TS - ISO - 4309 (İptal) 2021 Versiyonu Çıkmış

ICS 53.020.
30 TÜRK STANDARDI TS ISO 4309/Nisan 1999
ÖN SÖZ
− Bu standard, ISO tarafindan kabul edilen ISO 4309: 1990 standardi esas alinarak, TSE Makina
Hazirlik Grubu’nca hazirlanmis ve TSE Teknik Kurulunun 13 Nisan 1999 tarihli toplantisinda Türk
Standardi olarak kabul edilerek yayimina karar verilmistir.
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
AHMET GÜLEZ'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 15.09.2014
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iLTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 53.020.30 TÜRK STANDARDI TS ISO 4309/Nisan 1999
IÇINDEKILER
1 - KAPSAM .............................................................................................................................1
2 - TARIFLER ..........................................................................................................................1
2.1 - HALAT ÖZÜ................................................................................................................... 1
2.2 - TAMBUR ÜZERINDE HALATIN KAT GEÇISI.............................................................. 1
2.3 - HALAT MUAYENE RAPORU........................................................................................ 1
2.4 - BOSLUK......................................................................................................................... 1
2.5 - DIS DEMETLER ARASINDAKI BOSLUK ..................................................................... 1
2.6 - HALATIN TAMBUR ÜZERINDEKI SARIM SAYISI....................................................... 2
2.7 - DÜZ SARIM ................................................................................................................... 2
2.8 - HALAT SARIM ADIMI.................................................................................................... 2
2.9 - ÇOK DEMETLI HALAT .................................................................................................. 2
2.10 - ÇAPRAZ SARIM .......................................................................................................... 2
2.11 - MAKARA...................................................................................................................... 2
2.12 - GERÇEK HALAT ÇAPI................................................................................................ 2
2.13 - HALAT ANMA ÇAPI .................................................................................................... 2
2.14 - DÖNMEYEN HALAT ................................................................................................... 2
3 - TEL HALAT ........................................................................................................................2
3.1 - HALATIN TAKILMASINDAN ÖNCEKI ISLEMLER ....................................................... 2
3.2 - HALATIN TAKILMASI.................................................................................................... 2
3.3 - BAKIM ............................................................................................................................ 3
3.4 - MUAYENE ..................................................................................................................... 3
3.4.1 - Muayene Araliklari.......................................................................................................3
3.4.2 - Muayene Noktalari.......................................................................................................3
3.5 - SERVIS DISI BIRAKMA KRITERLERI.......................................................................... 4
3.5.2 - Baglanti Uçlarinda Kirilan Teller ...................................................................................6
3.5.3 - Belirli Bir Yerde Grup Halinde Tel Kirilmalari .................................................................6
3.5.4 - Tel Kirilmalarinin Artis Orani ........................................................................................6
3.5.5 - Demet Kopmasi...........................................................................................................6
3.5.6 - Özün Bozulmasindan Kaynaklanan Halat Çapi Küçülmesi .............................................6
3.5.7 - Dis Asinma .................................................................................................................7
3.5.8 - Elâstikiyetin azalmasi...................................................................................................7
3.5.9 - Dis ve Iç Korozyon.......................................................................................................7
3.5.10 - Sekil Degistirme.........................................................................................................8
3.5.10.1 - Dalgalanma (Ek E, Sekil E.8)...................................................................................8
3.5.11 - Isi veya Elektrik Arki Sebebiyle Hasarlanma................................................................9
4 - TEL HALATIN ÇALISMA PERFORMANSI..................................................................9
5 - HALATLA ILGILI DONANIMIN DURUMU....................................................................9
6 - HALAT MUAYENE RAPORU.........................................................................................9
7 - HALATIN DEPOLANMASI VE TANITIMI.....................................................................9
EK A ........................................................................................................................................10
EK B ........................................................................................................................................11
EK C ........................................................................................................................................12
EK D ........................................................................................................................................13
EK E.........................................................................................................................................15
EK F.........................................................................................................................................27
VINÇLER - TEL HALATLAR - MUAYENE VE HIZMET DISI BIRAKMA

IÇIN UYGULAMA KURALLARI
1 - KAPSAM
Bu standard, tel halatlarin muayene ve hizmet disi birakma kriterlerini kapsar.
Bu standard asagidaki vinçlere uygulanabilir :

a) Halatli vinçler ve halatli portal vinçler,
b) Dirsekli vinçler (Sütunlu kollu vinç, duvar vinci veya yürüyen vinç),
c) Güverte vinçleri,
d) Dikmeli vinçler ve germe halatli dikme vinçler,
e) Sabit takviyeli dikmeli vinçler,
f) Yüzer vinçler,
g) Gezer vinçler,
h) Gezer köprülü asma vinçler,
i) Portal veya yari portal köprülü vinçler,
j) Portal veya yari portal vinçler,
k) Demir yolu vinçleri,
l) Kule vinçler.
Vinçler kanca, kiskaç, miknatis, kova (pota) ile kaldirip indirme veya kazima ve istifleme görevleri için
kullanilabilir ve mekanik, elektrikli, hidrolik olarak veya elle çalistirilabilir.
Bu standardin kapsadigi kriterler, kaldirma bloklarina da uygulanir.
TS 11063 (ISO 4306-1)’de, bu standardin kapsadigi vinçler için terimler verilmistir.
Bu standardda atif yapilan mekanizmalarin siniflandirma gruplari TS 10112 (ISO 4301-1)’ye uygun
olarak verilmistir.
Bu standard, bir vinç üzerinde kullanilmakta olan tel halatin muayenesi için temel kurallari
detaylandirir ve makinanin verimli ve emniyetli kullanimini saglamak için uygulanacak servis disi
birakma kriterlerini ayri ayri belirtir.
2 - TARIFLER
Bu standardin amaçlari için asagidaki tarifler uygulanir.
2.1 - HALAT ÖZÜ

Üzerine, halatin demetlerinin sarildigi göbek kismidir. 6 veya 8 demetli bir halat yapisinda öz, bir tabii
lif veya sentetik halattan, bir çelik demetten veya bagimsiz ve küçük bir tel halat olusturan helisel
olarak sarilmis bir kaç demetten meydana gelebilir.
2.2 - TAMBUR ÜZERINDE HALATIN KAT GEÇISI

Halatin bir kattan digerine geçerken, tamburun yiv tipi veya alt halat katinin biçiminin etkisi nedeniyle,
normal yolunu degistirdigi kismidir.
2.3 - HALAT MUAYENE RAPORU

Kaldirma makinasinin kullanicisi tarafindan muhafaza edilen ve tipik bir örnegi Ek B’de görülen
rapordur.
2.4 - BOSLUK
Bir demetin herhangi bir katindaki teller veya bir halatin ayni katindaki demetler arasindaki bosluktur.
2.5 - DIS DEMETLER ARASINDAKI BOSLUK

Halatin dis yüzünde, dis demetler arasinda kalan üçgen bosluktur. Dis demetler arasi bosluktaki tel
kirilmalari, demet boslugunun kaybolmasinin bir göstergesidir.
1
2.6 - HALATIN TAMBUR ÜZERINDEKI SARIM SAYISI

Tambur üzerinde, tam bir kat olusturan halat sarim sayisidir (Sarimlar helisel veya paralel olabilir.
Paralel sarim halinde, bir kattan diger kata geçis, halatin tambura baglantisi ile ayni hizada olacaktir).
2.7 - DÜZ SARIM
Demetteki dis kat telleri ile halattaki demetlerin ayni yönde sarildigi halattir.
2.8 - HALAT SARIM ADIMI

Bir demetin yaptigi (olusturdugu) helisin boyudur.
2.9 - ÇOK DEMETLI HALAT

Çok sayida demet katindan olusan halattir. Bir veya daha fazla kattaki demetler, dis demetlerin sarim
yönünün tersine sarilirsa, halat daha az dönme özelligine sahip olur; ancak bütün demetler ayni yönde
sarilirsa böyle bir fayda temin edilemez.
2.10 - ÇAPRAZ SARIM

Demetteki dis kat tellerinin sarim yönü, demetlerin halattaki sarim yönünün tersine olan halattir.
2.11 - MAKARA
Halatin, üzerine sarildigi nakliye ambalâjidir. Sarilan halatin kütlesine bagli olarak ahsap veya çelik
olabilir.
2.12 - GERÇEK HALAT ÇAPI

Halati çevreleyen dairenin milimetre olarak çapidir.
2.13 - HALAT ANMA ÇAPI

Halatin çapini gösteren milimetre cinsinden degerdir.
2.14 - DÖNMEYEN HALAT

Dis katinda sekiz veya daha fazla demet bulunan ve altindaki katin tersi yönünde sarilmis halattir.
3 - TEL HALAT
3.1 - HALATIN TAKILMASINDAN ÖNCEKI ISLEMLER
Kullanici, halatin bu standardda belirtilen özellikleri tasidigindan emin olmalidir.
Degistirme amaciyla, genellikle daha önce kullanilan halat ile ayni tipte bir halat seçilmelidir. Sayet
degisik tip bir halat kullanilacaksa, kullanici, yeni halatin sahip oldugu özelliklerin en az hizmet disi
birakilan halata esdeger oldugundan emin olunmalidir.
Vinç için gerekli olan halat boyu, daha uzun bir halattan alinacaksa, kesme islemi yapilirken halatin
açilmasini önlemek için, kesme noktasinin her iki tarafinda gerekli islemler yapilmali veya uygun bir
teknik kullanilmalidir.
Makina yeni halatla techiz edilmeden önce, degistirilen halatla uyumlu olarak çalismasini saglamak
için tambur yivleri ve makara yuvalari kontrol edilmelidir (Madde 5).
3.2 - HALATIN TAKILMASI

Tel halati bir makara veya bobinden alirken, burulma zararlarina yol açmamak için her tedbir
alinmalidir.
Zira böyle bir duruma müsaade edilmesi, halatin dolasmasina, ilmek olusumuna veya bükülmesine
sebep olabilir.
Halat gerili degilken, makinanin herhangi bir parçasina sürtüyorsa, bu temas noktalari uygun sekilde
korunmalidir.
Kullanici, halat makina üzerinde isletmeye alinmadan önce, halatin çalismasina eslik eden bütün
tertibatlarin dogru olarak çalismasini ve ayarlarinin dogrulugunu saglamalidir.
Tel halati alistirmak için vinç, normal yükün yaklasik % 10’u ile bir çok kez çalistirilmalidir.
2
3.3 - BAKIM
Tel halatin bakimi, kaldirma makinasina, kullanimina, çevreye ve kullanilan halatin tipine baglidir.
Vincin veya halatin imalâtçilari tarafindan aksi belirtilmedikçe, mümkün olan yerlerde tel halatlar
temizlenmeli, özellikle makaralar üzerinden geçerken bükülen kisimlar kullanim amaciyla distan
greslenmeli veya yaglanmalidir.
Kullanilan gres veya yag, tel halat imalâtçisinin kullandigi yaglayici ile uyumlu olmalidir.
Özellikle vinç korozif bir ortamda çalistiginda ve çalismayla ilgili nedenlerle kullanim amaçli dis
yaglamanin yapilamadigi belirli durumlarda, bakimsizliktan dolayi halat ömrü daha kisa olacaktir.
3.4 - MUAYENE
3.4.1 - Muayene Araliklari
3.4.1.1 - Günlük Bakim

Mümkün oldugunca bir halatin görülebilen bütün kisimlari, her gün genel bozulmalari ve sekil
degistirmeleri tespit etmek amaciyla kontrol edilmelidir. Halatin donanimdaki baglanti noktalarina özel
dikkat gösterilmelidir. Halatin durumunda dikkati çekecek bir degisiklikten süphelenildiginde bu rapor
edilmeli ve halat bir uzman tarafindan Madde 3.4.2’ye göre muayene edilmelidir.
3.4.1.2 - Bir Uzman Tarafindan Yapilacak Periyodik Muayeneler (Madde 3.4.2’ye Göre)
Böyle bir periyodik muayenenin araliklarini belirlemek için asagidaki hususlar göz önünde
bulundurulmalidir:
a) Makinanin kullanildigi ülkedeki, uygulamayi da kapsayan yasal sartlar;
b) Vincin tipi ve vincin çalistigi çevre sartlari;
c) Vincin siniflandirma grubu;
d) Önceki muayenelerin sonuçlari;
e) Vincin serviste kalma (kullanim) süresi.
3.4.1.3 Özel Muayeneler (Madde 3.4.2’ye göre)
3.4.1.3.1 - Halatta ve/veya halat uç noktalarinda hasara sebep olabilecek bütün olaylarda veya halatin
çikarilip tekrar isletmeye alindigi her durumda halat muayene edilmelidir.
3.4.1.3.2 - Kaldirma makinasinin üç ay veya daha uzun süre isletme disi birakildigi her durumda,
halatlar ise baslamadan önce muayene edilmelidir.
3.4.1.4 - Sentetik Makaralar veya Sentetik Gömlekli Metal Makaralar ile Çalisan Halatlar
Halatin kismen veya tamamen sentetik makaralarla veya sentetik gömlekli metal makaralarla çalistigi
yerlerde, dista tel kirilmalari görülmeden veya halatin dis çevresinde önemli bir asinma müsahede
edilmeden, çok sayida iç tel kirilmasi olusabilir.
Bu durumlarda, halatin geçmis performans bilgilerini esas alan ve hem kullanim sirasindaki düzenli
muayene sonuçlarini, hem de halatin servis disi birakildiktan sonra yapilan detayli muayeneden elde
edilen bilgileri dikkate alan özel bir muayene programi olusturulmasina önem verilmelidir.
Yaglayicinin kuruma veya özelliklerinde bozulma gösterdigi kisimlara özel dikkat gösterilmelidir.
Özel kaldirma makinalarinin tel halatlarinin servis disi birakma kriterlerine iliskin bilgiler, kaldirma
makinasinin imalâtçisi ve tel halat imalâtçisi arasindaki bilgi alisverisine dayanmalidir.
3.4.2 - Muayene Noktalari
3.4.2.1 - Genel
Tel halat bastan sona muayene edilmesine ragmen, asagidaki noktalara özel itina gösterilmelidir:
− Hareketli veya sabit halatlarin uçlarindaki bitis noktalari;
− Halatin blok içinden veya makara üzerinden geçen kisimlari : kaldirma makinasinin ayni çalismayi
tekrarladigi durumda, makina yüklü konumda iken halatin makaralar üzerinde kalan kisimlarina
özel dikkat gösterilmelidir (Ek A);
− Halatin dengeleme makarasi üzerinde kalan kismi;
3
− Dis etkenler(örnegin kaporta çerçevesi) nedeniyle halatin asinmaya maruz kalabilecek kismi;
− Korozyon ve yorulma için halatin iç muayenesi (Ek D);
− Halatin isiya maruz kalan kisimlari.
− Muayene sonuçlari, makina ile ilgili muayene raporuna kaydedilmelidir (tipik bir örnek için Madde 6
ve
Ek B).
3.4.2.2 - Uç Baglanti Noktalari - Sapanlar Hariç

Yorulmanin baslangici (tel kirilmalari) ve korozyon bakimindan kritik oldugundan, halatin baglanti
uçlarindan çiktigi bölümleri muayene edilmelidir. Uç baglanti parçalarinin kendileri de asinma veya
bozulmanin müsahedesi amaciyla muayene edilmelidir.
Preslenmis veya kalip yüksüklü baglanti parçalari da ayni sekilde muayene edilmeli ve yüksügün
malzemesinde çatlama ve halat ile yüksük arasinda siyrilma olup olmadigi kontrol edilmelidir.
Sökülebilir uç baglantilari (kamali soketler, kelepçeler), baglanti altinda ve içinde tel kirilmalarinin olup
olmadigini ve kama veya civatali kelepçelerin gevseyip gevsemedigini kontrol amaciyla muayene
edilmelidir. Muayenelerde, halat baglantisinin ilgili standardlarin ve uygulama kurallarinin sartlarini
sagladigindan da emin olunmalidir.
Elle yapilan halat halkalari, halkanin kalan kismindaki tel kirilmalarinin gözle muayenesine imkan
vermeli, elleri de çikan tel uçlarindan koruyacak sekilde, halka kuyrugu boyunca örülmelidir.
Uç baglantilarinda veya yakininda tel kirilmalari görüldügünde, halati kisaltmak ve uç baglanti

parçalarini yeniden takmak mümkün olabilir. Ancak bu durumda tel halat boyu, tambur üzerinde
gerekli olan en az sarim sayisini saglayacak yeterlilikte olmalidir.
3.5 - SERVIS DISI BIRAKMA KRITERLERI

Halatin emniyetli kullanimi asagidaki kriterler tarafindan belirlenir (Madde 3.5.1 ila 3.5.11):
− Kirilmalarin durumu ve kirilan tellerin sayisi,
− Baglanti uçlarinda kirilan teller,
− Belirli bir yerde grup halinde tel kirilmalari,
− Tel kirilmalarinin artis orani,
− Demet kopmasi,
− Halat çapinin küçülmesi (Özün bozulmasindan kaynaklananlari da kapsamak üzere),
− Elastikiyetin azalmasi,
− Dis ve iç asinma,
− Dis ve iç korozyon,
− Sekil degistirme,
− Isi veya elektrik arki nedeniyle hasarlanma,
− Kalici uzamanin artis orani.
Bütün muayenelerde, kendisine mahsus kriterler bilinmek suretiyle bu faktörlerin her birisi dikkate
alinmalidir. Ancak genellikle bir halatin bozulmasi, bir uzmanin taniyabilecegi ve halatin servis disi
birakilmasi veya kullanilmaya devam edilmesi hususunda verecegi kararina yansitacagi, halat
üzerinde toplam bir etkiye yol açan faktörlerin birlesiminden kaynaklanir.
Bütün durumlarda, muayeneyi yapan kisi, bozulmanin donanimdaki bir hatadan kaynaklanip
kaynaklanmadigini arastirmali; böyle bir durum varsa, yeni bir halat takilmadan önce donanimdaki
hatanin giderilmesi için gerekli islemi tavsiye etmelidir.
3.5.1 - Kirilmalarin Durumu ve Kirilan Tellerin Sayisi

Bir vincin tasarimi, sinirsiz halat ömrüne müsaade etmez.
6 veya 8 demetli halatlarda, tel kirilmalari genellikle dis yüzeyde olusur. Bu durum, kirilmalarin
çogunlugunun görülmeyen kiriklar halinde içte olustugu çok sayida demet katina sahip (tipik olarak
çok demetli halatlar) halatlar için geçerli degildir.
4
Çizelge 1 ve Çizelge 2 , Madde 3.5.2’den Madde 3.5.11’e kadar verilen sebeplerle baglantili olarak bu
faktörleri dikkate alir.
Dönmeyen halatlar için servis disi birakma kriterleri belirlenirken, halatin yapisi, kullanimda geçen
süre ve halatin kullanim sekli dikkate alinmalidir. Halatin servis disi birakilmasina sebep olacak
görülebilir kirik tel sayilari, rehber olarak Çizelge 2’de verilmistir.
Yaglayicinin kuruma veya özelliklerinde bozulma gösterdigi kisimlara özel dikkat sarfedilmelidir.
ÇIZELGE 1 - Çelik Makaralarda Çalisan Yuvarlak Demetli Halatlarin Kirik Tel Sayilari Için Rehber
Dis demetlerdeki 1) Halat yapisinin 2) tipik Bir vinçte, servis disi kalmaya sebep olan, halatin yorulmasi ile
yük tasiyan tellerin örnekleri ilgili görülebilir kirik tel sayisi 3)
sayisi
M1, M2, M3 ve M4 M5, M6, M7 ve M8 mekanizmalar
mekanizmalar için için siniflandirma gruplari
siniflandirma gruplari
Çapraz Düz Çapraz Düz
Halat çapi4) cinsinden halat Halat çapi4) cinsinden halat
boyunda boyunda
n 6d 30d 6d 30d 6d 30d 6d 30d
n = 50 6 x 7 (6/1) 2 4 1 2 4 8 2 4
51 = n = 75 6 x 19 (9/9/1) * 3 6 2 3 6 12 3 6
76 = n = 100 4 8 2 4 8 16 4 8
101 = n = 120 8 x 19 (9/9/1) * 5 10 2 5 10 19 5 10

6 x 19 (12/6/1)
6 x 19 (12/6 + 6F/1)
6 x 25 FS (12/12/1) *
121 = n = 140 6 11 3 6 11 22 6 11
141 = n = 160 8 x 19 (12/6 +6F/1) 6 13 3 6 13 26 6 13
161 = n = 180 6 x 36 (14/7 + 7/7/1) * 7 14 4 7 14 29 7 14
181 = n = 200 8 16 4 8 16 32 8 16
201 = n = 220 6 x 41 (16/8 + 8/8/1) * 9 18 4 9 18 38 9 18
221 = n = 240 6 x 37 (18/12/6/1) 10 19 5 10 19 38 10 19
241 = n = 260 10 21 5 10 21 42 10 21
261 = n = 280 11 22 6 11 22 45 11 22
281 = n = 300 12 24 6 12 24 48 12 24
2)
300 < n 0,04 n 0,08 n 0,02 n 0,04 n 0,08 n 0,16 n 0,04 n 0,08 n
1) Dolgu telleri yük tasiyan tel olarak kabul edilmez ve bu nedenle muayene disi tutulur. Çok demet katina sahip
halatlarda, sadece görülebilen dis demetler dikkate alinir. Çelik özlü halatlarda, öz bir iç demet olarak kabul edilir ve
dikkate alinmaz.
2) Görülebilir kirik tel sayisinin hesaplanmasinda, deger bir tamsayiya yuvarlatilir. Dis demetlerinin dis telleri normalden
daha büyük olan halatlar için, bu özel yapinin çizelgede degeri düsürülmüs ve yildiz (*) ile gösterilmistir.
3) Kirik bir tel iki görülebilir uca sahip olabilir.
4) d = Halatin anma çapi
5
ÇIZELGE 2 - Çelik Makaralarda Çalisan Dönmeyen Halatlarin Kirik Tel Sayilari Için Rehber
Bir vinçte, servis disi kalmaya sebep olan, halatin yorulmasi ile ilgili
görülebilir kirik tel sayisi 1)
M1, M2, M3 ve M4 mekanizmalar M5, M6, M7 ve M8 mekanizmalar için

için siniflandirma gruplari siniflandirma gruplari
Halat çapi 2) cinsinden halat boyunda Halat çapi 2) cinsinden halat boyunda
6d 30d 6d 30d
2 4 4 8
Kirik bir tel iki görülebilir uca sahip olabilir.
d = Halatin anma çapi
3.5.2 - Baglanti Uçlarinda Kirilan Teller

Baglanti uçlarinda veya bitisigindeki kirik teller, az sayida dahi olsa, buradaki yüksek gerilmelerin bir
göstergesidir ve uç baglantisinin dogru olmamasindan kaynaklanabilir. Bu bozulmanin sebebi
arastirilmali ve mümkünse, sonraki kullanim için yeterli boyda halat kaliyorsa, uç baglantisi yeniden
yapilmalidir.
3.5.3 - Belirli Bir Yerde Grup Halinde Tel Kirilmalari

Kirilan tellerin birbirine çok yakin oldugu, bu kirilmalarin grup olusturdugu durumlarda halat servis disi
birakilmalidir. Böyle gruplar halinde kirilmalar, 6d’den daha kisa bir boy içinde olursa veya herhangi
bir demet içinde yogunlasirsa, kirik tellerin sayisi Çizelge 1 ve Çizelge 2’de belirtilen azami degerden
daha az olsa dahi, halati servis disi birakmak yerinde bir hareket olacaktir.
3.5.4 - Tel Kirilmalarinin Artis Orani

Uygulamada, halat bozulmasinin en önemli sebebinin yorulma oldugu durumlarda, belirli bir kullanim
süresinden sonra tel kirilmalari baslayacak, ancak kiriklarin sayisi, daima kisalan zaman araliklarinda
gittikçe artacaktir.
Bu durumlarda, kirilmalarin artis oraninin belirlenmesi bakimindan dikkatli muayene yapilmasi ve kirik
tellerin artisinin kaydedilmesi tavsiye edilir. Bu kuralin uygulanmasi, halatin gelecekte servis disi
birakilacagi tarihe karar verilmesinde kullanilabilir.
3.5.5 - Demet Kopmasi

Bir demet tamamen koparsa, halat hizmet disi birakilmalidir.
3.5.6 - Özün Bozulmasindan Kaynaklanan Halat Çapi Küçülmesi

Özün bozulmasi nedeniyle halat çapinin küçülmesine;
a) Iç asinma ve halatin yaralanmasi,
b) Özellikle bükülmeye maruz kalindiginda, halattaki demetler arasindaki ve teller arasindaki
sürtünmeden kaynaklanan iç asinma,
c) Çelik özün bozulmasi,
d) Çelik özün kopmasi,
e) Çok demetli halatlarda iç katlarin kopmasi,
sebep olabilir.
Bu faktörler, halat çapinda ( birbirine dik olarak ölçülen iki çapin ortalamasi), dönmeyen halatlar için
anma çapinin % 3’ü kadar, diger halatlar için anma çapinin % 10’u kadar küçülmeye sebep olursa,
hiçbir kirik tel görülmese dahi, halat servis disi birakilmalidir.
NOT - Yeni halatlar anma çapindan daha büyük bir gerçek çapa sahip olabilir. Bu nedenle müsaade
edilen asinma ayni miktar kadar büyük olacaktir.
Küçük bozulmalar, özellikle halat gerilmeleri demetlerin her yerinde iyice dengelenmemisse, normal
muayenelerde iyice görülmeyebilir. Ancak bu durum halat mukavemetinde yüksek kayiplara yol
açabileceginden, böyle iç bozulmalarin herhangi bir belirtisi, iç muayene islemi ile dogrulanmalidir.
Böyle bir bozulma tespit edilirse, halat servis disi birakilmalidir (Ek D).
6
3.5.7 - Dis Asinma

Halattaki dis demetlerin üst tellerinin (crown wires) asinmasi, makara ve tambur yuvalari ile basinç
altinda sürtünme temasindan kaynaklanir. Bu durum, özellikle yükün hizlandigi veya yavasladigi,
hareketli halatlarin makara ile temas noktalarinda belirlidir ve dis tellerde düz yüzeyler olarak kendini
gösterir.
Yaglama eksikligi veya yanlis yaglama ve toz veya taneciklerin mevcudiyeti ile asinma ilerler.
Asinma, çeligin kesit alaninin küçülmesi nedeniyle halatin mukavemetini azaltir.
Dis asinma nedeniyle gerçek halat çapi, halat anma çapinin % 7’si kadar veya daha fazla
küçüldügünde, hiçbir kirik tel görülmese dahi halat servis disi birakilmalidir.
3.5.8 - Elâstikiyetin azalmasi

Genellikle çalisma ortaminin eslik ettigi belirli sartlar altinda, bir halatin elâstikiyetinde önemli bir
azalma meydana gelebilir ve halatin daha fazla kullanimi emniyetli olmaz.
Azalan elâstikiyetin tespiti zordur. Halati muayene eden kisi tereddüt içinde ise, bir halat uzmaninin
tavsiyesi geçerli olmalidir. Ancak, elâstikiyetin azalmasi asagidaki durumlar ile birlikte görülür:
a) Halat çapinin küçülmesi;
b) Halat sarim adiminin uzamasi;
c) Halat ile birlikte çalisan elemanlarin birbirlerine baskisinin sebep oldugu, teller arasindaki ve
demetler arasindaki boslugun kaybolmasi;
d) Dis demetler arasi boslukta, ince kahverengi toz görülmesi;
e) Herhangi bir tel kirilmasi görülmemesine ragmen, halatin kullanim için dikkati çekecek kadar
sertlesmesi ve halat çapinin, sadece tellerin asinmasina bagli olandan daha fazla küçülmesi. Bu
durumu dinamik yükleme altinda anî kopmalar takip edebilir. Halatin derhal servis disi birakilma
sebebidir.
3.5.9 - Dis ve Iç Korozyon

Korozyon, özellikle deniz ve endüstriyel kirlenme olan atmosfer sartlarinda olusur. Sadece halatin
metalik alaninin azalmasi suretiyle kopma mukavemetinin azalmasina degil, baslayan gerilme
kirilmalarindan kaynaklanan düzensiz yüzeylerin sebep oldugu yorulmayi hizlandiracaktir. Siddetli
korozyon, halat elastikiyetinin azalmasina sebep olabilir.
a) Dis Korozyon
Dis tellerin korozyonu gözle tespit edilebilir.
b) Iç Korozyon (Ek E, Sekil E.7)
Iç korozyon, çogunlukla dis korozyona eslik eden ve tespit edilmesi daha zor olan bir durumdur. Ancak
asagidaki hususlar, iç korozyonun göstergeleri olabilir:
Halat çapinda degisme, iç korozyon nedeniyle halatin makaralar üzerinde bükülen kisimlarinda, halat
çapi genellikle azalir. Ancak sabit halatlarda, dis katlarin altinda pas olusumu nedeniyle çapin
büyümesi de nadir degildir.
Sik sik dis demetler arasi boslukta görülen tel kirilmalari ile birlikte, halatin dis katlarinda demetler
arasindaki boslugun kaybolmasi.
Herhangi bir iç korozyon belirtisi varsa, halat Ek D’de belirtildigi gibi iç muayeneye tâbi tutulmali, bu
muayene bir uzman tarafindan yapilmalidir.
Siddetli iç korozyonun tespiti, halatin derhal servis disi birakilma sebebidir.
7
3.5.10 - Sekil Degistirme

Halatin normal seklindeki görülebilir bozulmalar “sekil degistirme” olarak ifade edilir ve halatin sekil
degistiren yerinde düzensiz gerilme dagilimina sebep olabilir.
Görünüsleri bakimindan, asagida belirtilen farkli sekil degisiklikleri meydana gelebilir (Madde
3.5.10.’den Madde 3.5.10.9’a kadar):
a) Dalgalanma,
b) Kafes olusumu,
c) Demet çikmasi,
d) Tel çikmasi,
e) Halat çapinin bölgesel büyümesi,
f) Halat çapinin bölgesel küçülmesi,
g) Yassilasmis kisimlar,
h) Kivrilmalar veya gerilmis ilmekler,
i) Bükülmeler,
3.5.10.1 - Dalgalanma (Ek E, Sekil E.8)

Dalgalanma, tel halatin boyuna ekseninin helis seklini aldigi sekil degisikligidir. Mukavemette
herhangi bir kayba yol açmamasina ragmen, böyle bir sekil degisikligi asiri derecede ise, düzensiz
halat tahrikine yol açan darbeler iletebilir. Uzun süre kullanilirsa, asinmaya ve tel kirilmalarina sebep
olur.
Dalgalanma halinde (Sekil 1) halat çapi,
d1 > 4d /3
ise, halat servis disi birakilmalidir. Burada d halatin anma çapi, d1 sekil degistiren halati saran çaptir.
Dikkate alinan halat boyu 25 d’yi asmamalidir.
SEKIL 1 - Dalgalanma
3.5.10.2 - Kafes Olusumu (Ek E, Sekil E.9)

Bu durum, çelik merkeze (veya öze) sahip olan halatlarda, demetlerin dis katlari yerlerinden
oynadiginda veya demetin dis katlari, iç katlara nazaran uzadiginda meydana gelir. Böyle bir durum,
halatin gevsek bir durumda anî olarak yüklenmesi (kapma) sonucunda olusur.
Kafes olusumu, halatin derhal servis disi birakilma sebebidir.
3.5.10.3 - Demet Çikmasi ( Ek E, Sekil E.10)

Bu durum, çogunlukla halattaki dengesizligin özün çikmasi olarak meydana geldigi kafes olusumu ile
birlikte görülür.
Demet çikmasi, halatin derhal servis disi birakilma sebebidir.
3.5.10.4 - Tel Çikmasi (Ek E, Sekil E.11 ve Sekil E.12)

Bu durumda, halatin makara yuvasina temas etmeyen dis yüzünde, belirli teller veya tel gruplari,
ilmekler halinde yükselir. Bu durum, genellikle sok yüklemelerden kaynaklanir.
Bozulma asiri ise, halat servis disi birakilmalidir.
3.5.10.5 - Halat Çapinin Bölgesel Büyümesi (Ek E, Sekil E.13 ve Sekil E.14)
Halat çapinda bölgesel büyümeler olusabilir ve halatin nispeten uzun bir boyunu etkileyebilir. Bu
durum genellikle özün bozulmasi ile iliskilidir (belirli çevre sartlarinda, bir lif öz nemin etkisi ile sisebilir)
ve neticede dis demetlerin yerlesimini bozan dengesizlik olusur.
8
Asiri durumlarda, halat servis disi birakilmalidir.

3.5.10.6 - Halat Çapinda Bölgesel Küçülme (Ek E, Sekil E.17)
Halat çapindaki bölgesel küçülme, çogunlukla özün kopmasi ile olusur. Böyle bir sekil degistirme için,
halat uçlarina yakin yerler dikkatlice muayene edilmelidir.
Asiri durumlarda, halat servis disi birakilmalidir.
3.5.10.7 - Yassilasmis Kisimlar (Ek E, Sekil E.18 ve Sekil E.19)

Yassilasmis kisimlar, mekanik hasarlar sonucunda olusur. Asiri derecede ise, halat servis disi
birakilmalidir.
3.5.10.8 - Kivrilmalar veya Gerilmis Ilmekler (Ek E, Sekil E.15 ve Sekil E.16)
Kivrilmalar veya gerilmis ilmekler, halatin, ekseni etrafinda dönüsüne müsaade edilmeden gerilmis bir
ilmegin olusturdugu sekil degisikligidir. Asiri asinmaya yol açan, sarim adiminin dengesizligidir ve asiri
durumlarda, halat mukavemeti oldukça azalir.
Kivrilmalar veya gerilmis ilmekler, halatin derhal servis disi birakilma sebebidir.
3.5.10.9 - Bükülmeler (Ek E, Sekil E.20)

Bükülmeler, dis etkilerin sebep oldugu, halatin açisal sekil degistirmesidir.
Bu durum, halatin derhal servis disi birakilma sebebidir.
3.5.11 - Isi veya Elektrik Arki Sebebiyle Hasarlanma

Dis yüzeyde meydana getirdigi renklerden taninan istisnaî termal etkilere maruz kalan halatlar, servis
disi birakilmalidir.
4 - TEL HALATIN ÇALISMA PERFORMANSI

Muayene eden kisi tarafindan verilen bilgilerin dogru olarak kaydedilmesi, bir vinç üzerindeki belirli tip
bir halatin performansinin tahmin edilmesinde kullanilabilir. Böyle bilgiler, bakim islemlerinin
düzenlenmesinde ve degistirme amaciyla kullanilacak halatin stok kontrolunda da faydali olacaktir.
Halat degistirme amaciyla bu tip tahminlerin kullanilmasi halinde, bunun muayenelerin gevsetilmesi
veya çalisma periyodunun bu standardin önceki maddelerinde açiklanan kriterler tarafindan
belirtilenden daha uzun tutulmasi üzerinde etkisi olmamalidir.
5 - HALATLA ILGILI DONANIMIN DURUMU

Halatin sarildigi tamburlar ve makaralar, yataklari üzerinde dogru çalismalarini saglamak amaciyla
periyodik olarak kontrol edilmelidir.
Sikismis veya zorlanarak dönen makaralar veya kasnaklar düzensiz ve asiri derecede asinirken,
halatin da fazlaca asinmasina yol açar. Düzgün çalismayan dengeleme makaralari, halat tesisatinda
düzensiz yüklemelere sebep olabilir.
Bütün makaralarin yuvalarinin dibindeki yariçap, halatin anma çapina uygun olmalidir. Yariçap çok
büyük veya çok küçükse , yuva yeniden islenmeli veya makara degistirilmelidir.
6 - HALAT MUAYENE RAPORU

Her periyodik muayene için, kullaniciya halatin her muayenesinde gözlemlenen bilgilerin kaydedildigi
bir rapor verilmelidir. Tipik bir rapor örnegi için Ek B’ye bakiniz.
7 - HALATIN DEPOLANMASI VE TANITIMI

Kullanilmayan halatlar, bozulmalarini önlemek için temiz ve kuru yerlerde muhafaza edilmeli,
muayene raporlarindan halatin kolayca taninmasini saglayacak araçlar (etiket vb.) bulundurulmalidir.
9
EK A
(Bilgi için)
MUAYENE SIRASINDA DIKKATE ALINACAK FARKLI BÖLGELERLE ILGILI MUHTEMEL

HASARLARIN SEMATIK GÖSTERILISI
10
SEKIL A.1 – Muhtemel Hasarlarin Gösterilisi

EK B
(Bilgi için)
TIPIK BIR MUAYENE RAPORU ÖRNEGI
Halat Bilgi Formu Makina : ………………………………………….
Uygulama : ………………………………………….
Halat Yapisi : Takildigi Tarih :

…………………………………………….. ………………………………….…………
1)
Halat Sarim Yönü : Sag / Sol Hizmet Disi Birakildigi Tarih :
1)
Halat Sarim Sekli : Çapraz / Düz ……………………….…….
Anma Çapi : Minimum Kopma Yükü :
……………………………………………… …………………………………..
Mukavemet Sinifi : Çalisma Yükü :
………………………………………. ……………………………………………..
1)
Yüzey : Kaplanmamis / Çinko Kaplanmis Ölçülen Halat Çapi (Uygulanan yük altinda)
1)
Öz Tipi : Çelik / Bitkisel veya Sentetik Lif / Karisik :……………
Ön Sekil : Uygulanan Yük :
…………………………………………….…… ………………….…………………………
Halat Boyu :
………………………………………………
Baglanti Ucu Tipi :
………………………………………..
Görülebilir Dis Tellerin Korozyon Halat Ölçülen Genel Hasar ve Sekil

Kirik Teller Asinmasi Çapindaki Konumlar Degerlendirme Degistirmeler
Küçülme
6d boydaki Bozulma Bozulma % Bozulma Yapisi
2) 2) 2)
sayi derecesi derecesi derecesi
Tarih : Imza : …………………………..

………………………….
Halati Tedarik Eden Firma : Halatin Toplam Çalisma Saati :
…………………………………. ………………………….
Diger Gözlemler : Hizmet Disi Birakma Sebebi :
……………………………………………... ……………………………….
1) Uygun sekilde isaretleyiniz.

2) Bu sütunlarda, halatin son durumunu hafif, orta, yüksek, çok yüksek , hizmet disi olarak belirtiniz.
11
EK C
(Bilgi için)
HALATIN MUAYENE SIKLIGI
C.1 - KAPSAM
Bu ek, halatin muayene sikligi için rehberlik eder.
C.2 - GÜNLÜK KONTROL

Görülebilir yerlerdeki herhangi bir tel halat, mümkün oldugu kadar her çalisma gününde , genel
bozulma ve sekil degistirme bakimindan kontrol edilmelidir. Tel halatin vince baglanti noktalarina özel
itina gösterilmelidir.
C.3 - PERIYODIK MUAYENE

Böyle bir muayenenin sikligini belirlemek için, asagidaki hususlar dikkate alinmalidir:
a) Vincin kullanildigi ülkedeki, vinçleri de kapsayan yasal sartlar,
b) Makinanin tipi ve çalistigi çevre sartlari,
c) Vincin siniflandirma grubu,
d) Önceki muayenelerin sonuçlari.
Vinç üzerinde meydana gelen herhangi bir olaydan sonra ve halatin vinç üzerinden sökülüp tekrar
takilarak isletmeye alindigi her durumda muayene yapilmalidir.
C.3.1 - Genel Santiye Vinçleri

Gezer vinçler ve kule vinçler, en az haftada bir muayene edilmelidir.
C.3.2 - Üzerindeki Halatlardan Uzun Süreli Performans Beklenen Vinçler

Üzerindeki halatlardan uzun süreli performans beklenen vinçlerde, en az ayda bir periyodik muayene
yapilmalidir.
NOT - Halatta bir hata olustugunda, muayeneler arasindaki zaman araligini daraltmak yerinde bir
davranis olacaktir.
12
EK D
(Bilgi için)
TEL HALATIN IÇININ MUAYENESI

D.0 - GIRIS
Tel halat muayeneleri ve servis disi birakma konusundaki tecrübeler, iç korozyon ve yorulmanin
sebep oldugu iç bozulmalar, pek çok halat arizasinin asil sebebi oldugunu göstermistir.
Normal dis muayeneler, kopma yakin olsa dahi iç bozulmanin boyutunu göstermeyebilir.
Iç muayeneler, daima uzman kisiler tarafindan yapilmalidir.
D.1 - KAPSAM
Demetli bütün tel halatlar, iç durumlarinin degerlendirilmesine müsaade etmek için yeterli ölçüde
açilabilirler. Bu büyük halat ölçüleri için zordur. Ancak vinçlerde kullanilan halatlarin büyük çogunlugu,
halat gerilmemis vaziyette iken iç muayeneye tâbi tutulabilirler.
D.2 - METOT
Metot, uygun ölçüdeki iki kelepçenin uygun aralikla halata sikica baglanmasini ihtiva eder (Sekil
D.1a).
Kelepçelere, halatin sarim yönünün tersine bir kuvvet uygulayarak dis demetler ayrilir ve özden
uzaklasir.
Halati açma islemi sirasinda, kelepçenin, halatin dis çevresi etrafinda kaymamasina dikkat edilmelidir.
Demetler yerlerinden fazlaca oynatilmamalidir.
Sadece tel halat az miktarda açildiginda, halatin içinin incelenmesini engelleyecek gres veya
birikintileri temizlemek için tornavida gibi küçük bir çubuk kullanilabilir.
Incelenmesi gereken baslica hususlar :

a) Iç yaglama durumu,
b) Korozyonun derecesi,
c) Basinç veya asinmanin sebep oldugu tellerdeki yaralanmalar,
d) Kirik tellerin mevcudiyeti (Bunlar kolayca görülemeyebilir).
Muayeneden sonra halatin açilan kismini yaglayiniz ve demetlerin özün etrafina dogru sekilde tekrar
oturmasi için kelepçelere orta siddette bir dönme kuvveti uygulayiniz. Kelepçeler çikarildiktan sonra
halatin dis yüzeyi normal olarak greslenmelidir.
D.3 - UÇLARA BITISIK HALAT BÖLÜMLERI

Halatin bu bölümlerinin muayenesinde, halatin diger ucunun hareketsiz kalmasini temin eden uç
baglanti sistemi (halat ucunun bagli olmasi) veya uç kismi içinden uygun sekilde geçirilecek bir çubuk
nedeniyle tek bir kelepçe yeterlidir (Sekil D.1b).
D.4 - MUAYENE EDILMESI GEREKLI BÖLÜMLER

Halatin bütünü boyunca iç muayeneye tâbi tutulmasi pratik olmayacagindan uygun bölümler
seçilmelidir.
Bir tambur üzerine sarilan veya makaralar üzerinden geçen tel halatlar için, vinç yüklü konumda iken
makara yuvalarina oturan halat boylarinin muayene edilmesi tavsiye edilir. Sok kuvvetlerin tutuldugu
(durduruldugu) bölümler (örnegin tambura ve kol kilavuz makaralarina bitisik kisimlar) ve özelllikle
hava sartlarina uzun süre maruz kalan halat boylari muayeneye tabi tutulmalidir.
Halatlarin uçlara yakin kisimlarina itina gösterilmelidir; bu, özellikle payanda halatlari veya aski
halatlari gibi sabit halatlar durumunda önemlidir.
13
a) Halatin Sürekli Bir Kisminda (Halat Gergin Degil)
b) Halatin Ucunda, Uç Baglantisina Yakin (Halat Gergin Degil)
SEKIL D.1 - Iç Muayene
14
EK E
(Bilgi için)
TEL HALATTA OLUSABILECEK HASARLARIN TIPIK ÖRNEKLERI
NOT - Vurgulama amaciyla sekillerdeki resimler abartilmis bozulmalari göstermektedir. Bu nedenle

halatlar burada gösterilen durumdan daha evvel hizmet disi birakilmalidir. Yapilmasi gereken
islemler italik olarak yazilmistir.
SEKIL E.1 - Çapraz Sarimli Bir Halatta Bitisik Iki Demet Boyunca Tel Kiriklari ve Tellerin Yer
Degistirmesi
Hizmet Disi Birakmalidir
SEKIL E.2 - Çapraz Sarimli Bir Halatta Siddetli Asinma ile Birlikte Çok Sayida Tel Kirilmasi
Derhal Hizmet Disi Birakmalidir
SEKIL E.3 - Düz Sarimli Bir Halatta Hafif Asinma ile Birlikte Bir Demette Tel Kirilmalari
15
Bu durum en kötü durumu temsil ediyorsa, halatin isletmede daha fazla kalmasi kabul edilebilir (Kirilan
tellerin uçlari dis demetler arasi boslukta kalmalidir; bu bitisik tellere daha fazla zarar verilmesini önler)
Asinma Dis Korozyon
Hizmet disi birakilabilir. Diger

kriterler dikkatlice izlenmelidir; halat
serviste kalacaksa muayene araliklari
siklastirilmalidir.
Derhal hizmet disi birakilmalidir.
Derhal hizmet disi birakilmalidir.
SEKIL E.4 - Çapraz Sarimli Bir Halatta Asinma ve Dis Korozyonun Ilerleyisi
16
SEKIL E.5 - Bir Dengeleme Makarasina Mahsus (Bazen bu makara tarafindan gizlenen) Birkaç
Demetteki Tel Kirilmalari
Hizmet disi birakilmalidir
SEKIL E.6 - Makaranin Sikismasinin Sebep Oldugu, Bir Dengeleme Makarasina Mahsus, Siddetli
Bölgesel Asinma Ile Birlikte Iki Demette Tel Kirilmalari
17
SEKIL E.7 - Siddetli Iç Korozyon
Öz ile temas eden demet dis tellerinin çogunun alanlarinin azalmasi, asiri derecede sikisma ve demet
bosluklarinin kaybolmasi açikça görülmektedir.
Derhal Hizmet disi birakilmalidir
SEKIL E.8 - Dalgalanma : Halatin Boyuna Ekseninin Helis Seklini Aldigi Sekil Degistirme
18
Bozulma, Madde 3.5.10.1’de belirtilen degeri asarsa halat hizmet disi birakilmalidir
SEKIL E.9 - Çok Demetli Bir Halatta Kafes Olusumu

Derhal hizmet disi birakilmalidir
19
SEKIL E.10 - Genellikle Bitisigindeki Bir Kafes Olusumu Ile Birlikte Görülen Çelik Özün Çikmasi
20
SEKIL E.11 - Halatin Bütün Boyunca Yapilan Muayenede Bozulma Genellikle Her Sarim Adiminda Bir
Olmak Üzere Düzenli Araliklarla Görülmesine Ragmen , Sadece Demetlerden Biri Tel Çikmasindan
Etkilenmis
SEKIL E.12 - Bir Önceki Halat Bozulmasinin (Sekil E.11) Asiri Derecede Ilerlemis Durumu (Bir Kazik
Çakma Makinasinin Kaldirma Halati)
21
SEKIL E.13 - Düz Sarimli Bir Tel Halatta, Sok Yüklemenin Sebep Oldugu Çelik Özün Bozulmasindan
Kaynaklanan Çap Büyümesi
22
SEKIL E.14 - Lif Özün Dis Demetler Arasindan Asinmis Olarak Çikmasi Nedeniyle Halat Çapinin
Bölgesel Büyümesi
23
SEKIL E.15 - Ileri Derecede Kivrilma veya Gerilmis Ilmek

Lif özün çikmasina sebep olan burulmaya dikkat edin
SEKIL E.16 - Makinaya Takilisi Sirasinda Kivrilmis Ancak Isletmeye Alinmis, Simdi Ise Bölgesel
Asinmaya ve Tel Gevsemesine Maruz Kalmis Halat
SEKIL E.17 - Dis Demetlerin Kopan Lif Özün Yerine Oturmasi Nedeniyle Halat Çapinin Bölgesel
Küçülmesi
Ayni zamanda kirik tellerin mevcudiyetine de dikkat edin
24
SEKIL E.18 - Demetlerde Dengesizlik Olusturan ve Tel Kirilmalarinin da Görüldügü, Bölgesel Ezilme
Nedeniyle Yassilasmis Kisim
SEKIL E.19 - Çok Demetli Bir Halatin Tambur Üzerine Yanlis Sarilmasinin Sebep Oldugu Yassilasmis
Kisim
SEKIL E.20 - Asiri Bükülme

25
Sekil E.21 - Makara Yuvasindan Çikan ve Sikisan Tel Halat

Yassilasma halinde sekil degisikliklerine sebep olur ve bölgesel olarak asinma ve tel kirilmalari vardir
SEKIL E.22 – Bozulmaya Sebep Olan Birçok Faktörün Toplam Etkisi

Özellikle, tellerin gevseyerek kafes olusumuna yol açan siddetli asinmaya dikkat edin. Bir çok tel
kirilmasi da mevcuttur
26
EK F
(Bilgi için)
KAYNAKÇA
[ 1 ] ISO 4301-1 : 1986 (TS 10112), Cranes and lifting appliances – Classification – Part 1 : General
TS 10112 Vinçler ve Kaldirma Makinalari – Siniflandirma – Kisim 1 : Genel
[ 2 ] ISO 4306-1 : 1990 (TS 11063), Cranes- Vocabulary– Part 1 : General

TS 11063 Kaldirma ve Tasima Makinalari – Vinçler – Terimler – Kisim 1 : Genel
27

TS - ISO - 4309 (İptal) 2021 Versiyonu Çıkmış

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

TS - ISO - 4309 (İptal) 2021 Versiyonu Çıkmış

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ICS 53.020.

30 TÜRK STANDARDI TS ISO 4309/Nisan 1999

VINÇLER - TEL HALATLAR - MUAYENE VE HIZMET DISI BIRAKMA

Bu standard asagidaki vinçlere uygulanabilir :

Bu standardin kapsadigi kriterler, kaldirma bloklarina da uygulanir.

TS 11063 (ISO 4306-1)’de, bu standardin kapsadigi vinçler için terimler verilmistir.

2.1 - HALAT ÖZÜ

2.2 - TAMBUR ÜZERINDE HALATIN KAT GEÇISI

2.3 - HALAT MUAYENE RAPORU

2.5 - DIS DEMETLER ARASINDAKI BOSLUK

2.6 - HALATIN TAMBUR ÜZERINDEKI SARIM SAYISI

2.8 - HALAT SARIM ADIMI

2.9 - ÇOK DEMETLI HALAT

2.10 - ÇAPRAZ SARIM

2.12 - GERÇEK HALAT ÇAPI

2.13 - HALAT ANMA ÇAPI

2.14 - DÖNMEYEN HALAT

3.2 - HALATIN TAKILMASI

3.4.1 - Muayene Araliklari

3.4.1.1 - Günlük Bakim

3.4.1.3 Özel Muayeneler (Madde 3.4.2’ye göre)

3.4.2 - Muayene Noktalari

3.4.2.2 - Uç Baglanti Noktalari - Sapanlar Hariç

Uç baglantilarinda veya yakininda tel kirilmalari görüldügünde, halati kisaltmak ve uç baglanti

3.5 - SERVIS DISI BIRAKMA KRITERLERI

3.5.1 - Kirilmalarin Durumu ve Kirilan Tellerin Sayisi

101 = n = 120 8 x 19 (9/9/1) * 5 10 2 5 10 19 5 10

141 = n = 160 8 x 19 (12/6 +6F/1) 6 13 3 6 13 26 6 13

161 = n = 180 6 x 36 (14/7 + 7/7/1) * 7 14 4 7 14 29 7 14

201 = n = 220 6 x 41 (16/8 + 8/8/1) * 9 18 4 9 18 38 9 18

221 = n = 240 6 x 37 (18/12/6/1) 10 19 5 10 19 38 10 19

M1, M2, M3 ve M4 mekanizmalar M5, M6, M7 ve M8 mekanizmalar için

3.5.2 - Baglanti Uçlarinda Kirilan Teller

3.5.3 - Belirli Bir Yerde Grup Halinde Tel Kirilmalari

3.5.4 - Tel Kirilmalarinin Artis Orani

3.5.5 - Demet Kopmasi

3.5.6 - Özün Bozulmasindan Kaynaklanan Halat Çapi Küçülmesi

3.5.7 - Dis Asinma

Asinma, çeligin kesit alaninin küçülmesi nedeniyle halatin mukavemetini azaltir.

3.5.8 - Elâstikiyetin azalmasi

3.5.9 - Dis ve Iç Korozyon

Dis tellerin korozyonu gözle tespit edilebilir.

b) Iç Korozyon (Ek E, Sekil E.7)

Siddetli iç korozyonun tespiti, halatin derhal servis disi birakilma sebebidir.

3.5.10 - Sekil Degistirme

3.5.10.1 - Dalgalanma (Ek E, Sekil E.8)

Dalgalanma halinde (Sekil 1) halat çapi,

3.5.10.2 - Kafes Olusumu (Ek E, Sekil E.9)

Kafes olusumu, halatin derhal servis disi birakilma sebebidir.

3.5.10.3 - Demet Çikmasi ( Ek E, Sekil E.10)

Demet çikmasi, halatin derhal servis disi birakilma sebebidir.

3.5.10.4 - Tel Çikmasi (Ek E, Sekil E.11 ve Sekil E.12)

Bozulma asiri ise, halat servis disi birakilmalidir.

Asiri durumlarda, halat servis disi birakilmalidir.

Asiri durumlarda, halat servis disi birakilmalidir.

3.5.10.7 - Yassilasmis Kisimlar (Ek E, Sekil E.18 ve Sekil E.19)

3.5.10.9 - Bükülmeler (Ek E, Sekil E.20)

Bu durum, halatin derhal servis disi birakilma sebebidir.

3.5.11 - Isi veya Elektrik Arki Sebebiyle Hasarlanma

4 - TEL HALATIN ÇALISMA PERFORMANSI

5 - HALATLA ILGILI DONANIMIN DURUMU

6 - HALAT MUAYENE RAPORU

7 - HALATIN DEPOLANMASI VE TANITIMI