Professional Documents
Culture Documents
TURKISH STANDARD
TS EN 81-21
Ocak 2011
ICS 91.140.90
Safety rules for the construction and installation of lifts - Lifts for
the transport of persons and goods - Part 21: New passenger
and goods passenger lifts in existing building
TS EN 81-21 (2011) standardı, EN 81-21 (2009) standardı ile birebir aynı olup, Avrupa Standardizasyon
Komitesi’nin (CEN, Avenue Marnix 17 B-1000 Brussels) izniyle basılmıştır.
Avrupa Standardlarının herhangi bir şekilde ve herhangi bir yolla tüm kullanım hakları Avrupa
Standardizasyon Komitesi (CEN) ve üye ülkelerine aittir. TSE kanalıyla CEN’den yazılı izin alınmaksızın
çoğaltılamaz.
− Bu standardı oluşturan İhtisas Grubu üyesi değerli uzmanların emeklerini; tasarılar üzerinde görüşlerini
bildirmek suretiyle yardımcı olan bilim, kamu ve özel sektör kuruluşları ile kişilerin değerli katkılarını
şükranla anarız.
TSEK
Kritere Uygunluk Belgesi (TSEK Markası Kullanma Hakkı)
Kritere Uygunluk Belgesi; Türk Standardları bulunmayan konularda firmaların ürünlerinin ilgili uluslararası
standardlar, benzeri Türk Standardları, diğer ülkelerin milli standardları, teknik literatür esas alınarak Türk
Standardları Enstitüsü tarafından kabul edilen Kalite Faktör ve Değerlerine uygunluğunu belirten ve
akdedilen sözleşme ile TSEK Markası kullanma hakkı verilen firma adına düzenlenen ve üzerinde TSEK
Markası kullanılacak ürünlerin ticari Markası, cinsi, sınıfı, tipi ve türünü belirten geçerlilik süresi bir yıl olan
belgedir.
DİKKAT!
TS işareti ve yanında yer alan sayı tek başına iken (TS 4600 gibi), mamulün Türk Standardına uygun
üretildiğine dair üreticinin beyanını ifade eder. Türk Standardları Enstitüsü tarafından herhangi bir
garanti söz konusu değildir.
Ön söz
− Bu standard, CEN tarafından kabul edilen EN 81-21: 2009 standardı esas alınarak, TSE Mühendislik
Hizmetleri İhtisas Grubu’nca hazırlanmış ve TSE Teknik Kurulu’nun 13 Ocak 2011 tarihli toplantısında
Türk Standardı olarak kabul edilerek yayımına karar verilmiştir.
− Bu standardda kullanılan bazı kelime ve/veya ifadeler patent haklarına konu olabilir. Böyle bir patent
hakkının belirlenmesi durumunda TSE sorumlu tutulamaz.
ICS 91.140.90 TÜRK STANDARDI TS EN 81-21/Ocak 2011
İçindekiler
0 Giriş ........................................................................................................................................................... 1
1 Kapsam...................................................................................................................................................... 1
2 Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar ............................................................................................ 2
3 Terimler ve tarifler .................................................................................................................................... 2
4 Önemli tehlikelerin listesi ........................................................................................................................ 3
5 Güvenlik kuralları ve/veya koruyucu önlemler...................................................................................... 4
5.1 Asansör boşluğunun perfore duvarı.................................................................................................... 4
5.2 Kabin, karşı ağırlık veya dengeleyici ağırlık arasındaki boşluklar....................................................... 4
5.3 Ayrı boşlukta karşı ağırlık veya dengeleyici ağırlık ............................................................................. 4
5.4 Asansör boşluğunda kasnaklar ........................................................................................................... 5
5.5 Azaltılmış üst boşluklar ....................................................................................................................... 5
5.6 Kabin çatısı korkuluğu......................................................................................................................... 9
5.7 Küçültülmüş dip boşlukları .................................................................................................................. 9
5.8 Koruma kapağı .................................................................................................................................. 13
5.9 Makina dairesinin yüksekliği.............................................................................................................. 14
5.10 Makina dairesi kapılarının yüksekliği............................................................................................. 14
5.11 Makina dairesi için kurtarma kapılarının boyutları ......................................................................... 14
5.12 Kasnak odalarının yüksekliği ......................................................................................................... 14
5.13 Kasnak odası için kurtarma kapılarının boyutları .......................................................................... 15
5.14 Tahliye kapılarının yüksekliği......................................................................................................... 15
6 Güvenlik kuralları ve/veya koruyucu önlemlerin doğrulanması........................................................ 15
6.1 Doğrulama çizelgesi.......................................................................................................................... 15
6.2 Asansörü hizmete sokmadan önce deneyler .................................................................................... 17
6.3 Teknik dosya ..................................................................................................................................... 17
7 Kullanım için bilgi................................................................................................................................... 17
7.1 Talimatlar........................................................................................................................................... 17
7.2 Dikkat ve uyarılar .............................................................................................................................. 17
Ek A Elektrik güvenlik düzenleri listesi ...................................................................................................... 20
Ek B (Bilgi için) Periyodik muayeneler ve deneyler, önemli bir değişiklikten sonra veya bir
kazadan sonra muayeneler ve deneyler........................................................................................... 21
B.1 Periyodik muayeneler ve deneyler.................................................................................................... 21
B.2 Önemli bir değişiklikten sonra veya bir kazadan sonra muayeneler ve deneyler ............................. 21
Ek C Ön tetiklemeli durdurma sisteminin muayenesi............................................................................... 22
C.1 Genel önlemler .................................................................................................................................. 22
C.2 Beyan etme ve deney numuneleri .................................................................................................... 22
C.3 Laboratuvar deneyleri ....................................................................................................................... 22
C.3.1 Deney metodu ............................................................................................................................... 22
C.3.2 Durdurma dişlisinin anma frenleme kuvvetinin belirlenmesi ......................................................... 22
C.3.3 Deneylerden sonra kontrol ............................................................................................................ 23
C.4 Hesaplama ........................................................................................................................................ 23
C.4.1 Hesaplama yöntemi....................................................................................................................... 23
C.4.2 Yerin deney durumu ...................................................................................................................... 23
C.4.3 En kötü durumlar ........................................................................................................................... 23
C.5 Deney raporu..................................................................................................................................... 25
Ek ZA(Bilgi için) Bu standardın Avrupa Birliği Direktiflerinin temel gerekler veya diğer hükümleri ile
ilişkili olan maddeleri .................................................................................................................................... 26
Kaynaklar........................................................................................................................................................ 27
ICS 91.140.90 TÜRK STANDARDI TS EN 81-21/Ocak 2011
0 Giriş
Bu standard EN ISO 12100’de belirtildiği gibi bir Tip C standardıdır.
Bu Tip C standardının önlemleri, Tip A veya Tip B standardlarında belirtilenlerden farklı olduğunda, bu Tip C
standardının önlemlerine göre tasarımlanmış ve imal edilmiş makinalar için, bu Tip C standardının önlemleri
diğer standardların önlemleri üzerinde öncelik alır.
Tehlikelere, tehlikeli durumlara ve olaylara maruz kalan ilgili makina aksamı ve uzantısı bu standard
kapsamındadır.
Mevcut binaların yapısının getirdiği kısıtlamalar gibi nedenlerle, EN 81-1 veya EN 81-2 ve bunların ekleri
A1:2005 ve A2:2004’teki bir veya birkaç kuralın yerine getirilemediği yerlerde, bu standarddaki ilgili kurallar
uygulanır. Asansör Direktifi Ek I Kısım 2.2’ye göre, asansör kabininin üzerinde ve altında ezilme riskini
önlemek için alternatif önlemlerin uygulaması, boş bölge veya refüj ile ilgili kuralların imkansız olduğu
tesislere kısıtlıdır ve milli yetkililer tarafından önceden onaylanmasını gerektirebilir.
Bu standardda ilgilenilen ana husus, bölge şartları nedeniyle gerekebilen üst ve kuyu boşluklarının
azalmasıdır. Uyarlanan güvenlik ilkesi iki başarı seviyesini esas alır: önce asansör kabininin elektriksel
olarak durdurma vasıtası ile ve sonra asansör kabininin mekanik olarak durdurma vasıtasıyla.
a) Yalnızca usullere uygun çalışmalara dayanan risk azaltma önlemleri, hatasız çözümlerin mevcut
olmadığı birkaç durum hariç, kabul edilmez olarak dikkate alınmıştır (örneğin güvenlik düzenlerinin çalışır
vaziyette olamadığı tamir ve tesis cinsinden bazı etkinlikler).
b) Risk azaltıcı önlemler otomatik olarak (herhangi bir müdahale olmaksızın) harekete geçirilmelidir, veya
hatasız tasarım durumunda elle harekete geçirilebilir, veya her ikisinin birleşimi kullanılabilir.
1 Kapsam
Bu standard, binadaki kısıtlamaların zorlaması nedeniyle, sınırlamaların oluştuğu bazı durumlarda EN 81-1
ve EN 81-2’deki kuralları karşılanamayan (Giriş’teki 4üncü cümleye de bakılmalıdır) yerlerdeki mevcut
binalarda kalıcı olarak tesis edilecek olan insan ve yük/insan için yeni asansörler ile ilgili güvenlik kurallarını
kapsar.
Bu standard bu kısıtlamaların bir kısmını gösterir ve alternatif çözümler için kurallar verir. Bu standard EN
81-1 veya EN 81-2 ve bunların ekleri A1: 2005 ve A2:2004 ve bunların sıfırıncı maddeleri dahil birlikte
incelenmeli ve uygulanmalıdır.
- Mevcut bir binada yeni kuyu ve makina mekanları dahil bir veya daha fazla sayıda tamamen yeni
asansör/asansörlerin yapılışı ve tesisi, veya
- Mevcut kuyu/kuyular ve makina mekanlarındaki mevcut bir veya daha fazla sayıdaki asansör/asansörlerin
yenileriyle değiştirilmesi.
- Halihazırda tesis edilmiş bir asansörün bazı bölümlerinin değiştirilmesi veya yeniden düzenlenmesi,
1
ICS 91.140.90 TÜRK STANDARDI TS EN 81-21/Ocak 2011
3 Terimler ve tarifler
Bu standardın amacı bakımından, EN ISO 12100-1:2003 ve EN 81-1:1998 ve EN 81-2:1998’de verilen
terimler ve tarifler ile birlikte aşağıdakiler uygulanır.
Not – İç yapısı tamamiyle yenilenmiş olan bir bina yeni bir bina olarak kabul edilir.
Not – Bir kişinin kabin çatısına veya kuyu içine girdiği yerde bu düzen, üst odada veya kuyu içinde yeterli
güvenlik boşluğu sağlamak için kabinin ilerlemesini sınırlar.
Not – Bu düzen, kuyuya boşluğuna giriş sağlayan bir kapı/kapak bir anahtar ile açıldığında harekete geçer.
3
ICS 91.140.90 TÜRK STANDARDI TS EN 81-21/Ocak 2011
Aşağıdakilerin sağlanması durumunda mevcut herhangi bir asansör boşluğu perfore olabilir:
Not 1 – Tarihi binaların korunması için ulusal kurallar mevcut perfore mahfazaların çekilmesini gerektirebilir.
Not 2 – Kasti tahribe maruz kalabilen asansörler için, EN 81-71, Madde 5.1.1’e bakılmalıdır.
Kabin ve ilgili bileşenleri, karşı ağırlık veya dengeleyici ağırlık (varsa bir adet) ve ilgili bileşenlerinden en az
25 mm’lik bir mesafede olmalıdır.
Normal kılavuzun arızası durumunda, kabin (ve ilgili bileşenleri) ile karşı ağırlık veya dengeleyici ağırlık (ve
ilgili bileşenleri) arasında herhangi bir çarpmadan kaçınmak için, kabin ve karşı ağırlığı yatay konumlarında
muhafaza etmek için kabin ve karşı ağırlık üzerinde acil durum kılavuzu sağlanmalıdır.
Not – Bu standard, kendi boşluğu içinde yalnızca bir adet karşı ağırlık (veya dengeleyici ağırlık) tesisini
kapsar.
Aşağıdaki karşılanmalıdır.
5.3.1 Karşı ağırlık veya dengeleyici ağırlık boşluğu ile ilgili önlemler
EN 81-1:1998 ve EN 81-2, Madde 5.1.2 kuralları aşağıdakilerle tamamlanmalıdır:
Karşı ağırlık/dengeleyici ağırlık için ayrı bir boşluk durumunda, aşağıdakiler uygulanır:
a) Tamamiyle kapalı boşlukla ilgili bütün kurallar (EN 81-1:1998 ve EN 81-2 Madde 5.2 ve Madde 5.3)
karşı ağırlık/dengeleyici ağırlık boşluğu için yerine getirilmelidir.
b) Ayrı boşluğun her iki ucunda ve boşluk donanımının güvenli bakımı ve muayenesine izin vermek için
gerekli olan yerlerde bunlar arasında inceleme kapakları sağlanmalıdır; bunlar EN 81-1:1998 ve EN 81-
2, Madde 5.2.2 ile uyumlu olmalıdır.
c) İnceleme kapakları ile bakım veya inceleme gerektiren donanım arasındaki mesafe 0,7 m’yi geçmemelidir.
d) Karşı ağırlık/dengeleyici ağırlıkta bir güvenlik tertibatının tesis edilmesi durumunda, inceleme kapakları
ilerleme yolu boyunca sağlanmalıdır.
e) Ayrı boşluğun her iki ucunda inceleme kapaklarının boşluklarındaki durdurma düzeni/düzenleri,
EN 81-1:1998 ve EN 81-2, Madde 14.2.2 ve Madde 15.7 kurallarına uygun olarak sağlanmalıdır.
f) Ayrı boşluğun her iki ucunda, boşluk içinde inceleme kapaklarının boşluklarında, EN 81-1:998 ve
EN 81-2, madde 13.6.2’de tanımlandığı gibi elektrik soket çıkışları sağlanmalıdır.
g) Ayrı boşluk, EN 81-1:1998 ve EN 81-2, madde 5.8’e uygun olarak asansör için ayrıcalıklı olarak
kullanılmalıdır.
h) Ayrı boşlukta, bakım/inceleme gerektiren donanım üzerinde en az 50 lükslük bir şiddet veren kalıcı
olarak tesis edilmiş elektrik ışıklandırması sağlanmalıdır.
i) Boşluğun aşağı ucunda inceleme tuzağı açıklığında ayrı boşluğu aydınlatma anahtarı sağlanmalıdır.
4
ICS 91.140.90 TÜRK STANDARDI TS EN 81-21/Ocak 2011
Ayrı bir boşlukta ilerlediğinde, karşı ağırlık veya dengeleyici ağırlık ipler vasıtasıyla veya karşı ağırlığın veya
dengeleyici ağırlığın biçimi ve boşluğun mahfazası vasıtasıyla kılavuzlanabilir.
Karşı ağırlık veya dengeleyici ağırlığın tamponlar üzerinde bulunması durumunda, bu ağırlık boşluk
mahfazasına veya bir acil durum kılavuzuna küçük bir mesafenin kullanımıyla esas olarak yukarı doğru bir
konumda tutulmalıdır.
Karşı ağırlığın veya dengeleyici ağırlığın dönmesinden kaçınacak şekilde örneğin eşit sayıda sağ ve sol
bükülü askı ipleri kullanarak önlemler alınmalıdır.
Karşı ağırlığı veya dengeleyici ağırlığı bunların biçimi kılavuzluyorsa, boşluğun mahfazası sürekli olmalı ve
karşı ağırlık veya dengeleyici ağırlığın bloklanabilme durumundan herhangi bir çıkma olmaksızın aynı hizada
olmalıdır. Boşluk mahfazası dayanıklı malzeme ile kaplanmalıdır.
Yön değiştirici kasnakları, aşağıdakilerin sağlanması durumunda kabin çatısının izdüşümü içinde boşluğun
üst kısmında tesis edilebilir
a) Yön değiştirici kasnaklar EN 81-1:1998, Madde 9.7 veya EN 81-2, Madde 9.4’e göre korunmalıdır.
b) Muhafaza düzenleri, kasnak, şaft veya bilyelerin mekanik arızası durumunda yön değiştirici kasnakları
düşmekten korumalıdır. Bu düzenler kasnaknın ve asılı yüklerin ağırlığını destekleyebilecek yetenekte
olmalıdır.
c) Muayene ve deneyler ve bakım işlemleri kabin çatısından, kabin içinden, bir platformdan veya asansör
boşluğunun dışından tamamiyle güvenli bir şekilde yapılabilir.
d) Üst boşluğun açıklığı EN 81-1:1998 veya EN 81-2, Madde 5.7 veya Madde 5.5 kurallarına uygun.
EN 81-1:1998, Madde 5.7.1.1 b), c) ve d), EN 81-1:1998, Madde 5.7.2.2 ve EN 81-2, Madde 5.7.1.1 b), c) ve
d)’deki kurallar aşağıdakilerle değiştirilebilir:
5.5.1 Genel
Asansör, üst boşlukta (Madde 5.5.2) güvenlik alanları sağlayan düzenler ve asansörün çalışmasını kontrol
eden bir güvenlik sistemi (Madde 5.5.3) ile donatılmalıdır.
5.5.2.1.1 Düzenleme
5.5.2.1.1.1 Tahrik kasnaklı asansörler durumunda hareketli durdurucular, kabini mekanik olarak
durdurmak için karşı ağırlık altına tesis edilmelidir.
5.5.2.1.1.2 Tamburlu asansörler durumunda hareketli durdurucular, kabini mekanik olarak durdurmak
için kabin üzerine tesis edilmelidir.
5
ICS 91.140.90 TÜRK STANDARDI TS EN 81-21/Ocak 2011
5.5.2.1.1.3 Hidrolik asansörler durumunda hareketli durdurucular, kabini izdüşümü dışında yerleştirilen
pistonun dış tarafında bulunan bir veya daha fazla düzenden oluşmalıdır. Bunun bileşke kuvveti pistonun
merkez hattı üzerine etki etmelidir.
5.5.2.2.1 Muayeneler ve bakım işlemlerinin kuyudan veya kabin çatısından veya asansör boşluğunun
dışından tamamiyle güven içinde yapılabilecek şekilde tetikleme düzeni, kolayca erişilebilir olmalıdır.
a) Durdurma dişlisi kabin üzerine takılmalı ve kabinin kılavuz rayları üzerinde etki etmelidir.
b) Durdurma dişlisi, takılma işlemi için mekanik bir bağlama kullanan mekanik bir tetikleme düzeni ile
takılmalıdır.
c) Durdurma dişlisi, kabin takılma noktası üzerinde herhangi bir konumda olduğunda, tetikleme düzeni ve
bağlama ile takılı tutulmalıdır.
Dinamik etkiler veya kurtarma işlemleri nedeniyle durdurma dişlisinin serbest kalması durumunda, kabin
gerekli güvenlik alanını muhafaza ederek yeniden yukarı yönde takılma noktası üzerine hareket ettiğinde,
durdurma dişlisi tekrar kurulmalıdır.
6
ICS 91.140.90 TÜRK STANDARDI TS EN 81-21/Ocak 2011
5.5.2.3 Boşluklar
Hareketli durdurucuların tamponlama bölümleri tam olarak sıkıştırıldıklarında veya kabin ön tetikleyici
durdurma sistemi ile durdurulduğunda (Ek C’ye bakılmalıdır), aşağıdaki şartlar aynı anda sağlanmalıdır:
a) Metreler cinsinden ifade edilen boyutları EN 81-1:1998 ve EN 81-2, Madde 8.13.2 ( bölümler üzerinde b)’ye
uygun alanlar hariç) ile uyumlu kabin çatısı üzerindeki en yüksek alanın seviyesi ile kabinin izdüşümünde
yerleştirilmiş asansör boşluğu zeminindeki en düşük bölümün seviyesi (zemin altında yerleştirilmiş kirişler ve
bileşenler dahil) arasındaki serbest düşey mesafe en az 1,20 + 0,035 v2 1) olmalıdır.
b) Asansör boşluğunun zeminindeki en düşük bölümler ile aşağıdakiler arasında, metre cinsinden ifade
edilen serbest düşey mesafe:
1) Aşağıda 2)’de kapsananlar hariç, kabin çatısı üzerinde sabitlenmiş donanımın en yüksek parçası
en az 0,30 + 0,035 v2 olmalıdır.
2) Varsa, ip tutturucularının ve düşey olarak kayan kapıların başlıkları veya bölümlerinin kılavuz
pabuçları veya tekerleklerinin en yüksek bölümü en az 0,10 + 0,035 v2 olmalıdır.
3) Korkuluğun (EN 81-1:1998 ve EN 81-2, Madde 8.13.3) veya varsa genişletilmiş korkuluğun en
yüksek bölümü (Madde 5.6) en az 0,30 + 0,035 v2 olmalıdır.
c) Kabinin üzerinde, yüzeylerinin biri üzerinde duran 0,50 m x 0,60 m x 0,80 m’den az olmayan dikdörtgen
bir blok montajı için yeterli bir boşluk bulunmalıdır. Doğrudan ipli asansörler için, hiçbir ip merkez
hattının en az bir adet düşey blok yüzeyinden 0,15 m’yi aşmayan bir mesafede olması durumda, askı
ipleri ve bunların tutturucuları bu boşlukta bulunabilir.
d) Yukarıda a) ve b)’de belirtilen 0,035 v2 değeri yalnızca hareketli durdurucuları olan çekmeli ve dolaylı
hidrolik asansörler için dikkate alınmalıdır. 0,035 v2 olmalıdır
Hidrolik asansörler ile ilgili olarak 0,035 v2 teriminin hesaplanması için yukarı doğru hız vm kullanılmalıdır.
5.5.2.4 Çalışma
Hareketli durdurucular veya tetikleme düzenleri aşağıdaki gibi çalıştırılmalıdır:
a) En sonunda güvenlik sistemi (Madde 5.5.3) otomatik olarak harekete geçirildiğinde veya
b) Elle.
a) Otomatik hareketli durdurucular veya otomatik tetikleme düzeni harekete geçirilmeli ve en azından
gücün tekrar gelmesine kadar aktif konumda tutulmalıdır.
b) Elle çalıştırılan hareketli durdurucular ve elle çalıştırılan tetikleme düzenleri için mekanik bir güvenlik
düzeni kabini durağan tutmalıdır. Bu düzen harekete geçirilmeli ve en azından güç yeniden gelinceye
kadar aktif konumda tutulmalıdır.
5.5.2.4.2 Tahrik kasnaklı asansörler için, hareketli durdurucuların elle çalıştırılması veya otomatik
tetikleme düzeni durumunda, Madde 5.5.2.4.1 b)’ye uygun mekanik güvenlik düzeni, hareketli durdurucular
veya tetikleme düzeni aktif konumda değilse, kabinin yukarı yöndeki herhangi bir hareketini önlemek için,
güvenlik sistemi vasıtasıyla (Madde 5.5.3) çalıştırılmalıdır.
5.5.3.1 EN 81-1:1998 ve EN 81-2, Madde 14.1.2’ye göre bir elektrik güvenlik düzeni aşağıdakileri
yapmalıdır:
a) Normal çalışmayı nötralize eden bir güvenlik sistemini harekete geçirmelidir.
b) Kabin çatısına erişim sağlayan herhangi bir kapı/çatı kapağı bir anahtar vasıtasıyla açıldığında,
çalıştırılmalıdır.
c) İki konumlu anahtar olmalıdır.
d) Güvenlik sisteminin başlangıç konumuna alınmasıyla birlikte başlangıç konumuna getirilmelidir (Madde
5.5.3.2’ye bakılmalıdır).
1) Refüj boşluğunun 1,0 m’den (EN 81-1/2) 1,20 m’ye artırılması, güvenlik boşluklarını sağlayan mekanik
düzenlerin düzenlemesi nedeniyle mümkün değildir ve mevcut binalarda bir değişiklik gerektirmez.
7
ICS 91.140.90 TÜRK STANDARDI TS EN 81-21/Ocak 2011
Elle indirilen kapılara sahip asansörler için EN 81-1:1998 ve EN 81-2, Madde 14.1.2’ye göre ikinci bir
anahtar, kabin çatısına erişim sağlayan herhangi bir kapının açılması durumunda, kabinin herhangi bir
hareketini önlemelidir. Bu anahtara bir alet kullanılmaksızın erişilmemelidir.
5.5.3.2 Güvenlik sisteminin yeniden başlangıç konumuna getirilmesi ve asansörün normal çalışmasına geri
dönmesi yalnızca elektriksel bir başlangıç konumuna getirme düzeninin çalıştırılmasıyla yapılmalıdır.
a) Tehlikeli olmayan çalışmayı temin için bir asma kilidi veya eşdeğerinin kullanımı ile kilitlenebilir ve
b) Asansör boşluğunun dışına konulabilir ve yalnızca yetkili kişilerce erişilebilir (bakım, inceleme ve
kurtarma) ve
c) Başlangıç konumuna getirme düzeni aktif kaldığında normal çalışmayı önleyen, EN 81-1:1998 ve
EN 81-2, Madde 14.1.2’ye göre olan bir elektrik güvenlik düzeni ile izlenebilir
olmalıdır.
5.5.3.4 EN 81-1:1998 ve EN 81-2, Madde 14.1.2’ye uygun ilave bir son sınır anahtarı, hareketli durdurucular
tamponlama bölümlerine çarpmadan önce veya tetikleme düzeni durdurma dişlisini takılmadan önce,
inceleme altındaki kabinin yukarı yöndeki hareketini kesmelidir. Kabin, durdurma dişlisi takılmadan önce
durdurmalıdır.
Kabinin durduğu konumda,üst boşluk içine yerleştirilmiş bütün bileşenler için muayeneler ve deneyler ve
bakım işlemleri, kabin çatısından veya asansör boşluğu dışından tam olarak güvenlik içinde yapılabilmelidir.
5.5.3.5 Asansörün normal çalışması yalnızca eğer hareketli durdurucular veya tetikleme düzenleri aktif
olmayan konumda ise ve güvenlik sistemi harekete geçirilemiyorsa mümkün olmalıdır.
5.5.3.6 Güvenlik sistemi harekete geçirildiğinde, inceleme işlemi yalnızca eğer hareketli durdurucular veya
tetikleme düzenleri aktif konumda ise mümkün olmalıdır.
5.5.3.7 Güvenlik sistemi harekete geçirildiğinde ve hareketli durdurucular veya tetikleme düzeni aktif
konumda olmadığında, elektriksel acil durum işlemi yalnızca aşağı yönde mümkün olmalıdır.
İlerlemenin her iki ucu hareketli durdurucu/durdurucular ve/veya ön tetiklemeli durdurma sistemi/sistemleri
vasıtasıyla korunuyorsa, bu bilgi bunun asansör boşluğunun üst veya alt ucundan olup olmadığını dikkate
almaya izin vermelidir.
İşitilebilir işaret, hareketli durdurucular veya tetikleme düzeni aktif konumda olması durumunda, 60 saniye
sonra kapatılabilmelidir.
8
ICS 91.140.90 TÜRK STANDARDI TS EN 81-21/Ocak 2011
5.6.1 EN 81-1:1998 ve EN 81-2, Madde 8.13.3 kurallarının yerine getirilemediği yerlerde, kabin çatısına
kalıcı olarak kolayca ve güvenli bir şekilde genişletilebilen bir korkuluk tesis edilmelidir.
e) Acil durum elektriksel çalışma için yöne bağımlı bir anahtar (EN 81-1:1998 ve EN 81-2, Madde
14.1.2), korkuluğun (katlı veya çekili değilse) asansör boşluğu tabanı ile çakışamadığı bölgede yukarı doğru
acil durum çalışmalarını önlemelidir.
Not – Korkuluk için bu yöne bağımlı anahtar Madde 5.5.3.4’e göre ilave son sınır anahtarı ile
gerçekleştirilebilir.
5.7.1 Genel
Asansör, kuyu içinde güvenlik alanları (Madde 5.7.2) ve asansörün çalışmasını kontrol eden bir güvenlik
sistem (Madde 5.7.3) sağlayan düzenlerle donatılmalıdır.
9
ICS 91.140.90 TÜRK STANDARDI TS EN 81-21/Ocak 2011
5.7.2.2.1 Tetikleme düzeni, muayene ve bakım işlemleri kuyudan veya kabin çatısından veya asansör
boşluğu dışından tamamiyle güven içinde yapılabilecek şekilde kolayca erişilebilir olmalıdır.
a) Durdurma dişlisi kabin üzerine takılmalı ve kabinin kılavuz rayları üzerinde hareket etmelidir.
b) Durdurma dişlisi, takılma işlemi için mekanik bir bağlama kullanarak mekanik bir tetikleme düzeni ile
takılmalıdır.
c) Durdurma dişlisi, kabin takılma noktasının altında herhangi bir konumda iken tetikleme düzeni ve
bağlama ile takılı tutulmalıdır.
Dinamik etkiler veya kurtarma işlemi nedeniyle durdurma dişlisi serbest kalması durumunda, kabin gerekli
güvenlik alanını muhafaza ederek takılma noktasının altına aşağı doğru yeniden hareket ettiğinde yeniden
takılmalıdır.
e) Durdurma dişlisini harekete geçirmek için gerekli kuvvet en az aşağıdaki iki değerden büyüğü olmalıdır:
1) Sürtünme nedeniyle toleransları dikkate alan durdurma dişlisinin etki kuvvetinin iki katı,
2) 300 N.
f) Durdurma dişlisi, takıldığında, ettiği durumda EN 81-1:1998 ve EN 81-2, Madde 14.1.2 ile uyumlu bir
elektriksel güvenlik düzenini çalıştırmalıdır.
g) Durdurma dişlisi takıldığında veya tetiklendiğinde, serbest bırakılması yetkin bir kişinin müdahalesini
gerektirmelidir.
h) Serbest kalmasından sonra, durdurma dişlisi çalışma şartında olmalıdır.
İ) Ön tetikleme düzeni, nesnelerin, kir ve pasın kazara girmesine karşı korunmalıdır.
j) Ön tetiklemeli durdurma sistemi, güvenlik tertibatının sıfır ile takılma hızı arasında herhangi bir hızdan
kabini durdurma yeteneğinde olmalı ve durmuş olarak muhafaza etmelidir.
k) Durdurma dişlisi ile en büyük yavaşlama, güvenlik tertibatı vasıtasıyla yaratılandan daha yüksek bir
yavaşlama meydana getirmemelidir.
l) Durdurma dişlisi çalıştığında, yükü düzgün olarak dağıtılmış veya dağıtılmamış kabin zemini normal
konumundan itibaren % 5’ten daha fazla eğilmemelidir.
m) Ön tetiklemeli durdurma sistemi Ek C’deki kurallara göre tasarımlanmalı ve doğrulanmalıdır.
5.7.2.3 Boşluklar
Kabin hareketli durdurucuların tam olarak sıkıştırılmış tamponları üzerinde durduğunda veya kabin ön
tetiklemeli durdurucu sistemi (Ek C’ye bakılmalıdır) tarafından durdurulduğunda, aşağıdaki şartlar aynı anda
sağlanmalıdır:
a) Yüzeylerinden bir üzerinde duran 0,50 m x 0,60 m x 1,0 m’den az olmayan dikdörtgen bir bloğu
alabilmek için kuyuda yeterli boşluk olmalıdır.
b) Kuyunun tabanı ile kabinin en alt bölümü arasındaki serbest düşey mesafe en az 0,60 m 2) olmalıdır. Bu
mesafe aşağıdakiler arasında 0,15 m’lik yatay bir mesafe içinde en az 0,10 m’ye kadar azaltılabilir:
1) Kenetleme düzeni blokları, kilit mandalı düzenleri, düşey kayar kabin kapısı/kapıları ve komşu
duvarların koruma kapağı veya bölümleri,
2) Kabinin en alt bölümleri ve kılavuz rayları.
Kabin, normal çalışma için tam olarak sıkıştırılmış tamponlar üzerinde durduğunda, kabinin en alt bölümleri
ile kuyunun tabanı arasındaki herhangi bir çarpışma önlenmelidir.
10
ICS 91.140.90 TÜRK STANDARDI TS EN 81-21/Ocak 2011
c) Kuyu içinde en yüksek bölümler arasındaki serbest düşey mesafe, örneğin yukarıda b) 1) ve b) 2)’de
ayrıntılandırılan maddeler hariç, kabinin en yüksek konumunda ve en alt bölümlerinde bulunan
dengeleme halatları ile ilgili bir germe düzeni en az 0,30 m olmalıdır.
d) Kuyunun tabanı veya buraya kurulan donanımın üstü ile tersine çevrilmiş pistonun aşağı doğru ilerleyen
piston kafa bağlantısı düzeneğinin en alt bölümleri arasındaki serbest düşey mesafe en az 0,50 m
olmalıdır.
Bununla birlikte, piston kafa bağlantısı düzeneği altına istemsiz erişim kazanmanın imkansız olduğu
durumda (örneğin EN 81-1:1998 ve EN 81-2, Madde 5.6.1’e göre örtü sağlayarak), bu düşey mesafe 0,50
m’den en az 0,10 m’ye azaltılabilir.
e) Kuyunun tabanı ile doğrudan etki eden asansörün kabini altındaki teleskopik bir pistonun en alt
kılavuzlama çatalı arasındaki serbest düşey mesafe en az 0,50 m olmalıdır.
5.7.2.4 Çalışma
Hareketli durdurucular veya tetikleme düzeni aşağıdaki gibi çalıştırılmalıdır:
a) En azından güvenlik sisteminin (Madde 5.7.3) harekete geçirildiğinde otomatik olarak veya
b) Elle.
a) Otomatik hareketli durdurucular veya otomatik tetikleme düzeni, en azından besleme gücünün yeniden
gelmesine kadar aktif konumda harekete geçirilmeli ve muhafaza edilmelidir.
b) Elle çalıştırılan hareketli durdurucular veya elle çalıştırılan tetikleme düzenleri için, mekanik bir güvenlik
düzeni kabini durağan tutmalıdır. Bu düzen en azından besleme gücünün yeniden gelmesine kadar aktif
konumda harekete geçirilmeli ve muhafaza edilmelidir.
5.7.2.4.2 Elle çalıştırma durumunda, Madde 5.7.2.4.1 b)’ye uygun mekanik güvenlik düzeni, hareketli
durdurucular veya tetikleme düzeni aktif konumda değilse, kabinin aşağı yönde herhangi bir hareketini
önlemek için, güvenlik sistemi (Madde 5.7.3) çalıştırılmalıdır.
5.7.3.1 EN 81-1:1998 ve EN 81-2, Madde 14.1.2’ye uygun bir elektrik güvenlik düzeni:
Elle açılan kapılara sahip asansörler için EN 81-1:1998 ve EN 81-2, Madde 14.1.2’ye uygun ikinci bir şalter,
kuyuya erişimi sağlayan herhangi bir kapının açılması durumunda, kabinin herhangi bir hareketini
önlemelidir. Bu şaltere bir alet kullanılmaksızın erişilmemelidir.
Pervazının, kuyu zemininden 2,5 m’den daha az bir mesafeye sahip olduğu herhangi bir kapı/çatı kapağı,
kuyuya erişim kapısı olarak kabul edilir.
5.7.3.2 Güvenlik sisteminin başlangıç konumuna geçmesi ve asansörün normal çalışmaya geri dönmesi
yalnızca bir elektrik başlangıç konumuna getirme düzeninin çalıştırılmasıyla yapılmalıdır.
1) Refüj boşluğunun 0,5 m’den (EN 81-1/2) 0,6 m’ye artırılması, güvenlik boşluklarını sağlayan mekanik
düzenlerin düzenlemesi nedeniyle mümkün değildir ve mevcut binalarda bir değişiklik gerektirmez.
11
ICS 91.140.90 TÜRK STANDARDI TS EN 81-21/Ocak 2011
a) İstenmeyen hiçbir çalışmanın olmamasını temin için asma kilit veya eşdeğeri ile kilitlenmelidir, ve
b) Kuyunun dışına konulmalı ve yalnızca yetkili kişilerce (bakım, inceleme ve kurtarma) erişilmelidir, ve
c) Başlangıç konumuna getirme düzeni harekete geçirilmiş olarak kaldığında normal çalışmayı önleyen,
EN 81-1:1998 ve EN 81-2, Madde 14.1.2’ye uygun bir elektrik güvenlik düzeni ile izlenmelidir.
5.7.3.4 EN 81-1:1998 ve EN 81-2, Madde 14.1.2 ile uyumlu ilave bir son sınırlama şalteri, hareketli
durdurucuların tamponlama bölümleri çarpmadan önce veya tetikleme düzeni durdurma dişlisine takılmadan
önce inceleme çalışması altındaki kabinin aşağı yönde hareketini kesmelidir. Bu şalter kabinin yukarı yönde
hareketine izin vermelidir.
Kabinin durma konumunda, kabinin alt bölümüne yerleştirilen bütün bileşenlerin muayeneleri ve deneyleri ile
bakım işlemleri kuyu içinden veya kuyunun dışından tamamen güvenli bir şekilde yapılabilmelidir.
5.7.3.5 Asansörün normal çalışması yalnızca hareketli durdurucuların veya tetikleme düzeninin aktif
olmayan konumda veya güvenlik sisteminin harekete geçirilmediği durumda mümkün olmalıdır.
5.7.3.6 Güvenlik sistemi harekete geçirildiğinde, inceleme işlemi yalnızca tetikleme düzeninin hareketli
durdurucularının aktif konumda olması durumunda mümkün olmalıdır.
5.7.3.7 Güvenlik sistemi harekete geçirildiğinde ve hareketli durdurucular veya tetikleme düzeni aktif
konumda olmadığında, elektriksel acil durum çalışması yalnızca yukarı yönde mümkün olmalıdır.
İlerlemenin her iki ucu, hareketli durdurucu/durdurucular ve/veya ön tetikleme durdurma sistemi/sistemleri
tarafından korunuyorsa, bu bilgi kuyunun alt ucundan veya üst ucundan olup olmadığına dikkat çekmelidir.
Duyulabilir işaret, hareketli durdurucular veya tetikleme düzeninin aktif konumda olması durumunda, 60
saniye sonra kapatılabilir.
Bu tür kalıcı vasıtalar 0,50 m’yi aşan kuyu derinliği için gerekli değildir.
12
ICS 91.140.90 TÜRK STANDARDI TS EN 81-21/Ocak 2011
5.8.1 Genel
Her bir kabin pervazına, aşağıdakileri sağlayacak, genişletilebilir bir koruma kapağı takılmalıdır:
a) Koruma kapağının sabit bölümü ve hareketli bölümü/bölümleri, aşağıdakileri karşılayan açık tahliye
girişinin tüm enini kaplamalıdır,
b) En alttaki hareketli bölümün düşey kısmı yatay düzlemle açısı 60˚ den daha az olmayan bir oda ile
aşağı doğru genişletilmelidir. Bu odanın yatay düzlem üzerinde iz düşümü 20 mm’den az olmamalıdır.
c) Genişletilmiş koruma kapağı, yuvarlak veya kare kısmında 5 cm2 lik bir alan üzerine düzgün olarak
dağıtılmış, kuyunun dışından içine doğru herhangi bir noktada koruma kapağına dik açıda, 300 N’luk bir
kuvvet uygulandığında aşağıdakilere dayanacak şekilde mekanik bir dayanıma sahip olmalıdır:
d) Sabit düşey bölümün yüksekliği en az tahliye pervaz seviyesi üzerinde uzatılmış kilitsiz bölgeye eşit
olmalıdır.
e) Genişletilmiş koruma kapağının düşey bölümünün yüksekliği en az 0,75 m olmalıdır.
a) Normal çalışma altında geri çekilen, gerektiğinde elle uzatılabilen bir koruma kapağı aşağıdaki
şartları tam olarak yerine getirmelidir:
Not – Koruma kapağı ile ilgili yöne bağımlı şalter Madde 5.7.3.4’e göre ilave son sınırlama şalteri ile
gerçeklenebilir.
b) Veya normal çalışma altında geri çekilen, acil durum kilit açma anahtarı ile herhangi bir tahliye kapısını
açmak üzere otomatik olarak uzatılan bir koruma kapağı aşağıdaki şartları yerine getirmelidir:
1) Koruma kapağı geri çekili konumda değilse, asansörün normal çalışması EN 81-1:1998 ve EN 81-
2, Madde 14.1.2 ile uyumlu bir elektrik güvenlik düzeni vasıtasıyla nötralize edilmelidir,
2) Kabin kapısı, EN 81-1:1998 ve EN 81-2, Madde 8.9.3 ile uyumlu bir kilitleme düzeni ile
donatılmalıdır,
3) Kabin kapısının kilidini açmak için, kurtarma tahliyesinden erişilebilen mekanik bir düzen
sağlanmalıdır,
4) Besleme güç kaynağının kesilmesi durumunda (kesilme veya yalıtma), kabin koruma kapağı
otomatik olarak genişletilmiş konuma hareket ettirilmelidir,
5) Kabinin koruma kapağının geri çekili konuma getirilmesi aşağıdaki durumlarda mümkün olmalıdır:
13
ICS 91.140.90 TÜRK STANDARDI TS EN 81-21/Ocak 2011
ii) Uygun vasıtalarla, yalnızca en alt tahliyeden, kuyu zemininden veya kabin çatısından
elle.
6) Yöne bağımlı bir şalter (EN 81-1:1998 ve EN 81-2, Madde 14.1.2) kabin koruma kapağı, geri çekili
olmadığında, kuyu zemini ile çakışabildiği yerlerdeki bölgede aşağı doğru incelemeyi ve acil durum
çalışmalarını engellemelidir.
Not – Koruma kapağı ile ilgili yöne bağımlı şalter Madde 5.7.3.4’e göre ilave son sınırlama şalteri ile
gerçeklenebilir.
c) Veya normal çalışma altında genişletilen, kabin en alt konumuna geldiğinde geri çekilen bir koruma
kapağı aşağıdaki şartı yerine getirmelidir:
Kabin, tam olarak sıkıştırılmış tamponları üzerinde duran konumundan itibaren en alt tahliye pervazı
üzerinde 1 m’den daha fazla olmayan bir konuma genişletilen bir bölgede olmadığında, koruma kapağı
genişletilme konumunda değilse, normal çalışma EN 81-1:1998 ve EN 81-2, Madde 14.1.2 ile uyumlu
elektrik güvenlik düzenleri ile nötralize edilmelidir.
Çalışma alanlarındaki açık yükseklik 2,0 m’den az olduğunda, uyarılar örneğin ISO 3864-1’e göre sarı ve
siyah şeritler kullanılarak ve yeterli uyarı işareti uygun biçimde konulmalı ve bu alanların üzerindeki tavan
altına yumuşak malzemeler sağlanmalıdır.
Tavandaki yumuşak malzemelerin en alt yüksekliğine kadar ölçülen makina dairesinin açık yüksekliği,
çalışma alanları için 1,80 m’den az olmamalıdır.
Erişim kapıları 0,60 m’lik en az genişliğe ve 1,70 m’lik en düşük yüksekliğe sahip olmalıdır. Kapılar daire
içine doğru açılmamalıdır.
Yüksekliğin 1,80 m’den az olması durumunda, kapının her iki yanına uygun uyarılar, örneğin ISO 3864-1,
Şekil 17’ye uygun sarı ve siyah şeritler kullanılarak ve/veya yeterli bir uyarı işareti uygun bir şekilde
konulmalıdır.
Kişiler için erişim kurtarma kapıları en az 0,60 m x 0,80 m ‘lik açık bir geçiş sağlamalı ve karşı
dengelenmelidir.
Boyutlardan biri 0,80 m’den az olduğunda, kurtarma kapısının her iki yanına uyarılar, örneğin ISO 3864-1,
Şekil 17’ye uygun sarı ve siyah şeritler kullanılarak ve/veya yeterli bir uyarı işareti uygun bir şekilde
konulmalıdır.
Kasnak odasında kontrol panoları ve kabinleri bulunması durumunda ve çalışma alanlarındaki açık yükseklik
2,0 m’den az olduğunda, uyarılar örneğin ISO 3864-1, Şekil 17’ye göre sarı ve siyah şeritler kullanılarak
ve/veya yeterli bir uyarı işareti uygun biçimde konulmalı ve bu alanların üzerindeki tavan altına yumuşak
malzemeler sağlanmalıdır.
Gerekirse tavandaki yumuşak malzemelerin en alt yüzeyine kadar ölçülen kasnak odasının açık yüksekliği,
çalışma alanları için 1,80 m’den az olmamalıdır.
14
ICS 91.140.90 TÜRK STANDARDI TS EN 81-21/Ocak 2011
Kişiler için erişim kurtarma kapıları en az 0,60 m x 0,80 m ‘lik açık bir geçiş sağlamalı ve karşı
dengelenmelidir.
Boyutlardan biri 0,80 m’den az olduğunda, kurtarma kapısının her iki yanına uyarılar, örneğin ISO 3864-1,
Şekil 17’ye uygun sarı ve siyah şeritler kullanılarak ve/veya yeterli bir uyarı işareti uygun bir şekilde
konulmalıdır.
Bir tahliye kapısının girişinin açık yüksekliği binanın kısıtlamaları ile izin verilen en yüksek değer olmalı,
ancak 1,80 m’den az olmamalıdır.
Yükseklik 2,0 m’den az olduğunda, kabin içine ve tahliye kapısına uyarılar örneğin ISO 3864-1, Şekil 17’ye
göre sarı ve siyah şeritler kullanılarak ve/veya yeterli bir uyarı işareti uygun biçimde konulmalı ve
a) Kapı üst pervaz kenarları yatayla 30°den daha fazla olmayan 2,0 m yüksekliğe kadar eğik bir yüzeyle
sağlanmalıdır, veya
b) Kenarlar yumuşak malzemeyle kaplanmalıdır.
Kapı mekanizması kabin kapısı yüksekliğine kadar kaplanmalıdır.
Not – Aşağıdaki çizelgede listelenen doğrulama yönetmeleri, doğrulamanın asansör üzerinde (sertifikasyon,
hizmete verme, vb) yapıldığı şartlara uydurulmalıdır.
15
ICS 91.140.90 TÜRK STANDARDI TS EN 81-21/Ocak 2011
16
ICS 91.140.90 TÜRK STANDARDI TS EN 81-21/Ocak 2011
- Hareketli durdurucular ve ön tetiklemeli güvenlik sistemi, boş kabin ve beyan hızında dinamik
olarak deneyden geçirilmelidir.
Tamburlu asansörler için ve hidrolik asansörler için, ilave son sınırlama şalteri kısa devre edilmelidir.
Deneyden sonra, asansörün normal kullanımını kötü yönde etkileyebilen hiçbir olumsuzluk meydana
gelmediği değerlendirilmelidir. Gözle muayene yeterli kabul edilir.
- Hareketli durdurucular ve ön tetikleme güvenlik sistemi, kabin beyan yükünde yüklü iken ve beyan
hızında dinamik olarak deneyden geçirilmelidir.
Hidrolik asansörler için, ilave son sınırlama şalteri kısa devre edilmelidir.
Deneyden sonra, asansörün normal kullanımını kötü yönde etkileyebilen hiçbir olumsuzluk meydana
gelmediği değerlendirilmelidir. Gözle muayene yeterli kabul edilir.
- Küçültülmüş kuyu ve/veya baş oda durumunda, koruyucu önlemler hakkında bilgi alınmalıdır.
Ön tetiklemeli durdurma sistemi için, anma, en az ve en büyük frenleme mesafeleri teknik dosyada (Madde
6.3) ve asansörün talimat el kitabında belirtilmelidir. Bir bölge deneyinde bu menzilin dışına çıkılan frenleme
mesafesi durumunda nasıl ilerleneceğine dair bilgi verilmelidir.
Dikkat çekmek için kullanılan karakterlerin en küçük yüksekliği aşağıdaki gibi olmalıdır:
17
ICS 91.140.90 TÜRK STANDARDI TS EN 81-21/Ocak 2011
a) Makina aksamı bölgeleri, acil durum çalışma düzenleri için ve başlangıç konumuna getirme düzeni
yeri için:
Uyarı işaretlerinin en küçük büyüklüğü ISO 3864-1:2002, Madde 10 kurallarına uygun olmalıdır.
Takip eden açıklamayı taşıyan bir uyarı: “Tehlike – Küçültülmüş üst boşlukları – Talimatlara uyunuz”
yazılmalıdır:
a) Acil durum çalışma düzenlerinde makina aksamı bölgelerinde,
b) Asansörü başlangıç konumuna getiren düzende veya üzerinde,
c) Kabin çatısında.
Şekil 1
Şekil 2
18
ICS 91.140.90 TÜRK STANDARDI TS EN 81-21/Ocak 2011
Şekil 3
19
ICS 91.140.90 TÜRK STANDARDI TS EN 81-21/Ocak 2011
Ek A
5.6.2.e) Asansör kuyusunun tavanı ile çarpışmayı önleyen yön bağımlı şalter 2
20
ICS 91.140.90 TÜRK STANDARDI TS EN 81-21/Ocak 2011
Ek B
(Bilgi için)
Periyodik muayeneler ve deneyler, önemli bir değişiklikten sonra veya
bir kazadan sonra muayeneler ve deneyler
Bu periyodik deneyler, tekrarlanmaları boyunca, aşırı yıpranmaya neden olmamalı veya asansörün
güvenliğini azaltma ihtimali taşıyan baskılara maruz bırakmamalıdır. Bu özellikle güvenlik tertibatı, tamponlar
ve hareketli durdurucu/durdurucular gibi bileşenlerin deneyi durumunda böyledir. Bu bileşenler üzerinde
deneyler yapılması durumunda, bunlar boş kabin ile ve azaltılmış bir hızda yapılmalıdır.
B.2 Önemli bir değişiklikten sonra veya bir kazadan sonra muayeneler ve deneyler
EN 81-1:1998 ve EN 81-2, E.2.b) aşağıdaki gibi tamamlanır:
- Hareketli durdurucular,
21
ICS 91.140.90 TÜRK STANDARDI TS EN 81-21/Ocak 2011
Ek C
Bu ek, ön tetiklemeli durdurma sistemlerinin uygunluğunun doğrulanması için deney işlemlerini tanımlar.
Genel önlemler için EN 81-1:1998 ve EN 81-2, F.0 uygulanır.
C.2.2 İlgili şartların deneyden geçirilmesi için gerekli olan, belli sayıda ön tetiklemeli durdurma sistemleri
takımı sağlanmalıdır. Bu takımlar, sistem ile ilgili olan, kabin askısı ve diğer bileşenleri içerebilir. Düzenin
üzerinde hareket ettiği kılavuz rayları da ayrıca uygun boyutlarda sağlanmalıdır.
22
ICS 91.140.90 TÜRK STANDARDI TS EN 81-21/Ocak 2011
Deneyler, değiştirilmek zorunda olunduğunda belirtilmesi gereken ölçütlerin söz konusu olduğu kılavuz
rayının aynı bölümünde yapılmalıdır.
Her bir deney için yavaşlamanın zamana göre ortalaması alınmalıdır. Hiçbir üst değeri, ortalama
yavaşlamayı 2’den daha fazla artırmamalıdır. Ortalama yavaşlamadan ortalama frenleme kuvveti
hesaplanmalıdır.
Bir kez ayarlama ve aynı fren çeneleri ile yapılan altı ardışık deneyden hiçbiri için frenleme kuvveti, bu
ayarlama için belirtilen anma frenleme kuvvetinden ± % 25’den daha fazla farklı olmamalıdır.
Anma frenleme kuvveti, deney düzeneğindeki tahrik kasnağı üzerindeki en yüksek statik dengesiz
kuvvetlerin yaklaşık iki katı (± % 20) olmalıdır.
Kılavuz rayının farklı bir bölümünde yapılan ilave deneyler, örneğin az ya da aşırı yağlama, güvenlik
tertibatının toleransları, vb. gibi normal çalışma altında beklenen etkilere sahip durdurma davranışını
göstermelidir.
Azaltılmış takılma hızarı ile (% 50, % 10 ve % 0’lık en yüksek takılma hızı) kılavuz rayının farklı bir
bölümünde yapılan daha başka deneyler, asansörün amaçlanan yük şartlarında durdurması ve durmuş
olarak kalmasını göstermelidir.
C.4 Hesaplama
Çizelge C.1 ve Çizelge C.2, asgari ve azami şartlar için etkilerin nasıl birleştirilebileceğine dair örnekleri
gösterir. Frenleme kuvvetine ait toleranslar Madde C.3’e göre yapılan deneylerle doğrulanmalıdır.
Azami en kötü frenleme mesafesi, tetikleme düzeninin yeri ile ilgili değer olmalıdır. Asgari en kötü duruma ait
frenleme mesafesi en yüksek yavaşlamanın hesaplanması için ilgili değer olmalıdır.
23
ICS 91.140.90 TÜRK STANDARDI TS EN 81-21/Ocak 2011
Çizelge C.1 – Yukarı yönde yerin deney durumları ve en kötü durum şartları ile ilgili etkiler ve birleştirmeler –
Örnekler
Şartlar
Parametreler Azami yer deney Asgari yer deney Azami en kötü Asgari en kötü
durumu durumu durum durum
Kabin içinde
veya üzerindeki 0 0 750 N a % 100 b 2000 N
c
yük
Uygulanan fren Hayır Hayır Hayır Evet Hayır
Dişli makinanın
takılı atalet Evet Evet Evet Evet Hayır
kütleleri
Bileşenlerin Beklenen en Beklenen en Öngörülebilen en Öngörülebilen en
toleransları yüksek azalan yüksek artan yüksek azalan yüksek artan
frenleme frenleme frenleme frenleme
kuvvetleri kuvvetleri kuvvetleri kuvvetleri
Sürtünmenin Beklenen en Beklenen en Öngörülebilen en Öngörülebilen en
toleransları yüksek azalan yüksek artan yüksek azalan yüksek artan
frenleme frenleme frenleme frenleme
kuvvetleri kuvvetleri kuvvetleri kuvvetleri
Yıpranma Beklenen en Öngörülebilen en
yüksek azalan 0 yüksek azalan 0
frenleme frenleme
kuvvetleri kuvvetleri
Diğerleri Beklenen en Beklenen en Öngörülebilen en Öngörülebilen en
yüksek azalan yüksek artan yüksek azalan yüksek artan
frenleme frenleme frenleme frenleme
kuvvetleri kuvvetleri kuvvetleri kuvvetleri
a
750 N kabin içinde veya kabin çatısı üzerinde bir adet kişiyi gösterir.
b
% 100 beyan yük şartını gösterir.
c
2000 N kabin çatısı üzerinde duran iki kişinin durumunu gösterir.
Çizelge C.2 – Aşağı yönde yerin deney durumları ve en kötü durum şartları ile ilgili etkiler ve birleştirmeler –
Örnekler
Şartlar
Parametreler Azami yer deney Asgari yer deney Azami en kötü Asgari en kötü
durumu durumu durum durum
Kabin içinde veya
üzerindeki yük % 100 a % 100 % 100 750N b
24
ICS 91.140.90 TÜRK STANDARDI TS EN 81-21/Ocak 2011
25
ICS 91.140.90 TÜRK STANDARDI TS EN 81-21/Ocak 2011
Ek ZA
(Bilgi için)
Bu standardın Avrupa Birliği Direktiflerinin temel gerekler veya diğer
hükümleri ile ilişkili olan maddeleri
Bu standard, Avrupa Birliğinin 95/16/EC2 Direktifinin temel gereklere uyum sağlamak için Avrupa Komisyonu
ve Avrupa Serbest Ticaret Örgütü tarafından CEN’e verilen talimata göre hazırlanmıştır.
Bu standardda uygunluk, dikkate alınan Avrupa Birliği Direktifleri ve ilgili EFTA düzenlemelerinin önemli
maddelerine karşılık gelen temel kurallarına uygunluk anlamına gelir.
Bu standardın maddeleri Direktif’in Önemli Sağlık ve Direktif’in Karşılık gelen Önemli Sağlık ve
Güvenlik Kuralları (EHSR) Güvenlik Kuralları (EHSR)
Asansörler Makinalar Makinalar
95/16/EC 98/37/EC 2006/42/EC
5.1 Asansör kuyusunun 2.1
perfore duvarı
5.2 Kabin, karşı ağırlık veya 4.3
dengeleme ağırlığı arasındaki
boşluklar
5.3 Ayrı kuyudaki karşı ağırlık 4.3
5.4 Kuyudaki kasnaklar 1.3
5.5 Küçültülmüş üst boşluklar 2.2
5.6 Kabin çatısı korkuluğu 1.1 1.5.15 1.5.15
5.7 Küçültülmüş alt boşluklar 2.2
5.8 Koruma kapağı 4.4
5.9 Makina dairesinin 1.1 1.1.2 d 1.1.6
yüksekliği
5.10 Makina dairesi kapılarının 1.1 1.6.2 1.6.2
yüksekliği
5.11 Makina dairesi kurtarma 1.1 1.6.2 1.6.2
kapılarının boyutları
5.12 Kasnak odalarının 1.1 1.1.2 d 1.1.6
yüksekliği
5.13 Kasnak odası kurtarma 1.1 1.6.2 1.6.2
kapılarının boyutları
5.14 Tahliye kapılarının 1.1 1.6.2 1.6.2
yükseklği
7 Kullanım bilgisi 6.2
Not - Asansörler Direktifi Ek I Kısım 2.2’ye göre kabin üzerinde veya altında çarpma riskini önlemek için
alternatif önlemlerin uygulanması, serbest bölge veya refüj kuralının yerine getirilmesinin imkansız
olduğu yerlerde tesisini kısıtlar ve ulusal yetkililerin önceden onayına maruz olabilir.
2)
TSE Notu: (95/16/EC) Asansör Yönetmeliği T.C. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından 31.01. 2007 tarih
ve 26420 sayılı Resmî Gazete yayımlanmıştır.
26
ICS 91.140.90 TÜRK STANDARDI TS EN 81-21/Ocak 2011
Kaynaklar
[1] EN 81-71: 2005, Safety rules for the construction and installation of lifts - Particular applications to
passenger lifts and goods passenger lifts - Part 71: Vandal resistant lifts
[2] EN ISO 13857: 2008, Safety of machinery - Safety distances to prevent hazard zones being reached by
upper and lower limbs (ISO 13857: 2008)
[3] EN ISO 14121-1: 2007, Safety of machinery - Risk assessment - Part 1: Principles (ISO 14121-1: 2007)
27