ICS 13.

110

TRK STANDARDI

TS EN 294/Ekim 1995

NSZ
- Bu standard, CEN tarafndan kabul edilen EN 294 (1992) standard esas alnarak, TSE
MhendislikHizmetleri Hazrlk Grubu'nca hazrlanm ve TSE Teknik Kurulu'nun 24 Ekim 1995
Tarihli toplantsnda Trk Standard olarak kabul edilerek yaymna karar verilmitir.

ICS 13.110

TRK STANDARDI

TS EN 294/Ekim 1995

NDEKLER
0 - GR..................................................................................................................... 1
1- KULLANMA ALANI ............................................................................................... 1
2 - ATIF YAPILAN STANDARDLAR ........................................................................ 2
3 - TARFLER............................................................................................................. 2
3.1 - KORUYUCU ENGEL................................................................................................. 2
3.2 - GVENLK MESAFES ............................................................................................. 2

4 - GVENL MESAFE DEERLER......................................................................... 2

4.1 - GENEL ...................................................................................................................... 2
4.1.1 - Varsaymlar.......................................................................................................................... 2
4.1.2 - Riziko Deerlendirmesi........................................................................................................ 2

4.2 - YUKARIYA UZANMA (ekil .1) ................................................................................. 3

4.3 - KORUYUCU ENGEL ZERNDEN UZANMA ........................................................... 4
4.4 - ETRAFA UZANMA .................................................................................................... 5
4.5 - AIKLIKTAN UZANMA ............................................................................................. 5

5 - LAVE KORUYUCU ENGELLERN GVENLK MESAFELER ZERNE TESR

................................................................................................................................... 9

ICS 13.110

TRK STANDARDI

TS EN 294/Ekim 1995

MAKNELERDE GVENLK EL VE KOLLARIN TEHLKEL BLGELERE ERMESNE KARI

GVENLK MESAFELER
0 - GR
Bu Standard, EN- Makine direktifleri ve ilgili EFTA kurallar anlam ierisinde hafmonize edilmi bir
standard yapmak iin hazrlanmtr.
TS EN 292-1 e gre ,genellikle,yaralanmaya sebep ve sala zararl olmakszn kullanma amacna
gresrekli almak tanmak, yerletirilmek , ayarlanmak, idame ettirilmek .sklmek ve atk hale
getirilmekamacyla fonksiyonunu ifa edebildii takdirde makinenin gvenli olduu ifade edilir.
Buna ulama iin metotlar :
- Rizikonun tasanm yoluyla azaltlmas;
- Korunma tedbirleri;
- Kullanma iin malumat (sinyaller, iaretler, talimatlar);
- ahsi koruyucu donanmlar,
- Kullanc tarafndan alnan gvenlik tedbirieri iletme ruhsat, gvenlik bakmndan organizasyon
vastalardr.
Gvenlie ulamak iin vasta ve tedbirler:
- Azaltlan rizikonun faydas
- Buna ulamak iin ihtiya duyulan dier faydalarn kayb,arasndaki dengeyi kurmaldr.
Denge, belirli bir riziko iin makul bir gvenlik seviyesi salamal.
Makinenin sebep olduu rizikosunun giderilmesinin veya azaltlmasnn bir metodu, el ve kollarn
tehlikeli blgelere erimesine kar gvenlik mesafelerinin kullanlmasdr.
Gvenli mesafelerinin tespitinde;
- Makine kullanlmakta iken uygulanan eriebilme;
- Avrupa lkelerinde mutat olarak bulunan mahalli gruplar dikkate alnarak tespit edilen antropometrik
veriler,
- Biyomekanik artlar; mesela, vcut ksmlarnn sktrlabilirlii ve uzanma imkanlar ve mafsallann
snrl hareketleri,
- Teknik ve uygulamayla ilgili grler, gz nne alnmaldr.
Bu standardda yanstlm olan u andaki teknik ve ekonomik durumlar gelitike, bu standard [da
ileride gelitirilebilir

1- KULLANMA ALANI
Bu standard, 3 ya ve zerindeki kiilerin el ve kollarnn tehlikeli blgelere erimesine kar gvenlik
mesafeleri iin deerleri tespit eder. Makul gvenlie, sadece bu mesafelerin uygulanmas ile
ulalabildii zaman bu gvenlik mesafeleri tatbik edilir.
NOT : Bu mesafeler; mesela, maddenin radyasyon ve emisyonu gibi baz tehlikelere kar yeterli
koruma salamayabilir.Byle tehlikeler iin ilave veya dier tedbirlerin alnmas gerekir.
Bu gvenlik mesafeleri, tehlikeli blgelere ilave yardmc malzeme olmakszn ve deiik ulama
{durumlar iin belirlenmi artlar altnda ulamaya abalayan kiileri korur.
Bu standard, belirti elektrik standardlannda zel deney metotlarn kullanan; mesela deney parma
kullanlmas gibi makinelerde uygulanmaz.
Baz uygulamalar iin, izelge 1 de verilen en az aralklardan makul gerekelerle sapmada
bulunulabilir.

ICS 13.110

TRK STANDARDI

TS EN 294/Ekim 1995

Bu uygulamalarla ilgili standardlar, makul gvenlie nasl ulalabildiini gstermelidir.

2 - ATIF YAPILAN STANDARDLAR

EN, ISO, lECvb. No
EN 292-1

Ad
TS No
(ngilizce)
Safety of Machinery-Basc
Concepts, General Pnnciples
for Design Part 1 -Basic
Terminology, Methodology

Ad
(Trke)

Atf yaplan standardlarn en son basklar geerli olacandan, atf yaplan bu standartlardaki revizyon
veya tadil ile yaplan deiiklikler takip edilmeli ve gerektiinde atf yapan bu standardda yeni
dzenlemeler yaplmaldr.

3 - TARFLER
Bu Standard iin EN 292-1'de verilen tariflere ilave olarak aadaki tarifler uygulanr.

3.1 - KORUYUCU ENGEL

Bir makinenin paras olup vcudun ve/veya bir ksmn hareketini kstlayan: mesela koruyucu
gibi.fiziki bir engeldir.

3.2 - GVENLK MESAFES

Bir koruyucu engelin tehlikeli blge nne yerletirilmesi mecburiyeti olan en az uzaklktr

4 - GVENL MESAFE DEERLER

4.1 - GENEL
4.1.1 - Varsaymlar
Gvenli mesafeler, aadaki varsaymlar dikkate alnarak tespit edilmitir:
- Koruyucu engel ve iinde bulunan aklklarn ekil ve konumu;
- Vcut veya vcudun ilgili bir ksmn kstlayan yzeylerden llen gvenli mesafeler;
- Koruyucu engelin zerinden veya aklk ierisinden tehlikeli blgeye gemek amacyla bir
teebbste bulunan kiinin uygulayabilecei kuvvet denemesi;
- Kiilerin normal olarak ayakta duraca; ancak deme olmas gerekmeyen bir seviye olan referans
dzeyi mesela, alma platformu bir referans dzey olabilir.
- Referans dzeyini deitirmek iin sandalye, seyyar merdiven gibi hibir yardmc
malzeme kullanlmamas;
- Kolun tabii uzantsn bytmek iin ubuk veya alet gibi hibir yardmc malzeme kullanlmamas.

4.1.2 - Riziko Deerlendirmesi

Yukarya erimeye kar (Madde 4.2) veya koruyucu engel zerinden amaya kar aralk (Madde 4.3)
uygun gvenlik mesafelerinin seimi bir riziko deerlendirilmesine bal olmaldr. (Riziko
deerlendirmesi iin EN 292-2). Riziko deerlendirmesi bir yaralanma meydana gelmesi ihtimalini ve
bu yaralanmann nceden tahmin edilebilir iddetini esas almaldr. Riziko deerlendirilmesinin
dayand teknik analizi, bu standardda verilenlerden uygun bir seim yapmak iin esas olmaldr.
rnek 1: Srtnme veya anma tehlikesi sebebiyle dk bir rizikonun bulunduu yerlerde en
azndanizelge 1 kullanlmaldr (Madde 4.3.2.1).
rnek 2: Taklma
kullanlmaldr.

tehlikesi sebebiyle, yksek bir rizikonun bulunduu yerlerde, en azndan izelge 2

ICS 13.110

TRK STANDARDI

TS EN 294/Ekim 1995

ZELGE 1 - Dk Rizikolu Tehlike Blgeleri iin a, b ve c Boyutlar

Boyutlar mm dir.
1)
Tehlike
Koruyucu Engelin ykseklii b
1000
1200
1400
1600
1800
2000
2200
Blgesinin
ykseklii a
Tehlike blgesine olan yatay uzakl c
2)
2500
2400
100
100
100
100
100
100
100
2200
600
600
500
500
400
350
250
2000
1100
900
700
600
500
,350
1800
1100
1000
900
900
600
1600
1300
1000
900
900
500
1400
1300
1000
900
800
100
1200
1400
1000
900
500
1000
1400
1000
900
300
800
1300
,900
600
600
1200
500
400
1200
300
200
1100
200
0
1100
200
1) Ykseklii 1000 mm'den az olan koruyucu engeller, vcudun hareketini yeterli olarak
kstlamadklarndan dolay dahil edilmemitir.
2) 2500 mm'nin zerinde olan tehlikeli blgeler iin bk. Madde 4.2

2400

2500

100
-

,
,
-

ZELGE 2 - Yksek Rizikolu Tehlike Blgeleri in a, b ve c Boyutlar

Boyutlar mm dir.
1)

Tehlike Koruyucu Engelin ykseklii b

3)
Blgesi 1000
1200
1400
1600
Yksek Tehlike blgesine olan yatay uzakl
-lii a

1800

2000

2200

2400

2500

2700

2)

2700
2600
900
800
700
600
600
500
400
300
100
2400
1100
1000
900
800
700
600"
400
300
100
2200
1300
1200
1000
900
800
600
400
300
2000
1400
1300
1100
900
800
600
400
1800
1500
1400
1100
900
800
600
1600
1500
1400
1100
900
800
500
1400
1500
1400
1100
900
800
1200
1500
1400
1100
900
700
1000
1500
1400
1000
800
800
1500
1300
900
600
600
1400
1300
800
400
1400
1200
400
200
1200
900
0
1100
500
1) Ykseklii 1000 mm den az olan
koruyucu engeller, vcudun hareketinin yeterli olarak
dolay dahil edilmemitir.
2) 2700 mm'nin zerinde olan tehlikeli blgeler iin bk. Madde 4.2
3) 1400 mm'den daha alak olan koruyucu engeller, ilave gvenlik tedbirleri olmakszn kullanlmamaldr.

4.2 - YUKARIYA UZANMA (ekil .1)

4.2.1 -Tehlike blgesinden dk bir rizikonun olumas durumunda.tehlike blgesinin h ykseklii en
az 2500 mm olmaldr.
4.2.2 -Tehlike blgesinden yksek bir rizikonun olumas durumunda;
- ya tehlike blgesinin h ykseklii en az 2700 mm olmal,
- ya da baka emniyet tedbirleri kullanlmaldr.

ICS 13.110

TRK STANDARDI

4.3 - KORUYUCU ENGEL ZERNDEN UZANMA

4.3.1 Semboller
Koruyucu engellerin gsterilmesinde aadaki semboller kullanlr (ekil 2):
a Tehlike blgesinin ykseklii
b Koruyucu engelin ykseklii
c Tehlike blgesine yatay uzakl

TS EN 294/Ekim 1995

ICS 13.110

TRK STANDARDI

TS EN 294/Ekim 1995

4.3.2 - Deerler
4.3.2.1 - Tehlike blgesinden dk bir rizikonun (4.1.2) olumas durumunda, en azndan izelge
1'deverilen deerler kullanlmaldr.
Bu izelgede verilen deerler hibir ekilde enterplosyonu yaplmamaldr (Madde 4.3.3'e baknzj.
a, b ve c'nin bilinen deerleri, izelgedeki iki deerin arasnda bulunduunda, daha yksek gvenlik
seviyesini salayan deerler esas alnmaldr.
4.3.2.2 -Tehlike blgesinden yksek bir rizikonun (4.1.2) olumas durumunda;
- ya izelge 2'de verilen deerler,
- ya da baka emniyet tedbirleri, kullanlmaldr.
Bu izelgede verilen deerlerin hibir ekilde enterplosyonu yaplmamaldr (Madde 4.3.3'e baknz).
a, b ve c nn bilinen deerleri, izelgedeki iki deerin arasnda bulunduunda, daha yksek gvenlik
seviyesini salayan deerler esas alnmaldr.
4.3.3 - Ara deerlerin bulunmasnda izelge 1 ve izelge 2'nin kullanlmas
Aadaki rnekler,
izelgede bulunan deerlerden
baka deerlerin kullanlmas gerektiinde,
izelge 1ve izelge 2'nin kullanlmasnn rnekleridir.
Bu rneklerde izelge 1'deki deerler kullanlmtr.
rnek 1 :
Bilinen c ve a deeri ile koruyucu engelin b yksekliinin tayin edilmesi:
Tehlike blgesinin a ykseklii 1500 mm ve onun tasarlanan koruyucu engelden olan c yatay mesafesi
700 mm dir.izelge 1 kullanarak koruyucu engelin b yksekliinin en azndan 1800 mm olmas
gerektii
bulunur.
rnek 2 ;
Bilinen a ve deerleri ile, tehlike blgesinin yatay c mesafesinin tayini:
Koruyucu engelin b ykseklii 1300 mm ve tehlike blgesini a ykseklii 2300 mm dir.
izelge 1 kullanlarak koruyucu engelin tehlike blgesinden olan c yatay mesafesinin en azndan 600
mm olmas gerektii bulunur.
rnek 3
Bilinen b ve c deerleri tehlike blgesinin a yksekliinin tayini;
Koruyucu engelin b yksekilii 1700 mm ve tehlike blgesinden olan yatay mesafesi c 550 mm dir.
izelge 1 kullanlarak tehlike blgesinin a yksekliinin 1200 mm ila 2200 mm arasnda olmamas
gerektii bulunur.

4.4 - ETRAFA UZANMA

14 ya ve daha yukansndaki kiilerin ana hareketleri izelge 3'de gsterilmitir (Madde 5).

4.5 - AIKLIKTAN UZANMA

4.5.1 -14 ya ve daha yukarsndaki kiiler iin normal aklkar
izelge 4, 14 ya ve daha yukarsndaki kiiler iin normal aklklara ait gvenlik mesafelerini (sr)
verir, e boyutu kare akln kenarn,yuvarlak akln apn ,yark biimli akln ise dar yerini
gsteren deerlerdir.
120 mm'den byk aklklar iin Madde 4.3'e uygun gvenlik mesafeleri kullanlmaldr.
4.5.2 - 3 ya ve daha yukarsndaki kiiler iin normal aklklar
izelge 5, kol ve el kalnlnn en ince boyutlarn ve 3 ila 14 ya aras kiilerin davranlarn gz
nne alnarak dzenlenmitir. 14 yandan byk olan kiilerde bu izelge kullanlarak korunabilinir.

ICS 13.110

TRK STANDARDI

TS EN 294/Ekim 1995

e boyutu, kare akln kenarn.yuvarlak akln apn ,yark biimli akln ise en dar yerini
gsteren deerlerdir. 100 mm'den daha byk olan aklklar iin Madde 4.3'e uygun gvenlik
mesafeleri kullanlmaldr.
NOT: ocuklarn sklarak boulmasna kar tedbirler bu Standard kapsam dndadr.

ZELGE 3-14 Ya ve Daha Bykler iin Kol Hareketleri ve Gvenlik Mesafeleri

ICS 13.110

TRK STANDARDI

TS EN 294/Ekim 1995

ZELGE 4-14 Ya ve Daha Bykler iin Emniyetli Aklk Boyutlar

Boyutlar mm dir.

4.5.3 - Normal d aklklar

Normal d aklklarn kullanlmas durumunda, aadaki usul tatbik edilmelidir:
a) nce,teknik resiminde tam olarak izilebilecek ekilde,
- Daire eklindeki akln en kk ap,
- Kare eklindeki akln en kk kenar,
- Yark eklindeki akln dar olan
tarafnn genilii tespit edilmelidir (ekil 3).
b) izelge 4 veya 5'in herhangi birisinden ilgili gvenlik mesafesi seilmelidir.
c) Bu b) maddesinde seilen deerin en ksa olan gvenlik mesafesi olarak kullanlabilir.

ICS 13.110

TRK STANDARDI

ZELGE 5 - 3-14 Yandaki Kiiler iin Emniyetli Aklk Boyutlar

Boyutlar mm dir.

EKL 3-

TS EN 294/Ekim 1995

ICS 13.110

TRK STANDARDI

TS EN 294/Ekim 1995

5 - LAVE KORUYUCU ENGELLERN GVENLK MESAFELER

ZERNE TESR
izelge 1,2,3 (sekili), izelge 4 ve izelge 5'deki bir dzlem zerinde ilgili koruyucu engellerin
yerletirilmesi gsterilmitir.
Kol, el ve parmaklarn serbest hareketlerini snrlayabilen ve kabul edilmi tehlikeli blgelerdeki alan
byten ve belirti bir amac salayan ilave koruyucu engel veya yzeyler dnlmelidir.
Bu ilave engelin etkilerini gsteren rnekler izelge 3 ve izelge 6'da gsterilmitir.
zerinde kolun dinlenebildii koruyucu engeller.ve yzeyler her ada meyillendirilebilir.
ZELGE 6 - ilave Koruyucu Engeller iin Gvenlik Mesafeleri
Boyutlar mm dir