ICS 53.020.

20 TÜRK STANDARDI TS ISO 9927-1/Mart 1998

ÖNSÖZ

Bu standard, ISO tarafından kabul edilen ISO 9927-1 : 1994 standardı esas alınarak, TSE Makina
Hazırlık Grubu’na bağlı İnşaat ve Kazı Makinaları Özel Daimi Komitesi’nce hazırlanmış ve TSE Teknik
Kurulu’nun 31 Mart 1998 tarihli toplantısında Türk Standardı olarak kabul edilerek yayımına karar
verilmiştir.

TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
AHMET GÜLEZ'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 15.09.2014
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iLTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 53.020.20 TÜRK STANDARDI TS ISO 9927-1/Mart 1998

İÇİNDEKİLER
1 - KAPSAM............................................................................................................... 1
2 - ATIF YAPILAN STANDARDLAR ......................................................................... 1
3 - GENEL .................................................................................................................. 1
4 - ÇALIŞMA ÖNCESİ MUAYENE ............................................................................ 1
5 - DÜZENLİ MUAYENELER..................................................................................... 1
5.1 - MUAYENE ARALIKLARI ........................................................................................... 1
5.2 - MUAYENE PERSONELİ ........................................................................................... 1
5.2.1 - Tecrübeli Teknisyenler ........................................................................................................ 1
5.2.2 - Uzman Mühendisler............................................................................................................. 1
5.3 - MUAYENENİN TİPİ ................................................................................................... 2
5.4 - MUAYENE SONUÇLARI ........................................................................................... 2
EK A........................................................................................................................... 3

TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
AHMET GÜLEZ'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 15.09.2014
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iLTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 53.020.20 TÜRK STANDARDI TS ISO 9927-1/Mart 1998

VİNÇLER - MUAYENELER - BÖLÜM 1 : GENEL

1 - KAPSAM
Bu standard, ISO 4306-1, ISO 4306-2 ve ISO 4306-3’te tanımlanan vinçlerde yapılacak düzenli
muayeneleri kapsar.

2 - ATIF YAPILAN STANDARDLAR

Bu standardda atıf yapılan standardların atıf yapılan madde hükümleri, bu standardın hükümleri
sayılır. Atıf yapılan standardın yayımı tarihinde yürürlükteki baskısı geçerlidir. Ancak bütün
standardların zamanla tadil veya revizyona tâbi tutulması söz konusu olduğundan, ilgililer aşağıda
verilen standardların en yeni baskılarını kullanma olanaklarını araştırmaya özen göstermelidir. Bütün
standardların en yeni baskıları TSE’den temin edilebilir.

EN, ISO, IEC vb. Adı TS No Adı

No (İngilizce) (Türkçe)
ISO 4306-1 : 1990 Cranes - Vocabulary - Part 1 : TS 11063 : 1993 Kaldırma ve Taşıma Makinaları -
General Vinçler - Terimler - Kısım 1 : Genel
ISO 4306-2 : 1994 Cranes - Vocabulary - Part 2 : TS 5056 : 1987 Kaldırma Makinaları - Terimler -
Mobil Cranes Gezer Vinçler
ISO 4306-3 : 1991 Cranes - Vocabulary - Part 3 : TS ISO 4306-3 : Vinçler - Terimler - Bölüm 3 : Kule
Tower Cranes 1997 Vinçler

3 - GENEL
Vinçlerin emniyetli çalışmasını temin etmek için, uygun çalışma ve işletme şartları muhafaza
edilmelidir. Bu nedenle bütün vinçlerin düzenli muayenelere tâbi tutulması gereklidir. Bu düzenli
muayeneler, emniyetli şartlardan sapmaların tespit edilmesini ve düzeltilmesini temin eder. Bu
muayenelerin yaptırılması kullanıcının sorumluluğundadır.

4 - ÇALIŞMA ÖNCESİ MUAYENE

Vinç, çalışmaya başlamadan önce operatör tarafından muayene ve kontrol edilmelidir.

Genel olarak, çalışma öncesi muayene, emniyet tertibatlarının, işletme talimatlarına uygun olarak
yapılması gereken çalışma deneyi ve bu esnada görülecek kusurların gözle muayenesidir.

5 - DÜZENLİ MUAYENELER
5.1 - MUAYENE ARALIKLARI
Vinçler, çalışma süresi, işletme ve fabrika şartlarına bağlı olarak, tecrübeli bir teknisyen (Madde 5.2.1)
veya bir uzman mühendis (Madde 5.2.2) tarafından, gerektiği şekilde ve gerektiği zamanda muayene
edilmelidir. Ancak, düzenli muayene yılda en az bir kere yapılmalıdır.

5.2 - MUAYENE PERSONELİ

5.2.1 - Tecrübeli Teknisyenler

Meslekî birikimleri ve tecrübeleri sayesinde vinçler konusunda yeterli bilgiye sahip olan ve uygun
şartlardan sapmaları belirlemek için ilgili kurallara yeterli derecede aşina olan kişilerdir (özel olarak
eğitilmiş personel).

5.2.2 - Uzman Mühendisler

Vinçlerin tasarımında, imalât ve bakımında tecrübeli, ilgili kurallar ve standardlar hakkında yeterli
bilgiye ve muayeneyi yapmak için gerekli donanıma sahip ve vincin emniyet şartları hususunda hüküm
vermek ve emniyetli çalışmanın devamını temin etmek için alınması gereken tedbirler konusunda
karar vermek konumunda olan mühendislerdir.

1
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
AHMET GÜLEZ'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 15.09.2014
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iLTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 53.020.20 TÜRK STANDARDI TS ISO 9927-1/Mart 1998

5.3 - MUAYENENİN TİPİ

Genel olarak, düzenli bir muayene, gözle muayeneyi, çalışmanın doğrulanmasını ve etkinliğini ihtiva
eder. Diğer kurallar veya imalâtçı tarafından şart koşulmadıkça, tecrübeli teknisyenler için parçaların
sökülerek dağıtılması gerekli değildir. Uzman mühendisler tarafından yapılan muayeneler, vincin
emniyetli çalışma durumunun değerlendirilebileceği parçaların sökülerek dağıtılmasını gerektirebilir.
Muayeneler aşağıdaki sıra ile yapılmalıdır :
- Etiketlemeyi de ihtiva etmek üzere, vincin diğer dökümanlarının tetkiki,
- Hasar, aşınma, korozyon ve diğer herhangi bir değişiklikle ilgili parçaların ve tertibatların
durumlarının muayenesi,
- Mekanizmaların çalışma deneyi,
- Anma yükü altındaki emniyet tertibatı ve frenlerin etkinliği ile durumlarının muayenesi.
Değişik tipteki vinçlerin muayenesi için kontrol listesinin bir örneği Ek A’da verilmiştir.

5.4 - MUAYENE SONUÇLARI

Düzenli muayenenin sonuçları, muayeneyi yapan kişi tarafından kaydedilmelidir.
Tecrübeli teknisyenlerin raporlarında bütün gözlemler detaylandırılmalıdır. Uzman mühendislerin
raporları, gözlemlerden çıkarılan sonuçları ihtiva etmelidir.
Raporlar, aşağıdakileri ihtiva etmelidir :
- Muayenenin kapsamı,
- Henüz devam eden kısmî muayeneler,
- Bulunan kusurlar,
- Vincin daha fazla çalışmasının herhangi bir mahzurunun olup olmadığı hakkında bilgi.

2
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
AHMET GÜLEZ'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 15.09.2014
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iLTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 53.020.20 TÜRK STANDARDI TS ISO 9927-1/Mart 1998

EK A
(Bilgi İçin)

VİNÇLERİN DÜZENLİ MUAYENELERİ İÇİN ÖRNEK KONTROL LİSTESİ

Kontrol Listesi

Kontrol edilmesi gereken ayrıntılar aşağıda verilmiştir.

Eleman Yapılması Gereken Muayeneler

1 Parçalar ve Mekanik Tertibatlar

1.1 Vincin kızaklı yataklama yapısı

Dikmeler, kirişler, kollar, bağlantılar Durumu (çatlaklar, deformasyon, aşınma, korozyon)

1.2 Erişim merdivenleri ve yürüyüş yolları

Basamaklar, halka basamaklar, kirişler, yürüyüş Tesisat, durumu

yolu kaplamaları, plâtformlar, vb.

Koruyucu mahfazalar (parmaklıklar, ara kollar,

çember mahfazalar, ayak mahfazaları)

Tehlikeli bölgeleri belirten bilgi etiketleri ve

panolar

1.3 Vinç ve taşıyıcı üst raylar

Yürüyüş rayları, kızak tahditleri Tesisat ve durumu, raylar arası mesafe, uzunluk,
deformasyon
Kilitleme ve bağlama tertibatı Durumu, çalışması

1.4 Vinç yapısı (köprü, portal, kol, kule)

Kirişler, kollar, bağlantılar, tamponlar, uç Çatlaklar, deformasyon, aşınma, bağlama

tahditleri, payandalar elemanları, durumu, ayarlama

1.5 Taşıyıcı üst yapı (yapı, kol)

Kirişler, kollar, bağlantılar, döner makaralar Durumu

1.6 Gruplar

Yürüyüş tekerlekleri, miller, kaplinler, tamburlar, Sökülebilen parçaların uygunluğu ve bağlantısı,

makaralar, pimli dengeleme makaraları durumu

Dişli çarklar, sonsuz vidalar Çalışması

Vidalar, somunlar, kamalar Dayanım

Hidrolik ve pnömatik parçalar Grubun korunması

Mekanik ikaz tertibatları, sınır duruş tertibatları, Durumu, çalışması

aşırı yük koruma tertibatları

1.7 Frenler
Diskler, pabuçlar, kayışlar, levyeler, ayırma Durumu, çalışması, yüklü durumda fren deneyi
üniteleri, ağırlıklar, pimler, yaylar (deney yükü kapasite aralığı içinde olmak üzere)

3
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
AHMET GÜLEZ'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 15.09.2014
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iLTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 53.020.20 TÜRK STANDARDI TS ISO 9927-1/Mart 1998

Eleman Yapılması Gereken Muayeneler

1.8 Yağlama

Yağlama sistemleri ve yağlama noktaları Uygunluk, sonradan ilâve edilen elemanlara

uygunluk
1.9 Açıklıklar Uygun yağ seviyesi, erişebilirlik, tanıtma

1.10 Temeller, bağlantılar Durumu ve tesisat

2 Elektrik Elemanları

2.1 Anahtarlar ve çalıştırma tertibatları

Ana bağlantı anahtarı, ayırma anahtarı, vinç Erişebilirlik, durumu, çalışması, tanıtma
anahtarı, kontrol dişlisi, kontaktörler, aşırı akım
koruma, tertibatı, sınırlama anahtarları, aşırı yük
koruma

2.2 Besleme hatları

Seyyar bağlantı hatları, tevzi kablo hatları, Tesisat, kutuplama, durumu

izolâtörler, akım toplayıcılar, sabit yer hatları

2.3 Akım çekiciler

Motorlar, fren ayırma üniteleri, dirençler,

ısıtıcılar, aydınlatma, ikaz ve sinyal sistemleri,
yük kaldırma mıknatısları ve enerji tüketen diğer
kaldırma elemanları

2.4 Koruma Doğrudan ve dolaylı temaslara karşı koruma,

kumanda sistemlerine polietilen iletkelerin ve
izolatörleri takılışı

3 Taşıma Elemanları (Halatlar, Zincirler, Kayışlar,

1)
vb.)

3.1 Halatlar Kırık tel sayısı ve kırıkların yapısı, sürtünme

nedeniyle aşınma, korozyon nedeniyle karıcalanma,
ezilme, dış tel katlarının gevşemesi ve halat
yapısındaki diğer değişiklikler

Halatın, takip ettiği yoldan çıkmasını önleyici tedbirler

Halat bağlantısının durumu

Erimiş metal taşıma işlerinde ısı yayılmasına karşı

koruyucu mahfazalar

3.2 Zincirler Deformasyon

Uzama, aşınma, çatlaklar, perçin, segman vb. pim

sabitleme elemanları, zincir dişli üzerinde doğru
çalışması, zincir mahfazaları (takılmış ve çalışan
zincirler için)

4
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
AHMET GÜLEZ'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 15.09.2014
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iLTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 53.020.20 TÜRK STANDARDI TS ISO 9927-1/Mart 1998

Eleman Yapılması Gereken Muayeneler

3.3 Yük kancaları, tutucular, maşalar ve diğer yük Deformasyon, kanca ağzındaki deformasyon ve
taşıma elemanları daralmalar, çatlaklar, aşınma, korozyon, kanca tespit
somununun durumu, yükün düşmesini önlemek için
bağlama tertibatları (varsa)
1) Taşıma elemanları doğru değerlendirilmesi için parçaların sökülerek dağıtılması gerekli olabilir. Muayene
sırasında, taşıma elemanları, dengeleme makaraları üzerinde temas yüzeyleri, halat kelepçeleri altında
kalan basınç noktaları ve halat bağlantıları gibi gizli parçaları da ihtiva etmek üzere baştan sonra muayene
edilmelidir.

5
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
AHMET GÜLEZ'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 15.09.2014
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iLTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.