TRK STANDARDI

TURKISH STANDARD

TS 1478 EN 124
Ocak 1999

ICS 93.080.30
1. Bask

TAIT VE YAYA TRAFNE MARUZ ALANLARDAK

IZGARA TAKIMLARI VE BAKIM RGARI KAPAMA
ELEMANLARI-TASARIM ARTLARI, TIP DENEYLER,
ARETLEME, KALTE KONTROL

Gully Tops and Menhole Tops for Vehicular and pedest rian-
Design requirements, type testing, marking,quality control

TRK STANDARDLARI ENSTTS

Necatibey Caddesi No.112 Bakanlklar/ANKARA
 Bugnk teknik ve uygulamaya dayanlarak hazrlanm olan bu standardn, zamanla ortaya
kacak gelime ve deiikliklere uydurulmas mmkn olduundan ilgililerin yaynlar izlemelerini
ve standardn uygulanmasnda karlatklar aksaklklar Enstitmze iletmelerini rica ederiz.

Bu standard oluturan Hazrlk Grubu yesi deerli uzmanlarn emeklerini; tasarlar zerinde
grlerini bildirmek suretiyle yardmc olan bilim, kamu ve zel sektr kurulular ile kiilerin
deerli katklarn kranla anarz.

Kalite Sistem Belgesi

malt ve hizmet sektrlerinde faaliyet gsteren kurulularn sistemlerini TS EN ISO 9000 Kalite
Standardlarna uygun olarak kurmalar durumunda TSE tarafndan verilen belgedir.

Trk Standardlarna Uygunluk Markas (TSE Markas)

TSE Markas, zerine veya ambaljna konulduu mallarn veya hizmetin ilgili Trk Standardna uygun
olduunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya ktnda Trk Standardlar Enstitsnn
garantisi altnda olduunu ifade eder.

TSEK
Kalite Uygunluk Markas (TSEK Markas)
TSEK Markas, zerine veya ambaljna konulduu mallarn veya hizmetin henz Trk Standard
olmadndan ilgili milletleraras veya dier lkelerin standardlarna veya Enstit tarafndan kabul
edilen teknik zelliklere uygun olduunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya ktnda
Trk Standardlar Enstitsnn garantisi altnda olduunu ifade eder.

DKKAT!
TS iareti ve yannda yer alan say tek bana iken (TS 4600 gibi), mamuln Trk Standardna uygun
retildiine dair reticinin beyann ifade eder. Trk Standardlar Enstits tarafndan herhangi bir
garanti sz konusu deildir.

Standardlar ve standardizasyon konusunda daha geni bilgi Enstitmzden salanabilir.

TRK STANDARDLARININ YAYIN HAKLARI SAKLIDIR.

ICS 93.080.30 TRK STANDARDI TS 1478
EN 124/Ocak 1999

NSZ
Bu standard, CEN tarafndan kabul edilen EN 124: 1994 standard esas alnarak TSE naat
Hazrlk Grubunca TS 1478: 1989un revizyonu olarak hazrlanm ve TSE Teknik Kurulunun 5
Ocak 1999 tarihli toplantsnda Trk Standard olarak kabul edilerek yaymna karar verilmitir.

Bu standardn daha nce yaymlanm bulunan basklar geersizdir.

ICS 93.080.30 TRK STANDARDI TS 1478
EN 124/Ocak 1999

NDEKLER
1 - KAPSAM............................................................................................................... 1
2 - ATIF YAPILAN STANDARDLAR ......................................................................... 1
3 - TARFLER............................................................................................................. 2
4 - SINIFLANDIRMA .................................................................................................. 4
5 - MONTAJ YER ...................................................................................................... 4
6 - MALZEMELER ..................................................................................................... 5
6.1 - GENEL ...................................................................................................................... 5
6.1.1 - Izgara Takmlar ve Bakm Rgar Kapama Elemanlar...................................................... 5
6.1.2 - Hareketli Izgaralar ............................................................................................................... 5
6.1.3 - Dier Malzemeler ................................................................................................................ 5
6.1.4 - Kapak Dolgular ................................................................................................................... 5
6.2 - MALT, KALTE VE DENEYLERN YAPILMASI ...................................................... 6
7 - TASARIM ARTLARI ........................................................................................... 6
7.1 - GENEL ...................................................................................................................... 6
7.2 - BAKIM RGARI KAPAKLARINDA HAVALANDIRMA DELKLER ............................ 6
7.3 - NSAN GR N, BAKIM RGARI KAPAKLARI NET AIKLIKLARI..................... 7
7.4 - GRME DERNL.................................................................................................... 7
7.5 - TOPLAM NET ARALIK.............................................................................................. 7
7.6 - OTURMA YZEYLER .............................................................................................. 7
7.7 - ELK DONATILI BETONARME BAKIM RGARI KAPAMA ELEMANLARI N
KENARLAR VE TEMAS YZEY KORUMASI................................................................... 7
7.8 - KAPAK/IZGARANIN EREVE ERSNDE TESPT ............................................ 8
7.9 - YARIK BOYUTLARI .................................................................................................. 8
7.9.1 - Dz Yarklar ......................................................................................................................... 8
7.9.2 - Dz Olmayan Yarklar ......................................................................................................... 9
7.10 - PS SU KABI VE KOVALARI ................................................................................... 9
7.11 - KAPAK VE IZGARA YERLETRLMES ................................................................ 9
7.12 - YZEY ARTLARI .................................................................................................. 9
7.13 - KAPAK VE IZGARALARIN GEVETLME VE AILMASI ....................................... 9
7.14 - BAKIM RGARI KAPAKLARININ GERMSZL ..............................................10
7.15 - EREVENN TAIMA ALANI...............................................................................10
7.16 - EREVE DERNL ...........................................................................................10
7.17 - KAPAK/IZGARA MENTEELERNN AILMA AISI .............................................10
7.18 - UKUR KAPAKLAR (DOLGULU KAPAKLAR).......................................................11
8 - DENEYLER......................................................................................................... 11
8.1 - DENEY YKLER.....................................................................................................11
8.2 - DENEY CHAZLARI .................................................................................................11
8.2.1 - Deney Makinas ................................................................................................................. 11
8.2.2 - Deney Bloklar ................................................................................................................... 11
8.2.3 - Deney in Hazrlanma ...................................................................................................... 11
8.2.4 - Tip Deney .......................................................................................................................... 12
8.3 - DENEY LEM ........................................................................................................12
8.3.1 - Deney Yknn 2/3sinin Tatbikinden Sonra Kapak Veya Izgarann Kalc Oturmasnn
lm.......................................................................................................................................... 12
8.3.2 - Deney Yk Tatbiki ........................................................................................................... 14
8.4 - L LE KONTROL...............................................................................................14
8.4.1 - Genel Muayene (Madde 7.1)............................................................................................. 14
8.4.2 - Havalandrma Delikleri (Madde 7.2) .................................................................................. 14
8.4.3 - Net Aklklar (Madde 7.3) ................................................................................................. 14
8.4.4 - Girme Derinlii (Madde 7.4) .............................................................................................. 15
8.4.5 - Toplam Aralk (Madde 7.5) ................................................................................................ 15
8.4.6 - Oturma Yzeyleri (Madde 7.6) .......................................................................................... 15
8.4.7 - Kenar Korumas (Madde 6.11 ve Madde 7.7) ................................................................... 15
8.4.8 - Kapak ve/veya Izgarann ereve erisinde Tespiti (Madde 7.8).................................... 15
ICS 93.080.30 TRK STANDARDI TS 1478
EN 124/Ocak 1999

8.4.9 - Yark Ebatlar (Madde 7.9) ................................................................................................ 15

8.4.10 - Pis su Kovalar ve Kaplar (Madde 7.10)......................................................................... 15
8.4.11 - Yerletirilme (Madde 7.11) .............................................................................................. 15
8.4.12 - Yzey artlar (Madde 7.12)............................................................................................ 15
8.4.13 - Kapak ve Izgarann Gevetilme ve Almas (Madde 7.13) ............................................ 15
8.4.14 - ereve Derinlii (Madde 7.16)....................................................................................... 15
8.4.15 - Menteelerin Alma As (Madde 7.17) ........................................................................ 15
8.4.16 - Kalc Oturma (Madde 8.3.1) ........................................................................................... 15
9 - ARETLEME ..................................................................................................... 16
10 - KALTE KONTROLU ........................................................................................ 16
10.1 - GENEL ...................................................................................................................16
10.2 - MALTI TARAFINDAN YAPILACAK KALTE KONTROLU.................................16
10.2.1 - EN 29002 Sertifikal Fabrikalar........................................................................................ 16
10.2.2 - EN 29002 Sertifikasna Sahip Olmayan Fabrikalar ......................................................... 16
10.3 - NC TARAF KONTROLU...............................................................................16
10.3.1 - nc Taraf Kontrol lemi ............................................................................................ 16
11 - MONTAJ ........................................................................................................... 18
EK A......................................................................................................................... 19
ICS 93.080.30 TRK STANDARDI TS 1478
EN 124/Ocak 1999

TAIT VE YAYA TRAFNE MARUZ ALANLARDAK IZGARA

TAKIMLARI VE BAKIM RGARI KAPAMA ELEMANLARI - TASARIM
ARTLARI, TP DENEYLER, ARETLEME, KALTE KONTROL
1 - KAPSAM
Bu standard, yaya trafiine ve/veya tat trafiine maruz alanlarda yerletirilen, net akl 1000
mmye kadar (1000 mm dahil) olan zgara takmlar ve bakm rgar kapama elemanlarn kapsar. Bu
standard yzey menfezlerine, prEN 1253de tarif edilen binalardaki deme ve at mazgallarna
uygulanmaz.
Bu standardn amac, zgara takmlar ve bakm rgar kapama elemanlarnn, tariflerinin, snflarnn,
malzemelerinin, projelendirilmesinin ve deney artlarnn iaretleme ve kalitesinin belirlenmesidir.
2 - ATIF YAPILAN STANDARDLAR
Bu standardda, tarih belirtilerek veya belirtilmeksizin dier standardlara atf yaplmaktadr. Bu atflar
metin ierisinde uygun yerlerde belirtilmi ve aada liste halinde verilmitir. Tarih belirtilen atflarda
daha sonra yaplan tadil veya revizyonlar, atf yapan bu standardda da tadil veya revizyon yaplmas
art ile uygulanr. Atf yaplan standardn tarihinin belirtilmemesi halinde ilgili standardn en son
basks kullanlr.
EN, ISO, IEC vb. Ad TS No Ad
No (ngilizce) (Trke)
ISO 185: 1988 Grey cast iron - Classifacation TS 552 EN 1561 Lmel Grafitli Dkme Demirler in
Genel Esaslar
ISO 1083: 1987 Spheroidal graphite cast iron - TS 526 Kresel Grafitli Dkme Demirler -
classifcation Genel Esaslar
ISO 630: 1980 Structural steel TS 2162 Alamsz Yap eliklerinden mal
Edilen Scak Hadde Mamulleri -
Teknik Resim artlar (Dzeltmeler
Dahil A1: 1993)
ISO 3755: 1991 Cast carbon steels for general TS 4034 elik Dkmler - Genel Amalar in
engineering purposes Genel Esaslar
ISO 1459: 1973 Metallic Coatings - Protection TS 914 Galvanizleme (Scak Daldrma
against corrosion by hot dip Metoduyla)
galvanizing - Guiding principles
ISO 1460: 1992 Metallic coatings Hot dip galvanized
(EN ISO 1460) coatings on ferrous materials -
Gravimetric determination of the
mass per unit area
ISO 1461: 1973 Metallic coatings - Hot dip TS 914 Galvanizleme (Scak Daldrma
galvanized Coatigns on fabricated Metoduyla)
ferrous products - Requirements
ISO 8062: 1984 Castings - System of dimensional TS 5080 Genel Toleranslar ve letme Paylar
tolerances - lenmemi Metal Dkm Paralar
in (elik Dkm, Lamel Grafitli
Dkme Demir, Kresel Grafitli Dkme
Demir Temper Dkm, Ar Metaller
ve Alamlarna Ait, Hafif Metaller ve
Alamlarna Ait Dkmler
ENV 10080 Steel for the reinforcement of
concrete - weldable ribbed reiforcing
steel B 500 - Technical delivery
conditions for bars coils and welded
fobrics
Euronorm 81: 1969.03 Hot rolled flat round reinforcing steel,
(ENV 10080) dimension, mass, tolerances
Euronorm 82: 1979.02 Steel for the reinforcement of
(ENV 10080) concrete with an improved bonding
action: dimensions, mass,
tolerances, general requirements
pr EN 1253 - 1 Gullies for buildings - Part 1:
Requirements

1
ICS 93.080.30 TRK STANDARDI TS 1478
EN 124/Ocak 1999

EN 1253 - 2 Gullies for buildings - Part 2: Test

Methods
EN 29002: 1987 Quality systems - Model for quality TS EN ISO 9002 Kalite Sistemleri - retim, Tesis ve
assurance in production and Serviste Kalite Gvencesi Modeli
installation

3 - TARFLER
Bu standardn amacna uygun olarak aada verilen tarifler uygulanr.
No Terim Tarif
1 Rgar Sath suyunu alarak drenaj sistemine boaltan yap
2 Bakm rgar Yeralt sistemine giri bacas veya odas
3 Izgara takm Deme alanndaki drenaj boluuna yerletirilen, ereve ve zgara
ve/veya kapaktan oluan drenaj ksm
4 Bakm rgar kapama ereve ve kapak ve/veya zgaradan oluan bakm rgar ksm
eleman
5 ereve Izgara takm veya bakm rgar zgarasnn ve/veya kapann
oturduu ve dayand sabit ksm
6 Hareketli zgara Izgara takm veya bakm rgar zgarasnn, ierisinden drenaja su
geiine msait haketli ksm veya ksmlar
7 Kapak Izgara takm veya bakm rgar zgarasnn girilerini kapayan
hareketli ksm veya ksmlar
8 Havalandrma delii Bakm rgar kapanda havalandrma salayan aklk
9 Pis su kovas Izgara veya zgara takmnda birikintileri toplayan hareketli para
10 Pis su kab Bakm rgar veya zgarasnda birikintileri toplayan hareketli para
11 Oturma yzeyi erevede, zgara veya kapan oturduu yzey
12 Girme derinlii ekil 1 ve ekil 2de gsterilen A boyutu
(A)
(mm)

ekil 1 ekil 2
13 Toplam net aralk ekil 1, ekil 2, ekil 3, ekil 4 ve ekil 5de gsterilen, ereve ve
(a) zgara kapak bitiik elemanlar arasndaki maksimum bireysel
(mm) aralklarn toplam
ekil 3te a = al + al
ekil 4te a = al + ac1 + ac2 + ar
ekil 5te a = al + ac + ar
(al sol aralk)
(ac orta aralk)
(ar sa aralk)

ekil 3 ekil 4

ekil 5

2
ICS 93.080.30 TRK STANDARDI TS 1478
EN 124/Ocak 1999

No Terim Tarif
14 Tama alan st ksmdaki yapy tayan ereve alt yz tama alan
2
(mm )
15 Net aklk (co) ekil 6 ve ekil 7 (a - e)de gsterilen, ereve net alan (No: 16)
(mm) ierisine izilebilen en byk ember ap

ekil 6

ekil 7a ekil 7b ekil 7c

ekil 7d ekil 7e
16 Net alan Oturma ksmlar arasndaki engelsiz ak alan, ekil 8 (a - c)de
2
(m ) gsterilen glgeli alan

ekil 8a ekil 8b ekil 8c

2
17 Birim alan ktlesi Kapak ve zgarann kg cinsinden toplam ktlesinin m cinsinden net
2
(kg/m ) alana blm
18 Kapak alt yatak malzemesi Sert yzeye oturmay nlemede kullanlan ereve, zgara veya
kapak iinde kullanlan malzeme
19 Deney yk Deney esnasnda zgara takm veya bakm rgar kapana
(kN) uygulanan yk
20 Yaya blgesi Yayalar iin ayrlan, arada srada, teslim, temizleme maksadyla veya
acil durumlarda tat trafiine alan saha
21 Yaya yollar Belirli srelerle ara trafiine kapatlan alan (rnein youn i
saatlerinde yaya alan olarak kullanlan, bu saatlerin dnda ara
trafiine alan alan)

3
ICS 93.080.30 TRK STANDARDI TS 1478
EN 124/Ocak 1999

4 - SINIFLANDIRMA
Izgara takmlar ve bakm rgar kapama elemanlar, aada verilen snflara ayrlr:

A 15, B 125, C250, D 400, E 600 ve F 900

NOT - Daha sonra standardn revizyonlarnda A 15 snfnn A 30a dntrlmesi ele alnmaldr.

5 - MONTAJ YER
Kullanlacak zgara takmlar ve bakm rgar kapama elemanlarnn uygun snflar, montaj yerine
baldr. Farkl montaj yerleri, 1den 6ya kadar numaralanan ve aada liste halinde verilen gruplara
ayrlmtr.

ekil 9a ve ekil 9bde bu gruplardan karayolu ortamndaki bazlarnn yerleri gsterilmitir. Her grup
iin hangi snf kullanlaca hakknda klavuz bilgi parentez ierisinde verilmitir. Uygun snf seimi
tasarmcnn sorumluluundadr. Tereddt duyulan durumlarda bir st kuvvetli snf kullanlr.

Grup 1 (En dk A15 snf)

Sadece yayalar ve bisiklete binenlerin kulland alanlar.

Grup 2 (En dk B 125 snf)

Patikalar, yaya blgeleri ve benzeri alanlar, araba park yerleri veya araba park kaplamalar.

Grup 3 (En dk C 250 snf)

Yollarn kenarnda, bordr snrndan itibaren yol kaplamasna doru en fazla 0,5 m, yaya yoluna
doru en fazla 0,2 m giren bordr kanallarnda.

Grup 4 (En dk D 400 snf)

Yol kaplamalar (yaya caddeleri dahil), sert banketler (ekil 9 a) ve btn karayolu tatlar iin park
alanlar.

Grup 5 (En dk E 600 snf)

Yksek tekerlek ykne maruz alanlar, rnein; limanlar, hava alan kaplamalar.

Grup 6 (En dk F 900 snf)

zellikle yksek tekerlek ykne maruz alanlar, rnein; hava alan kaplamalar.

EKL 9a - Baz montaj gruplarnn yerlerini gsteren tipik karayolu enkesiti

4
ICS 93.080.30 TRK STANDARDI TS 1478
EN 124/Ocak 1999

EKL 9b - Baz montaj gruplarn yerlerini gsteren sert banket tipik detay

6 - MALZEMELER
6.1 - GENEL

6.1.1 - Izgara Takmlar ve Bakm Rgar Kapama Elemanlar

Izgara takmlar ve bakm rgar kapama elemanlar, hareketli zgaralar dnda aada verilen
malzemelerden birisinden yaplm olmaldr:
a) Lmel grafitli dkme demir,
b) Kresel grafitli dkme demir,

c) Dkme elik,
d) Levha elik (Hadde elik),
e) a) - d)de verilen malzemelerden birinin beton ile kombinasyonu veya
f) Betonarme.

Levha elik kullanmna, ancak korozyona kar yeterli direncin garanti edilmesi artyla izin verilir. Bu
diren, temizlenmi, yzey zerine izelge 1de verilene eit veya daha fazla kalnlkta scak -
daldrma galvanizlemesi (inko kaplama) yaplmak suretiyle salanabilir. Levha eliin minimum
kalnl 2,75 mm olmaldr (Temas ve kenar korunmas bu artn dndadr. Bu ksmlar iin Madde
7.7ye uyulmaldr).

ZELGE 1 - Levha elik galvaniz kaplamas

elik Kalnl - t Minimum Kaplama Kalnl Minimum Kaplama Ktlesi

2
mm m g/m
2,75 t < 5 50 350
t 5 65 450

6.1.2 - Hareketli Izgaralar

Hareketli zgaralar aada verilen malzemelerden birisinden imal edilmi olmaldr:
a) Lmel grafitli dkme demir,
b) Kresel grafitli dkme demir,
c) Dkme elik.

6.1.3 - Dier Malzemeler

Bu standard kapsamndaki uygulamalarda kullanlacak dier malzemeler iin bu standardda verilen
artlar ve onayl bamsz kurum tarafndan konulan ilgili dier artlar ile deney metotlar uygulanr.

6.1.4 - Kapak Dolgular

Kapak dolgularnda beton veya montaj yerine uygun dier dolgu malzemesi kullanlr.

5
ICS 93.080.30 TRK STANDARDI TS 1478
EN 124/Ocak 1999

6.2 - MALT, KALTE VE DENEYLERN YAPILMASI

Malzemelerin aada tarif edilen imalt, kalite ve deneyleri, aada verilen standardlara uygun
olmaldr.

Lmel Grafitli Dkme Demir
Kresel Grafitli Dkme Demir
Levha elik
Dkme elik
Scak Daldrma Galvanizlemesi
ISO 185: 1988 (TS 552 EN 561)
ISO 1083: 1987 (TS 526)
ISO 630 :1980 (TS 2162)
ISO 3755: 1991 (TS 4034)
ISO 1459: 1973 (TS 914)
ISO 1460: 1992
ISO 1461: 1973

Dkme Demir Toleranslar ISO 8062:1984 (TS 5080)

Donat elii Euronorm 80: 1985
Euronorm 81: 1969.03
Euronorm 82: 1979.02

B 125den F 900 snfna kadar olan kapama elemanlarnda kullanlan beton minimum basn
dayanm
2
kenarlar 150 mm olan kp numune iin 45 N/mm , 150 mm apnda x 300 mm yksekliinde silindir
2
numune iin 40 N/mm olmaldr. A 15 snf bakm rgar kapama eleman iin minimum basn
2
dayanm 25 N/mm olmaldr.

elik donat kullanlmas durumunda, donat pas pay btn yzeylerde en az 20 mm olmaldr. Donat
projelendirme ve detaylar ilgili EN standardlarna uygun olmaldr.

Yukarda verilen art, tabannda elik plka, dkme elik, lmel grafitli dkme demir veya kresel
grafitli dkme elik bulunan bakm rgar kapaklarna uygulanmamaldr.

7 - TASARIM ARTLARI
7.1 - GENEL
Izgara takmlar ve bakm rgar kapama elemanlar, kullanm olumsuz etkileyecek kusurlara sahip
olmamaldr.

Bu standardda verilmemi bulunan herhangi zel durumla ilgili zellikler imalt tarafndan kendi
kataloklarnda verilmelidir.

Metallerin beton veya dier herhangi bir malzeme ile birlikte kullanlmas durumunda, iki malzeme
arasnda yeterli aderans mevcut olmaldr.

7.2 - BAKIM RGARI KAPAKLARINDA HAVALANDIRMA DELKLER

Bakm rgar kapaklar havalandrma delikli veya deliksiz olarak projelendirilebilir.

Havalandrma delikli bakm rgar kapaklar iin minimum havalandrma delii alan izelge 2de
verilen ekilde olmaldr.

ZELGE 2 - Minimum Havalandrma Delii Alan

Net aklk Minimum havalandrma alan

600 mm Net aklk apna eit apta dairesel alann % 5I
2
> 600 mm 140 cm

Bakm rgar kapa havalandrma delikleri aada verilen minimum boyutlara sahip olmaldr.

6
ICS 93.080.30 TRK STANDARDI TS 1478
EN 124/Ocak 1999

a) Yarklar

Uzunluk 170 mm
Genilik A 15 ve B 125 snf iin 18 mmden 25 mmye kadar
Genilik C 250den F 900 snfa kadar 18 mmden 32 mmye kadar.

b) Delikler

A 15 ve B 125 snflar iin 18 mmden 38 mmye kadar ap

C 250den F 900a kadar olan snflar iin 30 mmden 38 mmye kadar ap.

Havalandrma delikli bakm rgar kapaklarnda pis su kab gerekli olabilir.

NOT - Satn alan veya zellikleri belirleyen yetkili, artname veya dier talep belgesinde imaltya,
bakm rgar kapaklarnda havalandrma delii olup olmayaca veya pis su kab gerekip
gerekmeyeceini bildirmelidir.

7.3 - NSAN GR N, BAKIM RGARI KAPAKLARI NET AIKLIKLARI

nsan girii iin tasarmlanan bakm rgar kapak net akl, montaj yerinde geerli mecbur emniyet
kurallarna uygun olmaldr. Bu aklk, genellikle en az 600 mm ap olarak dnlmelidir.

7.4 - GRME DERNL

D 400, E 600 ve F 900 snf iin bakm rgar kapama elemanlar ve zgara takmlar girme derinlii A
en az 50 mm olmaldr (Madde 3, No. 12). Bu art, kapak veya zgaralarn, trafik nedeniyle
konumlarnn deimesine kar bu standarda dahil edilmemi kilitleme sistemiyle emniyet tedbiri
alnmas durumunda uygulanmaz.

7.5 - TOPLAM NET ARALIK

Izgara takmlar ve bakm rgar zgaralarnn farkl ksmlar arasndaki aralk Madde 3, No 13te tarif
edilmitir. b boyutu al boyutuna eit veya daha kk olmaldr (Madde 3, ekil 2). Bu aralklar kapak
veya zgarann, ereve ierisinde yatay yer deitirmesine yol aabilir. Bu yer deitirmenin
snrlandrlmas iin, toplam net aralk a, aada verilen artlara uygun olmaldr.

- Bir veya iki paral kapak veya zgaralarda

Net aklk 400 mm a 7 mm

Net aklk > 400 mm a> 9 mm

- veya daha fazla para halindeki kapak veya zgaralarda, btn paralarn deplsman sonucunda
oluan toplam aralk a, her bir aralk 5 mmyi gememek artyla 15 mmyi gememelidir.

7.6 - OTURMA YZEYLER

Izgara takmlar ve bakm rgar kapama elemanlar imaltnn, oturma yzeyleri (kaide) ile uyumlu
olmas salanmaldr. D 400 F 900 snflar iin oturma yzeyleri kullanmda kararllk ve ses
karmama salanacak ekilde imal edilmelidir, bu temas yzeylerinin frezelenmesi, kapak alt
yataklanma malzemesi kullanm, noktadan asma tasarm veya dier uygun metotla temin
edilebilir.

7.7 - ELK DONATILI BETONARME BAKIM RGARI KAPAMA ELEMANLARI

N KENARLAR VE TEMAS YZEY KORUMASI.
A 15den D 400 snfna kadar olan bakm rgar, elik donatl betonarme kapama elemanlar iin
kenarlar ve ereve ile kapak temas yzeyleri, dkme demir veya scak daldrmal galvanize elik ile
korunmaldr. Lmel grafitli dkme demir, kresel grafitli dkme demir ve elik minimum kalnl
izelge 3te verilmitir.

7
ICS 93.080.30 TRK STANDARDI TS 1478
EN 124/Ocak 1999

ZELGE 3 - Kenarlar ve temas yzeyi koruma tabakas kalnl

Snf Dkme demir veya elik koruma* minimum kalnl

mm
A 15 2
B 125 3
C 250 5
D 400 6
E 600 Her bir projeye uygun olarak belirlenmelidir
F 900
* Korozyona kar ilve koruma kalnl hari

7.8 - KAPAK/IZGARANIN EREVE ERSNDE TESPT

Kapak/zgara, erevesi ierisinde, Madde 5de tarif edilen montaj yerinde gerekli trafik artlarn
karlayacak ekilde tespit edilmi olmaldr.

Bu ilem aadaki dzenlemelerden birisi ile gerekletirilebilir:

a) Kilitleme cihaz,
b) Birim alan iin yeterli ktle temini,
c) zel tasarm artyla.

Bu dzenlemeler, kapak veya zgarann normal (her zaman kullanlan) aletlerle almasna izin
verecek ekilde tasarlanmaldr.

NOT - Farkl lkelerde kullanla gelen yapsal tipler, a)dan c)ye kadar olan dzenlemelerin birlikte
kullanm gereklemedike geerlidir.

7.9 - YARIK BOYUTLARI

Hareketli zgaralardaki yark boyutlar, hidrolik kapasite dikkate alnarak yarklarn net alanda dzenli
dalm salanacak ekilde seilmelidir. Su gei alan, net akln % 30undan daha dk
olmamal ve imalt katalogunda belirtilmelidir.

7.9.1 - Dz Yarklar

7.9.1.1 - A 15 ve B 125 Snflar

A 15 ve B 125 snflar iin zgara yarklar, izelge 4te verilen boyutlara sahip olmaldr.

ZELGE 4 - A 15 ve B 125 Snflar in Boyutlar

Genilik Uzunluk
mm mm
8 - 18 Snrlama yok
> 18 - 25 170
Not - Yaya blgelerinde, artname hazrlaycnn izniyle yark genilii 5 mmye kadar indirilebilir.

7.9.1.2 - C 125den F 900a Kadar Snflar

C 250den F 900a kadar olan snflarda yark boyutlar, yark boyuna ekseninin trafiin dorultusuna
gre durumunda baldr ve izelge 5 ile ekil 10da verilmitir.

ZELGE 5 - C 250den F 900a Kadar Olan Snflar in Boyutlar

Yarklarn Dzenlenmesi Snf Genilik Uzunluk

mm mm mm
No. 1 0den < 45ye ve Btn Snflar 16 - 32 170
> 135den 180ye
kadar
No. 2 45den 135ye C 250 16 - 42 Snr yok
kadar D 400den F 900 20 - 42 Snr yok

8
ICS 93.080.30 TRK STANDARDI TS 1478
EN 124/Ocak 1999

EKL 10 - Yark Dzenlemesi

7.9.2 - Dz Olmayan Yarklar

Dz olmayan yarklar, 170 mm x 170 mm x 20 mmlik mastarn yarktan girii engellenecek ekilde
tasarmlanmaldr.

7.10 - PS SU KABI VE KOVALARI

Pis su kab veya kova kullanlan yerlerde, drenaj ve havalandrmann bu elemanlarn dolu olmas
durumunda devam etmesi salanmaldr.

NOT - Mteri veya artname hazrlayan yetkili, artname veya dier talep belgesinde, imaltya
pissu kab veya kovas gerekip gerekmediini bildirmelidir.

7.11 - KAPAK VE IZGARA YERLETRLMES

Kapak veya zgaralarn konumlarnn ereveye gre daha nceden belirlenmesi gerekiyorsa, bu
durum uygun izimle gsterilmelidir.

7.12 - YZEY ARTLARI

D 400den F 900a kadar olan snflar iin zgara, kapak ve erevelerin st yzeylerinde, net akln
% 1i tolerans snrlar ierisinde kalmak artyla dzgnlkten sapma en fazla 6 mm olabilir. Bu arta
istisna olarak Madde 5de, 4. Grup olarak tarif edilen park alanlarnda yerletirilmesi durumunda D 400
snf iin yzeyin konkav yaplmasna izin verilir.

Bakm rgar yeni dkme demir ve dkme elik kapama eleman st yzey/yzeyleri kntl ksm
ebatlar:

kntl ksm ykseklii:

- A 15, B 125 ve 250 snf iin : 2 - 6 mm
- D 400, E 600 ve F 900 snf iin : 3 - 8 mm
olmal,

kntl ksm yzey alan, toplam st yzey alannn % 10undan az % 70inden fazla olmamaldr.

7.13 - KAPAK VE IZGARALARIN GEVETLME VE AILMASI

Kapak ve zgaralarn kolaylkla gevetilme ve almas iin gerekli tedbirler alnm olmaldr; bu
tedbirler bu standarda dahil edilmemitir.

9
ICS 93.080.30 TRK STANDARDI TS 1478
EN 124/Ocak 1999

7.14 - BAKIM RGARI KAPAKLARININ GERMSZL

Belirli artlarda, baz bakm rgar kapaklarnn geimsiz olmas gerekir. Geirimsizlik tasarm, kapak
altndaki basn ve zel durumla ilgili artlara baldr. Bu artlar, koku geirimsizlii, gaz geirimsizlii
veya basnl su geirimsizliini ihtiva edebilir.
NOT - Geirimsizlikle ilgili zelliklerin tasarm bu standardn kapsamna alnmamtr ve birlik
salanncaya kadar farkl lkelerde kullanlan tipler geerlidir.

7.15 - EREVENN TAIMA ALANI

Tama alan aada verilen artlara gre projelendirilmelidir.
2
a) Deney ykyle ilgili tama basnc 7,5 N/mm yi gememelidir.
b) Maruz kalaca alma artlar altnda salanmas gerekli kararllk iin yeterli artlar salanmaldr.

7.16 - EREVE DERNL

D 400, E 600 ve F 900 snflar iin bakm rgar kapaklar ve zgara takmlarnn tm ereve derinlii
en az 100 mm olmaldr. D 400 snf, metal ksm iin bu derinlik aadaki artlar salanmak artyla
75 mmye drlebilir.
a) erevenin ereve ile beton arasnda ba salamak zere en az B 45 snf dayanma sahip beton
ile evrelenmesi veya,
b) erevenin ankraj elemanlar ile sabitlenmesi.

NOT - Bakm rgar kapama elemanlar ve zgara takmlarnn yerletirilmesi hakknda CEN kodu
kesinletirilinceye kadar, artname hazrlayclar, deme metodu ile ilgili zel trafik ak
karakteristiklerine uygun olarak 100 mmden daha derin ereve kullanm gerekli grebilirler
(Madde 11).

7.17 - KAPAK/IZGARA MENTEELERNN AILMA AISI

Menteeli kapak veya zgaralarn yatay dzleme gre alma as, aksi belirtilmemise en az 100
olmaldr.

Menteeli kenar dairesel ekilde dzenlenmi menteeli kapak veya zgaralarda, dairesel
yuvarlatlm kenar profili, detaylar ekil 11de gsterilmi olan 170 mmx 170 mm x 20 mm
boyutlarnda mastar, bitiik ereve kenar ve yuvarlatlm kenar arasndaki akla, 170 mmlik
boyutunun 13 mmden fazlas girmeyecek ekilde, dzenlenmi olmaldr. lm esnasnda mastar
uzun kenar, yuvarlatlm kenara paralel olarak dey ekilde tutulmaldr.

EKL 11 - Mastar

10
ICS 93.080.30 TRK STANDARDI TS 1478
EN 124/Ocak 1999

7.18 - UKUR KAPAKLAR (DOLGULU KAPAKLAR)

Dolgunun, imalt mahallinde (fabrikada) yaplmamas durumunda, imalt, ukur kapaklar iin
dolguda gerekli tm zellikleri vermelidir.

Bu tr dolgulu kapaklarn yzey dokusu, yerletirilecei yere uygun olmaldr.

8 - DENEYLER
Bakm rgar kapama elemanlar ve zgara takmlar, dolgusuz ekilde teslim edilen ve bu ekilde
deneye tbi tutulacak olan ukur kapaklar dnda, kullanma hazr ekilde yerletirildikten sonra tam
olarak monte edilmi durumda deneye tbi tutulur.

Uygun snf (Madde 4) iin, yk tamayla ilgili artlara uygunluk, ykleme deneyi ile belirlenmelidir
(izelge 6).

Liste halinde Madde 6da verilen malzemelerden baka malzemeden imal edilen bakm rgar
kapaklar ve zgara takmlar iin ilve deneyler gerekli olabilir.

Deerlendirilmek zere bu standardda detayl deney metodu tarif edilmeyen herhangi bir zelliin
nasl deerlendirileceini, imalt ilgili dokmanda belirtmelidir (Madde 7.1, 2. Paragraf).

8.1 - DENEY YKLER

Net akl (CO) 250 mmye eit veya daha byk bakm rgar kapaklar ve zgara takmlarnn her
snf iin deney yk, izelge 6da verilmitir. Net akl 250 mmden daha kk kapama
elemanlar iin deney yk, izelge 6de verilen deerin CO/250 ile arplmas yoluyla bulunur.

ZELGE 6 - Deney Ykleri

Deney Yk
Snf
kN
A 15 15
B 125 125
C 250 250
D 400 400
E 600 600
F 900 900

8.2 - DENEY CHAZLARI

8.2.1 - Deney Makinas
Deney makinas, tercihan deney presi, A 15 - D 400 snflar iin gerekli deney yknn en az % 25
daha fazlasn, E 600 ve F 900 snflar iin ise gerekli deney yknn en az % 10 daha fazlasn
uygulamaya yeterli olmaldr.

Deney yknde % 3 doruluk salanmaldr.

Deney makinas yata, birden ok kapama elemann deneye tbi tutmaya elverili olanlar hari,
deneye tbi tutulacak kapan yke maruz yzey alanndan daha geni olmaldr.

8.2.2 - Deney Bloklar

Deney bloklarnn boyut ve biimleri izelge 7de gsterilmitir.
8.2.3 - Deney in Hazrlanma
Deney blou, dey ekseni, kapak veya zgara yzeyine dik ve kapak veya zgara geometrik
merkezine tekabl edecek ekilde yerletirilir (rnein ekil 12).

Deney blou, ift gen kapak veya zgarann deneyinde ise, ekil 12de gsterildii ekilde
kapaklarn geometrik merkezine yerletirilir. Kapak veya zgara deney esnasnda erevesi ierisine
normal olarak oturmaldr.

11
ICS 93.080.30 TRK STANDARDI TS 1478
EN 124/Ocak 1999

Deney yk, deney blounun tm yzeyine dzgn ekilde dalm olmal ve yzeydeki herhangi
przllk, yumuak ahap, lifli tahta, kee veya benzeri malzemeden yaplm uygun alt tabakann
kapak veya zgara ile deney blou arasna yerletirilmesiyle dengelenmelidir. Alt tabaka boyutlar
deney bloununkilerden daha byk olmamaldr.

maltnn tercihine gre, benzer yumuak tabaka kapak yzeyi ile deney makinas yata arasnda
yerletirilebilir.

Dz yzeyli olmayan bakm rgar kapa ve zgara takm deneyinde, deney blounun temas yzeyi,
kapak ve zgarann Madde 7.2de tarif edilen yzey girinti kntlarna uyum gsterecek tarzda
ekillendirilmelidir. Dz yzeyden kk girinti kntlara sahip kapaklar iin deney blou temas
yzeyini ekillendirilmesine gerek yoktur.
8.2.4 - Tip Deney
maltnn, nc taraf sertifikasyonu iin bavuru yapmasndan nce, deney numunesi, uygun
zellikte olduklarndan belirlenmesi amacyla deneye tbi tutulmaldr. Her numune Madde 6, Madde
7, Madde 8 ve Madde 9da verilen artlar salamaldr.

Kapaklara daha sonra yapsal deiiklikler uygulanmas durumunda bu ilem onlara da

uygulanmaldr. Yapsal olan ve olmayan btn deiiklikler iin belgelendirme kuruluunun onay
alnmaldr.

8.3 - DENEY LEM

Btn bakm rgar kapaklar ve zgara takmlarna aada verilen deneyler uygulanr:
Deney yknn (Madde 8.3.1) 2/3sinin tatbikinden sonra, kapak veya zgarann kalc oturmasnn
lm,
Deney yk tatbiki (Madde 8.3.2).

8.3.1 - Deney Yknn 2/3sinin Tatbikinden Sonra Kapak Veya Izgarann Kalc
Oturmasnn lm
Yk uygulanmadan nce kapak veya zgara geometrik merkezinden ilk lm alnr.

Ykleme 1 kN/s ile 5 kN/s arasnda bir hzla, deney yknn 2/3 seviyesine kadar tatbik edilir,
ardndan yk kaldrlr. Bu ilem 5 kez tekrar edilir.
lemlerin sonunda, geometrik merkezde son okuma alnr.

Kalc oturma, ilk lm okumas ile 5. Ykleme sonras lm okumas arasndaki fark olarak tespit
edilir. Kalc oturma, izelge 8de verilen deerlerden daha fazla olmamaldr.

ift gen kapak veya zgarada kalc oturma iin lmler, her bir parann geometrik merkeze en
yakn ksmnda yaplmaldr (Madde 8.2.3, ekil 12).

12
ICS 93.080.30 TRK STANDARDI TS 1478
EN 124/Ocak 1999

ZELGE 7 - Deney Bloklarnn Boyutlar

Izgara takmlar ve bakm rgar kapama elemanlarnn biim ve net Deney bloklarnn boyutlar
aklklar - mm mm

200 CO 300

200 CO 300

CO < 200

CO < 200

13
ICS 93.080.30 TRK STANDARDI TS 1478
EN 124/Ocak 1999

EKL 12 - Deney bloklar ve geometrik merkezler

ZELGE 8 - zin Verilen Kalc Oturma

Snf zin Verilen Kalc Oturma

A 15 ve B 125 1 1)
CO
100
1 2) 1 3)
C 250den F 900a kadar CO CO
100 500
Madde 7.8a veya Madde Madde 7.8 bye gre
7.8 cye gre tespit tespit edildiinde
edildiinde
CO
1) CO < 450 mm olmas durumumda
50
2) CO < 300 mm olmas durumunda en ok 1 mm
3) CO < 500 mm olmas durumunda en ok 1 mm

Bu deney sonucunda, betonarme deney numunelerinde 0,2 mmden daha byk aklkl atlak
meydana gelmemelidir. atlak genilii atlak ierisine sentil sokulmas veya uygun dier metotlarla
llmelidir.

8.3.2 - Deney Yk Tatbiki

Madde 8.3.1e uygun olarak yaplan deneyin hemen arkasndan, Madde 8.3.1de verilen hzda,
belirlenen seviyeye kadar deney yk uygulanr. Deney yk (30 2) s sreyle sabit tutulur. Madde
6da a) - e) klarnda verilen malzemelerden imal edilmi elemanlarda bu deney nedeniyle herhangi
bir atlak meydana gelmemelidir.

elik donatl betonarme kapaklarda ise, beton ve donat arasnda aderans kayb meydana
gelmemelidir.

8.4 - L LE KONTROL

8.4.1 - Genel Muayene (Madde 7.1)

Btn imaltlarn kusurlar gzle muayene edilmelidir.

8.4.2 - Havalandrma Delikleri (Madde 7.2)

Havalandrma yark ve delikleri 1 mm dorulukla llmelidir.
2
Havalandrma alan hesaplanarak en yakn 100 mm ye yuvarlatlmaldr.

8.4.3 - Net Aklklar (Madde 7.3)

Net aklklara (dairesel, drtgen veya gen) ait boyutlar milimetre cinsinden llmelidir.

14
ICS 93.080.30 TRK STANDARDI TS 1478
EN 124/Ocak 1999

8.4.4 - Girme Derinlii (Madde 7.4)

D 400den F 900a kadar olan snflar iin girme derinlii (A) milimetre cinsinden llmelidir.

8.4.5 - Toplam Aralk (Madde 7.5)

Kapaklar veya zgaralar ile ereveler arasndaki aralklar 0,5 mm dorulukla llmeli ve toplam
aralk (a) hesaplanmaldr.

8.4.6 - Oturma Yzeyleri (Madde 7.6)

Kapak veya zgaralarn ereve ierisindeki stabilitesini (kararlln) temin etmeyi salayan oturma
yzeyleri uyumluluu imalt artnamesine uygun olarak muayene edilmelidir.

8.4.7 - Kenar Korumas (Madde 6.11 ve Madde 7.7)

Bakm rgar betonarme kapama elemanlar iin kaplamasz demir veya elik kenar korumalar 0,1
mm dorulukla llmelidir. Scak galvaniz kaplama kalnl da 5 m dorulukla llmelidir.

8.4.8 - Kapak ve/veya Izgarann ereve erisinde Tespiti (Madde 7.8)

a) Tespitin birim alanda yeterli ktle temini yoluyla salanmas durumunda (Madde 7.8 b), kapak
2
ve/veya zgara % 1 dorulukla tartlmal ve net olan 100 mm dorulukla hesaplanmladr.

b) Tespitin, kilitleme cihaz veya zel tasarm ile salanmas durumunda (Madde 7.8 a veya Madde
7.8 c) ilgili dzenleme gzle muayene edilmeli ve mmknse llmelidir.

8.4.9 - Yark Ebatlar (Madde 7.9)

Yarklarn net alandaki dalm dzenlilii gzle muayene edilmelidir. Yarklar 1 mm yaklamla
2
llmeli ve su gei alan 100 mm dorulukla hesaplanmaldr.

8.4.9.1 - Dz Yarklar (Madde 7.9.1.1 ve Madde 7.9.1.2)

Dz yark ebatlar 1 mm dorulukla llmelidir.

8.4.9.2 - Dz Olmayan Yarklar (Madde 7.9.2)

Dz olmayan yark ebatlar 170 mm x 170 mm x 20 mmlik mastar ile kontrol edilmelidir.

8.4.10 - Pis su Kovalar ve Kaplar (Madde 7.10)

Pis su kova ve kaplar gzle muayeneden nce kum ile doldurularak, drenaj ve havalandrmann bu
durumunda da salandndan emin olunmaldr.

8.4.11 - Yerletirilme (Madde 7.11)

Kapak ve/veya zgarann ereve ierisindeki yerlemesini nceden belirlenen ekilde salamak zere
silinmez iaret veya tespit gereklidir; bu iaret veya tespit gzle muayene edilmelidir.

8.4.12 - Yzey artlar (Madde 7.12)

Dzlk 0,5 mm dorulukla llmelidir. kntl ksm ykseklii 0,5 mm dorulukla llmelidir. Kapak
ve zgara kntl ksm toplam alan, izimle ve gzle muayene ile veya kntl ksm ebatlarnn 1
mm dorulukla llmesiyle tespit edilir. kntl ksm alannn toplam alana oran hesaplanr.

8.4.13 - Kapak ve Izgarann Gevetilme ve Almas (Madde 7.13)

Kapak ve zgarann gevetme ve ama tedbirleri fiziksel olarak deneye tbi tutulmaldr.

8.4.14 - ereve Derinlii (Madde 7.16)

Tm ereve derinlii 1 mm dorulukla llmelidir.

8.4.15 - Menteelerin Alma As (Madde 7.17)

Menteelerin alma as 5 dorulukla llmelidir. Menteeli kapak veya zgarann dairesel
yuvarlatlm kenarl olmas durumunda kenar 170 mm x 170 mm x 20 mmlik mastarla kontrol edilmeli
ve giri derinlii 1 mm dorulukla llmelidir.

8.4.16 - Kalc Oturma (Madde 8.3.1)

Kalc oturma 0,1 mm dorulukla llmelidir.

15
ICS 93.080.30 TRK STANDARDI TS 1478
EN 124/Ocak 1999

9 - ARETLEME
Btn kapaklar, zgaralar ve ereveler zerinde aada verilenler bulunmaldr:
a) TS EN 124 (Bu standard iareti olarak),
b) Uygun snf (rnein; D 400) veya birka snf iin kullanlacak ereve snflar (rnein; D 400 - E
600)
c) maltnn isim ve/veya tantc iareti ve imalt yeri, imalt yeri kodu da kullanlabilir.
d) Belgelendirme kuruluu iareti ve aada verilenler bulunabilir;
e) Uygulama veya i sahibine ait ilve iaretler,
f) malt tantm (isim ve/veya katalog numaras)

Yukarda verilen iaretler net ve dayankl (kalc) olmaldr. Mmkn olan yerlerde, eleman monte
edildikten sonra da grnr ekilde olmaldr.

10 - KALTE KONTROLU
10.1 - GENEL
Bu standarda gre imal edilen mamuller aadaki ekilde kalite kontrol ilemlerine tbi tutulmaldr:
a) malt ykmllndeki kalite kontrolu (Madde 10.2),
b) Belgelendirmeye yetkili bamsz kurulu tarafndan yaplan muayene (nc taraf, Madde 10.3).
Yeni imalt eleman iin, bu muayene imaltnn nerisiyle bavurudan itibaren 12 aylk dnem
ierisinde yaplmaldr.

10.2 - MALTI TARAFINDAN YAPILACAK KALTE KONTROLU

Kalite kontrolun amac zgara takm ve bakm rgar kapama elemanlar imaltlarnn, bu standardn
teknik zelliklerine uygunluunu temin etmektir.

Bu standardda verilen zellikleri kontrol edecek deney ekipman kalite gvencesi iin, gerekli
unsurdur.

maltnn kalite kontrol dokmanlar, ham maddelerin gelmesinden itibaren son mamulun fabrikadan
kna kadar btn imalt safhalarnn detaylarn ihtiva etmelidir.

10.2.1 - EN 29002 Sertifikal Fabrikalar

malt tarafndan yaplacak kalite kontrolu, mamullerin uygunluunu temin etmelidir.

10.2.2 - EN 29002 Sertifikasna Sahip Olmayan Fabrikalar

Ek A, imalt sertifikasnda minimum nart tekil eder.

maltnn kalite kontrol belgelendirme ilemi Ek A izelge A.1 ve A.6ya kadar olan izelgelerde
gsterilen nc taraf mfetti muayenesinde kullanlmak zere 1 veya 5 yl iin muhafaza
edilmelidir.

10.3 - NC TARAF KONTROLU

nc taraf kontrolun amac;
Mamuln kalite seviyesinin srekli ekilde bu standarda uygun olarak muhafazasnn temini,
Mamullere bamsz belge verilmesidir.

10.3.1 - nc Taraf Kontrol lemi

10.3.1.1 - EN 29002 Sertifikal Fabrikalar

nc taraf kontrol ilemi aadakileri ihtiva etmelidir:
malt Kalite Gvencesi Sisteminin EN 29002ye uygunluu iin imalt garanti lisansnn
geerliliinin kontrol edilmesi;
malt tarafndan yaplan kontrol sonularnn bu standard hkmlerine uygunluunun
dorulanmas,
Tamamlanm mamullerin bamsz denenmesi.

16
ICS 93.080.30 TRK STANDARDI TS 1478
EN 124/Ocak 1999

nc taraf kontrol muayenesi, nceden bildirilmeksizin muntazam aralklarla bir ylda en az iki defa
yaplmaldr.

10.3.1.2 - EN 29002 Sertifikasna Sahip Olmayan Fabrikalar

EN 29002 sertifikasna sahip olmayan fabrikalar, Ek Ada verilen artlara uygun olmaldr. nc
taraf kontrol muayenesi, nceden bildirilmeksizin, muntazam aralklarla, bir ylda en az alt defa
yaplmaldr.

nc taraf kontrol ilemleri aadakilerli ihtiva etmelidir:

Srekli ve dzenli imalt iin personel ve ekipman yeterlilii deerlendirilmesi,
Tip deneylerin, bu standard hkmlerine uygun olarak tatmin edici ekilde yapldnn denetimi
(Madde 8.2.4),
Kalite kontrolun, imalttan bamsz olduunun denetimi ve
Tamamlanm mamuln bamsz denenmesi.

Sertifika vermeye yetkili bamsz kuruluun aadaki artlarn salandndan emin olmas
durumunda muayene,bir ylda drt defaya kadar azaltlabilir:
malt dahili kalite kontrol sisteminin yeterli olmas,
Kontrollerin yl sreyle etkili ve uygun ekilde srekli yaplm olmas,
Sonularn bu standardda verilen artlara uygun olmas.

Muayene sklndan bu azaltma, kusurlu mamul tespit edilinceye kadar geerli olabilir.

nc taraf, imaltnn kontrol ve deneylerinin bu standarda uygun ekilde yrtldn ve alnan

sonularnda da bu standardda verilen artlara uygun olduunu garanti etmelidir.

nc taraf deerlendirmesinin ana unsurlar izelge 9da verilmitir.

10.3.2 - nc Taraf Raporu

nc taraf kontrol sonular yazl rapor olarak verilmelidir. malt da bu raporu imzalamaldr. Bu
raporu kabul etmemesi durumunda imalt mfetti ile sonular zerinde grr. Anlamaya
varlmamas durumunda da imalt raporu imzalar ve rapora itiraz ettii hususlar belirtir.

Bu rapor ayn zamanda en az aadaki maddeleri ihtiva etmelidir;

malt ismi,
Fabrika ismi ve yeri,
Tarih, yer ve imaltnn imzas,
Kalite mfettiinin imzas.
lveten aada verilenleri de ihtiva etmelidir:
a) EN 29002 sertifikasna sahip fabrikalar iin,
Kalite sistemini ihtiva eden sertifikann geerlilii ve
Mamullerin bu sertifikaya uygunluu
ile ilgili bilgi.
b) EN 29002 sertifikasna sahip olmayan fabrika iin,
Personel
Techizat
Mamullerin uygunluu
Dahil kalite kontrol
bakmlarndan muayene sonularyla ilgili bilgi.

3 haftalk muayene bnyesinde, resm rapor bamsz nc taraf kontrol tektilt tarafndan
imaltya gnderilir.

17
ICS 93.080.30 TRK STANDARDI TS 1478
EN 124/Ocak 1999

ZELGE 9 - c Taraf Kontrolu

Muayene Konusu Muayene Metodu Muayene Skl Belgelendirme

Kabul muayenesi izelge A.1 ve Her ziyarette Yazl
izelge A.5
lem kontrolu izelge A.2, Her ziyarette Yazl
izelge A.4 ve
izelge A.5
Mamulerin son muayene izelge A.3 Her ziyarette Yazl
ve deneyleri
- Bakm rgar kapama Madde 8 Her ziyarette 3 farkl Yazl
elemanlar komple tip
- Izgara takmlar Madde 8 Her ziyarette 3 farkl Yazl
komple tip
Muayene, lm ve izelge A.6 Her ziyarette Yazl
deney ekipman
Tama, depolama, izelge A.6 Her ziyarette Yazl
ambalajlama ve teslim
Uygun olmayan mamul izelge A.6 Her ziyarette Yazl
kontrolu
Kalite kaytlar Gzle Her ziyarette Yazl

10.3.3 - Uygun Olmayan Elemanlar

nc taraf muayenesinde bir elemann yetersiz kmas durumunda ayn tipte ilve eleman daha
deneye tbi tutulmaldr. Bu elemandan birinin bile yetersiz kmas durumunda, yetersiz elemann
ait olduu imalt, daha ileri muayene amacyla sevkten alkonulur, ancak 4 haftalk sre veya karlkl
mutabakatla tespit edilen sre ierisinde imalt uygun olmayan mamullerle ilgili yeniden
deerlendirme amacyla, bu mamllerden 6sn deney tbi tutar. Bu 6 elamann deneylerden yeterli
kmas durumunda sevk yeniden balatlr.

11 - MONTAJ
Montaj ilgili uygulama standardna gre yaplr. Bu konuda Avrupa uygulama standard hazrlanncaya
kadar, mill uygulanma kurallar veya imalt tavsiyesi kullanlr.

18
ICS 93.080.30 TRK STANDARDI TS 1478
EN 124/Ocak 1999

EK A
(Standarda Ait)

DAHL KALTE KONTROL EMASI

Uygulama yeri: Tat ve yaya trafiine maruz alanlar iin zgara takmlar ve bakm rgar kapama
elamanlar: TS 1478 EN 124

maltnn; Isim:
Yer:
Telefon No:
Telex No:
Fax No:

Belge No:
Belge Tarihi:
Belgeli Maml Listesi:
Dokman Referans No (A B C):
Dokman Tarihi: Ekler: (x1)
Tadil Tarihi:
Kalite Kontrol Mdr:
Tarih: mza Edildii ehir smi
malt mzas

ZELGE A.1 - Kabul Muayene ve Deneyleri

Lmel grafitli dkme demir (Madde 6.1 a ve g)

Kresel grafitli dkme demir (Madde 6.1b ve h)
Dkme elik (Madde 6.1c ve i)
Muayene Konusu Muayene Muayene Skl Dokman Saklama
Metodu Sresi
Ham madde deposu Gzle Dzenli ekilde -
Demir cevheri Bayi sertifikas* Her teslimde 1 yl
Pik demir Bayi sertifikas* Her teslimde 1 yl
Hurda demir/elik (3. Parti) Bayi sertifikas* Her teslimde 1 yl
Hurda kazanm (1. Parti) D.K.K** Her teslimde 1 yl
Katklar Siparie gre Her teslimde 1 yl
Eritme enerjisi
Elektrik - - -
Gaz Bayi sertifikas* Dzenli olarak, deitii zaman 1 yl
Kok Bayi sertifikas* Her teslimde 1 yl
Kalp/ Kalplar iin kum Bayi sertifikas* Dzenli olarak 1 yl
ve elek analizi
Yataklama eleman Bayi sertifikas* Her teslimde 1 yl
Yataklama eleman in Bayi sertifikas* Her teslimde 1 yl
Elstomer
Szdrmazlk malzemesi Bayi sertifikas* Her teslimde 1 yl
* Bayi sertifikas:
Kalite gvence sistemi belgesine sahip bayilerin sevkiyat rastgele kontrola tbi tutulmaldr.
Kalite gvence sistemi belgesine sahip olmayan bayilerin sevkiyat her sevkiyat iin sistematik kontrola
tbi tutulmaldr.
** DKK: Dahili Kalite Kontrolu

19
ICS 93.080.30 TRK STANDARDI TS 1478
EN 124/Ocak 1999

ZELGE A.2 - lem Kontrolu

Lmel Grafitli Dkme Demir (Madde 6.1 a ve g)
Kresel Grafitli Dkme Demir (Madde 6.1b ve h)
Dkme elik (Madde 6.1c ve i)
Muayene Konusu Muayene Muayene Skl Dokman Saklama
Metodu Sresi
Kalplama Kumu zellikeri Lb. Her deiimde -
Snek Demir Katklar Tart/l Her dkm ileminde 1 yl
Dkm Kovasndaki veya Gzle/pirometre Sk sk 1 yl
Ocaktaki Erime Scakl
Metal/analizin Beliimi
Dkm Kovas Lb. Her ilem veya her ocak veya 5 yl
her kova
Srekli Dkm Lb. 3 tonda bir 5 yl
Kalp Kontrolu Gzle Dzenli olarak -
Dkm lemi Gzle Dzenli olarak -
Malzemenin Dkm Gzle Her dkmde -
Kovasnda Bekleme Sresi
Mekanik zellikler
ekme Dayanm Madde 6.2 Madde 6.2 5 yl
Uzama % Madde 6.2 Madde 6.2 5 yl
kntlar Madde 6.2 Madde 6.2 5 yl
Dier Malzemeler Madde 6.2 Her malzeme standardnda 5 yl
olduu gibi
ZELGE A.3 - Mamuln Son Muayene ve Deneyleri

Madde No Muayene Konusu Muayene Metodu Muayene Skl Dokman Saklama

Sresi
7.1 Genel Gzle Her ksm -
72 Havalandrmalar* Gzle Her kapak -
Havalandrma lme 5000 dakikada bir* 5 yl
ebatlar**
7.3 Net aklk lme 5000 dakikada bir* 5 yl
7.4 Girme derinlii lme 5000 dakikada bir* 5 yl
7.5 Toplam aralk lme 5000 dakikada bir* 5 yl
7.6 Oturma yzeyleri lme 5000 dakikada bir* 5 yl
7.6 Yataklama elemanlar** lme 5000 dakikada bir* 5 yl
7.7 Kenar korunmas lme 5000 dakikada bir*
7.8 Tespit
a) Kilitleme Lb. Tip deney 5 yl
b) Ktle Tartma 500 dakikada bir* 5 yl
c) Tasarm zellii lme Tip deney 5 yl
7.9 Yark ebad lme 5000 dakikada bir* 5 yl
7.10 Pis su kovas** Gzle 5000 dakikada bir* -
7.11 Yerletirilme Gzle Her elemanda -
7.12 Yzey artlar lme Tip deney 5 yl
7.13 Gevetme ve ama Lb. Tip deney 5 yl
7.14 Bakim rgar szdrmaz Lb. (szdrmazlk Tip deney 5 yl
kapama elemanlar** malzemesi)
7.15 ereve oturma alan lme Tip deney 5 yl
7.16 ereve derinlii lme 5000 dakikada bir 5 yl
7.17 Mentee alma as lme 5000 dakikada bir 5 yl
8.1 Deney yk Madde 8.1den 5000 dakikada fakat 5 yl
Madde 8.3e kadar en az her 6 ayda bir
kez
9 aretleme Gzle Her ksm -
* En az iki ayda bir kez
** Uygulandnda

20
ICS 93.080.30 TRK STANDARDI TS 1478
EN 124/Ocak 1999

ZELGE A.4 - Levha elik (Hadde elik)

Muayene Konusu Muayene Metodu Muayene Skl Dokman

Saklama Sresi
Kabul muayenesi ve malzeme deneyleri ve izelge A.1
kullanlabilirlik
lem kontrolu izelge A.2
Mamullerin son kontrol ve deneyleri izelge A.3
Levha elik kayna**
+
Korozyona kar koruma 6.1 lme Saatte bir veya CS 1 yl
Muayene, lme ve deney ekipman izelge A.6
Tama, depolama, ambaljlama ve teslim izelge A.6
Uygun olmayan mamullerin kontrolu izelge A.6
+ izelge A.1
*** Avrupa standard mevcut olmyan hususlarda mill standardlar tatbik edilmelidir.
Kullancnn lkelerinde, levha elik kaynaklar hakknda mill standard bulunmamas durumunda, imaltnn bulunduu
lkede geerli mill standard uygulalanr.

ZELGE A.5 - Betonarme (Madde 6.1f)

Muayene Konusu Muayene Muayene Skl Dokuman Sresi

Metodu Saklama
Kabul muayenesi ve deneyler
- Levha elik (Hadde elik) ISO 630 - 1980 - -
- Dkme elik ISO 3755 - 1976 - -
+
- Betonarme iin elik ubuklar CS Her teslimde Sertifika (Euronorm 80)
+
- Hazr beton CS Her teslimde Sertifika
++ ++ ++
- Tesiste hazrlanan beton DKK DKK DKK

lem kontrolu maltya ait Dzenli olarak 5 yl

Basn dayanm ilemler 5 yl
- Hazr beton Madde 6.2 Her teslimde 5 yl
++ ++
- Tesiste hazrlanan beton Madde 6.2 DKK DKK
Mamuln son muayene ve deneyleri
- Kenar korumas (Madde 7.7) izelge A.3 izelge A.3 izelge A.3
- Muayene rgar betonarme, kapama Madde 8 5000 dakikada bir* 5 yl
elemanlar
Muayene, lm ve deney ekipman izelge A.6 izelge A.6 izelge A.6
Tama, depolama, ambaljlama ve izelge A.6 izelge A.6 izelge A.6
teslim
Uygun olmayan mamullerin kontrolu izelge A.6 izelge A.6 izelge A.6
* En az 2 ayda bir kez
+ izelge A.1e baklmaldr.
++ izelge A.1e baklmaldr.

ZELGE A.6 - Uygun Olmayan Mamullerin Muayene, lme ve Deney lemleri, Depolama,
Ambaljlama ve Teslim Kontrolu

Muayene Konusu Muayene Metodu Muayene Skl Dokman Saklama Sresi

Muayene, lme ve deney ekipman
- ekme deney makinas Belge* Ylda bir 5 yl
- Basn deney makinas Belge* Ylda bir 5 yl
- Dier lme ekipman Belge** 6 ayda bir 5 yl
Tama, depolama, ambaljlama ve Gzle Dzenli olarak -
teslim
Uygun olmayan mamullerin kontrolu
- Ayrma maltnn - 5 yl
- Red onaylanm
- Tekrar ileme/tekrar deney dokmanna gre
* Yetkili kurum tarafndan yaplmaldr.
** Kalibre edilmi lekler kullanlarak imalt tarafndan yaplabilir.

21