TS 11386 Bacalar-Konut Ve Benzeri Binalar Için Tasarım Ve Yapım Kuralları

TÜRK STANDARDI
TURKISH STANDARD
TS 11386
Nisan 1994
ICS 91.060.40
1. Baskı
BACALAR-KONUT VE BENZERİ BİNALAR İÇİN-TASARIM

VE YAPIM KURALLARI
Chimneys-For Building and Other Accommidation Places

Requirements-Constructural Design and Accomplishment
Rules
TÜRK STANDARDLARI ENSTİTÜSÜ

Necatibey Caddesi No.112 Bakanlıklar/ANKARA
− Bugünkü teknik ve uygulamaya dayanılarak hazırlanmış olan bu standardın, zamanla ortaya
çıkacak gelişme ve değişikliklere uydurulması mümkün olduğundan ilgililerin yayınları izlemelerini
ve standardın uygulanmasında karşılaştıkları aksaklıkları Enstitümüze iletmelerini rica ederiz.
− Bu standardı oluşturan Hazırlık Grubu üyesi değerli uzmanların emeklerini; tasarılar üzerinde
görüşlerini bildirmek suretiyle yardımcı olan bilim, kamu ve özel sektör kuruluşları ile kişilerin
değerli katkılarını şükranla anarız.
Kalite Sistem Belgesi

İmalât ve hizmet sektörlerinde faaliyet gösteren kuruluşların sistemlerini TS EN ISO 9000 Kalite
Standardlarına uygun olarak kurmaları durumunda TSE tarafından verilen belgedir.
Türk Standardlarına Uygunluk Markası (TSE Markası)

TSE Markası, üzerine veya ambalâjına konulduğu malların veya hizmetin ilgili Türk Standardına uygun
olduğunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya çıktığında Türk Standardları Enstitüsü’nün
garantisi altında olduğunu ifade eder.
TSEK
Kalite Uygunluk Markası (TSEK Markası)
TSEK Markası, üzerine veya ambalâjına konulduğu malların veya hizmetin henüz Türk Standardı
olmadığından ilgili milletlerarası veya diğer ülkelerin standardlarına veya Enstitü tarafından kabul
edilen teknik özelliklere uygun olduğunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya çıktığında
Türk Standardları Enstitüsü’nün garantisi altında olduğunu ifade eder.
DİKKAT!
TS işareti ve yanında yer alan sayı tek başına iken (TS 4600 gibi), mamulün Türk Standardına uygun
üretildiğine dair üreticinin beyanını ifade eder. Türk Standardları Enstitüsü tarafından herhangi bir
garanti söz konusu değildir.
Standardlar ve standardizasyon konusunda daha geniş bilgi Enstitümüzden sağlanabilir.
TÜRK STANDARDLARININ YAYIN HAKLARI SAKLIDIR.

ICS 91.060.40 TÜRK STANDARDI TS 11386/Nisan 1994
İÇİNDEKİLER
0 - KONU, TARİF, KAPSAM, AMAÇ VE UYGULAMA ALANI.................................. 1
0.1 - KONU........................................................................................................................ 1
0.2 - TARİFLER................................................................................................................. 1
0.2.1 - Konut vb. Bina Bacasõ ......................................................................................................... 1
0.2.2 - Konut Bacasõ Grubu ............................................................................................................ 1
0.2.3 - Baca Cidarõ .......................................................................................................................... 1
0.2.4 - Baca Ara Bölme Duvarõ ....................................................................................................... 1
0.2.5 - Baca Kaidesi (Baca Temeli) ................................................................................................ 1
0.2.6 - Baca Başõ ............................................................................................................................ 2
0.2.7 - Baca Gövdesi ...................................................................................................................... 2
1)
0.2.8 - Hazõr Form Baca Elemanõ (HaBaEL) (Baca künkleri) ....................................................... 2
1)
0.2.9 - Hazõr Form Baca Taşõ (HaBaTaş) ..................................................................................... 2
0.2.10 - Temizleme Ağzõ ................................................................................................................. 2
0.2.11 - Baca Temizleme Kapaklarõ................................................................................................ 2
0.2.12 - Tek Cidarlõ Baca ................................................................................................................ 2
0.2.13 - Çok Cidarlõ Baca................................................................................................................ 2
0.2.14 - Sõcaklõğa Dayanõklõlõğõ Sõnõrlõ Bacalar (SIDSIB) ................................................................ 2
0.2.15 - Düşük Nitelikli Çelik Baca.................................................................................................. 3
0.2.16 - Öz (Müstakil) Baca ............................................................................................................ 3
0.2.17 - Şönt Baca (Ortak Baca)..................................................................................................... 3
0.2.18 - Karõşõk Ocaklõ Baca ........................................................................................................... 3
0.2.19 - Bacanõn Hidrolik Narinliği .................................................................................................. 3
0.2.20 - Bacanõn Isõ Geçirgenlik Direnci (1/ Λ) ............................................................................... 3
0.2.21 - Isõ Geçirgenlik Direnci Gruplarõ ......................................................................................... 4
0.2.22 - Ekleme Parçasõ (Duman Kanalõ veya Duman Borusu) ..................................................... 4
0.2.23 - Ortak Ekleme Parçasõ........................................................................................................ 4
0.2.24 - Ocak(lar) ............................................................................................................................ 4
0.2.25 - Ayarlõ Ocaklar .................................................................................................................... 4
0.2.26 - Özel Ocaklar ...................................................................................................................... 4
0.2.27 - Kõsma Tertibatõ .................................................................................................................. 4
0.2.28 - Kapatma Tertibatõ .............................................................................................................. 4
0.2.29 - Yardõmcõ (Yan) Havalandõrma Tertibatõ............................................................................. 5
0.2.30 - Kurum Tutucu .................................................................................................................... 5
0.2.31 - Atõk Gaz Vantilatörü (Aspiratörü)....................................................................................... 5
0.2.32 - Yakma Tekniği ................................................................................................................... 5
0.2.33 - Diğer Tarifler ...................................................................................................................... 5
0.3 - KAPSAM ................................................................................................................... 5
0.4 - AMAÇ........................................................................................................................ 5
0.5 - UYGULAMA ALANI ................................................................................................... 5
1 - KURALLAR .......................................................................................................... 6
1.1 - GENEL ...................................................................................................................... 6
1.1.1 - Bacalar, Ocaklar ve Yerleştirme Mahalleri .......................................................................... 6
1.1.2 - Yakma Tekniği ..................................................................................................................... 6
1.1.3 - İçeriye Çekmeye Karşõ Korunma......................................................................................... 6
1.1.4 - Üst Basõnç Altõnda Sõzdõrmazlõk (Sõzmazlõk) ....................................................................... 6
1.1.5 - Bacanõn Duruş Sağlamlõlõğõ ................................................................................................. 7
1.1.6 - Baca İçindeki Isõnma, Atõk Gaz ve Kurum Yanõşõna Karşõ Dayanma Özelliği..................... 7
1.1.7 - Baca Malzemesinin Yanma Özelliği .................................................................................... 7
1.1.8 - Binanõn Yangõn Emniyeti ve Duruş Sağlamlõlõğõ.................................................................. 7
1.1.9 - Binada Yangõnõn Yayõlmasõ ................................................................................................. 7
1.1.10 - Buhar Difüzyonu Davranõşõ................................................................................................ 8
1.1.11 - Isõnõn Sebep Olduğu Problemler ....................................................................................... 8
1.1.12 - Bacalarõn Temizlenmesi ve Muayenesi............................................................................. 8
1.1.13 - Baca İçindeki veya Bitişiğindeki Yabancõ Elemanlar ve Tertibat....................................... 8
1.1.14 - Bacada İzin Verilmeyen Zorlamalar .................................................................................. 8
1.2 - Yakma Tekniği İle İlgili Kurallar.................................................................................. 8
1.2.1 - Genel ................................................................................................................................... 8
1.2.2 - Yere Göre Baca ve Ocaklarõn Yerleştirilmesi ...................................................................... 8

1.2.3 - Ocaklarõn Bacaya Bağlanmasõ ............................................................................................ 8
1.2.4 - Net iç Enkesit..................................................................................................................... 11
1.2.5 - Yükseklik............................................................................................................................ 12
1.2.6 - Baca Duvarlarõna Isõ Yalõtõmõ Uygulanmasõ....................................................................... 13
1.2.7 - Sõzdõrmazlõk ....................................................................................................................... 13
1.2.8 - Baca Malzemesinin Buhar Difüzyonu Özelliği................................................................... 14
1.2.9 - Bacanõn Tertiplenmesi....................................................................................................... 14
1.2.10 - İç Yüzeyler ....................................................................................................................... 14
1.3 - EK İŞLETME KURALLARI........................................................................................14
1.3.1 - Genel ................................................................................................................................. 14
1.3.2 - İç Enkesidin Yeknesaklõğõ (Değişmezliği).......................................................................... 14
1.3.3 - Temizleme Delikleri (Temizleme Açõklõklarõ) ..................................................................... 14
1.3.4 - Bacanõn Kaidesi (Bacanõn Temeli) .................................................................................... 15
1.3.5 - Özel İşletme Donanõmlarõ .................................................................................................. 15
1.4 - BİNANIN VE KULLANICISININ KORUNMASI İÇİN EK KURALLARI........................16
1.4.1 - Genel ................................................................................................................................. 16
1.4.2 - Bacanõn Duruş Sağlamlõğõ................................................................................................. 16
1.4.3 - Bacalar ve Yanabilir Malzemeden Sõnõr Yapõ Elemanlarõ ................................................. 16
1.4.4 - Yanabilir Malzemeden Yapõ Elemanlarõ Yanõndaki Temizleme Delikleri .......................... 16
1.4.5 - Bacalar ve Komşu Taşõyõcõ veya Takviye Elemanlarõ ....................................................... 16
1.4.6 - Bacalar ve Mahal Kapağõnõn Emniyete Alõnmasõ Mecburiyeti Olan Bitişik Yapõ
Bölümleri 17
1.4.7 - Kullanõlan Mahallerdeki Bacalar ........................................................................................ 17
1.4.8 - Özel Ocaklara Ait Bacalar ................................................................................................. 17
1.4.9 - Bacalar ve Özellikle Tehlikeli Olabilecek Mahaller ............................................................ 17
1.4.10 - Düşük Nitelikli Çelik Bacalar ve Gezilip Dolaşõlan Komşu Alanlar .................................. 18
1.4.11 - Ocaklarõn Bağlanmasõnda Cisim Sesi Yalõtõmõ................................................................ 18
1.4.12 - Atõk Gaz Vantilatörlerinin Yerleştirilmesi ......................................................................... 18
1.5 - ÇEVRENİN KORUNMASI İÇİN EK KURALLAR .......................................................18
1.5.1 - Genel ................................................................................................................................. 18
1.5.2 - Yakma Tesislerine Ait Bacalar........................................................................................... 18
1.6 - BACANIN KORUNMASI İÇİN EK KURALLAR..........................................................19
1.6.1 - Genel ................................................................................................................................. 19
1.6.2 - Yoğunlaşma Suyuna Karşõ Bacanõn Korunmasõ ............................................................... 19
1.6.3 - Bacalarda ve Bölümlerinde İzin Verilmeyen Çalõşmalar ................................................... 19
1.7 - YAPI MALZEMESİ VE YAPI ELEMANLARI .............................................................19
1.7.1 - Genel ................................................................................................................................. 19
1.7.2 - Normal Kurallara Uyan Bacalar ......................................................................................... 19
1.7.3 - Düşük Nitelikli Çelik Bacalar.............................................................................................. 20
1.7.4 - Bacanõn Açõk Hava Tarafõndaki Dõş Yüzeylerine Gömlek Geçirilmesi ve Kaplanmasõ22
1.7.5 - Baca Başlarõ İçin Diğer Yapõ Malzemesi ve Yapõ Elemanlarõ............................................ 22
1.7.6 - Memeler Dahil Baca Tepesi .............................................................................................. 22
1.8 - YAPIYLA İLGİLİ KURALLAR ....................................................................................22
1.8.1 - Genel ................................................................................................................................. 22
1.8.2 - Ortak Kurallar..................................................................................................................... 22
1.8.3 - Kagir Bacalar ..................................................................................................................... 23
1.8.5 - Açõk Hava İle Temasta Bulunan Baca Dõş Yüzeylerinin Giydirilmesi (Gömleklenmesi) ve
Kaplanmasõ ................................................................................................................................... 25
EK A......................................................................................................................... 36
EK B......................................................................................................................... 40
ATIF YAPILAN STANDARDLAR ............................................................................ 40
BACALAR - KONUT VE BENZERİ BİNALAR İÇİN -

TASARIM VE YAPIM KURALLARI
0 - KONU, TARİF, KAPSAM, AMAÇ VE UYGULAMA ALANI

0.1 - KONU
Bu standard, konut ve benzeri binalarda ocaklarõn bağlandõğõ bacalarõn tasarõmõnda ve yapõmõnda
uyulmasõ gereken kurallara dairdir.
NOT -Bu standardda yer alan kurallar, uygulamada tasarõmcõ, yapõmcõ (müteahhit) ve şantiye şefinin,
binalardaki yakma tertibatõ ve/veya tesisleri; özellikle konut vb. bina bacalarõ hakkõnda esaslõ
(ayrõntõlõ) bilgi ve tecrübelere sahip olmalarõnõ, uygulamada da sõkõ iş birliği yapmalarõnõ
gerektirir. Bu sebepten bu tarz çalõşmalar, sadece bu konuda yeterli bilgi ve tecrübeye sahip
uzman kişilerce yapõlmalõdõr.
Konut vb. bina bacalarõ, yalnõzca bu standardda yer alan kurallara uygun olarak düzenlenmiş
proje ve detaylara göre inşa edilmelidir.
0.2 - TARİFLER
0.2.1 - Konut vb. Bina Bacasõ

Konut vb. bina bacasõ, ocaklardan çõkan atõk gazlarõ, dam üstünden açõk havaya atmaya yarayan, bina
içine veya binaya bitişik olarak silindir veya dikdörtgen prizma biçiminde inşa edilmiş içi boş bir bina
bölümüdür.
NOT -Standard metninde bundan sonra "Konut vb. Bina Bacasõ" deyimi yerine sadece "Baca" deyimi
kullanõlmõştõr.
0.2.2 - Konut Bacasõ Grubu

Konut bacasõ grubu, birçok konut bacasõnõn bir araya toplanmasõ suretiyle bina içine veya binaya
bitişik olarak inşa edilen baca sistemidir.
NOT -1)Standard metninde bundan sonra "Konut Bacasõ Grubu" deyimi yerine sadece "Baca Grubu"
deyimi kullanõlmõştõr.
2)Ocaklarõn yerleştirildiği özel mahallin havalandõrõlmasõ istendiğinde, baca grubu içinde bir de
havalandõrma (geri tepme vb. sebeplerden meydana gelen kirli havanõn açõk havaya
atõlmasõna mahsus) bacasõ bulunmalõdõr. Bir veya birden çok havalandõrma bacasõ yanõnda
sadece bir atõk gaz (duman) bacasõ ihtiva eden yapõ bölümleri, aynõ şekilde bir "baca grubu"
olarak mütalaa edilmelidir.
0.2.3 - Baca Cidarõ

Baca cidarõ, bu standardõn amacõ bakõmõndan bacanõn ve baca grubunun dõş duvar(lar)õdõr.
0.2.4 - Baca Ara Bölme Duvarõ

Baca ara bölme duvarõ, bu standardõn amacõ bakõmõndan, bir baca grubunda bacalar arasõndaki veya
bir atõk gaz bacasõ ile bir havalandõrma bacasõnõ birbirinden ayõran, aynõ baca malzemesinden aynõ
özellikte (sõzdõrmazlõk, pürüzlülük vb.) inşa edilen ara duvardõr.
NOT -Standard metninde bundan sonra "Baca Ara Bölme Duvarõ" deyimi yerine sadece "Ara Duvarõ"
deyimi kullanõlmõştõr.
0.2.5 - Baca Kaidesi (Baca Temeli)

Baca kaidesi, bacanõn yapõldõğõ malzeme özelliklerinden daha farklõ malzemeden (mesela, betonarme
vb.) ve daha başka tarzda inşa edilen bacanõn (üzerine oturtulduğu) en alt bölümüdür (Şekil 2).
Kaidenin bir tabanõ vardõr; ayrõca en altta temizleme ağzõ (deliği) ile ekleme parçasõ için bağlama
ağzõnõ ve kapağõnõ da ihtiva eder (Şekil 1 ve Şekil 2).
1
0.2.6 - Baca Başõ

Baca başõ, bacanõn dam üstündeki bölümüdür (Şekil 3, Şekil 4, Şekil 5 ve Şekil 22).
0.2.7 - Baca Gövdesi

Baca gövdesi, baca kaidesi (Şekil 1) ile baca başõ (baca ağzõ) arasõndaki baca bölümüdür.
0.2.8 - Hazõr Form Baca Elemanõ (HaBaEL)1) (Baca künkleri)

Hazõr baca elemanõ, tek başõna en azõndan bir baca iç boşluğunu (iç enkesidini) tam olarak meydana
getiren, maksada uygun olarak (kalõplanmak suretiye imal edilen) ön yapõmlõ bir baca inşaat
malzemesidir.
NOT -Standard metninde gerekli yerlerde "Hazõr Form Baca Elemanõ" deyiminin kõsaltõlmõş sembol
olarak "HaBaEl"de kullanõlmõştõr.
0.2.9 - Hazõr Form Baca Taşõ (HaBaTaş)1)

Hazõr baca taşõ, tek başõna hiçbir şekilde bir baca iç enkesidini tam olarak meydana getiremeyen,
baca iç enkesidinin biçimine ve cidar kalõnlõğõna uygun olarak [özel olarak dökme, yontma vb. şekilde
(kama tuğla, kilit taşõ, daire halka parça prizmasõ vb.)] imal edilmiş bir baca inşaat malzemesidir.
NOT -Standard metninde gerekli yerlerde bundan sonra "Hazõr Form Baca Taşõ" deyimi yerine Sadece
"HaBaTaş" kõsaltmasõ kullanõlmõştõr.
0.2.10 - Temizleme Ağzõ

Temizleme ağzõ, bacanõn temizlenmesinde kullanõlan, baca cidarlarõ (duvarlarõ) üzerinde yer alan,
kapatõlabilen açõklõklardõr (Şekil 1, Şekil 2).
NOT -Temizleme maksadõyla baca içine girmek için baca cidarlarõ üzerindeki giriş delikleri (menhol
veya manloh) de temizleme ağõzlarõ (delikleri) olarak kabul edilir.
0.2.11 - Baca Temizleme Kapaklarõ

Baca temizleme kapaklarõ, temizleme ağõzlarõnõn (deliklerinin) kapatõlmasõnda kullanõlan ve
kapatõldõklarõnda da tam olarak sõzdõrmazlõğõ sağlayan bir baca elemanõdõr.
0.2.12 - Tek Cidarlõ Baca

Tek cidarlõ baca, duvarlarõ, kagir inşaat tekniğine göre tek duvar halinde örülerek tuğlalardan veya bu
maksatla özel olarak imal edilmiş "HaBaEl" veya "HabaTaş" elemanlarõndan inşa edilen bir tip bacadõr
(Şekil 6).
0.2.13 - Çok Cidarlõ Baca

Çok cidarlõ baca, birden çok cidarlõ olan bacadõr (Şekil 6).
NOT - Cidarlar, farklõ malzemeden yapõlmõş olabilir.
0.2.14 - Sõcaklõğa Dayanõklõlõğõ Sõnõrlõ Bacalar (SIDSIB)

Sõcaklõğa dayanõklõlõğõ sõnõrlõ bacalar, yalnõzca 350°C'den daha yüksek olmayan gaz yakõtlõ ocaklarõn
atõk gazlarõna karşõ dayanõklõ olan bacadõr. Ancak, bu tip baca, baca içindeki kurum yanmalarõna karşõ
dayanõklõ değildir.
2)
1)Gerek HaBaEl ve gerek HabaTaş, binanõn õsõ ihtiyaçõna (TS 2164) göre tesis edilen ocak(lar)dan
(kazandan) kaynaklanan atõk gaz hacmine uygun olarak iç net enkesitine, Çizelge 1'deki õsõ
geçirgenlik direncine sahip olacak şekilde özel kalõplama veya yontma metoduyla imal edilen baca
malzemesidir.
2)Standard metninde atõf yapõlan Türk standardlarõnõn numaralarõ, adlarõ, tarihleri, İngilizce ve Türkçe
adlarõ, bu standardõn kapak iç sayfasõnda verilmiştir.
2
0.2.15 - Düşük Nitelikli Çelik Baca

Düşük nitelikli çelik baca,
-Baca içindeki kurum yanmalarõna veya binadaki yangõnlara karşõ dayanõklõlõğõ düşük,
-Kõsa ömürlü ve dayanõksõz,
-Binayõ, ancak yangõnõn meydana gelmesine veya yangõnõn yayõlmasõna karşõ düşük seviyede
koruyan,
-Beklenilmeyen õsõnmalara karşõ, oturma (çalõşma) mahallerini korumayan veya
-Isõ geçirgenlik direnci IV.gruba giren baca
dõr.
NOT - Özel bir kanun ile izin verildiğinde ancak bu tip bacanõn yapõmõna izin verilebilir.
0.2.16 - Öz (Müstakil) Baca

Öz müstakil baca, yalnõzca bir ocağõn bağlandõğõ bacadõr (Şekil 7a, Şekil 11 ve Şekil 12).
NOT -Öz baca(lar), TS 2165 ve TS 11389'un amacõ bakõmõndan daima tek ocaklõ baca(lar)dõr (Şekil
7a). Buna karşõlõk birden çok ocağõn bağlandõğõ bir ekleme parçasõnõ ihtiva eden baca "öz baca"
değildir (Şekil 7b).
0.2.17 - Şönt Baca (Ortak Baca)

3
Şönt baca, her defasõnda birçok ocağõn bağlandõğõ bacadõr (Şekil 7b ).
NOT 1)-Ocaklar, birçok ekleme parçasõyla bağlandõklarõnda ve birbirinden bağõmsõz

işletilebildiklerinde, şönt bacalar, TS 11388'in amacõ bakõmõndan "çok ocaklõ baca" sayõlõr.
2)- Şönt bacalarda bir kattaki ocağa ait ekleme parçasõ, ortak (şönt) bacaya paralel ve ekleme
parçasõnõn iç enkesitine eşit kesitteki yardõmcõ bir baca ile bağlanõr; ancak bu yardõmcõ (yan)
baca, bir üst kata ait ekleme parçasõna ait yan bacanõn hemen altõndan ortak bacaya
girmelidir. Şönt baca ile yardõmcõ (yan) baca arasõndaki "ara duvar", en az 90mm kalõnlõğa, en
az 0,005m yüzey pürüzlülüğüne ve tam (gaz) sõzdõrmaz bir özelliğe sahip olmalõdõr.
0.2.18 - Karõşõk Ocaklõ Baca

Karõşõk ocaklõ baca, katõ veya sõvõ yakõtlarla çalõşan ocaklardan başka, gaz yakõt ocaklarõn da
bağlandõğõ ortak bacadõr (Şekil 9).
NOT -Katõ veya sõvõ yakõtlõ ocaklarõn bağlandõğõ bacaya, gaz yakõtlõ ocaklara ait atõk gaz ekleme
parçasõnõn (atõk gaz borusunun) bağlanmasõna, yasal bir sakõnca olmadõğõ takdirde ancak izin
verilir.
0.2.19 - Bacanõn Hidrolik Narinliği

Bacanõn hidrolik narinliği, baca etkili yüksekliğinin (TS 2165), baca iç enkesitinin hidrolik çapõna olan
oranõdõr.
0.2.20 - Bacanõn Isõ Geçirgenlik Direnci (1/ Λ)

Bacanõn õsõ geçirgenlik direnci, düz duvarõn (veya silindir biçimli bacada silindir cidarõn) õsõ geçirgenlik
2
direncine eşittir (TS 825 veya TS 2164) (Birimi, m K/W'dõr).
NOT -Bacanõn biçimi ve fonksiyonu, terimlerin daha anlaşõlõr hale gelmesi için aşağõdaki ek
açõklamalarõn da yapõlmasõnõ gerektirir (Madde 0.2.1):
Bacanõn õsõ geçirgenlik direnci, baca cidarõnõn kõsmi yüzey elemanlarõna (dA) ait õsõ geçirgenlik
dirençlerinin aritmetik ortalama değeridir. Bu değer, bacanõn iç yüzeyleri ile bu yüzeylere ait 200°C'lik
ortalama yüzey sõcaklõğõ esas alõnarak tespit edilmiştir.
3)-Şekil 7b, Şönt bacanõn tertibini göstermek üzere açõklamak amacõyla verilmiştir, bir kural niteliğinde
değildir.
3
0.2.21 - Isõ Geçirgenlik Direnci Gruplarõ

Isõ geçirgenlik direnci grubu I, II ve III, bacanõn õsõ geçirgenlik direnci değerlerine tekabül eden değerler
olup Çizelge 1'de verilmiştir.
2
0,12 m K/W'den daha küçük õsõ geçirgenlik direncine sahip bacalar, IV.grup olarak mütalaa edilmelidir.
ÇİZELGE 1 -Isõ Geçirgenlik Direnci, Isõ Geçirgenlik Direnci Gruplarõ ve Uygulama Tipleri (Baca Tipleri)
Isõ geçirgenliği Isõ geçirgenlik TS 11389’a

2
direnci m K/W direnci grubu göre uygulama tipi
1/Λ
En az 0,65 I I
0,22-0,64 II II
0,12-0,21 III III ve III a
NOT -IV.grup õsõ geçirgenlik direncine sahip bacalar, sadece düşük nitelikli çelik bacalar olup yasayla
izin verildiğinde ancak kullanõlabilir.
0.2.22 - Ekleme Parçasõ (Duman Kanalõ veya Duman Borusu)

Ekleme parçasõ, ocaklardan kaynaklanan atõk gazlarõ (dumanõ), bacaya ileten (yuvarlak, dört köşe vb.)
boru veya kanaldõr (TS 11384).
0.2.23 - Ortak Ekleme Parçasõ

Ortak ekleme parçasõ, birçok ocağõn atõk gazlarõnõ, bir bacadaki ortak bir bağlantõ ağzõna ileten,
ocaklarõn atõk gazlarõnõ toplayan kol borularõnõ (kanallarõnõ)da ihtiva eden bağlantõ parçasõdõr (Şekil 8a,
Şekil 8b ve Şekil 9).
0.2.24 - Ocak(lar)
Ocak(lar), atõk gazlarõ bacalara verilen, katõ, sõvõ veya gaz şeklindeki yakõtlarõn veya çöp gibi başka
maddelerin (atõklarõn) yakõlmasõna mahsus tertibat veya tesistir.
NOT 1 -Tek bir atõk gaz ağzõnõ ihtiva eden tertibat(lar), tek bir ocak olarak kabul edilir.
NOT 2 -Yasal düzenlemelere göre, belirli hallerde atõk gazlarõnõn bir bacaya bağlanmasõna ihtiyaç
duyulmayan gaz yakõtlõ ocaklarõn (gaz ocaklarõnõn) atõk gazlarõ, bulunduklarõ mahalle olduğu
gibi bõrakõlõr.
0.2.25 - Ayarlõ Ocaklar

Ayarlõ ocaklar, 18/50 krible kömür (NussKohle), kok, briket, odun, odun kömürü, turba (Torf), yağ yakõt
(TS 2177) ile her türlü ayarlamada, atõk gaz sõcaklõğõ 400°C'yi aşmayan ve atõk gazõnõn içinde parlayõcõ
ve patlayõcõ maddeleri meydana getirmeyen gazlarla çalõşan ocaklardõr.
NOT - Kurumlar, bu tanõtõmda göz önüne alõnmamõştõr.
0.2.26 - Özel Ocaklar

Özel ocaklar, hiçbir ayar tertibatõna sahip olmayan ocaklardõr; özel ocaklar, söz gelimi, tütsü ocaklarõ,
fritözler, gril ocaklarõ ve yakõt olarak başka yakõtlarõn yakõlmasõna mahsus ocaklardõr.
0.2.27 - Kõsma Tertibatõ

Kõsma tertibatõ, ekleme parçasõndaki atõk gaz yolu direncinin artõrõlmasõ (yükseltilmesi) için ocağõn atõk
gaz ağõzlarõna veya ekleme parçasõnda atõk gaz yoluna yerleştirilen bir baca tesisatõ elemanõdõr.
0.2.28 - Kapatma Tertibatõ

Kapatma tertibatõ, yakma tertibatõnõn durdurulmasõ veya bir açõk şöminenin işletme dõşõ bõrakõlmasõ
sõrasõnda, atõk gaz yolunun kapatõlmasõ için şöminelere davlumbazlara (duman sandõklarõna),
bacalarõn ağõzlarõna veya ekleme parçalarõ içine yerleştirilen bir baca tesisatõ elemanõdõr.
4
0.2.29 - Yardõmcõ (Yan) Havalandõrma Tertibatõ

Yardõmcõ havalandõrma tertibatõ, bacalara kendiliğinden (otomatik olarak) ek hava sevkeden bir baca
tesisatõ tertibatõdõr (TS 11380).
0.2.30 - Kurum Tutucu

Kurum tutucu, bacanõn temizlenmesi sõrasõnda atõk gaz yolunun sõzdõrmaz şekilde kapatõlmasõ için,
ekleme parçalarõ içine veya baca içinde atõk gaz yolu üzerine yerleştirilen bir baca tesisat elemanõdõr.
0.2.31 - Atõk Gaz Vantilatörü (Aspiratörü)

Atõk gaz vantilatörü (aspiratörü), gerekli itme basõnçlarõnõn emre amade edilmesini ve bacanõn
sürtünme direnci yenilmesini sağlamak için, gerekli emme ve basma atõk gaz kanal(boru) bağlantõlarõ
ile enerji besleme tesisatõ da dahil olmak üzere, baca tesisatõna yerleştirilen vantilatör (aspiratör)dür
(Şekil 10).
NOT - Atõk gaz vantilatörü, TS 2165'e göre atõk gazõn taşõnmasõ için gerekli alt basõnç Pze'nin kifayet
etmediği durumlarda, yetkili merciin izniyle ancak kullanõlabilir.
0.2.32 - Yakma Tekniği

Yakma tekniği, bu standardõn amacõ bakõmõndan ocağõn anma õsõ gücü göz önüne alõnarak ve gerekli
ayar ve kumanda (otomatik kontrol) alet ve cihazlar ile donanõmlarõ da kullanmak ve
-Baca ve ekleme parçalarõna ait iç enkesit, etkili yüksekliklerle ilgili geometrik büyüklüklerin amaca
uygun tarzda hesaplanmasõ,
-Atõk gazlarõn taşõnmasõnda hava akõşlarõyla meydana gelmesi muhtemel tehlikelerin engellenmesine
ilişkin gerekli bütün emniyet tedbirlerinin alõnmasõ,
-Atõk gazõn taşõnmasõnda gerekli itme alt basõncõ ile atõk gaz sõcaklõğõ, çiy noktasõ sõcaklõğõ vb.
termodinamik büyükllüklerle atõk gaz yolundaki akõş dirençlerini ve baca ekonomik ömrünü azaltan
malzeme pürüzlülüğü ve cinsi gibi fiziki değerin tespiti,
-Yakma için gerekli yakma (besleme) havasõnõn uygun değerde seçilmesi suretiyle yakõtõn, en az çevre
kirliliğine sebep olacak tarzda optimum verimle yakõlmasõ tekniğidir.
0.2.33 - Diğer Tarifler

Bu standard metninde geçen diğer terimlerin tarifleri, TS 2165, TS 11389 ve TS 11388'de verilmiştir.
0.3 - KAPSAM
Bu standard,
-Madde 1.1 - Madde 1.8'de yer alan kurallara uygun olan,
-Yakma tekniği bakõmõndan TS 2165, TS 11389 ve TS 11388'e uygun olarak boyutlandõrõlan (baca iç
enkesiti, baca etkili yüksekliği, baca cidarlarõnõn õsõ geçirgenlik dirençleri, atõk gaz sõcaklõğõ, atõk gaz
kütle debisi gibi gerekli değerlerin belirtilmesi vb.) katõ, sõvõ veya gaz şeklindeki yakõtlarla çalõştõrõlan
ocaklara ait bacalarõn tasarõmõ ve yapõmõ kurallarõnõ kapsar; sõcaklõğa dayanõklõlõğõ sõnõrlõ bacalar
(SIDSIB) ile düşük nitelikli çelik bacalarõ kapsamaz.
0.4 - AMAÇ
Bu standardõn amacõ, bir binanõn õsõtõlmasõ için gerekli õsõ ihtiyacõna (TS 2164) ve tesiste yakõlacak
yakõtõn cinsine göre bacalarõn boyutlandõrõlmasõ (uygun iç enkesit, baca etkili yüksekliği, bacaya
uygulanacak õsõ yalõtõmõ sistemi) esaslarõnõ tespit etmek, bu konuda uzmanlaşmayõ sağlamak, hazõr
baca elemanlarõnõn (HaBaEl veya HaFaTaş); bir başka ifadeyle "Baca Künklerinin" imalatõnõ
yurdumuzda da başlatmak, yakõt tüketiminde ekonomi sağlamak ve bacalarõn sebep olduğu çevre
kirliliğini en aza indirmektir.
0.5 - UYGULAMA ALANI

Bu standard, katõ, sõvõ veya gaz şeklinde yakõtlar ile çalõşan, merkezi õsõtmalõ siteler de dahil, bütün
konut vb. bina bacalarõna uygulanõr.
Bu standard, üretimle ilgili sõnai tesislere ait olup gerek bina içine, gerek binaya bitişik ve gerekse açõk
alana tesis edilen bacalara uygulanmaz.
5
1 - KURALLAR
1.1 - GENEL
1.1.1 - Bacalar, Ocaklar ve Yerleştirme Mahalleri

Bacalar, binaya önceden yerleştirilmesi kararlaştõrõlan ocaklarõn, sayõ ve anma õsõ güçleri göz önüne
alõnmak suretiyle usulüne uygun olarak bacalara bağlanmasõna ve kullanõlabilmesine imkan verecek
sayõ, özellik ve durumda inşa edilmelidir. Bacalara, yalnõzca usulüne uygun tesis (yerleştirme) imkanõ
olan ocaklar bağlanmalõ; yerleştirme (montaj) mahalleri (biçim, boyut, yerleştirme vb. bakõmõndan),
ocaklara gerekli miktarda yakma havasõnõ her durumda sağlayacak yeterlikte olmalõdõr.
1.1.2 - Yakma Tekniği

Bacanõn iç enkesiti, etkili yüksekliği, tertibi, sõzdõrmazlõğõ ve õsõ geçirgenlik direnci, õsõ üreticisi ve
ekleme parçasõna ait gerekli itme basõncõnõn sağlanmasõna yakma için gerekli besleme havasõnõn
teminine imkan vermeli ve bacanõn sürtünme basõncõnõn (sürtünme direncini) yenilmesini sağlamalõdõr.
Vantilatörlü (üflemeli) yakma donatõlarõna sahip ocaklar için yakma havasõnõn sağlanmasõnda gerekli
itme basõncõ göz önüne alõnmayabilir. Ancak, esas olarak bacaya bağlanan ocaklarõn çalõşmaya
başlama durumu, periyodu, bacadaki ve ekleme parçasõndaki atõk gazõn statik basõncõ, çevre
mahallerdeki havanõn statik basõncõndan daha az olmalõdõr.
Atõk gaz içinde bulunan buhar şeklindeki atõk gaz elemanlarõnõn yoğunlaşarak bacaya zarar
vermemesi için, atõk gazlar, tam olarak emin bir şekilde açõk havaya atõlmalõdõr. Bu bakõmdan bacalar,
soğumaya karşõ tam korunmuş olmalõdõr.
Bacalar, yakma havasõnõn sağlanmasõnda ve atõk gazlarõn taşõnmasõnda meydana gelen hava
akõşlarõyla tehlike meydana getirmeyecek tarzda tertiplenmeli, biçimlendirilmeli ve inşa edilmelidir.
Bacalarõn iç yüzeyleri, kullanõlan yapõ malzemesinin ve yapõnõn verdiği imkanlar ölçüsünde, pürüzsüz
(en çok 0,002 m) olmalõdõr.
1.1.3 - İçeriye Çekmeye Karşõ Korunma

Bacalar ve bunlara ait özel işletme elemanlarõ, bacaya bağlanan ocaklarõn, mümkün olduğu kadar az
zararlõ maddeleri; söz gelişi, kurum, karbonmonoksit (CO) ve yağ yakõttan (TS 2177) kaynaklanan
partikül vb. ihtiva eden atõk gazlarõn meydana gelmesine sebep olmayacak ve bacadan gelebilecek
olumsuz tesirleri en aza indirecek şekilde yakma tekniğine uygun ve atõk gazlarõ da mümkün olduğu
kadar geri almayacak yapõ ve özellikte inşa edilmelidir.
Bacalar, atõk gazlarõ, atõk gazlarõn sebep olduğu zararlõ hava kirleticilerini, baca tekniğine uygun olarak
en aza indirecek şekilde, yüksekten açõk havaya vermelidir.
Tasarõmlamada emisyondan içeriye çekmeye korumada yetkili merciilerce yayõmlanmõş kurallara da

uyulmalõdõr.
İçeriye çekmeye karşõ korunmada,

a)Linyit, kok, kömür tozu briketi, odun ve koruyucu suni maddelerin sürülmediği veya ahşap korunmasõ
işlemine tabi tutulmayan ahşap artõklarõn,
b)Yağ yakõtõn veya
c)Gaz şeklindeki yanõcõ maddelerin
yakõt olarak kullanõldõğõ ve 1 MW ve daha fazla toplam anma yakma güclü (TS 2165) ocaklar ile aynõ
şekilde yukarõda zikredilen yakõtlardan farklõ olarak katõ veya sõvõ yakõtlarla çalõşan ve toplam anma
yakma gücü 100 kW ve daha fazla olan ocaklarõn bağlandõğõ bacalar ve baca gruplarõ için özel mamul
standardlara uyulmalõ ve bu gibi problemler, daha tasarõmlama safhasõnda çözülmüş olmalõdõr.
1.1.4 - Üst Basõnç Altõnda Sõzdõrmazlõk (Sõzmazlõk)

Baca içindeki atõk gazõn statik basõncõ, kõsa süre, söz gelişi bir ocağa ait brülörün çalõşmaya başlamasõ
durumunda çevre mahallerdeki hava basõncõndan daha büyük olduğunda, bacalarda cidarlardan
dõşarõya sõzan atõk gaz miktarõ, tehlike yaratmayacak miktarda olmalõdõr.
6
Yalnõzca kõsa bir süre statik üst basõnç altõnda çalõştõrõlabilen bacalarõn cidarlarõndan ve ara
duvarlarõndan sõzan atõk gaz miktarõ, izin verilen değerin altõnda olmalõdõr.
1.1.5 - Bacanõn Duruş Sağlamlõlõğõ

Bacalar, her türlü şartlar altõnda konumunu bozmayacak biçimde yerine oturmuş olmalõ; çok çidarlõ
bacalarõn iç cidarlarõ, öteki cidarlarõndan, baca boy eksenine dik yönde uygun konum ve mesafede
yerleştirilmeli ve bu yerleştirme biçimi, baca boy ekseni doğrultusunda aynen devam ettirilmelidir. Çok
cidarlõ bacalarda iç cidarlarõ ve tek cidarlõ baca, geri dönüş zorlamasõna (Oda sõcaklõğõndaki bir baca
elemanõnõn, işletme şartlarõna uygun şekilde; mesela, 500°C õsõtõldõktan sonra tekrar oda sõcaklõğõna
kadar soğutulurken malzemenin maruz kaldõğõ termik zorlama) karşõ ve aynõ şekilde usulüne uygun
çalõştõrõlan ocaklarda brülörün devreye girmesi ve devre dõşõ olmasõ anõnda ortaya çõkan gaz
basõnçlarõna karşõ dayanabilecek özellikte olmalõdõr.
Bacanõn malzemesi, baca bölümleri (elemanlarõ), yapõsõ ve konumu (tertibi), bacada veya bacaya sõnõr
elemanlarõnda hasara sebep olabilecek büzülme ve sõcaklõk artõşõndan ileri gelen genleşmeleri
önemlidir. Bu amaçla tek ve çok cidarlõ bacalarõn cidarlarõ, ciddi bir hasara sebep olmaksõzõn, biçim
değiştirme bakõmõndan uygun biçim ve ölçüde imal edilebildiğinde, bunlar, diğer elemanlara göre ve
birbirlerine göre yeterli derecede hareket edebilecek konumda yerleştirilmelidir. Sõcaklõğa dayanõklõğõ
sõnõrlõ bacalar ile düşük nitelikli çelik bacalar, bacanõn içine doğru hiçbir çöküntüye sebep olmayan,
kurum yanmalarõndan ileri gelen hasarlara dayanabilmelidir; çok cidarlõ bacalarda, dõş cidarlarõn,
doğrudan hiçbir iç çökme meydana gelmeyecek biçimde yapõlmasõ yeterlidir.
1.1.6 - Baca İçindeki Isõnma, Atõk Gaz ve Kurum Yanõşõna Karşõ Dayanma Özelliği
Bacalar, õsõ, atõk gaz ve bunun gibi baca içinde meydana gelen kurum yanmalarõndan ileri gelen
zorlamalara güvenle dayanabilecek yapõ ve özellikte olmalõdõr. Bacalar, atõk gaz sõcaklõğõ bakõmõndan,
her türlü ayarlama şartlarõ altõnda, ocaklarõn atõk gaz ağõzlarõndaki sõcaklõğõ aşmayacak ve en az
500°C olmak şartõyla atõk gaz sõcaklõğõnõn üstünde 100 K'lõk bir sõcaklõğa göre tasarõmlanmalõdõr.
Ancak, sõcaklõğa dayanõklõlõğõ sõnõrlõ bacalar (SIDSIB), en çok 350°C'lik bir atõk gaz sõcaklõğõna göre
hesaplanmalõdõr.
Düşük nitelikli çelik bacalar, korozyondan korumanõn mümkün olmadõğõ durumlarda, atõk gazõn
korozyonuna karşõ sõnõrlõ dayanabilme özellikli bacalar olarak seçilmeli ve kullanõlmalõdõr. Bununla
birlikte baca içindeki kurum yanmalarõna karşõ dayanabilme kabiliyeti konusunda, Madde 1.1.5'in son
paragrafõndaki kural göz önüne alõnmalõdõr.
1.1.7 - Baca Malzemesinin Yanma Özelliği

Bacanõn yapõmõnda kullanõlan malzeme, en az 740°C'de yanmaz, kalõcõ biçim ve boyut değiştirmez
özellikte olmalõdõr.
1.1.8 - Binanõn Yangõn Emniyeti ve Duruş Sağlamlõlõğõ

Bacanõn iç cidarlarõ, baca içindeki kurum yanmalarõnda ve atõk gazõn akõşõ sõrasõnda, binada herhangi
bir yangõna sebebiyet vermeyecek şekilde õsõ yalõtõmõna tabi tutulmalõ veya baca buna göre
tasarõmlanmalõ ve tertiplenmelidir. Madde 1.1.6'ya uygun atõk gaz sõcaklõklarõnda bacanõn dõş (açõktaki)
yüzeylerindeki sõcaklõk, 100°C'yi aşmamalõdõr.
Yanabilir malzemeden yapõlan bacaya bitişik elemanlarõn üst yüzey sõcaklõklarõ, normal işletmede,
85°C'yi; baca içinde kurumlarõn yanmasõ sõrasõnda da 160°C'yi aşmamalõdõr.
Taşõyõcõ ve takviye elemanlarõnõn bacanõn, duruş sağlamlõklarõ tehlikeye sokacak derecede õsõnmalarõ
önlenmelidir.
İmalatõ (yapõm tarzõ) ve kullanõmõ ile binanõn yangõn emniyeti sağlandõğõnda, düşük nitelikli açõktaki
çelik bacalarõn dõş yüzey sõcaklõğõ, 160°C'den daha yüksek olabilir.
1.1.9 - Binada Yangõnõn Yayõlmasõ

Tek cidarlõ bacalar ve çok cidarlõ bacalarõn dõş cidarlarõ, dõşarõdan gelebilecek herhangi bir yangõn
zorlamasõnda, dayanõklõlõğõnõ, en az 90 dakika süre koruyabilmelidir. Baca cidarlarõ veya çok cidarlõ
7
bacalarõn dõş cidarlarõ, yanmaz malzemeden yapõlmasõ suretiyle binada bir yangõnõn, õsõ iletimi yoluyla
diğer katlara sõçramasõ ve yayõlmasõ önlenmelidir.
Ancak, yangõnõn bir kattan diğer katlara sõçramasõ ihtimali mevcut olmadõğõnda düşük nitelikli çelik
bacalar ve dõş cidarlarõ çelikten imal edilmiş çok cidarlõ bacalar kullanõlabilir.
1.1.10 - Buhar Difüzyonu Davranõşõ

Çok cidarlõ bacalarõn mühferit cidarlarõna ait buhar difüzyonu direnci, arkadan havalandõrõlan cidarlar
hariç, iç cidarlarõn buhar difüzyon direncinden daha büyük olmamalõdõr. Bu kural, mantiki olarak
bacalarda büyük alanlar meydana getiren arkasõ havalandõrõlmayan giydirmeler ile yine arkasõ
havalandõrõlmayan kaplamalarõ teşkil eden ek dõş tabakalarõn buhar difüzyonu dirençleri için de
geçerlidir.
1.1.11 - Isõnõn Sebep Olduğu Problemler

Bacalar, içinde oturulan veya çalõşõlan mahallerde õsõdan dolayõ beklenilmeyen problemlere, söz gelişi
aşõrõ õsõnmadan taciz olma vb. gibi sebep olmayacak şekilde tertiplenmeli veya õsõ yalõtõmlõ olarak
yapõlmalõdõr.
1.1.12 - Bacalarõn Temizlenmesi ve Muayenesi

Bacalar, tehlikesizce ve kolayca temizlenebilmeli ve atõk gazõn geçtiği baca enkesitinin daralõp
daralmadõğõ kolayca kontrol edilebilmelidir.
1.1.13 - Baca İçindeki veya Bitişiğindeki Yabancõ Elemanlar ve Tertibat

Bacalar üzerine ve aynõ şekilde duvarlarõna (cidarlarõna), iç enkesite (boşluğa veya baca iç yüzeyine),
bacaya ait olmayan hiçbir yapõ ve tesisat elemanõ (söz gelimi, tesisat, ağaç dübel, köprü, kelepce,
duvar çengeli, çapa), hiçbir donatõ ve tertibat yerleştirilmemelidir.
Bacanõn temizliği ve muayenesiyle ilgili yapõ elemanõ, donatõ ve tertibat ile yangõn tesisatõnõn
çalõştõrõlmasõ için gerekli olan bacaya ait özel tertibat ve donatõlar bu kuralõn dõşõndadõr [TS 11387].
1.1.14 - Bacada İzin Verilmeyen Zorlamalar

Baca cidarlarõ (duvarlarõ), prensip olarak tavan, döşeme, kiriş, kolon ve diğer yapõ elemanlarõ
(bölümleri) tarafõndan kesilmemeli; düzgün olmayan yerleştirmeler gibi plana uygun olmayanlar da
dahil, yüklenmemeli ve özel tarzda tehlikeli olabilecek zorlamalara maruz bõrakõlmamalõdõr. Hava
şartlarõ sebebiyle õslanmasõ veya tahrip olmasõ ihtimali bulunan baca dõş cidarlarõ, iklim şartlarõna
korumasõz maruz bõrakõlmamalõdõr.
1.2 - Yakma Tekniği İle İlgili Kurallar
1.2.1 - Genel
Madde 1.2'de yer alan şartlar, Madde 1.1.1-Madde 1.1.4'deki ayrõca Madde 1.2.8 ve Madde
1.2.10'daki şartlarla birlikte gerçekleştirilmelidir.
1.2.2 - Yere Göre Baca ve Ocaklarõn Yerleştirilmesi

Bacalar ve ocaklar, güc ve fonksiyonuna göre, TS 1257 ve TS 2192'ye uygun olarak yerleştirilmelidir.
Yerleştirmede, ocağõn bacaya, en kõsa yoldan, olabildiğince yön değiştirmeksizin ve bacaya yüksek bir
eğimle bağlanmasõ gerekliliği, göz önünde bulundurulmalõdõr. Ekleme parçasõnõn (atõk gaz kanalõ veya
atõk gaz borusunun) yerleştirilmesinde TS 11384'deki kurallara tam olarak uyulmalõdõr. Bu arada
uygulamada, Madde 1.1.1'deki kurallar da göz önüne alõnmalõdõr.
1.2.3 - Ocaklarõn Bacaya Bağlanmasõ
1.2.3.1 - Bacaya Bağlama

Ocaklarõn yerleştirilmesinde,
1.Gaz yakõtlõ ocaklarda, 30 kW'den daha büyük anma õsõ güçlü her ocak; katõ ve sõvõ yakõtlõ ocaklarda,
20
kW'den büyük anma õsõ güçlü her ocak,
2.Beşten çok tam katlõ binalardaki her ocak,
3.Her açõk şömine, her demirci ocağõ ve çalõştõrõlmasõ için bir açõk yanma odasõna sahip başka her
ocak,
8
4.Üflemeli (vantilatörlü) brülörlü her ocak,

5.Yanma havasõ sõzdõrmaz bir hava kanalõ ile açõk havadan (dõşarõdan) sağlanan ve yanma odasõ,
yerleştirme mahalline karşõ tam sõzdõrmaz olan her ocak,
6.Aynõ yerleştirme mahallindeki ocaklar hariç, açõk havaya sürekli bağlantõsõ olan; söz gelişi, yanma
havasõnõn temini için hava giriş menfezleriyle donatõlmõş yerleştirme mahallerindeki her ocak ve
7.Her özel ocak (Madde 1.2.3.6).
kendi öz bacasõna bağlanmalõdõr.
Her istendiğinde sadece bir ocak çalõştõrõlabilabildiğinde ve baca, her ocak için uygun olduğunda,
birçok ocak 1’deki esaslarõ uyulmaksõzõn bir bacaya bağlanabilir.
Ocaklarõn işletme emniyeti, tip deneyleri TS 11391 ile veya başka bir surette; mesela, bacanõn õsõ
tekniği taleplerine de cevap verebileceği, teknik raporlarla doğrulandõğõnda, yukarõda zikredilen
paragrafõn ilk bendine göre aynõ zaman işletilebilen birden çok ocak, bir bacaya bağlanabilir.
Birçok ocağõn ortak (şönt) olarak bağlanmasõ durumunda, yerleştirme mahallerinin, binanõn veya
bacanõn başka özellikleri sebebiyle düzenli işletme arõzalarõn meydana gelmesinden korkulduğunda,
daima öz bacanõn kullanõlmasõ yoluna gidilmelidir.
1.2.3.2 - Şönt Baca (Ortak Baca)

Madde 1.2.3.1'dekinden başka bir belirtme bulunmadõğõnda veya başka şekilde izin verilmediğinde, en
çok 20'şer kW'lõk bir anma õsõ güçlü katõ veya sõvõ yakõtlõ en çok 3 ocak veya en çok 30'ar kW'lõk bir
anma õsõ güçlü, en çok üç gaz yakõtlõ ocak bir şönt (ortak) bacaya bağlanabilir. Her ocak, uygun bir
ekleme parçasõyla bacaya bağlanmalõdõr; Ekleme parçalarõ, ocaklarõn atõk gaz ağõzlarõnõn hemen
arkasõna yerleştirilen düşey bir hõzlandõrma (Şekil 8b ve Şekil 12) parçasõna (yoluna) sahip olmalõdõr.
Ekleme parçalarõ, aynõ yükseklikten bacaya girmemelidir. En üstteki ve en alttaki ekleme parçalarõnõn
bacaya girişleri arasõndaki düşey yükseklik 6,5 m'den daha fazla olmamalõdõr.
Ancak, aynõ mahalle yerleştirildiklerinde, 3,5 kW'den daha büyük olmayan bir anma õsõ güçlü, bir gazlõ
su õsõtõcõsõ aynõ şekilde bir gaz sobasõ, ortak bir ekleme parçasõ ile bacaya bağlanabilir; bir gazlõ su
õsõtõcõsõ ile bir ani õsõtmalõ su õsõtõcõsõ (şofben), aynõ mahal içine yerleştirildiklerinde, baca ve ekleme
parçasõ, her iki ocak için de uygun olduğunda ve her istendiğinde iki ocaktan yalnõzca birinin
çalõştõrõlmasõ, bir emniyet tertibatõ ile güvenliğe alõndõğõnda, bunlar bir ortak ekleme parçasõ ile bir
bacaya bağlanabilir.
Katõ veya sõvõ yakõtlõ ocaklarõn ekleme parçalarõ, atõk gaz ağõzlarõnõn hemen arkasõnda en az 1 m
uzunluğunda bir hõzlandõrma yoluna (parçasõna) sahip olduğunda (Şekil 8b ve Şekil 12), yakõt türü
bakõmõndan karõşõk ocaklõ bacalar için de geçerlidir.
1.2.3.3 - Ekleme Parçasõnõn Bacaya Girişi

Ekleme parçalarõ (Atõk gaz borularõ), bacaya, atõk gaz akõşõ yönünde yükselen bir eğimle bağlanmalõdõr
(TS 2165 Şekil 33-(PFV)-, Şekil 1, Şekil 2, Şekil 11 ve Şekil 12).
NOT - Bağlamada genellikle yataya göre, 30°'lik veya 45°'lik bir açõ tavsiye edilir.
1.2.3.4 - Kõsma Tertibatõ

Kõsma tertibatõ, vantilatörsüz yakma donatõlarõ bulunan katõ veya sõvõ yakõtla çalõşan ocaklarõn atõk gaz
ağõzlarõna (Şekil 12) veya bu ocaklara ait ekleme parçalarõ içine yerleştirilmelerine izin verilir; bir de
yakma donatõlarõnõn işletilebilmeleri sadece kõsma tertibatõnõn açõk konumu emniyet altõna alõndõğõnda,
kõsma elemanlarõnõn değişken yakõtlõ ocaklarda kullanõlmasõna izin verilir. Kõsma tertibatõ,
kapatõldõklarõnda, atõk gaz ağzõna veya ekleme parçasõna ait enkesitin %3'ünden daha az olmayan bir
2
açõklõğa sahip olmalõdõr, ancak bu açõklõk, en az 20 cm büyüklüğünde olmalõdõr. Kõsma elemanlarõ,
ekleme parçasõnõn ve bacanõn bakõm, muayene ve temizlenmesini engellememelidir. Kõsma
tertibatõnõn konumu (tam açõk, yarõ açõk, tam kapalõ), çalõştõrma kolunun ayarõndan (üzerindeki
işaretten) kolayca anlaşõlabilmelidir.
Ocağõn işletme emniyeti ile bacanõn yakma tekniğine uygunluğu, tip deneyleri (TS 11391) veya teknik
raporlar (usulüne uygun düzenlenen kalite belgesi-TSEK-vb.) ile ispatlandõğõnda, kõsma tertibatõ, katõ,
9
sõvõ veya gaz şeklindeki yakõtla çalõşan, vantilatörlü yakma donatõlarõna sahip ocaklarõn atõk gaz
ağõzlarõna veya bu ocaklara ait ekleme parçalarõnõn atõk gaz yolu üzerine yerleştirilebilir.
1.2.3.5 -Kapatma Tertibatõ

Kapatma tertibatõ,
a)Vantilatörlü yakma donatõlarõna sahip, sõvõ veya gaz şeklindeki yakõtla çalõşan ocaklar,
b)Vantilatörsüz yakma donatõlõ, gaz yakõtla çalõşan ocaklar,
c)Odun veya gaz şeklinde yakõtla çalõşan açõk şömineler
söz konusu olduğunda, ocaklara veya bu ocaklarõn ekleme parçalarõnõn atõk gaz yolu üzerine
yerleştirilebilir.
Vantilatörsüz yakan donatõlarõna sahip gaz yakõtla çalõşan ocaklar, özellikle şönt (ortak) bir bacaya
bağlandõklarõnda (Şekil 7b), bu ocaklar bir akõş kesme (kapatma) tertibatõyla donatõlmalõdõr. Bu
durumda bu kapatma tertibatõ, akõş sigortasõnõn üzerine yerleştirilmelidir (Şekil 14). Bundan başka
birçok õsõ üreticili merkezi õsõtma tesisatõna ait ocaklar, işletmede bulunmayan ocaklarõn sebep olduğu
õsõ kayõplarõnõ önlemek ve bu amaçla õsõ taşõyõcõ akõşkanõnõn dolaşõmõnõ uygun bir akõş kesme
düzeniyle devre dõşõ etmek için, bir kapatma tertibatõyla donatõlmalõdõr.
Kapatma tertibatlarõ, bacanõn ve ekleme parçasõnõn muayene ve temizlenmesini engellemeyecek

biçim ve konumda yerleştirilmelidir.
Birinci paragrafta söz konusu edilen kapatma tertibatõnõn kullanõlmasõnda, özellikle kapatma
tertibatõnõn yeterli derecede açõk olmasõ durumunda yakma donatõlarõnõn işletilebilmeleri, a) ve b)
fõkralarõnda zikredilen ocaklarda garanti altõna alõnmalõdõr.
Yukarõda bahsedilen kapatma tertibatõ, yakma donatõlarõnõn çalõştõrõlmadõklarõ süre zarfõnda baca
içinde bulunan buhar şeklindeki atõk gaz elemanlarõnõn yoğunlaşmalarõndan ileri gelen õslaklõklarõn
kurumasõnõ sağlayacak miktarda havanõn, ocak içinden geçişine imkan vermeli; buna uygun olarak
kapatma tertibatõ yeterli büyüklükte açõklõklara sahip olmalõdõr. Kapatma tertibatõnõn kullanõlmasõna
bacalarõn I.grup õsõ geçirgenlik direncine sahip olmalarõ (Çizelge 1) veya kapatõlmõş düzenlerin Madde
1.2.3.6'ya uygun olarak yardõmcõ havalandõrma tertibatõyla yeterli derecede havalandõrõlmasõ
durumunda ancak a) fõkrasõnda zikredilen ocaklarda tam sõzdõrmaz kapatma tertibatõnõn kullanõlmasõna
izin verilir.
Kõsma elemanlarõ ve kapatma tertibatõ, Ek A'daki kurallara da uygun olmalõdõr.
Açõk şöminelere ait kapatma elemanlarõnõn kapatma durumu (Kapalõ, yarõ açõk, tam açõk vb.), kapatma
tertibatõnõn çalõştõrma kolu üzerinde yer alacak bir işaretleme sistemiyle açõkça tanõnabilmelidir.
Gaz yakõtlõ açõk şöminelerle õsõtma yapõldõğõnda, bu maddenin ikinci paragrafõndaki esaslara
uyulmalõdõr.
1.2.3.6 - Yardõmcõ Hava Tertibatõ

Yardõmcõ Hava Tertibatlarõ,
-Ocaktan çõkan atõk gazõn kusursuzca akõtõlmasõ (taşõnmasõ),

-Yardõmcõ hava tertibatõnõn sebep olduğu bir yõğõlma veya ters akõş (geri tepme) durumunda, çevreye
sõzan atõk gazlarõn tehlike teşkil etmeyecek miktarda olmasõ ve
-Bacanõn ve ekleme parçasõnõn muayene ve temizlenmesine engellenmemesi
sağlandõğõnda, ocaklara, ekleme parçalarõna veya bacalara yerleştirilebilir.
Yardõmcõ hava tertibatõ, sadece ocaklarõn tesis edildiği mahallere yerleştirilebilir. Bir şönt bacaya bağlõ
ocaklar, çeşitli mahallere yerleştirildiklerinde, yardõmcõ hava tertibatõna izin verilmez. Bu kural,
mümkün olabilen en yüksek õsõtma gücü 30 kW'den daha büyük olmayan ve vantilatörsüz yakma
tertibatõna sahip gaz yakõtlõ ocaklarõn akõş sigortalarõ için geçerli değildir.
Bacalardaki yardõmcõ hava tertibatõ, baca tabanõndan en az 40 cm yükseklikte olmalõdõr.
10
Yardõmcõ hava tertibatõ, bacanõn yangõn emniyetini tehlikeye sokmamalõdõr. Yardõmcõ hava tertibatõnõn,
özellikle tehlikeye elverişli hacimlere (Madde 1.4.9) yerleştirilmesine izin verilmez; bu kural, Madde
1.4.9.1'in 1. paragrafõna uygun olarak düşük nitelikli çelik bacalar gibi yardõmcõ hava tertibatõnõn
bulunduğu mahal, mahfaza içine alõnabildiğinde, dökülebilir (tane, toz vb. şeklinde) yanõcõ maddelerin
bulunduğu mahaller için geçerli değildir.
Atõk gaz sõcaklõğõ sebebiyle ocaklar, özel ocaklar olarak kabul edildiğinde, yardõmcõ hava tertibatlarõ,
özel ocaklarõn bağlandõğõ bacaya yerleştirilebilir. Yardõmcõ hava tertibatõ, ocağõn düzgün işletilmesi
durumunda karõşõm sõcaklõğõ 400°C'yi aşmayacak şekilde atõk gazõn bacaya girişten önce atõk gazõn
yardõmcõ hava ile karõşmasõnõ sağlamalõdõr.
Yukarõda anõlan özel ocaklar,
-Hõzla ayarlanabilen bir õsõtmaya ve yüksek güvenlikli akõş emniyet düzenleriyle ilgili ana kurallara
uygun ve karõşõm sõcaklõğõnõ kontrol eden, 400°C'lik karõşõm sõcaklõğõnõn aşõlmasõ durumunda
gecikmeksizin ve kendiliğinden yakma tertibatõnõ devre dõşõ eden bir emniyet düzenine sahip
olduğunda ve
-Yukarõda söz konusu edilen karõşõm sõcaklõğõnõn kõsa bir süre veya önemsiz derece aşõlmasõ başka bir
tarzda garanti edildiğinde
bacalarla ilgili normal kurallara uygun olarak özel ocaklar da bu gibi yardõmcõ hava tertibatõyla
donatõlabilir.
1.2.3.7 - Kurum Tutucu (Kurum Klapesi)

Kurum tutucu, sadece katõ veya sõvõ yakõtlarõn yakõldõğõ ocaklarda kullanõlmalõdõr. Ayrõca bu ocaklar, bir
şönt bacaya bağlanmõş olsalar bile bir kurum tutucuya sahip olmalõdõr.
Kurum tutucularõ, ekleme parçasõnõn veya bacanõn muayene ve temizlenmesini engellenmeyecek

biçimde, ekleme parçasõna veya bacaya monte edilmelidir. Kurum tutucusu, sadece elle
çalõştõrõlabilmeli ve konumu da çalõştõrma kolu üzerindeki işaretten kolayca anlaşõlabilmelidir.
1.2.4 - Net iç Enkesit
1.2.4.1 - Biçim ve En Küçük Ölçüler

Bacalarõn net iç enkesitleri, öncelikle daire, bunun mümkün olmamasõ durumunda kare veya
2
dikdörtgen biçiminde ve en az 100 cm olmalõdõr. Dikdörtgen biçimli net iç enkesitlerde, en küçük
kenar uzunluğu en az 10 cm; tuğladan örme kagir bacalarda söz konusu bu en küçük kenar uzunluğu,
en az 13,5 cm olmalõdõr.
Bacalarõn net iç enkesitleri, dikdörtgen biçimli olarak yapõldõğõnda, diktörtgenin uzun kenarõ, kõsa
kenarõnõn ençok 1,5 katõ olmalõdõr.
1.2.4.2 - Gerekli Net İç Enkesitin Boyutlandõrõlmasõ İçin Ana Esaslar

Bacanõn net iç enkesiti, TS 2165, TS 11389 ve TS 11388'e uygun olarak ölçülendirilmelidir.
Üflemeli (vantilatörlü) brülörlü ocaklara ait bacalarõn net iç enkesiti, bacanõn anma õsõ gücü ile
çalõştõrõlmasõnda, komşu mahallerdeki havanõn statik basõncõna karşõlõk, ekleme parçasõnõn bacaya
giriş yerinde en az 5 Pa'lõk bir alt basõnç meydana gelecek şekilde tayin edilmelidir; ekleme
parçasõnda, komşu mahallerdeki havanõn statik üst basõncõna karşõlõk bir statik üst basõncõn meydana
gelmesine izin verilmez. Bununla birlikte, ekleme parçalarõ, gürültü soğurucularõ ve gaz filtreleri,
meydana gelen bir statik üst basõnç altõnda sõzdõrmaz olduklarõnda, kazan dairelerinin içindeki gürültü
soğuruculu ekleme parçalarõnda veya gaz filtrelerinde statik üst basõncõn meydana gelmesine izin
verilir.
Statik üst basõnç altõndaki bir işletmede, bacanõn ve ekleme parçalarõnõn uygunluğu doğrulandõğõnda,
veya bacalar ve ekleme parçalarõ, kaynaklõ çelik borulardan imal edildiklerinde, ancak tam olarak
sürekli havalandõrõlan mahallerden geçirildiklerinde ve bu mahaller de hiçbir surette oturma veya
çalõşma maksatlarõ ile kullanõlmadõklarõnda, komşu mahallerdeki havanõn statik üst basõncõna karşõlõk,
statik üst basõnç esas alõnarak boyutlar tayin edilmelidir.
11
Küçük iç enkesitli öz bacalar, bu bacaya bağlanan ocaklar, hõzlõ ayarlanabilen yakma donatõlarõna
sahip olduklarõnda ve ocaklarõn, atõk gaz aspiratörünün yetersiz güç (Debi ve basma yüksekliği
yetersiz) durumunda devre dõşõ edilmeleri uygun emniyet düzenleriyle garantiye alõndõklarõnda, bir atõk
gaz aspiratörüyle donatõlarak tesis edilebilirler. Katõ yakõtla çalõşan ocaklara ait bacalar, atõk gaz
aspiratörünün arõzalanmasõ durumunda, ocağõn, en az 1/5 anma õsõ gücünde çalõşmasõ ve baca içinde
atõk gazõn en az 0,5 m/s'lik bir hõzla akmasõ sağlanacak şekilde boyutlandõrõlmalõdõr. Bu kural, bu
paragrafta belirtilen yakma donatõlarõna sahip ve uygun emniyet düzenleriyle donatõlmõş ocaklar için
geçerli değildir.
1.2.4.3 - En Büyük Enkesit

Öz bacanõn net iç enkesiti, bağlanan ocaklarõn en küçük kararlõ õsõ gücünde atõk gazõn (baca içinde) en
azõndan 0,5 m/s'lik bir hõzla akmasõnõ sağlayacak büyüklükte olmalõdõr. Bu kural, Madde 1.2.3.1'deki
sebeplerden dolayõ, aynõ maddenin ikinci ve üçüncü bentlerine göre birden çok ocağõn bağlandõğõ
bacalar için de geçerlidir.
NOT - Yukarõda verilen en büyük enkesitten daha büyük iç enkesitli bacalarda, baca ağzõndaki aşõrõ
õslanma ve işletme arõzasõna sebep olan soğuk hava girişlerinden sakõnõlmalõdõr. Bu sebepten
bu tür bacalarõn yapõlmasõna, ancak yukarõdaki olumsuzluklarõn ortaya
çõkmayacağõ,doğrulandõğõnda ancak izin verilir.
1.2.5 - Yükseklik
1.2.5.1 - En Küçük Etkili Yükseklik
Net iç enkesiti, TS 11389’a göre tayin edilen öz bacanõn etkili yüksekliği, en az 4 m olmalõdõr. Şönt
(ortak) bacanõn etkili yüksekliği,
-Katõ veya sõvõ yakõtlõ ocaklarda en az 5 m,

-Gaz yakõtlõ ocaklarda en az 4 m
olmalõdõr.
Ekleme parçasõ, ocağõn atõk gaz ağzõnõn hemen arkasõnda en azõndan 1,0 m yüksekliğinde bir düşey
hõzlandõrma yoluna sahip olduğunda (Şekil 8 ve Şekil 12), bu hõzlandõrma yolunun 1,5 katõna eşit olan
daha küçük bir etkili yükseklik de yeterlidir. Bununla birlikte bu kural, Madde 1.2.3.1'deki (1. paragrafõn
2 ve 3. bendi) şartlar altõnda birden çok ocağõn bağlandõğõ veya Madde 1.2.3.2'nin (2, parafõn 1. bendi)
amacõ bakõmõndan bir ocak olarak kabul edilebilen yalnõz bir gazlõ su õsõtõcõsõ ile yalnõz bir gazlõ
sobanõn bağlandõğõ bacalar için geçerli değildir; ancak bu bacalar için 1. paragraf göz önüne
alõnmalõdõr.
Eğik olarak yerleştirilen veya 1,0 m'den daha fazla düşey hõzlandõrma yolunu ihtiva eden atõk gaz
borulu, gaz yakõtlõ ocaklarõn bağlandõğõ şönt (ortak) bacalarõn etkili yüksekliğine ait en küçük değer,
TS 11388'e göre hesaplanmalõdõr.
1.2.5.2 - En Büyük Etkili Yükseklik

En büyük etkili yükseklik, net iç enkesite ait hidrolik çapõn 150 katõnõ; tek cidarlõ kagir bacalarda net iç
enkesite ait hidrolik çapõ 187,5 katõnõ aşmamalõdõr.
NOT - Bu kurallar, TS 11388 ve TS 11389'a uygun olarak tasarõmlanan bacalarda gerekli iç enkesitin
ölçüleri bakõmõndan daima gerçekleşir. Bu sebepten bacanõn iç enkesiti ve etkili yüksekliğine
ait gerekli değerlerin karşõlõklõ olarak birbirine bağlõ olmalarõ sebebiyle hesaplamada bu
standardlar göz önüne alõnmalõdõr.
1.2.5.3 - Gerekli Etkili Baca Yüksekliğinin Hesaplanmasõ

En küçük gerekli baca yüksekliği, genel kurallara uygun olarak baca net iç enkesitinin en uygun
ölçüleri esas alõnmak suretiyle
-Binanõn yüksekliğine ve dam (çatõ) biçimine ve

-Baca ağzõnõn hemen yakõnõndaki dam üstü yapõlarõ ve dam kenarlarõ üstündeki baca ağzõ (baca başõ)
yüksekliğine
12
ilişkin şartlara göre tespit edilmelidir.
Gerekli baca net iç enkesiti ve etkili yüksekliği değerlerini hesaplama bakõmõndan karşõlõklõ
bağõmlõlõklarõ sebebiyle TS 2165 ve TS 11389'a uygun baca ölçülendirilmesi çerçevesinde net iç
enkesite ait kesin değerin seçiminde, yukarõda belirtilen (başka bir ifade ile bu paragrafõn birinci
cümlesinden) daha büyük bir baca yüksekliğinin gerekliliği ortaya çõkar. Bununla birlikte yukarõdaki
esaslara (1 ve 2. bent) göre tayin edilenlerden daha büyük baca yüksekliklerinde Madde 1.2.9'a göre
tertiplenmiş bacalardaki işletme arõzalarõ, hiçbir surette güvenli şekilde önlenemez.
Yukarõdaki 2 ve 3. cümlede yer alan kurallar, TS 11388 yardõmõyla boyutlandõrõlan bacalar için de
geçerlidir.
1.2.5.4 - Dam Üstündeki Baca Bölümünün Yüksekliği

Baca ağõzlarõ (Bacanõn başõ), 20°'den daha büyük eğimli damlarõn en yüksek kenarõndan
(mahyasõndan) en az 0,40 m daha yüksek olmalõ; 20° ve daha az eğimli damlarda en yüksek dam
kenarõndan (dam yüzeyinden) en az 1 m uzaklõkta bulunmalõdõr (Şekil 17). Dam üstü yapõlarõna, dam
üstünde, dam yüksekliğinin 1,5 katõndan daha yakõn bir mesafede bulunan bacalar, dam üstü
yapõlarõndan en az 1 m daha yüksek olmalõdõr.Her tarafõ kapalõ olmayan bir korkulukla çevrili damlar
üstündeki baca ağõzlarõ daima korkuluk üstünden en az 1,0 m daha yüksek olmalõdõr (Dam üstünde
her tarafõ kapalõ korkuluklar için Madde 1.2.9'daki esaslara uyulmalõdõr).
NOT-Yukarõdaki üçüncü cümle gereği, dam üstü yapõlarõ ile baca ağzõ arasõnda daha büyük aralõklarõn
kullanõlmasõ gerektiğinde, mümkün mertebe dam üstünde dam üstü yapõlarõnõn 3 katõ
yüksekliğine kadar varan yüksekliklerin seçilmesi tavsiye edilir.
1.2.6 - Baca Duvarlarõna Isõ Yalõtõmõ Uygulanmasõ
1.2.6.1 - Gerekli õsõ Geçirgenlik Direnci

Baca duvarlarõ, baca ağzõnõn hemen altõndaki iç yüzey sõcaklõğõ (TS 2165 Şekil 33'te Tio), en azõndan
atõk gazõn içindeki su buharõ çiy noktasõ (Tp) sõcaklõğõndan daha yüksek olacak şekilde bir õsõ
yalõtõmõna sahip olmalõdõr. Ayrõca dam üstünde veya soğuk mahallerde bulunan baca bölümlerine ait
duvarlarõn õsõ geçirgenlik dirençleri, en azõndan II. grup õsõ geçirgenlik direncine; binaya bitişik olarak
inşa edilen baca duvarlarõnõn õsõ geçirgenlik direnci de en azõndan I. grup õsõ geçirgenlik direncine eşit
olmalõdõr. Bu kural, açõk hava veya soğuk mahal ile baca içi arasõndaki yükselen sõcaklõk farkõ göz
önüne alõnmak suretiyle baca ağzõnõn hemen altõndaki baca iç yüzey sõcaklõğõnõn yeterli olduğunun
doğrulanmasõ durumu geçerli değildir. Ocaklar ve ekleme parçalarõ, bacaya girişte en azõndan 200°C;
vantilatörsüz brölürlü ocaklarõn kullanõlmasõ durumunda ise 160°C'lik bir atõk gaz sõcaklõğõnõ
sağladõklarõnda;
-Isõ geçirgenlik direnci grubu I olan bacalarda,
-Isõ geçirgenlik direnci grubu II olan ve 100'den daha büyük olmayan hidrolik narinlikli bacalarda ve
-Isõ geçirgenlik direnci grubu II olan ve 50'den daha büyük olmayan hidrolik narinlikli bacalarda
çiy noktasõ sõcaklõğõyla ilgili birinci cümledeki şartõn gerçekleştiği kabul edilir; ancak etkili baca
yüksekliğinin en azõndan 1/4'ü üstünde kalan üst baca bölümünün õsõ geçirgenlik direnci, õsõ
geçirgenlik direnci grubu II'ye uygun olduğunda, 50 yerine 75 değeri, kullanõlmalõdõr.
Ancak, yukarõda ilk paragrafõn 1 ve 2. cümlesinde yer alan kurallar, atõk gazõn sebep olduğu korozyona
dayanõklõlõğõ bakõmõndan düşük nitelikli çelik bacalar için geçerli değildir. Bununla birlikte, TS 11388'e
uygun ocaklarõn bağlandõğõ şönt (ortak) bacalarõn, en azõndan õsõ geçirgenlik direnci III'e uygun olmasõ
yeterlidir.
1.2.6.2 - Yeterli Isõ Geçirgenlik Direncinin Gösterilmesi (Doğrulanmasõ)

Bacanõn õsõ geçirgenlik direnci grubu, bacanõn projelendirilmesinde ve inşasõnda ayrõntõlõ hesaplarla
birlikte yapõ ruhsatõ olmak üzere, bir takõm (dosya) halinde yetkili mercii’ye verilmelidir.
1.2.7 - Sõzdõrmazlõk
Bacalar, sõva vb. gibi üst yüzey işlemi yapmadan önce tam sõzdõrmaz olmalõdõr. Bu sebepten bacanõn
gaz geçirgenliği, 40 Pa'lõk bir statik üst basõnç altõnda iç yüzeylerden dõş yüzeye doğru bir gaz akõşõ
3 2
durumunda ve iç yüzey alanõ esas alõnmak üzere en çok 0,003 m /(s.m ) olmalõdõr (Hava debisi,
yaklaşõk 20°C'deki debidir). Bağlama ağzõ delikleri, temizleme delikleri, yardõmcõ hava tertibatõ ve atõk
gaz vantilatörlerine ait delikler dõşõnda, baca duvarlarõnda hiçbir delik mevcut olmamalõdõr.
13
1.2.8 - Baca Malzemesinin Buhar Difüzyonu Özelliği

Baca malzemesinin buhar difüzyonu özelliği, Madde 1.1.10'a uygun olmalõdõr. Baca duvarlarõnõnkinden
daha yüksek buhar difüzyonu dirençli dõş giydirmeler (kõlõflar) ve kaplamalar, bacayõ büyük örtü halinde
kapladõklarõ takdirde, giydirme ve kaplamalar, baca dõş yüzeyleri sürekli ve tam olarak havalandõrõlacak
şekilde, baca dõş yüzeyinden uygun aralõkta yerleştirilmelidir. Baca duvarlarõnkinden daha yüksek
buhar difüzyonu dirençli büyük yüzeyli dõş kaplamalarõn yapõmõna izin verilmez.
1.2.9 - Bacanõn Tertiplenmesi

Bacalar, baca ağõzlarõ (baca başlarõ), balkon ve pencerelerin hemen yakõnõnda bulunmayacak şekilde
binalarõn içine veya binalara bitişik olarak tesis edilmelidir (Şekil 17 ve Şekil 18). Özellikle teras biçimli
binalarõn bacalarõ, binanõn en yüksek bölümüne ait damõn, en yüksek yerinden açõk havaya çõkacak
biçimde yerleştirilmeli ve inşa edilmelidir. Baca ağõzlarõ, her tarafõ kapalõ korkuluklu dam yüzeyleri
üstünden en az 50 cm yükseklikte bulunacak şekilde tertiplenebilir; ancak korkuluklar, atõk gazlarõn
tehlikeli bir şekilde toplanmasõnõ engelleyen açõklõklara (deliklere) sahip olmalõdõr. 20°'den daha büyük
eğime sahip damõ olan binalarõn içine veya binaya bitişik olarak yerleştirilen bacalar, baca ağzõ, damõn
en yüksek noktasõnõn (mahyasõnõn) yakõnõnda yer alacak şekilde tertiplenmelidir (Şekil 17).
1.2.10 - İç Yüzeyler
Bacanõn iç yüzeyleri kaplanmamalõdõr, ancak bu kural iç enkesitin küçültülmesinde kullanõlmasõna izin
verilen kaplamalar için geçerli değildir. Yüzey özelliklerine ilişkin kurallar sebebiyle Madde 1.1.2'nin en
son cümlesi ve Madde 1.8.3'deki esaslar göz önüne alõnmalõdõr.
1.3 - EK İŞLETME KURALLARI
1.3.1 - Genel
Bu maddede yer alan kurallar, Madde 1.1.2, Madde 1.1.6, Madde 1.1.12 ve Madde 1.1.13 ile uyum
sağlamalõdõr.
1.3.2 - İç Enkesidin Yeknesaklõğõ (Değişmezliği)

Bacalar, bütün yüksekliği boyunca biçim ve enkesit bakõmõndan değişmeyen bir net iç enkesite sahip
olmalõdõr; yoğunlaşma sularõnõn baca içine girmesi sonucu meydana gelecek hasarlarõ önlemek için,
baca ağõzlarõna yerleştirilen yapõ elemanlarõndan dolayõ ağõzlardaki önemsiz en kesit daralmalarõnõn
bir sakõncasõ yoktur. Üst basõnç altõnda çalõştõrõlan veya ağzõna atõk gaz aspiratörü yerleştirilen
bacalarõn ağzõnda daha büyük enkesit daralmalarõna izin verilir. Ancak, bu durumda Madde 1.2.4.2'nin
3. ve 4. paragraflarõ göz önünde bulundurulmalõdõr.
Baca başlarõ da değişmeyen enkesitte, atõk gaz akõşlarõnõ zorlaştõrmayacak biçim ve ölçüde
tasarõmlanmalõ ve imal edilmelidir.
1.3.3 - Temizleme Delikleri (Temizleme Açõklõklarõ)
1.3.3.1 - İhtiyaç ve Yerleştirme

Her baca, kaidesinin üstünde bir temizleme deliğine (ağzõna) sahip olmalõdõr. (Şekil 1 ve Şekil 2) bu
delik, en alttaki ocak bağlantõsõndan en az 20 cm daha altta yer almalõdõr.
Ağzõndan temizlenemeyen bacalar, çatõ arasõnda veya dam üstünde yeterince geniş bir temizleme
deliğine sahip olmalõdõr. Bundan başka eğik yerleştirilmesi mecburiyeti olan bacalar, usulüne uygun ve
tam olarak temizlenebilmeleri bakõmõndan, her dirseğin (dönüm noktalarõnõn) yakõnõnda birer
temizleme deliğini ihtiva etmelidir (Şekil 1, Şekil 2 ve Şekil 19 ve TS 11388).
1.3.3.2 - Deliklerin En Küçük Boyutlarõ

Temizleme delikleri, en az 10 cm genişliğinde ve en az 18 cm yüksekliğinde olmalõdõr. Temizleme
veya muayene için içeriden tõrmanõlmak mecburiyetinde olan bacalara (tõrmanõlabilen bacalara) ait
temizleme delikleri en az 40 cm genişliğinde ve en az 60 cm yüksekliğinde olmalõdõr.
1.3.3.3 - Temizleme Delikleri İçin Kapaklar

Temizleme deliklerine ait kapaklar, yanmaz malzemeden; alet kullanmadan kolayca açõlõp
kapatõlabilecek; kapatõldõklarõnda, tam sõzdõrmazlõğõ sağlayacak biçim ve yapõda imal edilmiş olmalõdõr.
14
1.3.4 - Bacanõn Kaidesi (Bacanõn Temeli)

Her bacanõn bir kaidesi olmalõdõr (Şekil 2).
Ancak;
-Geçici ikametgah için açõk araziye inşa edilen, tek katlõ hafta sonu dinlenme evleri, şantiye binalarõ,
barakalar, kulübeler gibi binalardaki 10 kW'dan daha büyük olmayan bir anma õsõ gücüne sahip ocak
ve tesislerinin bağlandõğõ bacalar,
-Atõk gaz bacalarõ kolayca ve gaz yakõtlõ ocağõ (gaz ocağõnõ) tehlikeye sokmaksõzõn temizlenebilen akõş
sigortasõ ve atõk gaz ağõzlarõ, gaz ocağõnõn bir tarafõnda tertiplenen vantilatörsüz brülörlü gaz yakõtlõ
özel ocaklarõn bacalarõ, en üst kattaki bir õsõtma merkezine aynõ yangõn emniyetli bir yerleştirme
mahalline yerleştirilmiş bacalar,
-Her tarafõ açõk bir yerleştirme mahalli içinde bulunan şöminelere ait bacalar
bu kuralõn dõşõndadõr.
1.3.5 - Özel İşletme Donanõmlarõ
1.3.5.1 - Atõk Gaz Vantilatörleri (Aspiratörleri)

Atõk gaz vantilatörleri (aspiratörleri), taşõnmasõ istenen atõk gazõn debisi ve gerekli basma yüksekliği
göz önüne alõnarak ihtiyaca cevap verecek güçte olmalõ ve maksada uygun tarzda tesise monte
edilmelidir.
Vantilatörler (aspiratörler), Madde 1.2.4.2'nin 2 ve 3. paragraflarõndaki şartlar sağlandõğõnda ve

vantilatör (aspiratör) tesisatõ da sisteme uygun düştüğünde, ancak ekleme parçalarõnda, bacada ve
vantilatör bağlantõ tesisatõnda statik üst basõnca izin verilebilir. Emniyet tertibatõ ve aynõ şekilde katõ
yakõtlõ ocaklarõn bağlandõğõ ocaklara ait bacalarõn net iç enkesitleri sebebiyle atõk gaz vantilatörlerinin
seçiminde ve yerleştirilmesinde Madde 1.2.4.2'nin 4. paragrafõ göz önünde bulundurulmalõdõr. Atõk gaz
vantilatörleri ve bağlantõ tesisatõ (elektrik besleme tesisatõ da dahil), tesis bakõmõ kolayca yapõlabilecek,
motorlar ve tahrik sisteminin diğer bölümleri, atõk gaz akõşõ içinde bulunmayacak tarzda tertiplenmeli
ve yerleştirilmelidir.
1.3.5.2 - Memeler Dahil Baca Başõ

Madde 1.1.2, Madde 1.1.5, Madde 1.1.6, Madde 1.1.7 ve Madde 1.1.12'de yer alan ana kurallar, baca
başõ (Şekil 3 ve Şekil 4) için de geçerlidir; ancak baca başlarõ, kurum yanmalarõ (tutuşmalarõ) sonucu
hiçbir hasara uğramayacak ve baca da buna dayanacak sağlamlõkta olduğunda, baca içindeki kurum
yanmalarõ sebebiyle baca başlarõnda meydana gelmesi muhtemel hasar konusunda Madde 1.1.6'daki
esaslara uyulmayabilir. Baca başlarõnõn net iç enkesiti konusunda, Madde 1.3.2'ye uyulmalõdõr. Baca
ekseni baca ekseninin uzantõsõ olmalõdõr. Ancak, standarda uygun baca başõ fonksiyonu başka tarzda
elde edilemediğinde, atõk gazõ ağõzdan açõk havaya atan saptõrõcõlarõn yapõmõna izin verilmelidir.
Hareketli elemanlarõ olan baca başlarõnõn yapõmõna izin verilmez; ancak bu kural, sadece bacanõn
temizlenmesi amacõyla yapõlan hareketli elemanlar için geçerli değildir. Genel olarak baca başlarõnõn
yalnõzca kendi amaçlarõ için sökülmelerine izin verilir. Bu tip baca başlarõ ve sadece düz çatõ üstündeki
baca başlarõ, bacanõn temizlenmesi sõrasõnda baca başõnõn sökülüp çatõnõn uygun bir yerinde
emniyetle yerleştirilebilecek boyut, biçim ve yapõda olmalõdõr.
Kullanõlmalarõ gerektiğinde memeler, çevre mahallerdeki havanõn statik üst basõncõna göre, memeler
sebebiyle bacalarda ve ekleme parçalarõnda bir statik üst basõncõn meydana gelmemesi veya statik
üst basõnca izin verilmesi durumunda ancak bacalara yerleştirilebilir. Memeler, kabul edilebilirlilik
şartlarõ bakõmõndan Madde 1.2.4.2'nin 2 ve 3. paragraflarõna uygun olmalõdõr. Memeler, izin verilmeyen
herhangi bir gürültüye sebep olmayacak biçimde atõk gazõ düşey doğrultuda üfleyecek yapõ ve
Gürültünün çevreyi rahatsõz etmeyecek (35 dBA - 40 dBA) bir seviyeye indirmek bakõmõndan, gürültü
yalõtõm tedbirleri uygulanmalõdõr.
Atõk gaz akõşõnõn bacadan kolayca ayrõlmasõnõ sağlayan (Madde 1.5.2) baca başlarõ, baca başõndaki
cidar kalõnlõğõna oranla daha ince olmalõ ve münferit bacalarõn uzantõsõ, en azõndan bacanõn iç enkesiti
hidrolik çapõ kadar olmalõdõr. söz konusu bu baca başlarõ, baca şapkasõna veya baca başõ dilatasyon
(genleşme) sacõna (Şekil 3 ve Şekil 4) sabit bir şekilde tespit edilmelidir.
15
1.4 - BİNANIN VE KULLANICISININ KORUNMASI İÇİN EK KURALLARI
1.4.1 - Genel
Bu maddede yer alan şartlar gerçekleştirildiğinde, Madde 1.1.5, Madde 1.1.8 ve Madde 1.1.9'daki
şartlar da sağlanmõş olur. Ancak, bu şartlar bacanõn düzenlenmesi ile şartlarla ilgili olmasõ durumunda
Madde 1.1.11'de göz önüne alõnmalõdõr.
1.4.2 - Bacanõn Duruş Sağlamlõğõ

Bacalar ve baca bölümleri, her türlü şartlar altõnda konumlarõnõ koruyabilecek yapõ ve özellikte tesis
edilmeli ve özellikle taşõyõcõ temeller veya taşõyõcõ elemanlarla desteklenmelidir. Özel yükleri; mesela,
zati ağõrlõğõ karşõlanmasõnda kullanõlan taşõyõcõ elemanlar, yangõna dayanõklõ olmalõ; yanmayan
malzemeden inşa edilmeli ve uygun şekilde alttan desteklenmelidir. Sõcaklõğa dayanõklõlõğõ sõnõrlõ
bacalar ile düşük nitelikli çelik bacalar için, yukarõda anõlan elemanlarõn yanmaz malzemeden inşa
edilmeleri hafif şartlar için yeterlidir.
NOT - Buna göre Madde 1.4.3'te yer alan şartlar tutturulduğunda, 2. cümleye göre yanmaz
malzemeden imal edilen yapõ elemanlarõ, takviye amacõyla kullanõlabilir.
1.4.3 - Bacalar ve Yanabilir Malzemeden Sõnõr Yapõ Elemanlarõ

Bacalar, büyük yüzeyli ve sadece şerit biçiminde temasõ olmayan, yanabilir malzemeden yapõ
elemalarõ ile sõnõrlandõğõnda, baca ile bu elemanlar arasõnda en az 40 cm'lik bir aralõk; düşük nitelikli
çelik bacalar ile bu elemanlar arasõnda ise en az 50 cm'lik bir mesafe bulunmalõdõr, ara hacim, sürekli
olarak tam havalandõrõlmõş olmalõ; düşük nitelikli çelik bacalar da komşu hacimlere göre çevresi
tamamen açõk olmalõdõr. Yukarõdaki kural, yanabilir malzemeden yapõlmõş ilgili kaplamalar için
geçerlidõr; ancak düşük nitelikli çelik bacalar dõşõnda õsõ yalõtõmsõz çelik bacalardaki kağõt kaplamalarõ
için geçerli değildir.
Ağaç ve benzeri malzemeden ahşap kirişli tavanlar, çatõ kirişleri ve benzeri yanabilir malzemeden şerit
şeklindeki temasla bacaya komşu yapõ elemanlarõ, bacanõn dõş yüzeylerinden en az 5 cm uzaklõğa
yerleştirilmiş olmalõdõr; ara hacimler, tam havalandõrõldõğõnda, 2 cm'lik bir aralõk yeterlidir. Ancak, ince
şerit genişliğinde; döşeme kaplamalarõ, süpürgelik, çatõ aşõğõ gibi, bacaya sõnõr olan yanabilir
malzemeden imal edilmiş yapõ elemanlarõ için hiçbir aralõğa gerek yoktur. Yanabilir malzemeden
yukarõda zikredilen yapõ elemanlarõ ile düşük nitelikli çelik bacalar arasõndaki ara boşluk, 1 ve 2.
cümleden farklõ olarak en az 40 cm olmalõdõr.
Baca ağõzlarõ, yanabilir malzemeden yapõlmõş ve korumasõz yapõ elemanlarõndan en az 1 m daha

yüksekte olmalõ veya yatay olarak ölçüldüğünde, baca ağzõ bu elemanlardan en az 1,5 m uzaklõkta
bulunmalõdõr; bu, çatõ kaplamasõ için geçerli değildir. Yumuşak çatõ kaplamalõ binalardaki bacalar,
mahyadan veya onun hemen yakõnõndan çõkarõlmalõ ve mahyadan en az 80 cm yükseklikte son
bulmalõdõr (Şekil 5); birinci paragrafõn birinci cümlesine göre damõn yapõmõyla ilgili şartlarõn
gerçekleştirilmesinde ve buradaki baca õsõ geçirgenlik direncinin tayininde, Madde 1.2.6.1'in 2.
cümlesindeki esaslara uyulmalõdõr.
Madde 1.2.3.6'nõn ikinci paragrafõnõn 2. cümlesine göre istisnai durumlar dõşõnda, özel ocaklara ait
bacalar ile Madde 1.1.8'deki prensip kurallarõ bakõmõndan, yanabilir malzemeden imal edilen yapõ
elemanlarõ arasõnda, 1, 2 ve 3. paragraflardakilerden daha büyük mesafeler bõrakõlmalõ veya daha
başka ek koruyucu tedbirler alõnmalõdõr.
1.4.4 - Yanabilir Malzemeden Yapõ Elemanlarõ Yanõndaki Temizleme Delikleri

Yanabilir malzemeden yapõ elemanlarõ ve aynõ özellikteki iç dekorasyon mobilyalarõ, temizleme
deliklerinden en az 40 cm uzaklõkta bulunmalõdõr; õşõnõm õsõsõna karşõ bir koruma mevcut olduğunda,
20 cm'lik bir aralõk yeterlidir. Temizleme delikleri altõndaki yanabilir malzemeden döşemeler, yanmaz
bir malzeme ile korunmalõdõr. Söz konusu bu koruyucu malzeme, temizleme deliğinin önünde en az 50
cm; yanlarda da en az 20'şer cm taşacak ölçüde olmalõdõr.
1.4.5 - Bacalar ve Komşu Taşõyõcõ veya Takviye Elemanlarõ

Bacalar, sadece binanõn duruş sağlamlõğõnõ tehlikeye koymayacak tarzda binanõn taşõyõcõ ve takviye
edici elemanlara tutturulabilir. Bacalar, büyük yüzeyli taşõyõcõ duvarlar, sütunlar veya payandalar
veyahut takviye edici yapõ elemanlarõ ile sõnõrlandõğõnda, ocağõn atõk gaz ağõzlarõndaki işletme
şartlarõna uyan en yüksek sõcaklõğa (bu sõcaklõk en az 400°C'dir) tekabül eden baca girişindeki atõk gaz
16
sõcaklõğõnda bu elemanlarõn duruş sağlamlõğõnõ zayõflatmayacak şekilde uygun aralõklar bõrakõlmalõ

veya yanmaz malzemeden uygun koruyucu tedbirler düzenlenmelidir; betondan veya betonarmeden
taşõyõcõ duvarlarõn, sütunlarõn ve payandalarõn üst yüzeylerinin, 50°C'den daha fazla õsõnmasõ
önlenmelidir. İçinde yanõcõ maddelerin tehlike meydana getirecek şekilde toplanmasõ hesaplanan özel
ocaklara ait bacalarda, baca içerisindeki yanmalarõn sebep olduğu özel tehlikeler de göz önüne
alõnarak uygun aralõklar veya koruyucu tedbirler tespit edilmelidir.
Bu kural, baca içinde yanmalarõn sebep olduğu özel tehlikeler de gözönüne alõnarak aralõklar veya
koruyucu tedbirle (kõsaca koruyucular) tespit edilmelidir. Bu kural, baca içinde sõk sõk kurum
yanõşlarõnõn meydana geldiği ocaklarõn bacalarõ için de geçerlidir.
1.4.6 - Bacalar ve Mahal Kapağõnõn Emniyete Alõnmasõ Mecburiyeti Olan Bitişik Yapõ
Bölümleri
Bacalar, bitişik bina bölümlerine tutturulmalõdõr. Tutturma, yalnõzca bu bina bölümlerinin yangõna
dayanõklõlõğõnõ ve mahal kapaklarõnõ tehlikeye koymayacak şekilde olmalõdõr. Mahal kapaklarõ da
yangõna dayanõr yapõ ve özellikte olmalõdõr. Bacalar ile anõlan bina bölümleri arasõndaki ara boşluklar,
biçim değiştirmez ve yanmaz malzeme ile kalafatlanmalõ ve yangõnõ taşõnmayacak şekilde sõkõ sõkõ
doldurulmalõdõr (kapatõlmalõdõr). Baca ile binanõn damõ arasõndaki ara boşluklar, buradan çatõ arasõna
su sõzamayacak şekilde güvenliğe alõnmalõdõr (Şekil 5, Şekil 20 ve Şekil 21).
NOT - Söz konusu edilen ara boşluklarõn doldurulmasõ, baca gövdesinin genleşmesini tehlikeye
sokmayacak yapõ ve özellikte yapõlmalõ ve doldurma, usulüne uygun şekilde yandan
desteklenerek kalafadõn bozulmasõ önlenmelidir.
1.4.7 - Kullanõlan Mahallerdeki Bacalar

Bütün sene muntazaman işletilen ocaklara ait bacalarõn cidarlarõ, kullanõlan mahallere kõyasla en az õsõ
geçirgenlik direnç grubu II'ye tekabül eden bir õsõ geçirgenlik direncine sahip olmalõdõr. Bu kural, artõk
konut olarak kullanõlmayan, bütün sene boyunca sadece kullanma sõcak suyu hazõrlanmasõnda
kullanõlan ocaklarõn bağlandõğõ bacalar için geçerli değildir.
1.4.8 - Özel Ocaklara Ait Bacalar

Özel ocaklara ait bacalar, õsõ geçirgenlik direnci grubu I veya II'ye sahip olmalõdõr. Düzgün işletmede
400°C'den daha yüksek bir sõcaklõktaki atõk gazlarõn iletilmesinde (taşõnmasõnda) kullanõlan bacalar,
daha yüksek atõk gaz sõcaklõğõna karşõ dayanõklõğõ TS 11385’e göre ispatlandõktan sonra ancak
kullanõlabilir. Bu kural, Madde 1.2.3.6'nõn 3. paragrafõnõn 2. cümlesine uygun emniyet cihazlarõ mevcut
olduğunda geçerli değildir.
1.4.9 - Bacalar ve Özellikle Tehlikeli Olabilecek Mahaller
1.4.9.1 - Dökülebilir Yanõcõ Maddelerin Depolandõğõ Mahallerdeki Bacalar

Bacalar, dökülebilir yanõcõ maddelerin depolandõğõ hacimlerin içine veya başka sebeplerden dolayõ
böyle maddelerle bacanõn bulunduğu; mesela, daha geniş çalõşmalar için hazõrlõklarõn yapõldõğõ
alanlardaki diğer mahallere tesis edildiğinde, dökülebilir yanõcõ maddelerle tehlikeli olabilecek baca dõş
yüzü arasõnda en az 10 cm'lik bir aralõk bulunmalõdõr; düşük nitelikli çelik bacalarda, baca ile koruyucu
giydirmeler (gömlek) arasõndaki ara boşluğun sürekli ve tam olarak havalandõrõlmasõ, en az 40 cm'lik
aralõk bõrakõlarak sağlanmalõdõr. Dökülebilir yanõcõ maddeler, içeriye dökülebildiğinde, ara mahaller
temizlenebilir olmalõdõr. Koruyucu kõlõflar (giydirmeler) yanmaz malzemeden imal edilmelidir.
NOT - Koruyucu kõlõflar, ateşe dayanma yeteneğine sahip kapaklara zarar vermemelidir. Aksi
takdirde içine girdiği bölgede, yangõn durumunda ateş ve dumanõn başka katlara sõçramasõnõn
önlenebilmesi, yangõndan korunmaya ait genel kurallara göre sağlanmõş olmalõdõr.
1.4.9.2 - Düşük Nitelikli Çelik Bacalarõn Yapõmõna İzin Verilmeyen Mahaller

Düşük nitelikli çelik bacalarõn, içinde,
-Tehlikeli iş maddeleri hakkõndaki mevzuata uygun olarak yangõn taşõyan, kolayca tutuşan veya
alevlenen katõ, sõvõ veya gaz şeklindeki işleme maddelerin (ham maddelerin), tehlikeli olabilecek
miktarda imal edildiği, işlendiği, üretildiği, kullanõldõğõ, imha edildiği, geri kazanõldõğõ, bir kaptan bir
başka kaba aktarõldõğõ, paketlendiği, saklandõğõ veya satõldõğõ (satõlõğa çõkarõldõğõ),
-Yukarõda zikredilen maddelerin, işlenmesinde ve hazõrlanmasõnda tehlikeli olabilecek miktarda
meydana gelebilen,
17
-Hava ile patlayõcõ karõşõmlar oluşturan gaz, buhar, sis veya tozlarõn tehlike teşkil edebilecek miktarda
çevreye yayõlabildiği,
-Patlayõcõ maddeler mevzuatõ bakõmõndan patlama tehlikesi arz eden maddelerin imal edildiği,
işlendiği, üretildiği, kullanõldõğõ, geri kazanõldõğõ, imha edildiği, bir kaptan bir başka kaba aktarõldõğõ,
paketlendiği, saklandõğõ veya satõşa çõkarõldõğõ,
-Ocaklarõn arõzasõzca işletilmesi için gerekli miktarda yağ yakõtõn (fuel oil) depolanmasõ dõşõnda, diğer
yakõtlarõn depolandõğõ
mahallere yerleştirilmesine izin verilmez.
1.4.9.3 - İçinde Temizleme Deliklerinin Bulunmasõna İzin verilmeyen Mahaller

Oturma odalarõna, yatak odalarõna, ahõr, tarla ve/veya kümeslere, gõda maddelerinin depolandõğõ
depolama mahallerine ve aynõ şekilde Madde 1.4.9.1 ve Madde 1.4.9.2'de zikredilen mahaller gibi
yangõn tehlikesinin yüksek olduğu mahallere temizleme deliklerinin (Madde 1.3.3) yerleştirilmesine izin
verilmez.
1.4.10 - Düşük Nitelikli Çelik Bacalar ve Gezilip Dolaşõlan Komşu Alanlar

Yakma tesislerinin muntazam bir tarzda işletilmesi durumunda, 110°C'den daha yüksek üst yüzey
sõcaklõğõna sahip olabilen düşük nitelikli çelik bacalar, döşeme ve gezinti alanlarõ ile tespit edilen diğer
alanlarõn üst yüzeylerinin üstünde, 2 m'lik bir yüksekliğe kadar kasti olmayan dokunmalara karşõ
korunmalõdõr. Dokunma korumasõ, yanmayan malzemeden meydana getirilmeli ve baca çevresindeki
hava sirkülasyonunu tehlikeye düşürmeyecek yapõ ve özellikte olmalõdõr. Bacalarõn dokunma korumasõ
40 cm'den daha az bir aralõğa sahip olduğunda, cisimlerin bunlar üzerine yerleştirilmesine veya
asõlmasõna izin verilmez.
1.4.11 - Ocaklarõn Bağlanmasõnda Cisim Sesi Yalõtõmõ

Ekleme parçalarõ, cisim sesinin önemsiz derecede taşõyabilecek şekilde bacaya bağlanmalõdõr (Şekil 1
Madde 1.8.2.3).
1.4.12 - Atõk Gaz Vantilatörlerinin Yerleştirilmesi

Atõk gaz vantilatörleri, özel mahallere yerleştirilmelidir. Yerleştirme mahallerinin duvarlarõ ve tavanõ,
yanmaz malzemeden olmalõdõr. Sõcaklõğa dayanõklõlõğõ sõnõrlõ bacalara ait atõk gaz vantilatörlerinde,
ateş geçirmez tavan ve duvarlarõn kullanõlmasõ yeterlidir. Yerleştirme mahallerinde, yanabilir
malzemeden kaplama ve döşemelerin yapõlmasõna izin verilmez. Yerleştirme hacimlerine girişler,
yangõn emniyet kapaklarõyla donatõlmalõdõr. Bu kapaklar, çelik malzemeden, õsõ köprüsü meydana
getirmeyecek şekilde õsõ yalõtõmlõ (TS 901'e göre teknik õsõ yalõtõm malzemesinden, en az 50 mm
kalõnlõğõnda) ve penceresiz olarak imal edilmiş olmalõ; açõlõp bõrakõldõğõnda kendiliğinden kapanacak
yapõda ve özellikte olmalõdõr. Vantilatörlerin desteklenmesinde Madde 1.4.2; bağlantõ kanallarõna cisim
sesi yalõtõmõ yapõlmasõnda, Madde 1.4.11'deki esaslara uyulmalõdõr. Düşük nitelikli çelik bacalara izin
verildiğinde, yukarõdaki birinci, ikinci ve üçüncü cümlelerdekilerden farklõ olarak bu bacalara ait Madde
1.4.3, Madde 1.4.9 ve Madde 1.4.10'da yer alan kurallara uygun olarak vantilatörlerin ve bağlantõ
kanallarõnõn düzenlenmesi yeterlidir; Madde 1.4.4'ün ikinci cümlesi ve aynõ şekilde Madde 1.4.5,
Madde 1.4.6 ve Madde 1.4.9'daki kurallar atõk gaz vantilatörlerine ve bağlantõ kanallarõna
uygulanmalõdõr.
1.5 - ÇEVRENİN KORUNMASI İÇİN EK KURALLAR
1.5.1 - Genel
Bu maddede yer alan kurallar, Madde 1.1.3'deki kurallar ile birlikte gerçekleştirilmelidir.
1.5.2 - Yakma Tesislerine Ait Bacalar

Toplam yakma gücü, 1 MW - 5 MW olan TS 2177'ye uygun yağ yakõt (kalorifer yakõtõ), TS 3082'ye
uygun motorin ve TS 3355'e uygun gaz yağõ ile toplam yakma gücü 1-MW-10-MW olan gaz şeklindeki
yakõtla çalõşan ocaklarõn bağlandõğõ bacalara ve baca gruplarõna ait yüksekliklerin tespitinde, yetkili
mercilerce yürürlüğe koyulan kurallar göz önüne alõnmalõdõr. Bundan fazla olarak 250 kW'den daha
büyük toplam anma õsõ güçlü ocaklarõn bağlandõğõ bacalardan veya baca gruplarõndan kaynaklanan
atõk gaz yayõlmasõ sebebiyle oluşan zararlõ hava kirlenmesinin sõnõrlandõrõlmasõ için aşağõdaki kurallara
uyulmalõdõr:
18
-10°'den daha az eğimli damlara sahip binalardaki bacalar, dõş duvaralara yakõn bir yere yerleştirilmeli
veya dam üstü yapõlarõ; mesela, dam üstü õsõ santrallarõ, makine daireleri vb. mevcut olduğunda,
bunlarõn dõş duvarõna yerleştirilmeli veya bunlarõn damlarõnõn üstüne çõkacak şekilde düzenlenmelidir.
-Cidar kalõnlõğõ 20 cm'den daha kalõn olan baca başlarõna sahip (Şekil 3 ve Şekil 4) bacalar ile baca
gruplarõndaki bacalar, Madde 1.3.5.2'nin 3. cümlesine uygun baca tepelerini ihtiva etmelidir.
1.6 - BACANIN KORUNMASI İÇİN EK KURALLAR
1.6.1 - Genel
Bu maddede yer alan kurallar, Madde 1.1.14'deki şartlarla birlikte gerçekleştirilmelidir. Bu arada
Madde 1.8.2.2'deki kurallar da göz önüne alõnmalõdõr.
1.6.2 - Yoğunlaşma Suyuna Karşõ Bacanõn Korunmasõ

Bacalarõn dõş yüzeyleri, açõk hava ile sõnõrlandõğõnda, bacalarõn dõş yüzeyleri, kütlece % 20'den daha
fazla su emmeyen donmaya karşõ dayanõklõ malzemeden imal edilmeli veya yoğunlaşma suyunun
tahrip edici etkisine karşõ korunmalõdõr; mesela, bu amaca uygun harçla sõvamak, gömlek giydirmek
veya kaplamak vb. gibi. Bacanõn ağzõndaki baca cidarõ ara bölme duvarõ ve fonksiyonel çõkõntõlar
yoğunlaşma suyunun korozyon etkisine karşõ uygun (mesela, paslanmaz çelikten yapõlacak)
kaplamalarla korunmalõdõr. (Şekil 3 ve Şekil 4).
1.6.3 - Bacalarda ve Bölümlerinde İzin Verilmeyen Çalõşmalar

Hem bacalarõn yapõmõnda hem sonradan bacalarda, dayamalara ve baca bölümlerinde bacanõn
normal durumunu tehlikeye atan çalõşmalara için verilmez. Ancak, õsõ yalõtõm tabakalõ üç cidarlõ
bacalarõn dõş cidarlarõnda (kabuklarõnda) ve aynõ şekilde bağlantõlara ait sonradan yapõlacak imalat
için; mesela, delme, testere ile kesme, frezeleme veya zõmpara taşõ ile kesme vb. çalõşmalarõn
yapõlmasõna izin verilir; Madde 1.4.9.1 ve Madde 1.8.5'in ikinci paragrafõna göre yapõlmasõ gereken
giydirmeler (gömlekler) ile Madde 1.8.5'e uygun dokunma koruyucularõnõn bacaya tespiti için gerekli
deliklerin delinmesine de izin verilir.
1.7 - YAPI MALZEMESİ VE YAPI ELEMANLARI
1.7.1 - Genel
Bu maddede yer alan kurallar, Madde 1.1.7'deki şartlarla birlikte gerçekleştirilmelidir. Ayrõca, yapõ
malzemesi ve yapõ elemanlarõna ait bu kurallar gerektirdiğinde, Madde 1.1.6, Madde 1.1.9 ve Madde
1.1.10'daki şartlar da gerçekleştirilmelidir.
1.7.2 - Normal Kurallara Uyan Bacalar
1.7.2.1 - Hazõr Baca Elemanõ (HaBaEl), (HabaTaş) ve Tuğlalar
1.7.2.1.1 - Tek Cidarlõ Bacalar

Tek cidarlõ bacalar (Şekil 6) yapõmõnda, Çizelge 3'de özellikleri verilen malzemeler kullanõlabilir. Buna
göre;
-Hafif betondan (Bims, yüksek fõrõn cürufu, pomza taşõ, kieselgur, perlit vb. malzemeden) hazõr baca
elemanlarõ (HaBaEl ve HaBaTaş) ), kendi mamul standardõna,
-Tuğlalar, TS 704 ve TS 705'e,
- Beton blok-briket (dolu) TS 406'ya,
- Klinger tuğla (dolu) TS 4562'
ye uygun olmalõdõr. Ancak, TS 406 ve TS 4562'ye uygun malzemenin baca yapõmõnda kullanõlmasõ
istendiğinde, bu malzemeye ait dayanõmõn uygunluğu önceden ispatlanmalõdõr.
1.7.2.1.2 - Isõ Yalõtõm Tabakalõ ve İç Cidarõ Hareketli Üç Cidarlõ Bacalar

"Isõ yalõtõm tabakalõ ve iç kabuğu hareketli üç cidarlõ bacalar"õn yapõmõnda aşağõda zikredilen "hazõr
baca elemanlarõ (HaBaEl ve HaBaTaş) ve tuğlalar kullanõlabilir. Ancak, burada, su buharõ difüzyonu
direnci sayõsõnõn üst sõnõr değeri, iç cidar için hesapla bulunan buhar difüzyon direncinden daha büyük
olmayan yapõ malzemesi veya yapõ elemanlarõnõn kullanõlmasõna dikkat edilmelidir.
a) İç cidarlarda:
Mamul standardõna uygun,
19
- Hafif betondan hazõr baca elemanlarõnõn,

- Şamottan hazõr baca elemanlarõnõn,
b) Dõş cidarlarda:
Mamul standardõna uygun,
- Hafif betondan hazõr baca elemanlarõnõn,
- Madde 1.7.2.1.1'e göre hazõr baca elemanlarõ ve tuğlalarõn,
- Çizelge-3'de verilen yapõ malzemesi
kullanõlmalõdõr
ÇİZELGE 3 - Tuğladan Tek Cidarlõ Bacalarõn Isõ Geçirgenlik Direnci Gruplarõ
Yapõ malzemesi Yoğunluk Baca cidar Isõ geçirgenlik

3
kg/dm kalõnlõğõ direnci grubu
Tuğla TS 704 ve 705’e ≤1,8 ≥115 III
uygun dolu ≤1,4 ≥240 II
Beton blok-briket(dolu) ≤1,6 ≥115 III
TS 406
Klinger tuğla-dolu TS 4562 ≤2,0 ≥115 II
1.7.2.2 - Isõ Yalõtõmõ Malzemesi

Isõ yalõtõm tabakalõ üç cidarlõ ve iç cidarõ hareketli bacalarda kullanõlacak õsõ yalõtõmõ malzemesi
aşağõdaki özelliklerde olmalõdõr:
1.7.2.2.1 - Yanma Davranõşõ

Yalõtõm malzemesi, yanmaz tipten olmalõdõr.
1.7.2.2.2 - Isõ Yalõtõm Dayanõklõlõğõ

Bacalarõn õsõ yalõtõmõnda kullanõlacak olan õsõ yalõtõm malzemesi, bacanõn işletilmesi sõrasõnda ve baca
içinde kurum yanõşõ dolayõsõyla meydana gelecek õsõnõn zararlõ tesirlerine karşõ dayanõklõ olmalõdõr. Bu
özellik, malzemenin mamul standardõna göre yapõlacak deneyle ispatlanmõş olmalõdõr.
1.7.2.2.3 - İç ve Dõş Cidarlarõn Ortak Etkileşimi

Yalõtõm malzemesi, bacanõn dõş cidarõ içinde iç cidar baca eksenine dik yönde stabil olacak ve baca
ekseni doğrultusunda hareket edebilecek bir yalõtõm tabakasõ meydana getirmelidir (Madde 1.1.5).
İç cidar ile yalõtõm tabakasõ arasõnda veya bu yalõtõm tabakasõ iç cidarla sabit bir şekilde bağlandõğõ
takdirde, yalõtõm tabakasõ ile dõş cidar arasõnda yapõşma sonucu meydana gelen kuvvet, bacanõn ilk
yakõlõşõndan sonra 350°C'lik sõcaklõkta atõk gazõ taşõnõrken iç cidarõn öz (zati) ağõrlõğõnda veya iç cidar
ve iç cidarla sabit bir şekilde bağlanmõş yalõtõm tabakasõ arasõnda meydana gelen yapõşma
kuvvetinden daha büyük olmamalõdõr. Bu şart, mamul standardõna göre yapõlacak deneyle
gösterilmelidir.
1.7.2.2.4 - Biçim Değiştirmezlik

Yalõtõm malzemesi, projesine uygun biçimde yalõtõm tabakasõ imaline uygun olmalõdõr.
1.7.2.3 - Yapõ Harcõ ve Macunlar

Hazõr baca elemanlarõndan ve tuğladan inşa edilecek bacalarda, normal harçla örülen duvarõn basma
2
dayanõmõ en az 0,5 MN/m , ince tabaka teşkil edecek şekilde sürülen macunla örülen duvarõn basma
2 2
dayanõmõ, en az 0,6 MN/m ve hafif harçla örülen duvarõn basma dayanõmõ en az 0,5 MN/m olmalõdõr.
Üç cidarlõ bacalarõn iç cidarlarõnda kullanõlacak harcõn içine az miktarda kuarz ilave edilmelidir. Ayrõca
bu cidarlarõn örülmesinde kullanõlan harçlar, asitli macunlarla karõştõrõlmalõdõr.
1.7.3 - Düşük Nitelikli Çelik Bacalar
1.7.3.1 - Isõ Yalõtõmsõz Bacalar İçin Çelikler

Düşük nitelikli çelik bacalarõn (Madde 0.2.15) cidarlarõnõn imalinde Çizelge 4'de özellikleri verilen çelik
veya eş değer özellikteki başka çelik malzeme kullanõlmalõdõr.
20
ÇİZELGE 4 - Düşük Nitelikli Bacalar İçin Çelik Malzeme
Sac veya borunun En ince cidar Korozyon En ince cidar Bacanõn içinde
1)
yapõldõğõ malzeme kalõnlõğõ (sac korumasõ kalõnlõğõndaki kurum yanmalarõna
kalõnlõğõ) en yüksek atõk karşõ dayanõm
gaz sõcaklõğõ özelliği
TS 2162’ye uygun Baca çapõnõn 1/200’ü; Sõcak daldõrma En az 2 mm
Fe 37.2, Fe 37.3 ancak korozyon koru- ile çinko kap- kalõnlõğõnda bir
ve Fe 52.3 yapõ malõ bacalarda en az lanmõş. 200°C gkg sacda:sõnõrlõ bir
2)
çelikleri veya buna 1 mm;korozyon koru- 400°C dayanõm: daha
eşdeğer çeliklerden masõz bacalarda en az Sõcak daldõrma ince saclarda:
2)
veyahut TS 3812, 2 mm ile kurşun kap- 300°gkg 400°C dayanõksõz
TS 3813 ve TS 7102’ lanmõş
Uygun çelikler Korumasõz saç ve Haddelenme ile 400°C
bacalar alüminyum
kaplanmõş
3)
Sõcak daldõrma 400°C-500°C
ile alüminyum
kaplanmõş
4)
Emayeli 400°gkg 500°C
korozyon
korumasõz
Östentik yapõ Baca çapõnõn en az - 500°C-700°C
paslanmaz çelikler 1/200’ü ancak en az ilgili mamul
1 mm standardõna
uygun
1) Zikredilen çelik, cinsleri için mamul standardõndaki kullanma alanõ da göz önüne alõnmalõdõr.
2) Korozyon korumasõnõn azaltõlmasõ amaçlandõğõnda daha yüksek sõcaklõk sõnõrlarõ göz önüne alõnmalõdõr.
3) Sõcak sõnõrlarõ, emayeleme metoduna bağlõdõr.
4) İşletme şartlarõ çok elverişli veya özellikle az dayanõklõlõk gerektirdiğinden daha yüksek sõcaklõk sõnõrlarõ
göz önüne alõnmalõdõr.
gkg=gerektiğinde
Çizelgede yer almayan eş değer özellikteki çeliklerin söz konusu bacaya uygunluğu önceden tespit
edilmelidir. Yakma tesisinin işletilmesi sõrasõnda, çevre mahallerdeki havaya göre sadece kõsa bir süre
için de olsa statik üst basõncõn hakim olmadõğõ bacalar için, Madde 1.2.4.2'nin 3. paragrafõ esas
alõnmalõdõr. Baca yapõmõnda kullanõlmasõna karar verilen çelikler korozyondan korumaya ve aynõ
şekilde ekleme (birleştirme) tekniğine; mesela, kenetlemek için soğuk biçimlendirmeye uygun
olmalõdõr. Kaynaklõ çelik bacalarõn imalinde kullanõlacak çeliklerin seçiminde, çelik yapõlara ait teknik
kurallar göz önüne alõnmalõdõr. Taşõyõcõ sistemin en üst kenarõnõn üstündeki baca yüksekliği, iç çapõn
12 katõndan daha fazla olan bacalar, muhtemel rüzgar kuvvetleri de göz önüne alõnarak
tasarõmlanmalõ ve inşa edilmelidir.
1.7.3.2 - Isõ Yalõtõmlõ Çelik Bacalar İçin Yapõ Malzemesi

Isõ yalõtõmlõ çelik bacalarõn yapõmõnda kullanõlacak malzeme ve bu malzemeye ait mekanik ve kimyasal
özelliklerle cidar kalõnlõklarõ, bacanõn imalat projesi ve detaylarõnda öncelikle belirtilmelidir. Proje ve
detaylar, TS 88'e uygun olmalõ ve TS 6709'a uygun bir parça listesi ihtiva etmelidir.
1.7.3.3 - Bağlama ve Tespit Parçalarõ

Bağlama ve tespit parçalarõnõn imalinde kullanõlacak malzeme, bacanõn imal edildiği malzemenin
özelliklerine ve bu elemanlarõn maruz kalacağõ muhtemel zorlamalara emniyetle dayanabilecek biçim
ve boyutta olmalõdõr; bağlantõ (ek yerinde), kontak (temas) korozyonuna sebep olmamalõ ve aynõ
şekilde baca içinde meydana gelebilecek kurum yanõşlarõnda bacanõn duruş sağlamlõğõnõn
bozulmasõnõ da etkilememelidir. Özellikle gaz yakõtla çalõşabilen ocaklara ait bacalarda kullanõlan
bağlama ve tespit elemanlarõ, sağlamlõk ve dayanõklõk bakõmõndan bacaya uygun olmalõ; söz konusu
bağlama ve tespit elemanlarõnda, Madde 1.1.6'nõn ikinci cümlesi göz önünde bulundurulmalõdõr.
Perçinler, vidalar, somunlar, kaynaklar ve sert lehimle birleştirmeler, bağlama elemanõ olarak kabul
edilmelidir. Bundan başka boyuna dikişler için kenetli bağlantõlar, bindirmeler için geçmeli bağlantõlar,
özellikle kelepçeli geçmeli bağlantõlar, bağlama elemanõ olarak kabul edilmelidir.
21
Yakma tesisinin işletilmesi sõrasõnda çevre mahallerdeki havanõn statik üst basõncõna karşõlõk, kõsa bir
süre olsa dahi statik üst basõncõn hakim olmadõğõ bacalar için, Madde 1.2.4.2'nin 3. paragrafõ göz
önüne alõnmalõdõr.
1.7.4 - Bacanõn Açõk Hava Tarafõndaki Dõş Yüzeylerine Gömlek Geçirilmesi ve

Kaplanmasõ
Bacanõn açõk hava ile temasta bulunan dõş yüzeylerine yapõlacak dõş yüzey kaplamalarõ ile baca
giydirmeleri, baca ağzõndan 1 m'ye kadar olan bir mesafeye yerleştirilmek üzere, en az 700°C'lik bir
sõcaklõğa dayanabilecek özellikte bir malzemeden imal edilmelidir.
Bacaya giydirilecek gömlekler ve uygulanacak dõş yüzey kaplamasõnõn yapõmõnda; söz gelimi,
- Madde 1.7.2.1.2'ye uygun tuğlalar,
- Tahta plakalar ve tahta padavralar,
- Elyaftan çimentolu plakalar ve elyaftan padavralar,
- Çinko saclar ve bakõr saclar
kullanõlmalõdõr.
Arka tarafõ havalandõrõlmayan gömlek ve kaplamalarõn yapõmõnda kullanõlacak malzemenin seçiminde,

Madde 1.1.8 ve Madde 1.2.8'deki esaslar da göz önüne alõnmalõdõr.
Baca tepesinde yapõlacak giydirmelerin alt destek konstrüksiyonu için baca başõnda ve baca
gövdesinin ağzõna yakõn dõş yüzeylerinde, hafif betondan veya kagir inşaattan uygun biçim ve boyutta
tespit çõkõntõ meydana getirilmelidir.
Ayarlõ ocaklarõn bağlandõğõ baca ve baca grubu tepelerinde yer alacak giydirmelerin alt
konstrüksiyonu, kõvõlcõm sõçramasõ veya õşõnõm õsõsõnõn sebep olacağõ alevlenmelere (yangõn
tutuşmasõna) karşõ metal sacla sõkõca bağlamak için kaplandõğõnda, ağaç dilmelerden imal edilebilir.
Aksi takdirde söz konusu alt konstrüksiyonun, yanmaz malzemeden yapõlmasõ mecburiyeti vardõr.
1.7.5 - Baca Başlarõ İçin Diğer Yapõ Malzemesi ve Yapõ Elemanlarõ

Baca ağzõnda yoğunlaşma suyunun içeriye girişine karşõ baca cidarlarõnõn korumasõ için hafif
betondan veya normal betondan baca tepesine bir kapak yapõlmalõdõr; kapaklarõn rüzgara dayanõklõ,
atõk gazla özelliğini kaybetmeyen başka malzemeden de yapõlabilir. Isõ yalõtõm tabakalõ ve iç cidarlõ
hareketli iç cidarlõ bacalarõn ağzõna, paslanmaz çelikten genleşme aralõğõ sacõ takõlmalõdõr (Şekil 3,
Şekil 4 ve Şekil 22).
1.7.6 - Memeler Dahil Baca Tepesi

Baca başlarõ, pişirilmiş kilden, yontma taştan, hafif betondan, normal betondan, (korozyona dayanõklõ)
çelik sacdan, bakõr sacdan veya dökme demirden meydana gelebilir. Sõcaklõğa dayanõklõlõğõ sõnõrlõ
bacalarõn veya düşük nitelikli çelik bacalarõn tepeleri elyaflõ çimentodan da imal edilebilir.
1.8 - YAPIYLA İLGİLİ KURALLAR
1.8.1 - Genel
Bu maddede yer alan kurallar, özel yapõ tekniği kurallarõ gerektirdiğinde, Madde 1.1.4-Madde 1.1.6,
Madde 1.1.13 ve Madde 1.1.14'deki şartlarla birlikte gerçekleştirilmelidir.
1.8.2 - Ortak Kurallar

Aşağõda söz konusu edilen yapõ türleri için bu standardda yer alan ortak kurallar uygulanmalõdõr.
1.8.2.1 - Yeknesaklõk Bütünlük ve İzin Verilen Sapmalar

Aşağõdakilerden başkaca izin verilmediğinde, bacalar, aynõ malzemeden aynõ değişmez yapõ tarzõnda
ve düşey biçimde inşa edilmelidir. Statik veya yapõ fiziği sebeplerinden dolayõ, değişik kalõnlõktaki baca
duvarlarõnõn ve duvar cidarlarõnõn, kõsõm kõsõm yapõlmasõ gereken ek dõş yalõtõm tabakalarõnõn,
koruyucu tabakalarõn ve giydirmelerin ve aynõ şekilde -tuğladan baca ve dõş cidarlarõnõn-bölüm bölüm
farklõ ölçüde yapõlmasõ mecburiyeti karşõsõnda bu kuraldan sapõlmasõna izin verilir; Madde 1.1.5'in
üçüncü cümlesi, Madde 1.2.8 ve Madde 1.4.3 göz önüne alõnarak bacalarõn veya baca bölümlerinin
sõvanmasõnda, yüzeylerde bir tabaka teşkil ettirilmesinde, giydirilmesinde ve kaplanmasõnda da bu
kuraldan sapõlmasõna izin verilir. Aşağõdakilerden başka bir belirtme bulunmadõğõ takdirde, binaya ait
22
bölümlerin bacaya tutturulmasõna müsaade edilmez. Baca içine veya baca dõşõnda yer alacak baca
dõşõ yapõ elemanlarõ için Madde 1.1.13'deki esasa uyulmalõdõr.
1.8.2.2 - Binalarla Bacalar Arasõndaki Statik İlişkiler

Aşağõdakilerden başkaca bir belirtme bulunmadõğõ takdirde, bina bölümlerine göre bacalar, büzülme,
genleşme sonunda binadan kaynaklanan reaksiyon kuvvetleri vasõtasõyla herhangi bir tehlikeye maruz
kalmayacak şekilde yerleştirilmelidir; bina bölümlerinin bacaya dayanmasõna ve ek yükler getirmesine
izin verilmemelidir.
Bacalar, Madde 1.8.3.2'nin ikinci paragrafõ ve Madde 1.8.3.4.4'ün ikinci paragrafõndaki kurallara aykõrõ
duvarlarla kagir olarak bağlandõğõnda veya başka tarzda uygun şekilde güvenliğe alõndõğõnda, binanõn
damõ altõnda kenarlardan en çok 5 m kaydõrõlabilir (Şekil 19).
1.8.3 - Kagir Bacalar
1.8.3.1 - Genel
Ek yerleri tam olarak doldurulmalõ ve perdah (tesviye) edilmelidir.
1.8.3.2 - Kagirden Tek Cidarlõ Bacalar

Kagir bacalar, inşaat tekniğine uygun tarzda örülmeli; ara bölme duvarlarõ, baca cidarlarõna, usulüne
uygun tarzda kusursuz olarak bağlanmalõdõr. Tuğlalar, baca iç yüzeyi ile aynõ düşey düzlemde olacak
şekilde yerleştirilmelidir. Tuğlalar arasõndaki derz kalõnlõklarõ, en çok 3 mm kalõnlõğõnda olmalõdõr ve
baca iç yüzeyi, olabildiğince pürüzlülük meydana getirmeyecek şekilde özellikte olmalõdõr. Baca cidar
2
kalõnlõğõ, en az 11,5 cm olmalõdõr. İç enkesiti, 400 cm 'den daha büyük olan bacalarda, bu kalõnlõk en
az 20,4 cm olmalõdõr. Ara duvarlarõ, en az 11,5 cm kalõnlõğõnda olmalõdõr. Yuvarlak açõklõklarõn
(deliklerin), özellikle (ekleme parçasõ vb. elemanlarõn bağlandõğõ) bağlantõ açõklõklarõnõn imalinde, çift
duvar kaplamasõ veya borudan kovanlar vb., bacadaki bağlama ağõzlarõ, çepeçevre tam sõzdõrmaz
hale getirilmelidir. Dört köşe açõklõklar, kol bağlama ağõzlarõ olmaksõzõn imal edilebilir.
Ayarlõ ocaklar ile Madde 1.2.3.6'nõn 2. paragrafõnõn 2. cümlesine uygun olarak bağlanan özel ocaklara
ait bacalar, bina duvarõ ile baca ortak bir temel (altlõk) üzerine veya aynõ yapõ elemanlarõ ortaklaşa tesis
edildiğinde, aynõ tuğlalar ile inşa edilen duvarla 10 m yüksekiğinde kagir olarak bağlanmalõdõr.
Cidarlar, tavan altõnda en az 24 cm; tavanõn oturtulduğu alanda en az 11,5 cm kalõnlõğa sahip
olduğunda, bu bacanõn duvarlarõ (cidarlarõ), TS 500'e uygun bir betonarme tavan üzerine
oturturulabilir.
Ayarlõ ocaklar ile Madde 1.2.3.6'nõn 3. paragrafõnõn 2. cümlesine göre bağlanan ocaklara ait bacalar,
eğik olarak yerleştirilen baca bölümünün yüksekliği 10 m'yi aşmadõğõnda ve bu bölümdeki enkesit de
2
400 cm 'yi geçmediğinde, bir defa (bir yerde) eğik olarak yerleştirilebilir (Şekil 19).
Yukarõda sözü edilen ocaklara ait bacalar,
-Her baca enkesitinde homojen ve esnek bir yapõ malzemesinin alt kõsmõnda çekme gerilmesi
meydana gelmediğinde,
-Mesela, baca ekseninden önemsiz ölçüde bir kayma olduğunda,
-Yukarõdaki çekme gerilmelerinin bütün baca boyundaki enkesitler için geçerli olmadõğõnda,
-Yukarõda 2. paragrafõn 1. cümlesine göre duvarlardan ileri gelen yukarõdaki şartlara uygun olarak
bacanõn üst bölümleri desteklendiğinde
Yalnõzca bir yerde (bir defa) eğik olarak tesis edilebilir.
Eğik olarak yerleştirilen baca bölümü, içerisinden gelip geçilen mahal içinde bulunmamalõdõr. Baca
ekseni ile yatay düzlem arasõndaki açõ, 60°'den daha küçük olmamalõdõr (Şekil 19). Baca taban
derzleri, eğik konumlu baca bölümünde baca eksenine dik olarak seyretmelidir. İçeriye doğru çõkan
köşeler (dirsekler) yuvarlatõlmalõ ve en az 12 mm çapõnda yuvarlak profillerle yaralanmalara karşõ
emniyete alõnmalõdõr.
23
1.8.3.3 - Hafif Betondan Hazõr Baca Elemanlõ (HaBaEl veya HaBaTaş) Tek Cidarlõ Bacalar
Bacalar, mevcut olduğunda, kendi mamul standardõna uygun hazõr baca elemanlarõndan yapõlmalõdõr.
Bu uygulamada ek yerleri (derzleri), en çok 5 mm kalõnlõğõnda olmalõdõr. Bağlantõ açõklõklarõnõn,
temizleme deliklerinin, atõk gaz aspiratörü ve yardõmcõ havalandõrma tertibatõna ait açõklõklar, yalnõzca
bacaya uygun ve bu maksatla imal edilmiş hazõr baca elemanlarõndan meydana getirilmelidir. Bacalar
uygun biçim ve boyuttaki hazõr baca elemanlarõnõn kullanõlmasõ suretiyle Madde 1.8.3.2'nin 3.
paragrafõna uygun şartlarda eğik götürülebilir.
1.8.3.4 - Isõ Yalõtõm Tabakalõ ve Hareketli İç Cidarlõ ve Üç Cidarlõ Bacalar
1.8.3.4.1 - Genel
Baca iç cidar tabakalarõ (kabuk kütleleri), aşağõdan yukarõya doğru aynõ zamanda yerleştirilerek
götürülmelidir. Ancak, iç ve dõş cidarlara ait elemanlarõn önce örülmesi, sadece yalõtõm tabakalarõnõn
usulüne uygun yerleştirildiğinde ve önceden yerleştirilen tabakalarõn konum ve özelliklerini tehlikeye
sokmayacak şekilde yapõlmalõdõr. İç ve dõş cidarlarõn meydana getirilmesinde, õsõ köprülerine mani
olmak için, birbirlerine göre şaşõrtmalõ olarak yerleştirilmelidir (Madde 1.1.5'in 3. cümlesi).
1.8.3.4.2 - İç Cidarlar
İç cidarõn meydana getirilmesinde yalnõzca aynõ malzemeden, aynõ kalõptan çõkmõş hazõr baca elemanõ
(HaBaEl) veya hazõr baca tuğlasõ (HaBaTu) kullanõlmalõdõr. Bu elemanlarõn yerleştirilmesinde, üst üste
gelen elemanlarõn düşey ek yerlerinin aynõ hizaya gelmemesine dikkat edilmelidir. Hafif betondan
hazõr baca elemanlarõ arasõndaki aralõklar (derzler) en çok 5 mm kalõnlõğõnda olmalõdõr; şamottan imal
edilen hazõr baca elemanlarõnõn kullanõlmasõnda da derz kalõnlõğõ en çok 7 mm olmalõdõr. Yardõmcõ
havalandõrma tertibatõ ve atõk gaz vantilatörlerine ait açõklõklarõ, temizleme deliklerini ve bağlantõ
ağõzlarõnõ ihtiva eden hazõr baca elemanlarõ, iç cidarlardaki gibi aynõ malzemeden imal edilmelidir. İç
cidar üzerinde yer alan bağlantõ ağõzlarõ, iç cidarõn baca ekseni doğrultusundaki õsõ genleşmesine
uygun olarak hareket edebilecek şekilde; dõş cidar üzerinde daha da büyültülmüş olarak yer almalõdõr.
Isõdan ileri gelen genleşmeler, bacanõn normal çalõşmasõna ait ilgili atõk gaz sõcaklõğõnõn 200 K° altõnda
bulunan iç cidar ortalama sõcaklõğõ esas alõnarak hesaplanmalõdõr (Madde 1.1.6). İç cidar üzerindeki
sabit bağlantõ ağõzlarõ ile dõş cidardaki açõklõğõn içine yerleştirilen çerçeve arasõndaki ara boşluklar,
yanmaz, õsõya dayanõklõ ve yeter derecede esnek yalõtõm malzemesi ile tam olarak kapatõlmalõdõr.
Serbest bağlantõ ağõzlarõ, dõş cidar üzerindekiler sõzdõrmaz şekilde kapatõlmalõ ve iç cidar üzerindekiler
ise içten dõşa doğru olmak ve iç yüzey ile aynõ hizaya gelmek üzere doldurularak sõzdõrmaz şekilde
uygun harçla sõzdõrmaz şekilde sõvanmalõdõr. İç cidar, önceden açõklanan õsõnõn sebep olduğu
genleşmeye uyacak şekilde baca başõ kapağõ altõnda son bulmalõdõr (Şekil 22).
1.8.3.4.3 - Isõ Yalõtõm Tabakasõ

Isõ yalõtõm tabakasõ, en az 500°C sõcaklõğa dayanõklõ malzemeden; söz gelimi, mineral elyaftan (taş
yünü, cam yünü, yüksek fõrõn cürufu yünü), ve elyaftan (taş yünü, cam yünü, yüksek fõrõn cürufu yünü),
3 3 3 3
350 kg/m - 500 kg/m özgül ağõrlõğõndaki kieselgur, yanmõş kieselgurdan veya (450 kg/m -600 kg/m )
vb. olan aynõ tür malzemeden meydana getirilmeli; kalõnlõğõ da baca tipine bağlõ olarak en az õsõ
geçirgenlik direnci grubuna (Madde 0.2.21) göre tayin edilmelidir.
Başkaca belirtilmedikçe õsõ yalõtõm tabakalarõnõn yerleştirilmesinde TS 3541'deki esaslara uyulmalõdõr.
1.8.3.4.4 - Dõş Cidar

Hazõr baca elemanlarõndan imal edilen baca dõş cidarlarõnda, aynõ imalatçõnõn aynõ kalõbõndan çõkmõş,
aynõ seri numaralõ hazõr baca elemanlarõ kullanõlmalõdõr. Elemanlar arasõndaki aralõklar (derzler), 5
mm'den daha kalõn olmamalõdõr. Bununla birlikte imkanlar elverdiğinde sõfõr derz tercih edilmelidir.
Tuğlalardan imal edilen dõş cidardaki tuğlalar, inşaat tekniğine uygun olarak yerleştirilip bağlanmalõdõr;
bir baca grubundaki bacalar ve aynõ şekilde bir baca grubundaki bacalar ile atõk (pis) hava atma
bacasõ arasõndaki ara bölme duvarlarõnõn örülmesinde aynõ kurallara uyulmalõ ve söz konusu ara
bölme duvarlarõ, gerek tuğlalarõn yüzey özellikleri ve gerekse derz kalõnlõğõ ve yüzey özellikleri
bakõmõndan olabildiğince az pürüzlü (düzgün) ve tam sõzdõrmaz olmalõdõr. Tuğlalarõn yerleştirilmesinde
içe gelen tuğla yüzeylerinin aynõ hizada (aynõ) düşey) düzlemde olmasõna dikkat edilmelidir. Baca
cidarlarõ ve ara bölme duvarlarõ, en az 90 mm kalõnlõğõnda olmalõdõr. Ayarlanabilir ocaklara ve aynõ
şekilde Madde 1.2.3.6'nõn 3. paragrafõnõn 2. cümlesine göre bağlanan ayarlõ ocaklarla özel bacalara
ocaklara ait bacalarõn dõş cidarlarõ,
24
-Duvar ve baca ortak bir temel üzerine veya aynõ yapõ elemanõ üzerine tesis edildiğinde,
2
-İnşaatta basõnç dayanõmõ (TS 705), en az 7,8 N/mm olan dolu tuğla veya seyrek delikli tuğla
kullanõldõğõnda,
-Bacanõn õsõ geçirgenlik direnci grubu I olduğunda,
Kagir olarak yapõlabilir. Yukarõda bahsedilen sebeplerden dõş cidarlar, betonarme olarak da yapõlabilir.
1.8.4 - Düşük Nitelikli Çelik Bacalar

Düşük nitelikli çelik bacalar, imkanlarõn elverdiği ölçüde, hazõr baca elemanlarõndan ve gerektiğinde
değiştirilebilecek tarzda yapõlmalõdõr. Bacalar, dõşarõdan muayene edilebilmelidir. Gövde şişkinliği
bakõmõndan baca dõş cidarlarõ, binalara bitişiki olarak inşa edilen yüksek bacalarda veya yüksekliği,
baca iç çapõnõn 12 katõndan daha yüksek olan veyahut taşõyõcõ konstrüksiyonun en yüksek
noktasõndan en az 2 m daha yüksek olan bacalarda olduğu gibi, büyük eksenel kuvvetlerle
zorlandõğõnda, çelikten mamul taşõyõcõ çelik konstrüksiyonlara ait teknik kurallar göz önüne alõnmalõdõr.
Diğer hallerde aşağõdaki esaslara uyulmalõdõr:
Sabit bir yataklamadan vazgeçildiğinde, bacalar, boyuna (eksenel yönde) hareketli olacak şekilde
tasarõmlanmalõ ve inşa edilmelidir. Bacalara yapõlan desteklerin arasõ 2,5 m'yi aşmamalõdõr. Sabit
yatak üzerindeki baca yüksekliği, baca iç çapõnõn 50 katõndan daha fazla olmamalõdõr. Bacalarõn
eklenmesinde, Madde 1.7.3.3'deki esaslara uyulmalõdõr. Taşõyõcõ konstrüksiyonun en üst noktasõnõn
üstünde kalan baca yüksekliği, baca iç çapõnõn 12 katõna kadar olan bir ölçüde olmalõdõr; bununla
beraber bu yükseklik 2 m'yi de aşmamalõdõr.
1.8.5 - Açõk Hava İle Temasta Bulunan Baca Dõş Yüzeylerinin Giydirilmesi
(Gömleklenmesi) ve Kaplanmasõ
Bacalarõn ve baca gruplarõnõn başlarõndaki kapak giydirmeler hariç, kagir giydirmeler, binanõn kagir
duvarlara bağlanmak suretiyle örülmeli; betonarme giydirmeler binanõn betonarme duvarlarõna tek
parça halinde bağlanmalõdõr; en azõndan giydirmeler, binanõn dõş duvarlarõna sağlam bir şekilde tespit
edilmelidir. Bacalarõn ve baca gruplarõnõn başlarõndaki kagir veya betondan giydirmeler, betondan
baca başõ kapağõna veya bacaya-amaca göre hazõrlanmõş çõkõntõlara-tutturulmalõdõr.
Bacalar ve baca grubu başlarõna yerleştirilmek üzere, kesme taş plakalar, kesme taş tahta, elyaftan
çimentolu plaka, elyaftan çimentolu (asbest lifi hariç) padavra, çinko sac veya bakõr sacdan imal edilen
giydirmeler (kaplamalar), taşõyõcõ konstrüksiyona, perçin, mõh (ekser) veya vidalarla tutturulmalõdõr.
Taşõyõcõ alt konstrüksiyon çelik dübellerle bacaya tespit edilmelidir. Önceden yapõlmõş çerçeve
şeklindeki giydirmelerin (gömleklerin) kullanõlmasõ tavsiye edilir.
YARARLANILAN KAYNAKLAR
DIN 18160 Teil 1/1987 - Hausschornsteine-Anforderungen, Planung und Ausführung
DIN 4102 Teil 1/1981 - Brandverhalten von Baustoffen und Bauteilen-Baustoffe, Begriffe,
Anfordorungen und Prüfüngen
DIN 18082 Teil l/1981 - Fensterschutzabschlüsse-Stahltüren T 30-1 Baurt A
Cumhuriyetin 50. yõlõnda Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu
DIN 3388 Teil 2 - Asgatmahher füd Gazfeuedzüaeüüer-üedkizcn gezüeuedüb gedaeüegesuroer
Forderungen, Prüfung, Kennzeichnung/Dezember 1984
DIN 3388 Teil 4 - Abgas-Absperrvorrichtung für Feverstaetten-fürflüssige oder gasformige
Brennstoffe-mechanische betaetige Abgasklappen-Sicherheits-technische Anforderungen und
PRüfung/September 1979
DIN 18147 Teil 5 - Baustoffe und Bauteile für dreischalige
Hausschornsteine-Daemmstofte Anforderungen und
Prüfungen/Februer 1987
Handbuch Für Isolierer von Hermann Hölzer und Gerhard Wolf-2.Auflage/1958
Handbuch der Gasverwendungstechnik von Otto Breton und Rolf Eberhard-1987
25
ŞEKİL 1 - Ekleme parçasõnõn bağlanma tarzõ ve temizleme kapağõ
26
ŞEKİL 2 - Baca kaidesi ve ekleme parçasõnõn yerleştirilmesi örneği
ŞEKİL 3 - Birbirine boyuna geçmeli ŞEKİL 4 - Betondan baca ağõzõ

betondan baca, baca tepesinin kapağõnda içe ve dõşa
konstrüksiyonuna örnek doğru eğimli kapak
27
- Belirtilmeyen biçim ve boyutlandõrmada imalatçõ serbesttir.

Ölçüler mm'dir.
ŞEKİL 5 - Yumuşak Çatõ Kaplamalõ Bir Binada Baca Başõ Ölçüleri
28
ŞEKİL 6 - Baca Tipleri, İstenen Özellikler ve Yararlarõ
29
ŞEKİL 7a - Öz B acalar ŞEKİL 7b - Şönt Baca (Ortak Baca)
ŞEKİL 8a - Bir Şofben Ve Bir Isõ ŞEKİL 8b - İki Şofbenin Birlikte Bir
Üreticisinin Ortak Ekleme Parçasõna Bacaya Bağlanmasõ
Bağlanmasõ
30
ŞEKİL 9 - Karõşõk Ocaklõ Baca
Ekleme parçalarõ bacaya 30°-45° eğimle girmelidir.

Şekil-8a ve Şekil-8b ekleme parçasõnõn bacaya giriş konumunu belirtmek için verilmiştir.
ŞEKİL 10 - Baca Atõk Gaz Aspiratörü (Vantilatörü-örnek)
31
ŞEKİL 11 - Ekleme Parçasõnõn ŞEKİL 12 - Atõk Gaz Tesisatõ ve Elemanlarõ

Bacaya Bağlanmasõ
ŞEKİL 13 - Vantilatörlü Brülörlü Ocak (Kazan)
32
ŞEKİL 14 -Vantilatörsüz Brülörlü ve Akõş Sigortalõ Gaz Yakõtlõ Ocaklarda Mekanik Kumandalõ Kapatma
Tertibatõnõn (Atõk Gaz Klapesinin Yerleştirilmesi İmkanlarõ)
ŞEKİL 15- Atõk Gaz Klapesinin Montajõ (örnek)
ŞEKİL 16 - Atõk Gaz Klapesi; Açõk ve Kapalõ Konumda (Örnek)
ŞEKİL 17 - Mahyaya Göre Baca Ağzõnõn ŞEKİL 18 - Baca Ağzõnõn Bir Pencereden
33
En Küçük Yüksekliği Olan Uzaklõğõ
ŞEKİL 19 - Bacanõn Eğik Olarak Yerleştirilmesi
34
ŞEKİL 20 - Bacanõn Damdan Geçişi (Örnek) ŞEKİL 21 - Bacanõn Damdan Geçişi (Örnek)
ŞEKİL 22 - Bacanõn Damdan Geçirilişi ve Baca Tepesi Kapağõ
35
EK A
(Bu Ek Standardõn Bir Parçasõdõr)
OCAKLARDA KULLANILAN ATIK GAZ KAPATMA TERTİBATI İLE GAZ YAKITLI OCAKLARDA
KULLANILAN ATIK GAZ KLAPELERİ İÇİN UYULMASI GEREKEN KURALLAR
1 - OCAKLARDA ATIK GAZ TERTİBATIYLA İLGİLİ KURALLAR
1.1 - GENEL
1.1.1 - Atõk gaz kapatma tertibatlarõ, işletmede maruz kalacaklarõ zorlamalara dayanabilecek ve
fonksiyonel yapõlarõna uygun tarzda tesise yerleştirilmelidir.
Bunlar, sadece iki işletme konumuna ("AÇIK" veya "KAPALI") sahip olmalõdõr.
1.1.2 - Atõk gaz klapeleri, ne açõp kapatõrken ne de hava akõşõ (rüzgar) etkisiyle rahatsõz edici gürültü
meydana getirmeyecek yapõ ve özellikte tasarõmlanmõş ve imal edilmiş olmalõdõr.
1.1.3 - Vantilatörlü brülörlü ve mekanik hava ön süpürmeli ocaklarda kullanõlan atõk gaz kapatma
tertibatlarõnda, kapatma elemanõ açõksa ve işletmede açõk kalõyorsa [TS 11389 ve TS 11388], ön
süpürme için önce brülör vantilatörünün, sonra (belirli bir süre sonra da) brülörün devreye girmesi
sağlanmalõdõr.
1.1.4 - Vantilatörlü brülörlü ve mekanik hava ön süpürmeli ocaklarda kullanõlan atõk gaz kapatma
tertibatõnda, brülörün çalõşmaya başlamasõndan hemen önce, yakma hacminin en az 30 saniye ile
doğal havalandõrõlmasõ, güvenlik altõna alõnmalõdõr. Bu kural, yakma otomatikleri ve atõk gaz klapeleri
üzerine yerleştirilecek ek donatõlar veya diğer düzenler üzerine yerleştirilecek otomatik kumanda
elemanõ ile sağlanmalõdõr.
Bu tertibat, yakma otomatikleri üzerindeki bir kapatma elemanõn açõk konumu hakkõndaki bilginin
(işaretin) zamansõz verilmesini emniyetle bertaraf edebilecek özellikte olmalõ ve buna göre
tertiplenmelidir.
1.1.5 - Son süpürme zamanõ düşünülen ve yakma otomatikleriyle de donatõlan vantilatörlü brülörlü
ocaklarda kullanõlan atõk gaz kapatma tertibatlarõnda, son süpürme sõrasõnda atõk gaz kapatma
tertibatõnõn açõk konumda kalmasõ sağlanmalõdõr.
1.1.6 - Vantilatörsüz gaz brülörlü ocaklara ait olan atõk gaz kapatma tertibatõnda, kapatma elemanõnõ
açma olayõnõn sona ermesiyle (açõk konum) önce gaza yol verilmesi sağlanmalõdõr.
1.1.7 - Daha büyük õsõ birikimli mümkün (içi ateş tuğlasõ ile örgülü, son õsõtmalõ) ocaklar için de uygun
olan atõk gaz tertibatõ, ayarlanabilir ek cihazlarla donatõlmalõdõr. Anõlan bu ek cihazlar tesiste başka bir
donatõyla bu emniyet sağlanmadõğõ takdirde, en az 30 s süren kapatma gecikmesi sağlamalõdõr.
1.1.8 - Kapatma elemanõ, yaklaşõk olarak düzgün kabul edilebilecek bir açõsal hõzla çalõşmalõdõr.
Kapatma süresi en az 7,5 s olmalõdõr. Düzgün olmayan bir açõsal hõza, kapatma sõrasõnda her an
mevcut serbest bir enkesitte ancak izin verilir. Ancak, bu serbest enkesit, en azõndan, düzgün açõsal
hõza ve 7,5 s'lik bir kapatma süresine göre ayarlanan serbest enkeside eşit olmalõdõr. Bu kapatma
süresine, atõk gaz kapatma tertibatõnõn bizzat kendisiyle veya bir kumanda cihazõyla erişilebilir.
1.1.9 - Atõk gaz kapatma tertibatõnda meydana gelen her işletme arõzasõnda, yakõt beslemesi anõnda
kesilmeli veya kapatma elemanõnõn tam açõk duruma gelmesi sağlanmalõdõr.
1.1.10 - Ocaklarõn, ekleme parçalarõ ile bacalarõn muayene ve temizlenmesinde ve ocaklarõn

söndürülmesi durumunda, bu tertibat, açõk konuma getirilmeli ve bu konum, sabit tutulmalõdõr.
1.1.11 - Bakõm, temizleme veya montaj çalõşmalarõna imkan verecek yapõ ve biçimde imal edilen atõk
gaz kapatma tertibatõ elemanlarõ, hiçbir yanlõşlõğa sebep olmayacak şekilde tekrar yerlerine
takõlabilecek şekilde tasarõmlanmõş ve imal edilmiş olmalõdõr.
36
1.1.12 - Bir seriye ait en küçük atõk gaz kapatma tertibatõna ait özel direnç sayõlarõ, açõk konumda en
çok 1,2 olmalõdõr.
1.2 - Malzeme ve Boyutlar
Atõk gaz kapatma tertibatõna ait elemanlarõn malzeme kaliteleri ve ölçüleri, ocaklarõn normal çalõşma
şartlarõ altõnda ve bu şartlarla bağlantõlõ olarak maruz kalacaklarõ mekanik, kimyasal ve termik
zorlamalara karşõ atõk gaz tertibatlarõnõn dayanõklõlõklarõnõ sürdürebilmelerini ve uygun süre
fonksiyonunu devam ettirebilmelerini sağlamalõdõr.
Atõk gaz taşõyan elemanlarõn malzemesi ve cidar kalõnlõklarõ, TS 11384’de yer alan Ek-1'e uygun
olmalõdõr.
Ancak, özel olarak eş değerliliği kanõtlandõğõnda, bu elemanlarõn başka malzemeden ve değişik

ölçülerde yapõlmasõna da izin verilmelidir.
1.3 - ATIK GAZ KAPATMA TERTİBATI ELEMANLARI

Bir atõk gaz tertibatõ,
-Gövde,
-Kapatma elemanõ,
-Gerekli ve ilgili bütün kumanda ve güvenlik cihazlarõn
dan meydana gelmelidir.
1.3.1 - Gövde
Atõk gaz kapatma tertibatõnõn gövdesi, biçim değiştirmez, TS 11384'de yer alan Ek-1'e kapatõldõğõnda
tam sõzdõrmaz yapõ ve biçimde olmalõdõr. Gövde, kapatma tertibatõnõn konstrüksiyonuna göre yuvarlak
veya dört köşe biçiminde bir iç enkesite sahip olmalõdõr. Gövdenin toplam uzunluğu, kapatma
tertibatõnõn bütün iç şartlarda serbestçe hareket edebilecek ölçüde olmalõdõr. Mevcut bağlantõ ağõzlarõ,
TS 11384'de yer alan Ek-1'e göre imal edilen ekleme parçalarõnõn bağlanabilmelerine imkan verecek
yeterli bir uzunluğa sahip olmalõ ve buna göre boyutlandõrõlmalõdõr.
Yuvarlak enkesitli bir gövdenin sadece silindir biçimli olmasõna izin verilmelidir.
1.3.2 - Kapatma Elemanõ

Kapatma elemanõ, tek kanat veya çok kanatlõ; başka bir anlatõmla kõrõlmalõ olmalõdõr. Atõk gaz klapesi
tam olarak kapatõldõğõnda, en azõndan gövde enkesitinin % 90'õnõ kapatmalõdõr.
Kapatma elemanõnõn her konumu, yapõlacak bir işaretleme ile açõkça görülebilmeli veya bir sinyal
sistemiyle anlaşõlmasõ sağlanmalõdõr.
*)
Kapatma tertibatõ, atõk gaz yolunu, sõzdõrmaz (sõzdõrmaz şekilde kapatma özellikli atõk gaz klapeleri)
*)
veya sõzdõrõr (Sõzdõrõr özellikte yapõya sahip atõk gaz klapeleri) şekilde kapatmalõdõr. Sõzdõrõr şekilde
kapatma yapan kapatma elemanlarõ, kapatõldõklarõnda, atõk gaz yolunda belirli bir açõklõk bõrakmalõdõr.
Kapalõ korumada bu açõklõk, gövde enkesitinin,

-DN ≤ 100 olan anma çaplarõnda, en az % 7'si,
-100 DN ≤ 250 olan anma çaplarõnda, en az % 2'si
kadar olmalõdõr. Ara değerler, lineer enterpolasyonla tespit edilmelidir.
1.3.3 - Bağlantõ Tertibatõ

Tahrik, gövde ve kapatma elemanõ, bağlantõnõn çözülmesi ancak bir aletin kullanõlmasõyla mümkün
olabilecek şekilde, biçim değiştirmez tarzda birbirine bağlanmalõdõr.
Bağlantõlar, kopilyalõ (TS 2339), pimler (TS 2337), dört köşe geçmeler, vidalar ile pekiştirilmelidir.
1.3.4 - Sõnõr Anahtarlarõ (Şalterleri)

Sõnõr anahtarlarõ, kesme elemanõnõn açõklõk konumu hakkõnda ortaya çõkacak yanlõş bilgileri bertaraf
edecek yapõ ve özellikte olmalõ ve buna göre tesise yerleştirilmelidir.
Sõnõr anahtarlarõ, yalnõzca atõk gaz klapesinin kesme elemanõyla rijit bir şekilde bağlanmõş baca
elemanlarõ tarafõndan çalõştõrõlmalõdõr. Ayrõca bu rijit bağlantõnõn çözülmesi durumunda sõnõr
anahtarõnõn kapatma elemanõnõ açmasõ veya açõk konuma getirmesi de emniyet altõna alõnmalõdõr. Bu
koruma, bir başka eş değer tedbirlerle (Mesela, sert lehimleme ve kaynak) sağlanabilir.
37
*)İç yapõ taleplerinin gerçekleştirilmesi veya ek tedbirle; mesela TS 11384

1.4 - ELEKTRİK TESİSATI
Atõk gaz klapelerine ait elektrik tesisatõ, boyut, biçim ve özellikleri bakõmõndan atõk gaz kapatma
tertibatõnõn maruz kalacağõ şartlara uygun olmalõdõr).
1.5 - KORUNMA TİPİ

Atõk gaz klapelerinin elektriki elemanlarõnõn kapaklarõ, en azõndan TS 3033'e göre IP 4 güvenliğinde
olmalõdõr.
1.6 - SICAKLIĞA DAYANIKLILIK

Atõk gaz klapelerinin atõk gazla temas eden elemanlarõ, 400°C'lik bir sõcaklõğa dayanabilmelidir.
Elektriki elemanlarõ (mesela, ayar motoru, sõnõr anahtarõ) ve buna ait kablo tesisatõ, işletme sõrasõnda
ve 70°C'lik bir çevre sõcaklõğõnda ayar sõcaklõğõnda normal olarak çalõşabilmelidir.
2 - GAZ YAKITLI OCAKLAR İÇİN ATIK GAZ KLAPELERİ
2.1 - EMNİYET KURALLARI
2.1.1 - Genel
Atõk gaz klapesi, muayyen gaz yakõtlõ ocaklara ve akõş sigortasõnõn içine veya akõş sigortasõndan sonra
yerleştirilmelidir. Atõk gaz klapesinin fonksiyonuyla ilgili bir önemli elemanõn kõrõlmasõ veya bir termiğin
aşõrõ derecede yüklenmesi durumunda atõk gaz akõşõ engellenmemelidir (Şekil 15 ve Şekil 16).
Kapatma elemanõ en azõndan iki kanatlõ olmalõdõr. Her kanat birbirine bağlõ olmaksõzõn bir ön sezici ve
bir ön ayar elemanõyla çalõşabilmelidir.
Atõk gaz klapesi, -20°C'e kadar olan bir yataklama ve taşõma sõcaklõğõna da normal fonksiyonunu
aksatmadan yapabilecek özellikte olmalõdõr.
Atõk gaz klapeleri, kendi konumunda tek anlamlõ olarak tespit (fikse) edilmiş ve hiçbir yanlõş manevraya
imkan vermeyecek şekilde yerleştirilmiş olmalõdõr.
2.1.2 - Malzeme ve Tesis Etme (Kurma)

Atõk gaz klapesi, metal malzemeden imal edilmiş olmalõdõr. Atõk gaz klapesine ait elemanlarõn
malzeme kalitesi, aynõ şekilde biçim ve ölçüleri ile bunlarõn ortak çalõşmalarõ, atõk gaz klapesinin
tamamõ ve elemanlarõ, normal işletme şartlarõ ile bu şartlara bağlõ olan mekanik, kimyasal ve termik
zorlamalar altõnda dayanõklõlõğõnõ ve normal işletme kabiliyetini garanti etmelidir.
Akõş sigortasõnõn dengeleme açõklõğõndan sonra yerleştirilmesi gereken atõk gaz klapeleri, kendi mamul
standardlarõna uygun ve bir ekleme parçasõnda atõk gaz yolu üzerine monte edilebilecek yapõ ve
Atõk gaz klapesinin fonksiyonu, bir ekleme parçasõnõn içine sokulmasõ suretiyle engellenmemelidir.
Akõş sigortasõyla bağlantõlõ atõk gaz klapesi, normal alet ve takõmlarla kontrol edilip temizlenebilecek
şekilde yerleştirilmelidir.
2.1.3 - Kapalõ Konumda Serbest Enkesit

Atõk gaz klapesi, kapalõ konumda, 0°C-50°C çevre sõcaklõğõnda ve her iki taraf arasõnda 0,3 hPa'lõk bir
basõnç farkõnda Çizelge-2'de gösterilen miktarda havayõ geçirebilecek bir serbest açõklõğa sahip
olmalõdõr. Bu değerler, 25°C'lõk bir oda sõcaklõğõ için geçerli olup başka sõcaklõktan kullanõldõğõnda,
buna göre dönüşüm yapõlmalõdõr.
38
ÇİZELGE 2 - 25°C'lõk Oda Sõcaklõğõ İçin Atõk Gaz Ağzõndan Geçen En Büyük Hava Debisi
Atõk gaz ağzõnõn çapõ max.hava debisi

3
(mm) m /h
150 40
130 30
120 28
110 24
100 22
90 20
80 18
70 16
60 13
Yuvarlak biçimli atõk gaz ağõzlarõnda hidrolik
çap esas alõnmalõdõr.
2.1.4 - Sõcaklõğa Dayanõklõlõk

Atõk gaz klapesinin bütün elemanlarõ, atõk gaz klapesinin ocak içine yerleştirildiği yerdeki ayar
sõcaklõğõna uygun olmalõdõr. Bu sõcaklõk, gaz yakõtlõ ocaklarõn anma õsõ yüküne göre ayarlanan en
yüksek atõk gaz sõcaklõğõnõn üstünde, en çok 80 K olmalõdõr. Daha yüksek atõk gaz sõcaklõklarõnõn
meydana gelmesi durumunda atõk gaz akõşõ engellenmemelidir.
2.1.5 - Atõk Gaz Klapesindeki Akõş Direnci

Atõk gaz klapesindeki akõş direnci, açma süresinden sonra, deney şartlarõ altõnda atõk gaz klapesinin
ayarlandõğõ sõcaklõkta, Madde 2.1.6'ya uygun olarak atõk gaz akõşõna erişecek şekilde
ölçülendirilmelidir.
2.1.6 - Açma Süresi

Açma süresi, õsõtma yüküne bağlõ olarak en çok aşağõdaki değerde olmalõdõr:
10. Q NB
t ≤
QB
Burada,
- t, açma süresi (s),
- QB, õsõtma yükü (kW),
- QNB, anma õsõ yükü (kW)
dür.
2.1.7 - İşletme Davranõşõ

Atõk gaz klapesi en az 100.000 çevrimde (çalõştõrmada) kullanõlabilirliğini koruyabilecek yapõ ve
Atõk gaz klapesi üzerinde yoğunlaşma suyu meydana geldiğinde, atõk gaz klapesinin fonksiyonu, bu
yoğunlaşma suyu sebebiyle bozulmamalõdõr.
Atõk gaz klapesinin kapatma elemanlarõ, ne açma ve kapatmalarda ne de farklõ itme basõnçlarõ altõnda,
çevreyi rahatsõz edecek derecede gürültüye sebep olmayacak şekilde tasarõmlanmõş ve imal edilmiş
olmalõdõr.
39
EK B
YARDIMCI (EK) HAVALANDIRMA TERTİBATI
(Bu ek standardõn bir parçasõ değildir).
Yardõmcõ (ek) havalandõrma tertibatõ, yakma tesislerinin atõk gaz yollarõna kendiliğinden ek hava veren
baca tesisatõ elemanlarõdõr.
Bunlar,
"Otomatik çalõşan yardõmcõ havalandõrma tertibatõ (Çekiş sõnõrlayõcõsõ)"
"Cebri kumandalõ yardõmcõ havalandõrma tertibatõ"
"Birleşik (kombine) yardõmcõ havalandõrma tertibatõ
olmak üzere üç tiptir.
Otomatik çalõşan yardõmcõ havalandõrma tertibatõ (Baca çekişi sõnõrlayõcõsõ olarak da adlandõrõlõr), bir
basõnç farkõna (basõnç diferensiyeline) bağlõ olarak hava giriş deliğini açarak yardõmcõ havanõn baca
içine girmesini sağlayan bir baca tesisatõ elemanõdõr.
Cebri kumandalõ yardõmcõ havalandõrma tertibatõ, ocağõn sönmesi sõrasõnda yardõmcõ enerji ile hava
giriş deliğini yeterli bir süre açõk tutarak yardõmcõ havanõn baca içine girmesini sağlayan bir baca
tesisatõ elemanõdõr.
Birleşik (kombine) yardõmcõ havalandõrma tertibatõ, bir basõnç farkõna (basõnç diferensiyeline) bağlõ
olarak hava giriş deliğini açarak yardõmcõ havanõn baca içerisine girmesini sağlayan ve ocağõn
sönmesi durumunda da tespit edilmiş belirli bir aralõğõnõ, yardõmcõ enerji ile yeterli bir zaman sonra
kapatan bir baca tesisatõ elemanõdõr.
Özel yardõmcõ hava tertibatõ,

*Yakma tertibatõ (ocak brülör vb) ile yardõmcõ havalandõrma tertibatõ arasõnda sabit basõnç şartlarõ elde
etmek,
*Atõk gaz sõcaklõğõnõ düşürmek (Yüksek atõk gaz sõcaklõklõ özel ocaklarda),
*Çiy noktasõ sõcaklõğõnõ düşürmek,
*Atõk gaz hazõnõ artõrmak ve
*Brülörün durduğu (çalõşmadõğõ) sõrada kurutmak maksadõyla bacanõn tam olarak
havalandõrõlmasõ
için kullanõlõr.
Cebri kumandalõ ve kombine yardõmcõ havalandõrma tertibatõ, katõ yakõt yakan yakma tesislerinde
kullanõlmaz.
Yardõmcõ havalandõrma tertibatõ

1.Ocaklardan kaynaklanan atõk gazlarõn, her türlü şartlar altõnda akõtõlmasõnõn sağlanmasõ,
2.Yardõmcõ havalandõrma tertibatõndan kaynaklanan yõğõlma veya ters akõş (geri tepme) durumunda
atõk gazlarõn tehlike meydana getirmeyecek miktarda akõtõlmasõ
sağlandõğõnda, istisnai olarak yardõmcõ havalandõrma tertibatõnõn, ocaklarõn, ekleme parçalarõnõn veya
bacalarõn içine yerleştirilmesine izin verilir.
Bacalarda bir iç tertibatõn bulunmasõ durumunda bu tertibat, baca kaidesinin üstünde en az 40 cm

yukarõda bulunacak şekilde yerleştirilmeli ve bacanõn yangõn emniyetini tehlikeye atmamalõdõr.
ATIF YAPILAN STANDARDLAR

RECERENCES
TS 88/Nisan 1993 "Teknik Resim-Genel Kurallar"
"Technical Drawings-General Requirement"
TS 406/Nisan 1988 "Beton Bloklar-Briketler-Duvarlar İçin"

"Concrete Blocks and Bricks For Walls"
TS 500/Nisan 1984 “Betonarme Yapõlarõn Hesap ve Yapõm Kurallarõ”
40
“Building cade requirements for rein forced concrete”
TS 704/Ocak 1979 "Harman Tuğlasõ (Duvarlar İçin)"

"Clay Bricks (Wall Tile)"
TS 705/Mart 1985 "Fabrika Tuğlalarõ-Duvarlar İçin Dolu ve Düşey Delikli"

"Solid Bricks and Vertically Perforated Bricks"
TS 825/Mart 1989 "Binalarda Isõ Yalõtõmõ Kurallarõ"

"Thermal Insulation in Building"
TS 901/Kasõm 1972 "Lifli Isõ ve Ses Yalõtõm Malzemesi"

"Fibreous Insulating Materials"
TS 1257/Şubat 1984 "Binalarda Sõcak Sulu Isõtma Santrallarõnõn Düzenlenmesi!

"Layout of the Hot Water Central Heating Systems in Building"
TS 2162/Şubat 1986 "Genel Yapõ Çelikleri"

"Steel For General Structural Purposes"
TS 2164/Ekim 1973 "Kalorifer Tesisatõ Projelendirme Kurallarõ"

"Principles of the Preparation of the Projects of the Central Heating Systems"
TS 2165/Nisan 1994 "Bacalar-Baca Boyutlarõnõn Yakma Tekniği Bakõmõndan Hesaplanmasõ-

Terimler ve Ayrõntõlõ Hesap Metotlarõ
"Chimneys-Calculation of Inside Dimensions of Chimney in wiev of firing
Technique, Definations, detailed example for calculation"
TS 2177/Kasõm 1988 "Yağ Yakõt (fuel oil)"

"Fuel Oil"
TS 2192/Mayõs 1976 "Kalorifer Tesisatõ Yerleştirme Kurallarõ"

"Layout of Heating Systems"
TS 2337/Nisan 1974 “Pimler (Çelik)”

“Steel Pinus”
TS 2339/Nisan 1976 “Kapilyalar”

“Splint Pins”
TS 3033/Mart 1978 “Mahfazalarõn Sağladõğõ Koruma Derecelerinin Sõnõflandõrõlmasõ (Elektrik

Dayanõmlar İçin)”
“Classification of degrees of protection provided By Enclosures (for electrical
equipment)”
TS 3082/Şubat 1990 "Motorin"

"Diesel Fuel"
TS 3355/Nisan 1989 "Gazyağõ"

"Kerosene"
TS 3541/Nisan 1983 “Mineral Liflerden Isõ Yalõtõm Malzemesinin Isõtma ve Havalandõrma
Tesisatõna Uygulanmasõ Kurallarõ”
“Application of Mineral Fiber Insulating Materials to heating and ventilating
Installations”
TS 3812/Şubat 1983 “Alaşõmsõz Genel Yapõ Çeliklerinden Yapõlmõş İnce Çelik Saclar”
“Thin Steel Sheets Make of Un alloyed and Structural Steels”
TS 3813/Mayõs 1983 "Alaşõmsõz Çelik-Şerit ve Saçlar-Yumuşak Çeliklerden (Soğuk

Haddelenmiş)"
41
"Steel-Sheet and Strip Muld Unalloyed Steel Cold Rolled"
TS 4562/Ekim 1985 "Fabrika Tuğlalarõ-Duvarlar İçin-Klinker Tuğla"

"Clinker Bricks"
TS 6709/Mart1989 "Teknik Resim-Parça Listelerinin Düzenlenmesi Kurallarõ"

"Technical Drawing-Item"
TS 7102/Mayõs 1989 "Çelik Saç ve Şeritler, Yumuşak, Alaşõmsõz, Soğuk Haddelenmiş, Emaye
Kaplamaya Uygun"
"Cold Rolled Mıld Unalloyed Steelsheet and Strip for Vitreous Enamelling"
TS 11380/Nisan 1994 "Yardõmcõ Hava Tertibatõ-Konut vb. Bina Bacalarõ İçin"

"Draft Regulators For Chimnoys; Concepts Safety Requirements, Testing,
Marking"
TS 11384/Nisan 1994 "Bacalar- Konut vb. Bina Bacalarõ Ekleme Parçalarõ- -Tasarõm ve Yapõm
Kurallarõ”
"Chimneys-Buildings and other accommidation places-Connection flues-Rules
for design and construction"
TS 11385/Nisan 1994 "Bacalar-Konut ve Benzeri Binalar İçin-Deney Bacalarõ Deneyleri İçin

Şartlar ve Değerlendirme Kriterleri (Kurallarõ) "
"Chimneys for buildings and other accommidation places-Test conditions and
Requirements of assesment criteria for test chimneys"
TS 11387/Nisan 1994 "Bacalar-Konut ve Benzeri Binalarda Baca Temizleme Tertibatõ Yapõm

Kurallarõ"
"Chimneys-Appliances For Chimney-Rules for sweep facilities construction for
houses and other accommidation places"
TS 11388/Nisan 1994 "Bacalar-Boyutlandõrma Hesaplarõ-Çok Ocaklõ Bacalar İçin Yaklaşõk

Olarak Sonuç Veren Hesaplama Metodu"
"Chimneys-Dimensional Calculations-Calculation method for multicovered
chimneys-Aproximately gives result"
TS 11389/Nisan 1994 "Bacalar-Boyutlandõrma Hesaplarõ-Tek Ocaklõ Bacalar İçin Yaklaşõk

Hesaplama Metodu"
"Chimneys-Dimensional calculations Approximatey method for single covered
chimneys”
TS 11391/Nisan 1994 "Gaz Brülörleri-Atmosferik Genel Kurallar"

"Gasburners Without Ventilation (Atmosphferic Gasburners)"
TS 11392/Nisan 1994 “Gaz Brülörleri-Üflemeli (Vantilatörlü) Terimler, Emniyet Tekniği

Kurallarõ, Deney ve İşaretleme”
“Fan-Assisted Gas Burners-With Ventilator-terminology, Safety
Requirements, Testing and Marking”
42

TS 11386 Bacalar-Konut Ve Benzeri Binalar Için Tasarım Ve Yapım Kuralları

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

TS 11386 Bacalar-Konut Ve Benzeri Binalar Için Tasarım Ve Yapım Kuralları

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

TÜRK STANDARDI

BACALAR-KONUT VE BENZERİ BİNALAR İÇİN-TASARIM

Chimneys-For Building and Other Accommidation Places

TÜRK STANDARDLARI ENSTİTÜSÜ

Kalite Sistem Belgesi

Türk Standardlarına Uygunluk Markası (TSE Markası)

Standardlar ve standardizasyon konusunda daha geniş bilgi Enstitümüzden sağlanabilir.

TÜRK STANDARDLARININ YAYIN HAKLARI SAKLIDIR.

1.2.2 - Yere Göre Baca ve Ocaklarõn Yerleştirilmesi ...................................................................... 8

BACALAR - KONUT VE BENZERİ BİNALAR İÇİN -

0 - KONU, TARİF, KAPSAM, AMAÇ VE UYGULAMA ALANI

0.2.1 - Konut vb. Bina Bacasõ

0.2.2 - Konut Bacasõ Grubu

0.2.3 - Baca Cidarõ

0.2.4 - Baca Ara Bölme Duvarõ

0.2.5 - Baca Kaidesi (Baca Temeli)

0.2.6 - Baca Başõ

0.2.7 - Baca Gövdesi

0.2.8 - Hazõr Form Baca Elemanõ (HaBaEL)1) (Baca künkleri)

0.2.9 - Hazõr Form Baca Taşõ (HaBaTaş)1)

0.2.10 - Temizleme Ağzõ

0.2.11 - Baca Temizleme Kapaklarõ

0.2.12 - Tek Cidarlõ Baca

0.2.13 - Çok Cidarlõ Baca

NOT - Cidarlar, farklõ malzemeden yapõlmõş olabilir.

0.2.14 - Sõcaklõğa Dayanõklõlõğõ Sõnõrlõ Bacalar (SIDSIB)

0.2.15 - Düşük Nitelikli Çelik Baca

0.2.16 - Öz (Müstakil) Baca

0.2.17 - Şönt Baca (Ortak Baca)

NOT 1)-Ocaklar, birçok ekleme parçasõyla bağlandõklarõnda ve birbirinden bağõmsõz

0.2.18 - Karõşõk Ocaklõ Baca

0.2.19 - Bacanõn Hidrolik Narinliği

0.2.20 - Bacanõn Isõ Geçirgenlik Direnci (1/ Λ)

0.2.21 - Isõ Geçirgenlik Direnci Gruplarõ

Isõ geçirgenliği Isõ geçirgenlik TS 11389’a

0.2.22 - Ekleme Parçasõ (Duman Kanalõ veya Duman Borusu)

0.2.23 - Ortak Ekleme Parçasõ

0.2.25 - Ayarlõ Ocaklar

NOT - Kurumlar, bu tanõtõmda göz önüne alõnmamõştõr.

0.2.26 - Özel Ocaklar

0.2.27 - Kõsma Tertibatõ

0.2.28 - Kapatma Tertibatõ

0.2.29 - Yardõmcõ (Yan) Havalandõrma Tertibatõ

0.2.30 - Kurum Tutucu

0.2.31 - Atõk Gaz Vantilatörü (Aspiratörü)

0.2.32 - Yakma Tekniği

0.2.33 - Diğer Tarifler

0.5 - UYGULAMA ALANI

1.1.1 - Bacalar, Ocaklar ve Yerleştirme Mahalleri

1.1.2 - Yakma Tekniği

1.1.3 - İçeriye Çekmeye Karşõ Korunma

Tasarõmlamada emisyondan içeriye çekmeye korumada yetkili merciilerce yayõmlanmõş kurallara da

İçeriye çekmeye karşõ korunmada,

1.1.4 - Üst Basõnç Altõnda Sõzdõrmazlõk (Sõzmazlõk)

1.1.5 - Bacanõn Duruş Sağlamlõlõğõ

1.1.7 - Baca Malzemesinin Yanma Özelliği

1.1.8 - Binanõn Yangõn Emniyeti ve Duruş Sağlamlõlõğõ

1.1.9 - Binada Yangõnõn Yayõlmasõ

1.1.10 - Buhar Difüzyonu Davranõşõ

1.1.11 - Isõnõn Sebep Olduğu Problemler

1.1.12 - Bacalarõn Temizlenmesi ve Muayenesi

1.1.13 - Baca İçindeki veya Bitişiğindeki Yabancõ Elemanlar ve Tertibat

1.1.14 - Bacada İzin Verilmeyen Zorlamalar