiği kütle
mts Hareketli halatın hareket ettirdiği kütle
ns Tambur ile hareketli parça arasındaki sabit makara sayısı
nm Mekanik fayda
nr Tambura sarılan halatların sayısı
R0 Halatta kullanılan telin asgari çekme gerilmesi
RDd Halat bükülme çapının halat çapına oranı (referans olarak alınan)
Rr Telin çekme dayanımı seviyesi
rg Yiv yarıçapı
sr Halat kuvvetinin oluşum parametresi
t Halat tip faktörü
w Her kaldırma hareketinde uygun bükülme sayısı
wc Bükülme sayısı
wD Referans noktadaki bükülme sayısı
wtot Toplam bükülme sayısı
z, zi, zmin, zmax, zref Yükseklik koordinatları
 Eğim açısı
β, βmax Ara halatlar ile etki kuvveti hattı arasındaki açılar
 Fh ve g düzlemindeki halatın düşeyden sapma açısı
n Risk katsayısı
p Kısmi emniyet faktörü
 rb Asgari halat direnç faktörü (statik)
 rf Asgari halat direnç faktörü (yorulma)
 Tasarımdaki sapma açısı
 Makara düzlemleri arasındaki açı
s Tek bir makaranın verimi
 tot Toplam halat sarma verimi
vr Nispi toplam bükülme sayısı
 Atalet veya yerçekimi etkileri için dinamik faktör
* Yorulmadaki atalet veya yerçekimi etkileri için dinamik faktör
2 Serbestçe zemine oturmuş yükün yukarı çekilmesi için dinamik faktör
5 İvmenin sebep olduğu yükler için dinamik faktör
6 Deney yükü için dinamik faktör
 Makara yivinin kenarları arasındaki açı
4 Genel
4.1 İşlek halatlar
Vinçlerdeki işlek tel halatlar, yükler ve bükülmeler ile gerilir. Bunların hepsi, halat kuvveti oluşum parametresi,
sr , olarak ifade edilen tel halattaki toplam yorulma etkisini oluşturur. Bu halat kuvveti oluşum parametresi
zamandan bağımsızdır.
Statik dayanımının yeterlik doğrulaması ve yorulma dayanımının yeterlik doğrulaması, halatların ve

bileşenlerinin seçiminde uygulanmalıdır.
7
ICS 21.220.20; 53.020.20 TS EN 13001-3-2: 2014-10
EN 13001-3-2: 2014
4.2 Hareketsiz halatlar

Hareketsiz halatlar, vinç yapısının bir kısmı olarak dikkate alınır.
Madde 7, statik dayanımının yeterlik doğrulaması ve yorulma dayanımının yeterlik doğrulaması için gerekleri
verir.
4.3 Iskartaya çıkarma kriterleri

Halatın emniyetli kullanımının sağlanması için, ISO 4309’a göre ıskartaya çıkarma kriterleri uygulanmalıdır.
Polimer makaralar özellikle tek katlı sarım ile birlikte kullanıldığında halattaki zayıflamanın daha büyük oranda
dışarıdan ziyade içeriden gelişmesi muhtemeldir ve ISO 4309’a göre ıskartaya çıkarma kriteri uygulanamaz.
4.4 Halat ve halat sonlandırma uçları

Tel halat, EN 12385-4’e uygun olmalıdır. Halat uçları; EN 13411-1, EN 13411-2, EN 13411-3, EN 13411-4 ve
EN 13411-6’daki kurallara uygun olmalıdır.
4.5 Dokümantasyon
Yeterlilik doğrulaması dokümantasyonu aşağıdakileri içermelidir:
- Hesaplama modellerini içeren tasarım varsayımları,
- Uygulanabilir yükler ve yük bileşimleri,
- Tasarım için belirlenen halat sayıları ve halat özelliği,
- İlgili sınır durumları,
- Uygulanabildiğinde, deneyler ve yeterlik hesabı doğrulaması sonuçları.
5 Statik dayanımın doğrulanması

5.1 Genel
Statik dayanımın doğrulanması için, EN 13001-2’deki ilgili tüm yük bileşimleri aşağıdaki eşitlikle
doğrulanmalıdır:
FSd , s  FRd , s (1)
Burada;
FSd,s Tasarımdaki halat kuvveti,
FRd,s Tasarımdaki halat kuvvet sınırı
dır.
5.2 Düşey olarak çekme
5.2.1 Tasarımdaki halat kuvveti

Düşey çekmede, tasarımdaki halat kuvveti, (FSd,s ), aşağıda belirtildiği gibi hesaplanmalıdır:
mHr  g
FSd , s     f S1  f S 2  f S 3   p   n (2)
nm
Burada;
mHr Çekilen yükün kütlesi (mH) veya çekilen yükün kütlesinin dikkate alınan ara halatlar üzerine
uygulanan kısmı (bk. Şekil 1). Çekilen yükün kütlesi; taşınan yükü, kaldırma elemanlarının ve
asılı durumdaki çekme halatlarının bir kısmının kütlesini kapsar. Statik olarak belirlenmeyen
sistemlerde, halatlar arasındaki eşit olmayan yük dağılımı, esnekliklerine bağlıdır ve dikkate
alınmalıdır.
g Yerçekimi ivmesi,
nm mHr’yi taşıyan ara halatların mekanik faydası,
 Madde 5.2.2’de gösterildiği gibi, atalet ve yerçekimi etkileri için dinamik faktör,
f S 1 ila f S 3 Madde 5.2.3 ila Madde 5.2.5’te gösterildiği gibi halat kuvvetini artırıcı faktörler,
8
ICS 21.220.20; 53.020.20 TS EN 13001-3-2: 2014-10
EN 13001-3-2: 2014
p Kısmi emniyet faktörü (bk. EN 13001-2),

 p =1,34 Düzenli yükler için (A yük bileşimleri),
 p =1,22 Sık karşılaşılmayan yükler için (B yük bileşimleri),
 p =1,10 İstisnai yükler için (C yük bileşimleri),
n Risk katsayısı (bk. EN 13001-2), uygulanabildiği yerlerde.
Şekil 1 - Çekilen yükün etki eden kısımları için örnek
5.2.2 Atalet ve yerçekimi etkileri
5.2.2.1 Dinamik faktörler

Düşey çekme için; serbestçe zemine oturmuş yükün yukarı çekilmesinden veya hızlanma ya da yavaşlama
ivmesinden kaynaklanan azami atalet etkileri, Madde 5.2.2.2 ila Madde 5.2.2.4’te verilen dinamik faktör (  )
kullanılarak dikkate alınmalıdır.
5.2.2.2 Serbestçe zemine oturmuş yükün yukarı çekilmesi
 = 2 (3)
Burada;
 2 Serbestçe zemine oturmuş yük yukarı çekildiğinde, atalet ve yerçekimi etkileri için dinamik faktör (bk.
EN 13001-2).
5.2.2.3 Asılı yükün hızlanma veya yavaşlama ivmesi
a
  1  5  (4)
g
Burada;
5 İvmelenmenin sebep olduğu yükler için dinamik faktör (bk. EN 13001-2),
a Düşey hızlanma veya yavaşlama ivmesi,
g Yerçekimi ivmesi.
5.2.2.4 Deney yükü
9
ICS 21.220.20; 53.020.20 TS EN 13001-3-2: 2014-10
EN 13001-3-2: 2014
 = 6 (5)
Burada;
6 Deney yükü için dinamik faktör (bk. EN 13001-2).
5.2.3 Halat sarma verimi

Halat sarma verimi (𝑓𝑠1 ) kullanılarak halat kuvvetinin artışı, aşağıdaki eşitlikle verilmiştir:
1
f S1  (6)
 tot
Toplam halat sarma verimi (  tot ), aşağıdaki gibi hesaplanmalıdır:
(𝜂𝑆 )𝑛𝑠 1−(𝜂𝑆 )𝑛𝑚

𝜂𝑡𝑜𝑡 = × (7)
𝑛𝑚 1−𝜂𝑆
Burada;
S Tek bir makaranın verimi:
 S = 0,985 Rulmanlı yataklı makara için,
 S = 0,985 x (1 – 0,15 x dyatak / Dmakara) Kaymalı yataklı makara için,
 S ’nin diğer değerleri; uygulanan halat, makara veya yatak için deney sonuçları ile
doğrulanırsa kullanılabilir.
nm Mekanik fayda (Şekil 2’deki örneğe bakılır.),

ns Tambur ile hareketli parça arasındaki sabit makara sayısı.
Şekil 2 - Halat sarımı için örnek
5.2.4 Paralel olmayan ara halatlar

Ara halatlar paralel olmadığında, halat kuvveti artar. Halat kuvveti artırıcı faktör ( f S 2 ), en elverişsiz konum için
belirlenmelidir. f S 2 hesabının basitleştirilmesi için aşağıdaki eşitlikle hesaplama yapılabilir:
1
fS2 = (8)
cos  max
Burada;
 max Ara halatlar ile yükün doğrultusu arasındaki azami açı (bk. Şekil 3).
10
ICS 21.220.20; 53.020.20 TS EN 13001-3-2: 2014-10
EN 13001-3-2: 2014
Şekil 3 -  max açısı
5.2.5 Çekilen yük üzerindeki yatay kuvvetler

Yatay kuvvetlerin halat kuvvetini artırıcı etkisi (örneğin, vinç arabası (troley) veya vinç ivmelenmeleri, rüzgâr),
serbest salınan yüklerin bulunduğu uygulamalarda ihmal edilebilir.
Bununla birlikte, çok sayıda paralel olmayan halatlı uygulamalarda (halat piramidi, bk. Şekil 4), yatay kuvvetler
halat kuvvetini önemli oranda artırır. Bu etki, dikkate alınmalıdır. Basitleştirme için, halat kuvvetini artırıcı faktör
( f S 3 ) aşağıdaki eşitlikle hesaplanabilir:
Fh
fS3  1 2 (9)
mH  g  tan 
Burada;
Fh Çekilen yük üzerindeki yatay kuvvet,
mH Çekilen yükün kütlesi,
g Yerçekimi ivmesi,
 Yerçekimi yönü ve Fh ile belirlenen düzleminde halat ve yer çekimi yönü arasındaki açı.
Şekil 4 - Eğimli halatlar ile yükün askıya alınması
Sadece yatay ve düşey ivmelerin aynı andaki etkisinin teknik vasıtalarla önlendiği yerde (örneğin bir kontrol
sistemiyle), Eşitlik (2)’deki  ve f S 3 ’ten kaynaklanan yük etkileri ayrı ayrı ele alınabilir.
5.3 Düşey olmayan hareketler
5.3.1 Tasarımdaki halat kuvveti

Düşey olmayan hareketlerde (örneğin, Şekil 5 ve Şekil 6) tasarımdaki halat kuvveti (FSd,s), aşağıda belirtildiği
gibi hesaplanmalıdır:
11
ICS 21.220.20; 53.020.20 TS EN 13001-3-2: 2014-10
EN 13001-3-2: 2014
𝐹𝑒𝑞𝑢
𝐹𝑆𝑑,𝑠 = × ∅ × 𝑓𝑆1 × 𝑓𝑆2 × 𝛾𝑛 (10)
𝑛𝑚
Burada;
Fequ Madde 5.3.2’de gösterildiği şekilde dikkate alınan sarma sistemleri üzerine uygulanan eşdeğer
kuvvet. Statik olarak belirlenemeyen sistemlerde, halatlar arasındaki eşit olmayan yük
dağılımı, esnekliklerine bağlıdır ve dikkate alınmalıdır.
nm Halat sarımının mekanik faydası,
 Madde 5.3.3’te gösterildiği gibi, atalet etkileri için dinamik faktör,
f S1 , f S 2 Madde 5.3.4 ve Madde 5.3.5’te gösterildiği gibi, halat kuvvetini artırıcı faktörler,
n Risk katsayısı (bk. EN 13001-2), uygulanabildiği yerde.
Açıklama
mr1, mr2, mr3, İvmelenme koordinatıyla ilgili olarak, sarılan halatın hareket ettirdiği kütleler,
mt1, mt2 İvmelenme koordinatıyla ilgili olarak, hareketli halatın hareket ettirdiği kütleler,
Fequ, Fw, Fr, Kuvvetler, bk. Madde 5.3.2.
Acc., a İvmeler,
nm Mekanik fayda.
Şekil 5 - Düşey olmayan hareketler için örnekler
Açıklama
mr1, mr2, mr3, İvmelenme koordinatıyla ilgili olarak, sarılan halatın hareket ettirdiği kütleler,
mt, İvmelenme koordinatıyla ilgili olarak, hareketli halatın hareket ettirdiği kütle,
F t, Germe kuvvetleri, bk. Madde 5.3.2.
nm Mekanik fayda.
Şekil 6 - Halat gerilmesine örnek
12
ICS 21.220.20; 53.020.20 TS EN 13001-3-2: 2014-10
EN 13001-3-2: 2014
5.3.2 Eşdeğer kuvvet

Genellikle; yerçekimi kuvvetlerinin, dirençlerin (örneğin, dönme veya kayma, tekerlekler, yataklar), halat germe
kuvvetlerinin, rüzgâr kuvvetlerinin ve diğer kuvvetlerin (örneğin, tampon kuvvetleri, iklim etkilerinden
kaynaklanan kuvvetler) yük etkileri, Eşitlik 11’de gösterildiği gibi eş değer kuvveti (Fequ) oluştururlar. Bu münferit
yük etkileri, Çizelge 2’de verildiği gibi, dikkate alınan yük bileşimleri için ilgili kısmi emniyet faktörleri (  p ) (bk.
EN 13001-2) ile çarpılmalıdır.
Fequ  Fgd  Fgl  Fr  Fw  Ft  Fo (11)

Burada;
Fgd Taşınan yükün kütlesi hariç, halatın hareket ettirdiği kütlelerin yerçekimi kuvvetleri etkisiyle sebep
olduğu Fequ’nun bileşeni,
Fgl Halatın hareket ettirdiği taşınan yükün kütlesinin yerçekimi kuvvetleri etkisiyle sebep olduğu Fequ’nun
bileşeni,
Fr Dirençlerin sebep olduğu Fequ’nun bileşeni,
Fw Rüzgâr kuvvetlerinin sebep olduğu Fequ’nun bileşeni,
Ft Halat germe kuvvetlerinin (Şekil 6’daki örneğe bakılır) sebep olduğu Fequ’nun bileşeni,
Fo Diğer kuvvetlerin sebep olduğu Fequ’nun bileşeni.
Çizelge 2 - Kısmi emniyet faktörleri (  p )
Düzenli yükler
Bazen karşılaşılan yükler İstisnai yükler
Açıklama Yük bileşimleri
Yük bileşimleri B Yük bileşimleri C
A
Fgd Taşınan yük kütlesi hariç,

kütleler üzerindeki 1,22 1,16 1,1
yerçekimi
Fgl Taşınan yük üzerindeki 1,34 1,22 1,1
yerçekimi
 Atalet 1,34 1,22 1,1
Fr Dirençler 1,34 1,22 1,1
Ft Halat germe 1,22 1,16 1,1
Fw Rüzgâr kuvvetleri: Çalışma - 1,22 1,16
sırasında
Rüzgâr kuvvetleri: Çalışma - - 1,1
dışında
Fo Kar ve buz - 1,22 1,1
Sıcaklık - 1,16 1,05
Tampon kuvvetleri - - 1,1
5.3.3 Atalet etkileri

Düşey olmayan hareketlerde, ivmelenmelerden kaynaklanan atalet etkileri, aşağıdaki gibi hesaplanan dinamik
faktör kullanılarak dikkate alınmalıdır:
(∑ 𝑚𝑡 +∑ 𝑚𝑟 )×𝑎×𝜙5 ×𝛾𝑝
𝜙 = 1+ (12)
𝐹𝑒𝑞𝑢
Burada;
∑ 𝑚𝑡 İvmelenme koordinatıyla ilgili olarak, hareketli halatın hareket ettirdiği kütlelerin toplamı,
∑ 𝑚𝑟 İvmelenme koordinatıyla ilgili olarak, sarımlı halatın hareket ettirdiği kütlelerin toplamı (Şekil 5 ve
Şekil 6’daki örneklere bakınız),
a Hızlanma veya yavaşlama ivmesi,
13
ICS 21.220.20; 53.020.20 TS EN 13001-3-2: 2014-10
EN 13001-3-2: 2014
5 İvmelenmenin sebep olduğu yükler için dinamik faktör (bk. EN 13001-2),

p Çizelge 2’de verilen (atalet) kısmi emniyet faktörü,
Fequ Eşdeğer kuvvet.
5.3.4 Halat sarma verimi

Halat sarma veriminin sebep olduğu tasarımdaki halat kuvvet artışı, Madde 5.2.3’te Eşitlik 6 ve Eşitlik 7’de
gösterildiği gibi hesaplanan halat kuvveti artırıcı faktör ( f S 1 ) ile dikkate alınmalıdır.

Paralel olmayan ara halatların sebep olduğu tasarımdaki halat kuvvet artışı, Madde 5.2.4’te belirtilen Eşitlik 8
ile hesaplanan halat kuvveti artırıcı faktör ( f S 2 ) ile dikkate alınmalıdır.
5.4 Tasarımda sınır halat kuvveti

Tasarımdaki sınır halat kuvveti (FRd,s), aşağıda gibi hesaplanmalıdır:
Fu
FRd ,s  (13)
 rb
Burada;
Fu Halatın belirtilen asgari kopma kuvveti,
 rb Halatın asgari direnç faktörü.
Halatın asgari direnç faktörü (  rb ), halat sarma sisteminin geometrisine bağlıdır ve aşağıdaki eşitlikte
verilmiştir:
5,0
𝛾𝑟𝑏 = 1,35 + 𝐷 0,8
≥ 2,07 (14)
( ) −4
𝑑
Burada;
D Asgari ilgili çap: 𝐷 = 𝑀𝑖𝑛(𝐷𝑚𝑎𝑘𝑎𝑟𝑎 ; 1,125 × 𝐷𝑡𝑎𝑚𝑏𝑢𝑟 ; 1,125 × 𝐷𝑐𝑜𝑚𝑝 ),
d Halat çapı.
Seçilen D/d oranları için halatın asgari direnç faktörleri Çizelge 3’te verilmiştir.
Çizelge 3 - Halatın asgari direnç faktörü (  rb )
D/d 11,2 12,5 14,0 16,0 18,0 ≥20,0

 rb 3,07 2,76 2,52 2,31 2,17 2,07
6 Yorulma dayanımının doğrulanması

6.1 Genel
Deney sonuçlarına göre, bükülme sayısına bağlı olarak (halat kuvvetiyle bükülme sayısı ilişkisi) halatlardaki
yorulma dayanımı, uygulanan halat çekme kuvvetinin karesi ile yaklaşık olarak ters orantılıdır. Aşağıdaki
ifadeye göre halat bükülme çapının (D) halat çapına oranının (d), bükülme sayısıyla (wtot) artmasına yönelik
(örneğin, 2 kat wtot artışıyla, D/d, 1,125 kat artar) ilâve kural ile birlikte, halat kuvvetinin bükülme sayısı ile
ilişkisi, üçüncü dereceden kuvvetten ters orantılıdır. Dolayısıyla, bu ilâve kural, halat kuvvet oluşumunun
hesaplanmasında kullanılır.
D log ( w )
~ 1,125 2 tot (15)
d
14
ICS 21.220.20; 53.020.20 TS EN 13001-3-2: 2014-10
EN 13001-3-2: 2014
Yüklü veya yüksüz, vinç için belirtilen bir iş çevrimini kapsayan, bir halat üzerindeki bükülmeler hesaplanırken
bütün hareketler dikkate alınmalıdır. Halat kuvveti dağılımı hesaplamasında, farklı kuvvet seviyelerindeki
hareketler ayrı ayrı hesaplanmalıdır. Bükülme hesaplamalarının ayrıntıları için, Ek A’ya bakılmalıdır. Yorulma
dayanımının doğrulanması için, aşağıdaki bağıntı uygulanmalıdır:
FSd , f  FRd , f (16)
Burada;
FSd,f Yorulma için, tasarımdaki halat kuvveti,
FRd,f Yorulma için, tasarımdaki sınır halat kuvveti.
6.2 Tasarımdaki halat kuvveti
6.2.1 Temel şartlar

Tasarımdaki halat kuvveti (FSd,f); kısmi emniyet faktörleri (  p ) ve halat sarım verimi (𝜂𝑡𝑜𝑡 ) 1 alınarak sadece
düzenli yükler için (yük bileşimleri A, bk. EN 13001-2) hesaplanmalıdır.
Düşey çekme için:
𝑚Hr ×𝑔 ∗ ∗
𝐹Sd,f = × 𝜙 ∗ × 𝑓𝑆2 × 𝑓𝑆3 × 𝛾𝑛 (17)
𝑛m
Burada;
mHr Çekilen yükün kütlesi (mH) veya halat üzerine etki eden çekilen yükün kütlesinin bu kısmı (Şekil 1).
g Yerçekimi ivmesi (yerçekimi sabiti),
nm mHr’yi taşıyan ara halatların mekanik faydası,
 *
Madde 6.2.2’de gösterildiği gibi, atalet ve yerçekimi etkileri için dinamik faktör,
f S 2 , f S*3
*
Madde 6.2.3 ila Madde 6.2.4’te gösterildiği gibi, halat kuvvetini artırıcı faktörler,
𝛾𝑛 Uygulanabildiği yerde, risk katsayısı (bk. EN 13001-2).
Düşey olmayan hareketler için:
𝐹equ ∗
𝐹Sd,f = × 𝜙 ∗ × 𝑓𝑆2 × 𝛾𝑛 (18)
𝑛m
Burada;
Fequ Madde 5.3.2’deki esaslara göre halat üzerine etki eden eşdeğer kuvvet,
nm Sarımın mekanik faydası,
 *
Madde 6.2.2’de gösterildiği gibi, atalet etkileri için dinamik faktör,
f S*2 Madde 6.2.3’de gösterildiği gibi, halat kuvvetini artırıcı faktör,
𝛾𝑛 Risk katsayısı (bk. EN 13001-2), uygulanabildiği yerlerde.
Düşey ve düşey olmayan hareketler için aşağıdakiler uygulanır:

- Halat kuvvetini artırıcı faktörler ( f si* ) yerine, Madde 5’te verilen faktörler ( f si ) kullanılabilir.
Dinamik faktör (  ) yerine, Madde 5’te verilen faktör (  ) kullanılabilir.
*
-
6.2.2 Atalet etkileri

Atalet etkileri sadece kısa süreli olarak etki ettiğinden, bükülmelerin tamamını etkilemez. Bu yüzden, dinamik
faktörler (  ), aşağıdaki eşitliklerle hesaplanabilir:
*
3 (𝑤−1)+𝜙3
𝑤 ≥ 1 için, 𝜙∗ = √ (19)
𝑤
15
ICS 21.220.20; 53.020.20 TS EN 13001-3-2: 2014-10
EN 13001-3-2: 2014
𝑤 = 0,5 için, 𝜙∗ = 𝜙
Burada;
w Hareket başına ilgili bükülme sayısı,
 Dinamik faktör (bk. Madde 5.2.2 veya Madde 5.3.3).

Paralel olmayan ara halatlar yorulma dayanımının doğrulanmasında dikkate alınmalıdır. Çalışma aralığı
içerisindeki yükseklik ve açı dağılımı, halat kuvveti artırıcı faktörü ( f S*2 ) vasıtasıyla dikkate alınabilir.
Vinç en sık çalışma aralığının tüm yüksekliklerinde yaklaşık olarak eşit durumda çalıştığında, çalışma
yüksekliği fonksiyonu sabittir:
1
q( z )  (20)
z 2  z1
ve f S*2 aşağıdaki gibi hesaplanabilir:

0,9
 1   z ref  z 2 
f *
 1   1    (21)
S2
  z z 
 Cos ( z 2 )   ref 1 
Genel olarak f S*2 aşağıdaki gibi hesaplanmalıdır:
Z max
q( z )
f *
3 ∫cos dz (22)
 ( z)
S2 3
Z min
Burada;
z Şekil 7’de gösterilen yükseklik koordinatları,
z ref Referans yükseklik,
Tüm çalışma aralığı: zmin ila zmax .
En sık çalışma aralığı: z1 ila z2.
 (z) Halat ile etki eden kuvvetin doğrultusu arasındaki açı,
q(z) Çalışma aralığında kullanıldığında, vincin normalize edilen yükseklik yoğunluğu; burada,
Z max
 q( z )dz  1
Z min
(23)
Şekil 7 - Kaldırma konumları

16
ICS 21.220.20; 53.020.20 TS EN 13001-3-2: 2014-10
EN 13001-3-2: 2014
6.2.4 Düşey çekmede yatay kuvvetler

Çok sayıda paralel olmayan halatlar uygulandığında (halat piramidi, bk. Şekil 4), f S*3 aşağıdaki eşitlikle
hesaplanmalıdır:
f S*3  f S 3 (24)
Burada;
fS3 Ortalama  açısı kullanılarak hesaplanan halat kuvvetini artırıcı faktör (bk. Madde 5.2.5).
Yatay kuvvetler ve kaldırma ivmesi düzenli olarak birlikte uygulanmadığında veya ivmelenme zamanında
önemli bir farklılık olduğunda, f S*3 , 1 olarak alınabilir.
6.3 Tasarımdaki sınır halat kuvveti
6.3.1 Temel eşitlik

Tasarımdaki sınır halat kuvveti (𝐹Rd,f ) aşağıdaki eşitlikle hesaplanmalıdır:
𝐹𝑢
𝐹𝑅𝑑,𝑓 = × 𝑓f (25)
𝛾rf × 3√𝑠r
Burada;
Fu Halatın belirlenen asgari kopma kuvveti,
sr Halat kuvveti oluşum parametresi,
 rf Halatın asgari direnç faktörü:  rf =7;
 rf , bir güvenlik faktörünü (yorulma dayanım değerlerinin belirsizliği ve yorulma dayanımının
muhtemel sonuçları dikkate alınarak) ve referans noktada (bk. Madde 6.3.4) Fu ‘yu yorulma
dayanımına düşüren bir faktörü birleştirir.
ff İlave etki faktörü (bk. Madde 6.4 ve Eşitlik (30)).
6.3.2 Halat kuvveti oluşum parametresi

EN 13001-1’e göre gerilme oluşum parametresine benzer şekilde, halat kuvveti oluşum parametresi aşağıdaki
eşitlikle verilmiştir:
s r  k r  vr (26)
Burada;
kr Halat kuvveti dağılım faktörü,
vr Nispi toplam bükülme sayısı.
6.3.3 Halat kuvveti dağılım faktörü

Halat kuvveti dağılım faktörü (kr) aşağıdaki eşitlikle hesaplanır:
3
F
i max
 w
kr    Sd , f ,i   i (27)
  w
i 1  FSd , f  tot
Burada;
i FSd,f,,i ile birlikte bir hareketin değişken sayı dizini,
imax Halat başına toplam hareket sayısı. Halat başına çalışma çevrimi sayısı C/Ir’ye eşit olan, tüm çalışma
çevrimleri, C, dikkate alınmalıdır.
FSd,f,,i i hareketindeki tasarım halat kuvveti,
FSd,f Tasarımdaki azami halat kuvveti,
17
ICS 21.220.20; 53.020.20 TS EN 13001-3-2: 2014-10
EN 13001-3-2: 2014
wi Bir i hareketindeki bükülme sayısı (bk. Ek A),

wtot Bir halatın tasarım ömrü boyunca toplam bükülme sayısı,
C EN 13001-1’e göre vincin tasarım ömrü boyunca toplam çalışma çevrim sayısı,
lr Tasarım ömrü için belirlenen halat sayısı (lr ile ilgili kılavuz bilgi, Ek B’de verilmiştir).
Bükülmelerin toplam sayısı (wtot) aşağıdaki eşitlikle hesaplanır:
imax
wtot   wi (28)
i 1
Burada;
wi Hareket başına ilgili bükülme sayısı (bk. Ek A),
imax Halat başına toplam hareket sayısı.
6.3.4 Nispi toplam bükülme sayısı

Nispi toplam bükülme sayısı aşağıdaki eşitlikle hesaplanır:
wtot
vr  (29)
wD
Burada;
wtot Bir halatın tasarım ömrü boyunca toplam bükülme sayısı,
wD Referans noktadaki bükülmelerin sayısı (wD = 510 5 ).
6.4 Tasarımdaki sınır halat kuvvetine ilave etkiler
6.4.1 Temel eşitlik

f f faktöründe, tasarımdaki sınır halat kuvvetindeki ilave etkiler dikkate alınır:
f f  f f1  f f 2  f f 3  f f 4  f f 5  f f 6  f f 7 (30)
Burada;
f f 1 ila f f 7 , Madde 6.4.2 ila Madde 6.4.6’da verilen etki faktörleridir.
6.4.2 Tambur ve makara çapları

Madde 6.1’de açıklandığı gibi, Eşitlik 15’e göre halat bükülme çapı D’nin halat çapı d’ye oranının (D/d),
bükülme sayısını artırmasına yönelik ilave kural, Eşitlik 32 ile birlikte dikkate alınır.
D, aşağıdaki gibi hesaplanır:
D  Min ( Dmakara; 1,125  Dtambur ; 1,125  Dcomp ) (31)
Referans oran değeri (D/d), aşağıdaki eşitlikle hesaplanır:

𝑤tot
𝑅Dd = 10 × 1,125log2(8000) (32)
ve bu durum toplam bükülme sayısındaki artışla artar.
f f 1 faktörü aşağıdaki eşitlikle hesaplanır:
18
ICS 21.220.20; 53.020.20 TS EN 13001-3-2: 2014-10
EN 13001-3-2: 2014
D/d
f f1  (33)
RDd
Seçilen D/d oranı, 11,2’den daha küçük olmamalı ve f f 1 faktörü 0,75’e eşit veya daha büyük olacak şekilde
belirlenmelidir.
Çizelge 4, yaygın olarak kullanılan D/d oranı değerlerini vermektedir.
Çizelge 4 - Yaygın olarak kullanılan D/d oranı değerleri
D/d 11,2 12,5 14,0 16,0 18,0 20,0 22,4 25,0 28,0 31,5
6.4.3 Telin çekme dayanımı

Halat dayanım sınıfı (Rr) ile tasarımdaki halat sınır kuvveti arasındaki doğrusal olmayan ilişki, aşağıdaki
eşitlikle dikkate alınmalıdır:
1770 0,6
Rr > 1770 için 𝑓f2 = ( ) (34)
𝑅𝑟
Rr  1770 için f f 2 =1
Burada;
Rr EN 12385-4’e göre, bir sayı ile (örneğin, 1770, 1960 vb.) gösterilen halat dayanımı sınıfı.
6.4.4 Sapma açısı

Makaralar veya tamburlardaki sapma açıları, Şekil 8’de gösterilmiştir. Sapma açıları, her zaman pozitif olarak
ölçülmelidir. Halatta seçilen bir nokta (P) için, en sık çalışma aralığı (Z1 ila Z2) ile ilgili olan tasarımdaki sapma
açısı (  ), Çizelge 5’e göre f f 3 faktörü ile birlikte dikkate alınmalıdır. Tasarımdaki sapma açısı, aşağıdaki
eşitlikle hesaplanır:
3

j 1
3
j
 (35)
n
Burada;
j Tambur veya makarada halatın teğet temas noktasındaki (j) sapma açısı (bk. Şekil 8),
n Halatın en fazla bükülen kısmından geçen temas noktalarının sayısı (n = 6 olan bir örnek için Şekil 8’e
bakılmalıdır).
19
ICS 21.220.20; 53.020.20 TS EN 13001-3-2: 2014-10
EN 13001-3-2: 2014
Şekil 8 - Sapma açıları
Çizelge 5 - ff3 faktörü
Tasarımdaki ff3 ff3

sapma açısı Dönmeye dirençli Dönmeye dirençli
δ olmayan halat halat
 0,5o 1,0 1,0
1,0 o 0,95 0,95
2,0o 0,86 0,84
3,0o 0,84
kapsam dışı
4,0o 0,82
Ara değerler enterpolasyonla bulunabilir.
6.4.5 Halat yağlanması

İç yağlanma ile imal edilen halatlar için ff4 faktörü, 1 olarak alınır. İç yağlamasız halatlar için (örneğin, temiz
ortam) ff4 = 0,5 olmalıdır.
6.4.6 Yiv
Yiv yarıçapının ( rg ) halat çapına (d) oranı ve makaranın kenarları arasındaki  açısının özellikleri (bk. Şekil
9), Çizelge 6’ya göre ff6 ile birlikte dikkate alınmalıdır.
20
ICS 21.220.20; 53.020.20 TS EN 13001-3-2: 2014-10
EN 13001-3-2: 2014
Şekil 9 - Yiv
Çizelge 6 - ff6 faktörü
rg / d ff6

0,53 1
 60 0
0,55 0,92
0,6 0,86
0,7 0,79
0,8 Kural yok 0,76
 1,0 0,73
Ara değerler enterpolasyonla bulunabilir.
6.4.7 Halat tipleri

Değişik halat tiplerine ait bükülme yorulma performansının farklılık göstermesi, aşağıda eşitlikle verilen ff7
faktörü kullanılarak dikkate alınmalıdır:
1
ff7  (36)
t
Burada;
t Halat tipi faktörüdür.
Halat tip faktörü (t) Çizelge 7’de verildiği gibi dış demet sayısına bağlıdır.
Çizelge 7 – Halat tipi faktörleri
EN 12385-2’ye Dış demetlerin t- faktörü

göre halat tipi sayısı
3 1,25
Tek katmanlı veya 4,5 1,15
paralel-kapalı 6 veya daha çok 1,00
6 ila 10, plastik 0,95
emdirmeli.
Dönme-dirençli ve Hepsi 1,00
kompakt olmayan
Dönme-dirençli, Hepsi 0,9
kompakt
21
ICS 21.220.20; 53.020.20 TS EN 13001-3-2: 2014-10
EN 13001-3-2: 2014
6.5 Çok katlı tambur için ilave kurallar

Çok katlı tambur tasarımı kullanılırken, tel halatın faydalı ömrü tek katlı tamburun tasarım ömründen
aşağıdakilerden dolayı daha kısa olacaktır. Örneğin;
- Çapraz geçişli alanlarda kayma temasından dolayı artan aşınma,
- Çapraz geçişli alanlarda plastik deformasyon,
- En alt katmanlardaki ön gerilme eksikliği,
- Halat ezilmesi.
Bu etkiler dikkate alınmalıdır. Daha kesin yöntemler uygulanamadığında, tasarımdaki halat kuvveti sınırının
azaltılması, 𝑓f5 faktörüyle Çizelge 8’de gösterildiği gibi uygulanabilir.
Çizelge 8 – 𝑓f5 faktörü
𝑓f5 𝑓f5
imax.kr kılavuzlu sarımı olmayan kılavuzlu sarımlı tambur
tambur için için
imax.kr≤ 500 1,0 1,0
500<imax.kr≤ 1000 0,9 1,0
1000<imax.kr≤ 2000 0,8 1,0
2000<imax.kr≤ 5000 0,7 0,9
5000<imax.kr 0,6 0,8

Burada; imax, toplam hareket sayısı ve kr, halat kuvveti dağılım faktörüdür.
Kılavuzlu sarım için vasıtalar; tamburun dönme hareketi, halat kamaları,

başlangıç şeritleri veya yivlerle alakalı halat kılavuzudur (örneğin, lebus
tamburları).
Birisi diğerinin üstünde, ancak her ikisi de sadece tek katman halinde, iki ayrı halatın sarıldığı yerde, kılavuzlu
sarımın yapıldığı ve herhangi bir halatın hiçbir yerde kendisinin veya diğer halatın üzerinden çapraz geçiş
yapmadığı tambur sistemleri tek katlı tambur olarak kabul edilir.
Halatın güvenli kullanımını temin etmek için, ISO 4309’a göre ıskarta kriteri uygulanmalıdır.
Not – Bu Madde teknik gelişmelere bağlıdır ve daha fazla bilgi mevcut olduğunda değiştirilecektir.
7 Hareketsiz halatlar
7.1 Statik dayanımın doğrulanması
Hareketsiz halatlar için tasarım halat kuvvetleri, FSd,s, halat serbestlik derecesi 1 olan bir kiriş gibi dikkate
alınarak, hesaplanmalıdır.
Statik dayanım doğrulaması için, EN 13001-2’nin bütün ilgili yük bileşimlerinde aşağıdaki durum
doğrulanmalıdır.
FSd,s ≤ FRd,s (37)
Burada;
FSd,s Tasarımdaki halat kuvveti,
FRd,s Tasarımdaki sınır halat kuvveti.
Tasarımdaki sınır halat kuvveti, FRd,s, aşağıdaki eşitlikte verilmektedir:
22
ICS 21.220.20; 53.020.20 TS EN 13001-3-2: 2014-10
EN 13001-3-2: 2014
u 𝐹
𝐹Rd,s = 𝛾rb (38)
Burada;
Fu Halatın belirlenen asgari kopma kuvveti,
𝛾rb Halatın asgari direnç faktörü: 𝛾rb = 2,5.
7.2 Yorulma dayanımın doğrulanması

Tasarım halat kuvveti, FSd,s; kısmi emniyet faktörü,  p , 1 alınıp, halat, sadece düzenli yükler (yük bileşimleri
A, bk. EN 13001-2) için serbestlik derecesi 1 olan bir kiriş gibi dikkate alınarak, hesaplanmalıdır.
Gerilme çevrimleri sayısı, (N), vincin çalışma çevrimi sayısı, (C),’den ( bk. EN 13001-1) türetilmelidir.
Yorulma dayanımın doğrulanması için aşağıdaki eşitlik sağlanmalıdır:
FSd,f ≤ FRd,f (39)
Burada;
FSd,f Yorulma için tasarımdaki halat kuvveti,
FRd,f Yorulma için tasarımdaki sınır halat kuvveti.
Tasarımdaki sınır halat kuvveti, FRd,f, aşağıdaki eşitlikle hesaplanmalıdır:
𝐹u
𝐹Rd,f = 𝛾 3 × 𝑓𝑓2 (40)
𝑟𝑓 × √𝑠r
Burada;
Fu Halatın belirlenen asgari kopma kuvveti
sr Halat kuvveti oluşum parametresi,
 rf Halatın asgari direnç faktörü:  rf =7;
 rf Bir güvenlik faktörünü (yorulma dayanım değerlerinin belirsizliği ve yorulma dayanımının muhtemel
sonuçları dikkate alınarak) ve referans noktada (bk. Madde 6.3.4) Fu ‘yu yorulma dayanımına düşüren bir
faktörü birleştirir.
f f 2 Madde 6.4,3’e göre telin çekme dayanımı etkisi için faktör.
EN 13001-1’e göre gerilme oluşum parametresine benzer şekilde, halat kuvveti oluşum parametresi aşağıdaki
eşitlikle verilmiştir:
s r  k r  vr (41)
Burada;
kr Halat kuvveti dağılım faktörü,
vr Nispi toplam gerilme çevrimleri sayısı.
Halat kuvveti dağılım faktörü (kr) aşağıdaki eşitlikle hesaplanır:
3
𝐹 1
𝑘𝑟 = ∑𝑁
𝑖=1 ( 𝐹
Sd,f,i
) ×𝑁 (42)
Sd,i
Burada;
i Bir gerilme çevrimi değişken sayı dizini,
FSd,f,,i i gerilme çevrimindeki tasarım halat kuvveti,
FSd,f Tasarımdaki azami halat kuvveti,
N Vincin tasarım ömrü boyunca toplam gerilme çevrim sayısı.
23
ICS 21.220.20; 53.020.20 TS EN 13001-3-2: 2014-10
EN 13001-3-2: 2014
Nispi toplam gerilme çevrim sayısı aşağıdaki eşitlikle hesaplanır:
N
vr  (44)
ND
Burada;
ND Referans noktadaki gerilme çevrimlerinin sayısı (ND = 510 5 ).
24
ICS 21.220.20; 53.020.20 TS EN 13001-3-2: 2014-10
EN 13001-3-2: 2014
Ek A
(Zorunlu hükümler)
İlgili bükülmelerin sayısı

Bir iş çevrimi içerisinde bir halatın ilgili bükülmelerinin sayısı, halatın en elverişsiz kısmı için büküm sayılarının,
wc, toplamı hesaplanarak belirlenmelidir.
Düşey hareketlerde bir hareketin, yüklü veya yüksüz olarak kaldırma ve indirme eyleminden oluştuğu
düşünülür. Düşey olmayan hareketlerde, geri ve ileri hareketler bir yatay harekete benzer şekilde
değerlendirilir.
Düşey hareketlerde halatta bükülmeye sebep olan diğer vinç hareketlerinin olduğu yerde (örneğin, kule
vincinde vinç arabası hareketi), oluşan herhangi ilave bükülmeler dikkate alınmalıdır.
Belirli bir iş çevriminde kapsanan her bir kaldırma ve indirme hareketi dikkate alınmalıdır. Bir iş çevrimi
dâhilinde oluşabilen düşey hareket örnekleri aşağıda verilmektedir:
a) Bir yükün kaldırılması ve indirilmesi ile yüksüz yük kaldırma donanımının geri hareketi (kaldırılma ve
indirilmesi). Yüklü ve yüksüz hareket için ayrı bükülme sayısı hesapları yapılmalıdır.
b) Bir yükün kaldırılması ve yüksüz yük kaldırma donanımının indirilmesi (örneğin, yükler daha yüksek
seviyede yığıldığında). Bu hareketlerdeki farklı halat kuvvetlerinden dolayı, bunların her ikisinde
çizelgelerde verilen bükülme sayısının yarısına sahip olacak şekilde, örneğin wc/2, ayrı bükülme sayısı
hesabına gerek duyulur.
Düşey olmayan hareketlerdeki farklı yüklemeli hareketlerde bir iş çevriminin bölümlere ayrıştırılması çekme
hareketlerine benzer şekilde yapılmalıdır.
Çizelge A.1 ve Çizelge A.2’deki bükülme sayısı hesabı; halatın, bir makara üzerinde veya bir
tamburdan/tambura doğru ters hareketini varsayar. Çizelge A.2, halatın en fazla bükülen kısmının tamburdan
tüm makaralara geçtiği ve bükülme hesabının kaldırma ve indirme eyleminin her ikisinden oluştuğu yerlerde
düşey hareket varsayımlarından örnekler gösterir.
25
ICS 21.220.20; 53.020.20 TS EN 13001-3-2: 2014-10
EN 13001-3-2: 2014
Çizelge A.1 - Bükülme hesapları
Bükülme tipi Gösterim Bükülme hesabı
 sapma açısı 5º’den az olan wc = 0

her büküm
Halat ucu wc = 0
Makara/Sarma’nın
dengelenmesi wc = 0
Tambur Tek katlı: wc = 1
Çok katlı, kılavuzlu sarım:

wc = 3
Çok katlı, kılavuzsuz

sarım: wc = 8
Aynı büküme sahip makara

(düzlemler arasındaki  açısı wc = 2
120 º’den küçük)
Ters büküme sahip makara (

 açısı  120º) wc = 4
26
ICS 21.220.20; 53.020.20 TS EN 13001-3-2: 2014-10
EN 13001-3-2: 2014
Çizelge A.2 - İlgili bükülme sayısı, w, için örnekler
Bükülme hesabı, kaldırma ve indirme eyleminin her ikisinden oluşan bir hareketi varsayar.
Çevrim sırasında halat, makaraların sadece bir kısmından geçerse, w halatın geçen kısmına bağlıdır. Şekil
A.1 bir örnek vermektedir:
Açıklama
a1, a2, a3 Makaralar arasındaki mesafe,
c1, c2, c3 Çevresel uzunluk
1 Halatın aldığı yolun uzunluğu w = 11,
2 Halatın aldığı yolun uzunluğu w = 10,
3 Halatın aldığı yolun uzunluğu w = 6.
Şekil A.1 - İlgili bükülme sayısı
27
ICS 21.220.20; 53.020.20 TS EN 13001-3-2: 2014-10
EN 13001-3-2: 2014
Ek B
(Bilgi için)
Vincin tasarım ömrü boyunca kullanılan çekme halatlarının tasarım
sayısı lr için seçme kılavuzu
U sınıfı (bk. EN Halat

No. Vinç tipi Çalışma metodu
13001-1) sayısı (lr)
1 El ile çalışan vinçler U0 – U2 1-2
2 Montaj vinçleri U0 – U2 1-2
3 Güç santralı vinçleri U1 – U3 1-3
4 Ambar vinçleri Aralıklı çalışma U4 – U5 3-6
5 Ambar vinçleri, kaldırma kollu vinçler, Sürekli çalışma U6 – U8 6-14
hurda vinçleri
6 Atölye vinçleri U3 – U5 2-6
7 Köprülü vinçler, üst yapıyı kırıcı vinçler Kıskaçla, mıknatısla, U6 – U8 6-14
konteyner taşıyıcıyla
(spreader) çalışma
8 Kepçeli vinçler U6 – U8 6-14
9 Maden ocağı vinçleri U7 – U9 8-20
10 Sıyırma vinçleri, yükleme vinçleri U8 – U9 10-20
11 Demirhane vinçleri U6 – U8 6-14
12 Boşaltıcılar, depolama ve yeniden Kanca ile çalışma U4 – U6 3-8
13 kazanma köprüleri, yarı portal vinçler, Kıskaçla, mıknatısla, U6 – U8 6-20
arabalı portal vinçler veya döner vinç konteyner taşıyıcıyla
çalışma
14 Sabit veya kızaklı U3 – U5 2-6
konveyöre/konveyörlere sahip hareketli
ayaklı köprülü vinçler
15 Gemi inşa vinçleri, gemi kızağı vinçleri, Kanca ile çalışma U3 – U5 2-6
gemi donatım vinçleri
16 İskele vinçleri, döner vinçler, yüzer Kanca ile çalışma U4 – U6 3-8
17 vinçler, yatay hareketli kancalı döner Kıskaçla, mıknatısla, U6 – U8 6-14
vinçler konteyner taşıyıcıyla
çalışma
18 Yüksek kapasiteli yüzer vinçler, yüksek U1 – U3 1-3
kapasiteli ayaklı köprülü vinçler
19 Gemi güverte vinçleri Kanca ile çalışma U3 – U5 2-6
20 Kıskaçla, mıknatısla, U4 – U6 3-8
çalışma
21 Yapı inşası için döner kuleli vinçler U1 – U4 1-4
22 Dikme vinçler, derik vinçler Kanca ile çalışma U1 – U3 1-3
23 Raya monteli döner vinçler Kanca ile çalışma U3 – U5 2-6
çalışma
25 Lokomotif vinçler, trende nakliye için U4 – U5 3-6
lisans verilen.
26 Yükleyici vinçler, mobil vinçler Kanca ile çalışma U2 – U5 2-6
çalışma
28 Yüksek kapasitedeki yükleyici vinçleri U1 – U3 1-3
ve mobil vinçler
28
ICS 21.220.20; 53.020.20 TS EN 13001-3-2: 2014-10
EN 13001-3-2: 2014
Ek C
(Bilgi için)
Verilen bir uygulama için uygun vinç standard serisinin seçimi
Aşağıdaki listede uygulamaya uyan mamul standardı var mı?

EN 13000 Vinçler – Mobil vinçler
EN 14439 Vinçler – Kule vinçleri
EN 14985 Vinçler – Döner kollu vinçler
EN 15011 Krenler - Köprülü ve portal krenler
EN 13852-1 Vinçler - Kıyı ötesi vinçler - Bölüm 1: Genel amaçlı kıyı ötesi
vinçler
EN 13852-2 Vinçler – Kıyıötesi vinçler – Bölüm 2: Yüzer vinçler
EN 14492-1 Vinçler (krenler) - Güç tahrikli vinçler ve ceraskallar - Bölüm 1:
Güç tahrikli vinçler
EN 14492-2 inçler (krenler) - Güç tahrikli vinçler ve ceraskallar - Bölüm 1:
Güç tahrikli vinçler
EN 12999 Krenler - Yükleyici krenler
EN 13157 Vinçler (krenler) - Güvenlik- Elle tahrik edilen kaldırma teçhizatı
EN 13155 Vinçler – Sabit olmayan yük kaldırma teçhizatları
EN 14238 Vinçler (krenler) - Elle kumanda edilen yük oynatma cihazları
EN 15056 Vinçler - Konteyner taşıyıcı dağıtıcılar için özellikler
Evet Hayır
Atıfları ile birlikte doğrudan kullanılır
Aşağıdakiler kullanılır:
EN 13001-1 Vinçler (krenler) - Genel tasarım - Bölüm 1: Genel esaslar ve
kurallar
EN 13001-2 Vinç (kren) güvenliği - Genel tasarım - Bölüm 2: Yük etkileri
EN 13001-3-1 Vinçler-Genel tasarım - Bölüm 3-1: Çelik yapıların sınır
durumları ve yeterlik doğrulaması
EN 13001-3-2 Vinçler - Genel tasarım - Bölüm 3-2: Sarma sistemlerindeki tel
CEN/TS 13001–3-5 Vinçler – Genel tasarım – Bölüm 3-5: Dövme kancaların sınır
durumları ve uygunluğun doğrulanması
EN 13135 Vinçler(krenler) – Güvenlik-Tasarım-Teçhizat için şartlar
EN 13557 Vinçler (krenler) - Kumandalar ve kumanda yerleri
EN 12077-2 Vinçlerde (krenlerde) güvenlik - Sağlık ve güvenlik kuralları -
Bölüm 2: Sınırlama ve gösterge tertibatları
EN 13586 Vinçler - Erişim
EN 14502-1 Vinçler - Kişilerin kaldırılması için donanım - Bölüm 1: Asılı
durumdaki sepetler
EN 14502-2 Vinçler - Kişilerin kaldırılması için donanım - Bölüm 1:
Yükseltme kumanda istasyonları
EN 12644-1 Vinçler – Kullanım ve deney bilgisi – Bölüm 1: Tâlimatlar
EN 12644-2 Vinçler – Kullanım ve deney bilgisi – Bölüm 2: İşaretleme
29
ICS 21.220.20; 53.020.20 TS EN 13001-3-2: 2014-10
EN 13001-3-2: 2014
Ek ZA
(Bilgi için)
Bu standard ile AB Direktifi 2006/42/EC’nin Temel Gerekleri arasındaki
ilişki
Bu standard, Avrupa Komisyonu ve Avrupa Serbest Ticaret Birliği tarafından CEN‘e verilen talimatlara göre
makina konusundaki 2006/42/EC 1 Yeni Yaklaşım Direktifi’nin Temel Gereklerine uyumu sağlamak için
hazırlanmıştır.
Bu standard, yukardaki direktif altında Avrupa Birliği Resmi Gazetesinde bir kez yer aldığında ve en az bir üye
ülkede milli standard olarak uygulandığında, bu standardın kurala uygun maddelerine uygunluk, bu standardın
kapsam sınırları içinde, ilgili EFTA düzenlemeleri ve bu direktifin ilgili Temel Gerekleri ile uygunluk anlamına
gelir.
Uyarı: Diğer kurallar ve diğer Avrupa Birliği Direktifleri, bu standard kapsamına giren mamule (mamullere)
uygulanabilir.
1)TSE Notu: Bu direktif, T.C. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından 03.03.2009 tarih ve 27158 sayılı
Resmi Gazete’de “Makina Emniyeti Yönetmeliği” adı altında yayımlanmıştır.
30
ICS 21.220.20; 53.020.20 TS EN 13001-3-2: 2014-10
EN 13001-3-2: 2014
Kaynaklar
[1] Feyrer, Klaus: Drahtseile — Bemessung, Betrieb, Sicherheit. Springer-Verlag, Berlin, Heidelberg, 2000
[2] Feyrer, Klaus: Laufende Drahtseile — Bemessung und Überwachung. Renningen-Malsheim: Expert-
Verlag1998. ISBN 3-8169-148102
[3] Feyrer, Klaus: Biegewechselzahl und Ablegereife von Spiral-Rundlitzenseilen. Fördern und Heben 5/1997
Vereinigte Fachverlage GmbH. ISDN 0441-2636
2)
According to the website of Expert Verlag a new third edition has been published in 2005: Wehking, Karl-Heinz: Laufende
Seile — Bemessung und Überwachung. ISBN 3-8169-2497-2
31

TS en 13001 3 2

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

TS en 13001 3 2

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ICS 75.160.

20 TÜRK STANDARDI TASARISI tst EN 590

ICS 21.220.20; 53.020.20

Vinçler – Genel tasarım – Bölüm 3-2: Halat sarma sistemlerindeki tel

Appareils de levage à charge suspendue - Krane - Konstruktion allgemein - Teil 3-2:

TÜRK STANDARDLARI ENSTİTÜSÜ

− Bu standard yayınlandığında, "TS CEN/TS 13001-3-2:2010"un yerini alır.

− Bu standardda atıf yapılan standardların milli karşılıkları aşağıda verilmiştir.

EN, ISO, IEC Adı TS No Adı

EN ISO Safety of machinery - General TS EN ISO Makinalarda güvenlik - Tasarım için

EN, ISO, IEC Adı TS No Adı

CEN/TS 13001-3-2:2008’in yerini alır.

Vinçler – Genel tasarım – Bölüm 3-2: Halat sarma sistemlerindeki tel

Appareils de levage à charge suspendue - Krane - Konstruktion allgemein - Teil 3-2:

Bu Avrupa standardı CEN tarafından 14 Haziran 2014 tarihinde onaylanmıştır.

AVRUPA STANDARDİZASYON KOMİTESİ

CEN-CENELEC Yönetim Merkezi: Avenue Marnix 17, B-1000 Brussels

Bu standard, CEN/TS 13001-3-2:2008’in yerini alır.

Bu standarddaki temel değişiklikler aşağıdaki maddelerdedir:

CEN/CENELEC İç Yönetmeliklerine göre, bu Avrupa Standardının ulusal standard olarak uygulamaya

Bu standard, EN ISO 12100’de belirtilen C tipi bir standarddır.

- Dayanım (akma, kopma, yorulma) sınırlarının aşılması.

Bu standard, sadece EN 13001-1’e uygun sınır durum yöntemiyle ilgilidir.

2 Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar

EN 1990:2002, Eurocode – Basic of structural design (Eurocade-Yapı tasarımının temelleri)

3 Terimler, tarifler, semboller ve kısaltmalar

3.2 Semboller ve kısaltmalar

Çizelge 1 - Semboller ve kısaltmalar

Semboller, kısaltmalar Açıklama

Çizelge 1 - Semboller ve kısaltmalar (devamı)

Semboller, kısaltmalar Açıklama

Statik dayanımının yeterlik doğrulaması ve yorulma dayanımının yeterlik doğrulaması, halatların ve

4.2 Hareketsiz halatlar

4.3 Iskartaya çıkarma kriterleri

4.4 Halat ve halat sonlandırma uçları

5 Statik dayanımın doğrulanması

FSd , s  FRd , s (1)

5.2 Düşey olarak çekme

5.2.1 Tasarımdaki halat kuvveti

p Kısmi emniyet faktörü (bk. EN 13001-2),

Şekil 1 - Çekilen yükün etki eden kısımları için örnek

5.2.2 Atalet ve yerçekimi etkileri

5.2.2.1 Dinamik faktörler

5.2.2.2 Serbestçe zemine oturmuş yükün yukarı çekilmesi

5.2.2.3 Asılı yükün hızlanma veya yavaşlama ivmesi

5.2.3 Halat sarma verimi

(𝜂𝑆 )𝑛𝑠 1−(𝜂𝑆 )𝑛𝑚

nm Mekanik fayda (Şekil 2’deki örneğe bakılır.),

Şekil 2 - Halat sarımı için örnek

5.2.4 Paralel olmayan ara halatlar

Şekil 3 -  max açısı

5.2.5 Çekilen yük üzerindeki yatay kuvvetler

Şekil 4 - Eğimli halatlar ile yükün askıya alınması

5.3 Düşey olmayan hareketler

5.3.1 Tasarımdaki halat kuvveti

Şekil 5 - Düşey olmayan hareketler için örnekler

Şekil 6 - Halat gerilmesine örnek

5.3.2 Eşdeğer kuvvet

Fequ  Fgd  Fgl  Fr  Fw  Ft  Fo (11)

Çizelge 2 - Kısmi emniyet faktörleri (  p )

Fgd Taşınan yük kütlesi hariç,

5.3.3 Atalet etkileri

5 İvmelenmenin sebep olduğu yükler için dinamik faktör (bk. EN 13001-2),