You are on page 1of 42

ICS 13.260; 13.340.

40 TÜRK STANDARDI TS EN 60903/Mart 2002

Ön söz
− Bu standard, CENELEC tarafõndan kabul edilen EN 60903 (1992) + A11 (1997) standardõ esas
alõnarak, TSE Elektrik Hazõrlõk Grubu’nca hazõrlanmõş ve TSE Teknik Kurulu’nun 25 Mart 2002
tarihli toplantõsõnda Türk Standardõ olarak kabul edilerek yayõmõna karar verilmiştir.

− Bu standardõn kabulü ile TS 899: 1971 standardõ iptal edilmiştir.


ICS 13.260; 13.340.40 TÜRK STANDARDI TS EN 60903/Mart 2002

İçindekiler

1 Kapsam ........................................................................................................................................... 1
2 Terimler ve tarifleri ......................................................................................................................... 1
3 Bileşim............................................................................................................................................. 2
4 Sõnõflandõrma................................................................................................................................... 2
5 Fiziksel özellikler ............................................................................................................................ 3
5.1 Biçim ......................................................................................................................................... 3
5.2 Boyutlar ..................................................................................................................................... 3
5.3 Kalõnlõk ...................................................................................................................................... 3
5.4 İşçilik ve son işlem .................................................................................................................... 3
5.5 İşaretleme ................................................................................................................................. 4
5.6 Ambalâjlama ............................................................................................................................. 5
6 Eldivene uygulanacak deneyler.................................................................................................... 5
6.1 Genel......................................................................................................................................... 5
6.2 Gözle muayene ve ölçmeler ..................................................................................................... 5
6.2.1 Biçim .................................................................................................................................. 5
6.2.2 Boyutlar.............................................................................................................................. 5
6.2.3 Kalõnlõk ............................................................................................................................... 5
6.2.4 İşçilik ve son işlem ............................................................................................................. 6
6.2.5 İşaretleme .......................................................................................................................... 6
6.2.6 Ambalâjlama ...................................................................................................................... 6
6.3 Mekanik deneyler ...................................................................................................................... 6
6.3.1 Genel ................................................................................................................................. 6
6.3.2 Çekme dayanõmõ ve kopma uzamasõ ................................................................................ 6
6.3.3 Mekanik delinme dayanõmõ ................................................................................................ 7
6.3.4 Gerilme sabiti ..................................................................................................................... 7
6.4 Dielektrik deneyleri.................................................................................................................... 8
6.4.1 Genel ................................................................................................................................. 8
6.4.1.1 Genel deney işlemi......................................................................................................... 8
6.4.1.2 Arõza göstergeleri ........................................................................................................... 9
6.4.2 Alternatif akõm deney işlemi............................................................................................... 9
6.4.2.1 Koruma gerilimi deneyi................................................................................................... 9
6.4.2.2 Koruma gerilimindeki kaçak akõm ................................................................................ 10
6.4.2.3 Dayanõm gerilimi deneyi............................................................................................... 10
6.4.3 Doğru akõm deney işlemi ................................................................................................. 10
6.4.3.1 Koruma gerilimi deneyi................................................................................................. 10
6.4.3.2 Dayanõm gerilimi deneyi............................................................................................... 10
6.5 Yaşlandõrma deneyleri ............................................................................................................ 11
6.6 Isõl deneyler............................................................................................................................. 12
6.6.1 Alev geciktirme deneyleri................................................................................................. 12
6.6.2 Düşük sõcaklõk deneyi ...................................................................................................... 12
7 Özel özellikleri olan eldivenlere uygulanacak deneyler ........................................................... 13
7.1 Genel....................................................................................................................................... 13
7.2 A Kategorisi - Aside karşõ dayanõklõlõk..................................................................................... 13
7.3 H Kategorisi - Yağa karşõ dayanõklõlõk (Ek D)......................................................................... 13
7.4 Z Kategorisi - Ozona karşõ dayanõklõlõk ................................................................................... 13
7.4.1 A metodu.......................................................................................................................... 14
7.4.2 B metodu.......................................................................................................................... 14
7.5 M Kategorisi - Mekanik (yüksek seviyede) dayanõklõlõk .......................................................... 14
7.6 R Kategorisi - Asit, yağ, ozon ve mekanik (yüksek seviyede) dayanõklõlõk ............................. 14
7.7 C Kategorisi - Aşõrõ düşük sõcaklõk .......................................................................................... 14
8 Deneyler ve numune alma işlemleri ........................................................................................... 15
8.1 Deney kategorileri ................................................................................................................... 15
8.2 Numune alma plânlarõ ve işlemi.............................................................................................. 15
Ek A....................................................................................................................................................... 27
ICS 13.260; 13.340.40 TÜRK STANDARDI TS EN 60903/Mart 2002

Yalõtkan malzemeden yapõlmõş eldiven ve kolçaklarõn kullanõmõ için elektriksel sõnõrlar ............ 27
A.1 Genel....................................................................................................................................... 27
A.2 Ek deneyler yapõlmadõğõnda sõnõrlar ....................................................................................... 27
A.3 Ek deneyler yapõldõğõnda sõnõrlar ............................................................................................ 28
Ek B....................................................................................................................................................... 29
(Bilgi için) ............................................................................................................................................. 29
Tipik eldiven boyutlarõ......................................................................................................................... 29
Ek C....................................................................................................................................................... 30
Genel deney işlemi .............................................................................................................................. 30
Ek D....................................................................................................................................................... 31
Yağa karşõ dayanõklõk- H - Kategorisi eldivenlerin deneyleri için yağ............................................ 31
Ek E ....................................................................................................................................................... 32
Numune alma işlemi............................................................................................................................ 32
E.1 Genel....................................................................................................................................... 32
E.2 Kusurlarõn sõnõflandõrõlmasõ ..................................................................................................... 32
E.3 Genel numune alma plânõ ....................................................................................................... 32
E.3.1 Önemsiz kusurlar için plânlar (AQL 10) ........................................................................... 32
E.3.2 Önemli kusurlar için plânlar (AQL 4,0)............................................................................. 33
E.4 Özel özellikli eldivenler için numune alma işlemi .................................................................... 33
E.5 Deney imalâtçõnõn dõşõnda bir lâboratuarda yapõldõğõnda işlem.............................................. 33
Ek F ....................................................................................................................................................... 34
(Bilgi için) ............................................................................................................................................. 34
Kabul deneyleri.................................................................................................................................... 34
Ek G....................................................................................................................................................... 35
(Bilgi için) ............................................................................................................................................. 35
İşletme tavsiyeleri................................................................................................................................ 35
G.1 Depolama................................................................................................................................ 35
G.2 Kullanõmdan önce muayene .................................................................................................. 35
G.3 Kullanma süresince alõnacak önlemler ................................................................................... 35
G.4 Periyodik muayene ve yeniden elektriksel deneme................................................................ 35
Ek ZA..................................................................................................................................................... 36
Atõf yapõlan uluslararasõ standardlar ile bu standardlara karşõlõk gelen Avrupa standardlarõ..... 36
Ek MA1.................................................................................................................................................. 37
(Bilgi için) ............................................................................................................................................. 37
Atõf yapõlan standardlarõn karşõlõğõ olan Türk Standardlarõ ............................................................. 37
Ek MA 2................................................................................................................................................. 38
(Bilgi için) ............................................................................................................................................. 38
Yükselti faktörü (ka) ............................................................................................................................. 38
ICS 13.260; 13.340.40 TÜRK STANDARDI TS EN 60903/Mart 2002

Eldiven ve kolçaklar - Yalõtkan malzemeden -


Gerilim altõnda çalõşma için - Özellikler

1 Kapsam
Bu standard, yalõtkan eldiven ve kolçaklarõ (bir parmaklõ eldivenleri) kapsar.

Bu standardda başkaca belirtilmedikçe, “eldiven” terimi yalnõzca eldiven ve kolçaklarõ kapsar.

1.1 Elektriksel karakteristiklerine göre eldivenler altõ sõnõfa ayrõlõr ve 00 Sõnõfõ, 0 Sõnõfõ, 1 Sõnõfõ, 2
Sõnõfõ,
3 Sõnõfõ ve 4 Sõnõfõ olarak işaretlenirler.

1.2 Eldivenler, asit, yağ, ozon, mekanik dayanõklõlõk ve bunlarõn tamamõnõn birleşimi ile ilgili
özelliklerine göre altõ kategoriye ayrõlõr. Kendi A, H, Z, M ve R kategorileri ve ayrõca çok düşük sõcaklõk
için Kategori C işareti ile de gösterilirler.

2 Terimler ve tarifleri
Bu standardõn kapsamõnda bundan sonra kullanõlan terimlerin tarifleri aşağõda verilmiştir.

Aya
Eldivenin, elin iç merkez yüzünü kapatan bölümü.

Bilek
Kolluk üzerinde eldivenin en dar bölümü.

Çevreli eldiven
Kolluğun üst bölümünde kolun bükülmesini kolaylaştõracak şekilde biçimlendirilmiş bir eldiven.

Çatal
Eldivenin iki parmağõnõn veya parmağõnõn ve baş parmağõn birleştiği bölümü.

Bükülü eldiven
Bir cismi tutarken elin oluşturduğu duruma uygun konuma, parmaklarõnõn hafifçe büküldüğü bir
eldiven.

Astarlõ eldiven
Plastik veya elastomerine tekstilden bir iç astar takõlmõş bir eldiven.

Karma eldiven
Birkaç farklõ renkli ve/veya farklõ tipteki elâstomer tabakalarõnõn birleştirilmesi veya üst üste bindirilmesi
ile oluşturulan bir eldiven.

Kolçak (Bir parmaklõ eldiven)


Ayrõ olarak dörtten daha az sayõda parmağõ olan eldiven.

Kolluk
Eldivenin, bilekten açõk bölümüne kadar olan bölümü.

Manşet
Eldiven kolluğunun katlanmõş veya takviye edilmiş kenarõ.

Renk sõçramasõ
Damlama çalõşmasõ sõrasõnda tortulaşan ve homojen bileşenin bir bölümü olarak eldiven içinde
vulkanize olmuş eldivenin iç ve dõş yüzeyi üzerindeki sõçrama, bulaşõklõk veya zõt renk çizgisi.

1
ICS 13.260; 13.340.40 TÜRK STANDARDI TS EN 60903/Mart 2002

Delinme
1)
Yalõtkan içinden geçen hasar verici delinme (IEV 121-03-13) .

Atlama
Yalõtkanõn gövdesi boyunca geçen bir ark (IEV 121-03-14).

Anma gerilimi
Bir sistemin gösteriliş veya tanõtõlmasõnda kullanõlan uygun bir gerilimin yaklaşõk değeri (IEV 601-01-
21).

Elâstomer
Lâstik, lâteks ve doğal veya sentetik ya da her ikisinin karõşõmõ veya bileşimi olabilen elâstomer
bileşimlerinin genel adõ.

Tip deneyi
Belirli bir tasarõmõn belirli özellikleri karşõladõğõnõ göstermek için bir veya daha çok düzen üzerine
uygulanan bir deney (IEV 151-04-15).

Rutin deney
İmalât sõrasõnda veya sonrasõnda belirli kriterlere uygun olup olmadõğõnõ belirlemek için her bir düzene
uygulanan bir deney (IEV 151-04-16).

Numune deneyi
Bir partiden rasgele alõnan birkaç düzene uygulanan bir deney (IEV 151-04-17).

Kabul deneyi
Bir düzenin, belirli özelliklerinin belirli şartlarõ karşõladõğõnõ müşteriye kanõtlamak için yapõlan bir
sözleşme deneyi (IEV 151-04-20).

3 Bileşim
Eldivenler elâstomerlerden yapõlmalõdõr. Bunlar, astarlõ, astarsõz ve kõlõfsõz olabilir veya mekanik
aşõnma, kimyasal ve ozon etkilerine karşõ korunma için dõş yüzeyinde kõlõfõ olabilir.

Farklõ renkteki tabakalardan yapõlan karõşõk eldivenin dõş yüzeyinin aşõnmasõ durumunda alttaki farklõ
renkli tabaka görülmelidir.

Eldivenler kolluk ile donatõlmalõdõr.

4 Sõnõflandõrma
Bu standardõn kapsamõndaki eldivenler, aşağõdaki gibi;
- 00 Sõnõfõ, 0 Sõnõfõ, 1 Sõnõfõ, 2 Sõnõfõ, 3 Sõnõfõ ve 4 Sõnõfõyla,
- Özel özellikler için Çizelge 1‘de görülen son eklerin ilâvesiyle,
gösterilmelidir.

Çizelge 1 - Özel özellikler.

Kategori Dayanõklõlõk
A Asit
H Yağ
Z Ozon
M Mekanik (Yüksek düzeyde)
R* Asit, yağ, ozon, mekanik (yüksek düzeyde)
C Çok düşük sõcaklõk
* R Kategorisi, A, H, Z ve M kategori özelliklerinin birleşimidir.

Not - Kullanma ile ilgili yol gösterici kurallar Ek A’da verilmiştir.

1) TSE Notu: Atõf yapõlan standardlar ve TS karşõlõklarõ Ek MA 1’de verilmiştir.

2
ICS 13.260; 13.340.40 TÜRK STANDARDI TS EN 60903/Mart 2002

5 Fiziksel özellikler
5.1 Biçim

5.1.1 Şekil 1’de eldiven biçimi gösterilmiştir. Şekil 1’deki “h” harfi, bükülü eldivenlerde parmağõn
kõvrõmõnõ gösterir.
5.1.2 Şekil 2’de kolçak biçimi gösterilmiştir, ancak bir veya daha çok parmağõn kapatõlabileceğine
dikkat edilmelidir.

5.1.3 Eldivenler manşetli veya menşetsiz imal edilebilir.

5.2 Boyutlar

5.2.1 Farklõ sõnõflar için standard boylar:

00 Sõnõfõ : 270 mm ve 360 mm,


0 Sõnõfõ : 270 mm, 360 mm, 410 mm ve 460 mm,
1, 2 ve 3 Sõnõfõ : 360 mm, 410 mm ve 460 mm,
4 Sõnõfõ : 410 mm ve 460 mm.

Herhangi bir sõnõf için boyda, izin verilebilen değişme ±15 mm olmalõdõr.

5.2.2 Kolluğu çevreli eldivenler için en uzun ve en kõsa boylar arasõndaki fark (50 ± 6) mm olmalõdõr
(Şekil 3).

5.2.3 Diğer boyutlarõn belirtilmesi pratik değildir, ancak Ek B’de tipik eldiven boyutlarõ önerilmiştir.

5.3 Kalõnlõk

5.3.1 Bükülgenlik elde edilebilmesi için, bir eldivenin düz yüzeyinde (varsa, damarlõ alanda değil),
elâstomerin en büyük kalõnlõğõ aşağõdaki gibi olmalõdõr:

Çizelge 2 - En büyük elâstomer kalõnlõklarõ

Sõnõf mm
00 0,50
0 1,00
1 1,50
2 2,30
3 2,90
4 3,60

5.3.2 En küçük kalõnlõk yalnõzca, Madde 6 ve Madde 7’de belirtilen deneylerden olumlu sonuç alma
yeteneğiyle belirlenmelidir.

5.3.3 A, H, Z, M ve R kategorisindeki eldivenlerde ek kalõnlõk gerekli olabilir, ancak bu ek kalõnlõk 0,6


mm’yi aşmamalõdõr.

5.4 İşçilik ve son işlem

5.4.1 Eldivenlerin iç ve dõş yüzeylerin her ikisinde, deney ve gözle muayene sõrasõnda tespit
edilebilecek zararlõ fiziksel düzensizlikler bulunmamalõdõr.

3
ICS 13.260; 13.340.40 TÜRK STANDARDI TS EN 60903/Mart 2002

Zararlõ fiziksel düzensizlikler, toplu iğne delikleri, çatlaklar, kabarcõklar, kesikler, gömülü iletken
yabancõ maddeler, katlanmalar, sõkõşma izleri, boşluklar (içinde hava bulunan), çõkõntõlõ dalgacõklar ve
çõkõntõlõ kalõp işaretleri gibi düzgün dağõlõmlõlõğõ, düzgün yüzey çevresini bozan herhangi bir özellik
olarak belirlenir.

Zararsõz fiziksel düzensizlikler, biçim veya kalõptaki kusurlar ya da imalât işlemine özgü diğer
kusurlardan kaynaklanan eldivenin iç ve dõş yüzeyi üzerinde bulunan yüzey düzensizlikleri olarak
belirlenmelidir. Gerçekte yükselen elâstomer sõrt, çentikler veya şişkinlikler olsa dahi kesiklere
benzeyen kalõp izi gibi görünen bu düzensizlikler, aşağõdaki hususlarõn karşõlanmasõ kaydõyla kabul
edilir:
a) Kenarlarõ yuvarlatõlmõş ve yüzeyde görülemeyen çatlak ve baş parmak üzerinde gerildiğinde karşõ
taraftan görülemeyen çapõ 1,6 mm’den daha büyük olmayan çukurluk,
b) Eldiven üzerinde herhangi bir yerde a)’da açõklanan üçten daha çok çukurluk veya en az 15 mm
uzaklõkta birbirinden ayrõlmõş iki çukurluğun bulunmamasõ,
c) Çentik, çõkõntõ veya kalõp izlerinin, malzeme gerildiğinde düzgün bir eğim üzerine gitmeye meyilli
olmasõ,
d) Parmakla kolaylõkla giderilemeyen, yalnõzca küçük miktardaki elâstomerin meydana getirdiği
küçük çõkõntõ veya şişmeler ve bu çõkõntõlarõn, elâstomerin gerilmesini önemli derecede
etkilememesi,
e) Bu tür düzensizliklerin eldiven ayasõ içinde veya çatal yerlerde olmamasõ.

Ayrõca, iç ve dõş yüzeylerin her ikisi üzerinde eldivenin çalõşma alanõnda, hiçbir zararlõ fiziksel
düzensizlik bulunmamalõdõr. Ancak, çalõşma alanõnõn iç yüzeyi üzerinde herhangi bir yönde 1 mm’den
daha büyük olmayan renk sõçramasõ (sõçramalarõ) bulunabilir.

Bütün parmaklar ve baş parmağõn çatalõ, aya ve parmaklarõn ve baş parmağõn aya tarafõ çalõşma
alanõ olarak tanõmlanõr.

5.4.2 Tutma ve kavramayõ iyileştirmek amacõyla tasarõmlanmõş aya ve parmak yüzeyleri düzensizlik
olarak kabul edilmemelidir.

5.5 İşaretleme
5.5.1 Bu standarda uygun olmasõ istenilen her eldivende aşağõdaki işaretler bulunmalõdõr (Şekil 4):
- Sembol (çift üçgen),
- İmalâtçõnõn adõ, ticari markasõ veya tanõtõmõ,
- Uygulanabiliyorsa kategori,
- Boyut,
- Sõnõf,
- İmal ayõ ve yõlõ.
Ayrõca her bir eldiven aşağõdaki gibi işaretlenmelidir:
- Hizmete girme tarihinin ve periyodik muayene ve deney tarihlerinin işaretlenmesine imkân
sağlayan dikdörtgen bant. Bu bandõn boyutlarõ ve konumu Şekil 4’te verilmiştir,
veya,
- Üzerine delik açõlabilecek bir bant. Bu bant kolluğun kenarõna tespit edilmeli ve hizmete girme tarihi
ve periyodik muayene ve deney tarihleri açõlan deliklerle verilmelidir. Bu delikler, kolluğun dõş
kenar çizgisinden 20 mm’den daha uzakta olmayacak şekilde yerleştirilmelidir. 3 Sõnõfõ ve 4 Sõnõfõ
eldivenlerde bu işaretlemeye müsaade edilmez,
veya,
- Hizmete girme tarihini ve periyodik muayene ve deney tarihlerini belirleyen diğer herhangi uygun
düzen.

5.5.2 İşaretleme açõkça görülebilir ve kalõcõ olmalõ ve eldivenin kalitesini bozmamalõdõr.


İşaretin kalõcõlõğõ, sabunlu suya daldõrõlan bir bez parçasõyla 15 saniye ovularak ve daha sonra mavi
ispirtoya daldõrõlmõş iplik bõrakmayan bir bez parçasõyla ilâve olarak 15 saniye ovularak doğrulanõr.
Deney sonunda işaret, okunaklõ kalmalõdõr.

5.5.3 Herhangi ek işaretleme, imalâtçõ ile alõcõ arasõndaki anlaşmaya göre yapõlmalõdõr.

5.5.4 Renk kodu kullanõldõğõnda, sembol (çift üçgen) aşağõdaki koda uygun olmalõdõr:

4
ICS 13.260; 13.340.40 TÜRK STANDARDI TS EN 60903/Mart 2002

00 Sõnõfõ : Bej
0 Sõnõfõ : Kõrmõzõ
1 Sõnõfõ : Beyaz
2 Sõnõfõ : Sarõ
3 Sõnõfõ : Yeşil
4 Sõnõfõ : Portakal (turuncu)

5.6 Ambalâjlama
Her bir eldiven çifti, hasara karşõ uygun şekilde koruyacak yeterli dayanõklõlõğõ olan kap ve paketlerde
ayrõ ayrõ ambalâjlanmalõdõr. Kap veya paketin dõş yüzü, imalâtçõ veya tedarikçinin adõ, sõnõf, kategori,
büyüklük, boy ve kolluğun tasarõmõyla işaretlenmelidir.

Müşterinin istemesi durumunda ve Millî düzenlemelere uygun olarak, Ek G’de bulunan bilgiler ve
herhangi ek veya düzeltme talimatlarõ ambalâj içinde bulunmalõdõr.
6 Eldivene uygulanacak deneyler
6.1 Genel
Aşağõdaki maddelerin her birinde, tip, rutin veya numune deneylerinin gerekip gerekmediği
belirtilmiştir.

Tip deneylerinin yapõlmasõ için:


- Tüm kategorideki eldivenlerin ortak deneylerini kapsamasõ için 4 çift eldiven (Madde 6),
- A kategorisinden eldivenler için 2 ilâve çift,
- H kategorisinden eldivenler için 2 ilâve çift,
- Z kategorisinden eldivenler için 1 ilâve çift,
- R kategorisinden eldivenler için 9 çift,
eldivenin bulunmasõ gereklidir.

Bu eldivenlerin çeşitli deney partilerinde ayrõlmasõ ve bu deneylerin uygulanma sõrasõ Ek C’de


verilmiştir.

Eldivenler, 23ºC ± 2ºC sõcaklõkta ve %50 ± %5 bağõl nemde, 2 ± 0,5 saat süreyle önceden
şartlandõrõlmalõdõr (IEC 60212, Standard atmosfer B).

6.2 Gözle muayene ve ölçmeler

6.2.1 Biçim
Tip deneyi ve numune deneyi (Madde 5.1).

Biçim gözle yapõlan muayene ile doğrulanmalõdõr.

6.2.2 Boyutlar
Tip deneyi ve numune deneyi (Madde 5.2, Şekil 1 ve Şekil 2).

Boy, eldiven olmasõ durumunda ikinci parmağõn ucundan, kolçak olmasõ durumunda parmak
mahfazasõnõn en çõkõntõlõ noktasõndan kolluğun en dõş kenarõna kadar ölçülmelidir. Ölçme eldivenin
gevşek durumunda ve kolluğun kenarõ ölçme hattõna dik olarak yapõlmalõdõr.

Çevreli eldivenlerdeki boy farkõ, eldiven gevşek konumda iken boy boyutlarõna paralel bir hat boyunca
ölçülmelidir (Şekil 3).

6.2.3 Kalõnlõk
Tip deneyi ve numune deneyi (Madde 5.3).

Kalõnlõk ölçmeleri, ayada dörtten daha az olmayan noktalarda ve eldivenin arkasõnda dört noktada
olmak üzere komple bir eldiven üzerinde yapõlmalõdõr. Ancak kolluk üzerinde ölçme yapõlmamalõdõr. Bu
noktalar yüzey üzerine dağõlmalõ ve bir araya toplanmamalõdõr.

5
ICS 13.260; 13.340.40 TÜRK STANDARDI TS EN 60903/Mart 2002

Ölçmeler bir mikrometre veya pratik olarak aynõ sonuçlarõ verecek diğer bir ölçme aletiyle yapõlmalõdõr.
Mikrometre, 0,02 mm hassasiyette olmalõ ve 6 mm çapõnda tabanõ ve 3,17 ± 0.25 mm çapõnda bir
baskõ ayağõ bulunmalõdõr. Baskõ ayağõ toplam (0.83 ± 0,03) N’luk bir kuvvet uygulamalõdõr.
Mikrometrenin taban yüzeyleri arasõnda gerilmemiş düzgün bir yüzey sağlayacak biçimde eldivenlere
yeterli destek verilmelidir.

Kuşku durumunda, yukarõda açõklanan mikrometre metodu kullanõlmalõdõr.

6.2.4 İşçilik ve son işlem


Tip deneyi ve numune deneyi (Madde 5.4).

İşçilik ve son işlem gözle muayene ile doğrulanmalõdõr.

6.2.5 İşaretleme
Tip deneyi ve numune deneyi (Madde 5.5).

İşaretleme, gözle muayene ve tip deneyi için yapõlan kalõcõlõk deneyiyle (Madde 5.5.2),
doğrulanmalõdõr. Rutin deneyler için kalõcõlõk deneyi gerekli değildir.

6.2.6 Ambalâjlama
Tip deneyi ve numune deneyi (Madde 5.6).

Ambalâjlama, gözle muayene ile doğrulanmalõdõr.

6.3 Mekanik deneyler

6.3.1 Genel

6.3.1.1 Mekanik deneylerin tamamõ, her bir eldiven 23ºC ± 2ºC oda sõcaklõğõnda ve %50 ± %5 bağõl
nemde, 24 saat süreyle ayrõ ayrõ bekletilerek yatay konumda şartlandõrõlmõş deney parçalarõna
uygulanmalõdõr (IEC 60212, Standard atmosfer B).

6.3.1.2 Eldivene kumaş eklenmiş ise deney parçalarõ kesilmeden önce çõkartõlmalõdõr. Kumaş izli
yüzeyler yumuşak bir maddeyle parlatõlarak pürüzsüz duruma getirilmelidir.

Not - Vulkanize elâstomer malzemelerin özellikleri sürekli olarak zamanla değişir. Özellikle bu
değişiklikler, vulkanize işleminden hemen sonra çok hõzlõdõr.

6.3.2 Çekme dayanõmõ ve kopma uzamasõ


Tip deneyi ve numune deneyi.

Ana hatlarõ Şekil 5’te görülen dört adet halter biçimli deney parçasõ, deneyden geçirilen eldivenlerin
her birinden, bir ayadan, bir arkadan ve iki bilek alanõndan olmak üzere kesilir (ISO 37). Bir eldivenin
alanõ dört deney parçasõnõn kesilmesi için çok küçükse, ilâve eldiven kullanõlmalõdõr.

20 mm aralõklõ referans çizgiler, halterin ince bölümü üzerine simetrik olarak yerleştirilerek, bu deney
parçalarõ işaretlenmelidir (Şekil 5).

Deney parçalarõ, çekme deneyi makinasõnda deneyden geçirilmelidir. Bu makina, makinanõn en büyük
güç kapasitesine kadar tahrik kavramasõnõn bir taraftan öbür tarafa geçiş hõzõnõ pratik olarak sabit
tutmaya yeterli olacak hõzda tahrik edecek güçte olmalõdõr. Bir taraftan öbür tarafa geçiş hõzõ (500 ±
50) mm/dakika olmalõdõr.

Çekme dayanõklõlõğõ, kopma kuvveti, deneyden geçirilen kesitin başlangõç alanõna bölünerek
hesaplanmalõdõr. Dört deney parçasõndaki ölçmelerin ortalamasõ, 14 MPa’dan daha az olmamalõdõr.

6
ICS 13.260; 13.340.40 TÜRK STANDARDI TS EN 60903/Mart 2002

Kopma uzamasõ, kopma noktasõndaki çizgiler arasõ uzaklõkta, başlangõçtaki referans çizgiler arasõ
uzaklõğõn çõkarõlmasõ ile hesaplanmalõdõr. Uzama, başlangõç uzunluğunun bir yüzdesi olarak ifade
edilir.

Dört deney parçasõndaki ölçmelerin ortalamasõ % 600’den daha küçük olmamalõdõr.

Not 1 - Makina, deney parçasõna uygulanan kuvveti sürekli olarak verecek şekilde donatõlmõş olmalõ
ve uzamayõ ölçmek için derecelendirilmiş bir kadranõ bulunmalõdõr.

Not 2 - Deney numunesi koptuktan sonra makina, en büyük kuvvetin ve olabildiğinde en büyük
uzamanõn kalõcõ bir göstergesini vermelidir.

6.3.3 Mekanik delinme dayanõmõ


Tip deneyi ve numune deneyi.

Eldivenden, 50 mm çapõnda dairesel iki deney parçasõ kesilmeli ve her biri 50 mm çapõndaki düz
deney levhalarõnõn arasõna sõkõştõrõlmalõdõr. Üst levhanõn, 6 mm çapõnda ve alt levhanõn 25 mm
çapõnda dairesel delikleri bulunmalõdõr. Deliklerin her ikisinin kenarlarõ 0,8 mm yarõ çaplõ olarak
yuvarlatõlmalõdõr (Şekil 6).

Çapõ 5 mm olan metal bir çubuktan bir iğne yapõlmalõ ve bir ucu, 12º’lik bir açõda ve ucu 0,8 mm
yarõçapa yuvarlatõlmõş ince bir uç oluşacak şekilde makinada işlenmelidir (Şekil 6). İğne, kullanma
sõrasõnda temiz olmalõdõr.

İğne, deney parçasõnõn (levhalar arasõna sõkõştõrõlmõş) üzerinde dik olarak konumlandõrõlmalõ ve deney
numunesinin içine itilmelidir. Geçiş hõzõ (500 ± 50) mm/dakika olmalõdõr. Deney parçasõnõn delinmesi
için gereken kuvvet ölçülmelidir.

Delinme dayanõmõ delme kuvveti, deney parçasõnõn kalõnlõğõna bölünerek hesaplanmalõ ve her bir
deney sonucu 18 N/mm’den daha büyük olmalõdõr.

6.3.4 Gerilme sabiti


Tip deneyi ve numune deneyi.

Deneyden geçirilen her bir eldivenden, biri ayadan, biri bilek önünden ve biri de bilek arkasõndan
olmak üzere, Şekil 5’te taslağõ verilen üç deney parçasõ kesilmelidir. Deney parçalarõ, biri metal çubuk
ve diğeri deney parçasõnõn uçlarõnda biri sabit biri hareketli bir çift taşõyõcõ ile tespit edilmiş uygun
kõlavuzdan oluşan bir germe düzeni içine tespit edilmelidir.

Gerilmemiş referans boyun (Şekil 5’te lo olarak görülen) ölçmesi, 0,1 yaklaşõmla doğrulanmalõ ve
deney parçasõ taşõyõcõ üzerine yerleştirilmelidir. Deney parçasõ, % (400 ± 10) uzamaya kadar 2
mm/saniye ve
10 mm/saniye arasõndaki bir hõzla uzatõlmalõ ve 10 saniye tutulmalõdõr. Bu süreden sonra 2 mm/saniye
ve
10 mm/saniye’lik bir hõzla gevşetilmeli ve bundan sonra deney parçasõ taşõyõcõdan alõnmalõ ve düzgün
bir yüzey üzerine serbestçe konulmalõdõr. 10,0 dakikalõk bir toparlanma süresinden sonra referans boy
tekrar ölçülmelidir.

Gerilme sabiti aşağõdaki gibi başlangõç gerilmesinin yüzdesi olarak hesaplanõr:

l1 − l0
Gerilme sabiti = 100 x
ls − l0

Burada;
l0 : Orijinal gerilmemiş referans boy,
ls : Gerilmiş referans boy,
l1 : Toparlanmadan sonra referans boy.

Gerilme sabiti %15’i aşmamalõdõr.

7
ICS 13.260; 13.340.40 TÜRK STANDARDI TS EN 60903/Mart 2002

6.4 Dielektrik deneyleri


6.4.1 Genel
Dielektrik deneyleri, a.a. veya d.a. gerilimle, (23 ± 2) ºC sõcaklõkta yapõlmalõdõr. a.a. veya d.a.
gerilimin seçimi, imalâtçõ ve müşteri arasõndaki anlaşmayla yapõlmalõdõr.

Not - Doğru ve alternatif akõm deneylerinin eşitliği inceleme aşamasõndadõr ve sonuç olarak d.a.
deney gerilim değerleri inceleme aşamasõndadõr.

Tip deneyi ve numune deneyinde eldivenler, nem absorpsiyonu için (16 ± 0,5) saatlik bir süreyle suya
daldõrõlarak şartlandõrõlõr. Rutin deneyleri için bu tür bir şartlandõrma gerekli değildir.

6.4.1.1 Genel deney işlemi


Gerekiyorsa şartlandõrma işleminden sonra, eldivenler musluk suyu ile doldurulmalõ ve Çizelge 3’e
uygun derinlikteki bir su tankõ içine daldõrõlmalõdõr. Deney sõrasõndaki su seviyesi, eldivenin içinde ve
dõşõnda aynõ olmalõdõr.

İç yüzeye suyun zararlõ olabildiği belirli tip eldivenlerde (örnek olarak astarlõ), su yerine 4 mm çapõnda
nikel paslanmaz çelik bilyeler kullanõlabilir. Eldiven içindeki su, elektrot oluşturur ve gerilim kaynağõnõn
bağlantõ ucuna, su içine daldõrõlan bir zincir veya kayar bir çubuk ile bağlanmalõdõr. Eldivenin dõşõnda
kalan tank içindeki su, diğer elektrotu oluşturur ve gerilim kaynağõnõn diğer bağlantõ ucuna doğrudan
bağlanmalõdõr. Suda hava kabarcõklarõ ve hava cepleri bulunmamalõ ve su üzerindeki eldivenin açõk
bölümü kuru olmalõdõr.

Kullanõlan deney cihazõ, deney numunesine pratik olarak basamaksõz ve sürekli değişebilen bir gerilim
sağlayabilmelidir. Motor tahrikli ayar düzeni uygun olup, deney gerilimine düzgün dağõlõmlõ bir artõş
sağlar. Deney cihazõ, deneyden geçirilen deney numunesi üzerinde bir arõzadan akõm oluştuğunda
aniden açacak şekilde tasarõmlanmõş bir otomatik devre kesici düzenle donatõlmalõdõr. Devre kesme
düzeni, herhangi kõsa devre şartlarõnda deney cihazõnõ koruyacak şekilde tasarõmlanmõş olmalõdõr.
Not 1 - Deney cihazõnõn en az yõllõk olarak muayene edilmesi ve kalibre edilmesi tavsiye edilir.

Not 2 - Kolluk boyunca aşõrõ ozon ve olabilecek atlamayõ gidermek için su tankõ yüzeyi üzerinde aşağõ
doğru hava hareketi olmalõdõr.

Çizelge 3 - Eldivenin açõk bölümünden su yüzeyine olan yalõtma aralõğõ

Deney için yalõtma aralõğõ

Eldivenin sõnõfõ Alternatif akõm Doğru akõm


Koruma Dayanõklõlõk Koruma Dayanõklõlõk
deneyi deneyi deneyi deneyi
00 40 40 40 50
0 40 40 40 50
1 40 65 50 100
2 65 75 50 130
3 90 100 100 150
4 130 150 150 180

Not 1 - Eldivenin açõk bölümünden su hattõna olan uzaklõk için Şekil 7’ye bakõlõr.

Not 2 - Eldivenin açõk bölümü ve su hattõ arasõndaki yalõtma aralõğõ için müsaade edilen tolerans ±13
mm’dir.

Not 3 - Yüksek nem (% 55’in üzerinde) veya düşük barometrik basõnç (933 mbar’õn altõnda, IEC
60160) durumuyla karşõlaşõldõğõnda, belirtilen toleranslar en çok 25 mm artõrõlabilir.

8
ICS 13.260; 13.340.40 TÜRK STANDARDI TS EN 60903/Mart 2002

6.4.1.2 Arõza göstergeleri


Eldiven arõza göstergeleri veya yardõmcõ devreler, arõzanõn kesin olarak gösterilmesini sağlayacak
biçimde tasarõmlanmalõdõr.

6.4.2 Alternatif akõm deney işlemi


İstenilen deney gerilimi, değişken bir alçak gerilim kaynağõndan enerjilenen basamaklõ bir
transformatörden kolaylõkla elde edilebilir. Transformatör ve kontrol donanõmõ, deney numunesi
devrede iken deney geriliminin tepe faktörü (en yüksek gerilimin, ortalama etken değere bölümü),
deney geriliminin üst yarõsõ üzerinde sinüs biçimli dalganõnkinden %5’ten daha fazla farklõ olmamalõdõr.

Gerilim kontrolü birkaç yoldan sağlanabilir:


a) Jeneratörün uyarma alanõ ayarõ,
b) Değişken oranlõ ototransformatör,
c) Endüksiyon regülâtörü.

Not - Gerilim kontrol donanõmõ, gerilim bozukluğunun artõşõna neden olmamalõ ve gerilim karakteristiği
yaklaşõk düzgün doğru olmalõdõr.

Eldivene uygulanan gerçek sinüs biçimli gerilim dalgasõnõn etken değeri doğru olarak, aşağõdaki
metotlardan biriyle ölçülür:
a) Yüksek gerilim devresi uçlarõ arasõna doğrudan bağlanan kalibre edilmiş bir ölçü transformatörü ile
birlikte kullanõlan bir voltmetre,
b) Bir kapasitif bölücü vasõtasõyla yüksek gerilim devresi uçlarõ arasõna bağlanan kalibre edilmiş bir
elektrostatik voltmetre,
c) Öngörülen dönüştürme oranõnõn yükle önemli derecede değişmediğinin gösterilmesi kaydõyla
deney transformatöründeki tersiyer bobine bağlanan voltmetre,
d) Yüksek gerilim devresi uçlarõ arasõna doğrudan bağlanan, uygun yüksek gerilim tipi dirençlerle seri
bağlanan bir a.a. voltmetre.

Gerilim ölçme devresinin doğruluğu tam ölçme aralõğõnõn %2’si içinde kalmalõdõr.

Not - Deney transformatörünün alçak gerilim tarafõna bağlanan bir voltmetre, yalnõzca dönüştürme oranõ
tam olarak belirlenmemişse ve yükle önemli derecede değişmediği biliniyorsa kullanõlabilir. Kalibre
edilmiş küresel boşluk, voltmetre tarafõndan gösterilen gerilimin doğruluğunun kontrolü için
kullanõlabilir.
Tepe faktörü, yüksek gerilim devresi uçlarõ arasõna doğrudan bağlanan bir tepe değer göstergeli
voltmetre kullanõlarak doğrulanabilir; veya bir elektrostatik voltmetre ya da gerilim transformatörü ile
birlikte bir voltmetre yüksek gerilim devresi uçlarõna bağlanmõşsa standard küresel boşluktan kõvõlcõm
atlayabilir ve karşõlõk olan gerilim, voltmetrenin etken değer göstergesiyle karşõlaştõrõlabilir (IEC 60060-
1).

Kaçak akõm, miliampermetre sõrasõyla her bir eldivene doğrudan seri bağlanarak ölçülür. Okuma
değerleri, koruma gerilimi deney süresinin sonuna doğru alõnmalõdõr.

Not 1 - Bu tip yüksek gerilim deneyini, bir ucu topraklõ devre ile yapmak yaygõndõr. Koruma akõm
deneyleri bir defada yapõldõğõnda, genellikle tank içindeki su yüksek gerilim devresinin
topraklanmõş ucuna bağlanõr. Miliampermetre devrenin topraklõ ucuna bağlanõr ve okuma anõ
dõşõnda devreyi kapalõ tutan kendiliğinden otomatik olarak kapanan kõsa devre anahtarõnõn
kõsa devre edilmesi ile şöntlenir ve böylece kesintisiz topraklama devam eder.

Not 2 - Akõm koruma deneyleri aynõ anda birden çok eldivende yapõldõğõnda, eldiven içindeki su
elektrotlarõnõn topraklanmõş elektrotlar olmasõ gerekiyorsa, tank içindeki su yüksek gerilim
devresine bağlanmalõdõr. Daha sonra koruma deney akõmõnõn okunmasõ için ampermetre, her
bir eldivende koruma deney akõmõnõn ayrõ ayrõ okunmasõna imkân sağlayacak uygun
anahtarlama düzenlemesi üzerinden toprak elektrotuna bağlanõr.

Not 3 - Ampermetre ve anahtarlama düzenlemeleri, uygun şekilde yalõtõlmõşsa, bunlar eldivenlerin


yüksek gerilim devresinde kullanõlabilir ve tank içindeki su topraklanabilir.

6.4.2.1 Koruma gerilimi deneyi


Tip deneyi, rutin deney ve numune deneyi.

9
ICS 13.260; 13.340.40 TÜRK STANDARDI TS EN 60903/Mart 2002

Her bir eldivene Çizelge 4’te belirtilen bir koruma gerilim deneyi uygulanmalõdõr. Alternatif akõm gerilimi
başlangõçta düşük değerde uygulanmalõ ve belirtilen deney gerilimi seviyesine erişilinceye kadar veya
arõza oluşuncaya kadar yaklaşõk 1000 V/saniye’lik sabit bir artõş hõzõyla tedricen artõrõlmalõdõr. Deney
süresi belirtilen koruma gerilimine erişildiği anda başlamõş kabul edilmelidir. Tip ve numune
deneylerinde koruma deney gerilimi, sürekli olarak 3 dakika uygulanmalõdõr. Rutin deneyde koruma
deney gerilimi, sürekli olarak
1 dakika uygulanmalõdõr.

Not - Deney süresi sonunda uygulanan gerilim, bir elektrik arõzasõ olmadõkça, deney devresi
açõlmadan önceki değerinin yarõsõna düşürülmelidir.

6.4.2.2 Koruma gerilimindeki kaçak akõm


Tip deneyi, rutin deney ve numune deneyi.

Kaçak akõm, koruma deney gerilimi süresi sõrasõnda herhangi bir anda Çizelge 4’te verilen değerleri
aşmamalõdõr.

6.4.2.3 Dayanõm gerilimi deneyi


Tip deneyi ve numune deneyi.

Alternatif akõm gerilimi, Madde 6.4.2.1’de belirtildiği gibi Çizelge 4’te verilen en küçük dayanõm
gerilimine erişinceye kadar uygulanmalõdõr. Hiçbir delinme olmuyorsa deneyden olumlu sonuç alõndõğõ
kabul edilir. Gerilim hemen düşürülür ve daha sonra deney devresi açõlõr. Atlama oluşuyorsa,
Çizelge 3’teki yalõtma aralõğõ artõrõlabilir (Çizelge 3, Not 3).

6.4.3 Doğru akõm deney işlemi


Deney gerilimi, gerekli gerilimi sağlayabilen bir gerilim kaynağõndan elde edilmelidir. Doğru akõm
deney geriliminin tepeden tepeye alternatif akõm dalgacõk bileşeni yüksüz şartlardaki ortalama değerin
% 2’sini aşmamalõdõr.

Doğru akõm koruma deney gerilimi, eldivene uygulanan gerilimin ortalama değerini veren bir metotla
ölçülmelidir. Yüksek gerilim devresinin uçlarõ arasõna uygun yüksek gerilim tipi dirençlerle seri
bağlanan bir d.a. voltmetresi kullanõlarak, gerilimin ölçülmesi tavsiye edilir. Doğru akõm voltmetresi ve
direnç birleşiminin yerine uygun aralõklõ bir elektrostatik voltmetre kullanõlabilir. Gerilim ölçme
devresinin doğruluğu, tam ölçme aralõğõnõn % 2’si içinde olmalõdõr.

6.4.3.1 Koruma gerilimi deneyi


Tip deneyi, rutin deney ve numune deneyi.

Her bir eldivene, Çizelge 4’te belirtilen bir koruma gerilim deneyi uygulanmalõdõr. Gerilim, başlangõçta
düşük değerde uygulanmalõ ve belirtilen deney gerilimi seviyesine erişilinceye kadar veya arõza
oluşuncaya kadar yaklaşõk 3000 V/saniye’lik sabit bir hõzla tedricen artõrõlmalõdõr. Deney süresi
belirtilen koruma gerilimine erişildiği anda başlamõş kabul edilmelidir.

Tip ve numune deneylerinde koruma deney gerilimi, sürekli olarak 3 dakika uygulanmalõdõr.

Rutin deneyde koruma deney gerilimi, sürekli olarak 1 dakika uygulanmalõdõr.

Not - Deney süresi sonunda uygulanan gerilim, bir elektrik arõzasõ olmadõkça, deney devresi
açõlmadan önceki değerinin yarõsõna düşürülmelidir.

6.4.3.2 Dayanõm gerilimi deneyi


Tip deneyi ve numune deneyi.

Doğru akõm gerilimi, Madde 6.4.2.1’de belirtildiği gibi Çizelge 4’te verilen en küçük dayanõm gerilimine
erişinceye kadar uygulanmalõdõr. Hiçbir delinme olmuyorsa deneyden olumlu sonuç alõndõğõ kabul
edilir. Gerilim hemen düşürülür ve daha sonra deney devresi açõlõr. Atlama oluşuyorsa Çizelge 3’teki
yalõtma aralõğõ artõrõlabilir (Çizelge 3, Not 3).

10
ICS 13.260; 13.340.40 TÜRK STANDARDI TS EN 60903/Mart 2002

6.5 Yaşlandõrma deneyleri


Tip deneyi ve numune deneyi.

Madde 6.3.2’deki gibi dört ilâve halter biçimli deney parçasõ ve Madde 6.3.4’teki gibi üç parça kesilmeli
ve (70 ± 2)ºC sõcaklõkta %20’den daha az olan bağõl nemdeki bir hava fõrõnõna 168 saat süreyle
yerleştirilmelidir. (IEC 60212, Kuru sõcaklõk için standard atmosfer)

Cihaz, içinde saatte 3 ilâ 10 değişme arasõnda hava dolaşõmõ sağlayan bir hava fõrõnõndan oluşmalõdõr.
Gelen hava deney parçalarõ ile temasa geçmeden önce (70 ± 2)ºC sõcaklõkta olmalõdõr. Yaşlandõrma
hücresinin içinde hiçbir bakõr veya bakõr alaşõmõ parçasõ olmamalõdõr. Deney parçalarõ arasõnda en az
10 mm aralõk ve deney parçalarõ ile fõrõnõn iç yüzeyleri arasõnda en az 50 mm aralõk olacak biçimde
deney parçalarõnõ asmak için düzen kurulmalõdõr.

Çizelge 4 - Nem absorpsiyonu için şartlandõrõlmõş durumda koruma deney gerilimi, dayanõm gerilimi
ve kaçak akõm

Alternatif akõm deneyleri


Kaçak akõm
Koruma
Eldiven (mA, Etken) En düşük dayanõm
deney
sõnõfõ Eldiven boyu gerilimi
gerilimi
270 360 410 460
(kV, Etken) mm mm mm mm (kV, Etken)
00 2,5 12 14 (*) (*) 5
0 5 12 14 16 18 10
1 10 (*) 14 16 18 20
2 20 (*) 14 16 18 30
3 30 (*) 14 16 18 40
4 40 (*) (*) 16 18 50
Not 1 - (*) uygulanmaz anlamõndadõr.
Not 2 - Rutin deneylerde (suya daldõrmayla nem absorpsiyonu için şartlandõrõlmaya tabi tutulmayan
eldivenlerde) kaçak akõm 2 mA’e indirilmelidir.
Not 3 - Deneyler sõrasõnda kaçak akõm değerleri Çizelge 4’te gösterilen değerlere sõnõrlandõrõlmõş eldivenlerin,
normal kullanma sõrasõndaki kaçak akõm değerleri, kalpteki karõncõk kasõnõn titreşim şeklinde süratli ve
düzensiz olarak kasõlmasõnõn (ventricular fibrillation) başlamasõna neden olan akõmlardan daha
küçüktür.

11
ICS 13.260; 13.340.40 TÜRK STANDARDI TS EN 60903/Mart 2002

Isõnma süresinin sonunda, deney parçalarõ fõrõndan çõkarõlõr ve 16 saatten kõsa olmayan bir süreyle
soğumaya bõrakõlõr. Bu sürenin sonunda çekme dayanõmõ ve kopma uzamasõ deneyleri, Madde
6.3.2’ye uygun olarak dört deney parçasõna, gerilme sabiti deneyi, Madde 6.3.4’e uygun olarak üç
deney parçasõna uygulanmalõdõr.

Elde edilen sonuçlar aşağõdaki gibi olmalõdõr:


- Çekme dayanõmõ ve kopma uzamasõ yaşlandõrõlmamõş eldivenlerde elde edilen değerlerin
%80’inden daha az olmamalõdõr,
- Gerilme sabiti %15’i aşmamalõdõr.

6.6 Isõl deneyler

6.6.1 Alev geciktirme deneyleri


Tip deneyi ve numune deneyi.

Bir eldivenin ikinci ve üçüncü parmağõ, veya kolçağõn parmağõ 60 mm ilâ 70 mm uzunluğunda
kesilmeli, alçõ ile doldurulmalõ ve çapõ 5 mm, uzunluğu 120 mm olan çelik bir mil üzerine monte
edilmelidir. Bu mil, parmağõn ortasõna merkezlenmeli ve yaklaşõk orta noktasõna sokulmalõdõr. Bu
deney parçasõ en az 24 saat süreyle sertleşmeye bõrakõlmalõdõr.

Deney hava dolaşõmsõz bir odada yapõlmalõdõr. Deney parçasõ Şekil 8’de gösterildiği gibi
sõkõştõrõlmalõdõr. Deneyin amacõ için küçük bir bek, ekseni deney parçasõnõn ucundan 5 mm uzakta
olacak şekilde deney parçasõnõn altõna dikey olarak yerleştirilmelidir.

Gaz beslemesi düzgün bir gaz akõşõ elde etmek için uygun bir regülatörlü ve sayaçlõ teknik derecede
metan olmalõdõr.

Not - Metan yerine doğal gaz kullanõlõyorsa, bu gaz benzer sonuçlarõ sağladõğõ bilinen yaklaşõk
3
37 MJ/m õsõ içerikli doğal gaz olmalõdõr.

Bekin memesi, (20 ± 2) mm yüksekliğinde mavi alev üretilebilmesi için (9,5 ± 0,5) mm çapõnda
olmalõdõr.

Bek deney parçasõndan uzağa yerleştirilir, tutuşturulur ve (20 ± 2) mm yüksekliğinde mavi alev
üretilebilmesi için düşey konuma ayarlanõr. Alev, gaz beslemesi ve bekin hava çõkõşlarõ (20 ± 2) mm
sarõ uçlu mavi alev oluşturuluncaya kadar ayarlanarak elde edilir ve daha sonra hava beslemesi sarõ
uç kayboluncaya kadar artõrõlõr. Alevin yüksekliği tekrar ölçülür ve gerekiyorsa düzeltilir.

Daha sonra bek Şekil 8’de görüldüğü gibi deney konumuna yerleştirilmelidir.

Alev, 10 saniye süreyle deney parçasõna uygulanmalõ ve daha sonra çekilmelidir. Hava akõmlarõnõn
deneyi bozmamasõ için önlem alõnmalõdõr.

Deney parçasõ üzerinde alevin yayõlmasõ, alev çekildikten sonra 55 saniye süreyle gözlenmelidir.

Gözlem sõrasõnda, alev, deney parçasõnõn üzerine ucundan 55 mm uzaklõkta yerleştirilen referans
çizgisine erişmiyorsa deney olumlu sonuç vermiştir.

6.6.2 Düşük sõcaklõk deneyi


Üç eldiven (-25 ± 3)ºC’deki bir sõcaklõkta bir deney hücresine 1 saat süreyle bekletilmelidir. İki adet
200 mm x 200 mm x 5 mm boyutundaki polietilen levha aynõ sõcaklõkta ve aynõ süreyle
şartlandõrõlmalõdõr.
Bunlarõn deney hücresinden çõkarõlmasõndan sonra 1 dakika içinde eldivenler bilekten katlanmalõ
(Şekil 9), iki polietilen levha arasõna yerleştirilmeli ve Şekil 10’da görüldüğü gibi 30 saniye süre ile 100
N’luk bir kuvvete tabi tutulmalõdõr.

Hiçbir yõrtõlma, kopma veya çatlama görülmüyorsa deneyde olumlu sonuç alõndõğõ kabul edilir. Ayrõca
deney parçasõ nem absorpsiyonu şartlandõrmasõ olmaksõzõn dielektrik koruma deneyinde de (Madde
6.4) olumlu sonuç vermelidir.

12
ICS 13.260; 13.340.40 TÜRK STANDARDI TS EN 60903/Mart 2002

7 Özel özellikleri olan eldivenlere uygulanacak deneyler


7.1 Genel
Madde 4, Çizelge 1’de görüldüğü gibi A, H, Z, M, R veya C kategorili eldivenler, başkaca
belirtilmedikçe, Madde 6’daki genel kurallara ilâve olarak aşağõdaki özel deneylere uygun olmalõdõr.

Aşağõdaki deney maddeleri için gerektiğinde, önceden şartlandõrõlmasõ ve/veya bir sõvõ içine
daldõrõlmasõ öngörülen eldivenler sudan daha yoğun bir malzeme ile (örnek olarak nikel paslanmaz
çelik bilyeler,
Madde 6.4.1.1, veya kuru kuvartz ya da kum) doldurulmalõ ve daha sonra daldõrõlmalõdõr. Eldiven,
doldurma tepesinden eldivenin açõk ucuna kadar olan uzaklõk, Çizelge 3’te verilen yalõtma aralõklarõna
uygun olacak biçimde doldurulmalõdõr.

Deneylere başlamadan önce eldivenler boşaltõlmalõ ve içi dõşõna çevrilerek ve yumuşak iplik
bõrakmayan bir bezle silinerek temizlenmelidir.

7.2 A Kategorisi - Aside karşõ dayanõklõlõk


Tip deneyi ve numune deneyi.

A kategorisinden eldivenler (23 ± 2)ºC sõcaklõktaki 32 Be sülfürik asit çözeltisine, (8 ± 0,5) saat süreyle
daldõrõlarak şartlandõrõlmalõdõr. Eldivenin yalnõzca dõş yüzü, çözeltiye açõk olmalõdõr. Asit
şartlandõrmasõndan sonra eldiven suyla çalkalanmalõ ve yaklaşõk 70ºC’de (2 ± 0,5) saat süreyle
kurutulmalõdõr.

Kurutma sonu ve deney başlangõcõ arsõndaki süre (45 ± 15) dakika olmalõdõr.

Daha sonra aşağõdaki deneyler yapõlmalõdõr:

- Dielektrik deneyleri (Madde 6.4, ancak nem absorpsiyonu için şartlandõrma olmaksõzõn)
- Mekanik deneyler arasõndan, çekme dayanõmõ ve kopma uzamasõ (Madde 6.3.1 ve Madde 6.3.2)

Mekanik deneylerden elde edilen değerler, aynõ partiden bir numuneye asit şartlandõrmasõ olmaksõzõn
uygulanan deneylerde elde edilen değerlerin % 75’inden daha az olmamalõdõr.

7.3 H Kategorisi - Yağa karşõ dayanõklõlõk (Ek D)


Tip deneyi ve numune deneyi.

H kategorisinden eldivenler sõcaklõğõ (23 ± 2)ºC, bağõl nemi %(50 ± 5) olan havada, (3 ± 0,5) saatten
az olmayan bir sürede önceden şartlandõrõlmalõdõr, daha sonra sõcaklõğõ (70 ± 2)ºC olan 1 nolu yağa
(Ek D),
(24 ± 0,5) saat süreyle daldõrõlarak şartlandõrõlmalõdõr. Eldivenin yalnõzca dõş yüzü, yağa maruz
kalmalõdõr.

Yağ şartlandõrmasõndan sonra eldiven, temiz iplik bõrakmayan emici bir bezle kurutulmalõdõr.

Yağõn giderilmesi ve deney başlangõcõ arasõnda geçen süre (45 ± 15) dakika olmalõdõr.

Daha sonra aşağõdaki deneyler yapõlmalõdõr:

- Dielektrik deneyleri (Madde 6.4, ancak nem absorpsiyonu için şartlandõrma olmaksõzõn),
- Mekanik deneyler arasõndan, çekme dayanõmõ ve kopma uzamasõ (Madde 6.3.1 ve Madde 6.3.2).

Mekanik deneylerden elde edilen değerler, aynõ partiden bir numuneye yağ şartlandõrmasõ olmaksõzõn
uygulanan deneylerde elde edilen değerlerin % 50’sinden daha az olmamalõdõr.

Bu deney hidrolik sõvõlara dayanõklõlõğõ kanõtlamaz.

7.4 Z Kategorisi - Ozona karşõ dayanõklõlõk


Tip deneyi ve numune deneyi.

13
ICS 13.260; 13.340.40 TÜRK STANDARDI TS EN 60903/Mart 2002

Eldivenlerin Z kategorisi kurallarõna uygun olup olmadõğõnõ belirlemek için iki deney metodu
bulunmaktadõr. Kuşku durumunda A metodu kullanõlmalõdõr.

7.4.1 A metodu
Z kategorisi bir eldivenden kesilen 10 mm x 40 mm’lik bir deney parçasõ, (3 ± 0,5) saat süreyle,
sõcaklõğõ
(40 ± 2)ºC, 101,3 kPa’lõk (1013 mbar) standard atmosfer basõncõnda, ozon konsantrasyonu (1 ± 0,01)
3
mg/m (hacimsel olarak 0,54 ppm ± %10) olan fõrõn içinde %20 uzatõlarak şartlandõrõlmalõdõr.

Bu deney tamamlandõktan sonra, deney parçasõnda gözle yapõlan muayenede hiçbir çatlak
görülmemelidir.

7.4.2 B metodu
Z kategorisi bir eldiven, sõcaklõğõ (40 ± 2)ºC ve 101,3 kPa’lõk (1013 mbar) standard atmosfer
3
basõncõnda ozon konsantrasyonu (1 ± 0,01) mg/m (hacimsel olarak 0,54 ppm ± %10) olan fõrõn içinde,
(3 ± 0,5) saat süreyle şartlandõrõlmalõdõr.

Şartlandõrmadan sonra, eldivende gözle yapõlan muayenede hiçbir çatlak görülmemelidir.

Daha sonra eldiven, oda sõcaklõğõnda ((23 ± 2)ºC, %(50 ± 5) bağõl nemde) (48 ± 0,5) saat süreyle
bekletilmeli ve nem absorpsiyonu için şartlandõrma yapõlmadan dielektrik deneyleri (Madde 6.4)
yapõlmalõdõr. Deney sõrasõndaki kaçak akõm Çizelge 4’te verilen değerleri aşmamalõdõr.

7.5 M Kategorisi - Mekanik (yüksek seviyede) dayanõklõlõk


Tip deneyi ve numune deneyi.

M kategorisinden eldivenler, Madde 6.3’teki mekanik deneylere uygun olarak deneyden geçirilmelidir;
ancak sonuçlar aşağõda belirtildiği gibi olmalõdõr:
- Çekme dayanõmõ; 4 deney parçasõnõn ortalamasõ 20 MPa’dan daha az olmamalõdõr,
- Kopma uzamasõ; 4 deney parçasõnõn ortalamasõ %600’den daha az olmamalõdõr,
- Mekanik delinme dayanõmõ; delinme dayanõmõ 30 N/mm’den daha büyük olmalõdõr,
- Gerilme sabiti; gerilme sabiti %7’yi aşmamalõdõr.

7.6 R Kategorisi - Asit, yağ, ozon ve mekanik (yüksek seviyede) dayanõklõlõk


Tip deneyi ve numune deneyi.

Aynõ partiden, R kategorisinden dört eldiven numunesi seçilmelidir.

İlk numune, Madde 7.2, Aside karşõ dayanõklõlõk deneyine göre deneyden geçirilmelidir.

İkinci numune, Madde 7.3, Yağa karşõ dayanõklõlõk deneyine göre deneyden geçirilmelidir.

Üçüncü numune, Madde 7.4, Ozona karşõ dayanõklõlõk deneyine göre deneyden geçirilmelidir.

Dördüncü numune, Madde 7.5, Mekanik (yüksek seviyede) dayanõklõlõk deneyine göre deneyden
geçirilmelidir.

Dört deneyden olumlu sonuç alõnmalõdõr.

7.7 C Kategorisi - Aşõrõ düşük sõcaklõk


Tip deneyi ve numune deneyi.

C kategorisinden üç eldiven, sõcaklõğõ (-40 ± 3)ºC olan bir hücreye (24 ± 0,5) saat konulmalõdõr.
Boyutlarõ; 200 mm x 200 mm x 5 mm olan iki polietilen levha aynõ sõcaklõkta ve aynõ sürede
şartlandõrõlmalõdõr.

14
ICS 13.260; 13.340.40 TÜRK STANDARDI TS EN 60903/Mart 2002

Hücreden çõkarõldõktan sonra 1 dakika içinde eldivenler, bilekten katlanmalõ, iki polietilen levha
arasõna yerleştirilmeli ve Şekil 10’da görüldüğü gibi 30 saniye süre ile 100 N’luk bir kuvvete tabi
tutulmalõdõr.

Hiçbir yõrtõlma, kopma ve çatlama görülmüyorsa deneyde olumlu sonuç alõndõğõ kabul edilir ve nem
absorpsiyonu için şartlandõrõlmaksõzõn koruma gerilimi deneyinde (Madde 6.4.2.1) olumlu sonuç
alõnmalõdõr.

8 Deneyler ve numune alma işlemleri


8.1 Deney kategorileri
Tip, rutin, numune ve kabul olmak üzere dört deney kategorisi bulunmaktadõr. Bunlar Madde 2’de tarif
edilmiştir.

8.2 Numune alma plânlarõ ve işlemi


Numune alma plânlarõ ve işlemi Ek E’ye uygun olmalõdõr.

15
ICS 13.260; 13.340.40 TÜRK STANDARDI TS EN 60903/Mart 2002

Not - a, b, vb, harfler için Ek B’nin çizelgesine atõf yapõlõr.

Şekil 1 - Eldivenin biçimi

16
ICS 13.260; 13.340.40 TÜRK STANDARDI TS EN 60903/Mart 2002

Not - a, b, c, d, e, f, g, i, j, n ve r ölçüleri eldiveninkilerle aynõdõr (Şekil 1).

Şekil 2 - Kolçaklarõn biçimi

17
ICS 13.260; 13.340.40 TÜRK STANDARDI TS EN 60903/Mart 2002

Kolluk, manşetli veya düz olabilir.

Şekil 3 - Eldiven dõş hatlarõ (Madde 5.2.2)

18
ICS 13.260; 13.340.40 TÜRK STANDARDI TS EN 60903/Mart 2002

Ölçüler: Not - Sembolün yeri kolluk kenarõna 2,5


Not 1 - Bütün ölçüler milimetredir. Toleranslar, ± %10’dur. mm’den daha yakõn olmamalõdõr.
Not 2 - Ayrõlan alan içindeki bilgi konumu yalnõzca bilgi
içindir. Ayrõlan alanõn bilginin altõda da olmasõna
izin verilebilir.
Not 3 - En çok 32 harf.
Not 4 - Ölçüler: X; 16, 25 veya 40 olabilir.
Y= X/2
e=Çizginin en küçük kalõnlõğõ: 1 mm.

Şekil 4 - Semboller ve sembol yeri (Madde 5.5.1)

19
ICS 13.260; 13.340.40 TÜRK STANDARDI TS EN 60903/Mart 2002

Boyutlar
Referans
mm
C 25 ± 1
D 4 ± 0,1
B 12,5 ± 1,0
A 75
l0 20
E 8 ± 0,5
F 12,5 ± 1

Şekil 5 - Halter biçimli deney parçasõ (Madde 6.3.2)

20
ICS 13.260; 13.340.40 TÜRK STANDARDI TS EN 60903/Mart 2002

Açõlar hariç bütün ölçüler milimetredir.

Şekil 6 - Mekanik delik (Madde 6.3.3)

21
ICS 13.260; 13.340.40 TÜRK STANDARDI TS EN 60903/Mart 2002

Not - D1, Çevreli kolluklu eldivenlere uygulanõr.


D2, Düz kolluklu eldivenlere uygulanõr.

Şekil 7 - Eldivenin açõk bölümünden su hattõna olan D uzaklõğõ (Madde 6.4.1.1)

22
ICS 13.260; 13.340.40 TÜRK STANDARDI TS EN 60903/Mart 2002

Ölçüler milimetredir.

Şekil 8 - Alev geciktirme (Madde 6.6.1)

23
ICS 13.260; 13.340.40 TÜRK STANDARDI TS EN 60903/Mart 2002

Not - Bileğin yerleştirilmesi ile ilgili boyutlar için Şekil 1, Şekil 2 ve Ek B’ye bakõlõr.

Şekil 9 - Düşük sõcaklõk deneyi için katlanma (bükme) hattõ (Madde 6.6.2)

24
ICS 13.260; 13.340.40 TÜRK STANDARDI TS EN 60903/Mart 2002

Şekil 10 - Çok düşük sõcaklõk için polietilen levhalar (Madde 6.6.2 ve Madde 7.7)

25
ICS 13.260; 13.340.40 TÜRK STANDARDI TS EN 60903/Mart 2002

Not - Normal kullanmada, enerjili bölümlerle temasta olan toplam alanda, el içindeki akõm, 1
miliamperi aşmayacak biçimdedir.

Şekil 11 - Genellikle enerjili donanõmla temasta olan alana örnek

26
ICS 13.260; 13.340.40 TÜRK STANDARDI TS EN 60903/Mart 2002

Ek A

Yalõtkan malzemeden yapõlmõş eldiven ve kolçaklarõn kullanõmõ için


elektriksel sõnõrlar
A.1 Genel
Her ikisi için ENV 50196’da belirlendiği gibi, bu standarda göre eldiven ve kolçaklarõn doğru kullanõmõ,
tesisin aşağõdaki elektriksel şartlarõna göre tayin edilir:
- En yüksek sistemin gerilimi,
- Gerilim altõnda çalõşma için gerekli yalõtõm seviyesi.

A.2 Ek deneyler yapõlmadõğõnda sõnõrlar


Sistemin en yüksek gerilimine göre eldiven ve kolçaklarõn kullanõmõ için sõnõrlar aşağõdaki Çizelge
A.1’de gösterilmiştir.

Çizelge A.1 - Elektriksel a.a. sõnõrlarõ

En yüksek
sistem gerilimi
Sõnõf
Us
kV, Etken
00 0,5
0 1
1 7,5
2 17
3 26,5
4 36

Us, sistem için belirtilen faz arasõ bir çalõşma değeridir. Bunun gerçek değer bilinmiyorsa, bu değer,
cihaz için en yüksek değere (Um), eşit olarak belirlenir.

Yõldõz bağlõ nötrü topraklanmõş bir devrede (topraklõ wye), elektriksel iletkenlerin veya donanõmõn
yalõtõlmõş veya ayrõlmõş ya da her iki işlemin de yapõlmõş olmasõ nedeniyle çalõşma alanõnda birden
fazla faz açõkta değilse, faz toprak arasõ gerilim anma gerilimi olarak kabul edilebilir.

Madde 6.4’te istenenlere ilâve olarak hiçbir dielektrik deneyi yapõlmamõşsa, uygulanabilirlilik sõnõrlarõ,
deniz seviyesinden 1000 m yükseklikteki çalõşma yeri yükseltilerine kadar geçerli olan gerilim altõnda
çalõşma için gerekli yalõtõm seviyesine göre aşağõda Çizelge A.2’de verilmiştir.

Çizelge A.2 - Elektriksel tepe sõnõrlar

Gerilim altõnda çalõşma için


gerekli yalõtõm seviyesi
Sõnõfõ
U90r
kV, Tepe
00 (*)
0 (*)
1 34
2 52
3 69
4 86
(*): İnceleme aşamasõndadõr.

Ürün, belirli bir sõnõfõn standardlarõna uygunsa, aynõ sõnõf için Çizelge A.2’deki değere eşit veya daha
düşük gerilim altõnda çalõşma için gerekli yalõtõm seviyeli sistemlerde kullanõlabilir.

27
ICS 13.260; 13.340.40 TÜRK STANDARDI TS EN 60903/Mart 2002

Not 1 - Gerilim altõnda çalõşma için gerekli yalõtõm seviyesi, gerilim altõnda çalõşma sõrasõnda güç
sistemlerinin ve bu sistemlerin çalõşma şartlarõnõn bir karakteristiği olduğu göz önüne alõndõğõnda,
gerilim altõnda çalõşma için gerekli yalõtõm seviyesinin uygun değerinin seçimi kullanõcõnõn
sorumluluğundadõr. Sonuç olarak, sistem, bu sõnõf için Çizelge A.2’de verilenden daha düşük
veya ona eşit bir gerilim altõnda çalõşma için gerekli yalõtõm seviyesi ile karakterize edilmişse,
Çizelge A.1’den elde edilenden daha düşük sõnõflõ ürünler, kullanõlabilir. Aksine, verilen bir
sõnõftan ürün, sistemin gerilim altõnda çalõşma için gerekli yalõtõm seviyesi değeri, aynõ sõnõf için
Çizelge A.2’de verilenden daha yüksekse,
Çizelge A.1’e karşõlõk olan güç sisteminde kullanõlamaz (Madde A.3).

Not 2 - U90 gerilimi, 250/2500 µs’lik standard anahtarlama darbesinde % 90’lõk bir dayanõm ihtimalli
istatistiksel dayanõm gerilimi olduğunda, ürünün, çalõşma yeri yükseltisinde, gerilim altõnda
çalõşma için gerekli yalõtõm seviyesi, en az gerilim altõnda çalõşma için gerekli yalõtõm seviyesi
değerine eşit bir U90’na sahip olmasõnõ gerektirir.

Ürün, Madde 6.4’te belirtilen deneyden geçirildiğinde, anahtarlama darbe dayanõm deneyine tabi
tutulmaz, ancak yalnõzca Madde 6.4.2.3’te açõklanan a.a. darbe dayanõm gerilimi deneyine tabi tutulur.

Bununla birlikte, dünyanõn çeşitli ülkelerinde yapõlan karşõlaştõrmalõ deneyler, anahtarlama darbe
dayanõm gerilimi U90 ile a.a. dayanõm deney gerilimi arasõnda sonuç olarak bazõ eşdeğerlikler
olduğunu göstermiştir.

Alternatif akõm dayanõm deneyinin deniz seviyesinde yapõldõğõnõ kabul ettiğimizde, deniz seviyesinden
daha yüksek bir yükseltideki eşdeğer anahtarlama darbe dayanõm gerilimi, aşağõdaki eşitlikle verilir.

U90 = F × k a × 2 × UB ( kV, tepe değeri )

Burada;
F : Eşdeğerlik faktörü,
1)
ka : ENV 50196 ’e uygun yükselti faktörü,
UB : Madde 6.4.2.3’e uygun a.a. dayanõm deneyi gerilimi,
dir.

Gerilim altõnda çalõşma için gerekli yalõtõm seviyesi değerleri aşağõdaki kabullerle Çizelge A.2’den
hesaplanõr.

U90r = U90

F = 1,3

ka = 0,938, 1000 m yükselti ve 200 kV’ye kadar gerilim altõnda çalõşma için gerekli yalõtõm
seviyesine karşõlõk olan.

A.3 Ek deneyler yapõldõğõnda sõnõrlar


Anahtarlama darbesi tip deneyiyle bunlarõn istenilen dayanõm gerilimine (U90), sahip olduklarõ
doğrulanmõşsa, bu standarddaki ürünler Çizelge A.2’de belirtilen gerilim altõnda çalõşma için gerekli
yalõtõm seviyesinin daha yüksek değerlerinde kullanõlabilir. Bu durumda darbe deneyinin bir a.a.
deneyiyle değiştirilmesi kabul edilmemelidir.

İstenilen U90r, yalnõzca ürünün kõsmî uzunluk veya yüzeyinin kabulü ise, bu kõsmî uzunluk veya yüzey
deneyle de belirlenmeli ve açõkça belirtilmelidir.

Deneyler IEC 60060 serisi standardlara uygun olarak ve gerilim altõnda çalõşma için gerekli yalõtõm
seviyesinin doğrulanan sõnõr değeri deniz seviyesi üstünde 1000 m’ye kadar yükseltiler için geçerli
olacak biçimde deney gerilimleri düzeltilerek yapõlmalõdõr.

1) TSE Notu: ENV 50196’da verilen ka değerleri Ek MA2’de verilmiştir.

28
ICS 13.260; 13.340.40 TÜRK STANDARDI TS EN 60903/Mart 2002

Ek B
(Bilgi için)

Tipik eldiven boyutlarõ


Çizelge B.1 - Ayrõntõlar ve boyutlar

Boyutlar (mm)

Büyüklük
Ayrõntõ Harf
8 9 10 11
Ayanõn çevresi a 210 235 255 280
Bileğin çevresi c 220 230 240 255
Kolluğun çevresi d 330 340 350 360
Parmaklarõn çevresi İ 70 80 90 95
J 60 70 80 85
k 60 70 80 85
l 60 70 80 85
m 55 60 70 75
Ayanõn genişliği b 95 100 110 125
İkinci parmağõn sonunda bilek f 170 175 185 195
İkinci parmağõn sonunda başparmağõn tabanõ g 110 110 115 120
İkinci parmağõn orta noktasõnõn kõvrõmõ h 6 6 6 8
Parmaklarõn uzunluğu n 60 65 70 70
o 75 80 85 85
p 70 75 80 80
q 55 60 65 65
r 55 60 65 65
t 15 17 17 17

Not - Bu büyüklükler ve ölçüler zorunlu değildir. Bunlar yalnõzca bilgi içindir (Şekil 1 ve Şekil 2).

29
ICS 13.260; 13.340.40 TÜRK STANDARDI TS EN 60903/Mart 2002

Ek C

Genel deney işlemi


Çizelge C.1

Tip deneyleri
Parti Parti Parti Parti Parti Parti Parti Rutin
Deney türü Madde
1 2 3 4 5 6 7 deneyler
A H Z
Gözle muayene (Madde 6.2)
Biçim 6.2.1 1
Boyutlar 6.2.2 2
Kalõnlõk 6.2.3 3 1 1 1 1 1 1
İşçilik ve son işlem 6.2.4 4
İşaretleme 6.2.5 5 1
Ambalâjlama 6.2.6 6
Mekanik (Madde 6.3)
Çekme dayanõmõ ve kopma uzamasõ 6.3.2 7 b) 3
Delinme dayanõmõ 6.3.3 8 b)
Gerilme sabiti 6.3.4 9 b) 4
Dielektrik (Madde 6.4)
a.a. gerilimi 6.4.2 2 e) 2 e)
d.a. gerilimi 6.4.3 3 e) 3 e)
Yaşlandõrma (Madde 6.5) 6.5 2
Isõl (Madde 6.6)
Alev geciktirme 6.6.1 10
Düşük sõcaklõk 6.6.2 2 d)
Özel özellikler (Madde 7)
A - Kategorisi - Aside karşõ dayanõklõlõk 7.2 2
H - Kategorisi - Yağa karşõ dayanõklõlõk 7.3 2
Z - Kategorisi - Ozona karşõ dayanõklõlõk 7.4 2
M - Kategorisi - Yüksek seviyede
7.5 b)
mekanik dayanõklõlõk
R - Kategorisi - Aside, yağa, ozona karşõ
7.6 c)
ve yüksek mekanik dayanõklõlõk
C - Kategorisi - Çok düşük sõcaklõk 7.7 d)
Her bir partinin büyüklüğü (Birim
1 1 3 3 4 4 2
eldivendir)

Çizelgede verilen sayõlar yapõlacak deneylerin sõrasõnõ gösterir.

b) Belirtilen değerler, M ve R kategorisi eldivenler için farklõdõr.


c) Madde 7.2, Madde 7.3, Madde 7.4 ve Madde 7.5’in şartlarõnõ karşõlarsa olumlu sayõlõr.
d) Eldivenlerin C - Kategorisinden olmasõ durumunda belirtilen değerler farklõdõr.
e) İmalâtçõ ve müşteri arasõnda anlaşma sağlanmasõ durumunda, a.a. veya d.a. deneyleri
kullanõlmalõdõr.

30
ICS 13.260; 13.340.40 TÜRK STANDARDI TS EN 60903/Mart 2002

Ek D

Yağa karşõ dayanõklõk- H - Kategorisi eldivenlerin deneyleri için yağ

1 nolu yağõn Çizelge D1’de görülen özellikler bulunmalõdõr. Bu yağ mineral yağ tipinde ve düşük hacim
artõşlõ yağdõr.

Düzgün dağõlõmõ sağlamak için bu yağõn kaynağõnõn çözücü ile ekstrakte edilmiş, kimyasal muameleye
tabi tutulmuş, mumu alõnmõş, parafinik kalõntõ ve tabii yağdan oluşan mineral yağlarõn dikkatlice kontrol
edilmiş olmasõ da öngörülmelidir. Yağ, eser miktarda ( yaklaşõk % 0,1) akma noktasõnõ düşürücü katkõ
maddesi dõşõnda, hiçbir katkõ maddesi içermemelidir.

Çizelge D1 - Yağõn karakteristikleri

Özellik 1 nolu yağ

Anilin noktasõ (ºC)* 124 ± 1

-6
Kinematik viskozite ** (20± 1) x 10

Parlama noktasõ *** 243


* ISO 2977
** 98,89 ºC’da ölçülmüş (ISO 3104).
*** Cleveland açõk kap metoduyla ölçülmüş (ISO 2592).

31
ICS 13.260; 13.340.40 TÜRK STANDARDI TS EN 60903/Mart 2002

Ek E

Numune alma işlemi


E.1 Genel
Numune alma işleminde IEC 60410’da geliştirilen numune alma işlemi izlenilmez. Bu standardõn
kapsamõndaki ürünün yapõsõ nedeniyle yukarõda belirtilen standard uygulamasõna uygun değildir.

Eldivenlerde bu standard ile birlikte kullanõlan numune alma işlemi özellikle ISO 9000 serisi
standardlarõn kalite güvence uygulamalarõ esas alõnarak geliştirilmiştir. Bunlarõn kurallarõ
izlenilmediğinde bu ekteki işlem uygulanabilir.

E.2 Kusurlarõn sõnõflandõrõlmasõ


Kusurlar önemli ve önemsiz olarak sõnõflandõrõlõr (IEC 60410’da tarifleri verilmiştir).

Çizelge E.1, numune alma işlemi için deneylerin bir fonksiyonu olarak kusurlarõn yapõsõnõ verir.

Çizelge E.1 - Kusurlarõn sõnõflandõrõlmasõ

Kusur tipi
Deney Madde
Önemsiz Önemli
Gözle muayene (Madde 6.2)
Biçim 6.2.1 X
Boyutlar 6.2.2 X
Kalõnlõk 6.2.3 X
İşçilik ve son işlem 6.2.4 X
İşaretleme 6.2.5 X
Ambalâjlama 6.2.6 X
Mekanik (Madde 6.3)
Çekme dayanõmõ ve kopma uzamasõ 6.3.2 X
Delinme dayanõmõ 6.3.3 X
Gerilme sabiti 6.3.4 X
Dielektrik (Madde 6.4)
Koruma gerilimi (3 dakika) 6.4.3.1 X
Dayanõm gerilimi 6.4.3.2 X
Yaşlandõrma (Madde 6.5) 6.5 X
Isõl (Madde 6.6)
Alev geciktirme 6.6.1 X
Düşük sõcaklõk 6.6.2 X

E.3 Genel numune alma plânõ

E.3.1 Önemsiz kusurlar için plânlar (AQL 10)

32
ICS 13.260; 13.340.40 TÜRK STANDARDI TS EN 60903/Mart 2002

Çizelge E.2 - Önemsiz kusurlar için numune alma plânõ

Kabul için Ret için kusurlu


Parti Numune büyüklüğü
kusurlu sayõsõ sayõsõ
2 ilâ 90 5 0 1
91 ilâ 150 8 2 3
151 ilâ 3 200 13 3 4
3201 ilâ 35 000 20 5 6
E.3.2 Önemli kusurlar için plânlar (AQL 4,0)

Çizelge E.3 - Önemli kusurlar için numune alma plânõ

Kabul için Ret için kusurlu


Parti Numune büyüklüğü
kusurlu sayõsõ sayõsõ
2 ilâ 90 3 0 1
91 ilâ 3 200 13 1 2
3201 ilâ 35 000 20 2 3

E.4 Özel özellikli eldivenler için numune alma işlemi


Özel özellikli eldivenlerin birinci numunesi Çizelge E.2 ve Çizelge E.3’te verilen numune alma
plânlarõna uygun olarak seçilmelidir.

Ayrõca, ikinci bir numune her biri kendi özel kategorisi için Çizelge -E.3 ‘e uygun olarak seçilmeli ve
Madde 7’de verilen deneylere tabi tutulmalõdõr.

E.5 Deney imalâtçõnõn dõşõnda bir lâboratuarda yapõldõğõnda işlem


Dielektrik deneyleri sõrasõnda bir partideki eldivenler Madde 6.4’ün kurallarõnõ karşõlamazsa, deneye
son verilmeli ve imalâtçõ veya tedarikçi uyarõlmalõdõr.

Böyle bir durumda, imalâtçõ veya tedarikçi, deney işleminin veya donanõmõn bu standardõn
uygulanabilen maddelerine uygunluğunun doğrulanmasõnõ, müşteriden veya deney lâboratuarõndan
isteyebilir.

Bu tür bir doğrulama yapõldõğõnda, imalâtçõ veya tedarikçi, siparişteki ilâve eldivenlerin deneyinde
kendisini temsil eden bir şahit bulunmasõnõ isteyebilir.

Tüm reddedilen partiler imalâtçõnõn veya tedarikçinin istediği gibi kalõcõ olarak işaretlenmeden geri
çevrilmelidir. Bununla birlikte, Madde 6.4’e uygun olarak deneyden geçirildiğinde delinen eldivenler,
elektriksel kullanõm için uygun olmadõklarõnõ göstermek üzere tedarikçiye iade edilmeden önce
mühürlenmeli veya kesilmelidir.

33
ICS 13.260; 13.340.40 TÜRK STANDARDI TS EN 60903/Mart 2002

Ek F
(Bilgi için)

Kabul deneyleri
IEV 151-04-20’de tarif edildiği gibi bir kabul deneyi düzenin, kendi şartnamesinin belirli özelliklerini
karşõladõğõnõ müşteriye kanõtlamak için yapõlan bir sözleşme deneyidir. Bu deneyler, her bir birime
(rutin deneyleri) veya birimlerin bir numunesine (numune deneyleri) uygulanabilir.

Bir müşteri kendi şartnamesinde ürünün, yalnõzca bu standarda uygun olduğunu belirtirse, kabul
deneyleri, bu standardda belirtilen (rutin ve numune deneylerinin her ikisi) deneylerdir.

Bununla birlikte müşteri, ek deneyler veya numune büyüklüğünün değiştirilmesini isteyebilir ancak, bu
husus kendi şartnamesinde bulunmalõdõr.

Müşteri deneylere şahit olmayõ veya deneylerde birinin şahit olmasõnõ isteyebilir ya da imalâtçõ
tarafõndan yapõlan deneyleri aynen kabul edebilir. Ayrõca imalâtçõ, kendi seçtiği bağõmsõz bir
lâboratuarda veya hatta kendi lâboratuarõnda deneylerin yapõlmasõnõ isteyebilir.

34
ICS 13.260; 13.340.40 TÜRK STANDARDI TS EN 60903/Mart 2002

Ek G
(Bilgi için)

İşletme tavsiyeleri
Aşağõda verilen bilgiler, yalnõzca eldivenler satõn alõndõktan sonra bakõm, muayene, yeniden deneme
ve kullanma için kõlavuzdur.

G.1 Depolama
Eldivenler kendi kap ve ambalâjlarõnda muhafaza edilmelidir (Madde 5.6). Eldivenlerin ezilmemesi
veya katlanmamasõ ya da buhar borularõ, radyatörler veya yapay õsõ kaynaklarõnõn yakõnõnda
depolanmamalarõ ya da güneş õşõğõna, yapay õşõğa veya diğer ozon kaynaklarõna doğrudan maruz
kalmamalarõnõn sağlanmasõ için önlem alõnmalõdõr. Ortam sõcaklõğõnõn 10ºC ve 21ºC arasõnda olmasõ
tavsiye edilir.

G.2 Kullanõmdan önce muayene


Her bir kullanõmdan önce her bir eldiven, hava kaçaklarõn kontrolü için şişirilmeli ve gözle muayene
edilmelidir.

2 Sõnõfõ, 3 Sõnõfõ ve 4 Sõnõfõ eldivenler için eldivenlerin içinin gözle muayenesi tavsiye edilir.

Bir çift eldivenin herhangi birisinin güvensiz olduğu düşünülüyorsa, bu çift kullanõlmamalõ ve deney
için geri gönderilmelidir.

G.3 Kullanma süresince alõnacak önlemler


Eldivenler, gereksiz yere õsõ veya õşõğa maruz bõrakõlmamalõ ya da yağ, gres yağõ, terebentin, beyaz
ispirto veya kuvvetli asitle temasa gelmesine izin verilmemelidir.

Elektriksel amaçlar için lâstik eldivenler ile aynõ anda koruyucu eldivenler kullanõlõyorsa; bunlar, lâstik
eldivenler üzerine giyilmelidir. Koruyucu eldivenler õslandõğõnda, yağlandõğõnda veya greslendiğinde,
çõkarõlmalõdõr.

Eldivenler kirlendiğinde, sabun ve eldiven imalâtçõsõnõn tavsiyesini aşmayan bir sõcaklõktaki suyla
yõkanmalõ, tamamen kurutulmalõ ve talk pudrasõ ile pudralanmalõdõr. Katran ve boya gibi yalõtkan
bileşenler, eldivene sürekli yapõşõk kalõyorsa, etkilenen bölümler aşõrõ çözücü kullanõlmasõndan
kaçõnõlarak uygun bir çözücü ile hemen silinmeli, daha sonra hemen yõkanmalõ ve yukarõda açõklandõğõ
gibi işlem yapõlmalõdõr. Petrol, parafin veya beyaz ispirto bu tür bileşimleri çõkarmak için
kullanõlmamalõdõr.

Kullanma sõrasõnda veya yõkanarak õslanan eldivenler tamamen kurutulmalõ, ancak bu işlem sõrasõnda,
eldivenlerin sõcaklõğõnõn, 65ºC’nin üzerine çõkmasõna neden olunmamalõdõr.

G.4 Periyodik muayene ve yeniden elektriksel deneme


Depoda tutulsalar dahi, 1 Sõnõfõ, 2 Sõnõfõ, 3 Sõnõfõ ve 4 Sõnõfõ eldivenler en çok altõ aylõk bir süre içinde
deneyden geçirilmemişlerse hiçbir şekilde kullanõlmamalõdõr.

Deneyler, hava kaçaklarõnõn kontrolü için hava ile şişirme, şişirirken gözle muayeneden ve daha sonra
Madde 6.4.2.1 ve Madde 6.4.2.2’ye uygun rutin dielektrik deneyinden meydana gelir.

Bununla birlikte, 00 Sõnõfõ ve 0 Sõnõfõ eldivenler için yalnõzca hava kaçaklarõnõn kontrolü ve gözle
muayene yeterli kabul edilir.

35
ICS 13.260; 13.340.40 TÜRK STANDARDI TS EN 60903/Mart 2002

Ek ZA

Atõf yapõlan uluslararasõ standardlar ile bu standardlara karşõlõk


gelen Avrupa standardlarõ
Bu standardda, tarih belirtilerek veya belirtilmeksizin diğer standard ve/veya dokümanlara atõf
yapõlmaktadõr. Bu atõflar metin içerisinde uygun yerlerde belirtilmiş ve aşağõda liste halinde verilmiştir.
Tarih belirtilen atõflarda daha sonra yapõlan tadil veya revizyonlar, atõf yapan bu standardda da tadil
veya revizyon yapõlmasõ şartõ ile uygulanõr. Atõf yapõlan standard ve/veya dokümanõn tarihinin
belirtilmemesi halinde en son baskõsõ kullanõlõr.

Uluslararasõ bir standardda, CENELEC tarafõndan (mod) ile gösterilen ortak değişiklikler yapõldõğõnda,
ilgili EN/HD uygulanõr.

IEC, ISO, ENV No Tarih Standardõn Adõ EN/HD Tarih

IEC 60050(121) 1978 International electrotechnical vocabulary


- -
(IEV) - Chapter 121: Electromagnetism
IEC 60050(151) 1978 Chapter 151: Electrical and magnetic devices - -
IEC 60050(601) 1985 Chapter 601: Generation, transmission and
- -
distribution of electricity - General
IEC 60060-1 1973 High-voltage test techniques - Part 1:
- -
General definitions and test requirements
IEC 60160 1963 Standard atmospheric conditions for test
purposes
IEC 60212 1971 Standard conditions for use prior to and
during the testing of solid electrical insulating HD 437 S1 1984
materials
IEC 60410 1973 Sampling plans and procedures for
- -
inspection by attributes
ISO 37 1977 Rubber, vulkanized - Determination of tensile
- -
stress- strain properties
ENV 50196 1995 Live working - Required insulation level and
- -
related air distances - Calculation method

36
ICS 13.260; 13.340.40 TÜRK STANDARDI TS EN 60903/Mart 2002

Ek MA1
(Bilgi için)

Atõf yapõlan standardlarõn karşõlõğõ olan Türk Standardlarõ


Bu standardda, tarih belirtilerek veya belirtilmeksizin diğer standard ve/veya dokümanlara atõf
yapõlmaktadõr. Bu atõflar metin içerisinde uygun yerlerde belirtilmiş ve aşağõda liste halinde verilmiştir.
Tarih belirtilen atõflarda daha sonra yapõlan tadil veya revizyonlar, atõf yapan bu standardda da tadil
veya revizyon yapõlmasõ şartõ ile uygulanõr. Atõf yapõlan standard ve/veya dokümanõn tarihinin
belirtilmemesi halinde en son baskõsõ kullanõlõr.

EN, ISO, IEC vb. Adõ TS No Adõ


No (İngilizce) (Türkçe)
IEC 60050(121) International electrotechnical TS 4548 Elektroteknikte Kullanõlan
vocabulary (IEV) - Chapter 121: Terimler ve Tarifler-
Electromagnetism Elektromanyetizma

IEC 60050(151) Chapter 151: Electrical and TS 4549 Elektroteknikte Kullanõlan


magnetic devices Terimler ve Tarifleri- Elektrik
Düzenleri ve Manyetik Düzenler

IEC 60050(601) Chapter 601: Generation, TS 7033 Elektroteknikte Kullanõlan


transmission and distribution of Terimler ve Tarifleri-Elektrik
electricity - General Enerjisinin Üretilmesi,İletilmesi ve
Dağõtõlmasõ Bölüm 1-Genel

IEC 60060-1 High-voltage test techniques - TS 3008 Yüksek Gerilim Deney


Part 1: General definitions and Yöntemleri-Bölüm:1 Genel
test requirements Tanõmlar ve Deney Koşullarõ

IEC 60160 Standard atmospheric conditions TS 348 Deney ve Ölçüler İçin Standard
for test purposes Ortam Şartlarõ

IEC 60212 Standard conditions for use prior TS 5120 Katõ Elektrik Yalõtõm
to and during the testing of solid Malzemelerinin Deneylerinden
electrical insulating materials Önce ve Deneyleri Sõrasõnda
Uyulmasõ Gerekli Standard
Şartlar

IEC 60410 Sampling plans and procedures TS 2756-1 Muayene ve Deney İçin Numune
for inspection by attributes Alma Metotlarõ-Bölüm 1: Parti
Muayene İçin Kabul Edilebilir
Kalite Seviyesine (AQL) Göre
Numune Alma Planlarõ(Tadil :
AMD1:1997-11 )

ISO 37 Rubber, vulkanized - TS 1967 ISO 37 Lastikler ve Termoplastikler


Determination of tensile stress- Çekme Gerilmesi-Uzama
strain properties Özelliklerinin Tayini

ENV 50196* Live working - Required insulation


level and related air distances -
Calculation method

* Ek MA2’de verilmiştir.

37
ICS 13.260; 13.340.40 TÜRK STANDARDI TS EN 60903/Mart 2002

Ek MA 2
(Bilgi için)
Yükselti faktörü (ka)
Çalõşma alanõndaki hava yalõtõmõnõn elektrik dayanõmõ, çalõşma alanõnõn deniz seviyesinden olan
yüksekliğinden etkilenir. Aralõk uzunluğu ile bir ölçüde değişen ve bu nedenle, çalõşma gerilimi için
gerekli yalõtõm seviyesi (RILL) ile meydana gelen bu etki, mm olarak temel hava aralõğõ uzunluğunun
formülündeki ka yükselti faktörü ile hesaplanõr.

Çizelge Ek MA 2’de belirtilen ka faktörleri uygulanmalõdõr.

Çizelge Ek MA2 - Yükselti faktörleri

ka

Yükselti RILL RILL RILL RILL RILL


(m)
201 kV’dan 401 kV’dan 701 kV’dan 1100 kV’un
200 kV’a kadar
400 kV’kadar 700 kV’kadar 1100 kV’kadar üzeri

0 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000


100 0,994 0,995 0,997 0,998 0,999
300 0,982 0,985 0,990 0,993 0,996
500 0,970 0,975 0,982 0,987 0,992
1000 0,938 0,946 0,959 0,970 0,978
1500 0,904 0,915 0,934 0,948 0,960
2000 0,870 0,883 0,906 0,923 0,938
2500 0,834 0,849 0,875 0,896 0,913
3000 0,798 0,815 0,844 0,867 0,885

38

You might also like