You are on page 1of 157

ICS 91.140.

90 TÜRK STANDARDI TS EN 81-20:2014-10


EN 81-20:2014

0 TÜRK STANDARDI

TS EN 81-20
Ekim 2014
TS EN 81-1+A3:2010, TS EN 81-2+A3:2010 yerine

ICS 91.140.90

Asansörler - Yapım ve montaj için güvenlik kuralları - İnsan ve yük


taşıma amaçlı asansörler - Bölüm 20: İnsan ve yük asansörleri

Safety rules for the construction and installation of lifts - Lifts for the
transport of persons and goods - Part 20: Passenger and goods passenger
lifts

Règles de sécurité pour la construction et Sicherheitsregeln für die Konstruktion und den
l'installation des élévateurs - Elévateurs pour le Einbau von Aufzügen - Aufzüge für den
transport de personnes et d'objets - Partie 20: Personen- und Gütertransport - Teil 20:
Ascenseurs et ascenseurs de charge Personen- und Lastenaufzüge

Ön söz
- Bu standard, CEN tarafından kabul edilen EN 228: 2012 standardı esas alınarak TSE Petrol İhtisas Kurulu’na
bağlı TK16 Petrol ve Petrol Ürünleri Teknik Komitesince, TS EN 228 (2010)’un revizyonu olarak hazırlanmıştır.

TÜRK STANDARDLARI ENSTİTÜSÜ


Necatibey Caddesi No:112 Bakanlıklar/ANKARA

TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TÜRK STANDARDI TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

Milli Önsöz
 Bu standard, kaynağı EN 81-20:2014 standardı olan TS EN 81-20:2014 Türk Standardının Makine İhtisas
Kurulu’na bağlı TK20 Makine Güvenliği Teknik Komitesi marifetiyle hazırlanan Türkçe’ye tercümesidir.

 Bu standardda kullanılan bazı kelimeler ve/veya ifadeler patent haklarına konu olabilir. Böyle bir patent
hakkının belirlenmesi durumunda TSE sorumlu tutulamaz.

 Bu standard TS EN 81-1+A3:2010 ve TS EN 81-2+A3:2010 standardlarının yerini alır.

 Bu standard içerisinde yapılan düzeltme ve ekler düşey çizgilerle gösterilmiştir.

 Bu standardda atıf yapılan standardların milli karşılıkları aşağıda verilmiştir.

 Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından 95/16/EC sayılı “Lift Directive” direktifi Asansör Yönetmeliği
(95/16/AT) olarak uyumlaştırılmış ve 31/1/2007 tarihli ve 26420 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır.

EN, ISO, IEC Adı TS No Adı


vb. No (İngilizce) (Türkçe)
EN 81-28 Safety rules for the TS EN 81-28 Asansörler — Yapım ve montaj için
construction and installation of güvenlik kuralları —Yolcu ve yük
lifts — Lifts for the transport of asansörleri — Bölüm 28: Yolcu ve yük
persons and goods — Part asansörlerinde uzaktan alârm
28: Remote alarm on
passenger and goods
passenger lifts
EN 81-50:2014 EN 81-50:2014, Safety rules for TS EN 81- Asansörlerin yapımı ve kurulumu için
the construction and installation 50:2014 güvenlik kuralları — Muayene ve
of lifts — Examinations and deneyleri- Bölüm 50: Asansör
tests — Part 50: Design rules, bileşenlerinin tasarım kuralları,
calculations, examinations and hesapları, muayeneleri ve deneyleri
tests of lift components
EN 81-58 EN 81-58, Safety rules for the TS EN 81-58 Asansörler — Yapım ve montaj için
construction and installation güvenlik kuralları — Muayene ve
of lifts — Examinations and deneyler — Bölüm 58: Kat kapıları
tests - Part 58: Landing door için yangına karşı dayanıklılık deneyi
fire resistance test
EN 131- Ladders — Requirements, TS EN 131- Merdivenler — Bölüm 2: Özellikler,
2:2010+A1:2012 testing, marking 2+A1:2013 deneyler, işaretleme
EN 1993-1-1 Eurocode 3 — Design of steel TS EN 1993-1-Eurocode3: Çelik yapıların
structures — Part 1-1: General 1 projelendirilmesi — Bölüm 1-1: Genel
rules and rules for buildings kurallar ve bina kuralları
EN 10305-1 Steel tubes for precision TS EN 10305- Çelik borular — Hassas uygulamalar
applications — Technical 1 için — Teknik teslim şartları — Bölüm
delivery conditions — Part 1: 1: Soğuk çekilmiş dikişsiz borular
Seamless cold drawn tubes
EN 10305-2 Steel tubes for precision TS EN 10305-2 Çelik borular —Hassas uygulamalar
applications — Technical için — Teknik teslim şartları - Bölüm 2:
delivery conditions — Part 2: Soğuk çekilmiş dikişli borular
Welded cold drawn tubes
EN 10305-3 Steel tubes for precision TS EN 10305-3 Çelik borular — Hassas uygulamalar
applications — Technical için — Teknik teslim şartları — Bölüm
delivery conditions — Part 3: 3: Soğuk ölçülendirilmiş dikişli borular
Welded cold sized tubes
EN 10305-4 Steel tubes for precision TS EN 10305-4 Çelik borular — Hassas uygulamalar
applications — Technical için — Teknik teslim şartları — Bölüm
delivery conditions — Part 4: 4: Hidrolik ve pnömatik güç sistemleri
Seamless cold drawn tubes için soğuk çekilmiş dikişsiz borular
for hydraulic and pneumatic
power systems

TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TÜRK STANDARDI TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

EN, ISO, IEC Adı TS No Adı


vb. No (İngilizce) (Türkçe)
EN 10305-5 Steel tubes for precision applications TS EN 10305-5 Çelik borular — Hassas
— Technical delivery conditions — uygulamalar için — Teknik
Part 5: Welded cold sized square teslim şartları — Bölüm 5:
and rectangular tubes Soğuk ölçülendirilmiş, dikişli,
kare ve dikdörtgen kesitli borular
EN 10305-6 Steel tubes for precision applications TS EN 10305-6 Çelik borular — Hassas
— Technical delivery conditions — uygulamalar için — Teknik teslim
Part 6: Welded cold drawn tubes for şartları — Bölüm 6: Hidrolik ve
hydraulic and pneumatic power pnömatik güç sistemleri için
systems soğuk çekilmiş, dikişli borular
EN 12015 Electromagnetic compatibility — TS EN 12015 Elektromanyetik uyumluluk —
Product family standard for lifts, Asansörler, yürüyen merdivenler
escalators and moving walks — ve yürüyen bantlar için ürün
Emission ailesi standardı — Emisyon
EN 12016 Electromagnetic compatibility — TS EN 12016 Elektromanyetik uyumluluk —
Product family standard for lifts, Asansörler, yürüyen merdiven ve
escalators and moving walks — bantlar için ürün aile standardı
Immunity — Bağışıklık
EN 12385-5 Steel wire ropes — Safety — TS EN 12385-5 Çelik tel halatlar —Güvenlik —
Stranded ropes for lifts Bölüm 5: Asansörler için halatlar
EN 12600:2002 Glass in building — Pendulum test — TS EN 12600:2004 Cam — Yapılarda kullanılan —
Impact test method and classification Sarkaç deneyi — Düz cam için
for flat glass çarpma deneyi ve sınıflandırma
EN 13015 Maintenance for lifts and escalators — TS EN 13015+A1 Asansör ve yürüyen
Rules for maintenance instructions merdivenlerin bakımı —Bakım
talimatları için kurallar
EN 13501-1 Fire classification of construction TS EN 13501- Yapı mamulleri ve yapı
products and building elements — 1+A1 elemanları, yangın
Part 1: Classification using data from sınıflandırması Bölüm 1: Yangın
reaction to fire tests karşısındaki davranış
deneylerinden elde edilen veriler
kullanılarak sınıflandırma
EN 50205 Relays with forcibly guided TS EN 50205 Zorlamalı, kılavuzlu kontakları
(mechanically linked) contacts bulunan röleler (mekanik olarak
bağlanmış)
EN 50214 Flat polyvinyl chloride sheathed TS EN 50214 Kablolar — Polivinil klorür
flexible cables kılıflı— Yassı, bükülgen
EN 50274 Low-voltage switchgear and TS EN 50274 Alçak gerilim anahtarlama ve
controlgear assemblies — Protection kontrol düzeni üniteleri—elektrik
against electric shock — Protection çarpmasına karşı koruma —
against unintentional direct contact Tehlikeli gerilimli bölümlere
with hazardous live parts istenmeden yapılan doğrudan
temasa karşı koruma
EN 60204- Safety of machinery — Electrical TS EN 60204- Makinalarda güvenlik —
1:2006 equipment of machines — Part 1: 1:2011 Makinaların elektrik donanımı —
General requirements (IEC 60204- Bölüm 1: Genel kurallar
1:2006)
EN 60529 Degrees of protection provided by TS EN 60529/A2 Mahfazalarla sağlanan koruma
enclosures (IP Code) (IEC 60529) dereceleri (IP kodu)
EN 60664-1 Insulation coordination for equipment TS EN 60664-1 Yalıtım koordinasyonu — Alçak
within low-voltage systems — Part 1: gerilim sistemlerinde kullanılan
Principles, requirements and tests donanımlar için —Bölüm 1:
(IEC 60664-1) İlkeler, kurallar ve deneyler
EN 60947-4- Low-voltage switchgear and TS EN 60947-4- Alçak gerilim anahtarlama
1:2010 controlgear — Part 4: Contactors and 1:2011 düzeni ve kontrol düzeni —
motor —starters - Section 1: Bölüm 4— 1: Kontaktörler ve
Electromechanical contactors and motor yol vericileri —
motor-starters (IEC 60947-4-1:2009) elektromekanik kontaktörler ve
motor yol vericileri

TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TÜRK STANDARDI TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

EN, ISO, IEC Adı TS No Adı


vb. No (İngilizce) (Türkçe)
EN 60947-5- Low-voltage switchgear and TS EN 60947-5- Alçak gerilim anahtarlama ve
1:2004 controlgear — Part 5-1: Control circuit 1 :2006 kontrol düzenleri— Bölüm 5— 1:
devices and switching elements — Devre kontrol cihazları ve
Electromechanical control circuit anahtarlama elemanları —
devices (IEC 60947-5-1:2003) Elektromekanik devre kontrol
cihazları
EN 60947-5-5 Low-voltage switchgear and TS EN 60947-5-5 Alçak gerilim anahtarlama
controlgear — Part 5-5: Control circuit düzeni ve kontrol düzeni —
devices and switching elements — Bölüm 5- 5: Devre kontrol
Electrical emergency stop device with cihazları ve anahtarlama
mechanical latching function (IEC elemanları—Mekanik
60947-5-5) mandallama fonksiyonlu
elektrikli acil durdurma cihazı
EN 61310-3 Safety of machinery - Indication, TS EN 61310-3 Makinalarda güvenlik—
marking and actuation — Gösterim, işaretleme ve
Requirements for the location and harekete geçirme— Bölüm 3:
operation of actuators (IEC 61310-3) Harekete geçirici
mekanizmaların yerleştirilmesi
ve çalıştırılması için kurallar
EN 61800-5- Adjustable speed electrical power TS EN 61800-5- Hızı ayarlanabilir elektrikli güç
2:2007 drive systems — Part 2: Safety 2:2008 tahrik sistemleri — Bölüm 5-2:
requirements. Functional (IEC 61800- Güvenlik kuralları —
Fonksiyonel
5-2:2007)
EN 61810-1 Electromechanical elementary relays TS EN 61810-1 Elektromekanik temel röleler —
— Part 1: General requirements (IEC Bölüm 1: Genel özellikler
61810-1)
EN ISO Safety of machinery — General TS EN ISO Makinalarda güvenlik —
12100:2010 principles for design — Risk 12100:2014 Tasarım için genel prensipler —
assessment and risk reduction (ISO Riskin değerlendirilmesi ve
12100:2010) azaltılması (ISO 12100:2010)
EN ISO Safety of machinery — Safety TS EN ISO Makinalarda güvenlik — Kol ve
13857:2008 distances to prevent danger zones 13857:2014 bacakların erişebileceği
being reached by the upper and lower bölgelerde tehlikenin önlenmesi
limbs (ISO 13857:2008) için güvenlik mesafeleri
HD 60364-4- Low voltage electrical installations TS HD 60364-4- Alçak gerilim elektrik tesisleri —
41:2007 — Part 4-41: Protection for safety 41:2008 Bölüm 4 - 41: Güvenlik için
— Protection against electric shock koruma — Elektrik çarpmasına
(IEC 60364-4-41:2005) karşı koruma
HD 60364-4- Low voltage electrical installations — TS HD 60364-4- Alçak gerilim elektrik tesisatı —
42:2011 Part 4-42: Protection for safety — 42:2011 Bölüm 4- 42: Güvenlik için
Protection against thermal effects (IEC koruma — Isıl etkilere karşı
60364-4-42:2010) koruma
HD 60364- Low voltage electrical installations — TS HD 60364- Alçak gerilim elektrik tesisleri -
6:2007 Part 6: Verification (IEC 60364- 6:2007 Bölüm 6: Doğrulama
6:2006)
IEC 60227-6 Polyvinyl chloride insulated cables of TS IEC 60227-6Kablolar— Polivinil klorür
rated voltages up to and including yalıtımlı— Beyan gerilimi en çok
450/750 V — Part 6: Lift cables and 450/750 v olan bölüm 6:
cables for flexible connections Asansör kabloları ve bükülgen
bağlantılar için kablolar
IEC 60245-5 Rubber insulated cables – Rated TS IEC 245- Kablolar— Kauçuk yalıtımlı—
voltages up to and including 450/750 V 5/T1(Numara tadili, Beyan gerilimi en çok 450/750 v
– Part 5: Lift cables TS IEC 60245-5) olan bölüm 5: Asansör kabloları
IEC 60417 Database — Graphical symbols for use TS IEC 60417 Cihazların üzerinde kullanılan
on equipment grafik semboller

TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TÜRK STANDARDI TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

EN, ISO, Adı TS No Adı


IEC
vb. No (İngilizce) (Türkçe)
IEC 60617 Graphical symbols for diagrams TS IEC 60617 Diyagramlarda kullanılan grafik
semboller
ISO 1219-1 Fluid power systems and components TS ISO 1219-1 Akışkan güç sistemleri ve
— Graphic symbols and circuit bileşenleri — Grafik semboller ve
diagrams — Part 1: Graphic symbols for devre şemaları — Bölüm 1: Klasik
conventional use and data-processing
kullanım için grafik semboller ve
applications
veri işleme uygulamaları

TS EN 81-20:2014 standardı, EN 81-20:2014 standardı ile birebir aynı olup, Avrupa Standardizasyon Komitesi 'nin (Avenue Marnix
17, B-1000 Brussels) izniyle basılmıştır.

Avrupa Standardlarının herhangi bir şekilde ve herhangi bir yolla tüm kullanım hakları Avrupa Standardizasyon Komitesi (CEN) ve üye
ülkelerine aittir. TSE kanalıyla CEN’den yazılı izin alınmaksızın çoğaltılamaz.

TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
AVRUPA STANDARDI
EUROPEAN STANDARD
NORME EUROPÉENNE
EUROPÄISCHE NORM
TS EN 81-20: 2014-10
EN 81-20:2014
ICS 91.140.90

Asansörler - Yapım ve montaj için güvenlik kuralları - İnsan ve yük


taşıma amaçlı asansörler - Bölüm 20: İnsan ve yük asansörleri

Safety rules for the construction and installation of lifts - Lifts for the transport of persons
and goods - Part 20: Passenger and goods passenger lifts

Règles de sécurité pour la construction et Sicherheitsregeln für die Konstruktion und den
l'installation des élévateurs - Elévateurs pour le Einbau von Aufzügen - Aufzüge für den Personen-
transport de personnes et d'objets - Partie 20: und Gütertransport - Teil 20: Personen- und
Ascenseurs et ascenseurs de charge Lastenaufzüge

Bu Avrupa standardı CEN tarafından 28 Mayıs 2014 tarihinde kabul edilmiştir.

CEN üyeleri, bu Avrupa Standardına hiçbir değişiklik yapmaksızın ulusal standard statüsü veren koşulları
öngören CEN/CENELEC İç Tüzüğü’ne uymak zorundadırlar. Bu tür ulusal standardlarla ilgili güncel listeler ve
bibliyografik atıflar, CEN/CENELEC Yönetim Merkezi’ne veya herhangi bir CEN üyesine başvurarak elde
edilebilir.

Bu Avrupa Standardı, üç resmi dilde (İngilizce, Fransızca, Almanca) yayınlanmıştır. Başka herhangi bir dile
tercümesi, CEN üyesinin sorumluluğundadır ve resmi sürümleri ile aynı statüde olduğu CEN/CENELEC
Yönetim Merkezi’ne bildirilir.

CEN üyeleri sırasıyla, Almanya, Avusturya, Belçika, Birleşik Krallık, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Danimarka,
Estonya, Finlandiya, Fransa, Hırvatistan, Hollanda, İrlanda, İspanya, İsveç, İsviçre, İtalya, İzlanda, Kıbrıs,
Letonya, Litvanya, Lüksemburg, Macaristan, Makedonya, Malta, Norveç, Polonya, Portekiz, Romanya,
Slovakya, Slovenya, Türkiye ve Yunanistan'ın millî standard kuruluşlarıdır.

AVRUPA STANDARDİZASYON KOMİTESİ


EUROPEAN COMMITTEE FOR STANDARDIZATION
COMITÉ EUROPÉEN DE NORMALISATION
EUROPÄISCHES KOMITEE FÜR NORMUNG
Yönetim Merkezi: Avenue Marnix 17, B-1000 Brussels

© 2014 CEN Dünya genelinde herhangi bir şekilde ve herhangi bir yolla Ref. No. EN 80-2:2014: E
tüm kullanım hakları CEN ulusal üyelerine aittir.

TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

İçindekiler
Sayfa
Önsöz ................................................................................................................................................................. 5
0 Giriş ....................................................................................................................................................... 6
0.1 Genel ..................................................................................................................................................... 6
0.2 Genel açıklamalar ................................................................................................................................ 6
0.3 İlkeler ..................................................................................................................................................... 6
0.4 Kabuller ................................................................................................................................................... 7
1 Kapsam ............................................................................................................................................... 10
2 Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar ...................................................................................... 10
3 Terimler ve tarifler.............................................................................................................................. 12
4 Önemli tehlikelerin listesi ................................................................................................................. 17
5 Güvenlik gerekleri ve/veya koruyucu önlemler .............................................................................. 19
5.1 Genel .................................................................................................................................................. 19
5.2 Kuyu, makina alanları ve makara dairesi ........................................................................................ 20
5.2.1 Genel hükümler ................................................................................................................................ 20
5.2.2 Kuyu, makina alanlarına ve makara dairelerine giriş ................................................................... 24
5.2.3 Giriş ve acil durum kapıları - Giriş kapakları – Muayene kapakları ............................................. 25
5.2.4 Uyarılar .............................................................................................................................................. 26
5.2.5 Asansör kuyusu ............................................................................................................................... 26
5.2.6 Makina alanları ve makara daireleri ................................................................................................ 36
5.3 Durak ve kabin kapıları .................................................................................................................... 43
5.3.1 Genel hükümler ................................................................................................................................ 43
5.3.2 Girişlerin yüksekliği ve genişliği .................................................................................................... 43
5.3.3 Eşikler, kılavuzlar, kapı askılama tertibatı ..................................................................................... 43
5.3.4 Yatay kapı açıklıkları ........................................................................................................................ 44
5.3.5 Durak ve kabin kapılarının dayanımı .............................................................................................. 45
5.3.6 Kapı çalışmasına ilişkin koruma ..................................................................................................... 49
5.3.7 Yerel durak aydınlatması ve “kabin burada” sinyal ışıkları ......................................................... 51
5.3.8 Durak kapılarının kilitlenmesi ve kilitli olmasının denetlenmesi ................................................. 52
5.3.9 Durak ve kabin kapılarının kilitlenmesi ve kilidin acil durumda açılması .................................. 52
5.3.10 Durak kapısının kilitlenme ve kapanma şartını sağlayan tertibat için ortak gerekler ............... 54
5.3.11 Çok panelli, panelleri mekanik bağlantılı sürgülü durak kapıları ................................................ 55
5.3.12 Otomatik çalışan durak kapılarının kapanması ............................................................................. 55
5.3.13 Kabin kapılarının kapalı kalmasını sağlayan elektrikli güvenlik tertibatı ................................... 55
5.3.14 Çoklu mekanik bağlanmış panelli sürgülü veya katlanır kabin kapıları ..................................... 55
5.3.15 Kabin kapısının açılması ................................................................................................................. 56
5.4 Kabin, karşı ağırlık ve dengeleme ağırlığı ..................................................................................... 56
5.4.1 Kabin yüksekliği ............................................................................................................................... 56
5.4.2 Kullanılabilir kabin alanı, beyan yükü, kabindeki insan sayısı .................................................... 57
5.4.3 Kabinin duvarları, zemini ve çatısı ................................................................................................. 61
5.4.4 Kabin kapısı, zemini, duvarı, tavanı ve dekoratif malzemeleri .................................................... 62
5.4.5 Kabin etek sacı ................................................................................................................................. 62
5.4.6 Acil durum kapakları ve acil durum kapıları .................................................................................. 63
5.4.7 Kabin çatısı ....................................................................................................................................... 64
5.4.8 Kabin en üstündeki donanım .......................................................................................................... 67
5.4.9 Havalandırma .................................................................................................................................... 67
5.4.10 Aydınlatma ........................................................................................................................................ 67
5.4.11 Karşı ağırlık ve dengeleme ağırlığı ................................................................................................. 68
5.5 Askı tertibatı ve dengeleme tertibatı ve ilgili koruma tertibatı ..................................................... 68
5.5.1 Askı tertibatı...................................................................................................................................... 68
5.5.2 Kasnak, makara, tambur ve halat çapı oranları, halat/zincir bağlantı uçları ............................. 68
5.5.3 Halat tahriki ....................................................................................................................................... 69
5.5.4 Pozitif tahrikli asansörlerde halatların sarılması .......................................................................... 69
5.5.5 Yükün, halatlar veya zincirler arasında dağılımı ........................................................................... 69
5.5.6 Dengeleme tertibatları .................................................................................................................... 70
5.5.7 Kasnaklar, makaralar ve zincir dişliler için tedbirler .................................................................... 71
5.5.8 Kuyuda tahrik kasnakları, makaraları ve zincir dişlileri ............................................................... 72

2
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

5.6 Serbest düşmeye, aşırı hıza, kontrolsüz kabin hareketine ve kabinin sürünerek kaymasına
karşı tedbirler .................................................................................................................................................. 73
5.6.1 Genel hükümler ................................................................................................................................ 73
5.6.2 Güvenlik tertibatı ve bunun devreye girme tertibatları ................................................................ 75
5.6.3 Boru kırılma vanası .......................................................................................................................... 80
5.6.4 Debi kısıtlayıcıları ............................................................................................................................. 81
5 . 6 . 5 Kenetlenme tertibatı ......................................................................................................................... 82
5.6.6 Yukarı yönde hareket eden kabinin aşırı hızlanmasına karşı koruma tertibatları ..................... 83
5.6.7 Kontrolsüz kabin hareketine karşı koruma ................................................................................... 84
5.7 Kılavuz rayları .................................................................................................................................. 87
5.7.1 Kabinin, karşı ağırlık veya dengeleme ağırlığının kılavuzlanması .............................................. 87
5.7.2 Müsaade edilebilir gerilme ve sehimler (sapmalar) ...................................................................... 87
5.7.3 Yükler ve kuvvetler birleşimi ........................................................................................................... 90
5.7.4 Darbe faktörleri ................................................................................................................................. 90
5.8 Tamponlar......................................................................................................................................... 92
5.8.1 Kabin ve karşı ağırlık tamponları .................................................................................................... 92
5.8.2 Kabin ve karşı ağırlık tamponlarının stroku .................................................................................. 93
5.9 Asansör makinası ve ilgili donanım .............................................................................................. 94
5.9.1 Genel hükümler ................................................................................................................................ 94
5.9.2 Halat tahrikli ve pozitif tahrikli asansörler için asansör tahrik makinaları ................................. 94
5.9.3 Hidrolik asansörlerde asansör makinası ....................................................................................... 99
5.10 Elektrik tesisat montajı ve cihazları .............................................................................................107
5.10.1 Genel hükümler ..............................................................................................................................107
5.10.2 Kontaktör bağlantı uçları besleme girdisi ...................................................................................109
5.10.3 Kontaktörler, kontaktör röleleri, güvenlik devresi bileşenleri ...................................................109
5.10.4 Elektrikli donanımın koruması ......................................................................................................110
5.10.5 Ana anahtarlar (şalterler)...............................................................................................................111
5.10.6 Elektrik tesisatı ...............................................................................................................................112
5.10.7 Aydınlatma ve soket çıkışları ........................................................................................................113
5.10.8 Aydınlatma ve soket çıkışları için beslemenin kontrolü ............................................................113
5.10.9 Koruyucu topraklama ....................................................................................................................113
5.10.10 Elektrikli donanımın tanımlanması ..............................................................................................113
5.11 Elektrik arızalarına karşı koruma, arıza analizleri, elektrikli güvenlik tertibatı ........................114
5.11.1 Elektrik arızalarına karşı koruma, arıza analizleri .......................................................................114
5.11.2 Elektrikli güvenlik tertibatları ........................................................................................................114
5.12 Kumandalar – Sınır güvenlik kesicileri - Öncelikler ...................................................................119
5.12.1 Asansörün çalışmalarının kumandası .........................................................................................119
5.12.2 Sınır güvenlik kesicileri .................................................................................................................125
5.12.3 Acil durum alarm tertibatı ve çift yönlü haberleşme sistemi .....................................................126
5.12.4 Öncelikler ve sinyaller ...................................................................................................................126
6 Güvenlik gereklerinin doğrulanması ve/veya koruma önlemleri ..............................................127
6.1 Teknik uygunluk dosyası .............................................................................................................127
6.2 Tasarımın doğrulanması ...............................................................................................................127
6.3 Asansör hizmete alınmadan önce yapılan muayene ve deneyler ............................................132
6.3.1 Frenleme sistemi (Madde 5.9.2.2) .................................................................................................132
6.3.2 Elektrik tesisatı montajı .................................................................................................................132
6.3.3 Tahrik yeteneğinin kontrolü (Madde 5.5.3) .................................................................................132
6.3.4 Kabin güvenlik tertibatı (Madde 5.6.2) ........................................................................................132
6.3.5 Karşı ağırlık veya dengeleme ağırlığı güvenlik tertibatı (Madde 5.6.2) ....................................133
6.3.6 Kenetlenme tertibatı (Madde 5.6.5) ...............................................................................................133
6.3.7 Tamponlar (Madde 5.8.1, Madde 5.8.2) .......................................................................................134
6.3.8 Boru kırılma vanası (Madde 5.6.3) ................................................................................................134
6.3.9 Debi kısıtlayıcı/tek yönlü debi kısıtlayıcı (Madde 5.6.4) ..............................................................134
6.3.10 Basınç deneyi .................................................................................................................................135
6.3.11 Yukarı yönde hareket eden kabinin aşırı hızlanmasına karşı koruma tertibatları (Madde
5.6.6) 135
6.3.12 Duraklarda ve seviyeleme doğruluğunda kabinin durdurulması (Madde 5.12.1.1.4) .............135
6.3.13 Kontrolsüz kabin hareketine karşı koruma (Madde 5.6.7) ........................................................135
6.3.14 Düşmeye/kesilmeye karşı koruma (Madde 5.3.9.3.4) .................................................................135
7 Kullanım için bilgileri .....................................................................................................................135

3
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

7.1 Genel ................................................................................................................................................135


7.2 Kullanma talimatı el kitabı .............................................................................................................136
7.2.1 Genel ...............................................................................................................................................136
7.2.2 Normal kullanım .............................................................................................................................136
7.2.3 Bakım...............................................................................................................................................136
7.2.4 Kontroller ve deneyler ...................................................................................................................136
7.3 Kayıt defteri.....................................................................................................................................136
Ek A (Zorunlu hükümler) Elektrikli güvenlik tertibatının listesi ................................................................138
Ek B (Bilgi için) Teknik uygunluk dosyası ..................................................................................................140
Ek C (Bilgi için) Periyodik kontroller ve deneyler, önemli bir yapısal değişiklik veya bir kaza sonrasında
kontroller ve deneyler ...................................................................................................................................141
C.1 Periyodik kontroller ve deneyler ......................................................................................................141
C.2 Önemli bir yapısal değişiklik veya bir kazadan sonra yapılması gereken kontroller ve
deneyler .........................................................................................................................................................141
Ek D (Bilgi için) Makina alanları – Giriş .......................................................................................................143
Ek E (Bilgi için) Bina ara yüzleri ..................................................................................................................144
E.1 Genel hükümler ..................................................................................................................................144
E.2 Kılavuz rayları destekleri...................................................................................................................144
E.3 Kabin, kuyu ve makina dairelerinin havalandırılması ....................................................................144
E.3.1 Genel ...............................................................................................................................................144
E.3.2 Kuyu ve kabinin havalandırılması ................................................................................................144
E.3.3 Makina dairesinin havalandırılması ..............................................................................................145
Ek F (zorunlu hükümler) Kuyu boşluğuna erişim için taşınabilir merdiven ...........................................147
F.1 Kuyu boşluğuna erişim için kullanılan taşınabilir merdiven tipleri ..............................................147
F.2 Genel hükümler ..................................................................................................................................147
F.3 Taşınabilir merdivenin dikmeleri ve basamakları ...........................................................................147
F.3.1 Taşınabilir merdiven dikmeleri .....................................................................................................147
F.3.2 Taşınabilir merdiven basamakları ................................................................................................147
F.4 Sabitlenmeyen tip taşınabilir merdivenler için özel hükümler ......................................................148
F.5 Kuyu dibinde merdivenin konumu ...................................................................................................148
Ek ZA (Bilgi için) Bu Avrupa standardı ile 2006/42/EC Direktifiyle değiştirilmiş AB Direktifi 95/16/EC’nin
Temel Gerekleri arasındaki ilişki .................................................................................................................150
Kaynaklar .......................................................................................................................................................151

4
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

Önsöz
Bu standard (EN 81-20:2014), AFNOR tarafından sekretaryası yürütülen CEN/TC 10 “Lifts, escalators and
moving walks – Asansörler, yürüyen merdivenler ve yürüme bantları” Teknik Komitesince hazırlanmıştır.

Bu Avrupa Standardına en geç Şubat 2015 tarihine kadar aynı metni yayınlayarak ya da onay duyurusu
yayınlayarak ulusal standart statüsü verilmeli ve çelişen ulusal standardlar en geç Ağustos 2017 tarihine kadar
yürürlükten kaldırılmalıdır.

Bu standardın bazı kısımları patent haklarına konu olabilir. Böyle bir patent hakkının belirlenmesi durumunda
CEN [ve/veya CENELEC] sorumlu tutulamaz.

EN 81-50:2014 ile birlikte bu standard, EN 81-1:1998+A3:2009 ve EN 81- 2:1998+A3:2009 standardlarının


yerine geçer.

Bu standard Avrupa Komisyonu ve Avrupa Serbest Ticaret Birliği tarafından CEN’e verilen talimat
doğrultusunda hazırlanmıştır. AB Direktif/Direktiflerinin temel gereklerini sağlar.

AB Direktifi/Direktifleri ile ilişkisi için, bu standardın bütünleyici bir bölümü olan Ek ZA’ya bilgi için bakılmalıdır.

Bu standard, asansörlere dair EN standardlarındaki sürekli bir gelişmenin bir sonucudur. EN 81-20 ve EN 81-
50 standardları içine dahil edilmiş EN 81-1 ve EN 81-2 standardlarının önceki baskıları aşağıdakileri kapsar:

— EN 81-1:1985, Elektrikli asansörler için emniyet kuralları,


— EN 81-1:1998, Elektrikli asansörler için emniyet kuralları,
— EN 81-1:1998, Düzeltme No 1:1999,
— EN 81-1:1998/A1:2005, Asansörlerde güvenlikle ilgili uygulamalarda programlanabilir elektronik
sistemlerin dahil edilmesi,
— EN 81-1:1998/A2:2004, Küçük makine daireli asansörlerin dâhil edilmesi,
— EN 81-1:1998+A3:2009, Açık kapı ile kabinin kontrolsüz hareketinin dâhil edilmesi,
— EN 81-2:1987, Hidrolik asansörler için güvenlik kuralları,
— EN 81-2:1998, Hidrolik asansörler için güvenlik kuralları,
— EN 81-2:1998, Düzeltme No 1:1999,
— EN 81-2:1998/A1:2005, Asansörler için güvenlikle ilgili uygulamalarda programlanabilir elektronik
sistemlerin dahil edilmesi,
— EN 81-2:1998/A2:2004, Küçük makine daireli asansörlerin dâhil edilmesi,
— EN 81-2:1998+A3:2009, Açık kapı ile kabinin kontrolsüz hareketinin dahil edilmesi.

Bu doküman standardın birinci baskısıdır. Aşağıdaki hususlar nedeniyle EN 81-1 ve EN 81-2 standardlarında
değişiklik yapılma ihtiyacı duyulmuştur:

— Günümüz teknolojilerindeki değişimler nedeniyle güvenlik konularındaki güncellemeler,


— Teknolojik gelişmeleri yansıtma ihtiyacı,
— İlgili AB Direktiflerinden dolayı temel sağlık ve güvenlik gereklerinin dahil edilmesi,
— Mevcut arızaların giderilmesi,
— Yorumlamadan kaynaklanan önerilerin dahil edilmesi1),
— Bu alandaki gelişmelere göre atıf yapılan diğer standardlardaki güncelleme.

CEN/CENELEC İç Tüzüklerine göre, bu Avrupa Standardının ulusal standart olarak uygulamaya alınmasından
sorumlu ulusal standart kuruluşlarının ülkeleri sırasıyla; Almanya, Avusturya, Belçika, Birleşik Krallık,
Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Estonya, Finlandiya, Fransa, Hırvatistan, Hollanda, İrlanda,
İspanya, İsveç, İsviçre, İtalya, İzlanda, Kıbrıs, Letonya, Litvanya, Lüksemburg, Macaristan, Makedonya, Malta,
Norveç, Polonya, Portekiz, Romanya, Slovakya, Slovenya, Türkiye ve Yunanistan'dır.

1)
CEN/TC 10 bünyesinde, uzmanlar tarafından hazırlanan bu standardın değişik maddelerine ilişkin soruları
cevaplamak üzere bir yorumlama komitesi kurulmuştur. İlgili standardlarda değişiklik yapılarak bu hususların
dahil edilmesine kadar tüm bu tür konular CEN TS 81-11 içinde yayımlanmıştır.
5
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

0 Giriş
0.1 Genel
Bu standard, EN ISO 12100’de belirtildiği gibi C tipi bir standarddır.

Bu standardın kapsam maddesinde, söz konusu asansör makinası ile ilgili tehlikeler, tehlikeli durumlar ve
tehlikeli olaylar ve bunların kapsamı belirtilmiştir.

Bu C tipi bu standardın hükümleri A ve B tipi standardlarda belirtilmiş olanlardan farklı olduğunda, bu


standardın hükümlerine göre tasarımlanmış ve imal edilmiş asansör makinaları için bu C tipi standardın
hükümleri, diğer standardların hükümlerinden önce uygulanır.

0.2 Genel açıklamalar

0.2.1 Bu standardın amacı, asansörlerin normal kullanımı, bakımı ve acil durumlar sırasında muhtemel kaza
risklerine karşı insanları ve malları korumak maksadıyla insan ve yük asansörleriyle ilgili güvenlik kurallarını
belirlemektir.

0.2.2 Bu çalışma, asansörlere ilişkin çeşitli muhtemel tehlikeler göz önüne alınarak hazırlanmıştır
(bk. Madde 4).

0.2.2.1 Güvenliği sağlanacak kişiler:

a) Örneğin bakım ve muayene personeli gibi yetkin ve yetkili kişiler ve insanlar dâhil kullanıcılar (bk.
EN 13015),
b) Asansörden etkilenebilir olan ve asansör kuyusunun veya makina ve makara dairesinin çevrelediği tüm
alanda bulunan kişiler.

0.2.2.2 Güvenliği sağlanacak yükler:

a) Kabindeki yükler,
b) Asansör tesisinin bileşenleri,
c) Asansörün tesis edildiği bina,
d) Asansörün tesis edildiği alanın en yakın çevresi.

Not— EN 81-71, zarar verici eylemlere karşı asansörün korunmasını sağlayan ilave gerekleri ve EN 81-77,
deprem şartlarındaki asansörleri kapsayan ilave gerekleri sağlar.

0.2.3 Bileşenlerin ağırlığı, boyutu ve/veya şekli el ile taşınmasını engellediğinde, bunlar:

a) Kaldırma düzeneği için bağlantılar ile donatılmış olmalı veya

b) Bu tür bağlantılarla donatılabilecek şekilde tasarımlanmış olmalı (örneğin, diş açılmış delikler vasıtasıyla)
veya

c) Standart kaldırma düzeneği kolayca bağlanabilecek şekilde şekillendirilmiş olmalıdır.

0.3 İlkeler

0.3.1 Genel
Bu standardın hazırlanmasında aşağıdaki ilkeler uygulanmıştır:

0.3.2 Bu standard, yangına karşı bina bölümlerinin korunması dahil her elektrikli ve mekanik veya bina
inşaatına uygulanabilir tüm genel teknik kuralları tekrar etmez.

Bununla birlikte, asansör imalatçısına özgün olan gereklerden dolayı veya başka alanlardakinden daha sıkı
olabilen asansörün faydalı kullanılmasını sağlayan gereklerden dolayı, iyi yapının belirli gereklerini oluşturmak
için bu standardın hazırlanması gerekmiştir.
6
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

0.3.3 Bu standard, binalar/inşaatlar içindeki asansörlerin montajına ilişkin asgari kuralları belirtir. Binalar vb.
yapılar için bazı ülkelerde ihmal edilemeyecek düzenlemeler olabilir.

Makine ve makara dairelerin yüksekliği ve bunlara erişim kapılarının boyutlarını ilişkin asgari değerlerini
belirleyen bu standardın maddeleri bu düzenlemelerden etkilenir.

0.3.4 Bu standard, sadece asansörlerin güvenli çalışmasını sağlayan malzeme ve donanımın gereklerini
mümkün olduğu ölçüde belirler.

0.3.5 Risk analizi, terminoloji ve teknik çözümler; EN ISO 12100, EN ISO 14798 ve EN 61508 standard
serilerindeki yöntemler dikkate alınarak kabul edilmiştir.

0.3.6 EN 81-20 standardının yaygın olarak uygulanabilir bir standard olmasını sağlamak için, bir insan ağırlığı
ortalama 75 kg olarak belirlenmiştir.

Bu standard, kabinde belirlenmiş tasarım yüküne (beyan yükü) ilişkin olarak azami kabin alanını ve karşılık
gelen kişi sayısının taşınmasını sağlamak için asgari kabin alanını ve kişi başı 75 kg esas alınarak aşırı yükün
engellenmesi ve tespit edilmesini belirler.

0.4 Kabuller

0.4.1 Genel
Bu standardın hazırlanmasında, aşağıdaki kabuller yapılmıştır:

0.4.2 Müşteri ve tedarikçi arasında müzakere yapılmış ve aşağıdaki konularda anlaşma sağlanmıştır:

a) Asansörün kullanım amacı,


b) Yük taşıma asansörlerinde yüklü ve yüksüz kabini kullanmak için tasarlanmış taşıma tertibatının tipi ve
kütlesi,
c) Sıcaklık, neme, güneşe veya rüzgara, kara, korozif atmosfere maruz kalma gibi çevresel şartlar,
d) İnşaat mühendisliği problemleri (örneğin, bina düzenlemeleri),
e) Montaj yerine ilişkin diğer konular,
f) Kuyu ve/veya makine alanı/donanım bölgesinin havalandırılmasını gerektiren asansör
bileşenlerinden/donanımından yayılan ısı,
g) Donanımdan yayılan gürültü ve titreşimlere ilişkin konular ile ilgili bilgiler.

0.4.3 İlgili riskler, tam bir asansör montajında bulunabilir olan her bir bileşen için dikkate alınmış ve kurallar
uygun bir şekilde hazırlanmıştır:

Bileşenler:

a) Tüm arıza kodları dikkate alınarak mühendislik genel uygulama (bk. FprCEN/TR 81-12) ve hesaplama
kodlarına uygun olarak tasarımlanır,
b) Mekanik ve elektrikli yapıların iyi uygulamaları olmalıdır,
c) Yeterli dayanımlı ve uygun kaliteli malzemelerden yapılmış olmalıdır,
d) Kusursuz olmalıdır,
e) Zararlı malzemeler (örneğin, asbest vb.) içermemelidir.

0.4.4 Bileşenlerin, aşınmaya rağmen gerekli boyutlarının muhafaza edilebilmesi için bakımlı ve çalışabilir
durumda ve çalışma düzeni içinde tutulur. Tüm asansör bileşenleri, bunların kullanımları sırasında sürekli
güvenli çalışmasını sağlamak için muayene gerektirdiği kabul edilir.

Standardda belirtilen işletme müsaadeleri, sadece asansörün servise alınmasından önce kontrol ve deneyler
sırasında değil, asansörün ömrü boyunca da muhafaza edilmelidir.

7
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

Not— Bakım gerektirmeyen bileşenler (örneğin, kullanım ömrü boyunca bakım istemez olarak kalıcı
etiketlenmiş), yine de muayene için ulaşılabilir olması gereklidir.

0.4.5 Öngörülebilir çevre etkileri ve özel çalışma şartlarının asansörün güvenli çalışmasını etkilemeyecek
şekilde bileşenler seçilmiş ve kurulmuş olmalıdır.

0.4.6 Yük taşıyan elemanların tasarımlanması ile tasarımlanmış tüm aşırı yük kapasitesine ilave olarak
beyan yükünün %0 ila %100’ ü arasındaki yükler için asansörün güvenli çalışması sağlanmalıdır (bk. Madde
5.12.1.2).

0.4.7 Bu standardın gerekleri; bu standardın ve EN 81-50’nın tüm gereklerini sağlayan bir elektrikli güvenlik
tertibatında veya tip deneyine tabi tutulmuş güvenlik bileşeninde arıza meydana gelme ihtimalini (bk. Madde
5.11.2) dikkate alınmasını gerektirmeyecek şekildedir.

0.4.8 Kullanıcıların, asansörün tasarımına uygun kullanımı sırasında, kendi ihmallerinden ve kasıtlı olmayan
dikkatsizce hareketlerinden zarar görmeyecek şekilde güvenliği sağlanmış olmalıdır.

0.4.9 Bir kullanıcı belirli durumlarda dikkatsiz bir hareket yapabilir. Aynı anda iki dikkatsiz hareket ve/veya
asansörün kullanım talimatının ihlali ihtimali göz önüne alınmamıştır.

0.4.10 Bakım çalışmaları sırasında, normal olarak kullanıcıların erişemeyeceği bir güvenlik tertibatı bilinçli
olarak devre dışı bırakılıyorsa, asansörün güvenli çalışması garanti edilemez. Ancak kullanıcıların güvenliğini
sağlamak için bakım talimatına uygun olarak tamamlayıcı tedbirler alınmalıdır.

Bakım personelinin bu konuda eğitildiği ve bakım talimatına uygun davrandığı kabul edilmektedir.

0.4.11 Yatay kuvvetler ve/veya enerjiler, bu standardın uygulanabilir maddelerinde dikkate alınması için
belirtilmiştir. Genellikle, bu standardda aksi belirtilmedikçe bir kişi tarafından uygulanan enerji, aşağıda
belirtilen eşdeğer statik kuvvetleri meydana getirir:

a) 300 N,
b) Çarpmanın meydana geldiği yerde: 1000 N.

0.4.12 Özel bir öneme sahip aşağıda belirtilenlerin dışındakilerle birlikte halatların tahrik kasnağı üzerinden
kontrolsüz olarak kayması dâhil, genel teknik kurallara ve bu standardın gereklerine göre imal edilmiş bir
mekanik tertibat, imalatçısı tarafından verilen talimatların tam olarak uygulanmış olması şartıyla tehlike
algılanması olmaksızın bir tehlike oluşturacak şekilde bozulmamalıdır:

a) Askı halatlarının kopması,


b) Yardımcı halatlar, zincirler ve kayışlarla bağlantıların tümünün gevşemesi ve kopması,
c) Tambur veya disk üzerinde frenleme etkisi uygulamasında görev alan elektromekanik frenin mekanik
bileşenlerden birinin arızalanması,
d) Ana tahrik elemanları ve tahrik kasnağı ile ilgili bir bileşenin arızalanması.
e) Hidrolik sistemde boru kırılması (hidrolik kaldırma ünitesi hariç tutulmuş),
f) Hidrolik sistemdeki küçük sızıntılar (hidrolik kaldırma ünitesi dâhil, bk. Madde 6.3.10).

0.4.13
Kabinin, en alt durak seviyesindeki sabit konumundan serbest düşmesi, yani tampona/tamponlara çarpması
öncesi, güvenlik tertibatının devreye girmeme ihtimali kabul edilebilir olarak değerlendirilmiştir.

0.4.14 Kabinin hızı elektrik şebekesinin frekansına bağlı ise bu hızın, beyan hızının %115’ini veya muayene
kontrolü ve dengeleme vb. için bu standardda belirtilen daha az bir hıza karşılık gelen hızı aşmadığı
varsayılmıştır.

0.4.15 Ağır donanımın kaldırılması için erişim tertibatları sağlanmıştır (bk. Madde 0.4.2 e)).

8
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

0.4.16 Makina alanındaki/alanlarındaki ve kuyudaki donanımın doğru çalışmasını sağlamak için, örneğin bu
donanımlar tarafından yayılan ısı hesaba katılarak kuyudaki ve makina alanındaki/alanlarındaki ortam
sıcaklığının, +5 °C ile +40 °C arasında korunduğu varsayılmıştır.

Not— HD 60364-5-51, kod AA5’e bakılmalıdır.

0.4.17 Asansör kuyusu, ulusal bina mevzuatına göre, imalatçısı tarafından belirtilen ısı çıkışı, asansörün
çevre şartları ve örneğin ortam sıcaklığı, nem, doğrudan güneş ışığı sınırları ve enerji tasarrufu gerekleri
nedeniyle Madde 0.4.16’da verilen binanın hava geçirmezliği dikkate alınarak uygun bir şekilde
havalandırılmıştır.

Not— Daha fazla bilgi için Madde 0.4.2’ye ve Madde E.3’e bakılmalıdır.

0.4.18 Çalışma alanlarına giriş yolları, yeterince aydınlatılmıştır (bk. Madde 0.4.2).

0.4.19 Bakım talimatlarına göre yerleştirilmiş olan asgari geçiş yolları, koridorlar, yangından kaçışlar vb.;
asansörün açık kapısı/kapağı ve/veya asansör kuyusu dışındaki çalışma alanlarındaki herhangi bir koruma
vasıtası tarafından engellenmesi ortadan kaldırılmıştır (bk. Madde 0.4.2).

0.4.20 Bir asansör üzerinde aynı anda birden fazla kişi çalıştığında, kişilerin birbirleri ile haberleşmesi için
yeterli iletişim vasıtası sağlanmıştır.

0.4.21 Özellikle mekanik, elektriksel veya düzenli servis ve bakım sırasında kaldırılması gereken fiziksel bir
bariyer vasıtasıyla diğer tehlikelere karşı koruma sağlamak için kullanılan koruyucuların kaide sistemi,
koruyucuya veya koruyucu kaldırıldığında donanıma bağlı kalması sağlanmıştır.

0.4.22 Hidrolik asansörlerin çalışmasında kullanılan akışkanlar, EN ISO 6743-4’e göre olmalıdır.

9
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

1 Kapsam
1.1 Bu standard, düşeyden 15°’den fazla eğimli olmayan kılavuz raylar arasında halatlarla, zincirlerle veya
hidrolik kaldırma ünitesi tertibatlarıyla asılı olan, insan taşıma veya insan ve yük taşınması için tasarlanmış bir
kabini olan, belirli duraklar arasında hizmet veren, halatla ve pozitif veya hidrolik tahrikli olan, kalıcı olarak
monte (tesis) edilmiş insan veya yük taşıyan yeni asansörlerin güvenlik gereklerini kapsar.

1.2 Bu standardın gereklerine ilave olarak özel durumlarda tamamlayıcı gerekler göz önüne alınmalıdır
(muhtemel patlayıcı ortam, sıra dışı iklim şartları, deprem şartları, tehlikeli yüklerin nakliyesi, vb.).

1.3 Bu standard aşağıdakileri kapsamaz:


a) Aşağıdaki özelliklere sahip asansörleri:
1) Madde 1.1’de belirtilenlerden farklı tahrik sistemlerine sahip olanlar,
2) Beyan hızı ≤ 0,15 m/s olanlar.
b) Aşağıdaki özelliklere sahip hidrolik asansörleri:
1) Beyan hızı 1 m/s’yi aşanlar,
2) Basınç tahliye vanasının ayarı (Madde 5.9.3.5.3) 50 MPa’yı aşanları.
c) Mevcut binalardaki2) insan veya yük taşıyan yeni asansörleri, bina kısıtlamaları ile uygulamaya konan
sınırlamalar nedeniyle bazı şartlarda EN 81-20’nin bazı gereklerini karşılamaz ve EN 81-21 dikkate alınmalıdır.
d) Bina içerisinde teleferik tipi durmaksızın yavaş hareket eden yük taşıyıcı açık kabin (Paternosters), maden
asansörleri, tiyatro asansörleri, otomatik depolama cihazları taşıma kafesleri türündeki taşıma cihazları, binalar
ve kamu çalışma yerleri, gemilerin yük kaldırıcıları, denizde arama veya sondaj platformları için asansörler ve
yük kaldırıcıları, inşaat ve bakım cihazlarını veya rüzgar türbinlerindeki asansörleri.
e) Bu standard uygulamaya konmadan önce tesis edilen bir asansörde yapılan önemli değişiklikleri (bk.
Ek C).
f) Asansörlerin nakliye, montaj, onarım ve söküm işleri sırasındaki güvenlik ile ilgili hususları.

Bununla birlikte, bu standard bu hususlarda bir temel olarak alınabilir.

Asansörün güvenli kullanımıyla ve bakımıyla ilgili zararlı olarak kabul edilen seviyede bulunmadığında gürültü
ve titreşimler, bu standardda dikkate alınmamaktadır (ayrıca bk. Madde 0.4.2).

1.4 Bu standardın yayımı tarihinden önce tesis edilen, insan ve yük taşıyan asansörlere bu standard
uygulanmaz.

2 Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar


Aşağıdaki atıf dokümanları tamamen veya kısmen, bu dokümanın uygulanması için zaruridir. Tarih belirtilen
atıflarda, belirtilmiş olan baskı geçerlidir. Tarih belirtilmemiş atıflarda, atıf yapılan dokümanın en son baskısı
(tadiller dâhil) kullanılır.

EN 81-28, Safety rules for the construction and installation of lifts — Lifts for the transport of persons and
goods — Part 28: Remote alarm on passenger and goods passenger lifts – (Asansörler - Yapım ve montaj için
güvenlik kuralları — Yolcu ve yük asansörleri — Bölüm 28: Yolcu ve yük asansörlerinde uzaktan alârm)
EN 81-50:2014, Safety rules for the construction and installation of lifts — Examinations and tests — Part 50:
Design rules, calculations, examinations and tests of lift components –( Asansörlerin yapımı ve kurulumu için
güvenlik kuralları — Muayene ve deneyleri— Bölüm 50: Asansör bileşenlerinin tasarım kuralları, hesapları,
muayeneleri ve deneyleri)
EN 81-58, Safety rules for the construction and installation of lifts — Examinations and tests - Part 58:
Landing door fire resistance test – (Asansörler — Yapım ve montaj için güvenlik kuralları — Muayene ve
deneyler — Bölüm 58: Kat kapıları için yangına karşı dayanıklılık deneyi)

2)
Mevcut binalar, asansör yapımına karar verilmeden önce kullanılan veya kullanılmış olan bir yapıdır. İçi
tamamen yenilenen bir bina, yeni bir bina olarak kabul edilmelidir.

10
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

EN 131-2:2010+A1:2012, Ladders — Requirements, testing, marking – (Merdivenler — Bölüm 2: Özellikler,


deneyler, işaretleme)
EN 1993-1-1, Eurocode 3 — Design of steel structures — Part 1-1: General rules and rules for buildings –
(Eurocode3: Çelik yapıların projelendirilmesi — Bölüm 1-1: Genel kurallar ve bina kuralları)
EN 10305-1, Steel tubes for precision applications — Technical delivery conditions — Part 1: Seamless cold
drawn tubes – (Çelik borular — Hassas uygulamalar için — Teknik teslim şartları — Bölüm 1: Soğuk çekilmiş
dikişsiz borular)
EN 10305-2, Steel tubes for precision applications — Technical delivery conditions — Part 2: Welded cold
drawn tubes – (Çelik borular — Hassas uygulamalar için — Teknik teslim şartları — Bölüm 2: Soğuk çekilmiş
dikişli borular)
EN 10305-3, Steel tubes for precision applications — Technical delivery conditions — Part 3: Welded cold
sized tubes – (Çelik borular — Hassas uygulamalar için — Teknik teslim şartları — Bölüm 3: Soğuk
ölçülendirilmiş dikişli borular)
EN 10305-4, Steel tubes for precision applications — Technical delivery conditions — Part 4: Seamless cold
drawn tubes for hydraulic and pneumatic power systems – (Çelik borular — Hassas uygulamalar için — Teknik
teslim şartları — Bölüm 4: Hidrolik ve pnömatik güç sistemleri için soğuk çekilmiş dikişsiz borular)
EN 10305-5, Steel tubes for precision applications — Technical delivery conditions — Part 5: Welded cold
sized square and rectangular tubes – (Çelik borular — Hassas uygulamalar için — Teknik teslim şartları —
Bölüm 5: Soğuk ölçülendirilmiş, dikişli, kare ve dikdörtgen kesitli borular )
EN 10305-6, Steel tubes for precision applications — Technical delivery conditions — Part 6: Welded cold
drawn tubes for hydraulic and pneumatic power systems – (Çelik borular — Hassas uygulamalar için — Teknik
teslim şartları — Bölüm 6: Hidrolik ve pnömatik güç sistemleri için soğuk çekilmiş, dikişli borular)
EN 12015, Electromagnetic compatibility — Product family standard for lifts, escalators and moving walks —
Emission – (Elektromanyetik uyumluluk — Asansörler, yürüyen merdivenler ve yürüyen bantlar için ürün ailesi
standardı — Emisyon)
EN 12016, Electromagnetic compatibility — Product family standard for lifts, escalators and moving walks —
Immunity – (Elektromanyetik uyumluluk — Asansörler, yürüyen merdiven ve bantlar için ürün aile standardı –
Bağışıklık)
EN 12385-5, Steel wire ropes — Safety — Stranded ropes for lifts – (Çelik tel halatlar — Güvenlik — Bölüm 5:
Asansörler için halatlar)
EN 12600:2002, Glass in building — Pendulum test — Impact test method and classification for flat glass –
(Cam — Yapılarda kullanılan — Sarkaç deneyi — Düz cam için çarpma deneyi ve sınıflandırma)
EN 13015, Maintenance for lifts and escalators — Rules for maintenance instructions – (Asansör ve yürüyen
merdivenlerin bakımı — Bakım talimatları için kurallar)
EN 13501-1, Fire classification of construction products and building elements — Part 1: Classification using
data from reaction to fire tests – (Yapı mamulleri ve yapı elemanları, yangın sınıflandırması Bölüm 1: Yangın
karşısındaki davranış deneylerinden elde edilen veriler kullanılarak sınıflandırma)
EN 50205, Relays with forcibly guided (mechanically linked) contacts – (Zorlamalı, kılavuzlu kontakları bulunan
röleler (mekanik olarak bağlanmış))
EN 50214, Flat polyvinyl chloride sheathed flexible cables – (Kablolar — Polivinil klorür kılıflı— Yassı, bükülgen)
EN 50274, Low— voltage switchgear and controlgear assemblies — Protection against electric shock
— Protection against unintentional direct contact with hazardous live parts – (Alçak gerilim anahtarlama ve
kontrol düzeni üniteleri— elektrik çarpmasına karşı koruma — Tehlikeli gerilimli bölümlere istenmeden yapılan
doğrudan temasa karşı koruma)
EN 60204-1:2006, Safety of machinery — Electrical equipment of machines — Part 1: General requirements
(IEC 60204-1:2006) – (Makinalarda güvenlik — Makinaların elektrik donanımı — Bölüm 1: Genel kurallar)
EN 60529, Degrees of protection provided by enclosures (IP Code) (IEC 60529) – (Mahfazalarla sağlanan
koruma dereceleri (IP kodu))
EN 60664-1, Insulation coordination for equipment within low-voltage systems — Part 1: Principles,
requirements and tests (IEC 60664-1) – (Yalıtım koordinasyonu — Alçak gerilim sistemlerinde kullanılan
donanımlar için — Bölüm 1: İlkeler, kurallar ve deneyler)

11
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

EN 60947-4-1:2010, Low-voltage switchgear and controlgear — Part 4: Contactors and motor —starters -
Section 1: Electromechanical contactors and motor-starters (IEC 60947-4-1:2009) – (Alçak gerilim anahtarlama
düzeni ve kontrol düzeni — Bölüm 4-1: Kontaktörler ve motor yol vericileri — elektromekanik kontaktörler ve
motor yol vericileri)
EN 60947-5-1:2004, Low-voltage switchgear and controlgear — Part 5-1: Control circuit devices and switching
elements — Electromechanical control circuit devices (IEC 60947-5-1:2003) – (Alçak gerilim anahtarlama ve
kontrol düzenleri— Bölüm 5-1: Devre kontrol cihazları ve anahtarlama elemanları — Elektromekanik devre
kontrol cihazları)
EN 60947-5-5, Low-voltage switchgear and controlgear — Part 5-5: Control circuit devices and switching
elements — Electrical emergency stop device with mechanical latching function (IEC 60947-5-5) – (Alçak gerilim
anahtarlama düzeni ve kontrol düzeni — Bölüm 5-5: Devre kontrol cihazları ve anahtarlama elemanları—
Mekanik mandallama fonksiyonlu elektrikli acil durdurma cihazı)
EN 61310-3, Safety of machinery - Indication, marking and actuation — Requirements for the location and
operation of actuators (IEC 61310-3) – (Makinalarda güvenlik— Gösterim, işaretleme ve harekete geçirme—
Bölüm 3: Harekete geçirici mekanizmaların yerleştirilmesi ve çalıştırılması için kurallar)
EN 61800-5-2:2007, Adjustable speed electrical power drive systems — Part 2: Safety requirements.
Functional (IEC 61800-5-2:2007) – (Hızı ayarlanabilir elektrikli güç tahrik sistemleri — Bölüm 5-2: Güvenlik
kuralları — Fonksiyonel)
EN 61810-1, Electromechanical elementary relays — Part 1: General requirements (IEC 61810-1) –
(Elektromekanik temel röleler — Bölüm 1: Genel özellikler)
EN ISO 12100:2010, Safety of machinery — General principles for design — Risk assessment and risk
reduction (ISO 12100:2010)— (Makinalarda güvenlik — Tasarım için genel prensipler — Riskin
değerlendirilmesi ve azaltılması (ISO 12100:2010))
EN ISO 13857:2008, Safety of machinery — Safety distances to prevent danger zones being reached by the
upper and lower limbs (ISO 13857:2008) – (Makinalarda güvenlik — Kol ve bacakların erişebileceği bölgelerde
tehlikenin önlenmesi için güvenlik mesafeleri)
HD 60364-4-41:2007, Low voltage electrical installations — Part 4-41: Protection for safety — Protection
against electric shock (IEC 60364-4-41:2005) – (Alçak gerilim elektrik tesisleri — Bölüm 4 - 41: Güvenlik için
koruma — Elektrik çarpmasına karşı koruma)
HD 60364-4-42:2011, Low voltage electrical installations — Part 4-42: Protection for safety — Protection
against thermal effects (IEC 60364-4-42:2010) – (Alçak gerilim elektrik tesisati — Bölüm 4-42: Güvenlik için
koruma — Isıl etkilere karşı koruma)
HD 60364-6:2007, Low voltage electrical installations — Part 6: Verification (IEC 60364-6:2006) – (Alçak gerilim
elektrik tesisleri — Bölüm 6: Doğrulama)
IEC 60227-6, Polyvinyl chloride insulated cables of rated voltages up to and including 450/750 V — Part 6: Lift
cables and cables for flexible connections – (Kablolar— Polivinil klorür yalıtımlı— Beyan gerilimi en çok 450/750
v olan bölüm 6: Asansör kabloları ve bükülgen bağlantılar için kablolar)
IEC 60245-5, Rubber insulated cables – Rated voltages up to and including 450/750 V – Part 5: Lift cables –
(Kablolar— Kauçuk yalıtımlı— Beyan gerilimi en çok 450/750 v olan bölüm 5: Asansör kabloları)
IEC 60417, Database — Graphical symbols for use on equipment – (Cihazların üzerinde kullanılan grafik
semboller)
IEC 60617, Graphical symbols for diagrams – (Diyagramlarda kullanılan grafik semboller)
ISO 1219-1, Fluid power systems and components — Graphic symbols and circuit diagrams — Part 1:
Graphic symbols for conventional use and data-processing applications – (Akışkan güç sistemleri ve bileşenleri
— Grafik semboller ve devre şemaları — Bölüm 1: Klasik kullanım için grafik semboller ve veri işleme
uygulamaları)

3 Terimler ve tarifler
Bu standardın amaçları bakımından, aşağıdaki terimler ve tarifler uygulanır.

3.1 Kabin eteği


Kabin girişi veya alt durak kapısı eşiğinden aşağı doğru düşey doğrultuda uzanan düzgün bir kısım.

12
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

3.2 Yetkili kişi


Bakım, muayene veya kurtarma çalışmasını yapmak üzere yasaklı alana (makina alanları, makara dairesi ve
asansör kuyusu) girmesi için yetkilendirilmiş, asansörün çalıştırılmasından ve kullanılmasından sorumlu
gerçek veya tüzel kişi.

Not 1— Yetkili kişi, yetkilendirildikleri görevler için yetkin olmalıdırlar (ayrıca bk. Madde 3.7).

3.3 Kullanılabilir kabin alanı


Asansörün çalışması sırasında insan ve yükler için kullanılabilir olan kabinin alanı.

3.4 Dengeleme ağırlığı


Kabin kütlesinin tümünü veya bir kısmını dengeleyerek enerji tasarrufu sağlayan kütle.

3.5 Tampon
Akışanların veya yayların (veya benzer diğer vasıtaların) kullanıldığı bir frenleme tertibatı vasıtası içeren ve
hareket sonundaki durdurma tamponu.

3.6 Kabin
İnsanları ve/veya diğer yükleri taşıyan asansör ünitesi.

3.7 Yetkin kişi


Kullanıcıların kurtarılması veya asansörün bakımı veya muayenesi için gerekli çalışmaları güvenlik talimatlarıyla
yerine getiren, uygun eğitim almış ve bilgi ve pratik tecrübeye sahip nitelikli kişi.

Not 1— Yetkin kişinin sertifikasyonu için ulusal bir düzenleme gerekli olabilir.

3.8 Karşı ağırlık


Tahriki sağlayan kütle.

3.9 Doğrudan hareket eden asansör


Piston veya silindirin, kabine veya bunun iskeletine doğrudan bağlandığı hidrolik asansörü.

3.10 Aşağı yönlü vana


Kabinin alçalmasını kontrol etmek için hidrolik donanımındaki elektrikle kumanda edilen vana.

3.11 Tahrik kumanda sistemi


Asansörün çalışmasını kumanda eden ve izleyen sistem.

3.12 Elektrikli kayma önleme sistemi


Kayma tehlikesine karşı hidrolik asansörlerde alınan tedbirlerin bileşimi.

3.13 Elektrikli güvenlik zinciri


Elektrikli güvenlik cihazlarının biri devreye girdiğinde asansörü durduracak şekilde bağlanmış olan cihazların
tamamı.

3.14 Tam yük basıncı


En yüksek durak seviyesinde durmakta olan kabin ve beyan yükünde boru donanımı, hidrolik kaldırma ünitesi
tertibatı, vana bloğu vb. üzerine uygulanan statik basınç.

3.15 Yük taşıma asansörü


Genellikle, insanların nezaretinde esasen yüklerin (eşyaların) nakliyesi için tasarlanmış asansör.

3.16 Kılavuz rayları


Kabin, karşı ağırlık veya dengeleme ağırlığına kılavuzluk eden sabit asansör bileşenleri.

3.17 Kuyu üst boşluğu


Kabinin gittiği en üst durak seviyesi ile kuyunun tavanı arasındaki asansör kuyusu kısmı.

13
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

3.18 Hidrolik asansör


Doğrudan veya dolaylı olarak kabinin üzerinde etkili olan bir hidrolik kaldırma ünitesi tertibatına (çoklu motorlar,
pompalar ve/veya hidrolik piston ve silindir tertibatları kullanılabilir) hidrolik akışkanı ileten elektrikle tahrik
edilen bir pompadan kaldırma gücünü alan asansör.

3.19 Dolaylı olarak hareket ettirilen asansör


Piston veya silindirlerin, askı tertibatlarıyla (halatlar, zincirler) kabin iskeleti veya kabine bağlandığı hidrolik
asansör.

3.20 Asansör montajını gerçekleştiren


Asansör için binada ayrılmış nihai yere asansörü kurmak ve çalıştırmak için sorumluluk alan gerçek veya tüzel
kişi.

3.21 Ani etkili güvenlik tertibatı


Kılavuz raylar üzerindeki tam kavrama hareketinin yaklaşık olarak anlık gerçekleştiren güvenlik tertibatı.

3.22 Hidrolik kaldırma ünitesi (jack)


Bir silindir ve bir pistonun bileşiminden meydana gelen bir hidrolik tahrik ünitesi.

3.23 Lamine cam


Bir veya daha fazla plastik veya akışkan ara tabakalarla birbiriyle yapıştırılmasıyla meydana gelen iki veya daha
fazla cam katmanların her bir bütünü.

3.24 Kat seviyesine getirme


Duraklarda durma doğruluğunu sağlayan çalışma.

3.25 Kat seviyesine getirme doğruluğu


Kabinin yüklenmesi veya boşaltılması esnasında kabin eşiği ile durak zemini eşiği arasındaki düşey mesafe.

3.26 Asansör tahrik makinası


Asansörü hareket ettiren ve durduran, herhangi bir motor, dişli, fren, kasnak/zincir dişlileri ve tamburu (halat tahrikli
veya pozitif tahrikli asansör) içeren veya pompa, pompa motoru ve kumanda vanalarını (hidrolik tahrikli
asansörde) ihtiva eden ünite.

3.27 Makina dairesi


Tavan, duvarlar, zemin ve giriş kapı/kapılarıyla tam olarak sınırlandırılan ve makinanın bütün veya kısmi olarak
yer aldığı makina alanı.

3.28 Makina
Kumanda pano/panoları, tahrik sistemi, asansör tahrik makinası, ana anahtar/anahtarlar ve acil durum
müdahaleleri için tertibatlar gibi donanım.

3.29 Makina alanı


Asansör kuyusu içinde veya dışında makinayla ilişkili çalışma alanları dâhil makinaların tümünün veya bir
bölümünün yerleştirildiği hacim/hacimler.

Not 1— Bir makina kabini, ilişkili olduğu çalışma alan/alanları ile birlikte bir makina alanı olarak kabul edilir.

3.30 Bakım
Asansörün ömür çevrimi boyunca ve montajının tamamlanmasından sonra tesisin ve bileşenlerinin güvenliğini
ve tasarlanmış fonksiyonlarını yerine getirmesini sağlamak için gerekli tüm çalışmalar.

Bakım aşağıdakileri kapsayabilir:

a) Yağlama, temizleme vb.,


b) Kontrolleri,
c) Kurtarma çalışmalarını,
d) Kurulum ve ayar işlemlerini,

14
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

e) Aşınma veya kesilme nedeniyle meydana gelebilen ve tesisin karakteristiğini etkilemeyen bileşenlerin
tamir veya değişimi.

3.31 Tek yönlü vana


Sadece bir yönde akışa müsaade eden vana.

3.32 Tek yönlü debi kısıtlayıcı vana


Akışı bir yönde serbest bırakan, diğer yönde sınırlayan vana.

3.33 Hız regülâtörü


Asansör, önceden belirlenmiş hıza ulaştığında asansörün durmasına neden olan ve gerektiğinde güvenlik
tertibatını çalıştıran bir ünite.

3.34 Taşınan insan


Asansör kabini ile taşınan herhangi bir kişi.

3.35 Kenetlenme tertibatı


Kabinin aşağı yönde kontrolsüz hareketini durdurmaya ve kabini sabit destekler üzerinde sabit tutmaya yarayan
mekanik bir tertibat.

3.36 Kuyu alt boşluğu


Kabinin gidebildiği en alt durak seviyesinin altında bulunan asansör kuyusu kısmı.

3.37 Pozitif tahrikli asansör (tambur tahrikli dâhil)


Tambur ve halatlar veya dişliler ve zincirler ile doğrudan tahrik edilen (sürtünmeye bağlı olmayan) asansör.

3.38 Ön çalışma
Kabin kapı bölgesinde ve kapılar kapalı ve kilitli değilken, normal çalışma için asansör makinasına ve
fren/hidrolik vanaya çalışması için enerji verilmesi.

3.39 Basınç tahliye vanası


Akışkanı tahliye ederek basıncı önceden belirlenmiş bir değere sınırlayan vana.

3.40 Asansörler için güvenlikle ilgili uygulamalarda programlanabilir elektronik


sistem (PESSRAL)
Çizelge A.1’de listelenen güvenliğe ilişkin uygulamalarda kullanılan ve güç kaynakları, algılayıcılar, diğer veri giriş
cihazları, veri yolları, diğer iletişim yolları, harekete geçiriciler ve diğer çıktı cihazları gibi sistemin tüm elemanları
dâhil olmak üzere bir veya daha fazla programlanabilir elektronik cihazdan oluşan kumanda, koruma veya izleme
sistemi.

3.41 Kademeli devreye giren güvenlik tertibatı


Karşı ağırlıkta veya dengeleme ağırlığında meydana gelen kuvvetlerin kabul edilebilir bir değerde
sınırlandırılması için özel tedbirlerin alınmasını ve kılavuz rayları üzerinde frenleme etkisi ile yavaşlamanın
gerçekleştirilmesini sağlayan bir güvenlik tertibatı.

3.42 Makara dairesi


Makaraların yerleştirildiği ve hız regülâtörünün de bulunduğu ancak tahrik makinasının bulunmadığı oda.

3.43 Beyan yükü


Taşıma tertibatlarını içerebilen ve normal çalışmayı gerçekleştirilmesini sağlamak için tasarımlanmış yük (bk.
Madde 0.4.2).

3.44 Beyan hızı


Donanımın tesis edilmesi için kabinin, metre/saniye olarak ifade edilen kabin hızı (v):

Not 1— Hidrolik tahrikli asansörler için:

— vm Yukarı yönlü beyan hızı (m/s),


15
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

— vd Aşağı yönlü beyan hızı (m/s),


— vs Beyan hızları vm ve vd nin değerlerinden büyük olanının değeri (m/s).

3.45 Otomatik kat seviyelemesi


Asansör durduktan sonra, yükleme ve boşaltma sırasında düzeltilmiş durdurma konumunu sağlamak için çalışma.

3.46 Kurtarma çalışmaları


Kabin ve kuyu içinde mahsur kalmış kişiyi güvenli bir şekilde kurtarmak için yetkin kişiler tarafından
gerçekleştirilen gerekli özel faaliyetler.

3.47 Kısıtlayıcı vana


Kısıtlanmış bir kesitle giriş ve çıkışı birbirine bağlı olan vana.

3.48 Boru kırılma vanası


Vana boyunca, ayarlanan ilk değeri aşan ve önceden belirlenen akış yönünde büyük bir akışın neden olduğu
basınç düşmesinde otomatik olarak kapanacak şekilde tasarımlanmış vana.

3.49 Güvenlik devresi


Bir elektrikli güvenlik cihazının gereksinimini yerine getirmek için gerekli olan kontaklar ve/veya elektronik
bileşenleri içeren devre.

3.50 Güvenlik bileşeni


Kullanım sırasında bir güvenlik fonksiyonunu yerine getirmek için sağlanan3) bileşen.

3.51 Güvenlik tertibatı


Hız veya askı tertibatının kopması halinde devreye girerek kılavuz raylar üzerinde kabin, karşı ağırlık veya
dengeleme ağırlığını sabit tutan ve aşağı yöndeki hareketini durdurmak için mekanik bir tertibat.

3.52 Güvenlik bütünlüğü seviyesi (SIL)


Güvenlik bütünlüğü seviyesi 1’in en düşük, güvenlik bütünlüğü seviyesi 3’ün ise en yüksek seviyeyi temsil ettiği
ve güvenlikle ilgili programlanabilir elektronik sisteme tahsis edilmiş güvenlik fonksiyonlarının tam güvenlik
gereklerinin belirlenmesi için tedbir seviyesi (muhtemelen üçünden biri).

3.53 Güvenlik halatı


Askı tertibatının arızası durumunda güvenlik tertibatını çalıştırmak için kabine, karşı ağırlığa veya dengeleme
ağırlığına bağlanmış yardımcı halat.

3.54 Kapama vanası


Her iki yönde akışa izin veren veya akışı engelleyen, el ile çalıştırılan iki yollu vana.

3.55 Tek yönde etkili hidrolik kaldırma ünitesi


Bir yöndeki yer değiştirmenin, akışkanın etkisi ile sağlandığı ve diğer yöndeki yer değiştirmenin ise, yer çekimi
etkisiyle sağlandığı hidrolik kaldırma ünitesi.

3.56 İskelet
Askılama tertibatıyla bağlanmış ve kabin, karşı ağırlık veya dengeleme ağırlığını taşıyan metal çerçeve. Bu
iskelet, kabin duvarları ile bütünleşik olabilir.

3.57 Özel alet


Donanımın güvenli çalışma şartlarında kalmasını sağlamak için veya kurtarma çalışmalarında gerekli olan
donanıma mahsus bir alet.

3)
Asansör Direktifi kapsamında, güvenlik tertibatı, hız regülatörü, durak kapı kilitleri vb. içeren güvenlik
bileşenleri olarak kabul edilen unsurların bir listesi vardır. Bu standardın amaçları bakımından diğer bileşenler,

16
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

bunların güvenli çalıştığı tip deneyleri ile belgelendirilmesi hedeflendiğinde güvenlik bileşenleri olarak da kabul
edilebilir.

3.58 Durma doğruluğu


Kumanda sistemi tarafından kabinin gidilmesi istenen katta durdurulduğu anda kapılar tamamen açık
konumdayken kabin eşiği ile kat zemini (durak) eşiği arasındaki düşey mesafe.

3.59 Halat tahrikli asansör


Kaldırma halatlarının, makinanın harekete geçirme makarasının kanalları içinde sürtünme ile harekete geçirildiği
asansör.

3.60 Kabinle hareket eden kablo


Kabin ile sabit bir bağlantı noktası arasındaki çoklu ince kabloları içeren esnek elektrik kablosu.

3.61 Tip inceleme sertifikası


İncelemesi yapılan örnek asansöre uygulanabilir hükümlere bu asansörün uygunluk tespiti yapılarak
sertifikalandırılması için bir tip incelemesi gerçekleştiren onaylanmış kuruluş tarafından hazırlanan belge.

Not 1— Onaylanmış kuruluşun tip inceleme süreci ve tanımı için EN 81-50’ye bakılmalıdır.

3.62 Kontrolsüz kabin hareketi


Yükleme/boşaltma çalışması sırasındaki kabin hareketleri hariç olmak üzere duraktan uzakta kabin kapıların
açılması ile ilgili kabinin kontrol dışı hareketi.

3.63 Kilit açılma bölgesi


Durak seviyesinin altında ve üstünde bulunması gereken ve kabin zeminin, durak kapısı kilidinin açılması ile
ilgili etkinleştirmeyi sağlaması gereken bölge.

3.64 Kullanıcı
Asansör içinde bulunan, kabinin durağa gelmesini bekleyen ve yetkili kişiler dâhil asansörün montajını,
servisini ve kullanımını yapan kişiler.

3.65 Kuyu
Kabin, karşı ağırlık veya dengeleme ağırlığının içinde hareket ettiği boşluk. Bu boşluk; genellikle kuyu alt
boşluğu zemini, duvarları ve tavanı ile sınırlanmıştır.

4 Önemli tehlikelerin listesi


Bu Madde, tehlikenin ortadan kaldırılması veya azaltılması eylemlerini gerektiren makinaların bu tipi için önemli
olan tehlike değerlendirilmesi ile belirlenen ve bu standardın kapsamı ile ilgili olanlar ile birlikte önemli
tehlikeler, tehlikeli durumlar ve olayları içermektedir (bk. Çizelge 1).

17
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

Çizelge 1- Önemli tehlikelerin listesi

No EN ISO 12100:2010’nun Ek B’sinde listelenmiş olan tehlikeler İlgili maddeler


1 Aşağıdakiler nedeniyle mekanik tehlikeler:
Hızlanma, yavaşlama (kinetik enerji) 5.2.5; 5.3.6, 5.5.3; 5.6.2; 5.6.3; 5.6.6;
5.6.7; 5.8.2; 5.9.2;5.9.3

Sabit bir parçaya hareketli bir elemanın yaklaşımı 5.2.5; 5.2.6; 5.5.8
Nesnelerin düşmesi 5.2.5; 5.2.6
Yer çekimi (depolanan enerji) 5.2.5
Yerden yükseklik 5.3; 5.4.7; 5.5; 5.6
Yüksek basınç 5.4.2; 5.9.3; ayrıca bk. 1.3
Hareketli elemanlar 5.2; 5.3; 5.4; 5.5; 5.6; 5.7; 5.8
Dönen elemanlar 5.5.7; 5.6.2; 5.9.1
Pürüzlü, kaygan yüzey 5.2.1; 5.2.2; 5.4.7
Keskin kenarlar Asıl hedef değil – bk. 5.1.1

Kararlılık bk,0.4.3
Dayanıklılık bk. 0.4.3
Çarpışma tehlikesi 5.2.5; 5.3
Kesilme tehlikesi 5.3
Dolanma tehlikesi 5.5.7; 5.6.2; 5.9.1
Tehlikeye yaklaşma veya yakalanma 5.2.1; 5.3.1; 5.3.8; 5.4.11; 5.5.3; 5.5.7;
5.6.2; 5.9.1; 5.10.5;5.12.1

Darbe tehlikesi 5.8


- Kişilerin kayması, arıza yapması ve düşmesi (makina ile ilgili) 5.2.1; 5.2.2; 5.3.11; 5.4.7; 5.3; 5.5; 5.6

- Hareketlerin kontrolsüz genliği 5.2.1; 5.2.5; 5.5.6; 5.8


- Parçaların yetersiz mekanik dayanımından oluşan Bk. 0.4.3
- Makaraların, tamburların yetersiz tasarımından oluşan 5.5.3
- İnsan taşıyıcıdan kişinin düşmesi 5.3; 5.4.3; 5.4.6; 5.4.7
2 Elektriksel tehlikeler
Ark 5.11.2
Elektrik bulunan parçalar 5.2.6; 5.11.2; 5.12.1
Aşırı yük 5.10.4
Arıza şartlarında elektrikli hale gelen parçalar 5.10.1; 5.10.2; 5.10.3; 5.11.2
Kısa devre 5.10.3; 5.10.4, 5.11.1; 5.11.2
Isıl ışınım 5.10.1
3 Isıl tehlikeler
Alev 5.3.6
Yüksek veya düşük sıcaklığa sahip nesneler veya malzemeler 5.10.1
Isı kaynaklarından ışınım 5.10.1
4 Gürültüden dolayı oluşan tehlikeler İlgili değil (bk. Madde 1.3)
5 Titreşimden dolayı oluşan tehlikeler İlgili değil (bk. Madde 1.3)

18
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

Çizelge 1’in (devamı)

No EN ISO 12100:2010’nun Ek B’sinde listelenmiş olan İlgili maddeler


tehlikeler
6 Radyasyondan dolayı oluşan tehlikeler
Alçak frekanslı elektromanyetik radyasyon 5.10.1.1.3
Radyo frekanslı elektromanyetik radyasyon 5.10.1.1.3
7 Malzemelerden ve maddelerden oluşan tehlikeler
Yanabilirlik 5.4.4
Toz 5.2.1
Patlayıcılık Asıl hedef değil (bk. Madde 1.2)
Lif 0.4.3
Alevlenebilirlik 5.9.3
Akışkan 0.4.22; 5.2.1
8 Makina tasarımında ihmal edilen ergonomik prensiblerden
dolayı oluşan tehlikeler örneğin, aşağıdakilerden oluşan
tehlikeler gibi:

Giriş 5.2.1; 5.2.2; 5.2.4; 5.2.5; 5.2.6; 5.6.2; 5.9.3;


5.12.1
Göstergeler ve görsel ekran ünitelerinin tasarımı veya yerleşimi 5.2.6; 5.3.9; 5.12.1.1; 5.12.4

Kumanda tertibatının tasarımı, yerleşimi veya tanımlanması 5.4.8; 5.10.5; 5.10.8; 5.10.10; 5.12.1.1;
5.12.1.5
Efor 5.2.1; 5.2.3; 5.2.5; 5.2.6; 5.3.8; 5.3.12; 5.3.14;
5.4.7; 5.9.2
Yerel aydınlatma 5.2.1; 5.2.2; 5.2.6; 5.3.10; 5.4.10; 5.10.1;
5.10.5; 5.10.7;5.10.8
Tekrarlanan etkinlik 5.12.1
Görünürlük 5.2.5; 5.9.1; 5.12.1
9 Makinanın kullanıldığı bölgedeki çevre ile ilgili tehlikeler
Toz ve sis 5.2.1
Elektromanyetik bozunum 5.10.1
Nem 5.2.1, 5.2.6
Sıcaklık 5.2.1; 5.2.6; 5.3.12; 5.9.3; 5.10.4
Su 5.2.1; 5.2.6
Rüzgâr 5.7.2.3.1 a) 2)
Elektrik güç besleme arızası 5.2.1; 5.2.3; 5.2.4; 5.2.5; 5.2.6; 5.3.12; 5.4.3;
5.4.6; 5.6.2;5.9.2; 5.9.3; 5.12.1; 5.12.3
Kumanda devresi arızası 5.6.7
Bir enerji kesilme sonrası enerji beslemesinin yeniden 5.2.1; 5.2.6; 5.4.7; 5.6.2; 5.6.5; 5.6.6; 5.6.7;
sağlanmasında oluşan beklenmeyen çalışma, beklenmeyen 5.8; 5.10.5; 5.12.2
kontrolsüz çalışma/aşırı hız (veya herhangi benzer bozulma)

5 Güvenlik gerekleri ve/veya koruyucu önlemler


5.1 Genel

5.1.1 İnsan ve yük taşıyan asansörler, aşağıdaki maddelerde verilen güvenlik gereklerine ve/veya koruyucu
önlemlere uygun olmalıdır. Buna ilave olarak, insan ve yük taşıyan asansörler, bu standard tarafından
kapsanmayan (örneğin, keskin kenarlar) ancak önemli olmayan ilgili tehlikeler için EN ISO 12100’ün ilkelerine
uygun olarak tasarımlanmış olmalıdır.

5.1.2 Tüm etiketler, bildirimler, işaretlemeler ve çalışma talimatları, kalıcı olarak sabitlenmiş, silinmez,
okunaklı ve anlaşılır (gerektiğinde işaretlerin veya sembollerin ilave edilmesi) olmalıdır. Bunlar, dayanıklı
malzemeden yapılmalı, görünür bir yere yerleştirilmeli ve asansörün montajı yapıldığı ülkenin kabul edilmiş
lisanında/lisanlarında yazılmış olmalıdır.

19
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

5.2 Kuyu, makina alanları ve makara dairesi

5.2.1 Genel hükümler

5.2.1.1 Asansör donanımının düzenlenmesi

5.2.1.1.1 Tüm asansör donanımı, kuyu veya makina alanları veya makara dairesi içerisine yerleştirilmelidir.

5.2.1.1.2 Değişik asansörlerin parçaları, makina ve/veya makara dairesinde mevcutsa, her bir asansör; tüm
parçaları (makine, kumandaları, hız regülâtörü, anahtarlar vb.) için sürekli kullanılan bir numarayla, harfle veya
renkle tanımlanmış olmalıdır.

5.2.1.2 Kuyu, makina ve makara dairelerinin özel kullanımı

5.2.1.2.1 Kuyu, makina ve makara daireleri, asansörlerden farklı amaçlar için kullanılmamalıdır. Bunlar,
asansörünkilerinden farklı olan kanalları, kabloları veya tertibatları (cihazlar) içermemelidir.

Asansör kuyusu, makinası ve makara daireleri bununla birlikte aşağıdakileri içerebilir:

a) Buharlı ısıtma ve yüksek basınçlı suyla ısıtma hariç bu alanların iklimlendirilmesi için gerekli donanımı.
Bununla birlikte, ısıtma donanımlarının herhangi bir kontrol ve ayar tertibatları, kuyu dışına yerleştirilmelidir.

b) Elektrik donanımı için ve kazayla darbelere karşı uygun korunmuş, yüksek çalışma sıcaklığına sahip
(örneğin, 80 °C üstünde) yangın detektörleri veya söndürücüleri.

Yangın söndürücü sistemler kullanıldığında, bu yangın söndürücülerin etkin hale gelmesi; sadece asansör
durakta duruyorken ve asansör elektrik beslemesi ve aydınlatma donanımı otomatik bir şekilde yangın veya
duman tespit sistemi tarafından kapatıldığında mümkün olmalıdır.

Not— Bu tür duman, yangın tespiti ve yangın söndürücü sistemleri, bina yönetimi sorumluluğundadır.

5.2.1.2.2 Makine daireleri, asansörlerin diğer çeşitleri için makinalar (örneğin, sadece asansör parçalarını)
içerebilir.

5.2.1.2.3 Madde 5.2.5.2.3’e göre kısmi olarak kapatılmış asansör kuyuları olması durumunda bu kuyu,
aşağıdaki alanlar olarak kabul edilir:

a) Mahfazalar mevcutsa, iç mahfaza,

b) Mahfazaların olmadığı durumunda, asansörün hareket edebilir bileşenlerinden 1,50 m yatay mesafesi
dâhilinde olma.

5.2.1.3 Kuyu, makine alanları ve makara dairelerinin havalandırması


Kuyu, makine alanları ve makara dairesi, asansöre ait olanlardan farklı dairelerin havalandırılmasını sağlamak
için kullanılmamalıdır.

Havalandırma; elektrik kabloları ile birlikte motorlar ve donanım vb.; toz, zararlı dumanlar ve nemden korunmuş
olacak şekilde yapılmalıdır.

Not— Diğer kılavuz bilgi için Madde E.3’e bakılmalıdır.

5.2.1.4 Aydınlatma

5.2.1.4.1 Kabinin, kuyu içerisinde gidip gelmesi esnasında kabinin her hangi bir konumunda ve tüm kapıların
kapalı olması halinde bile aşağıdaki aydınlatma şiddetini sağlayacak şekilde kuyuda kalıcı monte edilmiş
elektrikli aydınlatma sağlanmış olmalıdır.

a) En az 50 lüks (lux), düşey izdüşümü içerisinde kabin çatısı üstünde 1,0 m,

b) En az 50 lüks (lux), çalışma alanları arasında bir kişinin ayakta durabildiği, çalıştığı ve/veya hareket
20
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

edebildiği her yerde kuyu boşluğu zemininden 1,0 m,

c) Kabin veya bileşenlerin oluşturduğu gölgelerin haricinde, a)’da ve b)’de belirtilen yerlerin dışında en az 20
lüks (lux).

Bunu elde etmek için, yeterli sayıda lambalar kuyu boyunca takılmalı ve gerekli olan yerlere ilave
lamba/lambalar kuyu aydınlatma sisteminin bir parçası olarak kabinin üst çatısına takılabilir.

Aydınlatma elemanları, mekanik hasara karşı korunmuş olmalıdır. Bu aydınlatma için elektrik beslemesi,
Madde 5.10.7.1’e uygun olmalıdır.

Not— Özel işler için geçici ilave aydınlatma gerekli olabilir (örneğin, el lambası gibi).

Lüks (lux) seviyesi okumaları yapıldığında ışıkölçer, en kuvvetli ışık kaynağına doğru yöneltilmelidir.

5.2.1.4.2 Makina alanları ve makara daireleri, kat seviyesinin her yerinde bir kişinin çalışması için ihtiyacı
olan en az 200 lüks (lux) ve çalışma alanları arasında hareket etmesi için kat seviyesinde 50 lüks (lux)
şiddetinde kalıcı montajı yapılmış elektrik aydınlatmasına sahip olmalıdır. Bu aydınlatma için elektrik
beslemesi, Madde 5.10.7.1’e uygun olmalıdır.

Not— Bu aydınlatma, kuyu aydınlatmasının bir parçası olabilir.

5.2.1.5 Kuyu alt boşluğunda, makina alanlarında ve makara dairelerindeki elektrik donanımı

5.2.1.5.1 Kuyu alt boşluğunda aşağıdakiler olmalıdır:

a) Kuyu alt boşluğuna ve kuyu boşluğu zemininden kapı/kapılar açılması halinde Madde 5.12.1.11’de verilen
gereklere uygun görünebilir ve erişilebilir durdurma cihaz/cihazları. Durdurma cihaz/cihazları aşağıdaki şekilde
yerleştirilmelidir:

1) 1,60 m’den daha az derinliğe sahip veya bu değere eşit kuyu alt boşlukları için durdurma anahtarı
aşağıdaki şekilde olmalıdır:

— En düşük kat durağı üstünde asgari 0,40 m ve kuyu boşluğu zemininden azami 2,0 m düşey mesafe
içinde,

— Kapı çerçevesi iç kenarından azami 0,75 m yatay mesafe içinde.

2) 1,60 m den daha büyük derinliğe sahip kuyu alt boşlukları için iki durdurma anahtarı aşağıdaki gibi
bulunmalıdır:

— Üstteki anahtar; en düşük durak zemininde asgari 1,0 m dikey mesafe içinde ve kapı çerçeve iç
kenarından azami 0,75 m yatay mesafe içinde,

— Kuyu boşluğu zemininden 1,20 m azami dikey mesafe içerisinde bulunan alttaki anahtar, bir
sığınak alanından kullanılabilir.

3) Durak kapıları dışında kuyu boşluğuna giriş kapağı olması halinde, kuyu boşluğu zemininden 1,20 m
yüksekteki giriş kapı çerçevesi iç kenarından azami 0,75 m yatay mesafe içerisinde bir tek durdurma
anahtarı sağlanmalıdır.

Kuyu boşluğuna verilen giriş ile aynı seviyede iki durak kapısı bulunması durumunda, bunlardan biri, giriş
donanımına sahip kuyu boşluğuna giriş kapısı olarak belirlenmelidir.

Not— Durdurma anahtarı, b)’de gerekli görülen muayene istasyonuyla birleştirilmiş olabilir.

b) Bir sığınma alanının 0,30 m içerisinde kullanılabilir ve Madde 5.12.1.5’e göre kalıcı montajı yapılmış
muayene kumanda istasyonu,

c) Bir soket çıkışı (Madde 5.10.7.2),

21
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

d) Giriş kat seviyesi üstünde asgari 1,0 m yüksekliğinde ve kuyu boşluğu giriş kapağı çerçevesi iç kenarından
0,75 m azami yatay mesafesi içerisinde konumlandırılmış kuyu aydınlatması (Madde 5.2.1.4.1) için
anahtarlama tertibatları.

5.2.1.5.2 Makina alanlarında ve makara dairelerinde aşağıdakiler bulunmalıdır:


a) Alanların ve boşlukların aydınlatma kumandası için uygun yükseklikte her bir erişilebilir noktaya yakın
yerleştirilmiş ve sadece yetkili kişilerce erişilebilir bir anahtar,

b) Her bir çalışma alanı için uygun bir yerde sağlanmış en az bir soket çıkışı (Madde 5.10.7.2),

c) Erişimin her bir noktasına yakın, makara dairesinde montajı yapılmış ve Madde 5.12.1.11’e uygun bir
durdurma tertibatı.

5.2.1.6 Acil durum çıkışı


Kuyuda mahsur kalmış kişi/kişilerin kurtulması için hiçbir vasıta sağlanmamışsa, EN 81-28’e göre alarm sistemi
için sığınma alanından/alanlarından kullanılabilecek şekilde alarm başlatma cihazları, mahsur kalma
tehlikesinin bulunduğu yerlerde montajı yapılmalıdır (bk. Madde 5.2.1.5.1, Madde 5.2.6.4 ve Madde 5.4.7).

Kuyu alanlarının dışındaki alanlarda mahsur kalma tehlikesi varsa, bu tür tehlikeler bina sahipleri ile
görüşülmelidir (bk. Madde 0.4.2 e)).

5.2.1.7 Donanımın taşınması


Uygun şekilde yerleştirilmiş ve güvenli çalışma yükleri belirtilmiş bir veya daha fazla askı nokta/noktaları; ağır
asansör donanımını kaldırmaya (bk. Madde 0.4.2 ve Madde 0.4.15) imkan vermek için uygun bir şekilde
konumlandırılmış olmalı ve makina alanlarında ve gerekirse kuyu tepesinde bulunmalıdır.

5.2.1.8 Duvarların, zeminin ve tavanın dayanımı

5.2.1.8.1 Kuyunun, makina alanlarının ve makara dairelerinin yapısı, millî bina mevzuatına uygun olmalı ve
tahrik makinasından, güvenlik tertibatının çalışması sırasında kılavuz raylarından, kabindeki dengesiz yük
durumunda, tamponların çalışmasından veya dengeleme halatı gergi tertibatından, kabinin yükleme ve
boşaltılmasından v.b. gelebilir yüklere en azından dayanabilecek şekilde olmalıdır (ayrıca bk. Madde E.1).

5.2.1.8.2 Kuyunun duvarları, 0,30 m x 0,30 m daire veya kare alanı üstünde düzgün dağıtılmış 1000 N
kuvvet, her iki yüzde herhangi bir nokta da duvara dik açıda uygulandığında aşağıda verilen bozulmalar
olmaksızın dayanabilecek şekilde mekaniksel bir dayanıma sahip olmalıdır:

a) 1 mm’den daha büyük kalıcı şekil bozulması,

b) 15 mm’den daha büyük elastik şekil bozulması.

5.2.1.8.3 Düz veya şekil verilmiş cam paneller, lamine edilmiş (katmanlı) camdan imal edilmelidir.

Bunlar ve bağlantı parçaları, kuyunun iç ve dış her iki tarafında herhangi bir noktadaki 0,30 mx 0,30 m alan
üzerinde yatay statik 1000 N kuvvete kalıcı şekil bozukluğu olmaksızın dayanmalıdır.

5.2.1.8.4 Kuyu boşluğu zemini; asılı kılavuz rayları hariç olmak üzere; kılavuz rayların kütlesi dolayısıyla ve
ayrıca kılavuz/kılavuzlara sabitlenmiş veya bağlanmış bileşenlere ve/veya acil durdurma (örneğin, raylar
üzerinde makina olduğunda dengeleme halatı gergi tertibatı nedeniyle tahrik makarasındaki yük) sırasında
meydana gelen herhangi ilave reaksiyona (N) bağlı olarak oluşan ve kılavuz ray klipsleri (kelepçeleri)
tarafından uygulanan kuvvet ile güvenlik tertibatının dereye girmesi esnasındaki tepkiye ve herhangi bir itmeye
bağlı olarak oluşan herhangi bir ek yük nedeniyle meydana gelen kuvvete her bir kılavuz rayı altında
dayanabilmelidir (bk. Madde 5.7.2.3.5).

5.2.1.8.5 Kuyu boşluğu zemini, aşağıdaki eşitlikte ifade edilen kabin tamponlarının toplam sayıları arasında
düzgün dağıtılmış tam yüklü kabin kütlesi nedeniyle uygulanan statik yükün dört katına dayanacak kabin
tamponu destekleri altında dayanabilmelidir:

F 4 g n P Q



22
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

Burada,

F Toplam dikey kuvvet (N),


gn Serbest düşmenin standart ivmesi [9,81 (m/s2)],
P Boş kabinin ve kabin tarafından desteklenen bileşenlerin kütlesi, örneğin, hareketli gezici kablo parçaları,
dengeleme halatları/zincirleri (varsa) vb. (kg),
Q Beyan yükü (kütle), (kg).

5.2.1.8.6 Kuyu boşluğu zemini, eşitlikte ifade edilen karşı ağırlık tampon toplam sayıları arasında düzgün
dağıtılmış karşı ağırlık kütlesi nedeniyle uygulanan statik yükün dört katına karşı ağırlık tampon destekleri
altında dayanabilmelidir:

F 4 g n P q Q ,

Burada,

F Toplam dikey kuvvet (N),


gn Serbest düşmenin standart ivmesi [9,81 (m/s2)],
P Boş kabinin ve kabin tarafından desteklenen bileşenlerin kütlesi, örneğin, hareketli gezici kablo
parçaları, dengeleme halatları/zincirleri (varsa), vb. (kg),
Q Beyan yükü (kütle), kg,
q Beyan yükünün karşı ağırlık tarafından dengelenen miktarını gösteren denge faktörü.

5.2.1.8.7 Hidrolik asansörlerde kuyu boşluğu zemini, her bir hidrolik kaldırma ünitesine uygulanan yüklere
ve kuvvetlere (N) karşı her bir ünite altında dayanabilmelidir.

5.2.1.8.8 Hidrolik asansörlerde, kenetlenme tertibatının çalışması sırasında sabitlenmiş durdurmalardan


kaynaklanan toplam dikey kuvvet, aşağıdaki formüle göre yaklaşık olarak bulunabilir:

a) Enerji biriktiren tip tamponlarla donatılmış kenetlenme tertibatı:

3. 𝑔𝑛 . (𝑃 + Q)
𝐹=
𝑛
b) Enerjiyi dağıtan tip tamponlarla donatılmış kenetlenme tertibatı:

2. 𝑔𝑛 . (𝑃 + Q)
𝐹=
𝑛

Burada;

F Kenetlenme tertibatının çalışması sırasında sabitlenmiş durdurmalardan


kaynaklanan toplam dikey kuvvet (N),
gn Serbest düşmenin standart ivmesi [9,81 (m/s2)],
n Kenetlenme tertibat sayısı,
P Boş kabinin ve kabin tarafından desteklenen bileşenlerin kütlesi, örneğin, hareketli gezici kablo
parçaları, dengeleme halatları/zincirleri (varsa) vb. (kg),
Q Beyan yükü (kütle), kg.

5.2.1.9 Duvarların, zeminlerin ve tavanların yüzeyleri


Kuyuların, makina ve makara dairelerinin duvarları, zeminleri ve tavanının yüzeyleri, toz oluşturmayan
(örneğin, beton, tuğla veya briket gibi) dayanıklı malzemeden olmalıdır.

23
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

Bir kişinin, çalışma alanları arasında hareket etmesi veya çalışması için gerekli zemin yüzeyi, kaygan olmayan
malzemeden olmalıdır.

Not 1— Kılavuz bilgi için EN ISO 14122-2, Madde 4.2.4.6’ya bakılmalıdır.

Çalışma alanlarının zemini, herhangi bir tampon ve kılavuz ray temeli ve su tahliye tertibatı hariç olmak üzere
yaklaşık aynı seviyede olmalıdır.

Kılavuz ray bağlantı elemanların, tamponların, herhangi bir ızgara vb. montajının yapılmasından sonra, kuyu
boşluğuna, su sızıntısı engellenmiş olmalıdır.

Hidrolik asansörler için güç ünitesinin yerleştirildiği alan ve kuyu boşluğu; bir sızıntı veya kaçak olduğunda bu
sızıntı ve kaçak engellenecek şekilde ve makinaların yerleştirildiği bu alanlarda biriken tüm sıvının tahliyesi
mümkün olacak şekilde tasarımlanmalıdır.

Not 2— Milli düzenlemeler, bina içinde hidrolik boru donanımı planında güvenlik gerektirebilir.

5.2.2 Kuyu, makina alanlarına ve makara dairelerine giriş

5.2.2.1 Kuyu, makina alanları ve makara dairesi ve ilgili alanlar erişilebilir olmalıdır. İmkânlar, sadece yetkili
kişilerin kabin içerisinden başka alanlara da erişime müsaade edecek şekilde hazırlanmış olmalıdır.

Ayrıca Ek D’ye bakılmalıdır.

5.2.2.2 Kuyuya veya makina alanlarına ve makara dairesine erişime imkân veren herhangi bir kapı/kapağa
bitişik giriş yolu, kalıcı şekilde montaj edilmiş en az 50 lüks (lux) şiddetindeki elektrik lambası tesisatı ile
aydınlatılmış olmalıdır.

Not— Milli düzenlemeler (mevzuat), 50 lüks (lux)’den daha büyük aydınlatma seviyesi gerektirebilir.

5.2.2.3 Bakım ve kurtarma için tasarımlanan asansör erişimleri özel tesis sayesinde gerçekleşiyorsa, bu
durumda yetkili kişilerin tesise kalıcı erişimi ve ilgili talimatlar sağlanmış olmalıdır.

İmalatçı/montajı gerçekleştiren; giriş, yangın, insan sıkışması ve ayrıca özel tesis içinden asansöre doğrudan
servis ve ayrıca güvenlik problemleri ile ilgili sözleşmenin farkında olması için bina
tasarımcısına/mimarına/sahibine bilgilendirme yapmalıdır (bk. Madde 0.4.2 müzakereler).

Not— Özel tesisler tertibatıyla giriş, milli düzenlemelere tabi olabilir.

5.2.2.4 Kuyu boşluğuna girmek için vasıtalar, aşağıdakilerden oluşmalıdır:

a) Kuyu derinliğinin 2,50 m’yi aşması durumunda bir giriş kapısı,

b) Kuyu derinliğinin 2,50 m’yi aşmaması durumunda; ya bir giriş kapısı ya da durak kapısından kolayca
erişilebilir kuyu içerisinde taşınabilir bir merdiven.

Herhangi bir kuyu boşluğuna giriş kapısı, Madde 5.2.3’ün gereklerine uygun olmalıdır. Taşınabilir merdivenler,
Ek F’ye uygun olmalıdır.

Asansörün hareketli parçaları ile çarpışma konumunda taşınabilir merdiven kullanımındaki taşınabilir
merdivenin bir riske sahip olması halinde, bu taşınabilir merdiven depolama konumunda değilse, asansörün
çalışmasını engellemek için Madde 5.11.2’ye uygun olarak elektrikli güvenlik cihaz/cihazlarla donatılmalıdır.

Taşınabilir merdiven, kuyu boşluğu zemininde depolanmışsa, merdiven kendi depolanmış konumunda iken,
kuyu boşluğu tüm sığınma alanları muhafaza edilmelidir.

5.2.2.5 Makina alanlarına ve makara dairelerine, kişilerin güvenli girişi sağlanmalıdır. Bu giriş tercihen
tamamen merdivenlerle gerçekleştirilmelidir. Sabit merdiven konulmasının mümkün olmadığı durumlarda,
aşağıdaki gerekleri sağlamak için taşınabilir merdivenler kullanılmalıdır:

24
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

a) Makina alanlarına ve makara dairelerine giriş, merdivenle erişebilirlik seviyesinden 4 m’den daha fazla bir
seviyede olmamalıdır.

Taşınabilir merdivenle 3 m yüksekliği aşan erişimlerde düşmeye karşı koruma sağlanmış olmalıdır.
b) Taşınabilir merdivenler, hareket etmeyecek bir şekilde kalıcı olarak veya en az halatla veya zincirle girişe
tespit edilmelidir.

c) Yükseklikleri 1,50 m den büyük olan taşınabilir merdivenler, yatayla 65° ilâ 75° arasında bir açı oluşturmalı
ve girişe yerleştirildiğinde kaymaya veya devrilmeye elverişli olmamalıdır.

d) Taşınabilir merdivenin net genişliği en az 0,35 m, basamakların derinliği en az 25 mm, düşey duran
taşınabilir merdiven olması durumunda basamaklar ile duvar arasındaki mesafe en az 0,15 m olmalıdır.
Basamaklar, 1500 N’dan az olmayan bir yüke göre tasarımlanmalıdır.

e) Taşınabilir merdivenin üst ucuna bitişik, bir elin kolayca ulaşabileceği mesafede en az bir adet el tutacağı
bulunmalıdır.

f) Taşınabilir bir merdivenin çevresinde 1,50 m yatay mesafe içerisinde, taşınabilir merdiven yüksekliğinden
daha fazla yükseklik nedeniyle düşme riski engellenmiş olmalıdır.

Not— Milli bina düzenlemeleri, sadece sabit merdivenlerle erişimi gerektirebilir.

5.2.3Giriş ve acil durum kapıları - Giriş kapakları – Muayene kapakları

5.2.3.1 Komşu durak kapısı eşikleri arasındaki mesafe 11 m’yi geçtiği takdirde, aşağıdaki şartlardan biri yerine
getirilmeli ve bu kısımlarda aşağıdakiler bulunmalıdır:

a) Ara acil durum kapıları veya

b) Madde 5.4.6.2’de belirtilene karşılık, her biri acil durum kapılarıyla donatılmış birbirine komşu (ardışık)
kabinler.

Not— “Ardışık”, tam açıklığa veya bitişik yapılandırılmış açıklığa bakılmaksızın, bitişik iki durak kapısına sahip
iki komşu kat manasında olarak anlaşılır.

5.2.3.2 Giriş ve acil durum kapıları, giriş kapakları ve muayene kapakları, aşağıdaki boyutlara sahip
olmalıdır:

a) Makina dairelerine ve kuyuya giriş kapıları, 2,0 m asgari yüksekliğe ve 0,60 m asgari genişliğe sahip
olmalıdır,

b) Makara dairelerine giriş kapıları, asgari 1,40 m yüksekliğe ve asgari 0,60 m genişliğe sahip olmalıdır,

c) Makina ve makara dairelerine kişiler için giriş kapakları, en az 0,80 x 0,80 m net geçişi sağlamalı ve karşı
dengelenmiş olmalıdır,

d) Acil durum kapıları; 1,80 m asgari yüksekliğe ve 0,50 m asgari genişliğe sahip olmalıdır,

e) Muayene kapakları; 0,50 m azami yüksekliğe ve 0,50 m azami genişliğe sahip olmalı ve kapak üzerinden
gerekli çalışmayı yapmak için yeterli boyutlara sahip olmalıdır.

5.2.3.3 Giriş ve acil durum kapıları ve muayene kapakları:

a) Kuyu veya makina veya makara dairesinin içine doğru açılmamalıdır,

b) Anahtarla kilitlenme, anahtarsız tekrar kapatılma ve tekrar kilitlenme özelliğine sahip olmalıdır,

c) Kilitlenmiş olsa bile kuyu, makina veya makara dairesi içinden anahtarsız açılabilme özelliği olmalıdır.

d) Madde 5.11.2’ye uygun olarak kapatılmış konumu kontrol eden elektrikli güvenlik tertibatına sahip olmalıdır.

25
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

Bir elektrikli güvenlik tertibatı; kuyu boşluğu kapı/kapıları tehlikeli bölgeye girişi sağlamıyorsa, makina ve
makara dairelerine giriş kapı/kapılarında ve kuyu boşluğuna (Madde 5.2.2.4) giriş kapı/kapılarında gerekli
değildir. Normal işletmede kabinin, karşı ağırlığın veya dengeleme ağırlığının patenleri, etekleri vb. dahil en alt
kısımları ile kuyu zemini arasında en az 2,0 m mesafe varsa, bu gerek yerine getirilmiş sayılır.

Kabin seyir kablosu, dengeleme halat veya zincirleri ile bunlara ait gereçler, hız regülatörüne ait gergi tertibatı
ve benzeri tertibatın varlığı tehlike tehdidi olarak görülmez.

e) Deliksiz olmalı ve mekanik dayanıklılık açısından durak kapılarının aynı özelliklerine sahip bulunmalı ve ilgili
binanın yangından korunması için geçerli düzenlemelere uygun olmalıdır.

f) Kuyunun dış yüzeyinin herhangi bir noktasında dikey olarak 0,30 m x 0,30 m yuvarlak veya kare şeklinde bir
alan üzerinde eşit olarak dağılacak 1000 N’luk bir kuvvet uygulandığında oluşan mekanik dayanıma sahip
olmalı, 15 mm’den daha büyük elastik şekil değiştirme olmaksızın dayanmalıdır.

5.2.3.4 Giriş kapakları kapalı olduğunda, herhangi bir yerdeki 0,20 m x 0,20 m alan üzerinde 2000 N yükü
taşıyabilmelidir.

Kapaklar aşağı doğru açılmamalıdır. Menteşeler varsa kancasız tipte olmalıdır.

Sadece malzeme girişi için kullanılan kapaklar, içeriden kilitlenmiş olabilir.

Döşeme kapağı açık durumda iken, insanların düşmesine karşı tedbirler alınmalı (örneğin, bir korkuluk) ve
kapakların, ezilme çarpma tehlikesine neden olabilecek şekilde kapatılması önlenmelidir (örneğin, karşı ağırlık
ile).

Not— Ulusal düzenlemeler, düşmelerden bu tür korunum için özel bir yüksekliği gerektirebilir.

5.2.4 Uyarılar

5.2.4.1 Asgari olarak aşağıdaki ifade yazısı bulunan bir uyarı:

“Asansör Makinası – Tehlike


Yetkisiz kişilerin girişi yasaktır”

Makina ve makara dairelerine giriş kapıları veya kapaklarının (durak kapıları ve acil durum ve deney
panellerinin kapıları hariç) dış tarafına sabitlenmelidir.

Kapakların kullanılması halinde, kapağı kullananların görebileceği şekilde aşağıdaki gibi sürekli görülebilir bir
uyarı:

“Düşme tehlikesi – Kapağı kapalı tutunuz””

5.2.4.2 Kuyunun dış tarafında, varsa giriş kapılarına ve acil durum kapılarına yakın, aşağıdaki gibi bir uyarı
bulunmalıdır:

“Asansör kuyusu – Tehlikeli


Yetkisiz kişilerin girişi yasaktır”

5.2.5 Asansör kuyusu

5.2.5.1 Genel hükümler

5.2.5.1.1 Kuyuda, bir veya daha fazla asansör kabinleri bulunabilir.

5.2.5.1.2 Karşı ağırlık veya dengeleme ağırlığı, kabin gibi aynı kuyuda bulunmalıdır.

5.2.5.1.3 Hidrolik asansörlerde hidrolik kaldırma üniteler, kabin gibi aynı kuyuda olmalıdır. Bunlar, zemin
veya diğer alanlar içerisine genişleyebilir.

26
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

5.2.5.2 Asansör kuyusu mahfazaları

5.2.5.2.1 Genel
Bir asansör çevreden, aşağıdakiler ile ayrılmış olmalıdır:

a) Duvarlar, kuyu zemini ve kuyu tavanı veya


b) Yeterli boşluk.

5.2.5.2.2 Tamamen kapalı asansör kuyusu

5.2.5.2.2.1 Kuyu; deliksiz duvarlar, zemin ve tavan ile tamamen kapatılmış olmalıdır.

Sadece müsaade edilebilir açıklıklar:

a) Durak kapıları açıklıkları,


b) Girişin ve kuyuya acil durum kapılarının ve muayene kapaklarının açıklıkları,
c) Yangın esnasında gaz ve dumanın çıkması için yapılmış menfezlerin açıklıkları,
d) Havalandırma açıklıkları,
e) Asansörün fonksiyonu için kuyu ile makina veya makara daireleri arasındaki gerekli açıklıklar.

5.2.5.2.2.2 Kuyu içerisinden bir duvardan veya genişliği 0.15 m’den daha büyük olan yatay kirişten herhangi
bir yatay çıkıntı ve ayırıcı kirişler dâhil, Madde 5.4.7.4’e uygun olarak bir kabin üst korkuluğu ile giriş
engellenmediği sürece, bir insanın orada ayakta durması engellenmiş olmalıdır.

Koruma tedbirleri aşağıdaki gibi olmalıdır:

a) 0,15 m’den daha büyük olan çıkıntı, yatayla en az 45° açı ile pahlanmış olmalıdır veya

b) Dairesel veya dikdörtgen bölümde 5 cm² lik bir yüzey üzerinde herhangi bir noktada saptırıcıya dik açıyla
uygulanan düzgün dağıtılmış 300 N’luk bir kuvvete dayanabilen yatayla asgari 45° açıya sahip eğimli yüzey
olacak şekilde şekillendirilmiş bir saptırıcı, aşağıdaki şekil değiştirmeler olmaksızın dayanabilmelidir:

— Kalıcı bir şekil değiştirme olmaksızın,

— 15 mm’den daha büyük elastik şekil değiştirme olmaksızın.

5.2.5.2.3 Kısmi mahfazalı asansör kuyusu


Asansör kuyusunun kısmi mahfazalı olması gereken yerlerde, (örneğin, büyük galeri veya avlulardaki, bina
kuleleri vb. panorama asansörleri), aşağıda verilenler uygulanır:
a) Normal olarak insanların girebileceği yerlerde, bu yerlerdeki insanları korumak için mahfaza yüksekliği
aşağıda belirtilen durumlarda yeterli olmalıdır:

1) Asansörün hareketli parçaları nedeniyle tehlikeli olma ve

2) Doğrudan veya elde tutulan cisimlerle kuyu içindeki asansör donanımına ulaşılarak asansörün güvenli
çalışmasına müdahale.

b) Yükseklik, Şekil 1 ve Şekil 2’ye uygun olarak aşağıdaki şartlar yerine geldiğinde yeterli sayılır:

1) Durak kapılarının olduğu tarafta asgari 3,50 m,

2) Diğer kenarlarda asgari 2,50 m ve buna ek olarak asansörün hareketli parçalarına olan yatay mesafe
asgari 0,50 m.

Asansörün hareketli parçalarına olan yatay mesafe 0,50 m’yi aşarsa, bu 2,50 m değeri; 2,0 m’lik yatay bir
mesafede en az 1,10 m yükseklik olacak şekilde tedricen azaltılabilir:

c) Mahfaza duvarları deliksiz olmalıdır,


27
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

d) Mahfaza duvarları; katların veya merdivenlerin veya platformların kenarından azami 0,15 m mesafede
yerleştirilmiş olmalıdır (bk. Şekil 1) veya Madde 5.2.5.2.2.2’ye uygun olarak korunmuş olmalıdır,

e) Başka cihazların, asansörün çalışmasını etkilememesi için gerekli tedbirler alınmalıdır (bk. Madde 5.2.1.2.3
b) ve Madde 7.2.2 c)),

f) Dış hava etkilerine açık olan asansörlerde özel tedbirler alınmalıdır (bk. Madde 0.4.5) örneğin, bir binanın
dış cephesine kurulan duvar üzerinde hareket eden asansörler gibi.

Açıklama
C Kabin
D Asansörün hareketli parçalara olan mesafesi (bk. Şekil 2)
H Mahfaza yüksekliği
Şekil 1 – Kısmi mahfazalı asansör kuyusu

Şekil 2 – Kısmi mahfazalı asansör kuyusu – Mesafeler.


28
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

5.2.5.3 Asansör kuyu duvarlarının ve bir kabin girişine bakan durak kapılarının yapımı

5.2.5.3.1 Asansör kuyusu iç yüzeyi ile kabin eşiği veya kabin kapısının çerçevesi veya sürgülü kapılarda
kapanan kenar arasındaki yatay açıklık, kuyunun tam yüksekliği üzerinden 0,15 m’yi aşmamalıdır (bk.
Şekil 3).

Aşağıda verilen mesafe:

a) 0,5 m’yi aşmayan bir yükseklik üzerinden 0,2 m’ye kadar uzatılabilir. İki ardışık durak kapısı arasındaki bu
tür girintiler birden fazla olmamalıdır,

b) Düşey hareketli sürgülü durak kapılarıyla donatılmış yük asansörlerinde, bütün seyir hareketi mesafesi
boyunca 0,2 m uzatılabilir,

c) Madde 5.3.9.2’ye göre mekanik olarak kilitlenen ve sadece bir durak kapısının kilit açılma bölgesinde
açılabilen bir kapı ile kabinin donatıldığı durumlarda bu mesafe sınırlanmamıştır.

Asansörün çalışması, Madde 5.12.1.4 ve Madde 5.12.1.8‘deki durumlar haricinde, otomatik olarak ilgili kabin
kapısının kilitlenmesine bağlı olmalıdır. Bu kilitleme tertibatı, Madde 5.11.2‘ye uygun bir elektrikli güvenlik
tertibatıyla donatılmalıdır.

Açıklama

① Asansör kuyu duvarı

② Durak kapısı öncü paneli

③ Kabin kapısı öncü paneli

Şekil 3 — Kabin ve kabin girişine bakan duvar arasındaki paylar

5.2.5.3.2 Kuyu duvarı, her bir durak kapısı eşiği altında aşağıda belirtilen gereklere uygun olmalıdır:

a) Kuyu duvarı, kilit açılma bölgesinin en az yarısına 50 mm ilave edilmesiyle bulunan yüksekliğe ve kabin giriş
genişliğinin her iki yanından en az 25 mm olan genişliğe sahip durak kapısı eşiğine doğrudan bağlanan düşey

29
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

bir yüzeyle bağlanmalıdır,

b) Bu yüzey sürekli olmalı ve metal levhalar gibi düzgün ve sert elemanlardan teşekkül etmeli ve duvarın
herhangi bir noktasında dikey olarak 5 cm²’lik yuvarlak veya kare şeklinde bir alana eşit olarak dağılacak 300
N’luk bir kuvvete, aşağıdaki şekil değiştirmeleri göstermeden dayanmalıdır:

1) Kalıcı bir şekil değişikliği olmaksızın,

2) 15 mm’den fazla elastik şekil değişikliği olmaksızın.

c) Çıkıntılar, 5 mm'yi aşmamalı, 2 mm’yi aşan çıkıntılar yatayla en az 75°’lik bir açı yapacak şekilde
pahlanmalıdır,

d) Bunlara ilave olarak,

1) Bir sonraki durak kapısının en üst kısmına bağlanmalı veya

2) Yatay düzlemle en az 60° açı yapan sert ve düzgün bir pah ile aşağıya doğru uzatılmış olmalıdır. Bu
pahın yatay düzlemdeki izdüşümü 20 mm’den az olmamalıdır.

5.2.5.4 Kuyunun altında bulunan herhangi bir boşluğun koruması


Kuyunun altında erişilebilir boşluklar mevcutsa, kuyunun zemini en az 5000 N/m² lik maruz kalınan bir yüke
göre tasarımlanmalı ve karşı ağırlık veya dengeleyici ağırlığı, güvenlik tertibatıyla donatılmalıdır.

5.2.5.5 Asansör kuyusunda korunma

5.2.5.5.1 Karşı ağırlık veya dengeleme ağırlığının hareket güzergahı, aşağıdakilere uygun olan bir bölme
duvarı (paravan) vasıtası ile korunmalıdır:

a) Bu bölme duvarı delikli ise, EN ISO 13857:2008, Madde 4.2.4.1’e uyulmalıdır.

b) Bu bölme duvarı, karşı ağırlığın tam baskısı altındaki tampon/tamponlar üzerinde oturan karşı ağırlığın en
alt noktasından veya dengeleme ağırlığı en alt konumunda dengeleme ağırlığı en alt noktasından, kuyu
boşluğu zemininden asgari 2,0 m yüksekliğe kadar uzatılabilir.

c) Hiç bir durumda kuyu boşluğundan, bölmenin en alt bölümüne 0,30 m’den daha fazla mesafe olmamalıdır.
Karşı ağırlıkla hareket eden tamponlar için Madde 5.8.1.1’e bakılmalıdır.

d) Genişlik en az, karşı veya dengeleyici ağırlıklarınkine eşit olmalıdır.

e) Karşı ağırlık/dengeleme ağırlığı kılavuz rayları ve kuyu duvarı arasındaki boşluğun 0,30 m’yi aşması
durumunda bu alan, ayrıca b) ve c)’ye uygun olarak korunmuş olmalıdır.

f) Bu bölme duvarı, gözle muayene maksadı için veya dengeleme tertibatlarının serbest geçişlerine imkan
vermek için gerekli asgari genişliğe sahip olan delik/deliklere sahip olabilir.

g) Bu bölme duvarı, bunun herhangi bir noktasında dik açıyla 5 cm²’lik yuvarlak veya kare şeklinde bir alana
eşit olarak dağılacak 300 N’luk bir kuvvet uygulandığında, karşı ağırlık veya dengeleme ağırlığının onunla
çarpışması için saptırılmamasını sağlamak için yeterli rijitliğe sahip olmalıdır.

h) Kabin ve ilgili parçaları, karşı ağırlığından veya dengeleme ağırlığından (birisi olması durumunda) ve
bunların ilgili parçalarından en az 50 mm mesafede olmalıdır.

5.2.5.5.2 Asansör kuyusunda birden fazla asansör varsa, farklı asansörlere ait hareketli parçalar arasında
ayırıcı bölme bulunmalıdır.

Bu ayırıcı bölme delikli malzemeden yapılmışsa, EN 13857:2008, Madde 4.2.4.1’e uygun olmalıdır.

Bu ayırıcı bölme, bunun herhangi bir noktasında dik açıyla 5 cm²’lik yuvarlak veya kare şeklinde bir alana eşit
olarak dağılacak 300 N’luk bir kuvvet uygulandığında, karşı ağırlık veya dengeleme ağırlığının onunla
çarpışması için saptırılmamasını sağlamak için yeterli rijitliğe sahip olmalıdır.
30
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

5.2.5.5.2.1 Bu ayırıcı bölme en az, 0,30 m dâhilinden itibaren kuyu boşluğunun zemininden en alt durak
seviyesi zemini üstünde 2,5 m yüksekliğe kadar uzatılmalıdır.

Bu genişlik, bir kuyu boşluğundan diğerine erişimi engellemek için yeterli olmalıdır.

Madde 5.2.3.3 d)’ye göre tehlikeli bölgeye erişime imkân vermeyen şartlar karşılandığında bu durumda, ayırıcı
bölmenin duvarı, kabinin hareket seyrinin en alt noktası altında yapılmamalıdır.

5.2.5.5.2.2 Herhangi bir korkuluk ile bitişik asansörün hareketli kısmına (kabin, karşı ağırlık veya dengeleme
ağırlığı) olan yatay uzaklık 0,5 m’den az ise, ayırıcı bölme, kuyunun tam yüksekliğinde yapılmalıdır.

Bu ayırıcı bölme, hareketli parçanın asgari genişliğinde olmalı ve kuyu yüksekliği boyunca her bir tarafta ilave
0,10 m’ye kadar uzatılmış olmalıdır.

5.2.5.6 Kabinin, karşı ağırlığın ve dengeleme ağırlığının kılavuzlanmış hareket seyri

5.2.5.6.1 Kabinin, karşı ağırlığın ve dengeleme ağırlığının en uç konumu

5.2.5.6.1.1 Madde 5.2.5.6’ya göre kılavuzlanmış hareket güzergahı ve Madde 5.2.5.7’ye ve Madde 5.2.5.8’e
göre sığınma alanları ve payları hakkındaki gerekler için Çizelge 2’ye göre kabinin, karşı ağırlığın ve
dengeleme ağırlığının en uç konumu dikkate alınmalıdır.

Çizelge 2 - Kabinin, karşı ağırlığın ve dengeleme ağırlığının en uç konumu

Halatlı tahrik
Konum Pozitif tahrikler Hidrolik tahrikler
mekanizmaları

Piston stroku sınırlama +


Kabinin en yüksek Tam baskı altında bulunan 0,035 vm ² vasıtası ile elde
Tam baskı altında bulunan
konumu tampon + 0,035 v² a edilen pistonun nihai
üst tampon üzerindeki kabin
üzerinde karşı ağırlık konumundaki piston

Kabinin en düşük Tam baskı altında bulunan Tam baskı altında bulunan alt Tam baskı altında bulunan
konumu tampon üzerindeki kabin tampon üzerindeki kabin tampon üzerindeki kabin

Karşı ağırlık/dengeleme Tam baskı altında bulunan Tam baskı altında bulunan
ağırlığının en yüksek tampon tampon + 0,035 vd ²
Tam baskı altında bulunan alt
konumu
+ 0,035 v² üzerindeki kabin tampon üzerindeki kabin üzerindeki kabin

Tam baskı altında bulunan Piston stroku sınırlama +


Karşı ağırlık/dengeleme
tampon üzerindeki karşı 0,035 vm ² vasıtası ile elde
ağırlığının en düşük
ağırlık Tam baskı altında bulunan edilen pistonun nihai
konumu
üst tampon üzerindeki kabin konumundaki piston

2
a 0,035 v² ; 0,035 v² ‘ye yuvarlatılan 1  ( 1,15v )  0,0337 v 2 beyan hızının % 115 ‘ine karşılık gelen ağırlığın
2 2  gn
durdurma mesafesinin yarısını temsil eder.

31
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

5.2.5.6.1.2 Halatlı tahrikli asansörlerde makinanın yavaşlaması gözlendiğinde, Madde 5.12.1.3’e uygun
olarak Çizelge 2’deki 0,035 v2 değeri, kabinin veya karşı ağırlığın tampon ile temas ettiği andaki hızı dikkate
alınarak azaltılabilir (bk. Madde 5.8.2.2.2).

5.2.5.6.1.3 Gergi tertibatı (frenleme veya kilitleme tertibatı) donanımlı gergi makarasına sahip olan dengeleme
halatları ile donatılmış halatlı tahrikli asansörlerde Çizelge 2’deki 0,035 v2 değeri; halatların elastikiyetini
dikkate almak için asgari 0,20 m ile birlikte makaranın (kullanılan halata bağlı olarak) mümkün olan hareketine
ilaveten kabinin hareket seyrinin 1/500 ile ilgili bir değerle değiştirilebilir.

5.2.5.6.1.4 Doğrudan tahrikli hidrolik asansörlerde, Çizelge 2’deki 0,035v2 değerinin dikkate alınması gerekli
değildir.

5.2.5.6.2 Halatlı tahrikli asansörlerde


Kabin veya karşı ağırlık, Madde 5.2.5.6.1’e göre en yüksek konumunda bulunduğunda, kılavuz raylarının
uzunluğu, en az 0,10 m ilave kılavuzlandırılmış hareketi sağlayacak şekilde olmalıdır.
5.2.5.6.3 Pozitif tahrikli asansörlerde

5.2.5.6.3.1
5.2.5.6.3.2 Üst tamponlara vuruna kadar en üst kattan yukarıya doğru kabinin kılavuzlandırılmış hareketi, en
az 0,50 m olmalıdır. Kabin, kendi tampon strokunun sınırana kadar kılavuzlandırılmış olmalıdır.

5.2.5.6.3.3 Bir tek dengeleme ağırlığı bulunduğunda, Madde 5.2.5.6.1’e göre dengeleme ağırlığı en yüksek
konumunda olduğunda kılavuzunun ray uzunlukları, en az 0,30 m ilave kılavuzlandırılmış hareketi sağlayacak
şekilde olmalıdır.

5.2.5.6.4 Hidrolik asansörlerde

5.2.5.6.4.1 Madde 5.2.5.6.1’e göre kabin en yüksek konumunda olduğunda kılavuzunun ray uzunlukları, en
az 0.10 m ilave kılavuzlandırılmış hareketi sağlayacak şekilde olmalıdır.

5.2.5.6.4.2 Bir tek dengeleme ağırlığı bulunduğunda, Madde 5.2.5.6.1’e göre en yüksek konumunda
olduğunda kılavuzunun ray uzunlukları, en az 0,10 m ilave kılavuzlandırılmış hareketi sağlayacak şekilde
olmalıdır.

5.2.5.6.4.3 Bir tek dengeleme ağırlığı sayesinde, Madde 5.2.5.6.1 göre dengeleme ağırlığı en alt konumunda
olduğunda kılavuzunun ray uzunlukları, en az 0,10 m ilave kılavuzlandırılmış hareketi sağlayacak şekilde
olmalıdır.

5.2.5.7 Kabin çatısı üzerindeki sığınma alanları (boşlukları) ve kuyu üst boşluğundaki
açıklıklar

5.2.5.7.1 Madde 5.2.5.6.1 göre kabin en yüksek konumunda iken kabin çatısında, Çizelge 3’ten seçilen ve
bir sığınma alanı olarak kullanılabilir en az bir net alan sağlanmalıdır.

Tip 2 sığınak alanları için, sığınma alanının kabin çatısına temas ettiği alt kenarında tek yönde bir azalmaya
müsaade edilir. Kabin çatısında sabit parçaları bulundurmak için, 0,30 m yüksekliğinde ve 0,10 m genişliğinde
bir azalma dahil edilebilir (bk. Şekil 4).

Kabin çatısında, muayene ve bakım işlerini yürütmek için birden fazla kişinin bulunması gerekli ise, her bir
ilave kişi için ek bir sığınma alanı sağlanmalıdır.

Birden fazla sığınma alanı olması halinde, bunlar aynı tipte olmalı ve birbirleriyle ile karışmamalıdır.

32
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

Şekil 4 — Sığınma alanındaki bir azaltılmanın azami boyutları

Kabin çatısı üzerinde bulunan ve kabin çatısına erişim imkânı veren duraklardan okunabilir bir işaret, sığınma
alanı/alanları için ayrılması düşünülen alanlara müsaade edilen kişi sayısını ve duruş tipini (Çizelge 3) açıkça
belirtmelidir.

Karşı ağırlık kullanılıyorsa, kabin üst boşluğu boyutlarını korumak için kabin en üst durak seviyesinde iken,
karşı ağırlık ve karşı ağırlık tamponları arasında müsaade edilen azami açıklıkları (payları) belirten bir işaret,
karşı ağırlığı gösteren bölmeye (bk. Madde 5.2.5.5.1) yakın veya üzerine konulmalıdır.

Çizelge 3 — Üst boşluktaki sığınma alanlarının boyutları


Sığınma alanının Sığınma alanının
yatay boyutları yüksekliği
Tip (m)
Duruş Resimli gösterim (m x m)

Dik duruş 0,40 x 0,50 2,00


1

Çömelmiş
vaziyette 0,50 x 0,70 1,00
2 duruş

Resimli gösterimlerin açıklaması


Siyah renk
Sarı renk
Siyah renk

5.2.5.7.2 Madde 5.2.5.6.1 göre kabin en yüksek konumunda olduğunda, kuyu tavanı üzerinde bulunan en
düşük yüksekliğe sahip kısımlar (tavan altına yerleştirilen kirişler ve parçaları dâhil) (bk. Şekil 5) ile aşağıda
verilenler arasındaki net mesafe:

a) b) ve c) şıklarında belirtilenler hariç olmak üzere, tavanda sabitlenmiş donanımın en yüksek kısımları,
kabinin izdüşümü dâhilindeki herhangi bir dikey veya eğik bir doğrultuda en az 0,50 m olmalıdır,

33
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

b) Kılavuz patenlerinin veya makaralarının, halat bağlantı uçlarının ve başlığının en yüksek kısımları veya
varsa dikey sürgülü kapıların parçaları, kabin izdüşümü dâhilinde 0,40 m yatay mesafe içinde herhangi bir
dikey yönde en az 0,10 m olmalıdır,

c) Korkuluğun en yüksek kısmı, en az aşağıda verilen değerlerde olmalıdır:

1) Kabin izdüşümü dahilinde 0,40 m yatay mesafe içinde 0,30 m ve korkuluğun dış tarafı üzerinde 0,10 m,

2) Kabinin izdüşümü dâhilinde 0,40 m ilerisinde herhangi bir eğimli mesafede 0,50 m.

Açıklama
A Mesafe ≥ 0,50 m (Madde 5.2.5.7.2 a)) F Kabin çatısı üzerinde montajı yapılmış en yüksek
kısımlar
B Mesafe ≥ 0,50 m (Madde 5.2.5.7.2 a)) G Kabin
C Mesafe ≥ 0,50 m (Madde 5.2.5.7.2 c) 2))
D Mesafe ≥ 0,30 m (Madde 5.2.5.7.2 c) 1)) H Sığınma alanı/alanları
E Mesafe ≤ 0,40 m (Madde 5.2.5.7.2 c) 1)) X Sığınma alanlarının yüksekliği (Çizelge 3)

Şekil 5 — Kabin çatısı üzerine sabitlenmiş parçalar ile kuyunun tavanına sabitlenmiş en kısa parçalar
arasındaki asgari mesafeler

5.2.5.7.3 0,12 m² asgari net alana ve asgari boyutu 0,25 m’den daha büyük olan en küçük kenarlara sahip
kabin çatısında tek bir sürekli alan veya kabin çatısı üzerindeki donanım, bir kişinin durabildiği bir yer olarak
kabul edilebilir. Madde 5.2.5.6.1’e göre kabin en yüksek konumunda olduğunda, böyle bir alan üzerindeki dikey
açıklık payı ve kuyu tavanının en kısa kısımları (tavan altında yerleştirilmiş kirişler ve parçalar dahil), Madde
5.2.5.7.1’e göre ilgili sığınma alanı/alanları yüksekliğinde olmalıdır.
34
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

5.2.5.7.4 Kuyu tavanın en kısa kısımları ile yukarı doğru hareketli piston başı donanımının en yüksek
parçaları arasındaki net düşey mesafe en az 0,10 m olmalıdır.

5.2.5.8 Kuyu boşluğundaki sığınma alanları ve açıklıkları

5.2.5.8.1 Kuyu boşluğu zemini üzerinde, Madde 5.2.5.6.1’e göre kabin en alt konumunda olduğunda,
Çizelge 4’ten seçilen ve bir sığınma alanı olarak kullanılabilen en az bir açık alan sağlanmalıdır.

Kuyu boşluğunda muayene ve bakım işlerini yürütmek için birden fazla kişinin bulunması gerekli ise, ilave her
bir kişi başına ek bir sığınma alanı sağlanmalıdır.

Birden fazla sığınma alanı bulunması durumunda, bunlar aynı tipte olmalı ve birbirine karışmamalıdır.

Kuyu boşluğunda, girişten/girişlerden okunabilir bir işaret, müsaade edilen kişilerin sayısını ve sığınma
alan/alanları için ayrılması düşünülmüş duruş tipini (Çizelge 4) açıkça belirtmelidir.

Çizelge 4 — Kuyu boşluğunda sığınma alanlarının boyutları

Sığınma alanının Sığınma alanının


yatay boyutları yüksekliği
Tip Duruş Resimli gösterim
(m x m) (m)

1 Dik duruş 0,40 x 0,50 2,00

Çömelmiş
2 vaziyetteki 0,50 x 0,70 1,00
duruş

Yatmış
vaziyetteki
3 0.70 x 1,00 0,50
duruş

Resimli gösterimlerin açıklaması


Siyah renk
Sarı renk
Siyah renk

5.2.5.8.2 Madde 5.2.5.6.1’e göre kabin en alt konumunda olduğunda, aşağıdaki şartlar sağlanmalıdır:

a) Kuyu boşluğu zemini ile kabinin en kısa parçaları arasındaki serbest düşey mesafe en az 0,50 m olmalıdır.
Bu mesafe aşağıdakilere göre azaltılabilir:

1) Bitişik duvara/duvarlara 0,15 metre yatay bir mesafede asgari 0,10 m için kabinin dikey sürgülü
kapısının/kapılarının parçaları veya kabinin eteğinin herhangi bir parçası için,

2) Şekil 6’ya ve Şekil 7'ye göre kılavuz raylardan yatay azami bir mesafede bulunan kabin çerçevesi
parçaları, güvenlik tertibatı, patenleri, kenetlenme tertibat için,

35
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

b) Madde 5.2.5.8.2 a) 1)’de ve 2)’de ayrıntısı verilen öğeler dışında örneğin, en yüksek konumda olan
dengeleme halatları için bir gergi tertibatı, kuyu boşluğundaki sabit yüksek kısımlar arasındaki serbest düşey
mesafe, hidrolik kaldırma ünitesi destekleri, borular ve diğer bağlantı parçaları ve kabinin en kısa parçaları,
en az 0,30 m olmalıdır,

c) Kuyu boşluğunun zemininde veya oraya monte edilmiş donanımın üstü tarafı ile ters çevrilmiş hidrolik
kaldırma ünitesinin aşağı-doğru hareket eden piston başı arasındaki serbest düşey mesafe en az 0,50 m
olmalıdır.
Bununla birlikte, piston başı donanımı altında istenmeyen erişimin sağlanması imkansızsa (örneğin, Madde
5.2.5.5.1’e uygun olarak bölmeler sağlayarak), bu dikey mesafe, 0,50 m’den 0,10 m’ye kadar azaltılabilir;
d) Kuyu boşluğunun zemini ile doğrudan tahrikli bir asansörün kabininin altında teleskopik hidrolik kaldırma
ünitesinin en küçük kılavuzlama boyunduruğu arasındaki serbest düşey mesafe en az 0,50 m olmalıdır.

Şekil 6 — Kılavuz rayı etrafındaki XH yatay mesafesi


Asgari dikey mesafe

Yatay mesafe

Şekil 7 — Kabin çerçeve parçaları, güvenlik tertibatı, kılavuz patenleri ve kenetlenme tertibatı için asgari
dikey mesafeler

5.2.6 Makina alanları ve makara daireleri

5.2.6.1 Genel hükümler


Bakım/muayene çalışması ve acil durum müdahalesi için alanlar ve ilgili çalışma bölgesi, çevresel etkilere
karşı uygun bir şekilde korunmalıdır (bk. Madde 0.3.3, Madde 0.4.2 ve Madde 0.4.5).

5.2.6.2 Uyarılar ve talimatlar

5.2.6.2.1 Ana anahtarı/anahtarları (şalter) ve aydınlatma anahtarı/anahtarları kolay bir şekilde tarif edecek
uyarılar sağlanmalıdır.

36
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

5.2.6.2.2 Bir ana anahtar kapatıldıktan sonra, bazı parçalarda elektrik bulunması ihtimali varsa (asansörler,
aydınlatma vb. arasındaki ara bağlantıda) uyarı/uyarılar bu durumu göstermelidir.

5.2.6.2.3 Makina dairesinde (Madde 5.2.6.3), makina panosunda (Madde 5.2.6.5.1) veya acil durum ve
deney panelinde/panellerinde (Madde 5.2.6.6), asansörün arızası durumunda, özellikle kurtarma çalışması
tertibatının kullanımı ve durak kapılarının acil açma anahtarı ile ilgili takip edilecek ayrıntılı talimatlar (bk.
Madde 7.2.2 g) h) ve i)) bulunmalıdır.

5.2.6.3 Bir Makina dairesinde bulunan makinalar

5.2.6.3.1 Asansör kuyusundaki halatlı tahrik makarası


Aşağıdakilerin sağlanması şartıyla, halatlı tahrik makara montajı asansör kuyusunda yapılabilir:

a) Muayene ve deneyler ve bakım çalışmalarının, makina dairesinden gerçekleştirilmesi,

b) Makina dairesi ve kuyu arasındaki açıklıkların mümkün olduğunca küçük olması.

5.2.6.3.2 Boyutlar

5.2.6.3.2.1 Makina dairesinin boyutları, donanım üzerinde güvenli ve kolay çalışmaya müsaade edecek
kadar yeterli olmalıdır.

Özellikle çalışma alanlarında net en az 2,10 m yükseklik ve aşağıdakiler sağlanmalıdır:

a) Kumanda panelleri ve kabinlerinin önündeki net bir yatay alan. Bu alan aşağıdaki gibi belirtilmiştir:

1) Mahfazaların dış yüzeyinden ölçülen derinlik en az 0,70 m,

2) Genişlik, pano veya panelin tam genişliği veya 0,50 m değerlerinden büyük olanı.

b) Gerekli ise ve ihtiyaç varsa el ile acil durum müdahalesi bulunan (Madde 5.9.2.3.1) noktalarda hareketli
parçaların bakımı ve muayenesi için en az 0,50 m x 0,60 m net yatay alan.

5.2.6.3.2.2 Hareket için net yükseklik, 1,80 m’den az olmamalıdır.

Madde 5.2.6.3.2.1’de belirtilen serbest alanlara geçiş yolları en az 0,50 m genişliğinde olmalıdır. Madde
5.10.1.1.6’da tanımlandığı gibi bu değer, hareketli parçaların veya sıcak yüzeylerin bulunmadığı yerlerde 0,40
m'ye düşürülebilir.

Hareket için bu net yükseklik, en küçük çarpma noktasının alt kenarından alınır ve giriş alanının bulunduğu
kattan ölçülür.

5.2.6.3.2.3 Makinanın korumasız dönen parçaları üzerinde en az 0,30 m net dikey mesafe bulunmalıdır.

5.2.6.3.2.4 Makina dairesi katı, 0,50 m’den daha fazla olan farklı seviye sayıları içerdiğinde, Madde
5.2.2.5’e göre sabitlenmiş merdivenler veya kat merdivenleri ve korkuluklar (koruyucu parmaklıklar)
sağlanmalıdır.

5.2.6.3.2.5 Makine dairesi zemini 0,05 m’den daha fazla derinliğindeki herhangi bir girintiye ve 0,05 m ve
0,50 m arasındaki genişliğe veya herhangi bir kanallara sahip olduğunda, bunlar belirtilmelidir. Bu sadece, bir
kişinin çalışabilir veya farklı çalışma alanları arasında hareket edebilir olduğu alanlarda geçerlidir.

0,50 m’den daha büyük genişliğe sahip girintiler, farklı seviyeler olarak kabul edilmelidir (bk. Madde
5.2.6.3.2.4).

5.2.6.3.3 Diğer açıklılar


Döşemedeki ve daire zeminindeki deliklerin boyutları, kullanım amacına uygun olarak mümkün olduğu kadar
azaltılmalıdır.

37
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

Elektrik kabloları geçişleri dahil kuyu üzerinde bulunan açıklıklar nedeniyle cisimlerin düşme tehlikesini
önlemek için döşeme veya bitmiş zemin üstünde en az 50 mm yükseklikte koruyucu kafesler olmalıdır.

5.2.6.4 Asansör kuyusu içindeki makinalar

5.2.6.4.1 Genel hükümler

5.2.6.4.1.1 Binaların dışında kuyuların kısmi mahfazalı olması durumunda makina çevresel etkilere karşı
uygun korunmalıdır.

5.2.6.4.1.2 Kuyu içinden, bir çalışma alanından başka bir çalışma alanına hareketin sağlanması için net
yükseklik, 1.80 m’den az olmamalıdır.

5.2.6.4.1.3 Aşağıdakilerin bulunması durumunda:

— Geri çekilebilir bir platform (Madde 5.2.6.4.5) ve/veya hareketli durdurucular (Madde 5.2.6.4.5.2 b)),

— veya el ile çalıştırılan mekanik bir cihaz (Madde 5.2.6.4.3.1, Madde 5.2.6.4.4.1),

çalışma için gerekli tüm talimatları veren bir açık bildirim/bildirimler kuyuda uygun bir yere/yerlere asılmalıdır.

5.2.6.4.2 Asansör kuyusu içindeki çalışma alanlarının boyutu

5.2.6.4.2.1 Makinalarda çalışma alanlarının boyutları, donanım üzerinde kolay ve güvenli çalışmaya
müsaade edecek şekilde yeterli olmalıdır.

Özellikle çalışma alanlarında 2,10 m net yükseklik bulunmalıdır ve:

a) Kumanda panelleri ve kabinlerinin önündeki net yatay bir alan. Bu alan aşağıdaki gibi belirtilmiştir:

1) Mahfazaların dış yüzeyinden ölçülen derinlik en az 0,70 m,

2) Genişlik, pano veya panelin tam genişliği veya 0,50 m değerlerinden büyük olanı.

b) Gerekli ise ihtiyaç bulunan noktalarda parçaların bakımı ve muayenesi için en az 0,50 m x 0,60 m net yatay
bir alan.

5.2.6.4.2.2 Makinanın korumasız dönen parçaları üzerinde en az 0,30 m net dikey bir mesafe bulunmalıdır.

5.2.6.4.3 Kabin içinde veya kabin çatısı üzerindeki çalışma alanları

5.2.6.4.3.1 Makinalarda bakımın/muayenenin kabin içinden veya kabin üstünden yapılması gerekiyorsa ve
kabinin bakımdan/muayeneden kaynaklanan kontrolsüz veya beklenmedik herhangi bir hareketi kişiler için
tehlike oluşturabiliyorsa aşağıdakiler uygulanır:

a) Kabinin herhangi bir tehlikeli hareketi, mekanik bir tertibat ile engellenmelidir.

b) Mekanik tertibat etkin olmayan konumda olmadıkça, tüm kabin hareketleri Madde 5.11.2’ye uygun elektrikli
güvenlik tertibatı vasıtası ile engellenmelidir.

c) Bu mekanik tertibat etkin konumunda olduğunda ve kendi üzerine uygulanan kuvvetler nedeniyle devre
dışı kalamadığında, asansör kuyusunun terk edilebilmesi aşağıdaki şekilde mümkün olmalıdır:

1) Kabin kapısı üst tertibatı/ kapı tahriki üzerinde en az 0,50 m x 0,70 m veya net bir açıklık ile durak
kapısından veya

2) Madde 5.4.6’ya göre kabin çatısındaki acil durum kapağı üzerinden giriş sağlanarak kabinden. Kabin
içine güvenli bir inişe izin vermek için, basamaklar, taşınabilir merdiven ve/veya el tutamak/tutamakları
sağlanmalıdır veya
38
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

3) Madde 5.2.3’deki gibi, acil bir durum kapısı yardımıyla.

Kaçış prosedürleri ile ilgili talimatlar, asansör dosyasında verilmelidir.

5.2.6.4.3.2 Acil durum çalışması ve dinamik deneyler için gerekli tertibat, Madde 5.2.6.6’ya uygun olarak
kuyunun dışından bunlar gerçekleştirilebilecek şekilde düzenlenmelidir.

5.2.6.4.3.3 Muayene kapakları kabinin duvarında yer alıyorsa, bunlar:

a) Madde 5.2.3.2 e)’ye uygun olmalı,


b) 0,30 m‘den daha büyük genişliğe sahip muayene kapakları durumunda asansör kuyusu içerisine düşmekten
korunmak için bariyerler sağlanmalı,
c) Kabinin dışına doğru açılmamalı,
d) Anahtarsız kapatılıp kilitlenebilen anahtarlı bir kilit ile donatılmalı,
e) Kilitleme konumunu denetlemek için Madde 5.11.2’ye uygun elektrikli güvenlik tertibatı ile donatılmalı,
f) Kabin duvarları ile aynı gerekleri sağlamalıdır.

5.2.6.4.3.4 Kabini, açık bir muayene kapağı ile içeriden hareket ettirmek gerekiyorsa, aşağıdakiler uygulanır:

a) Muayene kapağının yakınında Madde 5.12.1.5’e uygun bir muayene kumanda istasyonu bulunmalı,

b) Bu muayene kumanda istasyonuna, sadece yetkili kişiler tarafından erişilebilmeli, örneğin, muayene kapağı
arkasına bunun yerleştirilmesiyle ve kabin çatısında ayakta duruyorken kabini hareket etmesi için kullanılması
mümkün olmayacak şekilde tertip edilmeli,

c) Açıklığın küçük olan boyutu 0,20 m’yi aşıyorsa, kabin duvarındaki açıklığın dış taraf kenarı ile bu açıklığın
önünde kuyuda monte edilen donanım arasındaki yatay net mesafe, en az 0,30 m olmalıdır.

5.2.6.4.4 Asansör kuyusu boşluğundaki çalışma alanları

5.2.6.4.4.1 Makinaların, asansör kuyu boşluğundan bakımı yapılması veya muayene edilmesi kabin içinden
veya kabin üstünden yapılması gerekiyorsa ve kabinin bakımdan/muayeneden kaynaklanan kontrolsüz veya
beklenmedik herhangi bir hareketi kişiler için tehlike oluşturabiliyorsa aşağıdakiler uygulanır:

a) Madde 5.2.5.8.2 a) 1) ve 2)’de belirtilenler hariç, beyan yüküne kadar herhangi bir yükte ve beyan hızına
kadar herhangi bir hızda kabini, çalışma alanı zemini ile kabinin en alttaki parçaları arasında en az 2 m serbest
bir mesafe oluşturacak şekilde mekanik olarak durdurmak için sabit tesis edilmiş bir tertibat bulunmalıdır.
Güvenlik tertibatı dışında mekanik tertibattaki yavaşlama, tamponların (Madde 5.8.2) meydana getirdiğinden
fazla olmamalıdır.

b) Mekanik tertibat, durdurulmuş kabini hareketsiz tutabilmelidir.


c) Mekanik tertibat elle veya otomatik olarak çalıştırılabilmelidir.
d) Kuyu alt boşluğuna giriş sağlayan herhangi bir kapının anahtar kullanarak açılması, asansörün sonraki
bütün hareketlerini önleyen, Madde 5.11.2’ye uygun bir elektrikli güvenlik tertibatı ile denetlenmelidir. Sadece
asansörün hareketi, aşağıda f) bendinde verilen gereklerin sağlanması halinde mümkün olmalıdır.

e) Mekanik tertibat devre dışı olmadıkça tüm kabin hareketleri, Madde 5.11.2’ye uygun elektrikli güvenlik
tertibatı ile engellenmelidir.

f) Madde 5.11.2’ye uygun bir elektrikli güvenlik tertibatı ile denetlenen mekanik tertibat etkin konumda ise, sadece
kabinin elektrik tahrikli hareketi sadece muayene kumanda yeri/yerlerinden mümkün olmalıdır.

g) Asansörün normal çalışmaya yeniden başlaması, sadece kuyu dışına yerleştirilen ve yetkili kişiler
tarafından erişilebilir olan (örneğin; kilitli pano içinde) elektrikli yeniden çalışmaya başlama tertibatının
çalıştırılması ile mümkün olmalıdır.

39
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

5.2.6.4.4.2 Madde 5.2.6.4.4.1 a)’ya göre kabin konumlandığında, aşağıdakilerden biriyle kuyu boşluğunu
terk etmek mümkün olmalıdır:
a) Durak kapısı seviyesinden kabin eteğinin en alt seviyesine kadar en az 0,50 m dikey bir boşluk yardımıyla
veya

b) Kuyu boşluğuna giriş kapısı yardımıyla.

5.2.6.4.4.3 Acil durum çalışması ve dinamik deneyler için gerekli tertibat, Madde 5.2.6.6’ya uygun olarak
kuyunun dışından çalıştırılabilecek şekilde düzenlenmelidir.
5.2.6.4.5 Bir platform üzerinde çalışma alanları

5.2.6.4.5.1 Makina bir platformdan bakım veya muayene edildiğinde, aşağıdaki gibi olmalıdır:

a) Kalıcı olarak monte edilmeli ve

b) Kabinin veya karşı/dengeleyici ağırlığın seyir istikametinde olduğunda geri çekilebilir olmalıdır.

5.2.6.4.5.2 Makina bakımının veya muayenesinin, kabinin, karşı ağırlığın veya dengeleme ağırlığının
güzergâhı üzerinde konumlandırılmış bir platformdan yapıldığında:

a) Madde 5.2.6.4.3.1 a) ve b)’ye uygun olarak bir mekanik tertibat kullanılarak hareketsiz bir duruma getirilmeli
veya

b) Kabinin hareket etmesi gerektiğinde, kabini durduracak şekilde aşağıdaki gibi yerleştirilmiş hareket edebilir
durdurucular yardımıyla kabin hareketi yolu sınırlandırılmalıdır:

1) Platforma doğru beyan hızı ile kabin aşağı doğru hareket ederse, platformun en az 2 m üzerinden,

2) Platforma doğru beyan hızı ile kabin yukarıya doğru hareket ederse, Madde 5.2.5.7.2’ye uygun olarak
platform altına.

5.2.6.4.5.3 Platform aşağıdaki gibi olmalıdır:

a) Herhangi bir konumda, 0,20 m x 0,20 m’ lik her bir alan üzerinde her biri 1000 N olarak hesap edilen iki
kişinin kütlesini kalıcı bir şekil bozukluğu olmadan taşıyabilmelidir. Platformun ağır teçhizatın taşınması için
kullanılması amaçlanıyorsa, platformun boyutları buna uygun olmalı ve platform, maruz kalınması amaçlanan
yüklere ve kuvvetlere dayanabilecek mekanik dayanıma sahip olmalıdır (bk. Madde 5.2.1.7). Müsaade
edilebilir azami yük platform üzerinde gösterilmelidir.

b) Madde 5.4.7.4’e uygun korkuluklarla donatılmalıdır.

c) Aşağıdakileri sağlayan vasıtalarla donatılmalıdır:

1) Platform zemini ile giriş seviyesi arasında basamak yüksekliği 0,50 m’yi geçmemelidir.

2) Platform ile giriş kapısının eşiği arasındaki herhangi bir aralıktan 0,15 m çapında bir bilyeyi geçirmek
mümkün olmamalıdır.

5.2.6.4.5.4 Madde 5.2.6.4.5.3’e ilave olarak herhangi bir geri çekilebilir platform aşağıdakiler ile
donatılmalıdır:

a) Platformun tamamıyla geriye çekili konumda olduğunu denetleyen, Madde 5.11.2’ye uygun bir elektrikli
güvenlik tertibatı.

b) Platformu çalışma konumuna getiren veya bu konumdan çıkaran vasıtalar. Platformun bu çalışması,
sadece yetkili kişilerce erişilebilecek kuyu alt boşluğundan veya kuyu dışına yerleştirilen vasıtalarla
yapılabilmelidir. Platformun çalışması için el ile yapılacak bir çaba, 250 N’u geçmemelidir.

40
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

c) Platforma giriş durak kapısından sağlanmıyorsa, platform kullanım konumunda değilken buna giriş
sağlayan kapının açılması mümkün olmamalı veya alternatif olarak kişilerin asansör kuyusuna düşmesini
engelleyecek vasıtalar bulunmalıdır.

5.2.6.4.5.5 Platform alçaltıldığında Madde 5.2.6.4.5.2 b)’de belirtilen durumda, hareketli durdurucular
otomatik olarak çalışmalıdır. Bu durdurucular aşağıdakiler ile donatılmalıdır:

a) Madde 5.8’e uygun tamponlar,


b) Durdurucular tamamen geri çekili konumdayken kabinin hareketine imkân sağlayacak Madde 5.11.2’ye
uygun elektrikli güvenlik tertibatı,
c) Platform alçaltılmış, durdurucular tamamen dışarı çıkmış konumdayken kabinin hareketine imkân
sağlayacak Madde 5.11.2’ye uygun elektrikli güvenlik tertibatı.

5.2.6.4.5.6 Kabini platformdan hareket ettirmenin gerekli olduğu durumlarda, platform üzerinde Madde
5.12.1.5’e uygun bir muayene kumanda yeri bulunmalıdır.

Hareketli durdurucu/durdurucular faal konumda iken, kabinin elektrik tahrikiyle hareketi sadece muayene
kumanda yer/yerleri ile mümkün olmalıdır.

5.2.6.4.5.7 Acil durum çalışması ve dinamik deneyler için gerekli tertibat, Madde 5.2.6.6’ya uygun olarak
kuyunun dışından gerçekleştirilebilecek şekilde düzenlenmelidir.

5.2.6.4.5.8 Platform üzerinde, müsaade edilen azami yük gösterilmelidir.

5.2.6.4.6 Kuyu dışındaki çalışma alanları


Makinalar kuyu içerisinde bulunuyorsa ve bakımlarının/muayenelerinin kuyu dışından yapılması istendiğinde,
çalışma alanları Madde 5.2.6.3.2.1’e ve Madde 5.2.6.3.2.2’ye uygun olarak kuyu dışında sağlanmalıdır. Bu
teçhizata giriş sadece Madde 5.2.3’e uygun bir muayene kapağı ile mümkün olmalıdır.

5.2.6.5 Kuyunun dışındaki makina

5.2.6.5.1 Makina dolabı

5.2.6.5.1.1 Bir asansör makinası asansörden başka bir amaç için kullanılmayan bir dolabın içerisine
yerleştirilmelidir. Bu dolap asansörden başka diğer, kanalları, kabloları veya teçhizatları bulundurmamalıdır.

5.2.6.5.1.2 Makine dolabı deliksiz duvarlardan, zeminden, tavandan ve kapı/kapılardan meydana


gelmelidir.

Sadece müsaade edilen açıklıklar:

a) Havalandırma açıklıkları,
b) Asansör kuyusu ile makina dolabı arasında asansör çalışması için gerekli açıklıklar,
c) Yangın durumunda gazların ve dumanın dışarı çıkması için menfez açıklıkları.
Bu açıklıklar, yetkisiz kişilerce erişilebilir ise, aşağıdaki gerekleri sağlamalıdır:

— Tehlikeli alanlarla temasa karşı EN ISO 13857:2008, Çizelge 5’e uygun koruma seviyesi.
— Elektrikli donanımla temasa karşı EN 60529 için en az IP 2XD koruma seviyesi.

5.2.6.5.1.3 Kapı/kapılar:

a) Gerekli işin kapıdan geçerek yapılabilmesi için yeterli boyutlarda olmalı,


b) Kabinin içine doğru açılmamalı,
c) Anahtarla çalışan bir kilit bulunmalı, bu kilit anahtar olmadan tekrar kapatılabilmeli ve tekrar
kilitlenebilmelidir.

41
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

5.2.6.5.2 Çalışma alanı


Bir makina dolabının önünde yer alan çalışma alanı, Madde 5.2.6.4.2’deki gereklere uygun olmalıdır.

5.2.6.6 Acil durum çalışması ve deney işlemleri için tertibatlar

5.2.6.6.1 Madde 5.2.6.4.3, Madde 5.2.6.4.4 ve Madde 5.2.6.4.5’deki durumlarda acil durum çalışmaları ve
deney işlemleri için gerekli olan tertibat; tahrik, güvenlik tertibatı, tampon, yükselen kabinin aşırı hızdan
koruma tertibatları, kontrolsüz kabin hareketinden koruma, boru kırılma vanası, debi kısıtlayıcısı,
kenetlenme tertibatı, durdurma ve basınç yastığı gibi asansörün tüm acil durum çalışmalarının ve dinamik
deneylerinin asansör kuyusu dışından gerçekleştirilmesi için uygun bir şekilde bir panonun/panoların
üzerinde bulunmalıdır. Sadece bu pano/panolar, yetkili kişilerce erişilebilir olmalıdır.

Acil durum müdahalesi ve deney için tertibatları, bir makina dolabı içinde korunmuyorsa, aşağıdaki özelliklerde
olan ve uygun bir şekilde koruma sağlayan mahfaza içine alınmış olmalıdır:

a) Kuyunun içine doğru açılmamalı,


b) Anahtarla çalışan bir kilit bulunmalı, bu kilit anahtar olmadan tekrar kapatılabilmeli ve tekrar
kilitlenebilmelidir.

5.2.6.6.2 Panoda/panolar aşağıdaki özellikleri sağlamalıdır:

a) Maddde 5.12.3.2’ye uygun bir dâhili haberleşme sistemi ile birlikte Madde 5.9.2.2.2.7’ye ve Madde
5.9.2.3’e veya Madde 5.9.3.9’a uygun acil durum müdahalesi tertibatları.

b) Dinamik deneylerin gerçekleştirilmesini sağlayan kumanda donanımları.

c) Asansör makinasını doğrudan gözleyen veya aşağıdakilerin tespitini sağlayan gösterge tertibat/tertibatları:

- Kabinin hareket yönünü,


- Kilit açılma bölgesine ulaşıldığını ve
- Asansör kabinin hızını.

5.2.6.6.3 Pano/panoların üzerindeki cihazlar, cihazda en az 200 lüks (lux) şiddetinde bir aydınlatma
sağlayacak sabit elektrik tesisatı ile aydınlatılmalıdır.

Panonun üzerine veya yakınına yerleştirilmiş bir anahtar, panonun/panoların aydınlatılmasını kumanda
etmelidir.

Bu tesisatın elektrik beslenmesi Madde 5.10.7.1‘e uygun olmalıdır.

5.2.6.6.4 Acil durum ve deney panellerinin önünde Madde 5.2.6.3.2.1’e göre çalışma alanları bulunmalıdır.

5.2.6.7 Makara dairesinin yapısı ve donanımı

5.2.6.7.1 Boyutlar

5.2.6.7.1.1 Makara dairelerinin boyutları, yetkili personellerin tüm donanıma kolay ve güvenlik içinde
ulaşmasına imkân verecek yeterlikte olmalıdır.

Özellikle:

a) Hareket için net yükseklik 1,5 m’den az olmamalıdır.

Hareket için bu net yükseklik, en düşük çarpma noktasının alt tarafından alınır ve giriş alanının zemininden
ölçülür.

b) Net yatay alan, en az 0,50 m x 0,60 m olmalı ve gereken noktalarda hareketli parçaların bakım ve
muayenesine imkân vermelidir.

42
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

Bu alanların girişleri en az 0,50 m genişliğine sahip olmalıdır. Bu değer, Madde 5.10.1.1.6’da belirtilen
hareketli parçaların veya sıcak yüzeylerin bulunmadığı yerlerde 0,40 m’ye kadar azaltılabilir.

5.2.6.7.1.2 Korumasız kasnaklar üzerinde en az 0,30 m yüksekliğinde net dikey mesafe bulunmalıdır.

5.2.6.7.2 Açıklıklar
Döşemedeki ve daire zeminindeki deliklerin boyutları, kullanım amacına uygun olarak mümkün olduğu kadar
küçük olmalıdır.

Kuyu üzerinde bulunan açıklıklardan cisim düşmesi tehlikesini ortadan kaldırmak için elektrik kabloları için
olanlar dahil olmak üzere, döşeme veya bitmiş zeminden en az 50 mm yükseklikte koruyucu olmalıdır.

5.3 Durak ve kabin kapıları

5.3.1 Genel hükümler

5.3.1.1 Kabine normal girişi sağlayan kuyudaki açıklıklar, durak kapıları ile donatılmalı ve kabine giriş, bir
kabin kapısıyla olmalıdır.

5.3.1.2 Kapılar deliksiz olmalıdır.

5.3.1.3 Durak ve kabin kapıları kapatılmış iken, gerekli açıklıklar hariç, durak ve kabin girişlerini tamamen
kapatmalıdır.

5.3.1.4 Kapılar kapalı iken, kapı panelleri arasındaki veya paneller ve dikmeler veya kapı üst pervazı veya
eşikler arasındaki boşluk, 6 mm'yi aşmamalıdır. Aşınma nedeniyle bu değer, camdan yapılmış kapı haricinde,
10 mm’ye ulaşabilir (bk. Madde 5.3.6.2.2.1 i) 3)). Bu boşluklar, varsa girintinin arkasından ölçülür.

5.3.1.5 Menteşeli kabin kapıları durumunda, bunlar kabinin dış tarafa sallanmasını önlemek için durdurmayı
sağlamalıdır.

5.3.2 Girişlerin yüksekliği ve genişliği

5.3.2.1 Yükseklik
Durak ve kabin kapıları, girişin asgari net yüksekliği 2 m olacak şekilde olmalıdır.

5.3.2.2 Genişlik
Durak kapılarının net girişi, her iki tarafta net kabin girişine ilave genişlikte 50 mm den fazla genişletilmemelidir.

5.3.3 Eşikler, kılavuzlar, kapı askılama tertibatı

5.3.3.1 Eşikler
Her durak ve kabin girişi, kabinin içine konulan yük geçişlerine dayanması için yeterli dayanımlı (bk. Madde
5.7.2.3.6) eşiğe sahip olmalıdır.

Not— Her durak eşiği önünde verilen hafif ters eğim, yıkamadan, fıskiyeden vb. kaynaklanan suyun kuyu içine
girmesini önlemeye yardımcı olacaktır.

5.3.3.2 Kılavuzlar

5.3.3.2.1 Normal çalışma sırasına durak ve kabin kapıları; raydan çıkmayı, mekanik sıkışmayı veya yerinden
çıkmayı önleyecek şekilde tasarımlanmış olmalıdır.

5.3.3.2.2 Yatay olarak sürgülü durak ve kabin kapıları, üstten ve ortadan kılavuzlanmış olmalıdır.

5.3.3.2.3 Dikey olarak sürgülü durak ve kabin kapıları, iki taraftan kılavuzlanmış olmalıdır.

5.3.3.3 Dikey olarak sürgülü kapıların askılama tertibatı


43
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

5.3.3.3.1 Dikey olarak sürgülü durak ve kabin kapıların panelleri, iki bağımsız askılama tertibatına sabit
bağlanmalıdır.

5.3.3.3.2 Askı halatlarının, zincirlerinin, kayışlarının, güvenlik faktörü en az 8 olmalıdır.

5.3.3.3.3 Askı halat makarasının adım çapı, halat çapının en az 25 katı olmalıdır.

5.3.3.3.4 Askı halatları ve zincirleri, kasnak olukları veya çarkından çıkmaya karşı korunmuş olmalıdır.

5.3.4 Yatay kapı açıklıkları

5.3.4.1 Kabin eşiği ile durak kapıları eşiği arasındaki yatay mesafe, 35 mm aşamamalıdır (bk. Şekil 3).

5.3.4.2 Kapıların tüm normal çalışması esnasında, kabin kapısının kılavuz kenarı ile durak kapıları
arasında kuyuya erişimi sağlayan yatay mesafe, 0,12 m’yi aşmamalıdır (bk. Şekil 3).

Not— İlave bina kapılarının durak kapısının önüne eklendiği yerdeki alanlar arasına kişilerin mahsur kalması
önlenmelidir (ayrıca bk. Madde 5.2.2.1 ve Madde 5.2.2.3).

5.3.4.3 Aşağıda verilenlerin birleşimi durumunda:

— Bir menteşeli durak kapısı ve bir açılır kapanır kabin kapısı (bk. Şekil 8);

— Bir menteşeli durak kapısı ve bir yatay sürgülü kabin kapısı (bk. Şekil 9),

— Mekanik olarak birleştirilmemiş yatay sürgülü kabin ve durak kapıları (bk. Şekil 10).

Kapalı kapılar arasındaki herhangi bir boşluğa sırasıyla Şekil 8, Şekil 9 veya Şekil 10’a göre 0,15 m çapındaki
bir topun yerleştirilmesi mümkün olmamalıdır.

Şekil 8 — Bir menteşeli durak kapısı ve bir açılır kapanır kabin kapısı

Şekil 9 —Bir menteşeli durak kapısı ve bir yatay sürgülü kabin kapısı

44
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

Şekil 10 — Mekanik olarak birleştirilmemiş yatay sürgülü kabin ve durak kapıları

Not— Ayrıca Şekil 10, “kabin kapısı kapalı ve durak kapısı açık” durum için uygulanabilir.

5.3.5 Durak ve kabin kapılarının dayanımı

5.3.5.1 Genel
Bileşenler, çevre şartları altında tasarımlanmış ömrü boyunca dayanım özelliğini koruyan malzemelerden
yapılmalıdır.

5.3.5.2 Yangın şartlarında davranış


Durak kapıları, ilgili binanın yangında korunması ile ilgili düzenlemelere uygun olmalıdır. EN 81-58 bu tür
kapıların deneyi ve sertifikasyonu için uygulanmalıdır.

5.3.5.3 Mekanik dayanım

5.3.5.3.1 Kilitleriyle birlikte tam durak kapıları ve kabin kapıları, durak kapılarının kilitlenme konumunda ve
kabin kapılarının kapalı konumunda aşağıdaki mekanik dayanıma sahip olmalıdır:

a) Daire veya kare kesitli 5 cm2’lik bir alan üzerine eşit olarak dağıtılmış 300 N’luk bir statik kuvvet, her iki
yüzde herhangi bir noktada panele/çerçeveye dik açılarda uygulandığı zaman, kapılar aşağıdaki şekil
değişikliğini göstermeden dayanmalıdır:

1) 1 mm’den daha büyük kalıcı şekil değişikliğine,

2) 15 mm’den daha büyük elastik şekil değişikliğine.

Bu tür bir deneyden sonrasında kapının güvenlik fonksiyonu etkilenmemelidir.

b) Daire veya kare kesitli 100 cm2’lik bir alan üzerine eşit olarak dağıtılmış 1000 N’luk bir statik kuvvet, durak
kapıları için iniş (veya biniş) tarafından, kabin kapıları için kabininin içerisinden, panel veya çerçevenin
herhangi bir noktasına dik açılarda uygulandığı zaman, kapılar, fonksiyonelliği ve güvenliği etkileyen önemli
kalıcı şekil değişikliği olmaksızısın dayanmalıdır (bk. Madde 5.3.1.4 [azami boşluk payı 10 mm] ve Madde
5.3.9.1).

Cam kapılar için Madde 5.3.6.2.2.1 i) 3)’e bakılmalıdır.

Not— a) ve b) şıklarında, deney kuvvetlerinin uygulanması için kullanılan yüzey probu, kapı kaplamasına zarar
vermemesi için yumuşak malzemeden olabilir.

5.3.5.3.2 Yatay sürgülü durak ve kabin kapıları, kapı panel/panellerinin kapı paneli arızalanmaması için
kılavuz elemanın sabitlenmesi gereken konumda tutulması için tertibat ile donatılmalıdır. Bu tertibata sahip
tam kapı donanımında montajı yapılan bu tertibata sahip tüm kapı panelleri, normal kılavuz elemanın en kötü
muhtemel arıza şartı altında Çizelge 5 ve Şekil 11'e göre darbe noktalarında Madde 5.3.5.3.4 a) bendinde
belirtilen şekilde, bir sarkaç darbe deneyine dayanmalıdır.

Tutucular (tespit ediciler), kapı panellerini bir ilave bileşen veya panel/askının bir parçası olabilen
kılavuzlarından çıkmasını engelleyen mekanik bir vasıta olduğu anlaşılmalıdır.

45
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

5.3.5.3.3 Yatay sürgülü kapıların ve açılır kapanır kapılarının öncü durak kapısı panelinin/panellerinin
açılması yönünde 150 N manuel kuvvet uygulaması altında, en uygunsuz noktada Madde 5.3.1’de tanımlanan
açıklık payları 6 mm’yi aşabilir, ancak aşağıda verilen değerleri aşmamalıdır:

a) Yana açılan kapılar için 30 mm,

b) Merkezi (ortadan) açılan kapılar için toplamda 45 mm.

5.3.5.3.4 Buna ilave olarak:

— Cam panelli durak kapıları ve

— Cam panelli kabin kapıları ve

— 150 mm’den daha geniş olan durak kapılarının yan çerçeveleri;

Aşağıda belirtilenleri yerine getirmelidir (bk. Şekil 11):

Not 1— Kapı çerçevesinin yanına ilave edilen panelleri kuyuyu kapatması için kullanıldığında, bunlar, yan
çerçeve olarak kabul edilmelidir.

a) Çizelge 5’e göre darbe noktalarında, durak yanından veya kabinin içinden, yumuşak darbeli sarkaç
cihazının (EN 81-50: 2014, Madde 5.14) 800 mm düşme yüksekliğine eşdeğer bir darbe enerjisi, panelin veya
çerçeve genişliğinin ortasında cam panellere veya yan çerçevelere çarptığında, aşağıdakiler uygun
bulunmalıdır:

1) Kalıcı şekil değişikliği olabilirliği yönünden,

2) Kapı donanımının bütünlüğünde bir kayıp bulunmamalıdır. Kapı donanımı, kuyu boşluğu içerisine 0,12
m’den daha büyük boşlukların olmadığı bir konumda kalmalıdır,

3) Sarkaç deneyi sonrasında kapılar çalışabilir olmaları gerekli değildir,

4) Cam elemanlar için çatlaklar bulunmamalıdır.

b) Ağır darbeli sarkaç cihazının (EN 81-50: 2014, Madde 5.14) 500 mm’lik bir düşme yüksekliğine eşdeğer
bir darbe enerjisi, Çizelge 5’e göre durak tarafından veya kabinin içerisinden darbe noktasında çerçevede
kapı panelleri veya cam panellerin ortasında bir darbe Madde 5.3.7.2.1 a)’da belirtilenden daha büyük cam
paneller üzerine uygulandığında, aşağıdakiler tespit edilmelidir:

1) Çatlakların olmadığı,

2) Azami 2 mm çapındaki yongalar hariç camın yüzeyinde hasar olmadığı.

Not 2 — Çoklu cam panellerde, panellerin en zayıf biçimi dikkate alınmalıdır.

46
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

Çizelge 5 — Darbe noktaları

Sarkaç darbe deneyi Yumuşak darbeli sarkaç Ağır darbeli sarkaç


Düşme yüksekliği 800 mm 800 mm 500 mm 500 mm
Darbe noktası yüksekliği 1,0 m ± 0,10 m Cam 1,0 m ± 0,10 m Cam merkezi
merkezi
Cam panelsiz kapı X
(Şekil 11 a)
Küçük cam panelli kapı (Şekil 11 b) X X X

Bir cam panelinden daha fazlasına


sahip kapı
(Şekil 11 c) X X X
En kötü durumu temsil eden cam panel
üzerinde deneyler
Büyük cam panelli veya tam camlı kapı X X
(Şekil 11 d) (cam üzerinde (cam üzerinde
darbe) darbe)
Cam panelli kapı başlama veya yaklaşık
1m’de bitirme X X X
(Şekil 11 e)
Cam panelli kapı başlama veya yaklaşık X X
1m’de bitirme (cam üzerinde (cam üzerinde
(Şekil 11 f) darbe) darbe)
Yan çerçeveler > 150 mm X
(Şekil 11 g)
Görme için panelli kapı X X
(Madde 5.3.7.2)

47
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

Şekil 11.a – Cam panelsiz kapı Şekil 11.b –Cam panelli kapı Şekil 11.c - Birden fazla cam panelli
paneli kapı

Şekil 11.d – Cam panelli veya tam Şekil 11.e – 1,0 m üstünde cam Şekil 11.f – 1,0 m üstünde cam panelli
camlı kapı paneli panelli kapı paneli kapı paneli

Şekil 11.g — Kapı panelli ve yan çerçeveli durak kapısı bütünü (örneğin Şekil 11.a ve Şekil 11.b göre)

Not 1— Şekil 11.e ve Şekil 11.f alternatif çözümlerdir.

En kötü durum deneye tabi tutulmalıdır. En kötü durumu belirlemek mümkün değilse, iki veya tüm varyantlar
deneye tabi tutulmalıdır.

Not 2 — 1 m ile belirlenmiş darbe noktaları için, tolerans ± 0,10 m’dir.

Açıklama

• Yumuşak darbeli sarkaç deneyi için darbe noktası


○ Ağır darbeli sarkaç deneyi için darbe noktası

Şekil 11 — Kapı panelleri – Sarkaç darbe deneyleri – Darbe noktaları

48
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

5.3.5.3.5 Camlı kapılarda/çerçevelerde, lamine cam kullanılmalıdır.

5.3.5.3.6 Kapılarda camların sabitlenmesi, batıyor olsa bile, sabitleme elemanları haricine kaymadığı garanti
edilmelidir.

5.3.5.3.7 Cam paneller, aşağıdaki bilgileri veren işaretlere sahip olmalıdır:

a) Tedarikçinin ismi ve ticari markası,

b) Cam tipi,

c) Kalınlık (örneğin, 8/8/0,76 mm).

5.3.6 Kapı çalışmasına ilişkin koruma

5.3.6.1 Genel
Kapılar ve kapı kasaları, vücut kısımlarının, elbise veya diğer cisimlerin sıkışmasından meydana gelebilecek
hasar veya yaralanma riskini en aza getirecek şekilde tasarlanmalıdır.

Çalışma sırasında kesilme riskinden kaçınmak için güç ile çalışan otomatik sürgülü durak kapılarının yüzünde,
duraktan ve kabin içerisinden 3 mm’yi aşan girinti veya çıkıntılar olmamalıdır. Bunların köşeleri açılma hareketi
yönünde pahlanmalıdır.

Bu gerekler için istisna, ayrıca Madde 5.3.9.3’te tanımlanan kilit açma üçgenine giriş için yapılmaktadır.

5.3.6.2 Güç ile çalışan kapılar

5.3.6.2.1 Genel
Birleştirilmiş kabin ve durak kapıları eş zamanlı çalıştırması durumunda aşağıdaki gerekler, kapı mekanizması
birleşmesi için geçerlidir.

5.3.6.2.2 Yatay sürgülü kapılar

5.3.6.2.2.1 Otomatik güçle çalışan kapılar


Aşağıdakiler uygulanır:

a) Durak ve/veya kabin kapısı ve bu/bunlara sabit bir şekilde (rijit) bağlanmış mekanik elemanların kinetik
enerjisinin ortalama kapanma hızındaki hesaplanan ve ölçülen değeri 10 J’ü aşmamalıdır.

Bir sürme kapının ortalama kapanma hızı, hareket mesafesinin tümü üzerinden hesaplanır, ancak aşağıda
belirtilenler bu değerden düşülür:

1) Merkezi kapanan kapılarda, her hareket yolu sonunda 25 mm ve

2) Yana kapanan kapılarda, her hareket yolu sonunda 50 mm.

b) Bir koruyucu tertibat, kapı/kapıların kapanma hareketi esnasında bir kişinin kapı girişinden geçmekte
olduğu sırada kapı/kapıların otomatik olarak yeniden açılmasını başlatmalıdır (aktive etmelidir). Bu koruyucu
tertibat, kapı kapanma aralığının son 20 mm’sinde devre dışı bırakılabilinir.

1) Koruyucu tertibatı (örneğin ışık perdesi), kabin kapısı eşiği üzerinde en az 25 mm ve 1600 mm
arasındaki mesafe üzerinden açıklığı örtmelidir.

2) Koruyucu tertibatı, asgari 50 mm çapında engelleri tespit edebilmelidir,

3) Kapıyı kapatılırken, kalıcı engelleri ortadan kaldırmak için koruma tertibatı önceden belirlenmiş bir
sürenin sonrasında devre dışı kalabilir.

49
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

4) Koruyucu tertibatın devre dışı bırakılması veya arıza durumunda, asansör çalışmaya devam ediyorsa,
kapıların kinetik enerjisi 4 J’ e sınırlandırılmalı ve akustik sinyal, kapı (kapıların) herhangi bir zamandaki
kapanmasında çalışmalıdır.

Not— Kabin kapısının ve durak kapılarının koruma tertibatı ortak olabilir.

c) Kapının kapanmasını engellemek için gerekli kuvvet etkisi, kapı hareket seyrinin üçte biri hariç olmak
üzere 150 N’u aşmamalıdır.

d) Kapı kapanma hareketinin önlenmesi, kapının yeniden açılmasını başlatmalıdır.

Yeniden açılma, kapının tamamen açılması gerektiği anlamına gelmez, ancak bazı yeniden açılma, bir
engeli ortadan kaldırılmasına imkân tanıyacak şekilde olmalıdır.

e) Bir açılır kapanır kapıyı açılmadan engellemek için gerekli kuvvet etkisi, 150 N’u aşmamalıdır. Bu ölçüm,
örneğin kapı çerçevesi gibi 100 mm’lik bir mesafedeki, açılır kapanır panellerin veya eşdeğerin ardışık dış
kenarları gibi çökmüş kapıyla yapılmalıdır.

f) Açılır kapanır kabin kapısı, bir girinti içine giriyorsa, açılır kapanır kapının herhangi bir dış kenarı ile bu
girinti arasındaki mesafe, en az 15 mm olmalıdır.

g) Kapı panellerinin öncü kenarlarında (örneğin, yangının yayılmasını sınırlanması için) veya öncü kapı
kenarı ve sabit kenar birleşimi üzerinde labirentler veya düzenekler kullanılırsa, girintiler ve çıkıntılar 25
mm'yi aşmamalıdır.

Cam kapı durumunda, öncü panel/panellerin ön kenar kalınlığı 20 mm'den daha az olmamalıdır. Cam
kenarları yaralanmaya neden olmaması için düzlenmiş olmalıdır.

h) Camdan yapılmış kapılar, Madde 5.3.7.2.1 a)’ya göre görüş panelleri hariç olmak üzere, bir engel
durumunda kapının durdurulması ve 150 N’ a kadar açma kuvvetinin sınırlandırılması için vasıtalar ile
donatılmalıdır.

i) Çocukların ellerinin sürüklenmeden önlemek için, Madde 5.3.7.2’de belirtilenden daha büyük boyutlu
camdan yapılmış yatay olarak otomatik çalıştırılan sürgülü kapılar, aşağıdakiler yardımıyla riski asgariye
indirecek vasıtalarla donatılmalıdır.

1) Asgari 1,10 m yüksekliğe kadar buzlu cam veya buzlu malzeme uygulamasının herhangi birinin
kullanımı ile kullanıcıya açık tarafta saydam olmayan cam yardımıyla veya

2) Eşik üstünde en az 1,60 m’ye kadar parmakların varlığının algılanması ve açılış yönünde kapı hareketini
durdurma veya

3) Azami 4 mm’ye kadar kapı panelleri ve çerçeve arasındaki boşluğun sınırlandırılması eşik üstünde
asgari 1,60 m’ye kadar. Aşınma nedeniyle bu değer 5 mm’ye ulaşabilir.

Girintiler (çerçeveli cam vb.) 1 mm'yi aşmamalı ve 4 mm boşluk dâhil edilmelidir. Kapı paneline bitişik
çerçevenin dış kenarı üzerindeki azami yarıçap, 4 mm'den daha fazla olmamalıdır.

5.3.6.2.2.2 Otomatik olmayan güçle çalışan kapılar


Kapının kapanması, bir butonun veya benzeri (çalıştırmak için basılı tut kumandası) üzerine sürekli basma ile
kullanıcının sürekli kontrol ve denetimi altında gerçekleştiğinde ve Madde 5.3.6.2.2.1 a)’da belirtildiği gibi
hesapla veya ölçme ile bulunan kinetik enerji 10 j’u aştığında, en hızlı panelin ortalama kapama hızı 0,30
m/s’ye sınırlandırılmalıdır.

5.3.6.2.2.3 Dikey sürgülü kapılar


Sadece bu tip sürgülü kapılar, yük taşıma için kullanılan asansörlerde kullanılmalıdır.

Aşağıdaki beş şart aynı anda yerine getirilirse sadece güçle kapatma uygulanmalıdır:

a) Kapatma kullanıcının sürekli kontrol ve denetimi altında gerçekleştiğinde (örneğin, çalışması için basılı
tut),
50
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

b) Panellerin ortalama kapanma hızı, 0,30 m/s ile sınırlandırılmış olduğunda,

c) Kabin kapısı, Madde 5.3.1.2’de belirtildiği gibi imal edildiğinde,

d) Kabin kapısı, durak kapısı kapanmaya başlamadan önce en az üçte iki kapandığında,

e) Kapı mekanizması, istenmeyen erişimlere karşı korunmuş olduğunda.

5.3.6.2.3 Diğer kapı tipleri


Açılıp kapanırken insanlara çarpma riskinin olduğu başka tip güç ile çalışan kapılar kullanılırken (örneğin,
menteşeli kapılar), makina gücü ile çalışan sürgülü kapılar için alınan tedbirlere benzer tedbirler alınmalıdır.

5.3.6.3 Kapanma hareketinin ters çevrilmesi


Kabin kapıları otomatik güç ile çalıştırılıyorsa kabinin içinde bir kumanda butonu, kabin durakta olduğunda
kapılarını yeniden açmasına imkân vermelidir.

Not— Bu normalde “Kapıyı Yeniden Açma Butonu” olarak belirtilir.

5.3.7 Yerel durak aydınlatması ve “kabin burada” sinyal ışıkları

5.3.7.1 Yerel durak aydınlatması


Durak kapılarının çevresinde doğal veya yapay durak aydınlatması; asansöre girmek için durak kapısını
kullanıcı açarken kabin ışığı arızalanmış olsa bile (bk. Madde 0.4.2) önünü görebilecek şekilde döşeme
seviyesinde en az 50 lüks (lux) şiddetinde olmalıdır.

Not— Bu ulusal bina mevzuatına tabi olabilir.

5.3.7.2 “Kabin burada” göstergesi

5.3.7.2.1 Elle açılan durak kapılarında, kullanıcı kapıyı açmadan önce, kabinin katta olup olmadığını
anlayabilmelidir.

Bu husus için aşağıdakilerden biri tesis edilmiş olmalıdır:

a) Aşağıdaki dört şartı aynı zamanda yerine getiren bir veya birden fazla saydam görme paneli:

1) Madde 5.3.5.3.4 a) göre her kapı sarkaç deneyi sırasında Madde 5.3.5.3’ te belirtilen mekanik
dayanıklılığı yerine getiren camın kırılması veya zarar görmesi, deney arızası olarak kabul edilmez. Cam
panel kapıdan çıkartılmamalıdır.

2) Aşağıdaki şekilde işaretlenmiş 3/3/0,76 mm asgari kalınlığında lamine cam:

i) Tedarikçinin ismi ve ticari markası,


ii) Kalınlık (örneğin, 3/3/0,76 mm).

3) Görme paneli başına asgari 0,01 m², durak kapısı başına asgari 0,015 m²’ lik sırlanmış alan,

4) Genişliği en az 60 mm, en fazla 150 mm. 80 mm’den daha geniş olan görme panellerinin alt kenarı zemin
seviyesinden en az 1 m yukarıda olmalıdır.

b) Sadece kabin ilgili durakta durunca veya durmak üzere iken yanması gereken “kabin burada” sinyali
bulunmalıdır. Bu sinyal, kabin durakta durduğu ve kapılar kapalı olduğunda sönebilir, ancak kabinin durduğu
durağın çağrılma butonuna basıldığında sinyal ışığı tekrar yanmalıdır.

5.3.7.2.2 Kabin kapısı otomatik olmadıkça ve kabin durakta seviyesinde hareketsiz olduğunda açık
konumda kalmadıkça Madde 5.3.7.2.1 a)’daki gibi durak kapılarında görme paneli/panelleri ile donatılmışsa,
kabin kapısı görme paneli/panelleri ile donatılmalıdır.

51
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

Kabin kapılarında bulunan görme paneli/panelleri Madde 5.3.7.2.1 a) ‘ya uygun olmalı ve kabin durak
seviyesinde dururken, durak kapılarındaki görme paneli/panelleriyle görüş hizasında olacak şekilde kabin
kapısında yerleştirilmelidir.

5.3.8 Durak kapılarının kilitlenmesi ve kilitli olmasının denetlenmesi

5.3.8.1 Düşme tehlikesine karşı koruma


Normal bir çalışmada, kabin durmadıkça veya durma noktasında olmadıkça, kapı kilit açılma bölgesinde
olmadıkça bir durak kapısını (veya çok panelli kapı durumunda panellerin her hangi birisini) açmak mümkün
olmamalıdır.

Kilit açılma bölgesi, durak seviyesinin altına ve üstüne kadar en fazla 0,20 m’den daha fazla uzatılmamalıdır.

Bununla birlikte, mekanik olarak çalıştırılan kabin ve durak kapılarının aynı anda çalıştırılması durumunda, kilit
açılma bölgesinin, durak seviyesinin altına ve üstüne azami 0,35 m’ye kadar uzanmasına izin verilebilir.

5.3.8.2 Kesilmeye karşı koruma


Madde 5.12.1.4 ve Madde 5.12.1.8 istisnaî durum haricinde, bir durak kapısının veya çok panelli kapılarda
panellerin herhangi birinin açık olması durumunda, asansörü ne hareket ettirmek ne de hareket halinde tutmak
mümkün olmamalıdır.

5.3.9 Durak ve kabin kapılarının kilitlenmesi ve kilidin acil durumda açılması

5.3.9.1 Durak kapısı kilitleme tertibatı

5.3.9.1.1 Genel
Her bir durak kapısı, Madde 5.3.8.1 ‘nin gereğini yerine getiren bir kilitleme tertibatına sahip olmalıdır. Bu
tertibat, kasıtlı kötü kullanımlara karşı korunmuş olmalıdır.

Madde 5.12.1.4 ve 5.12.1.8’deki istisnaî durum haricinde kapalı konumdaki bir durak kapısının tam kilitlenmesi,
kabinin hareketinden önce olmalıdır. Kilitlenme, Madde 5.11.2’ye uygun olarak bir elektrikli güvenlik tertibatı
ile sağlanmalıdır.

5.3.9.1.2 Elektrikli güvenlik tertibatı, kilitleme elemanları en az 7 mm bağlanmadıkça etkin olmamalıdır (bk.
Şekil 12).

Şekil 12 — Kilitleme elemanları örnekleri

5.3.9.1.3 Kapı paneli/panellerinin kilitlenme şartını sağlayan elektrikli güvenlik tertibatı elemanı, araya
başka mekanizma girmeden kilitleme elemanı tarafından zorlayıcı mekanik etkiyle çalıştırılmalıdır.

Özel durum: Kilitleme tertibatının nem veya patlama risklerine karşı özel bir koruma gerektiren şartlarda
kullanılması durumunda, sadece kilitleme tertibatının kasıtlı bir şekilde tahrip edilerek kopması ile olabilen ve
elektrikli güvenlik tertibatının kilitlenme şartını sağlayan elemanı ile mekanik kilit arasında bağlanması şartıyla
bağlantı, sadece zorlayıcı mekanik olabilir.

5.3.9.1.4 Menteşeli kapılar için kilitlenme, kapıların düşey kapanma kenar/ kenarlarına olabildiğince
yakınlıkta etkili olmalı ve panellerinin sarkması durumunda kilitlenme muhafaza edilmelidir.

52
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

5.3.9.1.5 Kilitleme elemanları ve bunların bağlantıları, darbeye karşı dayanıklı, tasarımlanmış ömrü
boyunca çevre şartları altında dayanım özelliğini koruyan dayanıklı malzemelerden yapılmış olmalıdır.

Not— Darbe gerekleri, EN 81-50:2014, Madde 5.2’de bulunabilir.

5.3.9.1.6 Kilitleme elemanlarının birbirine geçmesi, kapının açılma yönünde uygulanan 300 N’ luk bir
kuvvetin kilitlenme etkisini azaltmayacağı bir biçimde olmalıdır.

5.3.9.1.7 Kilitleme tertibatı, EN 81-50:2014, Madde 5.2’de öngörülen deney sırasında güvenliği olumsuz
etkileyen kalıcı şekil değiştirmeden veya kopmadan, kilit seviyesinde ve kapının açılma yönünde uygulanan
aşağıdaki asgari kuvvetlere dayanmalıdır:

a) Sürgülü kapılarda 1000 N,


b) Menteşeli kapılarda kilitleme pimi üzerinde 3000 N.

5.3.9.1.8 Kilitleme hareketi; ağırlık kuvveti, kalıcı mıknatıs veya yaylar etkisiyle gerçekleşmeli ve
sürdürülmelidir. Yaylar kılavuzlanmış ve sıkıştırma ile çalışan tipten olmalı, kilidin açık olduğu anda yayların
sarımları sıkışmış durumda olmamalıdır (birbirine değmemelidir).

Kalıcı mıknatıs (veya yayın) fonksiyonunu uzun bir süre yerine getiremediği durumlarda, ağırlık kilitin
açılmasına neden olmamalıdır.

Kilitleme elemanı kalıcı bir mıknastısın etkisiyle konumunda tutuluyorsa, kilitlenme etkisinin basit araçlarla
(örneğin, sıcaklık veya darbe etkisi) ortadan kaldırılması mümkün olmamalıdır.

5.3.9.1.9 Kilitleme tertibatı, düzgün çalışmasını engelleyecek toz birikimi tehlikesine karşı korumalı
olmalıdır.

5.3.9.1.10 Çalışan parçaların muayenesi örneğin, saydam bir kapak kullanımı sayesinde, kolayca
yapılabilmelidir.

5.3.9.1.11 Kilit kontaklarının kapalı bir kutu içinde olması durumunda, kutu kapağının bağlantı vidaları kapak
açıldığında kaybolmayacak şekilde, kapaktaki veya kutudaki deliklerinde kalmalıdır.

5.3.9.1.12 Kilitleme tertibatı bir güvenlik bileşeni olarak görülür ve EN 81-50:2014, Madde 5.2‘deki gereklere
göre doğrulanmalıdır.

5.3.9.1.13 Kilitleme tertibatı üzerinde bir bilgi plakası aşağıdakileri içerecek şekilde sabitlenmiş olmalıdır:

a) Kilitleme tertibatı imalatçısının ismi,

b) Tip inceleme sertifikasının numarası,

c) Kilitleme tertibatı tipi.

5.3.9.2 Kabin kapısı kilitleme tertibatları


Kabin kapısı, kilitlenmiş olması gerekiyorsa (Madde 5.2.5.3.1 c)), kilitleme tertibatı, Madde 5.3.9.1’deki
gerekleri karşılayacak şekilde tasarımlanmış olmalıdır.

Bu tertibat, kasıtlı kötü kullanıma karşı korunmuş olmalıdır.

Kilitleme tertibatı, bir güvenlik bileşeni olarak kabul edilmiştir ve EN 81-50:2014, Madde 5.2’deki gereklere göre
doğrulanmalıdır.

5.3.9.3 Acil durumda kilidin açılması

5.3.9.3.1 Durak kapılarının her biri, aşağıdaki Şekil 13‘de belirtildiği gibi kilit açma üçgenine uygun bir acil
durumda kilit açma anahtarı yardımıyla dışarıdan açılabilir özellikte olmalıdır.

53
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

Boyutlar milimetredir

Şekil 13 — Kilit açma üçgeni

5.3.9.3.2 Kilit açma üçgenin konumu, kapı paneli veya çerçevesi üzerinde olabilir. Bir dikey düzlemde, kapı
paneli veya çerçevesi üzerinde, kilit açma üçgenin konumu, durağın üst yüksekliğinde 2,00 m’yi aşmamalıdır.

Kilit açma üçgeni, çerçeve ve yatay düzlemde aşağı doğru bir anahtar deliğin üzerinde ise, durak zemininden
kilit açma deliğinin azami yüksekliği, 2,70 m olmalıdır. Acil durumda kilit açma deliği uzunluğu, kapı
yüksekliğinden 2,0 m eksilterek bulunan en az yüksekliğe eşit olmalıdır.

Acil durumda kilit açma anahtarı, 0,20 m’den daha büyük uzunluğa sahip olması durumunda özel bir alet olarak
kabul edilmiştir ve montaj yerinde hazır bulundurulmalıdır.

5.3.9.3.3 Acil durumda kilit açma sonrasında, kilitleme tertibatı, durak kapısı kapatılması ile birlikte
kilitlenmemiş konumda kalmamalıdır.

5.3.9.3.4 Durak kapılarının kabin kapısı tarafından tahrik edildiği durumlarda, kabin kilit açılma bölgesinin
dışında iken her ne sebeple olursa olsun durak kapısı açıldığında, bir tertibat (ağırlık veya yaylar) durak
kapısının kapanmasını ve kilitlenmesini temin etmelidir.

5.3.9.3.5 Kuyu boşluğuna giriş kapısı bulunmuyorsa, durak kapısından farklı kapı kilitlenmesi, Madde
5.2.2.3’e göre kuyu boşluğu taşınabilir merdiveninden 1,80 m yükseklikte ve azami 0,80 m yatay mesafede
güvenli bir şekilde gerçekleşmeli veya kalıcı montaj edilmiş tertibat, kuyu boşluğunda bulunan bir kişinin kapı
kilidini açmasına imkân vermelidir.

5.3.9.4 Durak kapısının kapatılmasını sağlanması için elektrikli güvenlik tertibatı

5.3.9.4.1 Her bir durak kapısı, kapının kapanmasının sağlanması için Madde 5.11.2’ye uygun olarak ve
Madde 5.3.8.2 ‘de belirtilen şartları sağlayan bir elektrikli güvenlik tertibatıyla donatılmalıdır.

5.3.9.4.2 Kabin kapısıyla müşterek tahrik edilen yatay hareketli sürgülü durak kapılarında bu tertibat, durak
kapısının etkin kapanmasından bağımsız olması kaydıyla, kilitlenme şartının sağlanması için tertibat müşterek
olabilir.

5.3.9.4.3 Menteşeli durak kapılarında, bu tertibat, kapının kapanma kenarına bitişik veya kapının kapanma
şartını sağlayan mekanik tertibat üzerine yerleştirilmelidir.

5.3.10 Durak kapısının kilitlenme ve kapanma şartını sağlayan tertibat için ortak
gerekler

5.3.10.1 Normal çalıştırma şartlarının parçasını oluşturmayan tek bir müdahale sonrası durak kapısı açık
veya kilitli olmayan bir asansörün çalıştırılması, insanların normal olarak girebileceği yerlerden mümkün
olmamalıdır.

54
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

5.3.10.2 Bir kilitleme elemanının konumunu doğrulamak için kullanılan tertibatlar zorlayıcı mekanik etkili
olarak çalışmalıdır.

5.3.11 Çok panelli, panelleri mekanik bağlantılı sürgülü durak kapıları

5.3.11.1 Bir sürgülü durak kapısının, doğrudan mekanik bağlantılı çok sayıda paneli varsa aşağıdakilere
müsaade edilmiştir:

a) Madde 5.3.9.4.1’de veya Madde 5.3.9.4.2‘de gerekli olan tertibatın bir panel üzerine yerleştirilmesine ve

b) Teleskopik kapılarda, bu tek kilitlemenin kapalı konumdaki panelleri kancaya geçirme ile diğer
panel/panellerin açılmasının önlemesi kaydıyla, sadece bir panelin kilitlenmesine.

Teleskopik kapının her bir panel tabakasının bir arka bükümü ve kapı kapalı pozisyonda olduğu zaman yavaş
panelle hızlı panelin birbirine eklenmesi veya askı plakası üzerindeki kancaların uygulanmasıyla aynı bağlantı,
doğrudan mekanik bağlantı olarak kabul edilir ve bu nedenle bütün paneller üzerinde Madde 5.3.9.4.1’de veya
Madde 5.3.9.4.2’de gerekli olduğu gibi bir tertibat gerekli değildir. Bu bağlantı, kılavuz vasıtalarının ayrılması
durumunda bile devam etmelidir. Eş zamanlı üst ve alt kılavuz vasıtalarının ayrılması dikkate alınmaz. Madde
5.3.11.3’ün dayanım gereklerine uygunluk, panelin birbirine bağlantı elemanlarının mümkün olan asgari
tasarım çakışması ile doğrulanmalıdır.

Not— Askı plakası, kılavuz vasıtalarının parçası olarak kabul edilmez.

5.3.11.2 Bir sürgülü kapı, dolaylı mekanik bağlanmış birkaç panel içeriyorsa (örneğin, halat, kayış veya zincir
ile), bu tek kilitleme, diğer panel/panellerin açılmasını önlemesi ve bunlarda tutamak bulunmaması şartıyla,
sadece bir panelin kilitlenmesine müsaade edilir.

Kilitleme tertibatıyla kilitlenmemiş diğer panel/ panellerin kapalı konumu, Madde 5.11.2‘ye uygun bir elektrikli
güvenlik tertibatıyla sağlanmalıdır.

5.3.11.3 Paneller arasındaki Madde 5.3.11.1’e uygun doğrudan mekanik bağlantının veya Madde
5.3.11.2’ye uygun dolaylı mekanik bağlantının, kilitleme tertibatının bir parçasını oluşturduğu kabul edilir.

Bunlar, Madde 5.3.5.3.1’de belirtilen 300 N’luk kuvvetle aynı anda etki ettiğinde de Madde 5.3.9.1.7 a) gereği
1000 N’luk bir kuvvete dayanabilmelidir.

5.3.12 Otomatik çalışan durak kapılarının kapanması


Binaların yangından korunmasında kullanılan asansör durak kapılarında, kabin hareketi için bir komut
olmadığında, asansör kullanma trafiğine göre tanımlanabilen gerekli zaman periyodundan sonra, bunlar
normal çalışmada kapalı olmalıdır.

Not— Yangınla mücadelede kullanılan asansörlerin gerekleri ve yangın durumunda asansör davranışı için
başka kılavuz bilgiler, EN 81-72 ve EN 81-73’te bulunabilir.

5.3.13 Kabin kapılarının kapalı kalmasını sağlayan elektrikli güvenlik tertibatı

5.3.13.1 Madde 5.12.1.4’te ve Madde 5.12.1.8’te hariç tutulanlarla birlikte, bir kabin kapısı (veya çoklu panel
kapı durumunda panelin herhangi birisi) açık olduğunda, asansörün çalışması ve aynı zamanda bunun
harekete devam etmesi mümkün olmamalıdır.

5.3.13.2 Her bir kabin kapısı, Madde 5.3.13.1‘de belirtilen şartlara uygun olacak şekilde Madde 5.11.2’ye
uygun olarak kapının kapalı kalmasını sağlayan bir elektrikli güvenlik tertibatıyla donatılmalıdır.

5.3.14 Çoklu mekanik bağlanmış panelli sürgülü veya katlanır kabin kapıları

5.3.14.1 Sürgülü veya katlanır kabin kapısı, birkaç doğrudan mekanik bağlanmış panelleri içeriyorsa,
aşağıdakilere müsaade edilmiştir:

a) Madde 5.3.13.2’de gerekli tertibatın yerleştirilmesi:

55
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

1) Bir tek panel (teleskopik kapılarında öncü panel) üzerine veya

2) Eleman ile panel arasındaki mekanik bağlantı doğrudan olduğunda kapı tahrik elemanı üzerine ve

b) Madde 5.2.5.3.1 c)’de belirtilen durum ve şartlar dâhilinde, teleskopik veya açılır kapanır kapılarda kapalı
durumda kapı panellerinin birbirine kenetlenmesi ile diğer panel/panellerin açılmasını bu tek kilitlemenin
önlemesi şartıyla, bir tek panelin kilitlenmesine.

Teleskopik kapının her bir panel tabakasının bir arka bükümü ve kapı kapalı pozisyonda olduğu zaman yavaş
panelle hızlı panelin birbirine bağlantısı veya askı plakası üzerinde kancalar uygulanmasıyla, aynı bağlantı,
doğrudan mekanik bağlantı olarak kabul edilir ve bu nedenle bütün paneller üzerinde Madde 5.3.13.2’de
gerekli olduğu gibi bir tertibat gerekli değildir. Bu bağlantı, kılavuz vasıtalarının ayrılması durumunda bile
devam etmelidir. Madde 5.3.11.3’ün dayanım gereklerine uygunluk, panelin birbirine bağlantı elemanlarının
mümkün olan asgari tasarım çakışması ile doğrulanmalıdır.

Not— Askı plakası, kılavuz plakası parçası olarak kabul edilmez.

5.3.14.2 Bir sürgülü kapı, birkaç dolaylı mekanik bağlanmış panelleri içeriyorsa (örneğin, halat, kayış veya
zincir ile), aşağıdakilerin sağlanması şartıyla bir tek panel üzerinde tertibatın (Madde 5.3.13.2) yerleştirilmesine
müsaade edilmiştir:

a) Hareket ettirilen bir panel olmaması ve

b) Hareket ettirilen panel, kapı tahrik elemanına doğrudan mekanik bağlanmış olması.

5.3.15 Kabin kapısının açılması

5.3.15.1 Kilidin açık olduğu bölgede (Madde 5.3.8.1) herhangi bir nedenden dolayı asansör durursa, 300
N’dan daha büyük olmayan bir kuvvet ile aşağıdaki konumlarda el ile kabin ve durak kapısını açmak mümkün
olmalıdır:

a) Durak kapısı, acil durum kilit açma anahtarı veya kabin kapısı yardımıyla kilit açılmış olması ile kilidin açılmış
olmasından sonra duraktan,

b) Kabin içinden.

5.3.15.2 Kabin içerisinde bulunan kişi tarafından kabin kapısının açılmasını sınırlandırmak için bir tertibat,
aşağıdaki şekilde sağlanmalıdır:

a) Kabin hareket ettiğinde, kabin kapısı açılması, 50 N daha fazla bir kuvvet gerektirmeli ve

b) Kabin Madde 5.3.8.1’de belirtilen bölge dışında iken, kabin kapısını sınırlama mekanizmasında 1000 N bir
kuvvet ile 50 mm den daha fazla açmak mümkün olmamalı ve aynı zamanda otomatik bir güç çalışması altında
kapı açılmamalıdır.

5.3.15.3 Yerinde kalıcı olarak bulunan acil durumda kilit açma anahtar veya aletlerden farklı, aletsiz duraktan
kabin kapısını açmak için bir kez durak kapısı açılmış olmasını kapsayan Madde 5.6.7.5’de tanımlanan en az
mesafe içinde kabin durdurulduğunda kabin kapısının açılması mümkün olmalıdır. Ayrıca bu, Madde
5.3.9.2’deki gibi kilitleme tertibatı ile donatılmış kabin kapılarına uygulanır.

5.3.15.4 Madde 5.2.5.3.1 c)’de belirtilen asansörlerde, kabin içerisinden kabin kapısının açılması, sadece
kabin kilit açılma bölgesi içinde olduğunda mümkün olmalıdır.

5.4 Kabin, karşı ağırlık ve dengeleme ağırlığı

5.4.1 Kabin yüksekliği


Kabin içerisinin net yüksekliği en az 2 m olmalıdır.

56
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

5.4.2 Kullanılabilir kabin alanı, beyan yükü, kabindeki insan sayısı

5.4.2.1 Genel durum

5.4.2.1.1 Genel
İnsanlar tarafından kabinin aşırı bir şekilde yüklenmesini önlemek için kullanılabilir kabin alanı
sınırlandırılmalıdır.

Bunu yerine getirmek için beyan yükü ile en büyük kullanılabilir kabin alanı arasındaki ilişki, Çizelge 6‘da
verilmiştir.

5.4.2.1.2 Kabin alanı, kabin tamamlamaları hariç olmak üzere zeminden 1 m yükseklikteki kabin içi boyutları
duvardan duvara ölçülmelidir.

5.4.2.1.3 Kabin duvarlarında çıkıntılar ve uzantılar, 1 m’den küçük yükseklik olsa bile, kapı ayırıcıları ile
korunmuş olup olmadığına bakılmaksızın, sadece bunların alanları mevcut kabin azami alanının
hesaplanmasında dikkate alınması halinde müsaade edilmiştir.

Kabinde donanım yerleştirilmesi nedeniyle bir kişiye ayrılmayan kabin zemin seviyesi üstündeki çıkıntıların
veya uzantıların (örneğin, açılıp kapanan koltuklar için oyukları, haberleşme sistemi çıkıntıları), kabinin uygun
azami alanının hesaplanmasında dikkate alınması gerekli değildir.

Kapı kapatılmış olduğunda giriş çerçeve dikmeleri arasında uygun bir alan bulunduğunda aşağıdakiler
uygulanır:

a) Bu alan, herhangi bir kapı paneline (çoklu panel kapı durumunda hızlı ve yavaş kapılar dahil) kadar 100
mm genişlikten küçük veya eşit olduğunda, bu durumda zemin alanından hariç tutulmalıdır.

b) Alan, 100 mm genişliğinden daha büyük olduğunda, toplam kullanılabilir alan zemin alanına dâhil edilmiş
olmalıdır.

Çizelge 6 — Beyan yükü ve kabinin azami kullanılabilir (net) alanı

Kabinin azami Kabinin azami


Beyan yükü, Beyan yükü,
kullanılabilir alanı kullanılabilir alanı
kütle kütle
(kg) ( kg)
(m²) (m²)
100 a 0,37 900 2,20
180 b 0,58 975 2,35
225 0,70 1000 2,40
300 0,90 1050 2,50
375 1,10 1125 2,65
400 1,17 1200 2,80
450 1,30 1250 2,90
525 1,45 1275 2,95
600 1,60 1350 3,10
630 1,66 1425 3,25
675 1,75 1500 3,40
750 1,90 1600 3,56
800 2,00 2000 4,20
825 2,05 2500 c 5,00
a 1 kişilik asansör için asgari.
b 2 kişilik asansör için asgari.
c 2500 kg sonrasında, her bir ilave 100 kg için 0,16 m2 eklenir.
Ara yükler için alan, doğrusal enterpolasyonla belirlenir.

5.4.2.1.4 Kabinini aşırı yükü, Madde 5.12.1.2 göre bir tertibat vasıtasıyla izlenmelidir.

57
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

5.4.2.2 Yük taşıma asansörleri

5.4.2.2.1 Yük taşıma asansörlerinde Madde 5.4.2.1’in gerekleri, aşağıdaki şartların birisi ile uygulanmalıdır:

a) Forkliftin (taşıma aracı) ağırlığı, beyan yüküne dahil edilmiştir veya

b) Forkliftin ağırlığı, aşağıdaki şartlarda beyan yükünden ayrı olarak dikkate alınmalıdır:

1) Forkliftler sadece kabinin yüklenmesi ve boşaltılması durumda kullanılır ve yük ile taşınması için
tasarımlanmamıştır,

2)Halatlı tahrikli ve pozitif tahrikli asansörlerde kabin tasarımında, kabin iskeletinde, kabin güvenlik
tertibatında, kılavuz raylarında, makina freninde, tahrik ve kontrolsüz kabin hareketinden koruma
tertibatlarında, beyan yüküne taşıma cihazları ağırlığının ilave edilmesiyle bulunan toplam yük esas
alınmalıdır.

3)Hidrolik asansörlerde, kabin tasarımında, kabin iskeletinde, kabin ile piston (silindir) arasındaki
bağlantıda, kabin güvenlik tertibatında, boru kırılma vanasında, debi sınırlayıcılarda/bir yönlü debi
sınırlayıcısında, kenetlenme tertibatında, kılavuz raylar ve kontrolsüz hareketten koruma tertibatlarında,
beyan yüküne taşıma cihazları ağırlığının ilave edilmesiyle bulunan toplam yük esas alınmalıdır.

4) Yükleme ve boşaltma nedeniyle kabin hareket mesafesi, azami seviyeleme doğruluğunu aştığında,
mekanik bir tertibat, aşağıdakilere uygun olarak kabinin aşağı hareketlerini sınırlamalıdır:

i) Seviyeleme doğruluğu 20 mm’yi aşmamalıdır,

ii) Mekanik tertibat, kapılar açılmadan önce aktif hale getirilmelidir,

iii) Mekanik tertibat, hidrolik asansör üzerinde aşağı yön vanası açılmış veya makina freni devreye
girmemiş olsa dahi kabini tutmak için yeterli dayanıma sahip olmalıdır,

iv) Otomatik seviyeleme hareketi, mekanik tertibat aktif değilse Madde 5.11.2’ye uygun olarak elektrikli
güvenlik tertibatı yardımıyla önlenmiş olmalıdır,

v) Asansörün normal çalışması, mekanik tertibat aktif değilse Madde 5.11.2’ye uygun olarak elektrikli
güvenlik tertibatı yardımıyla önlenmiş olmalıdır.

5) Forkliftin azami ağırlığı, Şekil 14’e göre durakta gösterilmelidir.

Şekil 14 — Forklift tarafından taşınılan yüklere ilişkin durakta resimli gösterim (pictogram)

58
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

5.4.2.2.2 Hidrolik tahrikli yük taşımada kullanılan asansörlerde, kabinin kullanılabilir alanı, Çizelge 6’dan
belirlenmiş değerden daha büyük olabilir, ancak, beyan yükü karşılattırmasına ilişkin Çizelge 7’den belirlenmiş
değeri aşmamalıdır.

Çizelge 7 — Beyan yükü ve kabin kullanılabilir azami alanı (hidrolik tahrikli yük taşıma asansörleri için)

Beyan yükü, Azami kullanılabilir Beyan yükü, Azami kullanılabilir


kütle kabin alanı kütle kabin alanı

( kg) (m²) ( kg) (m²)


400 1,68 975 3,52
450 1,84 1000 3,60
525 2,08 1050 3,72
600 2,32 1125 3,90
630 2,42 1200 4,08
675 2,56 1250 4,20
750 2,80 1275 4,26
800 2,96 1350 4,44
825 3,04 1425 4,62
900 3,28 1500 4,80
1600 a) 5,04
a) 1600 kg’dan sonra, her bir 100 kg ilaveye 0,40 m2 eklenmelidir.
Ara yükler için, alan doğrusal enterpolasyonla belirlenir.

Not — Hesaplama örnekleri:

6000 kg beyan yükü taşımak için gerekli olan ve 3,40 m genişlik ile 5,60 m derinlikten az olmayan (örneğin
19,04 m2 kabin alanı) boyutlara sahip bir hidrolik tahrikli yük taşıma asansörü için:

a) Çizelge 7 kullanılarak 6000 kg bir yük transferi için kabin azami alanı:

— 1600 kg = 5,04 m².

— Çizelge 7’nin altındaki nota göre: 6000 kg -1600 kg = 4400 kg / 100 = 44, bu durumda 44 x 0,40 m² =
17,60 m².
— Böylece beyan yükü için kabin toplam azami alanı = 5,04 m² + 17,60 m² = 22,64 m².

Kabinin seçilen alanı 19,04 m2, müsaade edilen azami alandan küçük olması nedeniyle 6000 kg transferi
için kabul edilebilir.

b) Madde 5.4.2.1 göre hesaplama, Çizelge 6, yüklerle tam dolu alan için denk gelen yük:

— 5 m² = 2500 kg

— Çizelge 6’nin altındaki nottaki c) bendine göre, 19,04 m² - 5 m² =14,0 m² / 0,16 m² =88, bu durumda 88
x 100 kg = 8800 kg.

—Böylece azami alan için kabin toplam yükü = 2500 kg + 8800 kg = 11300 kg.

Madde 5.4.2.2.4’e göre listelenmiş asansör bileşenlerinin (örneğin kabin iskeleti ve güvenlik tertibatı vb.)
hesaplanması, 11300 kg yük için yapılmalıdır.

5.4.2.2.3 Hidrolik tahrikli yük taşıma asansörlerinde, dengeleme ağırlıklı bir asansörün kullanılabilir kabin
alanı, Çizelge 6 (Madde 5.4.2.1) ‘den bulunan kabin yükü, hidrolik kaldırma ünitesi ve boru donanımı için
tasarlanmış basıncın 1,4 katını aşmasına neden olmayacak şekilde olmalıdır.

59
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

5.4.2.2.4 Hidrolik tahrikli yük taşıma asansörlerinde, kabin tasarımı; kabin iskeletini, kabin ile piston (silindir)
arasındaki bağlantıyı, askı tertibat vasıtalarını (dolaylı aktif edilen asansörlerde), kabin güvenlik tertibatı, boru
kırılma vanası, debi kısıtlayıcısı/bir yönlü debi kısıtlayıcısı, kenetlenme tertibatı, kılavuz rayları ve tamponları
esas Çizelge 6’dan (Madde 5.4.2.1) elde edilen bir yükü esas almalıdır. Silindirler, Çizelge 7’de verilen beyan
yüküne göre hesaplanabilir.

5.4.2.3 İnsan sayısı

5.4.2.3.1 İnsan sayısı, aşağıda verilen daha küçük değerlerden elde edilmelidir:

beyan yükü
a) Formülle, sonuca en yakın tam sayıya yuvarlatılarak bulunan, ya da
75
b) Çizelge 8.

Çizelge 8 — İnsan sayıları ve kabinin asgari kullanılabilir alanı.

Kabinin asgari Kabinin asgari


İnsan sayısı kullanılabilir alanı İnsan sayısı kullanılabilir alanı
(m²) (m²)
1 0,28 11 1,87
2 0,49 12 2,01
3 0,60 13 2,15
4 0,79 14 2,29
5 0,98 15 2,43
6 1,17 16 2,57
7 1,31 17 2,71
8 1,45 18 2,85
9 1,59 19 2,99
10 1,73 20 3,13
2
20 insandan sonra, her bir insan için 0,115 m ilave edilir.

5.4.2.3.2 Kabinde aşağıda verilenler gösterilmelidir:

a) İmalatçının/montajı gerçekleştirenin ismi,

b) Montaj seri numarası,

c) İmal yılı,

d) Asansörün beyan yükü, kg,

e) İnsan sayısı.

İnsan sayıları, Madde 5.4.2.3.1’e göre belirlenmelidir.

Uyarı, “………kg……İNS” veya ağırlık ve insanlar için kullanılan resimli gösterimler (piktogram) ile yapılmış
olmalıdır.

Örneklere bakılmalıdır: İnsanlar için: ve yük için:

Not— Resimli gösterim, her biri diğerinin üstünde veya altında ve herhangi bir sırada olan sayının öncesi veya
sonrasında olabilir.

Uyarıda kullanılan karakterler ve resimli gösterimlerin asgari yüksekliği aşağıda verilen değerler gibi olmalıdır.

— Baş harf ve sayılar ve resimli gösterimler için 10 mm,

60
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

— Küçük harfler için 7 mm.

5.4.2.3.3 Yük taşıma asansörleri için her zaman yükleme alanında görülebilen bir işaret, beyan yükünü
göstermelidir.

5.4.3 Kabinin duvarları, zemini ve çatısı

5.4.3.1 Kabin, sadece aşağıdaki gibi müsaade edilen açıklıklarla, duvarlarla, zeminle ve tavanla tamamen
kapatılmış olmalıdır.

a) Kullanıcının normal erişimi için girişler,


b) Acil durum tali giriş kapakları ve kapıları,
c) Havalandırma kanalları.

5.4.3.2 Kabinin iskeleti, kılavuz patenleri, duvarları, zemini, tavanı ve çatısını içeren donanımı, normal
asansör çalışmasında ve güvenlik tertibatı çalışmasında uygulanacak olan kuvvetlere dayanması için mekanik
dayanıma sahip olmalıdır.

5.4.3.2.1 Güvenlik tertibatı çalıştığında, düzgün dağıtılmayan yüklü veya yüksüz kabinin zemini, bunun
normal çalışmasından % 5’ den daha eğimli olmamalıdır.

5.4.3.2.2 Kabinin her bir duvarı, aşağıdakileri sağlayacak şekilde mekanik dayanıma sahip olmalıdır:

a) Kabinin, içten dışa doğru herhangi bir noktasında dik olarak 5 cm²’lik yuvarlak veya kare şeklinde bir alana
eşit olarak dağılacak 300 N’luk bir kuvvet uygulandığında:

— 1 mm’den daha büyük herhangi bir kalıcı biçim değişikliği olmamalı ve

— 15 mm’den daha fazla elastik şekil değişikliği olmamalıdır.

b) Kabinin, içten dışa doğru herhangi bir noktasında dik olarak 100 cm²’lik yuvarlak veya kare şeklinde bir
alana eşit olarak dağılacak 1000 N’luk bir kuvvet uygulandığında, kalıcı bir şekilde 1 mm’den daha büyük biçim
değiştirmemelidir.

Not— Bu kuvvetler, aynalar, dekoratif paneller, kabin çalışma panel/panelleri ve vb. hariç “yapı” duvarı
üzerinde uygulanabilir.

5.4.3.2.3 Camdan veya kısmi camdan yapılmış kabin duvarları lamine olmalıdır.

Ağır darbeli sarkaç tertibatının (EN 81-50:2014, Madde 5.14.2.1) 500 mm yükseklikte düşmeye eşit darbe
enerjisi veya yumuşak darbeli sarkaç tertibatının (EN 81-50:2014, Madde 5.14.2.2) 700 mm yükseklikte
düşmeye eşit darbe enerjisi, cam elemanı merkezinde kısmi cam duvarlarda veya panel merkezinde zeminin
1 m üstü bir noktada, cam duvara çarptığında, aşağıdakiler doğrulanmalıdır:

a) Duvar elemanı üzerinde çatlaklar bulunmadığı,


b) Azami 2 mm çapında yongalar hariç camın yüzeyinde hasar bulunmadığı,
c) Bütünlük kaybedilmediği.

Kabin duvarları, Çizelge 9’a göre düz camdan yapılmış ve bütün kenarları çerçevelenmişse, bu deneylerin
yapılmasına gerek yoktur.

Yukarıdaki deneyler, kabinin duvarının iç yüzeyinde yapılmalıdır.

61
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

Çizelge 9 — Kabinin duvarlarında kullanılan düz cam paneller

İç teğet çemberin çapı


Azami 1 m Azami 2 m
Cam tipi
Asgari kalınlık Asgari kalınlık
(mm) (mm)

Sertleştirilmiş lamine
veya 8 10
temperlenmiş lamine (4 + 4 + 0,76) (5 + 5 + 0,76)

10 12
Lamine (5 + 5 + 0,76) (6 + 6 + 0,76)

5.4.3.2.4 Camın duvara tespit şekli, güvenlik tertibatı çalışması dâhil seyir yönünde karşılaşılan tüm
darbelerde (şoklarda) camın tespit yerlerinden kayarak çıkmasını engellemelidir.

5.4.3.2.5 Cam paneller aşağıda belirtilen bilgileri kapsayacak şekilde işaretlenmelidir:


a) İmalâtçının adı ve ticarî markası,
b) Camın tipi,
c) Kalınlığı (örneğin: 8/8/0,76 mm).

5.4.3.2.6 Kabin çatısı Madde 5.4.7‘nin gereklerine uygun olmalıdır.

5.4.3.3 Camdan yapılan kabin duvarları döşeme seviyesinden 1,10 m’den daha alçakta ise, döşemeden
0,90 m ile 1,10 m arasında bir yüksekliğe el tutamağı konulmalıdır. Bu tutamak camdan bağımsız olarak tespit
edilmelidir.

5.4.4 Kabin kapısı, zemini, duvarı, tavanı ve dekoratif malzemeleri


Kabin gövdesinin yapı desteklemesi, alev almaz malzemelerden yapılmalıdır.

Kabin zemini, duvar ve tavan son işlemleri için (rötuşlarının) seçilen malzemeleri, aşağıda listelendiği gibi EN
13501-1’in gereklerine uygun olmalıdır:

— Zemin kaplaması: Cfl-s2;

— Duvar: C-s2, d1;

— Tavan: C-s2, d0.

Boya rötuşları, duvar üzerindeki 0,30 mm’ye kadar lamineler ve çalıştırma tertibatı gibi donanımlar, aydınlatma
ve göstergeler yukarıdaki gereklerden hariç tutulmuştur.

Kabin içinde kullanılan aynalar veya diğer cam tamamlayıcılar, kırılmışsa EN 12600:2002, Ek C’ye göre B veya
C moduna uygun olmalıdır.

5.4.5 Kabin etek sacı

5.4.5.1 Her bir kabin eşiğine, karşısındaki net durak kapısının en az tam genişliğinde uzayan bir kabin eteği
sacı monte edilmiş olmalıdır. Bu dikey kısım, aşağıya doğru, yatay düzlemle en az 60°‘lik bir açı yapacak
şekilde eğik bir kısımla uzatılmalıdır. Yatay düzlemde bu eğik kısmın çıkıntısı, 20 mm’den az olmamalıdır.

Kabin eteği sacı tarafındaki (yüzündeki) herhangi bir çıkıntı, bağlantı elemanları gibi, 5 mm’yi aşmamalıdır. 2
mm’yi aşan çıkıntılar yataya göre en az 75° pahlı olmalıdır.

62
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

5.4.5.2 Dikey kısmın yüksekliği, en az 0,75 m olmalıdır.

5.4.5.3 Dikey kısmın daha alttaki kenarı boyunca herhangi bir noktasında durak tarafından kabin eteğine dik
olarak 5 cm²’lik yuvarlak veya kare şeklinde bir alana eşit olarak dağılacak şekilde 300 N’luk bir kuvvet
uygulandığında, kabin eteği sacı aşağıdaki şekil değişikliğini göstermeden dayanmalıdır:

a) 1 mm’den daha büyük kalıcı şekil değişikliğine,

b) 35 mm’den daha büyük elastik şekil değişikliğine.

5.4.6 Acil durum kapakları ve acil durum kapıları

5.4.6.1 Kabin çatısına, acil durumda kullanılan bir kapağın monte edildiği yer, (bk. Madde 0.4.2) 0,40 m ×
0,50 m net açıklık boyutlarında olmalıdır.

Not— Alan müsaade ettiğinde, 0,50 m x 0,70 cm boyutlarında bir kapak tercih edilir.

5.4.6.2 Artışık bulunan iki kabin arasındaki yatay açıklığın 1 m’yi aşmadığı durumlarda acil durum kapıları
kullanılabilir (bk. Madde 5.2.3.3).

Bu durumda her bir kabin, kurtarılacak insanı kurtarmanın gerçekleştiği yerin seviyesine getirmeye müsaade
eden bitişik kabin konumunu belirleyen vasıtalarla donatılmalıdır.

Kurtarma olayında, kabin acil durum kapakları arasındaki mesafe, taşınabilir/seyyar köprü veya kabin içinde
bütünleşik köprü 0,35 m ‘den daha büyük olduğunda, acil durum kapılarının açılmasına uygun yeterli açıklıkla
birlikte 0,50 m asgari genişliği ve parmaklığa (el tutamağa) sahip olmalıdır.

Bu köprü, 2500 N asgari bir kuvveti dayanacak şekilde tasarımlanmalıdır.

Köprü taşınabilir/seyyar ise, bina içerisinde kurtarmanın gerçekleştiği yerde depolanmalıdır. Köprünün
kullanımı, talimat el kitabında belirtilmelidir.

Acil durum kapıları varsa, bunlar en az 1,80 m yüksekliğinde ve 0,40 m genişliğinde olmalıdır.

5.4.6.3 Acil durumda kullanılan kapaklar veya kapılar montaj edildiğinde, bunlar aşağıdakilere uygun
olmalıdır:

5.4.6.3.1 Acil durumda kullanılan kapaklar ve kapılar, elle kilitleme tertibatları ile donatılmalıdır.

5.4.6.3.1.1 Acil durumda kullanılan kapaklar, anahtarsız kabin dışından ve Madde 5.3.9.3’te belirtilen
üçgene uygun bir anahtar ile kabin içinden açılmalıdır.

Acil durumda kullanılan kapaklar, kabin içine doğru açılmamalıdır.

Açık konumdaki acil durumda kullanılan kapaklar, kabin kenarını aşan çıkıntıya sahip olmamalıdır.

5.4.6.3.1.2 Acil durum kapıları, anahtarsız kabin dışından ve Madde 5.3.9.3’te belirtilen üçgene uygun bir
anahtar ile kabin içinden açılmalıdır.

Acil durum kapıları, kabinin dışına doğru açılmamalıdır.

Acil durum kapıları, karşı ağırlık veya dengeleme ağırlığı hareket yolunda veya bir kabinden diğerine geçişi
mani olan sabitlenmiş bir engel (kabin ayırma kirişleri hariç) önünde yerleştirilmemelidir.

5.4.6.3.2 Madde 5.4.6.3.1’de belirtilen kilitleme, Madde 5.11.2’ye uygun elektrikli güvenlik tertibatı
vasıtaları tarafından gerçekleştirilmelidir.

Acil durum kapaklarında bu tertibat, kilitlendiğinde bitişik asansörü de durdurmalıdır.

63
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

Asansörün tekrar servis vermesi için hazır olması, sadece kasıtlı olarak tekrar kilitlemeden sonra mümkün
olmalıdır.

5.4.7 Kabin çatısı

5.4.7.1 Madde 5.4.3’e ilave olarak, kabin çatısı, aşağıdaki gerekleri karşılamalıdır:
a) Kabin çatısı, Madde 5.2.5.7.1’de belirtildiği gibi azami insan sayısına dayanacak şekilde yeterli
dayanıma sahip olmalıdır.

Bununla birlikle, kabin çatısı, kalıcı şekil değiştirmeden 0,30 m x 0,30 m’lik bir alan üzerine herhangi bir
noktada asgari 2000 N’luk bir kuvvete dayanmalıdır.

b) Bir kişinin çalışmak için veya çalışma alanları arasında hareket etmek için ihtiyaç duyulan kabin çatı
yüzeyi, kaymaya müsaade etmemelidir.

Not— Kılavuz bilgi için EN ISO 14122-2 Madde 4.2.4.6 bakılmalıdır.

5.4.7.2 Aşağıdaki koruma sağlanmalıdır:

a) Kabin çatısı, aşağıda verilenlerden birine uygun asgari 0,10 m yüksekliğe konumlandırılmış korkuluk eteği
ile donatılmalıdır:

1) Kabin çatısının dış kenarı üzerine veya

2) Dış kenar ile korkuluk pozisyonu arasında (Madde 5.4.7.4’e uygun korkuluk kullanıldığında).

b) Yatay düzlemde serbest mesafe, kuyunun duvarına ve kabin çatısının dış kenarına dik ötesinde ve dik
olarak, 0,30 m’yi aştığı durumda, bir korkuluk, Madde 5.4.7.4’te verilen boyutları sağlamalıdır.

Serbest mesafeler, genişliği veya yüksekliği 0,30 m’den az olan girintilerden daha büyük mesafeye müsaade
edilen kuyunun duvarına göre ölçülmelidir.

5.4.7.3 Kabin çatısının dış kenarı ve kuyunun duvarı arasına yerleştirilmiş asansör bileşen/bileşenler,
düşme riskini önleyebildiği durumda (bk. Şekil 15 ve Şekil 16), koruma, aşağıda verilen şartları aynı anda
karşılamalıdır:

a) Kabinin dış kenarı ile kuyu duvarı arasındaki mesafe 0,30 m’den daha büyük olduğunda, kabin çatısının
dış kenarı ile ilgili bileşen/bileşenler arasında, bileşenler arasında veya korkuluk ucu ile bileşen/bileşenler
arasında 0,30 m çaptan daha büyük yatay bir daire yerleştirmek mümkün olmamalıdır.

b) 300 N'luk bir kuvvet, bileşene herhangi bir dik açıda yatay olarak uygulandığında, a) bendi
karşılanamadığı durumda bileşenin sapmasına neden olmamalıdır.

Bileşen, kabinin seyir hareketi boyunca Madde 5.4.7.4’de belirtildiği gibi korumanın aynı seviyesini sağlamak
için kabin çatısı üzeri yüksekliğe uzatılmalıdır.

64
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

Açıklama
: Asansör kuyusu duvar
: Asansör kabin çatı kenarı
: Halatlar, kayışlar
: Kılavuz rayları
: Korkuluk

Şekil 15 — Düşmeden koruma sağlayan bileşenlerin örneği (elektrikli asansörler)

Açıklama
: Asansör kuyusu duvarı
: Asansör kabin çatı kenarı
: Piston-silindir
: Kılavuz rayları
:Korkuluk

Şekil 16 — Düşmeden koruma sağlayan bileşenlerin örneği (hidrolik asansörler)

5.4.7.4 Korkuluklar, aşağıdaki gerekleri karşılamalıdır:

a) Korkuluklar, parmaklık ve korkuluk yüksekliğinin yarısında bir ara çubuk içermelidir.

b) Korkuluğun ve kuyu duvarının (bk. Şekil 17) parmaklıklarının iç kenarından dışında (ötesinde) yatay bir
düzlemde serbest mesafe dikkate alınması, bunun yüksekliği, aşağıda verilen en az değerlerde olmalıdır:

1) Mesafe 0,50 m’ye kadar olduğunda 0,70 m,

2) Mesafe 0,50 m’yi aştığında 1,10 m.

c) Korkuluk, kabin çatısı kenarlarından azami 0,15 m mesafede olacak şekilde yerleştirilmelidir,

d) Parmaklıkların dış kenarı ile kuyunun herhangi bir parçası (karşı ağırlık veya dengeleme ağırlığı, anahtarlar,
raylar, konsollar vb.) arasındaki mesafe, en az 0,10 m olmalıdır.

1000 N’luk bir kuvvet korkuluğun en üstündeki herhangi bir noktaya dik açılarda uygulandığında, 50 mm’den
daha büyük elastik deformasyon göstermeden dayanmalıdır.

65
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

Asgari 100 mm yüksekliğinde bir korkuluk


eteği hariç olmak üzere korkuluk gerekli
değildir.

Asgari 100 mm yüksekliğinde korkuluk eteği


ve asgari 700 mm yüksekliğinde bir korkuluk
gereklidir.

Asgari 100 mm yüksekliğinde korkuluk eteği


ve asgari 1100 mm yüksekliğinde bir korkuluk
gereklidir.

Şekil 17 — Kabin çatısı korkuluğu – Yükseklik

5.4.7.5 Kabin çatısında kullanılacak herhangi bir cam lamine olmalıdır.

5.4.7.6 Kabine sabitlenmiş kasnaklar ve/veya dişliler, Madde 5.5.7’ye göre korumaya sahip olmalıdır.

66
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

5.4.8 Kabin en üstündeki donanım


Kabin üstünde aşağıdakiler bulunmalıdır:

a) Bir sığınma alanından (Madde 5.2.5.7.1) 0,30 m yatay mesafe içinde, Madde 5.12.1.5’e uygun çalışabilir
kumanda tertibatı (bakımda kullanılan),

b) Muayene veya bakım personeli için giriş noktasından 1 m’den daha fazla olmayan ve kolayca erişilebilir bir
konumda, Madde 5.12.1.11‘e uygun durdurma tertibatı,

Bu tertibat, giriş noktasından 1 m’den daha fazla olmayan mesafede bulunmuyorsa, muayene çalışma
kumandası yanına konulan bir tertibat olabilir.

c) Madde 5.10.7.2 ‘ye uygun olan priz çıkışı.

5.4.9 Havalandırma

5.4.9.1 Kabinler, kabin alt ve üst kısımlarında havalandırma kanallarıyla donatılmalıdır.

5.4.9.2 Kabinin üst kısmında yer alan havalandırma kanallarının (menfezlerinin) etkin alanı, kullanılabilir kabin
alanının en az % 1’i olmalı ve bu değer kabinin alt kısmındaki kanallara da uygulanmalıdır.

Kabin kapısı etrafındaki açıklıklar, havalandırma deliklerinin alanının hesaplanmasında, gerekli olan etkin
alanın % 50’sine kadar hesaba katılabilir.

5.4.9.3 Havalandırma deliklerinin yapım ve düzenlenmesi, 10 mm çapında düz ve yuvarlak rijit bir çubuğun,
içeriden kabin duvarları boyunca geçirilmesi mümkün olmayacak bir şekilde olmalıdır.

5.4.10 Aydınlatma

5.4.10.1 Kabin, herhangi bir duvardan 100 mm’den az olmayan herhangi bir noktadaki zeminden 1 m
yukarıda ve bir kumanda tertibatı üzerinde en az 100 lüks (lux) şiddetinde bir aydınlatma sağlayacak kalıcı
olarak montajı yapılmış elektrikli aydınlatma ile donatılmalıdır.

Not— Parmaklıklar, yukarıya doğru açılan (kırmalı) koltuk vb. şekilde olabilen kabin yapılanması, ihmal
edilebilir gölge oluşturabilir.

Işık ölçer, lüks (lux ) seviyesi okunduğunda, en kuvvetli ışığa doğru yönlendirilmelidir.

5.4.10.2 En az paralel olarak bağlanmış iki lamba bulunmalıdır.

Not— Bu lamba kavramı, örneğin, ampul, floresan tüp vb. münferit ışık kaynağını tarif etmek için
kullanılmaktadır.

5.4.10.3 Kabin park halinde ve kapılar kapalı durumu haricinde, kabin sürekli olarak aydınlatılmış olmalıdır.

5.4.10.4 Aşağıda belirtilenlerde 1 h (saat) için en az 5 lüks (lux) bir ışık şiddeti sağlayabilen otomatik olarak
tekrar şarj edebilir acil durum beslemeli acil durum lambaları bulunmalıdır:

a) Kabinde ve çatısında bulunan her bir alarm başlatma cihazında,

b) Kabin merkezinde zeminin 1 m üstünde,

c) Kabin çatısının merkezinde zeminin 1 m üstünde.

Bu aydınlatma, normal aydınlatma beslemesinin arızasında otomatik bir şekilde devreye girmelidir.

67
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

5.4.11 Karşı ağırlık ve dengeleme ağırlığı

5.4.11.1 Genel
Bir dengeleme ağırlığı kullanımı, Madde 5.9.2.1.1’de belirtilmiştir.

5.4.11.2 Karşı ağırlık veya dengeleme ağırlığı, dolgu ağırlığından (üst üste dizilen bloklardan) oluşuyorsa,
bunların yerinden çıkmasını önlemek için gerekli tedbirler alınmalıdır. Bunu sağlamak için bir çerçevede içine
monte edilmiş ve çerçeve içinde güvenli hale getirilmiş olmalıdır.

5.4.11.3 Karşı ağırlık veya dengeleme ağırlığına monte edilmiş saptırma kasnakları ve/veya zincir
makaraları Madde 5.5.7’ye uygun bir koruma tertibatına sahip olmalıdır.

5.5 Askı tertibatı ve dengeleme tertibatı ve ilgili koruma tertibatı

5.5.1 Askı tertibatı

5.5.1.1 Kabinler, karşı ağırlıklar veya dengeleme ağırlıkları, çelik halatlar veya paralel bağlantılı çelik
zincirler (Galle tipi) veya makara zincirlerle asılmalıdır.

5.5.1.2 Halatlar aşağıdaki gereklere uygun olmalıdır:

a) Halatların beyan çapları en az 8 mm olmalıdır,

b) Tellerin çekme dayanımı ve diğer karakteristikler (imalat, uzama, ovallik, esneklik, deneyleri, vb.), EN 12385-
5’e uygun olmalıdır.

5.5.1.3 Halatların veya zincirlerin sayısı en az iki olmalıdır.

Hidrolik asansörlerde bu asgari sayı, kabin ile herhangi bir dengeleme ağırlığı arasındaki bağlantı için iki ve
hidrolik kaldırma ünitesinin her dolaylı hareketi için iki olmalıdır.

Not— Palangalı sistemlerde, palanga kollarındaki (donam) toplam halat veya zincir sayısı değil, bağımsız halat
veya zincir sayısı hesaba katılmalıdır.

5.5.1.4 Halat veya zincirler birbirinden bağımsız olmalıdır.

5.5.2 Kasnak, makara, tambur ve halat çapı oranları, halat/zincir bağlantı uçları

5.5.2.1 Kasnakların, makaraların veya tamburların bölüm (halat ortasından ortasına ölçülen) çapı ile askı
tertibatı halatlarının beyan çapı arasındaki oran, askı tertibatı halat ipliklerinin sayısından bağımsız olarak en
az 40 olmalıdır.

5.5.2.2 Askı tertibatı güvenlik katsayısı aşağıdaki değerlerden az olmamalıdır:

a) 12 – Üç veya daha fazla halatlı sürtünmeli tahrik düzeninde,


b) 16 – İki halatlı sürtünmeli tahrik düzeninde,
c) 12 – Halatlı hidrolik asansörlerde ve tambur tahrik düzeninde.
d) 10 – Zincirli düzende.
Buna ilave olarak, halatlı tahrikli asansörlerin askı tertibatı güvenlik faktörü, EN 81-50:2014, Madde 5.12’ye
göre hesaplanan değerden daha az olmamalıdır.

Güvenlik katsayısı, bir halatın asgari kopma kuvvetinin, newton cinsinden, kabin beyan yükü ile yüklü ve en alt
durakta duruyorken bir halata gelen azami kuvvete, newton cinsinden oranıdır.

Pozitif ve hidrolik tahriklilerde dengeleme ağırlığı halatları veya zincirlerin güvenlik faktörü, dengeleme
ağırlığının ağırlığı nedeniyle halata/zincire göre hesaplanan üst değer olmalıdır.

68
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

5.5.2.3 Madde 5.5.2.3.1‘e göre halat ve halat tespit noktaları arasındaki bağlantı, asgari halat kopma
yükünün en az % 80’ine dayanabilmelidir.

5.5.2.3.1 Halat uçları; kabine, karşı ağırlığa veya dengeleme ağırlığına ve/veya soket tipi (geçmeli)
kendinden sıkı geçmeli vasıtalarla donam halatlarının ölü parçalarının askı noktalarına (örneğin, EN 13411-6
veya EN 13411-7 göre), güvenli halka gözlerine(örneğin, EN 13411-3 göre) ve/veya dövme bağlantı tespit
uçlarına (örneğin EN 13411-8 göre) sabitlenmelidir.

Not— EN 13411 bölüm 3, bölüm.6, bölüm 7 ve bölüm 8’e göre halat bağlantı uçları, halatın asgari kopma
yükünün en az % 80’sini sağladığı (karşıladığı) kabul edilebilir.

5.5.2.3.2 Halatların tamburlara bağlantısı, kamalı klemensler ile engelleyici bir sistem kullanılarak veya en az
iki adet klemens kullanılarak gerçekleştirilmelidir.

5.5.2.4 Her bir zincirin uçları; kabine, karşı ağırlığa veya dengeleme ağırlığına veya donam zincirlerinin ölü
parçalarının askı noktalarına bağlanmalıdır. Zincir ve zincir tespit noktaları arasındaki bağlantılar, en küçük
zincir kopma yükünün en az % 80’ine dayanabilmelidir.

5.5.3 Halat tahriki


Not— Tasarımda dikkate alınması gereken örnekler, EN 81-50:2014, Madde 5.11’de verilmektedir.

Halat tahriki, aşağıdaki üç şartı karşılayacak şekilde olmalıdır:

a) Kabin, Madde 5.4.2.1’e veya Madde 5.4.2.2‘ye göre beyan yükünün %125’i ile yüklü olduğunda durak
seviyesinde kaymadan tutulmalıdır.

b) Stroku azaltılmış tamponlar dâhil olmak üzere, tamponların tasarımında dikkate alınan hız değerinden daha
düşük veya eşit olan bir hıza düşürmek için boş veya beyan yükü ile yüklü iken kabinin acil frenlenmesi
sağlanmalıdır.

c) Aşağıdakilerden birisi nedeniyle kabin veya karşı ağırlıktan birisi durdurulmuşsa, boş kabin veya karşı
ağırlığın tehlikeli bir konuma ulaşması mümkün olmamalıdır:

1) Halatlar, tahrik kasnağı üzerinde kaymışsa veya

2) Madde 5.11.2’ye uygun elektrikli güvenlik tertibatı yardımıyla makina durdurulmuşsa.

Not— Kabinin aşırı yavaşlaması ve kabin veya karşı ağırlığın aşırı hareketlenmesinde çarpışma riski
oluşturmaması veya aşağıya doğru (geriye doğru) düşmesi askı tertibatı vasıtaları üzerinde darbe kuvvetine
neden olmaması şartıyla kabinin veya karşı ağırlığın az kaldırılması, kabul edilebilir.

5.5.4 Pozitif tahrikli asansörlerde halatların sarılması

5.5.4.1 Madde 5.9.2.1.1 b) ‘deki şartlara göre kullanılabilen tambur, kullanılan halatlara uygun helezon
şeklinde olan yivlere ve kanallara sahip olmalıdır.

5.5.4.2 Kabin tam olarak sıkışmış (kapanmış) tampon üzerine oturduğunda, tambur kanalarında en az bir
buçuk sarım halat kalmış olmalıdır.

5.5.4.3 Tamburun üzerine sarılmış sadece bir kat halat bulunmalıdır.

5.5.4.4 Kanallara göre halatların sapma açısı, 4° ‘yi aşmamalıdır.

5.5.5 Yükün, halatlar veya zincirler arasında dağılımı

5.5.5.1 Askı halatları veya zincirlerindeki gerilmelerin dengelenmesi için, bunların uçlarından en az birinde
bir kendiliğinden çalışan (otomatik) bir tertibat bulunmalıdır.

69
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

5.5.5.1.1 Dişli çarkıyla çalışan zincirlerde, bunların dengeleme ağırlığına bağlanmış uçları ile birlikte
kabinine bağlanmış uçları, böyle bir dengeleme (eşitleme) tertibatlarıyla donatılmalıdır.

5.5.5.1.2 Aynı mil üzerinde birden fazla zincir saptırma çarkları mevcutsa, bunlar birbirinden bağımsız olarak
dönebilmelidir.

5.5.5.2 Gerilmeleri eşitlemek için yaylar kullanılıyorsa, bunlar gerilme sıkışması altında çalışmalıdır.

5.5.5.3 Normal olmayan uzama, gevşeyen halat veya gevşeyen zincir durumundan koruma için aşağıdaki
şartlar sağlanmış olmalıdır:

a) Kabinin askı tertibatı için iki halat veya iki zincir kullanılması durumunda, bir halat veya zincirin biri diğerine
göre normal olmayan uzarsa, Madde 5.11.2‘ye uygun bir elektrikli güvenlik tertibatı asansörün durmasını
sağlamalıdır.

b) Pozitif tahrikli asansörler ve hidrolik asansörlerde, gevşemiş halat (veya zincir) riski varsa, Madde 5.11.2’ye
uygun elektrikli güvenlik tertibatı, gevşeme meydana geldiğinde makinayı durdurmalıdır.

Durdurma sonrası normal çalışma, önlenmiş olmalıdır.

İki veya daha fazla hidrolik kaldırma ünitesi olan hidrolik asansörlerde bu gerekler, her bir askı tertibat takımı
için uygulanır.

5.5.5.4 Halatların veya zincirlerin uzunluklarını ayarlamada kullanılan tertibatlar, ayardan sonra
kendiliğinden gevşemeyecek bir yapıya sahip olmalıdır.

5.5.6 Dengeleme tertibatları

5.5.6.1 Yeterli halat tahriki veya kaldırma motor gücünü sağlamak için askı halatlarının ağırlığına ait
dengeleme, aşağıdaki şartlara uygun olarak sağlanmalıdır:

Halat tahriki veya kaldırma motor gücününün yeterli olduğundan emin olmak için, askı halatlarının ağırlığına
ait dengeleme, aşağıdaki şartlara uygun olarak sağlanmalıdır

a) 3,0 m/s’yi aşmayan beyan hızlarında, zincirler, halatlar veya kayışlar gibi vasıtalar kullanılabilir,

b) 3,0 m/s’yi aşan beyan hızlarında, dengeleme halatları sağlanmalıdır,

c) 3.5 m/s’yi aşan beyan hızlarında, burada ilave olarak gergi tertibatı bulunmalıdır

Gergi tertibatının çalışması, Madde 5.11.2’ye uygun elektrikli bir güvenlik tertibatı vasıtasıyla asansör
makinasının durmasını sağlamalıdır.

d) 1,75 m/s’yi aşan beyan hızlarda, germesiz dengeleme tertibatları, döngü yakınında kılavuzlanmış olmalıdır.

5.5.6.2 Dengeleme halatlarının her kullanılmasında aşağıdakiler uygulanmalıdır:

a) Dengeleme halatları, EN 12385-5’te belirtildiği gibi olmalıdır,

b) Gergi makaraları kullanılmalıdır,

c) Gergi makarası bölüm çapının dengeleme halatlarının beyan çapına oranı, en az 30 olmalıdır,

d) Gergi makaraları, Madde 5.5.7’ye göre korumaya sahip olmalıdır,


e) Gerilme, ağırlık ile sağlanmalıdır,

f) Gerilme, Madde 5.11.2’ye uygun elektrikli bir güvenlik tertibatı tarafından kontrol edilmelidir.

5.5.6.3 Gergi tertibatları; örneğin, zincirler, halatlar, kayışlar ve bunların bağlantı uçları, 5 güvenlik faktörü
ile bu tertibatların maruz kaldığı herhangi bir statik kuvvete dayanmalıdır.
70
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

Kabin ile veya kabinin hareket seyrinin en üstündeki karşı ağırlık ile dengeleme tertibatlarının azami askılanmış
ağırlığı ve gergi kasnağı donanımının bir buçuk katı ağırlık, kullanılan yerde, dahil edilmiş olmalıdır.

5.5.7 Kasnaklar, makaralar ve zincir dişliler için tedbirler

5.5.7.1 Aşağıdakilerden kaçınmak için kasnaklar, makaralar ve zincir dişlileri, hız regülatörü, gergi ağırlığı
makaraları için Çizelge 10‘a göre tedbirler alınmalıdır:

a) Şahısların yaralanmasından,

b) Gevşek olması durumunda halatların veya zincirlerin, makaralardan/dişlilerden çıkmasından,

c) Halatlar/zincirler ve makaralar/dişliler arasına cisimlerin girmesinden.

Çizelge 10 — Kasnaklar, makaralar ve zincir dişlileri için tedbirler

Madde 5.5.7.1’e göre risk


Kasnakların, makaraların ve zincir dişlilerin bulunduğu
a b c
konum
Çatısında x x x
Kabinde
Zemin altında x x
Karşı ağırlık/dengeleme ağırlığı üstünde x x
Makina ve makara dairelerinde x ²) x x
1)

Kabinin üstü x x
Kuyu üst
Kabinin yanı x x
boşluğu
Kuyuda Kuyu boşluğu ile üst boşluğu arasında x x
1)

Kuyu boşluğu x x x
Yukarıya doğru ilerleyen (uzayan) x ²) x
Hidrolik
kaldırma ünitesi Aşağı doğru açılan (uzayan) x 1)
x
Mekanik senkronizasyon tertibatları ile x x x
x Risk hesaba katılmalıdır.

1) Halatlar/zincirler, tahrik kasnağına veya makarasına/dişlisine yatay giriyorsa veya azami 90° ‘ye
kadar yatay üstü herhangi bir açıda ise gereklidir.
2)
Koruma, halatların/zincirlerin kasnaklara, makaralara veya dişlilere girdiği veya çıktığı alanlara kazara
erişimi asgari olarak engelleyecek şekilde bir sıkışma tampon siperi olmalıdır (bk. Şekil 18).

71
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

Açıklama
A Kasnak
B Halat, kayış
C Sıkışma tampon siperi

Şekil 18 — Sıkışma tampon siperi örneği

5.5.7.2 Tertibat, dönen parçalarının görünür olduğu, kontrol ve bakımlarının engellenmediği bir şekilde
tasarımlanmalıdır. Bunlar delikli ise, boşluklar EN ISO 13857:2008, Çizelge 4’e uygun olmalıdır.

Bunların sökülmesi, sadece aşağıdaki durumlarda gerekli olmalıdır:

a) Halat/zincirin yenisiyle değiştirilmesi,

b) Kasnak/zincir çarkının yenisiyle değiştirilmesi,

c) Kanalların torna edilmesi.

Kasnakların kanallarından halatların çıkmasını engelleyen tertibat; halatların kasnağa girdiği ve çıktığı yerin
yanında bir emniyet tutucusuna ve makaranın yatay ekseni altında 60°den daha büyük sarım açısıyla
yerleştirilmişse ve toplam sarım açısı 120° den daha büyükse en az bir ara tutucuya sahip olmalıdır (bk. Şekil
19).

Şekil 19 — Halat emniyet tutucularının yerleştirme örnekleri

5.5.8 Kuyuda tahrik kasnakları, makaraları ve zincir dişlileri


Tahrik kasnakları, makaraları ve zincir dişlileri, aşağıdaki şartlarda en düşük durak seviyesi üstünde kuyuda
montaj edilebilir:

a) Bir mekanik arıza olması durumunda kasnak/zincir dişlileri ayırıcısını düşmeden korumak için tutma tertibatı
bulunmalıdır. Bu tertibat, kasnak/zincir dişlileri ağırlığına ve askılanmış yüklere dayanabilmelidir,

b) Tahrik kasnakları, makaraları /zincir dişlileri kabinin dikey tarafına (görümüne) yerleştirilmişse, bu durumda
kuyunun üst boşluğundaki açıklıklar, Madde 5.2.5.7’ye göre olmalıdır.

72
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

5.6 Serbest düşmeye, aşırı hıza, kontrolsüz kabin hareketine ve kabinin sürünerek
kaymasına karşı tedbirler

5.6.1 Genel hükümler

5.6.1.1 Tertibat veya tertibat bileşimleri ve bunların çalıştırılması, kabini aşağıdaki durumlardan korumayı
sağlamalıdır:

a) Serbest düşmeden,

b) Aşağı doğru ya da halatlı tahrikli asansör durumunda yukarı ve aşağı yönde aşırı hızdan,

c) Kapılar açık kontrolsüz hareket etmeden,

d) Hidrolik asansörler durumunda bir durak seviyesinden sürünerek kaymadan.

5.6.1.2 Halatlı ve pozitif vasıtalarla tahrikli asansörler için koruma tertibatları, Çizelge 11'e göre
sağlanmalıdır.

Çizelge 11 — Halatlı ve pozitif vasıtalarla tahrikli asansörlerde koruma tertibatları

Tehlikeli durumlar Koruma tertibatları Devreye girme tertibatları


Kabinin aşağı yönde serbest Güvenlik tertibatı Hız regülatörü
düşmesi ve aşırı hızlanması (Madde 5.6.2.1) (Madde 5.6.2.2.1)
Madde 5.2.5.4 durumunda Güvenlik tertibatı Hız regülatörü (Madde 5.6.2.2.1) veya
karşı ağırlık veya dengeleme (Madde 5.6.2.1)
ağırlığının serbest düşmesi 1 m/s aşmayan beyan hızları için

—Askı tertibatı vasıtalarının kopması


ile devreye girme (Madde 5.6.2.2.2)
ve/veya

— Güvenlik halatı ile devreye girmesi


(Madde 5.6.2.2.3)
Yukarıya doğru hareket
Yukarı yönde aşırı hız (sadece
eden kabin aşırı hızdan Madde 5.6.6’da dâhil edilmiştir
halatlı tahrikli asansörlerde)
koruma tertibatları
(Madde 5.6.6)
Kapılar açık kontrolsüz kabin Kontrolsüz kabin hareketine Madde 5.6.7’de dâhil edilmiştir
hareketi karşı koruma (Madde 5.6.7)

5.6.1.3 Hidrolik asansörlerde tertibat ve/veya tertibat birleşimi ve bunların çalıştırılması, Çizelge 12’ye
göre sağlanmış olmalıdır. Buna ilave olarak Madde 5.6.7’ye göre kontrolsüz kabin hareketine karşı koruma
sağlanmış olmalıdır.

73
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

Çizelge 12 — Hidrolik asansörlerde koruma tertibatları

Otomatik seviyelemeye ilave olarak


kaymaya karşı tedbirler (Madde
5.12.4)
Kabinin aşağı doğru
Seçmek için alternatif birleşimler hareketi nedeniyle
Asansörlerin (Madde 5.6.2.2.4) Elektrikli
tipi güvenlik tertibatının Kenetlenme kayma
devreye girmesi tertibat önleme
(Madde 5.6.2.1) (Madde sistemi
5.6.5) (Madde
5.12.1.10)

Hız regülatörü
(Madde 5.6.2.2.1)
nedeniyle devreye girmiş güvenlik X X X
tertibatı (Madde 5.6.2.1)
Doğrudan asansörün

Boru kırılma vanası


(Madde 5.6.3) X X
çalıştırılması
Aşırı hızla serbest düşme veya yukarıya doğru harekete karşı tedbirler

Debi kısıtlayıcı
(Madde 5.6.4) X

Hız regülatörü (Madde 5.6.2.2.1)


nedeniyle devreye girmiş güvenlik
tertibatı (Madde 5.6.2.1) X X X

Güvenlik halatı nedeniyle


(Madde 5.6.2.2.3) veya
askı tertibatı vasıtalarının
kopması nedeniyle devre
girmiş (Madde 5.6.2.2.2)
Dolaylı asansörün hareket ettirilmesi

güvenlik tertibatına X X X
(Madde 5.6.2.1) ilave
boru kırılma vanası
(Madde 5.6.3)

Güvenlik halatı nedeniyle


(Madde 5.6.2.2.3) veya
askı tertibatı vasıtalarının
kopması nedeniyle devre
girmiş (Madde 5.6.2.2.2) X X
güvenlik tertibatına
(Madde 5.6.2.1) ilave
kısıcı (Madde 5.6.4)

74
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

5.6.2 Güvenlik tertibatı ve bunun devreye girme tertibatları

5.6.2.1 Güvenlik tertibatı

5.6.2.1.1 Genel hükümler

5.6.2.1.1.1 Güvenlik tertibatı, aşağı yönde çalışabilmeli ve aşırı hız regülâtörü hızında devreye girebilmeli
ve/veya askı tertibatı kopmuşsa, kılavuz raylarını sıkıca tutmayla ve kabini, karşı ağırlık veya dengeleme
ağırlığını tutmayla karşı ağırlık veya dengeleme ağırlığı ve/veya beyan yükünü taşıyan bir kabini
durdurabilmelidir.

Yukarı yönde ilave çalışma fonksiyonuna sahip olan bir güvenlik tertibatı, Madde 5.6.6’ya göre kullanılabilir.

5.6.2.1.1.2 Güvenlik tertibatı, bir güvenlik bileşeni olarak kabul edilmiştir ve EN 81-50:2014, Madde 5.3’deki
gereklere göre doğrulanmalıdır.

5.6.2.1.1.3 Güvenlik tertibatı bilgi plakası üzerinde aşağıdaki bilgiler sabit bir şekilde belirtilmelidir:

a) Güvenlik tertibatı imalatçısının ismi,


b) Tip inceleme sertifikası numarası,
c) Güvenlik tertibat tipi,
d) Yük aralığı ile ilişkisi, bakım talimatında belirtilmişse, ayarlanabilir bir güvenlik tertibatı durumunda, müsaade
edilen yük aralığı veya ayarlama değişkenleri işaretlenmelidir.

5.6.2.1.2 Güvenlik tertibatının farklı tipleri için kullanım şartları

5.6.2.1.2.1 Kabin güvenlik tertibatı:

a) Kaymalı tip olmalı veya

b) Asansörün beyan hızı 0,63 m/s’yi aşmıyorsa ani etkili tipten olabilir.

Hidrolik asansörlerde hız regülatörü yardımıyla devreye girmeyen bağımlı makara (silindir) tipinden farklı olan
ani etkili tipgüvenlik tertibatı, sadece boru kırılma vanasının devreye girme hızının veya debi sınırlayıcısının
(tek yönlü debi kısıtlayıcısı) devreye girme azami hızının 0,80 m/s’yi aşmadığı takdirde kullanılmalıdır.

5.6.2.1.2.2 Kabin veya karşı ağırlık veya dengeleme ağırlığı pek çok güvenlik tertibatı bulunduruyorsa,
bunlar, kaymalı tipinde olmalıdır.

5.6.2.1.2.3 Karşı ağırlık veya dengeleme ağırlığının güvenlik tertibatı, beyan hızı 1,0 m/s’yi aşıyorsa kademeli
tipten olmalı, aksi takdirde güvenlik tertibatı ani etkili tipten olabilir.

5.6.2.1.3 Yavaşlama
Kademeli güvenlik tertibatı için, karşı ağırlığının veya dengeleme ağırlığının veya beyan yükü ile yüklü kabinin
serbest düşmesi durumunda ortalama yavaşlama, 0,2 gn ve 1 gn arasında olmalıdır.

5.6.2.1.4 Devre dışı kalma

5.6.2.1.4.1 Kabinin, karşı ağırlığın veya dengeleme ağırlığının üzerindeki güvenlik tertibatının devre dışı
kalması ve otomatik ilk ayara dönmesi, sadece kabin, karşı ağırlık veya dengeleme ağırlığı yükseltilmesi ile
mümkün olmalıdır.

5.6.2.1.4.2 Güvenlik tertibatının serbest kalması (devreden çıkması), aşağıdaki şekilde beyan yüküne kadar
tüm yük şartlarında mümkün olmalıdır:

a) Acil durum çalışması için belirlenen vasıtalar ile (Madde 5.9.2.3 veya Madde 5.9.3.9) veya

b) Yerinde bulunabilir prosedürlerin uygulanması (Madde 7.2.2).


75
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

5.6.2.1.4.3 Güvenlik tertibatı serbest kaldıktan (devre dışı bırakıldıktan) sonra, asansörün tekrardan
hizmete girmesi için yetkin bakım personelinin müdahalesini gerektirmelidir.

Not— Ana şalterin aktif hale gelmesi, asansörün kendi kendine tekrardan hizmete girmesine imkân vermek
için yeterli olmamalıdır.

5.6.2.1.5 Elektrikli kontrol


Kabin güvenlik tertibatı devrede iken, kabin üzerine monte edilmiş Madde 5.11.2’ye uygun bir elektrikli güvenlik
tertibatı, güvenlik tertibatının devreye girmesinden önce makinanın durmasını sağlamalıdır.

5.6.2.1.6 Yapımla ilgili şartlar

5.6.2.1.6.1 Yakalama çeneleri veya güvenlik tertibatı blokları, kılavuz paten olarak kullanılmamalıdır.

5.6.2.1.6.2 Güvenlik tertibatı ayarlanabilirse, son ayarlama, mührün koparılmadan tekrar ayarlanmasını
önleyecek şekilde mühürlenmiş olmalıdır.

5.6.2.1.6.3 Kazara güvenlik tertibatının devreye girmesi, mümkün olduğu kadar önlenmiş olmalıdır (örneğin,
kılavuz patenlerinin yatay hareketine müsaade etmek için kılavuz raylara yeterli açıklık verilmesiyle).

5.6.2.1.6.4 Güvenlik tertibatı, elektrikli, hidrolik veya pnömatik olarak çalışan tertibat/cihaz ile devreye
girmemelidir.

5.6.2.1.6.5 Güvenlik tertibatı, askı tertibatı vasıtalarının kopmasıyla veya bir güvenlik halatıyla devreye
girdiğinde, güvenlik tertibatının, hız regülatörünün devreye girme hızına karşılık gelen uygun bir hızda devreye
girdiği kabul edilmelidir.

5.6.2.2 Güvenlik tertibatının devreye girme tertibatları

5.6.2.2.1 Hız regülatörü ile devreye girme

5.6.2.2.1.1 Genel hükümler


Aşağıdakiler uygun bulunmalıdır:

a) Güvenlik tertibatı için hız regülatörü devreye girmesi, aşağıdakilerden küçük olan ve beyan hızının en az
% 115’ine eşit bir hızda meydana gelmelidir:

1) Bağımlı (sabit) makara tipi hariç olmak üzere ani frenlemeli güvenlik tertibatı için 0,8 m/s veya

2) Bağımlı makara tipinin ani frenlemeli güvenlik tertibatı için 1 m/s veya

3) 1,0 m/s’yi aşmayan beyan hızları için kullanılan kaymalı güvenlik tertibatı için 1,50 m/s veya

4) 1,0 m/s’yi aşan beyan hızlarında kullanılan kademeli bir güvenlik tertibatı için 1,25 v +(0,25/ v) m/s

Beyan hızı 1 m/s’yi aşan asansörlerde, (4)’üncü bentteki gerekli değere mümkün olduğu kadar yakın devreye
girme hızı seçilmesi önerilmektedir.

Beyan hızı daha küçük asansörlerde, (a) bendinde gösterilen daha küçük sınır değere mümkün olduğu kadar
yakın devreye girme hızı seçilmesi önerilmektedir.

b) Devreye girme kuvveti meydana getirmek için sadece halatlı tahrik kullanan hız regülatörü aşağıdaki gibi
olan kanallara sahip olmalıdır:

bir sertleştirme işleminden geçirilmeli veya


 EN 81-50:2014, Madde 5.11.2.2.1 göre işlenmiş olan.

c) Güvenlik tertibatı çalışması ile ilgili dönme yönü, hız regülatörü üzerinde işaretlenmelidir,
d) Devreye girdiğinde regülatör tarafından oluşturulan hız regülatörü halatındaki gerilme kuvveti, en az
76
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

aşağıda verilen iki değerden daha büyük olmalıdır:


 Güvenlik tertibatı devreye girmesi için gerekli olanın iki katı veya
300 N.

5.6.2.2.1.2 Tepki süresi


Tehlikeli bir hıza ulaşımdan önce hız regülatörünün devreye girmesini garanti etmek için (bk. Madde 81-
50:2014, Madde 5.3.2.3.1), regülatör üzerindeki devreye girme noktaları arasındaki mesafe, regülatör
halatının hareketine göre 250 mm’yi aşmamalıdır.

5.6.2.2.1.3 Hız regülatörü halatları


Bir hız regülatörü halatı, aşağıdaki şartları sağlamalıdır:

a) Hız regülatörü EN 12385-5’te belirtilen halat teli ile tahrik edilmelidir.

b) Halatın asgari kopma yükü, halatlı tahrik tipi hız regülatörü için 0,2’ye eşit bir µazami sürtünme faktörü
dikkate alınarak hız regülatörünün devreye girdiği andaki halatında oluşturulan gerilme kuvveti için en az 8
güvenlik faktörü ile bulunmuş olmalıdır.

c) Hız regülâtörü kasnaklarının bölüm (halat ortasından ortasına ölçülen) çapı ile halatın beyan çapı
arasındaki oran en az 30 olmalıdır.

d) Hız regülatörü halatı, gergi ağırlığına sahip bir kasnak tarafından gerilmiş olmalıdır. Bu kasnak veya kendi
gergi ağırlığı, kılavuzlanmış olmalıdır.

Hız regülatörü, kendi devreye girme değerlerinin gergi tertibatının hareketi ile değiştirilmemesi şartıyla gergi
tertibatının bir parçası olabilir.

e) Güvenlik tertibatı devre girdiği sırada, normalden daha büyük frenleme mesafesi durumunda olsa bile hız
regülatörü halatı ve bağlantı uçları bozulmadan kalmalıdır.

f) Hız regülatörü halatı, güvenlik tertibatından kolayca ayrılabilir olmalıdır.

5.6.2.2.1.4 Erişebilirlik
Hız regülatörü aşağıdaki şartları sağlamalıdır:

a) Hız regülatörü, muayene ve bakım için kolayca erişilebilir ve ulaşılabilir olmalıdır.

b) Kuyu içerisine yerleştirilmişse hız regülatörü, kuyu dışından kolayca erişilebilir ve ulaşılabilir olmalıdır.

c) Aşağıdaki üç şart yerine getirilirse, yukarıdaki gerekler uygulanmaz:

1) Madde 5.6.2.2.1.5’e göre hız regülatörünün devreye girmesi, kontrolsüz devreye girme
gerçekleşmediği ve harekete geçirme tertibatı yetkisiz personel için ulaşılabilir olmadığı kuyu dışından
kablosuz hariç olmak üzere uzaktan bir kumanda vasıtasıyla gerçekleştirilmişse ve

2) Hız regülatörü, kabin çatısından veya kuyu boşluğundan muayene ve bakım için erişilebilirse ve

3) Kabin, karşı ağırlık veya dengeleme ağırlığı yukarıya doğru hareket ettiğinde hız regülatörü devreye
girdikten sonra, normal konumuna otomatik bir şekilde döndürüldüğünde.

Bununla birlikte, elektrikli cihaz parçaları, hız regülatörünün normal fonksiyonlarını etkilemeyen uzaktan
kumandayla normal konumuna kuyunun dışından geri döndürülebilir.

5.6.2.2.1.5 Hız regülatörünün devreye girmesi ihtimali


Kontroller ve deneyler sırasında, güvenli bir şekilde hız regülatörünün devreye girmesiyle Madde 5.6.2.2.1.1
a)’dan daha küçük bir hızda güvenlik tertibatının çalıştırılması mümkün olmalıdır.
Hız regülatörü ayarlanabilirse son ayar, mühür koparılmadan tekrar ayarlanmayı önleyecek şekilde
mühürlenmiş olmalıdır.

77
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

5.6.2.2.1.6 Elektrikli kontroller


Aşağıdakiler yerine getirilmelidir:

a) Hız regülâtörü veya başka bir tertibat, Madde 5.11.2‘ye uygun bir elektrikli güvenlik tertibatı vasıtasıyla,
aşağı veya yukarı yöndeki kabin hızının regülâtörün devreye girdiği hıza ulaşması öncesi, asansör
makinasının durdurmasını sağlamalıdır.

Bununla birlikte, beyan hızı 1 m/s’yi aşmadığı için bu tertibat, en az regülatör devreye girme hızına ulaştığı
anda çalışabilir.

b) Güvenlik tertibatı serbest kaldıktan (devre dışı bırakıldıktan) sonra (Madde 5.6.2.1.4), hız regülatörü
otomatik şekilde ilk ayar konumuna kendi kendine gelmezse, Madde 5.11.2’ye uygun elektrikli bir tertibat,
asansörün çalışmaya başlamasını önlemelidir. Bununla birlikte bu tertibat, Madde 5.12.1.6.1 d) 2)‘ de belirtilen
durumda devre dışı olmalıdır

c) Regülatör halatının kopması veya aşırı halat sünmesi, Madde 5.11.2’ye uygun elektrikli güvenlik tertibatı
vasıtasıyla motorun durdurulmasına neden olmalıdır.

5.6.2.2.1.7 Hız regülatörü, bir güvenlik bileşeni olarak kabul edilmeli ve EN 81-50:2014, Madde 5.4’deki
gereklere göre doğrulanmalıdır.

5.6.2.2.1.8 Hız regülatörü bilgi plakası üzerinde, aşağıda belirtilenler sabitlenmiş olmalıdır:

a) Hız regülatörün imalatçısının ismi,

b) Tip inceleme sertifika numarası,

c) Hız regülatörü tipi,

d) Ayarlandığı gerçek devreye girme hızı.

5.6.2.2.2 Askı tertibatı vasıtalarının kopması nedeniyle devreye girme


Güvenlik tertibatı, askı tertibatı vasıtalarının kopması nedeniyle devreye girdiğinde, aşağıdakiler uygulanır:

a) Harekete geçirme mekanizması tarafından uygulanan gerilme kuvveti, en az aşağıdaki iki değerin daha
büyüğü olmalıdır:

1) Güvenlik tertibatının devreye girmesi için gerekli olan veya


2) 300 N.

b) Güvenlik tertibatının devreye girmesi için yaylar kullanıldığında, bunlar kılavuzlanmış sıkıştırma tipinde
olmalıdır,

c) Deney sırasında kuyuya girmeye ihtiyaç olmaksızın güvenlik tertibatının ve bunun harekete geçme
mekanizmasının yapılacak bir deney için mümkün olmalıdır.

Bu amaçla, kabin yukarı yükselirken (normal çalışmada), askı tertibatı halatında gergi kaybı oluşması
nedeniyle, güvenlik tertibatının devreye girmesine imkân verecek bir tertibat sağlanmış olmalıdır.

Sağlanan vasıtalar mekaniksel ise, çalıştırmak için gerekli olan kuvvet 400 N’u aşmamalıdır.

Bu deneyler sonrasında, asansörün kullanımına zarar veren bir bozulma veya kötüleşmenin oluşmadığı
kontrol edilmelidir.

Not— Bir deney gerçekleştirilirken, tertibatların kuyunun içine depolanması ve dışarı taşınması kabul
edilebilir.

5.6.2.2.3 Güvenlik halatı yardımıyla devreye girme


Güvenlik halatı yardımıyla güvenlik tertibatı devreye girdiğinde, aşağıdakiler uygulanır:

78
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

a) Güvenlik halatı tarafından uygulanan gerilme kuvveti, en az aşağıdaki iki değerin daha büyüğü olmalıdır:
1) Güvenlik tertibatının devreye girmesi için gerekli olan veya
2) 300 N.
b) Güvenlik halatı, Madde 5.6.2.2.1.3’e uygun olmalıdır.
c) Halat, kopması halinde güvenlik fonksiyonu etkilemeyecek şekilde yer çekimi yardımıyla veya yaylarla
gerilmiş olmalıdır.
d) Güvenlik tertibatı devreye girdiği sırada, normalden daha büyük bir frenleme mesafesi durumunda bile
güvenlik halatı ve kendi bağlantı uçları sağlam kalmalıdır.
e) Güvenlik halatının kopması veya sünmesi, elektrikli bir güvenlik tertibatı (Madde 5.11.2) vasıtasıyla
makinanın durdurulmasına neden olmalıdır.
f) Güvenlik halatları taşınmasında kullanılan kasnaklar, askı tertibatı halatları veya zincirlerini taşıyan
herhangi bir mil veya kasnaktan bağımsız olarak monte edilmelidir.
g) Koruma tertibatları, Madde 5.5.7.1’e uygun olarak tedarik edilmelidir.
5.6.2.2.4 Kabinin aşağı doğru hareketiyle devreye girme

5.6.2.2.4.1 Halat yardımıyla devreye girme


Güvenlik tertibatı halatla devreye girmesi durumunda aşağıdaki şartlar yerine getirilmiş olmalıdır:

a) Normal bir duruştan sonra güvenlik tertibatı ile bağlantılı Madde 5.6.2.2.1.3’deki şartlara uygun bir halat
(örneğin, hız regülâtörü halatı), Madde 5.6.2.2.3 a)’ya uygun bir kuvvetle sabit tutulmalıdır.

b) Halatı sabit tutma mekanizması kabinin normal çalışmasındaki hareketlerinde serbest kalmalıdır.

c) Halatı sabit tutma mekanizması, kılavuzlanmış ve baskı (helisel) yay/ yaylarla ve/veya ağırlık kuvvetiyle
çalıştırılmalıdır.

d) Kurtarma çalışması her durumda mümkün olmalıdır.

e) Halatı sabit tutma mekanizması üzerindeki Madde 5.11.2’de belirtilen bir elektrikli güvenlik tertibatı en geç,
halatı sabit tutan ve makinayı durduran mekanizmanın etkili olması anında devreye girerek kabinin aşağı
yöndeki normal hareketlerini engellemelidir.

f) Kabinin aşağı yöndeki hareketi sırasında elektrik beslemesinin kesilmesi durumunda, güvenlik tertibatının
halat tarafından kontrolsüz çalıştırılması engellenmiş olmalıdır.

g) Halatı sabit tutma mekanizması, güvenlik tertibatının çalışması sırasında frenleme mesafesinin normalden
daha uzun olması durumunda dahi zarar görmeyecek bir yapıya sahip olmalıdır.

h) Halatı sabit tutma mekanizması, kabinin yukarı yönde bir hareketinde zarar görmeyecek bir yapıya sahip
olmalıdır.

5.6.2.2.4.2 Manivela ile çalıştırılma


Güvenlik tertibatı bir manivela ile çalıştırılması durumunda aşağıdaki şartlar yerine getirilmiş olmalıdır:

a) Bir kabinin normal duruşu sonrasında güvenlik tertibatı ile bağlantılı bir manivela, her durakta bulunan sabit
bir durdurucuya bağlanacak bir konuma ilerletilmelidir.

b) Manivela, kabinin normal hareketi esnasında geri çekilmiş olmalıdır.

c) Manivelanın ileri konuma doğru hareketi, kılavuzlanmış ve sıkıştırma yay/yaylarla ve/veya yer çekimi
kuvvetiyle gerçekleşmelidir.

d) Acil durum müdahalesi her durumda mümkün olmalıdır.


e) Kabinin aşağı yöndeki bir hareketi sırasında elektrik güç beslemesinin kesilmesi durumunda, manivela ile
güvenlik tertibatının kontrolsüz devreye girmesini engellemek için tedbirler alınmalıdır.

79
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

f) Manivela tasarımı ve sistemin durması, aşağıdaki durumlarda hasar oluşturmayacak şekilde olmalıdır:

1) Daha uzun frenleme mesafelerinde bile güvenlik tertibatı devreye girmesi sırasında,
2) Kabinin yukarıya doğru bir hareketi nedeniyle.

g) Bir elektrikli tertibatı, normal durdurma sonrası devreye alma manevelası ilerletilmiş konumunda
olmadığında kabinin herhangi bir normal hareketini önlemelidir ve kabin kapıları kapalı olmalı ve asansör
devre dışı bırakılmalıdır.

h) Madde 5.11.2’ye uygun bir elektrikli güvenlik tertibatı, devreye alma manivelası geri çekilmiş konumda
bulunmadığında, kabinin herhangi bir aşağı doğru normal hareketini önlemelidir.

5.6.3 Boru kırılma vanası

5.6.3.1 Boru kırılma vanası, aşağı yönde hareket eden kabini durdurabilmeli ve hareketsiz tutabilmelidir.
Boru kırılma vanası en geç aşağı yön beyan hızı vd ’ye, 0,3 m/s ilâve edilerek (eklenerek) bulunan bir değere
eşit hıza ulaştığında devreye girmelidir.

Boru kırılma vanası, ortalama yavaşlama ivmesi 0,2 gn ile 1 gn arasında olacak şekilde seçilmelidir.

2,5 gn den büyük yavaşlama 0,04 s’den uzun sürmemelidir.

Ortalama yavaşlama a, aşağıdaki formülle değerlendirilir:

Q .r
a  azami
6. A.n.t
d

Burada
A Basıncın etkili olduğu hidrolik kaldırma ünitesinin alanı (cm2 ),
n Bir boru kırılma vanasına sahip paralel çalışan hidrolik kaldırma
ünitesi sayısı,
Qazami Azami debi (litre/dakika),

r Donam katsayısı,

td Frenleme süresi (saniye)

Değerler, teknik dosyası ve tip inceleme sertifikasından alınabilir.

5.6.3.2 Boru kırılma vanası, kuyu boşluğundan veya kabin çatısından doğrudan ayarlama ve muayene için
erişilebilir olmalıdır.

5.6.3.3 Boru kırılma vanası aşağıdaki şekillerden biri olmalıdır:

a) Silindirin bütünleşik bir parçası veya


b) Doğrudan rijit olarak ve flanşla bağlanmış veya
c) Silindirin yakınına yerleştirilmiş ve silindirle kaynaklı, flanşlı veya vidalı bağlantılı kısa rijit bir boru ile
bağlanmış olmalı veya
d) Silindire doğrudan vidalı bağlantı ile bağlanmış.

Boru kırılma vanası faturalı bir vidalı uçla tedarik edilmelidir. Fatura, silindire kadar alın alına bitişmelidir.

Silindir ile boru kırılma vanası arasında, sıkıştırma bağlantı elemanları veya genişleyen tip konik ağızlı bağlantı
elemanları şeklindeki diğer bağlantı tiplerine müsaade edilmez.
80
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

5.6.3.4 Birden fazla paralel çalışan hidrolik kaldırma ünitesi olan asansörlerde, müşterek bir boru kırılma
vanası kullanılabilir. Diğer taraftan, boru kırılma vanaları, aynı anda kapanmayı sağlamak, kabin zemininin
konumuna göre % 5’ten fazla eğilmesini engellemek için birbirine bağlanmalıdır.

5.6.3.5 Boru kırılma vanası, silindir gibi hesaplanmalıdır.

5.6.3.6 Boru kırılma vanasının kapanma hızı bir debi kısıtlayıcı tertibatı tarafından kontrol ediliyorsa, bu
debi kısma tertibatından önce, mümkün olduğu kadar yakınına bir filtre konulmalıdır.

5.6.3.7 Makina alanında, kabini aşırı yükleme olmaksızın, boru kırılma vanasının devreye girme debisine
erişmesine müsaade eden kuyu dışından elle çalışan bir tertibat bulunmalıdır. Bu tertibat yanlışlıkla
çalıştırılmaya karşı korunmuş olmalıdır. Bu tertibat hidrolik kaldırma ünitesine yakın güvenlik tertibatını etkisiz
hale getirmemelidir.

5.6.3.8 Boru kırılma vanası, bir güvenlik bileşeni olarak kabul edilmeli ve EN 81-50:2014, Madde 5.9 ‘daki
gereklere göre doğrulanmalıdır.

5.6.3.9 Boru kırılma vanası üzerinde aşağıda belirtilen bilgileri içeren plaka sabitlenmelidir:

a) Boru kırılma vanasının imalatçısının ismi,


b) Tip inceleme sertifikası numarası.

c) Ayarlanmış olduğu devreye girme debisi.

5.6.4 Debi kısıtlayıcıları

5.6.4.1 Hidrolik sistemde önemli bir kaçak olduğunda debi sınırlayıcısı, aşağı doğru hareket halinde beyan
yükündeki kabin hızının, aşağı doğru beyan hızını vd ’yi 0,3 m/s’den daha fazla aşmasını önlemelidir.

5.6.4.2 Debi kısıtlayıcısı, kabin çatısından veya kuyu boşluğundan doğrudan muayene için erişilebilir
olmalıdır.

5.6.4.3 Debi kısıtlayıcısı aşağıdakilerden biri olmalıdır:

a) Silindirin bütünleşik bir parçası veya


b) Doğrudan ve sabit olarak flanşla bağlanmış veya
c) Silindirin yakınına yerleştirilmiş ve kaynaklı, flanşlı veya vidalı bağlantılı olan kısa rijit bir boru ile silindire
bağlanmış veya
d) Silindire doğrudan vidalı bağlantı ile bağlanmış.
Debi kısıtlayıcısı faturalı vidalı uçla tedarik edilmelidir. Monte edildiğinde silindir tarafında alın alına (ucu uca)
bulunmalıdır.

Silindir ile debi kısıtlayıcısı arasında, sıkıştırma bağlantı elemanları veya genişleyen tip konik ağızlı bağlantı
elemanları şeklindeki diğer bağlantı tiplerine müsaade edilmez.

5.6.4.4 Debi kısıtlayıcısı, silindir gibi hesaplanmalıdır.

5.6.4.5 Makina alanında, kabini aşırı yükleme olmaksızın, debi sınırlayıcısının devreye girme debisine
erişmesine müsaade eden kuyu dışından elle çalışan bir tertibat bulunmalıdır. Bu tertibat yanlışlıkla
çalıştırılmaya karşı korunmuş olmalıdır. Bu tertibat, hidrolik kaldırma ünitesine yakın güvenlik tertibatını etkisiz
hale getirmemelidir.

5.6.4.6 Sadece mekanik hareketli parçaların kullanıldığı tek yönlü debi kısıtlayıcısı, bir güvenlik bileşeni
olarak kabul edilmeli ve EN 81-50:2014, Madde 5.9 ‘daki gereklere göre doğrulanmalıdır.

5.6.4.7 Mekanik hareketli parçaların kullanıldığı tek yönlü debi kısıtlayıcısı (Madde 5.6.4.6) üzerinde
aşağıda belirtilen bilgileri içeren bir plaka sabitlenmelidir:

81
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

a) Tek yönlü debi kısıtlayıcısı imalatçısının ismi,


b) Tip inceleme sertifikası numarası,
c) Ayarlanmış devreye girme debisi.

5 . 6 . 5 Kenetlenme tertibatı

5.6.5.1 Kenetlenme tertibatı, sadece aşağı hareket yönünde çalışmalı ve Çizelge 6’ya (Madde 5.4.2.1) göre
yüklü kabini durdurabilmeli ve aşağıdaki asansörler için bunu sabit durdurucular üzerinde hareketsiz
tutabilmelidir:

a) Bir debi kısıtlayıcısı veya tek yönlü debi kısıtlayıcısı ile donatılmış asansörler için: vd + 0,30 m/s hızında
veya

b) Diğer bütün asansörler için: Aşağı yönde beyan hızı vd ‘nin % 115’ine eşit bir hızda.

5.6.5.2 Aşağı yönde hareket eden kabini sabit desteklere (mesnetlere) karşı ileri konumda durdururacak
şekilde tasarlanmış en az bir elektriksel olarak geri konumuna çekebilen kenetlenme tertibatı bulunmalıdır.

5.6.5.3 Her bir durak destekleri, aşağıdaki işlemler için iki seviyede düzenlenmiş olmalıdır:

a) Kabinin durak seviyesinden 0,12 m’den fazla kaymasını engellemek için veya
b) Kilit açılma bölgesi bitiminde aşağıda kabini durdurmak için.

5.6.5.4 Kenetlenme/kenetlenmelerin ileri (açılma) konumuna doğru hareketi, kılavuzlanmış sıkıştırma yayı/
yayları ve/veya yerçekimi kuvvetiyle gerçekleşmelidir.

5.6.5.5 Makina durduğunda, elektrikli geri çekme tertibatının enerjisi kesilmelidir.

5.6.5.6 Kenetlenme/kenetlenmeler ve destekler, kenetlenme hangi konumda olursa olsun, kabinin yukarı
yönde hareketini durdurmayacak ve zarar vermeyecek şekilde tasarımlanmış olmalıdır.

5.6.5.7 Bir tampon sistemi, kenetlenme tertibatına (veya sabitlenmiş desteklere) sahip olmalıdır.

5.6.5.7.1 Aşağıda belirtilen tiplerde tamponlar kullanılmalıdır:

a) Enerjiyi biriktiren veya


b) Enerjiyi dağıtan.

5.6.5.7.2 Madde 5.8.2’nin gerekleri kıyas yapılarak (anoloji) uygulanır.

Buna ilave olarak tampon, kabin beyan yükü ile yüklü iken herhangi bir yükleme seviyesi altında 0,12 m’yi
aşmayan bir mesafede kabinin sabit duruşunu korumalıdır.

5.6.5.8 Birden fazla kenetlenme bulunması durumunda, kabinin aşağı yönde hareketi sırasında enerjinin
kesilmesi halinde bile bütün kenetlenmelerin ilgili desteklere geçmiş olmasını sağlamak için gerekli tedbirler
alınmalıdır.

5.6.5.9 Bir kenetlenme geri çekilmiş konumda bulunmuyorsa, Madde 5.11.2’deki gereklere uygun bir
elektrikli güvenlik tertibatı kabinin aşağı yöndeki herhangi bir hareketini engellemelidir.

5.6.5.9.1 Kenetlenme tertibatı, kabin durduğunda ileri konumda elektriksel olarak kontrol edilmelidir.

5.6.5.9.2 Kenetlenme tertibatı, ileri konumda bulunmuyorsa:

a) Madde 5.11.2.2’nin gereklerine uygun bir elektrikli tertibat, kapıların açılmasını ve kabinin herhangi bir
normal hareketini engellemelidir,

82
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

b) Kenetlenme tertibatı, tam olarak geri çekilmiş olmalı ve asansörün hizmet verdiği en düşük seviyeye kabin
gönderilmelidir ve

c) İnsanların kabini terk etmesi için kapılar açılmalı ve asansör servis dışı konumuna getirilmelidir.

Normal çalışma durumuna geri dönme, yetkin bakım personelinin müdahalesini gerektirmelidir.

5.6.5.10 Enerjiyi dağıtan tipte tamponların (Madde 5.6.5.7.1 b)) kullanılması durumunda tampon normal
ileri konumunda değilse Madde 5.11.2’teki gereklere uygun elektrikli bir güvenlik tertibatı, asansör
makinasının aşağı yönde harekete geçmesini engellemeli ve aşağı yönde hareket ediyorsa asansör
makinasının derhal durmasını sağlamalıdır. Enerji kesilmesi, Madde 5.9.3.4.3’e göre olmalıdır.

5.6.6 Yukarı yönde hareket eden kabinin aşırı hızlanmasına karşı koruma
tertibatları

5.6.6.1 Hız izleme ve hızı azaltma elemanlarından oluşan vasıtalar, yukarı yönde hareket eden kabinin
(Madde 5.6.6.10) aşırı hızlanmasını tespit etmeli ve kabinin durmasına neden olmalı veya en azından kabin
hızını karşı ağırlık tamponunun tasarımlandığı hız seviyesine kadar azaltmalıdır. Bu vasıtalar aşağıdaki
durumda etkin hale gelmelidir:

a) Normal çalışma,

b) Makina doğrudan görsel izlenemediği veya beyan hızı % 115’ten daha az olacak şekilde diğer
vasıtalarla sınırlandırılmadığı takdirde el ile kurtarma çalışması.

5.6.6.2 Vasıtalar, normal çalışmada hızı veya yavaşlamayı kontrol eden veya dâhili yedeği bulunmadığı
ve doğru çalıştığı otomatik olarak denetlenmedikçe kabini durduran herhangi bir asansör bileşeninden
yardım almaksızın, Madde 5.6.6.1’de belirtilenleri gerçekleştirmelidir.

Makina freninin kullanılması durumunda otomatik izleme işlemine, mekanizmanın düzgün kaldırılması veya
indirilmesi veya frenleme gücünün doğrulanması dâhil edilebilir. Bir arıza tespit edildiğinde, asansörün bir
sonraki normal başlatılması engellenmelidir.

Otomatik izleme, tip incelemesine tabidir.

Kabine mekaniksel bir bağlantı, diğer herhangi bir gaye için bu tür bağlantının kullanılıp kullanılmadığına
bakılmaksızın bu performansta yardımcı olması için kullanılabilir.

5.6.6.3 Tertibatlar, durdurma aşamasında boş kabinin 1 gn‘ y i aşan bir yavaşlamasına müsaade
etmemelidir.

5.6.6.4 Vasıtalar, aşağıdakiler üzerinde etkili olmalıdır:

a) Kabinin veya

b) Karşı ağırlığın veya

c) Halat sistemin (askı tertibatı veya dengeleme) veya

d) Halatlı tahrik kasnağı,

e) Mil (şaft) sadece iki noktada statik bir şekilde desteklenmesi şartıyla halatlı tahrik kasnağı gibi aynı milin.

5.6.6.5 Bağlantı gerçekleşmişse vasıtalar, Madde 5.11.2’ye uygun bir elektrikli güvenlik tertibatını
çalıştırmalıdır.

5.6.6.6 Tertibatların kurtarılması için kuyuya giriş gerekli olmamalıdır.

5.6.6.7 Tertibatların kurtarılması sonrasında asansörün normal çalışmaya başlaması için yetkin bir bakım
personelinin müdahalesini gerektirmelidir.
83
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

5.6.6.8 Kurtarılması sonrasında, tertibatlar çalışmaya hazır olmalıdır. .

5.6.6.9 Çalışma için vasıtalar dış enerji gerektirirse, enerji yokluğu, asansörün durmasına ve durma
konumunu muhafaza etmesine neden olmalıdır. Bu, kılavuzlanmış sıkıştırma yaylarına uygulanmaz.

5.6.6.10 Asansörün hız izleme elemanı, yukarıya çıkan asansörün aşırı hız koruma tertibatını aktif hale
getirmesi için aşağıdakilerden birisi olmalıdır:

a) Madde 5.6.2.2.1’in gereklerine uygun bir aşırı hız regülatörü veya

b) Aşağıdakilere uygun bir tertibat:

1) Devreye girme hızı ile ilgili Madde 5.6.2.2.1.1 a) veya Madde 5.6.2.2.1.6,

2) Tepki süresi ile ilgili Madde 5.6.2.2.1.2,

3) Erişimle ilgili Madde 5.6.2.2.1.4,

4) Devreye girme ihtimali ile ilgili Madde 5.6.2.2.1.5,

5) Elektrikli kontrol ile ilgili Madde 5.6.2.2.1.6 b),

ve bu özellikler ile ilgili Madde 5.6.2.2.1.3 a), Madde 5.6.2.2.1.3 b), Madde 5.6.2.2.1.3 e), Madde 5.6.2.2.1.5
(mühürleme için) ve Madde 5.6.2.2.1.6 c)’ye aynı zamanda denkliği kabul edilmiş tertibat.

5.6.6.11 Yukarıya çıkan asansörün aşırı hızdan koruma tertibatları, bir güvenlik bileşeni olarak kabul
edilmeli ve EN 81-50:2014, Madde 5.7’deki gereklere göre doğrulanmalıdır.

5.6.6.12 Yukarıya çıkan asansörün aşırı hızdan koruma tertibatları üzerinde aşağıda belirtilen bilgileri
içeren plaka sabitlenmelidir:

a) İmalatçısının ismi,
b) Tip inceleme sertifikası numarası,
c) Ayarlanmış gerçek devreye girme hızı,
d) Yukarı çıkan asansörün aşırı hızdan koruma tertibatlarının tipi.

5.6.7 Kontrolsüz kabin hareketine karşı koruma

5.6.7.1 Asansörler, kabinin güvenli hareketini sağlayan asansör makinasında veya sürüş kontrol
sisteminde meydana gelen herhangi bir tek arıza sonucu, durak kapısı kilitli konumda olmaması ve kabin
kapısı kapalı konumda olmaması şeklindeki duraktan uzakta kabinin kontrolsüz hareketini engelleyecek veya
durduracak tertibatlarla donatılmalıdır.

Asansör makinasına ait askı halatlarının veya zincirlerinin, tahrik kasnağının veya dişli çarkının, esnek
hortumlarının, çelik boru donanımının ve silindirinin, arızalanması hariç tutulmuştur. Halatlı tahrik kasnağının
bir arızası, ani çekme kaybını içerir.

Seviyeleme tertibatı, otomatik seviyeleme ve Madde 5.12.1.4’e göre açık kapılarla ön çalışmaları olmayan ve
Madde 5.6.7.3’e ve Madde 5.6.7.4’e uygun durdurma elemanı makina freni olan asansörlerde, kontrolsüz
kabin hareketinin algılanmasının bulunması gerekli değildir.

Kontrolsüz hareketin durdurulmasında halatlı tahrik çekişi şartlarına bağlı herhangi bir kayma, durdurma
mesafesinin hesaplanması veya doğrulanması için dikkate alınmış olmalıdır.

5.6.7.2 Tertibatlar, kabinin kontrolsüz hareketini tespit etmeli, kabinin durmasına ve durmuş halde
kalmasına neden olmalıdır.

5.6.7.3 Tertibatlar, normal çalışma esnasında, dâhili yedeği bulunmaksızın ve otomatik olarak doğru
çalıştığı gözlenmedikçe, hızı veya yavaşlamayı kontrol eden, kabini durduran veya durmuş halde tutan
84
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

herhangi bir asansör bileşeninden yardım almaksızın gerekenleri icra etmelidir.

Not— Madde 5.9.2.2.2’ye göre makina freni, dahili yedekleme olarak kabul edilmiştir.

Makina freninin kullanılması durumunda otomatik izlemeye, mekanizmanın düzgün kaldırılması veya
indirilmesi veya frenleme kuvvetinin doğrulanması dâhil edilebilir.

Normal çalışmada yavaşlama ve durma için iki elektrikli olarak kumanda edilen ve seri olarak çalışan hidrolik
vananın kullanılması durumunda, otomatik olarak kendini izleme, boş kabinin statik basıncı altında her bir
vananın doğru bir şekilde açılmasını veya kapanmasını ayrı ayrı doğrulamalıdır.

Bir arıza tespit edilirse, kabin ve durak kapıları kapanmalı ve asansörün normal çalışması engellenmelidir.

Otomatik kendini izleme, tip incelemesine tabi tutulmalıdır.

5.6.7.4 Tertibatların durdurma elemanı, aşağıdakiler üzerinde etkili olmalıdır:

a) Kabin veya

b) Karşı ağırlık veya

c) Halat sistemi (askı tertibatı veya dengeleme) veya

d) Halatlı tahrik kasnağı veya

e) Milin (şaftın), sadece iki noktada statik bir şekilde desteklenmesi şartıyla halatlı tahrik kasnağı gibi aynı
milin veya

f) Hidrolik sistem (elektrik beslemesinin yukarı yönündeki ayrılması ile motor/pompa dahil)

Tertibatların durdurma elemanı veya kabini durmuş halde bekletme tertibatları aşağıda belirtilenler için
kullanılanlarla ortak (aynı) olabilir:

 Aşağı yönde aşırı hızı önleme,

 Yukarı çıkan kabinin aşırı hızını önleme (Madde 5.6.6).

Tertibatların durdurma elemanı, aşağı yön ve yukarı yön için farklı olabilir.

5.6.7.5 Tertibatlar aşağıdaki şartlarda belirtilen bir mesafede kabini durdurmalıdır (bk. Şekil 20):

a) Durdurma mesafesi, kontrolsüz kabin hareketinin tespit edildiği duraktan itibaren 1,20 m’yi aşmamalıdır,

b) Durak eşiği ile kabin eteği en alt bölümü arasındaki dikey mesafe, 200 mm’yi aşmamalıdır,

c) Madde 5.2.5.2.3’e göre kapatılma durumunda kabin eşiği ile kabin girişine karşılık gelen kuyu duvar
yüzünün en alt bölümü arasındaki mesafe, 200 mm’yi aşmamalıdır,

d) Kabin eşiğinden durak kapısı üst eşiğine veya durak eşiğinden kabin kapısı üst eşiğine kadar olan dikey
mesafe, 1,0 m’den az olmamalıdır.

Bu değerler, durak seviyesinde hazır halde durma konumundan hareket eden bir kabinde, % 100 beyan
yüküne kadar olan bütün yüklerde elde edilmelidir.

85
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

Açıklama
Kabin
Kuyu Kabin koruma
Durak  Kabin girişi

Şekil 20 — Kontrolsüz kabin hareketi – Aşağı doğru ve yukarı doğru hareket

5.6.7.6 Durdurma aşaması sırasında, tertibatların durdurma elemanı, aşağıdakileri aşan kabinin
yavaşlamasına müsaade etmemelidir:

 Boş kabinle yukarı yöndeki kontrolsüz hareket için 1 gn ,

 Aşağı yöndeki serbest düşmeye karşı koruma için tertibatın kabul edilen değerleri.

5.6.7.7 Kabinin kontrolsüz hareketi, en azından kabin kilit açılma bölgesini (Madde 5.3.8.1) terk ettiğinde
Madde 5.11.2’ye uygun olarak elektrikli bir güvenlik tertibatı ile tespit edilmelidir.

5.6.7.8 Tertibatlar, bağlantı sağlanmışsa, Madde 5.11.2’ye uygun bir elektrikli güvenlik tertibatı
çalıştırmalıdır.

Not— Bu, Madde 5.6.7.7’deki anahtarla ortak olabilir.

5.6.7.9 Tertibatlar aktif edildiğinde veya otomatik izleme, tertibat elemanı durma arızasını gösterdiğinde,
bunun devre dışı kalması veya asansörün ilk ayar konumuna gelmesi, yetkin bakım personelinin
müdahalesini gerektirmelidir.

5.6.7.10 Tertibatların devre dışı bırakılması; kabine, karışı ağırlığına veya dengeleme ağırlığına erişimi
gerektirmemelidir.

5.6.7.11 Bunun devre dışı kalması sonrasında, tertibatlar çalışma şartında olmalıdır.

5.6.7.12 Tertibatlar, çalışması için dış (harici) enerji gerektirirse; enerji yokluğu, asansörün durmasına ve
bu durma halinde kalmasına neden olmalıdır. Bu gerek, kılavuzlanmış sıkışma yayları için uygulanmaz.

5.6.7.13 Açık kapı ile kabinin kontrolsüz hareketinden koruma tertibatları, bir güvenlik bileşeni olarak kabul
edilmeli ve EN 81-50:2014, Madde 5.8’deki gereklere göre doğrulanmalıdır.

86
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

5.6.7.14 Kontrolsüz hareketten koruma tertibatları üzerine, EN 81-50:2014, Madde 5.8.1’e uygun olarak tam
sistem veya alt sistemden birisi için aşağıdaki bilgileri içeren bir bilgi plakası sabitlenmelidir:

a) Kontrolsüz hareket koruma tertibatlarının imalatçısının ismi,

b) Tip inceleme sertifikası numarası,

c) Kontrolsüz hareketten koruma tertibatların tipi.

5.7 Kılavuz rayları

5.7.1 Kabinin, karşı ağırlık veya dengeleme ağırlığının kılavuzlanması

5.7.1.1 Kabinin, karşı ağırlık veya dengeleme ağırlığının her biri, en az iki rijit (esnek olmayan) çelik kılavuz
raylarıyla kılavuzlanmış olmalıdır.

5.7.1.2 Kılavuz rayları, çekme çelikten yapılmalı veya sürtünme yüzeyleri işlenmiş olmalıdır.

5.7.1.3 Güvenlik tertibatsız karşı ağırlık veya dengeleme ağırlığı için kılavuz rayları, metal saçtan
şekillenerek yapılmış olabilir. Bunlar, korozyona karşı korunmuş olmalıdır.

5.7.1.4 Kılavuz raylarını konsollarına veya binaya sabitleme bağlantıları; binanın normal oturmasından
veya betonun çekmesinden kaynaklanan etkilerini otomatik olarak veya basit ayarlama tertibatlarından biriyle
dengelemesine müsaade etmelidir.

Kılavuz rayların yerinden kurtulmasına yol açabilecek şekilde bağlantı parçalarının dönmesi önlenmelidir.

5.7.1.5 Metalik olmayan elemanlar kullanılan kılavuz rayları sabitlemeleri için, bu elemanların arızası,
müsaade edilebilir sapmaların hesaplanması için bu elemanların arızaları hesaba katılmalıdır.

5.7.2 Müsaade edilebilir gerilme ve sehimler (sapmalar)

5.7.2.1 Genel hükümler

5.7.2.1.1 Kılavuz rayları, bunların birleştirmeleri ve bağlantı elemanları, asansörün güvenli çalışmasını
sağlamayabilmek için kendi üzerlerine uygulanan yüklere ve kuvvetlere dayanabilmelidir.

Kılavuz rayları ile ilgili asansörün güvenli çalışmasının aşağıda verilen unsurları:

a) Kabin, karşı ağırlık veya dengeleme ağırlığı- kılavuz, güvence sağlamalıdır,

b) Aşağıdakiler nedeniyle olan sehim (sapmalar), bir düzeye kadar sınırlanmış olmalıdır:

1) Kapılarda kontrolsüz kilit açılması meydana gelmemeli ve

2) Güvenlik tertibatı çalışması etkilenmiş olmamalı ve

3) Diğer parçalarla hareketli parçaların çarpışması mümkün olmamalıdır.

5.7.2.1.2 Kılavuz patenlerinde ve kılavuz rayların düz doğruluğunda rol oynayan kılavuz rayları ve
konsolların sehminin birleşimi, asansörün güvenli çalışmasını sağlayabilmek için dikkate alınmalıdır.

5.7.2.2 Yük durumları


Aşağıdaki yük durumları dikkate alınmalıdır:

— Normal çalışma – işletme,


— Normal çalışma – yükleme ve boşaltma,
— Güvenlik tertibatı çalışması.

87
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

Not 1— Her bir yük durumu için kuvvetlerin birleşimi, kılavuz rayları üzerinde etkili olabilir (bk. Madde 5.7.2.3.1).

Not 2— Kılavuz rayların (dik durma veya asılı) sabitlenme bağlantısına bağlı en kötü durumun, raya kuvvet
etkisine neden olan güvenlik tertibatı ile ilgili dikkate alınması gerekli olabilir.

5.7.2.3 Kılavuz raylar üzerindeki kuvvetler

5.7.2.3.1 Kılavuz rayları üzerinde etkili olan aşağıdaki kuvvetler, müsaade edilebilir gerilmeler ve kılavuz
rayların sehimlerinin hesaplanmasında dikkate alınmalıdır:

a) Aşağıdakiler nedeniyle kılavuz patenlerinden oluşan yatay kuvvetler:

1) Kabin kütlesi ve bunun beyan yükü, dengeleme tertibatları, seyir kabloları, vb. veya
karşı/dengeleme ağırlığı, bunların askı noktaları ve dinamik darbe faktörlerinin dikkate alınması ve

2) Kısmi kapalı olan asansör kuyusuna sahip bina dışındaki asansör durumunda rüzgar yükleri.

b) Aşağıdakilerden kaynaklanan dikey kuvvetler:

1) Güvenlik tertibatının frenleme ve kılavuz rayları üzerinde sabitlenmiş kenetlenme tertibatının tutma
(frenleme) kuvvetlerinden,

2) Kılavuz raylar üzerinde sabitlenmiş yardımcı parçalardan,

3) Kılavuz ray ağırlığından ve

4) Ray klipslerinin (kelepçelerinin) kuvvetleriyle itmeden.

c) Dinamik darbe faktörlerini içeren yardımcı donanım nedeniyle torklardan.

5.7.2.3.2 Piston-silindir, seyir kablosunun parçası, dengeleme halatları/zincirleri (varsa) şeklindeki kabin
tarafından desteklenmiş bileşenler ve boş kabin kütlelerinin etki noktası (P) ; bunların kütle ağırlık merkezi
olmalıdır.

5.7.2.3.3 Bir karşı ağırlık Mcwt veya dengeleme ağırlığının Mbwt kılavuz kuvvetleri, aşağıdakiler dikkate
alınarak değerlendirilmelidir:

 Kütlenin etki noktası,

 Askılama ve

 Gerilmiş veya gerilmemiş dengeleme halatları/zincirleri (varsa) nedeniyle kuvvetler.

Merkezi olarak kılavuzlanan ve asılan bir karşı ağırlıkta veya dengeleme ağırlığında, kütlenin etki noktasının
ağırlık veya dengeleme ağırlığının yatay kesit alanının ağırlık merkezinden kaçıklığı (eksantirikliği), genişliğin
en az % 5’i ve derinliğin % 10’u olarak göz önüne alınmalıdır.

5.7.2.3.4 “Normal kullanma” ve “güvenlik tertibatının çalışması” gibi yük durumlarında kabinin beyan yükü –
Q; en elverişsiz şekilde kabin alanının dörtte üçü üzerinde eşit olarak dağıtılmış olmalıdır.

Bununla birlikte, değişik yük dağılma şartları müzakereler (Madde 0.4.2) sonrasında kararlaştırılmışsa, ilave
hesaplamalar, bu şartları esas alarak yapılmalı ve en kötü durum dikkate alınmalıdır.

Güvenlik tertibatı frenleme kuvveti, kılavuz rayları üzerinde eşit olarak dağıtılmış olmalıdır.

Not— Güvenlik tertibatı, kılavuz raylar üzerinde eş zamanlı olarak çalıştığı kabul edilmiştir.

5.7.2.3.5 Baskı veya germe kuvveti sonucu olarak kabinin, karşı ağırlığın veya dengeleme ağırlığının dikey
kuvveti Fv, aşağıdaki formül kullanılarak uygun bir şekilde hesaplanmalıdır (değerlendirilmelidir).

88
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

k g ( P  Q )
Kabin için : Fv  1 n  ( M g  gn )  Fp
n

k g M
Karşı ağırlık için : Fv  1 n cwt  ( M g  g n )  F p
n

k g M
Dengeleme ağırlığı için : Fv  1 n bwt  ( M g  g n )  F p
n

Kuyu boşluğunda veya askıda desteklenmiş kılavuz raylarda (kuyu tepesinde sabitlenmiş): F p  nb  Fr

1
Serbestçe askda kılavuz raylarda (sabitleme noktası olmayan : F  n b  Fr
p 3

Burada,

Fp Bir kılavuz rayda bulunan tüm konsolların kuvvetiyle itme (betonun çekilmesinin veya binanın normal
oturması nedeniyle) , (N),

Fr Konsol başına tüm klipslerin kuvvetiyle itme (N),

gn Sandard serbest düşme ivmesi (9,81 m/s2),

k1 Çizelge 14 göre darbe faktörü (kılavuz rayı üzerinde güvenlik tertibatı etki etmemesinde k1 = 0),

Mg Kılavuz raylarının bir hattının kütlesi, kilogram (kg),

n Kılavuz rayların sayısı,

nb Bir kılavuz ray için konsolların sayısı,

P Boş kabinin ve örneğin, kabin, seyir kablosu, dengeleme halatları/zincirleri (varsa), vb. nın parçaları gibi
kabin tarafından desteklenen bileşenlerinin kütlesi, kilogram (kg),

Q Beyan yükü, kilogram (kg).

Not— Fp; desteklenmiş bir kılavuz ray yolu boyuna, sabitlemelerin, konsolların sayısına ve klipslerin
tasarımına bağlıdır. Küçük seyirler için binanın (ahşaptan yapılmamışsa) oturma etkisi azdır ve konsolların
elastisitesiyle absorbe edilebilir. Kaymayan klipslerin kullanılması, ortak uygulamadır.

Seyir yüksekliği 40 m’yi geçmeyen durumlar için Fp kuvveti, formülde ihmal edilebilir. Tasarım, binanın
çekmesine müsaade edecek sabitleme elemanlarına bağlı olan kılavuz rayları üstü ve/veya altı yeterli
açıklıklara müsaade etmelidir.

5.7.2.3.6 Kabinin yüklemesi veya boşaltması sırasında, eşik üzerindeki dikey bir kuvvet FS, kabin girişinin
eşiği üzerine merkezi olarak etki edeceği kabulü gereklidir. Eşik üzerine uygulanan kuvvet miktarı aşağıdaki
gibi olmalıdır:
— İnsan taşıma asansörleri için:
Fs  0,4  gn  Q

— Yük taşıma asansörleri için:


Fs  0,6  gn  Q

— Tertibat ağırlığı beyan yükünde dâhil değilse, ağır askılama tertibat durumunda yük taşıma asansörler için:
F  0,85  g  Q 4)
s n

4)
0,85, 0,6  Q ‘nin kabulüne ve forklift çekicinin ağırlığının yarısına dayanmaktadır ve tecrübeler
göstermiştir ki 0,6  0,5  0,5  0,85 beyan yükünün yarısından daha büyük değildir.
89
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

Eşik üzerine kuvvet uygulandığında kabin, boş olarak kabul edilmelidir. Birden fazla girişe sahip kabinlerde,
eşik üzerindeki kuvvet, sadece en elverişsiz girişlerde uygulanmasına gerek vardır.

Kabin durakta iken ve kılavuz patenleri dikey kılavuz rayı konsolları arasındaki mesafenin % 10’u içerisinde
(kabinin altında ve üstünde) konumlandığında, eşik kuvvetleri nedeniyle ortaya çıkan eğilme ihmal edilebilir.

5.7.2.3.7 Kılavuz rayına sabitlenmiş yardımcı donanım nedeniyle kılavuz rayı başına kuvvetler ve tork (M ) aux

, hız regülatörü ve bunların ilgili parçaları, anahtarlar veya konumlama donanımları hariç olmak üzere dikkate
alınmalıdır.

Asansör makinası veya halat askı tertibatları kılavuz raylarına sabitlenmişse, Çizelge 13’e göre ilave yük
durumları dikkate alınmalıdır.

5.7.2.3.8 Rüzgâr yükleri (WL), tamamlanmamış (kısmi) kuyu mahfazalı bir bina dışındaki asansörlerde
dikkate alınmalı ve bina tasarımcısıyla müzakerelerle belirlenmelidir ( Madde 0.4.2).

5.7.3 Yükler ve kuvvetler birleşimi


Dikkate alınacak yükler, kuvvetler ve yük durumları, Çizelge 13’te verilmiştir.

Çizelge 13 — Değişik yük durumlarında dikkate alınacak yükler ve kuvvetler

Yük durumları Yükler ve kuvvetler P Q Mcwt/Mbwt Fs Fp Mg Maux WL

a
Normal çalışma Çalıştırma x x x x x x x

a
Yükleme + boşaltma x x x x x x

a
Güvenlik tertibatı x x x x x x
çalışması

a
Madde 5.7.2.3.5’e bakılmalıdır.Not— Yük ve kuvvetler, aynı anda (eş zamanlı) etki etmeyebilir.

5.7.4 Darbe faktörleri

5.7.4.1 Güvenlik tertibatı çalışması


Güvenlik tertibatı çalışması (bk. Çizelge 14) nedeniyle darbe faktörü k1, güvenlik tertibatı tipine bağlıdır.

5.7.4.2 Normal çalışma


“Normal çalışma, işletme” yük durumunda, kabinin (P + Q) ve karşı/dengeleme ağırlığının (Mcwt/Mbwt) dikey
hareketli kütleleri; elektrikli güvenlik tertibatı aktif olması nedeniyle veya kazara elektrik güç beslemesi
kesilmesi ile sert frenlemenin dikkate alınması için darbe faktörü k2 (bk. Çizelge 14) ile çarpılmalıdır.

5.7.4.3 Kılavuz rayına sabitlenmiş yardımcı parçalar ve/veya diğer işletme senaryoları
Kabinin, karşı ağırlık veya dengeleme ağırlığının kılavuz raylarına uyguladığı kuvvetler; kabin,
karşı/dengeleme ağırlığı bir güvenlik tertibatı tarafından durdurulduğunda kabinin, karşı ağırlık veya
dengeleme ağırlığının muhtemel sıçramasının dikkate alınması için darbe faktörü k3 ile çarpılmalıdır (bk.
Çizelge 14).

90
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

5.7.4.4 Darbe faktörlerinin değerleri


Darbe faktörlerinin değerleri, Çizelge 14’te verilmiştir.

Çizelge 14 — Darbe faktörleri

Darbe
Aşağıdakilerden kaynaklanan darbe faktörü Değer

Bağımlı (sabit) makara tipi olmayan ani frenlemeli güvenlik tertibatı


çalışmasından 5
Bağımlı (sabit) makara tipi olmayan ani frenlemeli güvenlik tertibatı
çalışmasından veya enerji biriktiren tip tamponlu kenetlenme tertibatından 3
veya enerji biriktiren tip tampondan

Kademeli güvenlik tertibatı çalışmasından veya enerji dağıtan tip tamponlu k1


kenetlenme tertibatından veya enerji dağıtan tip tampondan 2

Boru kırılmasından 2

Çalışır durumda k2 1.2

Kılavuz raylarına sabitlenmiş yardımcı parçalar ve diğer işletim k3 (....) a


senaryolarından
a Değer, fiili montaj şartlarına göre imalatçı tarafından belirlenmiş olmalıdır.

5.7.4.5 Müsaade edilebilir gerilimler


Müsaade edilebilir gerilimler, aşağıdaki formülle belirlenmelidir:

R
  m
perm S
t
Burada

Rm Çekme gerilmesi, newton/mm2,


perm Müsaade edilebilir gerilme newton/mm2,
St Güvenlik faktörüdür.

Güvenlik faktörü Çizelge 15’ten alınmalıdır.

Çizelge 15 — Kılavuz rayları için güvenlik faktörleri


Yük durumları Uzama (A5) Güvenlik faktörü

A5 > 12  2,25


Normal çalışma ve yükleme/boşaltma
8 A5 12  3,75

A5 12  1,8
Güvenlik tertibatı çalışması
8 A5 % 12 3,0

Dayanım değerleri imalatçıdan alınmalıdır.

% 8’den küçük uzamaya sahip malzemeler, aşırı kırılgan olarak kabul edilmeli ve kullanılmamalıdır.

91
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

5.7.4.6 Müsaade edilebilir sehimler (sapmalar)


T- profil kılavuz raylar ve bunların sabitlemeleri (konsollar, ayırma kirişleri) için müsaade edilebilir
hesaplanmış azami sehimler δperm aşağıdaki verilmiştir:

a) Güvenlik tertibatı devrede iken kabinin, karşı ağırlık veya dengeleme ağırlığının kılavuz raylarında her iki
yönünde δperm = 5 mm,

b) Güvenlik tertibatsız karşı ağırlık veya dengeleme ağırlığının kılavuz raylarında her iki yönünde
δperm =10 mm.

Bina yapısındaki herhangi bir sapma, kılavuz rayın yer değiştirmesine göre dikkate alınmalıdır. Müzakerelerle
ilgili Madde 0.4.2’ye ve Madde E.2’ye bakılmalıdır.

5.7.4.7 Hesaplama
Kılavuz rayları aşağıdakilere göre hesaplanmalıdır:

a) EN 81-50:2014, Madde 5.10 veya


b) EN 1993-1-1 veya
c) Sonlu Elemanlar Metodu (FEM).

5.8 Tamponlar

5.8.1 Kabin ve karşı ağırlık tamponları

5.8.1.1 Asansörler, kabin ve karşı ağırlığın seyrinin alt sınırında tamponlarla donatılmalıdır.

Kabine veya karşı ağırlığa sabitlenmiş tampon/tamponlar durumunda, kuyu boşluğu zemini üzerinde
tampon/tamponların darbe alanı/alanları, 300 mm’den küçük olmayan bir yükseklikteki bir engelle/engellerle
(ayaklı kaide) açıkça belirlenmelidir.

Madde 5.2.5.5.1’e göre bir ayırıcıkuyu boşluğu zeminin üstünde 50 mm’den daha yüksek olmadığı
durumlarda karşı ağırlığa sabitlenmiş tampon/tamponlar için bir engel gerekli değildir.

5.8.1.2 Madde 5.8.1.1’in gereklerine ilave olarak pozitif tahrikli asansörler, hareket (seyir) sınırının en
üstünde fonksiyon göstermesi için kabin tepesinde tamponlarla donatılmalıdır.

5.8.1.3 Hidrolik asansörlerde bir kenetlenme tertibatının tampon/tamponları, alt kısımda kabinin hareketini
sınırlamak için kullandığında, kenetlenme tertibatı sabitlenmiş durdurucuları, kabin kılavuz rayları üzerine
montajı yapılmadığı takdirde ayrıca Madde 5.8.1.1’e göre ayaklı kaide gereklidir ve kabin, geri çekilmiş
kenetlenme/kenetlenmeler ile geçme imkanına sahip değildir.

5.8.1.4 Hidrolik asansörlerde, tamponlar tam baskılandığında (sıkıştırıldığında) piston; silindirin zeminine
(dibine) vurmamalıdır.

Bu kural, en azından bir aşamada, aşağı doğru kendi mekanik hareket sınırına vurmadığı durumda teleskopik
silindirlerin tekrar senkronizasyonu sağlayan tertibata uygulanmaz.

5.8.1.5 Doğrusal ve doğrusal olmayan karakteristiklerdeki enerji biriktiren tipte tamponlar, sadece asansör
beyan hızının 1 m/s’yi aşmadığı durumlarda kullanılabilir.

5.8.1.6 Enerjiyi dağıtan tipte tamponlar, bütün beyan hızlarında kullanılabilir.

5.8.1.7 Doğrusal karakteristikte olmayan enerji biriktiren tipteki ve enerjiyi dağıtan tipteki tamponlar, bir
güvenlik bileşeni olarak kabul edilmeli ve EN 81- 50:2014, Madde 5.5 ‘deki gereklere göre doğrulanmalıdır.

5.8.1.8 Doğrusal karakteristikli (Madde 5.8.2.1.1) olanlardan farklı olan tamponlar üzerinde, aşağıdaki
bilgilere sahip bir bilgi plakası bulunmalıdır:

a) Tamponun imalatçısının ismi,


92
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

b) Tip inceleme sertifikası numarası,

c) Tampon tipi,

d) Hidrolik tamponlar durumunda akışkanın gösterimi ve tipi.

5.8.2 Kabin ve karşı ağırlık tamponlarının stroku

5.8.2.1 Enerji biriktiren tipteki tamponlar

5.8.2.1.1 Doğrusal karakteristikli tamponları

5.8.2.1.1.1 Metre birimi ile ifade edilen tamponların mümkün olan toplam stroku, beyan hızının (0,135v²)5)
%115’ine karşılık gelen kütle ağırlığı durdurma mesafesinin en az iki katına eşit olmalıdır.

Bununla birlikte bu strok (kurs), 65 mm’den az olmamalıdır.

5.8.2.1.1.2 Tamponlar, kabinin toplam kütlesi ile beyan yükünün (veya karşı ağırlığın kütlesi) toplamının 2,5
katı ile 4 katı arasında statik bir yük altında Madde 5.8.2.1.1.1 ‘ de tanımlanan stroku kapsayacak şekilde
tasarımlanmalıdır.

5.8.2.1.2 Doğrusal olmayan karakteristikli tamponlar

5.8.2.1.2.1 Doğrusal olmayan karakteristikte enerji biriktiren tampon tipleri, beyan hızının % 115’i bir hızla
serbest düşmesi durumunda, kabinin kütlesi ve bunun beyan yükü veya karşı ağırlığın kütlesi ile
tampon/tamponlara vurduğunda aşağıdaki gerekleri yerine getirmelidir:

a) EN 81-50:2014, Madde 5.5.3.2.6.1 a)’ya göre hız düşürme, 1 gn’den büyük olmamalıdır,

b) 2,5 gn’den daha büyük yavaşlama, 0,04 s’den daha uzun sürmemelidir.

c) Kabinin veya karşı ağırlığın geri dönüş hızı, 1 m/s’yi aşmamalıdır.

d) Harekete geçme sonrası kalıcı bir şekil değişikliği olmamalıdır.

e) Yavaşlamanın azami zirve değeri, 6 gn’yi aşmamalıdır.

5.8.2.1.2.2 Çizelge 2’de kullanılan “tamamen sıkıştırılmış” terimi, daha küçük bir değere sıkıştırmayı
sınırlayabilen tamponun sabitleme elemanları dikkate alınmaksızın kurulu tampon yüksekliğinin % 90’ı
oranında bir sıkıştırma olduğu anlamına gelir.

5.8.2.2 Enerji dağıtan tampon tipi

5.8.2.2.1 Metre birimi ile ifade edilen tamponların mümkün olan toplam stroku, beyan hızının (0,0674 v²)
%115’ine karşılık gelen ağırlık durdurma mesafesine en az eşit olmalıdır.

5.8.2.2.2 Madde 5.12.1.3’e göre 2,50 m/s üstü beyan hızı için asansör hareket seyrinin sonunda
yavaşlaması izlendiğinde, kabinin (veya karşı ağırlığın) tamponlarla temas ettiği hız, Madde 5.8.2.2.1’e göre
tampon stroku hesaplandığında, beyan hızının % 115’inin yerine kullanılabilir. Bununla birlikte bu strok, 0,42
m’den küçük olamaz.

5.8.2.2.3 Enerji dağıtan tipteki tamponlar, aşağıdaki gerekleri yerine getirmelidir:

a) Kabinin kendi beyan yüklü kütlesi ile tampona vurması, beyan hızının % 115’lik hızla serbest düşmesi veya
Madde 5.8.2.2.2’ye göre düşürülmüş hız durumunda, ortalama yavaşlama 1 gn’ den büyük olmamalıdır,
b) 2,5 gn’den daha büyük yavaşlama, 0,04 s’den daha uzun sürmemelidir.

2  ( 1,15v )2
5)
 0,1348  v 2 ; 0,135  v 2 ye yuvarlatılmıştır.
2  gn
93
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

c) Harekete geçme sonrası kalıcı bir şekil değişikliği olmamalıdır.

5.8.2.2.4 Asansörün normal çalışması, tamponların kapandıktan sonra normal ileri konumuna geri
dönmesine bağlı olmalıdır. Kontrol için tertibat, Madde 5.11.2‘ye uygun bir elektrikli güvenlik tertibatı olmalıdır.

5.8.2.2.5 Hidrolik tamponların kullanılması durumunda, akışkan (hidrolik) seviyesinin kontrolü kolayca
yapılabilecek bir yapıda olmalıdır.

5.9 Asansör makinası ve ilgili donanım

5.9.1 Genel hükümler

5.9.1.1 Her bir asansör, kendine ait en az bir makinaya sahip olmalıdır.

5.9.1.2 Makinanın erişebilir dönen parçaları için etkin bir koruma sağlanmalı, özellikle:

a) Mildeki (şaftaki) kamalar ve vidalar,

b) Bantlar, zincirler, kayışlar,

c) Dişililer, dişli çarklar, kasnaklar,

d) Motor mili çıkıntıları.

Madde 5.5.7’ye göre korumalı halatlı tahrik kasnakları, elle döndürülen volanları, fren tamburları ve herhangi
bir benzer düz, yuvarlak parçaları hariç tutulmuştur. Bu tür parçalar, en azından kısmi olarak sarıya
boyanmalıdır.

5.9.2 Halat tahrikli ve pozitif tahrikli asansörler için asansör tahrik makinaları

5.9.2.1 Genel hükümler

5.9.2.1.1 Harekete geçirme ile ilgili aşağıda verilen iki yönteme müsaade edilmiştir:

a) Halat tahriki (kasnakların ve halatların kullanımı),

b) Pozitif tahrik, örneğin, aşağıdakilerden birisiyle:


1) Tambur ve halatların kullanımı veya

2) Zincir dişlileri ve zincir kullanımı.

Beyan hızı, 0,63 m/s’yi aşmamalıdır. Karşı ağırlık kullanılmamalıdır. Dengeleme ağırlığı kullanımına
müsaade edilmiştir.

Tahrik elemanların hesaplamalarında, karşı ağırlığın veya kabinin kendi tamponları üzerinde duruyor olma
ihtimali dikkate alınmalıdır.

5.9.2.1.2 Motor veya motorların elektromekanik freni harekete geçiren bileşene bağlanması için (Madde
5.9.2.2.1.2) kayışlar kullanılabilir. Bu durumda, asgari iki kayış kullanılmalıdır.

5.9.2.2 Frenleme sistemi

5.9.2.2.1 Genel hükümler

5.9.2.2.1.1 Asansör, aşağıdaki kayıpların olması durumunda otomatik olarak devreye giren bir fren sistemi
ile donatılmalıdır:

a) Ana şebeke güç beslemesinin kesilmesinde,

94
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

b) Kontrol devreleri besleme geriliminin kesilmesinde.

5.9.2.2.1.2 Fren sistemi, bir elektromekanik frene (sürtünmeli tip) sahip olmalı ancak, buna ilave olarak
diğer frenleme tertibatlarına (örneğin, elektrikli) sahip olabilir.

5.9.2.2.2 Elektromekanik fren

5.9.2.2.2.1 Kendine ait bu elektromekanik fren, beyan yüküne ilave olarak % 25’ten fazla yüklü kabini, aşağı
yönde beyan hızıyla hareket halindeyken durdurabilmelidir. Bu şartlarda kabinin ortalama yavaşlaması,
güvenlik tertibatının çalışmasından kaynaklanan veya tamponlar üzerindedurma sırasında oluşan
yavaşlamadan büyük olmamalıdır.

Frenleme yüzeyi üzerindeki frenleme etkisinin sağlanmasına katkıda bulunan, frene ait tüm mekanik bileşenler;
en az ikişer set montaj edilmelidir. Eğer kabini yavaşlatmak, durdurmak ve tutmak için yeterli frenlemeyi
sağlıyacak bir bileşeninin arızası sonucu fren setlerinin bir parçasının çalışmaması durumunda kabin beyan
yükü ile yüklü ve beyan hızında aşağı yönde ve kabin boş iken beyan hızında yukarı yönde hareketini
sürdürmelidir.

Herhangi bir solenoidin sürgü çubukları, mekanik bir parça olarak kabul edilir. Herhangi bir solenoidin bobini,
mekanik bir parça olarak kabul edilmez.

5.9.2.2.2.2 Freni harekete geçiren bileşen, doğrudan ve pozitif mekanik tertibatlar ile halatlı tahrik
kasnağına veya tamburlarına veya zincir dişlisine birleşmelidir.

5.9.2.2.2.3 Madde 5.9.2.2.2.7’de müsaade edilenler hariç frenin serbest (frenleme devre dışı) tutulması
için akımın sürekli akışı gereklidir.

Aşağıdakiler yerine getirilmelidir:

a) Madde 5.11.2.4’de gerekli olan elektrikli bir güvenlik tertibatı tarafından bu akımın kesilmesi, aşağıdaki
tertibatların biriyle sağlanmalıdır:

1) Asansör makinasının akım beslemesinin kesilmesine neden olan, bunlara bütünleşik olup olmadığına
bakılmaksızın, Madde 5.10.3.1’e göre iki bağımsız elektromekanik tertibat,

Asansör duruyorken ve elektromekanik tertibatın biri, fren devresini açmazsa, kabinin herhangi bir
başka hareketi önlenmelidir. Bu izleme fonksiyonun bir takılma arızasında, aynı sonuç sağlanmalıdır.

2) Madde 5.11.2.3’ü sağlayan elektrik devresi.

Bu vasıtalar, bir güvenlik bileşeni olarak kabul edilmeli ve EN 81-50:2014, Madde 5.6’nın gereklerine
göre doğrulanmalıdır.

b) Asansör motorunun bir jeneratör gibi muhtemel fonksiyonu olduğunda, freni çalıştıran elektrikli tertibatın
motor tarafından doğrudan beslenmesi mümkün olmamalıdır.

c) Frenleme, fren devre dışı bırakılması devresinin açılması sonrası tamamlayıcı gecikme olmaksızın etkili
olmalıdır.

Not— Kıvılcım azaltan pasif etkili elektrik bileşeni (örneğin, diod, kondansatör veya varistörler), geciktirme
vasıtası olarak kabul edilmez.

d) Elektromekanik fren için aşırı yükten ve/veya aşırı akımdan koruma tertibatı (varsa), aynı anda makinanın
enerjisinin kesilmesini sağlamalıdır.

e) Motora güç verilene kadar frene akım verilmemelidir.

5.9.2.2.2.4 Fren pateni veya tampon basıncı, kılavuzlanmış baskı yayları veya ağırlıklar yardımıyla
uygulanmalıdır.

95
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

5.9.2.2.2.5 Bant frenler kullanılmamalıdır.

5.9.2.2.2.6 Fren kaplamaları yanmaz olmalıdır.

5.9.2.2.2.7 Makina, frenin devre dışı bırakılması durumunda el ile sürekli çalıştırılabilme özelliğine sahip
olmalıdır. Çalışma, mekanik (örneğin, manivela) veya otomatik olarak şarj olabilir acil durum beslemesi ile
elektrikli güç verilerek olabilir.

Acil durum beslemesi, bu beslemeye bağlanmış diğer donanım dikkate alınarak durağa kabinin hareket
etmesi için yeterli olmalı ve acil durumlara tepki için alınan süre yeterli olmalıdır.

Manuel ile çalışmanın başlatılma arızası, frenleme fonksiyonun arızasına neden olmamalıdır.

Kuyu dışından her bir fren setinin bağımsız olarak deneye tabi tutulması mümkün olmalıdır.

5.9.2.2.2.8 Kullanım ve ilgili uyarılar, özellikle tampon stroke azaltılması için bilgiler, el ile makina freni
çalıştırma tertibatları yakınında veya üzerinde sabitlenmiş olmalıdır.

5.9.2.2.2.9 Frenin serbest bırakılmasıyla birlikte ve (q – 0,1) Q ve (q + 0,1) Q sınırlamaları dâhilinde yüklü
olan kabin:

Burada;

q Karşı ağırlık ile beyan yükünün karşı dengelenme miktarını gösteren denge faktörü ve

Q Beyan yüküdür.

aşağıdakilerden birisi ile en yakın kata kabinin hareketi mümkün olmalıdır:

a) Yer çekimi ağırlığı nedeniyle doğal hareket veya

b) Aşağıdakilerden oluşan el ile çalıştırma:

1) Yerinde mevcut mekanik tertibatlar veya

2) Ana şebekeden bağımsız elektrik besleme ile güç verilmiş yerinde mevcut elektrik tertibatlar.

5.9.2.3 Acil durumda müdahale

5.9.2.3.1 Acil durum müdahalesi için tertibatlar gerekli olduğu yerlerde (bk. Madde 5.9.2.2.2.9 b)),
aşağıdakilerden birisi sağlanmış olmalıdır:

a) Kabini durağa getirmek için el gücü, 150 N’u geçmediği durumda aşağıdakilere uygun olan bir mekanik
tertibat:

1) Kabin hareketi için tertibatları, asansörün hareketi ile tahrik edilebilirse, bu durumda bu tertibat düzgün,
manisiz volan olmalıdır,

2) Tertibatlar sökülebiliyorsa, makina alanında kolaylıkla erişebilir bir yere bunlar yerleştirilmelidir.
Tasarımlandığı makinaya göre herhangi bir karıştırılma riski varsa tertibat uygun şekilde işaretlenmiş
olmalıdır,

3) Tertibatlar sökülebiliyorsa veya makinadan bağlantısı kesilebilirse, Madde 5.11.2’ye uygun olarak
elektrikli bir güvenlik tertibatı, en geç tertibatların makinayla birleşmesi söz konusu olduğunda harekete
geçirilmiş olmalıdır ; veya

b) Aşağıdakilere uygun olan elektrikli vasıtalar:

1) Güç beslemesi, bir arızadan sonra herhangi bir yükle yüklü kabini en yakın durağa 1 h içinde
getirebilmelidir,

96
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

2) Hız, 0,30 m/s’den büyük olmamalıdır.

5.9.2.3.2 Kabinin, bir kilit açılma bölgesinde olup olmadığının kontrolü kolaylıkla mümkün olmalıdır (ayrıca
bk. Madde 5.2.6.6.2 c)).

5.9.2.3.3 Beyan yükü ile yüklenmiş kabinin yukarı yönde hareket etmesi için el ile uygulanması
gereken kuvvet, 400 N’dan büyükse veya Madde 5.9.2.3.1 a)’da belirtilen mekanik vasıtalar sağlanmamışsa,
elektrikle çalışan acil durum tertibatları, Madde 5.12.1.6’ya uygun olarak sağlanmalıdır.

5.9.2.3.4 Acil durum çalışmasını harekete geçirecek vasıtalar aşağıda verilenlerin birinde yerleştirilmelidir:

— Makina dairesine (Madde 5.2.6.3),

— Makina panosuna (Madde 5.2.6.5.1) veya

— Acil durum ve deney paneli/panelleri üzerine (Madde 5.2.6.6).

5.9.2.3.5 Acil durum çalışması için bir elle döndürülen volanı (çark) sağlanmışsa, kabinin hareket yönü,
elle döndürme volanına yakın, makina üzerinde açıkça gösterilmiş olmalıdır.

Volan sökülebilir değilse, bu gösterim volanın kendi üzerinde olabilir.

5.9.2.4 Hız
Besleme, kendi beyan frekansında olduğunda ve motor gerilimi, donanımın 6) beyan gerilimine eşit
olduğunda, kabinin hızı; tüm hızlanma ve yavaşlama süreleri haricinde, yarı yüklemede, yukarı ve aşağı
doğru harekette, orta seyirde, % 5’den fazlasıyla beyan hızını aşmamalıdır.

Aşağıdaki durumda hız için tolerans ayrıca uygulanır.

a) Seviyeleme (Madde 5.12.1.4 c)),

b) Otomatik (tekrar) seviyeleme (Madde 5.12.1.4 d));

c) Muayene çalışması (Madde 5.12.1.5.2.1 e) ve Madde 5.12.1.5.2.1 f));

d) Acil durumda elektrikli müdahale (Madde 5.12.1.6.1 f)).

5.9.2.5 Motorun dönmesine neden olabilen gücün kesilmesi

5.9.2.5.1 Genel
Madde 5.11.2.4’te belirtilen elektrikli bir güvenlik tertibatı tarafından çalıştırılan motorun dönmesine neden
olabilen gücün kesilmesi, aşağıda verilen detaylardaki gibi kontrol edilmelidir.

5.9.2.5.2 Kontaktörler ile elektrik şebekesine bağlanmış alternatif veya doğru akım
kaynaklarından doğrudan beslenen motorlar
Besleme, kontakları motor devresinde seri bağlı, birbirinden bağımsız iki adet kontaktörle kesilmelidir. İki
kontaktörden birinin ana kontaklarının asansör durduğunda devreyi açmaması durumunda, en geç bunu takip
eden hareket yönü değişiminde, kabinin ileri harekete geçmesi engellenmiş olmalıdır.

Bu izleme fonksiyonunun bir sıkışma (takılma) arızasında, aynı sonuç sağlanmalıdır.

5.9.2.5.3 “Ward-Leonard” sistemini kullanan tahrik

5.9.2.5.3.1 Klasik elemanlarla beslenen jeneratörün uyarılması


İki bağımsız kontaktör aşağıdakilerden birini kesmelidir:

6)
Yukarıdaki şartlarda hızın, beyan hızının % 8 altındaki bir değerden daha az olmaması iyi uygulamada
istenilir.
97
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

a) Motor jeneratör devresini veya


b) Jeneratörün ikaz devresini veya
c) Bir çevrim (motor-jeneratör) ve diğeri jeneratör ikazını.
Asansör duruyorken, kontaktörden biri, ana kontaklarının devreyi açmaması durumunda, en geç bunu takip
eden hareket yönü değişiminde kabinin ileri harekete geçmesi önlenmelidir. Bu izleme fonksiyonunun bir
sıkışma (takılma) arızasında, aynı sonuç sağlanmalıdır.

b) ve c) şıkları durumunda etkin tedbirler, jeneratörde varsa artık manyetik alanı etkisiyle motorun kontrolsüz
dönme hareketlerine neden olması engellenmelidir (örneğin: artık manyetik alan kesici (ters yönde
mıknatıslama bağlantısı ile)).

5.9.2.5.3.2 Statik elemanlarla jeneratör uyarılmasının sağlanması ve kumanda edilmesi


Aşağıdaki yöntemlerden biri kullanılmalıdır:

a) Madde 5.9.2.5.3.1’de belirtilen yöntemlerle aynı,


b) Aşağıdakilerden oluşan bir sistemle:
1) Motor- jeneratör devresini veya jeneratörün uyarılmasını kesen bir kontaktör.

Kontaktör bobini, hareket yönündeki her değişimden önce en azından devre dışı kalmalıdır. Kontaktörün
devre dışı bırakmaması durumunda, asansörün ileriye doğru hareket etmesi engellenmelidir. Bu izleme
fonksiyonunun bir sıkışma (takılma) arızasında, aynı sonuç sağlanmalıdır ve

2) Statik elemanlardaki enerji akışını kesen bir kumanda tertibatı ve


3) Asansörün her duruşunda, enerji akışının kesildiğini kontrol eden bir izleme tertibatı.

Normal bir durma periyodunda, statik elemanlar tarafından enerji akışının kesilmesi gerçekleşmezse,
izleme tertibatı kontaktörün devreyi açmasını sağlamalı ve asansörün herhangi bir ileri hareketini
önlemelidir.

Jeneratörde artık manyetik alanı etkisi varsa motorun dönmesinin önlenmesi için etkin tedbirler alınmalıdır
(ters yönde mıknatıslama bağlantısı ile).

5.9.2.5.4 Statik elemanlarla alternatif veya doğru akım motorlarının beslenmesi ve


kumandası
Aşağıdaki yöntemlerden biri kullanılmalıdır:

a) İki bağımsız kontaktör motor akımını kesmelidir.

Asansör durgunken Kontaktörden biri ana kontakları açmaması durumunda, en geç bir sonraki hareket
yönündeki değişimde, asansörün ileriye doğru hareket etmesi önlenmelidir. Bu izleme fonksiyonunun bir
sıkışma (takılma) arızasında, aynı sonuç sağlanmalıdır,

b) Aşağıdakilerden oluşan bir sistem:

1) Tüm kutuplarda akımı kesen bir kontaktör.

Kontaktör bobini, en azından her hareket yönü değişiminden önce devre dışı kalmalıdır. Kontaktörün
devre dışı bırakmaması durumunda, asansörün ileriye doğru hareket etmesi önlenmelidir. Bu izleme
fonksiyonunun bir sıkışma (takılma) arızasında, aynı sonuç sağlanmalıdır ve

2) Statik elemanlardaki enerji akışını kesen bir kumanda tertibatı ve


3) Asansörün her duruşunda, enerji akışının kesildiğini kontrol eden bir izleme tertibatı.
Normal bir durma süresinde (periyodunda), statik elemanlar tarafından enerji akışının kesilmesi
gerçekleşmezse, izleme tertibatı kontaktörün devreyi açmasını sağlamalı ve asansörün ileriye doğru
hareket etmesini önlemelidir.

98
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

c) Madde 5.11.2.3’e uygun olan elektrik devresi.

Bu vasıtalar, bir güvenlik bileşeni olarak kabul edilmeli ve EN 81-50:2014, Madde 5.6’nın gereklerine göre
doğrulanmalıdır.

d) En az 1’in bir donanım arızası toleransıyla SIL3 gereklerini yerine getiren EN 61800-5-2:2007, Madde
4.2.2.2’ye göre güvenli bir tork kapatma (STO) fonksiyonlu hızı ayarlanabilir elektrikli bir güç tahrik sistemi.

5.9.2.6 Kumanda ve izleme tertibatları


Madde 5.9.2.5.3.2 b) 2) veya Madde 5.9.2.5.4 b) 2)’ye göre kumanda tertibatı ve Madde 5.9.2.5.3.2 b)
3) veya Madde 5.9.2.5.4 b) 3)’e göre izleme tertibatı, Madde 5.11.2.3’e göre güvenlik devresi olması gerekli
değildir.

Bu tertibatlar sadece, Madde 5.9.2.5.4 a) ile kıyaslana bilirliği sağlamak için Madde 5.11.1 ‘de belirtilen
gerekleri yerine getirmesi şartıyla kullanılmalıdır.

5.9.2.7 Motor çalışma süresi kısıtlayıcısı

5.9.2.7.1 Halatlı asansörler, aşağıdaki durumlarda tahrik tertibatının enerjisini kesen ve enerjisiz durumda
tutan bir motor hareket süresi kısıtlayıcısı ile donatılmalıdır:

a) Bir hareket komutu varken tahrik makinasının dönmemesi durumunda,

b) Kabin veya karşı ağırlık, halatların tahrik kasnağı üzerinde kaymasına sebep olan bir engel nedeniyle aşağı
yöndeki hareketleri durdurulmuşsa.

5.9.2.7.2 Motor hareket süresi kısıtlayıcısı, aşağıda verilen iki değerlerden küçük olanını geçmeyecek bir
zaman içinde çalışmalıdır:

a) 45 saniye,
b) En uzun hareket seyir mesafesi için gerekli süre 10 saniyeden az ise, bu süre asgari 20 saniye olması ile
birlikte normal çalışmada en uzun seyir mesafesi için gerekli süreye 10 saniye ilave edilmesiyle bulunan süre.

5.9.2.7.3 Normal çalışmaya dönüş, sadece yetkili bakım personeli tarafından elle yeniden başlatılma ile
mümkün olmalıdır. Güç beslemesin kesilmesinden sonra, gücün tekrar gelmesi durumunda, makinanın
hareketsiz konumda tutulması gerekli değildir.

5.9.2.7.4 Motor hareket süresi kısıtlayıcısı, muayene çalışması veya acil durumda elektrikli çalışma
sırasında kabinin hareketini etkilememelidir.

5.9.3 Hidrolik asansörlerde asansör makinası

5.9.3.1 Genel hükümler

5.9.3.1.1 Aşağıda belirtilen iki tahrik metoduna müsaade edilir:

a) Doğrudan tahrik,
b) Dolaylı tahrik.

5.9.3.1.2 Çoklu hidrolik kaldırma üniteleri olması durumunda bütün kaldırma üniteleri, hepsi aynı basınçla
kaldıracak şekilde paralel olarak hidrolik olacak şekilde bağlanmış olmalıdır.

Kabinin yapısı, kabin iskeleti, kılavuz rayları ve kabin kılavuz patenleri/makaraları; Madde 5.7.2.2’de belirtilen
yükleme şartlarının herhangi bir uygulamasında kabin zemini yerleşimini ve pistonun hareketi
senkronizasyonu (uyumu) korumalıdır.

Not— Silindirler içindeki basıncı eşitlemek için manifolddan her bir hidrolik kaldırma ünitesine boru tesisatı
işi, yaklaşık eşit uzunlukta olmalıdır ve boru tesisatı işinde, dirseklerin (kıvrımların) tipi ve sayısı gibi
karakteristikleri aynı olmalıdır.
99
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

5.9.3.1.3 Dengeleme ağırlığı varsa, bunun kütlesi, askı tertibatının (kabin-dengeleme ağırlığı) kopması
durumunda hidrolik sistemdeki basınç, tam yük basıncının iki katını aşmayacağı şekilde hesaplanmış
olmalıdır.

Pek çok dengeleme ağırlığı mevcut olması durumunda, hesap için sadece bir dengeleme ağırlığının askı
tertibatının kopması göz önüne alınmalıdır.

5.9.3.2 Hidrolik kaldırma ünitesi

5.9.3.2.1 Silindir ve piston hesapları

5.9.3.2.1.1 Basınç hesapları


Aşağıdakiler yerine getirilmelidir:

a) Silindir ve piston, tam yük basıncının 2,3 katına eşit bir basınçtan kaynaklanan kuvvetler altında malzemenin
belirtilen akma sınırı (Rp0,2) gerilmesi güvencesine bağlı olarak güvenlik katsayısı en az 1,7 olacak şekilde
tasarımlanmış olmalıdır

b) Hidrolik senkronizasyon tertibatlı teleskopik pistonların kademelerinin hesaplanmasında 7) tam yük basıncı
yerine, hidrolik senkronizasyon tertibatı nedeniyle bir kademede oluşan en büyük basınç değeri göz önüne
alınmalıdır.

c) Kalınlıkların hesaplanmasında silindir cidar kalınlığı ve silindir tabanı için 1,0 mm değeri, tekli ve teleskopik
hidrolik kaldırma ünitelerde içi boş pistonların cidarları için de 0,5 mm değeri eklenmelidir.

Hidrolik kaldırma ünitesi imalatçısı için kullanılan boruların boyutları ve toleransları, uygulanabilir EN 10305
serisi standardına göre olmalıdır.

d) Hesaplamalar, EN 81-50:2014, Madde 5.13’e göre yapılmalıdır.

5.9.3.2.1.2 Burkulma hesapları


Hidrolik kaldırma üniteleri (kaldırıcılar) aşağıdaki gereklere uygun olmalıdır.

a) Hidrolik kaldırma üniteleri tam açılmış konumda iken tam yük basıncının 1,4 katına eşit bir basınç sonucu
oluşan kuvvetler altında burkulma güvencesine bağlı olarak güvenlik katsayısı en az iki olacak şekilde
tasarımlanmış olmalıdır.

b) Hesaplamalar EN 81-50:2014, Madde 5.13’ye göre yapılmalıdır.

c) Madde 5.9.3.2.1.2 b)’de belirtilen sehim (sapma) gibi daha kapsamlı hesaplama metotları, en az eşdeğerde
bir güvenlik katsayısının garanti edilmesi şartıyla kullanılabilir.

5.9.3.2.1.3 Çekme gerilmesi hesapları


Hidrolik kaldırma üniteleri, tam yük basıncının 1,4 katına tekabül eden bir yük altında malzemenin akma sınırı
(Rp0,2) gerilme güvencesine bağlı olarak güvenlik katsayısı en az 2 olacak şekilde tasarımlanmış olmalıdır.

5.9.3.2.2 Kabin/piston (silindir) bağlantısı

5.9.3.2.2.1 Doğrudan tahrikli asansörlerde kabin ile piston (silindir) arasındaki bağlantı esnek olmalıdır.

5.9.3.2.2.2 Kabin ile piston (silindir) arasındaki bağlantı, piston (silindir) ağırlığı ile ilâve dinamik kuvvetleri
taşıyabilecek bir şekilde tasarımlanmış olmalıdır. Bağlantı tertibatları, güvenli olmalıdır.

5.9.3.2.2.3 Birden fazla kısımdan meydana gelen pistonlarda kısımlar arasındaki bağlantılar, asılı piston
kısımlarının ağırlığı ile ilâve dinamik kuvvetleri taşıyabilecek bir şekilde tasarımlanmış olmalıdır.

5.9.3.2.2.4 Dolaylı tahrikli asansörlerde piston başı (silindir başı) kılavuzlanmış olmalıdır.

Hidrolik senkronizasyon vasıtalarının doğru ayarlanmaması nedeniyle kurulum sırasında ortaya çıkan
7)

normal olmayan yüksek basınç şartları ortaya çıkabilir. Bu hesaplamada dikkate alınmalıdır.
100
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

Bu gerek, çeken kısımların düzeneği ile piston üzerine eğilme kuvvetlerinin etkisi engellenmiş olması şartıyla,
çekmeye çalışan hidrolik kaldırma üniteler için geçerli değildir.

5.9.3.2.2.5 Dolaylı tahrikli asansörlerde piston başı kılavuz sistemi, kabin çatısının düşey izdüşümü içinde
yer almamalıdır.

5.9.3.2.3 Piston strokunun sınırlanması

5.9.3.2.3.1 Pistonu, Madde 5.2.5.7.1 ve Madde 5.2.5.7.2’deki gereklere uygun bir konumda tampon
etkisiyle durduracak vasıtalar mevcut olmalıdır.

5.9.3.2.3.2 Bu strok sınırlaması:

a) Esnek bir durdurucu ile sağlanmalı veya

b) Hidrolik kaldırma üniteye gelen hidrolik sıvı beslemesinin, hidrolik kaldırma ünitesi ile bir hidrolik vana
arasındaki mekanik bir bağlantı ile kesilmesi gerçekleşmelidir. Bu tür bağlantının kopması veya uzaması,
Madde 5.9.3.2.4.2’de belirtilen değeri aşan kabinin yavaşlamasına neden olmamalıdır.

5.9.3.2.4 Esnek durdurucu

5.9.3.2.4.1 Bu durdurucu:

a) Hidrolik kaldırma ünitesinin birleşik bir parçası olmalı veya


b) Hidrolik kaldırma ünitesinin merkezi ekseni üzerine uygulanan bileşke kuvvetin sonucu olarak, kabin
izdüşümü dışında bulunan hidrolik kaldırma ünitesi harici bir veya birden fazla tertibatlardan oluşmalıdır.

5.9.3.2.4.2 Esnek durdurucu, kabinin ortalama yavaşlaması 1 gn’i aşmayacağı ve dolaylı tahrikli
asansörlerde halat veya zincirlerin gevşemesine neden olabilecek bir yavaşlama meydana gelmeyecek şekilde
tasarımlanmalıdır.

5.9.3.2.4.3 Madde 5.9.3.2.3.2 b) ve Madde 5.9.3.2.4.1 b)’deki durumlarda hidrolik kaldırma ünitesi içinde,
pistonun silindiri terk edebilmesini engelleyecek bir durdurucu bulunmalıdır.

Madde 5.9.3.2.3.2 b)’deki durumda bu durdurucu, Madde 5.2.5.7.1 ve Madde 5.2.5.7.2’deki gerekleri
sağlayacak bir şekilde yerleştirilmelidir.

5.9.3.2.5 Koruma tertibatları

5.9.3.2.5.1 Hidrolik kaldırma ünitesi zeminden içeri uzanıyorsa, kendi alt ucunda sızdırmaz koruyucu bir
borunun içine alınmalıdır. Hidrolik kaldırma ünitesi başka alanlara uzanıyorsa, uygun bir şekilde korunmuş
olmalıdır.

5.9.3.2.5.2 Silindir kafasından kaçak ve sızan hidrolik sıvısı toplanmalıdır.

5.9.3.2.5.3 Hidrolik kaldırma ünitesinde bir havalandırma tertibatı bulunmalıdır.

5.9.3.2.6 Teleskopik hidrolik kaldırma üniteleri


Teleskopik üniteler için ilave olarak aşağıdaki gerekler uygulanır:

5.9.3.2.6.1 Pistonların kendi ilgili silindirlerini ayrılmasını engelleyecek şekilde durdurucular birbirini takip
eden kademeler arasında bulunmalıdır.

5.9.3.2.6.2 Kabin tam baskılanmış kendi tamponları üzerinde bulunuyorken, doğrudan tahrikli bir asansör
kabininin altına yerleştirilen bir hidrolik kaldırma ünitesinde aşağıdaki net mesafeler:

a) Ardışık kılavuz taşıma çatalı (boyunduruğu) arasında en az 0,30 m olmalı ve

101
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

b) En üst kılavuz taşıma çatalı ile taşıma çatalının ((Madde 5.2.5.8.2 b) belirtilen parçaları hariç) dikey
çıkıntısından itibaren (bilezik) 0,30 m bir yatay mesafe içerisindeki kabinin en alt parçaları arasında en az 0,30
m olmalıdır.

Not— Ayrıca Madde 5.2.5.8.2 d)’ye bakılmalıdır.

5.9.3.2.6.3 Harici kılavuzu bulunmayan teleskopik hidrolik kaldırma ünitelerin her bir kademesinin
kılavuzlanma uzunluğu, ilgili piston çapının en az 2 katı olmalıdır.

5.9.3.2.6.4 Hidrolik kaldırma üniteleri, mekanik ve hidrolik senkronizasyon tertibatları ile tedarik edilmelidir.

5.9.3.2.6.5 Hidrolik senkronizasyon vasıtası bulunan hidrolik kaldırma üniteler kullanıldığında, basınç, tam
yük basıncını % 20’sinden daha fazla aştığında, normal bir harekete başlamayı engelleyen bir elektrik tertibatı
bulunmalıdır.

5.9.3.2.6.6 Senkronizasyon vasıtası olarak halat ve zincirlerin kullanılması durumunda aşağıdaki gerekler
uygulanır:

a) Birbirinden bağımsız en az iki halat veya zincir bulunmalıdır,


b) Madde 5.5.7.1’deki gerekler yerine gelmiş olmalıdır,
c) Güvenlik katsayısı en az:
1) Halatlar için 12;
2) Zincirler için 10.

Bir halatın (veya zincirin) Newton (N) cinsinden asgari kopma yükü ile bu halattaki (veya zincirdeki) azami
kuvvet arasındaki oran, güvenlik faktörüdür.

Bu azami kuvvetin hesaplanması için aşağıdakiler dikkate alınmalıdır:

— Tam yük basıncından kaynaklanan kuvvet,


— Halatların (veya zincirlerin) sayısı.
Senkronizasyon vasıtasının bir arızası durumunda kabin hızının, aşağı yön beyan hızı vd ’yi 0,30 m/s’den fazla
aşmasını engelleyen bir tertibat bulunmalıdır.

5.9.3.3 Boru tesisatı

5.9.3.3.1 Genel

5.9.3.3.1.1 Basınç altında bulunan borular ve bağlantı elemanları (bağlantılar, vanalar vb.) ile genel olarak
hidrolik sistemin bütün parçaları:

a) Kullanılan hidrolik sıvısı ile uyumlu olmalıdır,


b) Tespit yerleri, burulma veya titreşim nedeniyle normal olmayan bir gerilmeye maruz kalması engellenecek
bir şekilde tasarımlanmalı ve yerleştirilmelidir,
c) Hasarlara, özellikle mekaniksel olan hasarlara karşı korunmuş olmalıdır.
5.9.3.3.1.2 Borular ve bağlantı elemanları uygun bir şekilde tespit edilmiş ve muayeneler için erişilebilir
olmalıdır.

Borular (rijit veya esnek) duvarlar veya döşeme içinden geçiyorsa bunlar, boyutları gerektiğinde muayene için
boruların sökülebilmesine imkân veren kafes bir koruyucu içine alınmalıdır.

Koruyucu içinde hiçbir birleştirme bulunmamalıdır.

Not— Ulusal düzenlemeler, binaya göre yönlendirilen hidrolik boru donanımının tanımını ve yangından
korunmasını gerektirebilir.

102
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

5.9.3.3.2 Rijit borular

5.9.3.3.2.1 Silindir ile geri dönüşsüz vana veya aşağı yön vanası/vanaları arasındaki rijit borular ve
bunların bağlantı elemanları, tam yük basıncının 2,3 katına tekabül eden bir yük altında malzemenin akma
sınırı (RP0,2) güvencesine bağlı olarak güvenlik katsayısı en az 1,7 olacak şekilde tasarımlanmış olmalıdır.

Hesaplamalar, EN 81-50:2014, Madde 5.13.1.1’e göre yapılmalıdır.

Rijit boruların imalatı için kullanılan boruların boyutları ve toleransları, EN 10305 serisinin uygulanabilir
standardına göre olmalıdır.

Cidar kalınlıklarının hesaplanmasında, silindir ile boru kırılma vanası arasındaki bağlantı için 1,0 mm, varsa
diğer rijit bağlantılar için 0,5 mm bir değer eklenmelidir.

5.9.3.3.2.2 Teleskopik hidrolik kaldırma üniteleri 2’den (ikiden) fazla kademeye ve hidrolik senkronizasyon
vasıtasına sahipse, boru kırılma vanası ve geri dönüşsüz vana veya aşağı yön vanası veya vanaları arasındaki
rijit borular ve bunların bağlantı elemanlarının hesaplanmasında ilave güvenlik katsayısı olarak 1,3 hesaba
katılmalıdır.

Silindir ve boru kırılma vanası arasındaki borular ve bunların bağlantı elemanları, silindirin hesabında esas
alınan aynı basınca göre hesaplanmalıdır.

5.9.3.3.3 Esnek hortumlar

5.9.3.3.3.1 Silindir ile geri dönüşsüz vana veya aşağı yön vanası arasındaki bağlantıda kullanılan esnek
hortum, tam yük basıncı ve patlama basıncı arasındaki güvenlik katsayısı en az 8 olacak şekilde seçilmiş
olmalıdır.

5.9.3.3.3.2 Silindir ile geri dönüşsüz vana veya aşağı yön vanası arasındaki esnek hortumlar ve bağlantıları,
tam yük basıncının beş katı bir basınca karşı hasar görmeden dayanabilmelidir. Bu deney hortum ve
bağlantılarının imalatçısı tarafından yapılmalıdır.

5.9.3.3.3.3 Esnek hortum, aşağıdaki bilgilerle silinmeyecek bir şekilde işaretlenmelidir:

a) İmalatçının adı veya markası,


b) Deney basıncı,
c) Deney tarihi.

5.9.3.3.3.4 Esnek hortum, imalatçısının bildirdiği bükülme yarıçapı değerinden daha küçük bir çapla
bükülerek montajı yapılmamalıdır.

5.9.3.4 Makinanın durdurulması ve durma şartının kontrol edilmesi

5.9.3.4.1 Genel
Makinanın, Madde 5.11.2.4’ye uygun bir elektrikli güvenlik tertibatının çalışmasıyla durdurulması aşağıda
belirtilen detaylara göre kontrol edilmelidir.

5.9.3.4.2 Yukarı yönde hareket


Yukarı yönde hareketi için aşağıdakilerden biriyle:

a) Elektrik motoruna giden akım, ana kontakları motor besleme devresinde seri bağlı birbirinden bağımsız en
az iki kontaktör ile kesilmelidir veya

b) Elektrik motoruna giden akım, bir adet kontaktörle ve (Madde 5.9.3.5.4.2)’ye uygun olarak devre dışı
bırakma (bypass) vanasına giden akım, bu vananın besleme devresinde seri bağlı birbirinden bağımsız en az
iki elektromekanik tertibat ile kesilmelidir.

Bu durumda motor ve/veya yağın (Madde 5.9.3.11, Madde 5.10.4.3, Madde 5.10.4.4) sıcaklığını izleyen
tertibatın, makinayı durdurması için bu kontaktörden başka bir anahtarlama tertibatını harekete geçirmesine
103
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

ihtiyaç vardır veya

c) Elektrik motoru, Madde 5.11.2.3’e uygun bir elektrikli devre ile durdurulmalıdır. Bu vasıtalar, güvenlik
bileşeni olarak kabul edilmeli ve EN 81-50:2014, Madde 5.6’nın gereklerine göre doğrulanmalıdır veya

d) En az bir donanım arızası toleransı ile SIL3 gereklerini yerine getiren EN 61800-5-2:2007, Madde 4.2.2.2
göre güvenli bir tork kapatma (STO) fonksiyonu ile hızı ayarlanabilir elektrik güç tahrik sistemi tarafından
elektrik motoru durdurulmalıdır.

5.9.3.4.3 Aşağı yönde hareket


Aşağı yönde hareket için aşağı yön vanası veya vanalarının beslemesi, aşağıdaki tertibatların birisiyle
kesilmelidir:

a) Vananın besleme devresinde seri bağlı Madde 5.10.3.1’e göre birbirinden bağımsız en az iki
elektromekanik tertibatla veya

b) Uygun beyan elektrikli olması şartıyla elektrikli bir güvenlik tertibatıyla doğrudan veya

c) Madde 5.11.2.3’e uygun elektrikli devreyle.

Bu vasıtalar, güvenlik bileşeni olarak kabul edilmeli ve EN 81-50:2014, Madde 5.6’nın gereklerine göre
doğrulanmalıdır.

5.9.3.4.4 Durdurulma şartının kontrolü


Asansör duruyor iken, kontaktörlerden birinin (Madde 5.9.3.4.2 a) veya Madde 5.9.3.4.2 b)) ana kontakları
açmamış veya elektromekanik tertibatlarından (Madde 5.9.3.4.2 b) veya Madde 5.9.3.4.3 a)) biri akım
devresini kesmemiş ise, en geç bunu takip eden hareket yönü değişiminde asansörün hareketi engellenmiş
olmalıdır. Bu izleme fonksiyonunda bir sıkışma (takılma) dorumunda aynı sonuç sağlanmalıdır.

5.9.3.5 Hidrolik kumanda ve güvenlik tertibatı

5.9.3.5.1 Kapama vanası

5.9.3.5.1.1 Bir kapama vanası bulunmalıdır. Bu vana, silindir/silindirleri geri dönüşsüz vanaya ve aşağı yön
vana/vanalarına bağlayan devreye monte edilmelidir.

5.9.3.5.1.2 Kapama vanası, asansör makinası üzerinde diğer vanalara yakın bir yerde bulunmalıdır.

5.9.3.5.2 Geri dönüşsüz vana

5.9.3.5.2.1 Bir geri dönüşsüz vana bulunmalıdır. Bu vana, pompa/pompalar ile kapama vanası arasındaki
devreye konulmalıdır.

5.9.3.5.2.2 Geri dönüşsüz vana, pompa basıncının asgari çalışma basıncının altına düşmesi durumunda
beyan yükü ile yüklü kabini her noktada sabit tutabilecek bir kapasiteye sahip olmalıdır.

5.9.3.5.2.3 Geri dönüşsüz vananın kapanması, hidrolik kaldırma ünitesinden kaynaklanan hidrolik basıncı
ile ve en az bir adet kılavuzlanmış baskı yay ve/veya yerçekimi ağırlık kuvveti ile gerçekleşmelidir.

5.9.3.5.3 Basınç tahliye vanası

5.9.3.5.3.1 Asansörde bir basınç sınırlama vanası bulunmalıdır. Bu vana, pompa/pompalar ile geri
dönüşsüz vana arasındaki devreye konulmalı ve el pompa/pompaları hariç olmak üzere bunun devre dışı
bırakılması (baypası) mümkün olmamalıdır. Hidrolik sıvısı, tankına geri sevk edilmelidir.

5.9.3.5.3.2 Basınç tahliye vanası, tam yük basıncının % 140’ına basıncı sınırlayacak bir şekilde
ayarlanmalıdır.

104
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

5.9.3.5.3.3 Büyük iç kayıplar nedeniyle (kafa kaybı, sürtünme) gerekli ise, basınç tahliye vanası daha
yüksek bir değere ayarlanabilir. Ancak, tam yük basıncının % 170’i aşılmamalıdır. Bu durumda hidrolik
donanımın (hidrolik kaldırma ünitesi dahil) hesaplanması için itibari (hayali) aşağıdaki değere eşit tam yük
basıncı kullanılmalıdır:

Seçilen basınç ayarı


1,4

Bu durumda burkulma hesabında, 1,4 aşırı basınç katsayısı; basınç tahliye vanasının ayarlandığı yüksek
değere tekabül eden bir katsayı ile yer değiştirmelidir.

5.9.3.5.4 Yön vanaları

5.9.3.5.4.1 Aşağı yön vanaları


Aşağı yön vanaları elektrikle açık tutulmalıdır. Vanaların kapanması, hidrolik kaldırma ünitesinin hidrolik
basıncıyla ve vana başına en az bir adet kılavuzlanmış yay etkisi ile olmalıdır.

5.9.3.5.4.2 Yukarı yön vanaları


Makinanın durdurulması Madde 5.9.3.4.2 b)’ye uygun olarak gerçekleşiyorsa, bu amaçla sadece devre dışı
bırakma vanaları kullanılmalıdır. Vanalar elektrikle kapanmalıdır. Vanaların açılması, hidrolik kaldırma
ünitesinin hidrolik basıncı ve vana başına en az bir adet kılavuzlanmış yay etkisi ile olmalıdır.

5.9.3.5.5 Filtreler
Filtreler veya benzer donanımlar, aşağıdakiler arasındaki devrede monte edilmelidir:

a) Tank ve pompa/pompalar ve

b) Kapama vanası, geri dönüşsüz vana/vanalar ve aşağı yön vana/vanaları.

Kapama vanası, geri dönüşsüz vana/vanalar ve aşağı yön vanası arasındaki filtre veya benzeri donanımlar,
bakım ve muayene için erişilebilir olmalıdır.

5.9.3.6 Basıncın kontrolü

5.9.3.6.1 Sistem basıncının beliritilmesi için bir basınç ölçer (manometre) bulunmalıdır. Bu geri
dönüşsüz vana veya aşağı yön vana/vanaları ile kapama vanası arasındaki bağlantı üzerinde yer almalıdır.

5.9.3.6.2 Basınç ölçümü için ana devre ve bağlantı arasında bir sayaç kapama vanası bulunmalıdır.

5.9.3.6.3 Bağlantı, M 20 x 1,5 veya G 1/2″ lik bir iç vida dişle sağlanmış olmalıdır.

5.9.3.7 Tank
Tank, aşağıdakilerin kolayca gerçekleştirileceği şekilde tasarımlanmalı ve imal edilmelidir:

a) Tanktaki hidrolik sıvısı seviyesi kolayca kontrol edilebilecek,

b) Doldurmak ve boşaltmak.

Tank üzerinde hidrolik sıvı karakteristikleri gösterilmelidir.

5.9.3.8 Hız

5.9.3.8.1 Yukarı yön beyan hızı vm ve aşağı yön beyan hızı vd; 1,0 m/s’den büyük olmamalıdır (bk. Madde
1.3 b)).

5.9.3.8.2 Boş kabinin yukarı yöndeki hızı, yukarı yön beyan hızı vm ’yi % 8’den fazla aşmamalı ve beyan
yükü ile yüklü kabinin aşağı yöndeki hızı, aşağı yön beyan hızı vd ’yi % 8’den fazla aşmamalıdır. Her iki
durumda bu, hidrolik sıvısı normal çalışma sıcaklığı ile ilgilidir.

105
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

Yukarı yöndeki harekette motor klemenslerindeki şebeke frekansı ve geriliminin, elektrik cihazının beyan
değerlerinde olduğu varsayılmıştır.

5.9.3.9 Acil durum çalışması

5.9.3.9.1 Kabinin aşağı yönde hareket ettirilmesi

5.9.3.9.1.1 Asansör, elektrik kesilmesi durumunda dahi kabinin, içindekilerin kabinden çıkabilecekleri bir
konuma kadar indirilebileceği, elle kumanda edilen, aşağıdaki ilgili makina mekânında bulunan bir acil
indirme vanasına sahip olmalıdır:

— Makina dairesi (Madde 5.2.6.3),


— Makina dolabı (Madde 5.2.6.5.1) veya
— Acil durum ve deney panolarının üzeri (Madde 5.2.6.6).

5.9.3.9.1.2 Kabin hızı, 0,30 m/s’ yi aşmamalıdır.

5.9.3.9.1.3 Bu vananın çalışması, sürekli manuel kuvvet uygulanmasını gerektirmelidir.

5.9.3.9.1.4 Bu vana, istem dışı çalışmaya karşı korunmuş olmalıdır.

5.9.3.9.1.5 Acil durumda aşağı indirme vanası, imalatçı tarafından öngörülen değerin altına basınç
düştüğünde piston-silindirin aşırı çökmesine neden olmamalıdır.

Halatın/zincirin gevşeyebileceği dolaylı tahrikli asansörlerde, vananın elle kumanda edilmesi pistonun,
halatın/zincirin gevşediği andan sonra alçalmasına neden olmamalıdır.

5.9.3.9.1.6 Acil durum müdahalesinde aşağı yönde hareket için elle kumanda edilen vananın yanında
üzerinde aşağıdaki ifade yazılı olan bir plaka bulunmalıdır:

“Dikkat – Acil durum aşağı doğru hareket”


5.9.3.9.2 Kabinin yukarı yönde hareket ettirilmesi

5.9.3.9.2.1 Yukarı yönde kabinin hareket etmesine neden olan bir el pompası, her hidrolik asansörde kalıcı
olarak bulunmalıdır.

El pompası, asansörün tesis edildiği binada saklanmalı ve sadece yetkili kişiler tarafından erişilebilir olmalıdır.
Pompa bağlantısı için talimatlar, her asansör makinasında bulunmalıdır.

El pompasının bulunduğu ve uygun bir şekilde nasıl bağlanacağı hakkındaki kalıcı olmayan açık gösterimler,
bakım ve kurtarma çalışmaları için kullanılabilir olmalıdır.

5.9.3.9.2.2 El pompası, geri dönüşsüz vana veya aşağı yön vana/vanaları ve kapatma vanası arasındaki
devreye bağlanmış olmalıdır.

5.9.3.9.2.3 El pompası, basıncı tam yük basıncının 2,3 katında sınırlayan bir basınç tahliye vanası ile
donatılmış olmalıdır.

5.9.3.9.2.4 Acil durum müdahalesinde yukarı yönde hareket için elle kumanda edilen pompanın yanında
üzerinde aşağıdaki ifade yazılı olan bir plaka bulunmalıdır:

“Dikkat – Acil durum yukarı doğru hareket”

5.9.3.9.3 Kabin pozisyonunun kontrolü


Asansör ikiden daha fazla durağa hizmet veriyorsa, aşağıda belirtilen ilgili makina boşluğunda elektrik
besleme devresinden bağımsız bir tertibatla kabinin kilit açılma bölgesi içinde olup olmadığı kontrol
edilebilmelidir:

106
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

a) Makina dairesi (Madde 5.2.6.3) veya


b) Makina dolabı (Madde 5.2.6.5.1) veya
c) Acil durum müdahalesi için tertibatlar tesis edilmiş ise (Madde 5.9.3.9.1 ve Madde 5.9.3.9.2), acil durum ve
deney panolarının üzeri (Madde 5.2.6.6)

Bu gerek, mekanik bir kayma engelleme tertibatı ile donatılmış asansörler için geçerli değildir.

5.9.3.10 Motor hareket süresi kısıtlayıcısı

5.9.3.10.1 Hidrolik asansörleri, hareket komutu varken veya kabinin hareket etmediğinde motoru
dönmüyorsa motorun enerjisini kesen ve enerjisiz durumda tutan bir motor hareket süresi kısıtlayıcısı ile
donatılmalıdır.

5.9.3.10.2 Motor hareket süresi kısıtlayıcısı, aşağıda verilen iki süreden küçük olanını geçmeyecek bir
zaman içinde çalışmalıdır:

a) 45 saniye,
b) Beyan yükü ile normal çalışmada en uzun seyir mesafesi için gerekli süreye en çok 10 saniye ilâve
edilmesiyle bulunan süre. En uzun seyir mesafesi için gerekli süre 10 saniyeden az ise, bu süre asgari 20
saniye olmalıdır.
5.9.3.10.3 Normal çalışmaya dönüş, ancak elle müdahale ile mümkün olmalıdır. Enerjinin kesilip tekrar
gelmesi durumunda, makinanın hareketsiz konumda tutulması gerekli değildir.

5.9.3.10.4 Motor hareket süresi kısıtlayıcısı, devrede olsa dahi, muayene çalışmasını (Madde 5.12.1.5) ve
elektrikli kayma düzeltme sistemini (Madde 5.12.1.10) engellememelidir.

5.9.3.11 Hidrolik sıvısının aşırı ısınmasına karşı tedbirler


Bir sıcaklık detektörü bulunmalıdır. Bu detektör, makinayı durdurmalı ve Madde 5.10.4.4’e göre makinanın
durmasını korumaladır (makinanın hareket etmesini engellemelidir).

5.10 Elektrik tesisat montajı ve cihazları

5.10.1 Genel hükümler

5.10.1.1 Uygulama sınırları

5.10.1.1.1 Elektrik donanımını oluşturan bileşenler ve montajı ile ilgili bu standardın gerekleri aşağıdakilere
uygulanır:

a) Asansör güç devresinin ana anahtarı ve buna bağlı devrelere,


b) Kabin aydınlatma devresinin anahtarı ve buna bağlı devrelere.
c) Kuyu aydınlatması ve buna bağlı devrelere.
Asansör, bünyesinde elektrik donanımı bulunan bir makina gibi, bir bütün olarak düşünülmelidir.

Not— Elektrik besleme devreleriyle ilgili millî gerekler, anahtarların giriş bağlantı uçlarına (klemenslerine)
kadar uygulanır. Bu gerekler makina ve makara dairesinin tüm aydınlatma ve priz çıkışlarına uygulanır.
5.10.1.1.2 Asansörün elektrik donanımı, bu standardın maddelerine atıf yapılarak EN 60204-1’in
gereklerine uygun olmalıdır.

Özel bilgi verilmediğinde, elektrik bileşenleri ve tertibatı aşağıdaki uygunlukta olmalıdır:


a) Bunların tasarımlandığı kullanım için uygunluk,
b) EN veya IEC standardlarına uygunluk.

c) Tedarikçinin talimatlarına uygun olarak kullanım ve montaj edilmiş.

5.10.1.1.3 Elektromanyetik uyumluluk, EN 12015 ve EN 12016’da belirtilen gereklere uygun olmalıdır.


107
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

Madde 5.9.2.2.2.3 a) 2), Madde 5.9.2.5.4 c), Madde 5.9.2.5.4 d), Madde 5.9.3.4.2 c), Madde 5.9.3.4.2 d) ve
Madde 5.9.3.4.3 c)’ye göre kontrol donanımı, EN 12016’nın güvenlik devresi bağışıklık gereklerine uygun
olmalıdır.

5.10.1.1.4 Elektrikli hareket ettiriciler, EN 61310-3’e göre seçilmeli, monte edilmeli ve tanımlanmalıdır.

5.10.1.1.5 Tüm kontrol teribatı (bk. EN 60204-1:2006, Madde 3.10), önden bunların çalıştırılmasını ve
bakımını kolaylaştıracak şekilde montajı yapılmalıdır. Düzenli bakım veya ayarlama için erişimin gerekli
olduğu durumda ilgili tertibat, çalışma alanından 0,40 m ve 2,0 m yükseklik arasında yerleştirilmelidir. Bağlantı
uçları çalışma alanından en az 0,20 m yükseklikte olması ve kondaktörler ve kabloların kolayca bunlara
bağlantısı yapılabilecek şekilde yerleştirilmiş olması önerilmektedir. Bu gerekler, kabin çatısı üzerindeki
kontrol tertibatına uygulanmaz.

5.10.1.1.6 Isı yayan bileşenler (örneğin ısı çanağı, güç rezistansları), çevredeki her bir bileşenin sıcaklığı
müsaade edilen sınır içinde kalacak şekilde yerleştirilmelidir.

Normal çalışmada doğrudan erişilebilir donanımın sıcaklığı, HD 60364-4-42:2011, Çizelge 42.1’de verilen
sınırları aşmamalıdır.

5.10.1.2 Elektrik şokuna karşı koruma

5.10.1.2.1 Genel
Koruma önlemleri, HD 60364-4-41’de belirtilen kurallara uygun olmalıdır.

Elektrik şoku riskinin çıkmasına neden olabilen elektrik donanımı bulunduran ve başka türlü açıkça
gösterilmeyen mahfazalar, IEC 60417-5036 grafik sembolü ile işaretlenmelidir:

Uyarı işaretleri, kuyu duvarı kapı veya kapakları üzerinde düzgünce görülmelidir.

5.10.1.2.2 Temel koruma (doğrudan temasa karşı koruma)


Madde 5.10.1.2.1’in gereklerine ilave olarak aşağıdakiler uygulanır:

a) Asansör kuyusunda, makina alanlarında ve makara dairesinde doğrudan temasa karşı elektrikli
donanımdan koruma, en az IP2X koruma sağlayan mahfazalar vasıtasıyla sağlanmalıdır.

b) Yetkili olmayan personeller donanıma erişebildiğinde, doğrudan temasa karşı IP2XD (EN 60529) karşılık
gelen asgari koruma derecesi uygulanmalıdır.

c) Kurtarma çalışmaları için üzerinde tehlikeli elektrikli parçalar bulunan kuyu mahfaza duvarı açıldığında,
tehlikeli gerilime erişim, IPXXB (EN 60529) asgari koruma derecesi ile engellenmelidir.

d) Üzerinde tehlikeli elektrik parçaları bulunan diğer kuyu mahfaza duvarı için EN 50274 standardı uygulanır.
5.10.1.2.3 İlave koruma
30 mA’i aşmayan artık çalışma beyan akımı kapasiteli artık akımdan koruma tertibatı (RCD) vasıtasıyla ilave
koruma, aşağıdakiler için sağlanmalıdır:

a) Madde 5.10.1.1.1 b) ve Madde 5.10.1.1.1 c) ‘ye göre devre/devrelere bağlı olan soket çıkışları ve

b) Durak kontrolleri için kontrol devreleri ve göstergeleri ve 50 V AC. ’dan daha yüksek gerilime sahip güvenlik
zincirleri ve

c) 50 V AC. ’den daha yüksek gerilime sahip asansör kabini üzerindeki devreleri.

108
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

5.10.1.2.4 Artık gerilimlere karşı koruma


EN 60204-1:2006, Madde 6.2.4 uygulanır.

5.10.1.3 Elektrikli montajların yalıtım direnci (HD 60364-6)

5.10.1.3.1 Yalıtım direnci, 100 VA veya daha küçük beyanlı PELV ve SELV devreleri hariç olmak üzere
üzerinde elektrik bulunan tüm kontaktörler ile topraklama arasında ölçülmelidir.

Yalıtım direncinin asgari değerleri, Çizelge 16’dan alınmalıdır.

Çizelge 16 — Yalıtım direnci


Beyan devre gerilimi Deney gerilimi (d.c.) Yalıtım direnci

(V) (V) (M)

SELV a ve PELV b 250 0.5

> 100 VA

500
500 1,0
FELV c dahil

500 1000 1,0

a SELV: Alçak gerilim için ilave güvenlik


b PELV: Alçak gerilim için ilave koruma
c FELV: Alçak gerilim için ilave fonksiyonellik

5.10.1.3.2 Kontrol ve güvenlik devrelerinde, kontaktörler (iletkenler) arasında veya kontaktör (iletken) ile
topraklama arasındaki gerilimin alternatif akım etkin değeri veya doğru akım ortalama değeri 250 V’u
aşmamalıdır.

5.10.2 Kontaktör bağlantı uçları besleme girdisi


EN 60204-1:2006, Madde 5.1 ve Madde 5.2 uygulanır.

5.10.3 Kontaktörler, kontaktör röleleri, güvenlik devresi bileşenleri

5.10.3.1 Kontaktörler ve kontaktör röleleri

5.10.3.1.1 Ana kontaktöreler örneğin, Madde 5.9.2.5 ve Madde 5.9.3.4’te belirtilen makinayı durdurması
için gerekli olanlar, EN 60947-4-1’e uygun olmalı ve uygun kullanım kategorisine göre seçilmelidir.

Kısa devreden koruma tertibatına sahip ana kontaktörler, EN 60947-4-1:2010, Madde 8.2.5.1’e uygun olarak
tip ”1” e sahip olmalıdır.

Buna ilave olarak doğrudan kontrollü motorların ana kontaktörleri, örneğin, % 90 AC -3 + %10 AC-4 gibi
darbeli/darbesiz olarak yapılacak başlama çalışmaların % 10’una müsaade etmelidir.

Bu kontaktörler, Madde 5.9.2.5.2, Madde 5.9.2.5.3.1, Madde 5.9.2.5.3.2 b) 1), Madde 5.9.2.5.4 a) ve b) 1),
Madde 5.9.3.4.2 a) ve b) ve Madde 5.9.3.4.3 a)’ya göre fonksiyonelliği sağlamak için EN 60947-4-1:2010, Ek
F’ye göre aynalı konak/kontaklara sahip olmalıdır (örneğin, ana kontağın açılmadığını tespit eden gibi).

5.10.3.1.2 Kontaktör röleleri, ana kontaktörleri çalıştırmak için kullanılmışsa, bu kontaktörler, EN 60947-

109
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

5-1’e uygun olmalıdır.

Röleler, ana kontaktörleri çalıştırmak için kullanılmışsa, bu tür röleler EN 61810-1’e uygun olmalıdır.

Bunlar, aşağıda belirtilen kullanım kategorilerine göre seçilmelidir.

a) AC. kontaktörleri kontrolü için AC-15,

b) DC. kontaktörleri kontrolü için DC-13.

5.10.3.1.3 Madde 5.10.3.1.1’de belirtilen ana kontaktörler için, Madde 5.10.3.1.2’de belirtilen kontaktör
röleleri ve röleler için ve Madde 5.9.2.2.2.3’e göre elektrikli cihazları bozan akımın kesilmesi için, Madde
5.11.1.2 f), g), h), i)’ye uygunluğu sağlayan tedbirler için aşağıdakiler gereklidir:

a) EN 60947-5-1:2004, Ek L’ye göre mekanik olarak bağlanmış kontak elemanları olan ana kondaktörlerin
yardımcı kontakları,

b) EN 60947-5-1:2004’ün Ek L’sine uygun kontaktör röleleri,

c) Herhangi bir kontak/kontakların açılması ve kesici kontak/kontakların kapanması, aynı anda kapalı konuma
gelmemesini sağlamak için EN 50205’e uygun röleler.

5.10.3.2 Güvenlik devreleri bileşenleri

5.10.3.2.1 Madde 5.10.3.1.2’de belirtilen kontaktör röleler veya röleler kullanıldığında, Madde 5.10.3.1.3’ün
gerekleri uygulanır.

5.10.3.2.2 Bunların kullanıldığı devre beyan gerilimi ile ilgili gerilim kaybı mesafeleri ve açıklıkları
bakımından güvenlik devrelerinde veya elektrikli güvenlik tertibatlarından sonra bağlantısı yapılan (bk. EN
60664-1) cihazlar, aşağıdaki gerekleri yerine getirmelidir.

a) Kirlenme derecesi 3;

b) Aşırı gerilim kategorisi III.

Cihaz koruması IP5X (EN 60529) veya daha iyi ise, kirlenme derecesi 2 kullanılabilir.

Diğer devrelerle ilgili elektrikli ayırıcılar için EN 60664-1, en yakın devreler arasındaki r.m.s. etkin çalışma
gerilimine yönelik yukarıdaki gibi aynı şekilde uygulanır.

Baskılı devre kartları için EN 81-50:2014, Madde 5.15’te Çizelge 3 (3.6 satır nolu) belirtilen gerekler
uygulanabilir.

5.10.4 Elektrikli donanımın koruması

5.10.4.1 Elektrikli donanımın koruması için EN 60204-1:2006, Madde 7.1 ila Madde 7.4 uygulanır.

5.10.4.2 Aşırı ısınmaya karşı her bir motor için motor koruması sağlanmalıdır.

Not— EN 60204-1:2006, Madde 7.3.1’e göre 0,5 kW altındaki motorlara, aşırı ısıdan koruma sağlanmasına
gerek yoktur. Bu istisna, bununla birlikte bu standarda uygulanmaz.

5.10.4.3 Sıcaklık izleme tertibatı bulunan elektrikli donanımın tasarım sıcaklığı aşılırsa, bu durumda
kabin, içinde bulunanlar kabini terk etmesine imkân verecek şekilde durakta durmalıdır. Asansörün normal
çalışmaya otomatik bir şekilde geri dönmesi, sadece yeterli soğutma sağlandıktan sonra olmalıdır.

5.10.4.4 Sıcaklık izleme tertibatı bulunan hidrolik makina motoru ve/veya yağının tasarım sıcaklığı
aşılırsa, bu durumda kabin, içinde bulunanlar kabini terk edebilir olacak şekilde en alt durağa geri dönmeli ve
doğrudan durmalıdır. Asansörün normal çalışmaya otomatik bir şekilde geri dönmesi, sadece yeterli soğutma
sağlandıktan sonra olmalıdır.
110
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

5.10.5 Ana anahtarlar (şalterler)

5.10.5.1 Her bir asansörde, bütün elektrik bulunan kontaktörlerde asansör elektrik beslemesini
kesebilecek bir ana anahtar bulunmalıdır. Bu anahtar, EN 60204-1:2006, Madde 5.3.2 a) ila d) ve Madde
5.3.3’ün gereklerine uygun olmalıdır.

5.10.5.1.1 Bu anahtar, aşağıdaki devre beslemelerini kesmemelidir:

a) Kabin aydınlatması ve havalandırması,

b) Kabin çatısındaki soket çıkışı,

c) Makina alanlarının ve makara dairelerinin aydınlatması,

d) Makina alanlarındaki ve makara dairelerdeki aydınlatması ve kuyu boşluğundaki soket çıkışı,

e) Kuyu aydınlatması.

5.10.5.1.2 Bu anahtar aşağıdaki şekilde yerleştirilmelidir:

a) Mevcut bulunduğu makina dairesinde,

b) Makina dairesi bulunmuyorsa, kuyuda monte edilen kumanda panosu hariç olmak üzere kumanda
panosunda veya

c) Kumanda panosu kuyuda montajı edildiğinde acil durum ve deney panel/panellerinde (Madde 5.2.6.6). Acil
durum paneli deney panelinden ayrı ise, anahtar acil durum panelinde olmalıdır.

Ana anahtar, kumanda panosundan/panolarından, tahrik kumanda sisteminden veya asansör makinasından,
doğrudan erişebilir değilse, EN 60204-1:2006, Madde 5.5 ‘e göre cihaz/cihazları, bu bölgelerde bulunmalıdır.

5.10.5.2 Ana anahtarın kumanda mekanizması, makina dairesi girişinden/girişlerinden doğrudan erişilebilir
olmalıdır. Makina dairesinin birden fazla asansör için müşterek kullanılması durumunda, ana anahtar kumanda
mekanizmalarının hangi asansörlere ait olduğu kolaylıkla ayırt edilebilmelidir.

Makina alanının birden fazla girişi olması durumunda veya aynı asansörün, her birinin ayrı girişleri olan birden
fazla makina alanı varsa, Madde 5.11.2’ye uygun olarak veya EN 60204-1:2006, Madde 5.5 ve Madde 5.6’ya
göre bir tertibat, kontaktörün bobinine besleme devresinde takılan, güvenlik kontağı (anahtarı) ile kumanda
edilen bir kontaktör kullanılabilir. Kontaktör, tüm diğer motorların ve/veya yüklerin, normal çalışma akımlarının
toplamı ile birlikte durmuş olduğunda en büyük motorun akımını kesmek için yeterli bir kesme kapasitesine
sahip olmalıdır.

Kontaktörün tekrar devreye alınması, onu devre dışı bırakan tertibat vasıtaları hariç diğer vasıtalarla mümkün
olmamalı ve yapılamamalıdır. Bu kontaktör, EN 60204-1:2006, Madde 5.5 ve Madde 5.6’ya göre elle kumanda
edilen bir ayırıcı anahtarla birlikte kullanılmalıdır.

5.10.5.3 Asansör elektrik beslemesinin her bir kaynak girdisi, ana anahtara yakın yerleştirilmiş EN 60204-
1:2006’in Madde 5.3’göre elektrik besleme bağlantı kesicisine sahip olmalıdır.

Asansörlerin grup olması durumunda, bir asansörün ana anahtarının açılması sonrasında, çalışma devresinin
parçalarında elektrik kalıyorsa, bu devreler, gruptaki tüm asansörlere elektrik beslemesi kesilmeksizin ayrı
ayrı olarak bağlantısı kesilebilinmelidir. Bu gerekler, PELV ve SELV devrelerine uygulanmaz.

5.10.5.4 Güç faktörü doğrulanması için herhangi bir kapasitör, güç devresinin ana anahtarı öncesi
bağlanmış olmalıdır.

Yüksek gerilim riski varsa, örneğin çok uzun kablolarla motorlar bağlandığında, güç devresinin anahtarı,
kapasitörlerin bağlantısını ayrıca kesmelidir.

111
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

5.10.5.5 Ana anahtar, asansörün besleme bağlantısını kestiğinde, asansörün herhangi bir otomatik çalışan
hareketi (örneğin, otomatik bataryayla çalışma), önlenmiş olmalıdır.

5.10.6 Elektrik tesisatı

5.10.6.1 Kontaktörler ve kablolar


Kontaktörler ve kablolar, EN 60204-1:2006, Madde 12.1, Madde 12.2, Madde 12.3 ve Madde 12.4’e göre
seçilmelidir.

Hareket güzergah kabloları, yalıtım malzeme tipi gerekleri hariç EN 50214, IEC 60227-6 veya IEC
60245-5’e uygun olmalıdır.

5.10.6.2 Kontaktörlerin kesit alanı


Yeterli mekanik dayanımı sağlamak için kontaktörlerin kesit alanı, EN 60204-1:2006’da Çizelge 5’te
gösterilenden az olmamalıdır.

5.10.6.3 Kablo tesisatı uygulamaları

5.10.6.3.1 Genel
EN 60204-1:2006, Madde 13.1.1, Madde 13.1.2 ve Madde 13.1.3’ün genel gerekleri uygulanır.

5.10.6.3.2 Kontaktörler ve kablolar, kablo boruları veya kanalları içinden veya eşdeğer mekanik koruma
içerisinde montajı yapılmış olmalıdır.

Çift yalıtılmış kontaktörler ve kablolar, örneğin hareketli parçalar gibi kazara hasarı önleyecek şekilde
yerleştirilmişse kablo boruları veya kanalları olmaksızın montajı yapılabilir.

5.10.6.3.3 Madde 5.10.6.3.2’deki gerekler, aşağıdakilere uygulanmasına gerek yoktur:

a) Kondaktörler veya koblolar, aşağıdaki şartlarda elektrikli güvenlik tertibatına bağlanmaz:

1) 100 VA’dan büyük beyan çıktı gücüne maruz olmayanlar ve

2) SELV veya PELV devrelerinin parçası olanlar,

b) Aşağıda belirtilenler arasındaki panolar veya panellerde çalışan veya dağılan kablo tesisatlara:

1) Elektrikli donanımın farklı parçaları veya

2) Donanımın ve bağlantı uçlarının (klemensleri) bu parçaları.

5.10.6.3.4 Bağlantılar, bağlantı uçları ve konnektörler, korumalı kuyu mahfazaları içine yerleştirilmemişse,
bunların IP2X (EN 60529) koruması, bağlantı devrede iken veya bağlantı kesildiğinde sürdürülmeli ve bunlar
kontrolsüz bağlantı kesilmesini önlemek için uygun şekilde sabitlenmiş olmalıdır.

5.10.6.3.5 Ana anahtarın (şalterin) açılması veya asansörün anahtarları açılması sonrası, bazı bağlantı
uçlarında elektrik bulunuyorsa ve gerilim 25 VAC veya 60 VDC aşarsa, EN 60204-1:2006, Madde 16’ya göre
kalıcı uyarı etiketlenmesi, ana anahtarın veya anahtarların yakınına yerleştirilmeli ve buna karşılık gelen bir
ifade, bakım kılavuzuna dahil edilmelidir.

Ayrıca, bu tür elektrik bulunan bağlantı uçlarına bağlanmış devreler için, etiketleme gerekleri, renklerle ayırma
veya tanımlama, EN 60204-1:2006, Madde 5.3.5’te belirtildiği gibi yerine getirilmelidir.

5.10.6.3.6 Asansörün tehlikeli bir şekilde kusurlu çalışmasına neden olabilecek rastgele ara bağlantılılara
sahip bağlantı uçları (klemensleri), bunların yapım yöntemi bu riski ortadan kaldırmadıkça net bir şekilde
ayrıştırılmalıdır.

5.10.6.3.7 Mekanik korumanın sürekliliğini sağlamak için kondaktörlerin ve kabloların koruyucu


kaplamaları, anahtarların ve cihazların mahfazasına tam girmeli veya uygun bir şekilde yapılmış contalama
112
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

içinde sona erdirilmelidir.

Bununla birlikte, parçaların hareketi veya çerçevenin kendi keskin kenarları nedeniyle mekanik hasar riski
varsa, elektrikli güvenlik tertibatına bağlanmış kontaktörler, mekanik olarak korunmuş olmalıdır.

Not— Durak ve kabin kapılarının mahfazalı çerçeveleri, cihaz mahfazaları olarak kabul edilmiştir.

5.10.6.4 Konnektörler
Priz (takılabilir soketler) birleşmeleri, EN 60204-1:2006, Madde 13.4.5’in, ancak, bunun c), d) ve i) bentleri
hariç olmak üzere gereklerine uygun olmalıdır.

Elektrikli güvenlik tertibatının devrelerine yerleştirilen takılabilir fiş tipiyle ilgili konnektörler ve tertibatı, tehlikeli
bir duruma neden olacak konuma bunların yerleştirilmesi mümkün olmayacak şekilde tasarımlanmalıdır.

5.10.7 Aydınlatma ve soket çıkışları

5.10.7.1 Kabine, kuyuya ve makina alanlarına ve makara dairelerine ve acil durum ve deney
panel/panellerine aydınlatma için elektrik beslemesi (Madde 5.2.6.6); Madde 5.10.5’te belirtilen ana anahtar
veya anahtarların besleme tarafı üzerinde makina besleme devresine bağlantıyla veya diğer devrelerle makina
elektrik beslemesinden bağımsız olmalıdır.

5.10.7.2 Kabin çatısında, makina alanlarında, makara dairesinde ve kuyu boşluğunda gerekli olan soket
çıkışı elektrik beslemesi, Madde 5.10.7.1’de belirtilen devrelerden alınmalıdır.

Bu soket çıkışları, 2 P + PE tipinde olmalı ve doğrudan elektrik beslemesi yapılmış olmalıdır.

Yukarıdaki soket çıkışlarının kullanımı, soketin beyan akımına karşılık gelen kesit alanına sahip besleme
kablosuna sahip olduğu anlamına gelmez. Bu kontaktörlerin kesit alanı, yüksek akımlara karşı kontaktörlerin
doğrudan korunmuş olması şartıyla daha küçük olabilir.

5.10.8 Aydınlatma ve soket çıkışları için beslemenin kontrolü

5.10.8.1 Bir anahtar (şalter), kabin aydınlatması ve soket çıkışları için devrelerin elektrik beslemesini
kumanda etmelidir. Makina dairesinde birden fazla asansörün tahrik makinaları bulunuyorsa, her bir kabin için
ayrı bir anahtarın bulunması gereklidir. Bu anahtar, ilgili ana güç anahtarı yakınına konulmalıdır.

5.10.8.2 Kuyuda olanlardan farklı makina alanlarında, bir anahtar; aydınlatmanın elektrik besleme
kumandası için kendi giriş/erişimlerine yakın yerleştirilmelidir (ayrıca bk. Madde 5.2.1.4.2).

Asansör kuyusu aydınlatma (veya eşdeğeri) anahtarları, kuyu boşluğundan ve ayrıca ana anahtardan
(şaltere) bu aydınlatma çalıştırılabilecek şekilde kuyu boşluğunda olmalı ve ayrıca ana anahtara (şaltere)
yakın yerleştirilmelidir.

İlave lambalar, kabin çatısında monte edilmesi durumunda bunlar kabin aydınlatma devresine bağlanmalı ve
kabin çatısından anahtarlanmalıdır. Anahtar/anahtarlar, muayene ve bakım personeli için giriş
nokta/noktalarından 1 m’den büyük olmayan konumda kolayca erişilebilir olmalıdır.

5.10.8.3 Madde 5.10.8.1 ve Madde 5.10.8.2’de belirtilen anahtarlar tarafından kumanda edilen her bir
devre, kendi içinden yüksek akım koruma tertibatına sahip olmalıdır.

5.10.9 Koruyucu topraklama


HD 60364-4-41:2007, Madde 411.3.1.1’in gerekleri uygulanır.

5.10.10 Elektrikli donanımın tanımlanması


Tüm kumanda tertibatı, elektrikli bileşenleri, elektrik diyagramlarında gösterildiği gibi aynı referans gösterimi
ile düzgünce tanımlanmalıdır.

Değer ve tip gibi gerekli sigorta teknik bilgileri, sigorta üzerine veya sigorta tutucuları (kutuları) üzerine veya
yakınına işaretlenmiş olmalıdır.

113
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

Çoklu tel bağlayıcılarının, kullanılması durumunda, teller hariç sadece konnektörün işaretlenmesi gereklidir.

5.11 Elektrik arızalarına karşı koruma, arıza analizleri, elektrikli güvenlik tertibatı

5.11.1 Elektrik arızalarına karşı koruma, arıza analizleri

5.11.1.1 Genel
Bir asansörün elektrik donanımında Madde 5.11.1.2’de listesi verilen herhangi bir tek arıza, Madde
5.11.1.3’de ve/veya EN 81-50:2014, Madde 5.15’te belirtilen şartlarda hariç tutulmamışsa, kendiliğinden
tehlikeli bir şekilde asansörün kusurlu çalışmasına neden olmamalıdır.

Güvenlik devreleri için Madde 5.11.2.3’e bakılmalıdır.

5.11.1.2 Öngörülen arızalar:

a) Gerilim yokluğu,
b) Gerilim düşüklüğü,
c) Kontaktörün sürekliliği kaybı,
d) Metal işi veya topraklama ile ilgili yalıtım arızası,
e) Kısa devre veya açık devre, örneğin direnç, kapasitör, transistor, lamba, vb. gibi bir elektrikli bileşende
değer veya fonksiyon değişikliği,
f) Bir kontaktör veya rölenin hareketli armatürünün çekmesi veya tamamlanmamış çekmesi,
g) Bir kontaktör veya rölenin hareketli armatürünün ayrılamaması,
h) Bir kontağın açılmaması,
i) Bir kontağın kapanmaması,
j) Faz tersinimi.

5.11.1.3 Bir kontağın açılmaması, güvenlik kontakların Madde 5.11.2.2’ye uygunluğu durumunda dikkate
alınması gerekli değildir.

5.11.1.4 Elektrikli güvenlik tertibatı bulunan bir devredeki veya Madde 5.9.2.2.2.3’e göre fren kumandası
devresindeki veya Madde 5.9.3.4.3’e göre aşağı yön vanasının kumanda devresindeki topraklama arızası:

a) Makinanın derhal durmasına neden olmalı veya


b) İlk topraklama arızası tek başına tehlikeli değilse ilk normal durma sonrası makinanın tekrar çalışması
önlenmelidir.

Hizmete geri dönmesi, sadece el ile tekrar ayarlama mümkün olmalıdır

5.11.2 Elektrikli güvenlik tertibatları

5.11.2.1 Genel hükümler

5.11.2.1.1 Ek A’da listelenen elektrikli güvenlik tertibatının çalışması sırasında, makinanın hareketi,
engellenmeli veya Madde 5.11.2.4’te belirtidiği gibi derhal durmaya neden olmalıdır.

Elektrikli güvenlik tertibatında aşağıdaki unsurlar bulunmalıdır:


a) Madde 5.11.2.2 ‘ye uygun bir veya birden fazla güvenlik kontakları veya

b) Aşağıdaki belirtilenlerden biri veya birden fazlasını ihtiva eden Madde 5.11.2.3 ‘e uygun elektrik devreleri:

1) Madde 5.11.2.2 ‘de belirtilen bir veya birden fazla güvenlik kontakları,
2) Madde 5.11.2.2 ‘nin gereklerine uygun olmayan kontaklar,
3) EN 81-50:2014, Madde 5.15 ‘e uygun bileşenler,
114
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

4) Madde 5.11.2.6’ya uygun olarak güvenlik uygulamalarıyla ilgili programlanabilir elektronik sistemler
olmalıdır.

5.11.2.1.2 Bu standardda müsaade edilen istisnalar dışında (bk. Madde 5.12.1.4, Madde 5.12.1.5, Madde
5.12.1.6 ve Madde 5.12.1.8) bir elektrikli güvenlik tertibatına hiçbir elektrik donanımı paralel bağlanmamalıdır.

Elektrikli güvenlik zincirinin farklı noktalarına yapılan bağlantılara, sadece bilgi alma amaçlı ise izin verilir. Bu
amaçla kullanılan tertibat, Madde 5.11.2.3.2 ‘ye ve Madde 5.11.2.3.3’e göre güvenlik devreleri için belirtilen
gerekleri yerine getirmelidir.

5.11.2.1.3 Dâhili veya harici, endüktif veya kapasitif etkiler, EN 12016’ya uygun olarak elektrik güvenlik
tertibatında arızalı durumlara yol açmamalıdır.

5.11.2.1.4 Elektrikli güvenlik tertibatından çıkan bir çıkış sinyali, tehlikeli bir duruma neden olabilecek ölçüde
aynı devrede bundan sonra bağlı bir diğer elektrikli tertibattan çıkan dış sinyal tarafından değiştirilmemelidir.

5.11.2.1.5 İki veya çok daha fazla paralel kanallar içeren güvenlik devrelerinde, eşitlik kontrolleri (parite
kontrolleri) için gerekenden başka, tüm bilgiler sadece bir kanaldan alınmalıdır.

5.11.2.1.6 Sinyalleri kaydeden veya geciktiren devreler, arıza durumunda bile, elektrikli güvenlik
tertibatının çalışmasıyla tahrik makinasının durmasını engellememeli veya belirgin bir şekilde
geciktirmemelidir (örneğin: sistemle uyumlu en kısa zamanda durma gerçekleşmelidir).
.

5.11.2.1.7 Dahili güç besleme ünitelerin yapım ve düzenlenmesi, anahtarlama etkileri nedeniyle elektrikli
güvenlik tertibatının çıkışlarında yanlış sinyallerin meydana gelmesi önlenmelidir.

5.11.2.2 Güvenlik kontakları

5.11.2.2.1 Genel
Güvenlik kontakları, asgari koruma derecesi IP4X (EN 60529) ve bu amaç için uygun mekanik dayanıklılık
(en az 106 çalışma çevrimi) ile EN 60947-5-1:2004, Ek K’nın gereklerine uygun olmalı veya aşağıdaki
gerekleri yerine getirmelidir:

5.11.2.2.2 Bir güvenlik anahtarının çalışması, devre kesici tertibatın tam (zorlayıcı mekanik etkiyle)
ayrılmasıyla olmalıdır. Bu ayrılma, kontaklar birbirine kaynamış olması durumunda dahi gerçekleşmelidir.

Güvenlik kontağının tasarımı, bileşenin arızalanması sonucunda kısa devre meydana getirilme riskini en az
olacak şekilde olmalıdır.

Not - Zorlayıcı mekanik etkiyle ayrılma, devreyi kesen tüm kontakların açma konumuna gelmesiyle ve hareket
mesafesinin önemli bir kısmı boyunca, hareketli kontak parçaları ile aktif hale getiren kuvvetin etki ettiği tahrik
elemanının arasında esnek malzemelerin (örneğin, yaylar gibi) bulunmamasıyla sağlanır.

5.11.2.2.3 Güvenlik kontakları, koruyucu muhafazanın en az IP 4X(EN 60529) derecesinde koruma


sağlaması durumunda 250 V veya koruma derecesinin IP 4X(EN 60529)’ten küçük olduğu durumlarda 500 V
beyan yalıtım gerilimine sahip olmalıdır.

Güvenlik kontakları, EN 60947-5-1:2004 standardında belirlenen aşağıdaki kategorilere ait olmalıdır:

a) Alternatif akım devrelerindeki güvenlik kontakları için AC -15,


b) Doğru akım devrelerindeki güvenlik kontakları için DC - 13.

5.11.2.2.4 Koruma derecesinin IP4X (EN 60529)’a eşit veya daha az olması durumunda, hava aralıkları en
az 3 mm ve yüzeysel kaçak yolu uzunlukları en az 4 mm, kontakların açıldıktan sonra ayırma mesafesi en az
4 mm olmalıdır. Koruma derecesi IP4X (EN 60529)’dan daha iyi ise yüzeysel kaçak yolu uzunlukları 3 mm’ye
düşürülebilir.

5.11.2.2.5 Çoklu kesme durumunda, kontaklar arası ayrılma sonunda mesafe, en az 2 mm olmalıdır.

115
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

5.11.2.2.6 İletken malzemesinin aşınması, kontakların kısa devre olmasına yol açmamalıdır.

5.11.2.3 Güvenlik devreleri

5.11.2.3.1 Genel
Güvenlik devrelerinin arıza analizleri, algılayıcılar, sinyal iletim yolları, güç beslemesi, güvenlik mantık ve
güvenlik çıktısı dâhil toplam güvenlik devresindeki arızaları dikkate almalıdır.

5.11.2.3.2 Güvenlik devreleri, arızanın görünmesi ile ilgili Madde 5.11.1’in gereklerine uygun olmalıdır.

5.11.2.3.3 Buna ilave olarak, Şekil 21 ile gösterildiği gibi aşağıdaki gerekler uygulanmalıdır:

a) Bir arıza, ikinci bir arıza ile birlikte tehlikeli bir duruma neden olursa, asansör, en geç ilk arızalı elemanın
dahil olduğu bir sonraki çalışma sıralamasında durdurulmalıdır.

Bu arıza sürdüğü sürece asansörün diğer tüm çalışmaları mümkün olmamalıdır.

Yukarıda bahsedilen sıralama tarafından asansörün durdurulmasından önce ve birinci arızadan sonra
ikinci bir arızanın meydana gelmesi ihtimali dikkate alınmaz.

b) İki arızanın meydana gelmesi tehlikeli bir duruma neden olmazsa, üçüncü bir arıza ile birleştiğinde tehlikeli
duruma neden olduğunda, asansör, arızaların birinin katıldığı bir sonraki çalışma programında en azından
durdurulmalıdır.

Burada üçüncü arızanın, asansörün yukarıda belirtilen sıralama gibi devre dışı bırakılmasından önce
tehlikeli bir işletme durumuna sebep olması ihtimali düşünülmemektedir.

c) Üç arızadan daha fazlasının bir birleşimi mümkünse, bu durumda güvenlik devresi, kanalların eşit statü
ile kontrol edildiği çoklu kanallarla ve bir izleme devresiyle tasarımlanmalıdır.

Değişik durumlar tespit edildiğinde, asansör durdurulmalıdır.

İki kanal durumunda, izleme devresi fonksiyonu, en sonunda asansörün tekrar çalışması öncesi kontrol
edilmiş olmalı ve arıza durumunda, tekrar çalışması mümkün olmamalıdır.

d) Bağlantıyı kestikten sonra elektrik güç beslemesinin tekrar gelmesi, Madde 5.11.2.3.3 a), b) ve c)’de
belirtilen durumda bir sonraki program sırasında durma tekrar gerçekleşmesi şartıyla durmuş konumdaki
asansör bakımı gerekli değildir.

e) Yedek tip devrelerde, tek bir nedenden dolayı aynı anda birden fazla devrede arıza oluşması riskini
mümkün olduğu kadar sınırlamak için (gereken) tedbirler alınmalıdır.

116
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

Şekil 21- Güvenlik devreleri değerlendirme diyagramı

5.11.2.3.4 Elektronik bileşenler içeren güvenlik devreleri, güvenlik bileşeni olarak kabul edilmeli ve
EN 81- 50:2014, Madde 5.6’nın gereklerine göre doğrulanmalıdır.

5.11.2.3.5 Elektronik bileşen içeren güvenlik devresi üzerinde aşağıda belirtilen bilgileri taşıyan bir bilgi
plakası sabitlenmelidir.

a) Güvenlik bileşeninin imalatçısının ismi,

b) Tip inceleme sertifikasının numarası,

c) Elektrikli güvenlik tertibatının tipi.

117
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

5.11.2.4 Elektrikli güvenlik tertibatının çalışması


Bir elektrikli güvenlik tertibatı çalıştığında, makina derhal durmaya başlamalı ve hareket halinde kendini
ayarlaması önlenmelidir.

Elektrikli güvenlik tertibatı, Madde 5.9.2.2.2.3 a), Madde 5.9.2.5 ve Madde 5.9.3.4’ün gereklerine uygun olarak
makinanın elektrik beslemesini kontrol eden donanım üzerinde doğrudan etkili olmalıdır.

Madde 5.10.3.1.3’e göre röleler ve kontaktör röleleri, makinanın elektrik beslemesini kontrol eden donanımın
kontrolü için kullanılıyorsa, bu röleler veya kontaktör rölelerinin izlenmesi, Madde 5.9.2.2.2.3 a), Madde 5.9.2.5
ve Madde 5.9.3.4.4’te belirtildiği gibi yapılmalıdır.

5.11.2.5 Elektrikli güvenlik tertibatının çalıştırılması


Elektrikli güvenlik tertibatını harekete geçiren bileşenler, sürekli normal çalışmadan meydana gelen mekanik
zorlamalar altında uygun çalışabilecek bir şekilde yapılmalıdır. Güvenlik fonksiyonunu etkileyen mekanik
arızalar, dikkate alınmalıdır.

Bu tür arızaların örnekleri:

a) Kabin hızını veya konumunu algılaması için kullanılan bir sistem üzerindeki sürtünme ve tahrikte kayma,

b) Kabin hızını veya konumunu algılaması için kullanılan bir sistem üzerindeki kopma veya bantta, zincirde,
halatta veya benzeri de gevşeme,

c) Kabin hızını veya konumunu algılaması için kullanılan bir sistem üzerindeki duman, kir veya benzeri.

Elektrikli güvenlik tertibatını harekete geçiren cihazlar, montaj şekli yapısı itibarıyla insanların erişebileceği
konumda iseler, elektrikli güvenlik tertibatının basit vasıtalarla etkisiz hale getirilemeyecek şekilde bunlar
yerleştirilmelidir.

Not— Bir mıknatıs veya bir köprü parçası, basit vasıtalar olarak kabul edilmez.

Yedeklemeli tipteki güvenlik devrelerinde bu durum, mekaniksel bir arızanın yedekleme kaybına sebep
olmadığı verici elemanların mekanik veya geometrik olarak düzenlenmesiyle sağlanmalıdır.

Güvenlik devrelerinin verici elemanları için EN 81-50:2014, Madde 5.6.3.1.1 ‘deki gerekler uygulanır.

5.11.2.6 Güvenlikle ilgili uygulamalar için programlanabilir elektronik sistemler (PESSRAL)


Çizelge A.1, her bir elektrikli güvenlik tertibatı için asgari güvenlik bütünlüğü seviyesini vermektedir.

Madde 5.11.2.6’ya göre tasarımlanan programlanabilir elektronik sistemlerini içeren güvenlik devreleri Madde
5.11.2.3.3’ün gereklerini sağlar.

PESSRAL, EN 81- 50:2014, Madde 5.16’da listesi verilen ilgili güvenlik bütünlüğü seviyesi (SIL) için tasarım
kurallarına uygun olmalıdır.

Güvenli olmayan bir değişikliğin engellenmesi için PESSRAL’ın program kodu ve güvenlikle ilgili verilerine
yetkisiz kişilerce erişimi engellemek için tedbirler alınmalıdır (örneğin, EPROM, giriş kodu, vb. tedbirlerin
kullanılması).

PESSRAL ve güvenlikle ilgili olmayan bir sistem aynı baskılı devre kartını (PCB) paylaşacaksa, Madde
5.10.3.2’de yer alan gereklilikler iki sistemin ayrılması için uygulanır.

PESSRAL ve güvenlikle ilgili olmayan bir sistem aynı donanımı paylaşacaksa, PESSRAL’e ilişkin gerekler
sağlanmalıdır.

PESSRAL’in arıza durumunu tanımlamak ya kendi içinde bulunan bir sistemle ya da harici bir aletle ı mümkün
olmalıdır. Eğer, bu harici alet özel bir alet ise, bulunması gereken yerde hazır bulundurulmalıdır.

118
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

5.12 Kumandalar – Sınır güvenlik kesicileri - Öncelikler

5.12.1 Asansörün çalışmalarının kumandası

5.12.1.1 Normal çalışma kumandası

5.12.1.1.1 Bu kumanda, butonlar veya dokunma ile çalışan manyetik kart gibi benzeri elemanlar yardımı ile
olmalıdır. Bunlar, elektrikli kısımlara kullanıcıların ulaşamayacağı şekilde kutular içine konulmalıdır.

Sarı renk, alarm başlatma tertibatından farklı olan diğer kumanda tertibatı için kullanılmamalıdır.

5.12.1.1.2 Kumanda tertibatı, bunların fonksiyonun belirtilmesiyle açıkça tanımlanmalıdır (ayrıca bk. EN 81-
70:2003, Madde 5.4).

5.12.1.1.3 Görünür uyarılar veya sinyaller, kabin içerisindeki bir kişinin asansörün durakta durduğunu fark
etmesine müsaade etmelidir.

5.12.1.1.4 Kabinin durma doğruluğu ± 10 mm olmalıdır. Örneğin yükleme ve boşaltma aşamasında,


seviyeleme doğruluğu ± 20 mm’yi aşmamalı ve bu ± 10 mm düzeltilmiş olmalıdır.

5.12.1.2 Kabin yükünün kontrolü

5.12.1.2.1 Asansör, kabinin aşırı yüklenmesi durumunda, otomatik seviyeleme dahil, kabinin normal
harekete geçmesini önleyen bir tertibatla donatılmalıdır. Hidrolik asansörlerde, bu tertibat otomatik
seviyelemeyi engellememelidir.

5.12.1.2.2 Beyan yükü, asgari 75 kg olmak kaydıyla, en geç % 10’dan fazla aşılırsa, aşırı yük tespit
edilmelidir.

5.12.1.2.3 Aşırı yük durumunda:

a) Kullanıcılar kabin içindeki sesli ve görünür bir sinyal ile bilgilendirilmelidir,


b) Otomatik güçle çalışan kapılar, tam olarak açılmalıdır,
c) Elle çalışan kapılar kilitlenmemiş durumda kalmalıdır,
d) Madde 5.12.1.4’e uygun ön işlemler etkisiz duruma getirilmelidir.

5.12.1.3 Azaltılmış tampon stroku durumunda makinanın normal yavaşlamasının izlenmesi

Madde 5.8.2.2.2 durumunda, Madde 5.11.2’ye uygun elektrikli güvenlik tertibatı, terminal duraklarına
ulaşılmadan önce yavaşlama etkinliğini kontrol etmelidir.

Yavaşlama etkili değilse, makine freni kabin hızını düşürmelidir, kabin veya karşı ağırlık tamponlarla temas
halinde oluyorsa bu gibi durumda, çarpa hızı, tamponların tasarımına ait çarpma hızını aşmamalıdır.

5.12.1.4 Seviyelemenin, otomatik seviyelemenin kontrolü ve kapıların kapatılmadığı ve


kilitlenmediği ön çalışma
Durak ve kabin kapıları kapanmadığı ve kilitlenmediği kabin hareketine; sevileme, otomatik seviyeleme ve ön
çalışmaya aşağıdaki şartlarda müsaade edilmiştir:

a) Hareket; Madde 5.11.2’ye uygun olarak elektrikli güvenlik tertibatı yardımıyla kilit açılma bölgesine (Madde
5.3.8.1) sınırlanmıştır. Ön çalışma sırasında kabin, duraktan 20 mm içeride tutulmalıdır (bk. Madde 5.12.1.1.4
ve Madde 5.4.2.2.1).

b) Seviyeleme çalışması sırasında kapıların elektrikli güvenlik tertibatını devre dışı bırakan tertibat sadece bu
durak için durma sinyali verildikten sonra çalışmalıdır.

c) Yeniden seviyeleme hızı 0,80 m/s’yi aşmamalıdır. Buna ilave olarak, durak kapıları el ile kumanda edilen
asansörlerde aşağıdakiler kontrol edilmelidir:
119
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

1) Besleme frekansı sabitlenerek azami dönme hızı belirlenen makinalar için, sadece düşük hız hareketi
için kontrol devresine enerji verildiği,

2) Diğer makinalar için kilit açılma bölgesine ulaşma anındaki hız, 0,80 m/s’yi aşmadığı.

d) Otomatik seviyeleme hızı, 0,30 m/s’yi aşamaz.

5.12.1.5 Muayene çalışma kumandası

5.12.1.5.1 Tasarım gerekleri

5.12.1.5.1.1 Muayene ve bakım çalışmasını kolaylaştırmak için, kolayca çalışılabilen muayene kumanda
istasyonu kalıcı olarak aşağıdaki yerlerde monte edilmelidir:

a) Kabin çatısına (Madde 5.4.8 a)),


b) Kuyu boşluğuna (Madde 5.2.1.5.1 b)),
c) Madde 5.2.6.4.3.4 durumunda kabin içinde,
d) Madde 5.2.6.4.5.6 durumunda platform üzerinde.

5.12.1.5.1.2 Muayene kumanda istasyonu aşağıdakilerden oluşmalıdır:

a) Elektrikli güvenlik tertibatı (Madde 5.11.2) için gerekleri yerine getiren bir anahtar (muayene çalışma
anahtarı),

İki konumlu olması gereken bu anahtar, yanlışlıkla çalışmaya karşı korunmuş olmalıdır.

b) Açıkça gösterilen yön yardımıyla kazara çalışmaya karşı korunmuş “YUKARI” ve “AŞAĞI” yönlü basmalı
butonlar,

c) Kazara çalışmaya karşı korunmuş “ÇALIŞTIRMA” basmalı buton,

d) Madde 5.12.1.11’e uygun olarak bir durdurma tertibatı.

Kumanda istasyonu, kabin çatısından kapı mekanizmalarını kumanda etmesi için kazara çalışmaya karşı
korunmuş özel anahtarlar da bulundurabilir.

5.12.1.5.1.3 Muayene kumanda istasyonu, asgari IPXXD’nin (EN 60529) koruma dercesine sahip olmalıdır.

Dönme kumandası anahtarları, istasyonun bir bileşenin dönme hareketinden koruma vasıtasına sahip
olmalıdır. Sürtünme tek başına, yeterli kabul edilmemelidir.

5.12.1.5.2 Fonksiyonel gerekler:

5.12.1.5.2.1 Muayene çalışma anahtarı


Muayene konumunda muayene çalışma anahtarı, aynı anda gerçekleştirilen fonksiyonlar için aşağıdaki şartları
yerine getirmelidir:

a) Tesirsiz normal çalışma kumandaları,

b) Tesirsiz acil durum elektrikli müdahale (Madde 5.12.1.6),

c) Seviyeleme ve otomatik seviyeleme (Madde 5.12.1.4) devre dışı bırakılmalıdır,

d) Güçle çalışan kapıların herhangi bir otomatik hareketi engellenmelidir. Kapı/kapıların güçle çalışan
kapanmaları aşağıdakilere bağlı olmalıdır:

1) Kabin hareketi için yön butonuna basılarak çalışmaya veya

2) Kapıların kumanda etme mekanizmaları için kazara çalışmaya karşı korumalı ilave anahtarlara.
120
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

e) Kabin hızı, 0,63 m/s’yi aşmamalıdır,

f) Kabin çatısı üzerindeki veya kuyu boşluğundaki herhangi bir ayakta durma alanından dikey yükseklik
mesafesi (bk. Madde 5.2.5.7.3), 2,0 m veya daha az olduğunda kabin hızı 0,30 m/s’yi aşmamalıdır.

g) Normal kabin seyir sınırları aşılmamalıdır, örneğin normal çalışmada durma konumları aşılmamalıdır,

h) Asansörün çalışması güvenlik tertibatına bağlı olarak kalmalıdır,

i) Birden fazla muayene kumanda istasyonu, ”MUAYENE” ye başlamış ise, muayene kumanda istasyonunda
aynı basma butonu aynı anda basılmadıkça, bunların herhangi birinden kabini hareket ettirmek mümkün
olmamalıdır,

j) Madde 5.2.6.4.3.4 durumunda, kabindeki muayene çalışma anahtarı, Madde 5.2.6.4.3.3 e)’ye göre elektrikli
güvenlik tertibatını devre dışı bırakmalıdır.

5.12.1.5.2.2 Asansörün normal çalışmasına geri dönüşü


Asansörün normal çalışmasına geri dönüşü, sadece muayene çalışma anahtarının/anahtarlarının normale
getirilmesiyle gerçekleşmesi mümkün olmalıdır.

İlave olarak kuyu boşluğundan asansörün normal çalışmasına geri dönüşü, sadece aşağıdaki şartlarda
mümkün olmalıdır:

a) Kuyu boşluğuna erişime müsaade eden durak kapıları, kapatılmalı ve kilitlenmelidir,

b) Kuyu boşluğunda bulunan tüm durdurma tertibatı, devre dışı bırakılmalıdır,

c) Elektrikli tekrar ilk ayar konumuna getirme (reset) tertibatı aşağıdaki şekilde kuyu dışında çalıştırıldığında:

1) Kuyu boşluğuna erişime müsaade eden kapının acil durum kilit açma tertibatlarıyla birlikte veya

2) Örneğin, kuyu boşluğuna erişime müsaade eden kapının yakın bir yerinde yerleştirilmiş içeriden bir
kilitlenmiş pano gibi sadece yetkili kişiler için giriş.

Muayene çalışması kapsamındaki devre/devrelerde görülen Madde 5.11.1.2’de listesi verilen arızalardan
birinin gerçekleşmesi durumunda kabinin tüm kontrolsüz hareketini önlemek için tedbirler alınmalıdır.

5.12.1.5.2.3 Basma butonları


Muayene çalışmasında kabin hareketi, sadece tek yönlü ve “ÇALIŞTIRMA” basma butonuna sabit basmaya
bağlı olmalıdır.

“ÇALIŞTIRMA” butonu ve bir yön butonu, bir elle aynı anda çalıştırılması mümkün olmalıdır.

Muayene çalışması elektrikli güvenlik tertibatı, aşağıdaki yöntemlerden biriyle devre dışı (by pas) bırakılmış
olmalıdır:

a) Bir seri yön bağlantısı ve “ÇALIŞTIRMA” basma butonu,

Bu basma butonlar, EN 60947-5-1:2004’te belirtilen aşağıdaki kategorilere ait olmalıdır:

— AC. devrelerinde güvenlik kontakları için AC-15,

— DC. devrelerinde güvenlik kontakları için DC-13.

Uygulanan yüklerle ilgili mekanik ve elektrikli en az 1 000 000 çalışma çevrimine dayanıklı olmalıdır.

b) Yön ve “ÇALIŞTIRMA” basma butonlarının doğru çalışmasını izleyen Madde 5.11.2’ye uygun olarak
elektrikli güvenlik tertibatı.

5.12.1.5.2.4 Muayene kumanda istasyonu/istasyonları


Muayene kumanda istasyonu/istasyonlarında aşağıdaki bilgiler bulunmalıdır (bk. Şekil 22):
121
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

a) Muayene çalışma anahtarı üzerinde veya yakınında “NORMAL” ve “MUAYENE” kelimeleri,

b) Aşağıdaki Çizelge 17’de belirtildiği gibi renkler yardımıyla hareket yönü:

Çizelge 17 — Muayene kumanda istasyonu – Buton gösterimi

Kumanda Buton rengi Sembol rengi Sembol referansı Sembol

YUKARI Beyaz Siyah IEC 60417- 5022

AŞAĞI Siyah Beyaz IEC 60417- 5022

ÇALIŞTIRMA Mavi Beyaz IEC 60417- 5023

Açıklama
①: Durdurma tertibatı ④: ÇALIŞTIRMA basma butonu
②: Yukarıya basma butonu ⑤: Alarm basma butonu
③: Aşağıya basma butonu ⑥: Normal/muayene anahtar konumu

Not— Kumanda istasyonunda alarm butonu yer alması isteğe bağlıdır.

Şekil 22 — Muayene kumanda istasyonu – Kumandalar ve resimli gösterimler (piktogramlar)

5.12.1.6 Acil durumda elektrikli müdahale kumandası

5.12.1.6.1 Madde 5.9.2.3.3’e göre, acil durumda elektrikli müdahale kumanda tertibatları gerekiyorsa,
Madde 5.11.2’ye uygun acil durumda elektrikle müdahale kumanda anahtarı tesis edilmelidir. Asansör
makinası, normal ana beslemeden veya mevcutsa bekleme konumundaki (yedek) bir beslemeden
beslenmelidir.

Aşağıdaki şartlar aynı anda sağlanmalıdır:

a) Acil durumda elektrikli müdahale anahtarı, yanlışlıkla çalıştırılmaya karşı korunmuş butonlar üzerinde sabit
basınç ile basılı tutularak kabin hareketinin kumanda edilmesine izin vermelidir. Hareket yönleri açıkça
işaretlenmiş olmalıdır,

122
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

b) Acil durumda elektrikli müdahale anahtarının çalıştırılmasından sonra, bu anahtar tarafından kontrol
edilenler hariç, her türlü kabin hareketi engellenmelidir.

c) Aşağıdaki gibi muayene çalışmasındaki anahtarlama ile acil durumda elektrikli müdahalenin etkileri geçersiz
olmalıdır:

1) Acil durumda elektrikli müdahale anahtarı devrede iken, muayene çalışması yapılıyorken, acil durumda
elektrikli müdahale devre dışı kalmalı ve muayene çalışmasının yukarı/aşağı/çalıştırma butonları etkin
olarak devrede kalmalıdır.

2) Acil durumda elektrikli müdahale yapılıyorken muayene çalışması gerçekleştiriliyorsa, acil durumda
elektrikli müdahale sonlandırılmalı ve muayene çalışmasının yukarı/aşağı/çalıştırma butonları etkin hale
getirilir.

d) Acil durumda elektrikli müdahale anahtarı, doğrudan veya Madde 5.11.2’ye uygun başka bir elektrik
anahtarı yardımıyla aşağıdaki elektrik cihazlarını devre dışı bırakmalıdır:

1) Madde 5.5.5.3 b)’ye göre halat veya zincir gevşemesinin kontrolünde kullanılanları,
2) Madde 5.6.2.1.5’e göre güvenlik tertibatına monte edilenleri,
3) Madde 5.6.2.2.1.6 a) ve b)‘ye göre hız regülatöründekileri,
4) Madde 5.6.6.5 ‘e göre yukarı yönde hareket eden kabinin aşırı hızlanmasına karşı koruma tertibatına
monte edilenleri,
5) Madde 5.8.2.2.4‘e göre tamponlara monte edilenleri,
6) Madde 5.12.2 ‘ye göre sınır güvenlik kesicileri,
e) Acil durumda elektrikli müdahale anahtarı ve bunun basmalı butonları, tahrik makinasının doğrudan veya
görüntü aygıtları ile görülebileceği şekilde yerleştirilmelidir (Madde 5.2.6.6.2 c)).

f) Kabin hızı 0,30 m/s’yi aşmamalıdır.

5.12.1.6.2 Acil durumda elektrikli müdahale tertibatları, asgari IPXXD (EN 60529)’un koruma derecesine
sahip olmalıdır.

Dönerek çalışan kontrol anahtarları, sabit bir bileşenin dönmesini engelleyen vasıtalara sahip olmalıdır.
Sürtünme tek başına yeterli kabul edilmemelidir.

5.12.1.7 Bakım çalışmalarında koruma


Kumanda sistemi; uzaktan kumandaların komutuna, durak hareket komutuna asansörün tepki vermesini
önlemek için, otomatik kapı çalışmasını devre dışı bırakılması ve bakım nedeniyle en az son durak katına
hareket komutuna tepki vermesi için vasıtalarla donatılmalıdır. Bu vasıtalar, açıkça gösterilmiş olmalı ve
sadece yetkili personel tarafından erişilebilir olmalıdır.

5.12.1.8 Durak ve kabin kapısını devre dışı bırakan (bypas) tertibatı

5.12.1.8.1 Kapı kilitleme kontaklarının bakımı için durak ve kabin kapısını devre dışı bırakan (by-pas) bir
tertibat, kontrol paneli veya acil durum ve deney panelinde bulunmalıdır.

5.12.1.8.2 Tertibat, kalıcı olarak montajı yapılmış mekanik hareketli (örneğin, kapak, güvenlik kapağı) veya
Madde 5.11.2’ye göre elektrikli güvenlik tertibatı için gereklere uygun olan bir priz soket tertibatlarıyla kontrolsüz
kullanıma karşı korumalı bir anahtar olmalıdır.

5.12.1.8.3 Durak ve kabin kapısını devre dışı bırakma (bypas) tertibatı, bunların üzerinde veya yakınında
“BYPAS” kelimesi yazılarak tanımlanmalıdır. Buna ilave olarak, devre dışı bırakılan kontaklar, elektrik
diyagramına göre tanımlayıcılar ile gösterilmiş olmalıdır.

Alternatif olarak Şekil 23’te gösterilen sembol, elektrik diyagramlarına göre tanımlayıcılarla birlikte kullanılabilir.

123
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

Açıklama

DS Kablo tesisatı diyagramı üzerinde bulunan gösterim örneği

Şekil 23 — Devre dışı bırakma (bypas) resimli gösterim (piktogram)

Devre dışı bırakma tertibatının etkinleştirme durumu açıkça gösterilmelidir.

Fonksiyon için aşağıdaki şartlar yerine getirilmelidir:

a) Herhangi bir otomatik güçle çalışan kapıların çalışması dâhil normal çalışma kumandaları, tesirsiz hale
getirilmeli,

b) Durak kapılarının (Madde 5.3.9.4, Madde 5.3.11.2), durak kapı kilitlerinin (Madde 5.3.9.1), kabin
kapısının/kapılarının (Madde 5.3.13.2) ve kabin kapı kilitlerinin (Madde 5.3.9.2) kontaklarının devre dışı
bırakılması mümkün olmalı,

c) Kabin kapı/kapılarının ve durak kapılarının aynı anda kontaklarını devre dışı bırakmak mümkün olmamalı,

d) Müstakil ayrı bir izleme sinyali, kabin kapısını kapatan kontak/kontakların devre dışı bırakılmasıyla kabin
hareketine müsaade etmek için kapalı konumda kabin kapı/kapılarının bulunduğunu tespit edilmesini
sağlamalıdır. Ayrıca kabin kapısını kapatan kontak/kontaklar ve kabin kapısını kilitleyen kontak/kontakları
birleştirilmişse bu şart uygulanır.

e) El ile kullanılan durak kapılarında, durak kapı kontaklarının (Madde 5.3.9.4) ve durak kapı kilitlerinin (Madde
5.3.9.1) aynı anda devre dışı bırakılması mümkün olmamalı,

f) Kabin hareketi, sadece muayene çalışmasında (Madde 5.12.1.5) veya acil durum elektrikli müdahalesinde
(Madde 5.12.1.6) mümkün olmalı,

g) Kabinde bir ses sinyali ve kabin altında yanıp sönen ışık, hareket sırasında aktif olmalıdır. Bu sesli uyarının
ses seviyesi, kabin altında 1 m mesafede asgari 55 dB (A) olmalıdır.

5.12.1.9 Arızalı kapı kontak devreli asansörün normal çalışmasının önlenmesi


Kabin kapısının (Madde 5.3.13.2) kapatılmış konumda bulunduğunu kontrol eden elektrikli güvenlik tertibatının
doğru çalışması, durak kapı kilitleme tertibatının (Madde 5.3.9.1) kilitlenmiş konumda bulunduğunu kontrol
eden elektrikli güvenlik tertibatı ve Madde 5.12.1.8.3 d)’de belirtilen izleme sinyali; kabin kapısı açılmış ve
durak kapı kilidi serbest bırakıldığı (açıldığı) kabin kilit açılma bölgesinde iken izlenmiş olmalıdır.

Tertibat, arıza tespit etmişse, asansörün normal çalışması önlenmiş olmalıdır.

5.12.1.10 Elektrikli kayma önleme sistemi (bk. Çizelge 12)


Bir elektrikli kayma önleme sistemi, aşağıdaki şartlarda uygun bulunmalıdır:

a) Bu kabin, en son normal seyrinden sonra 15 min içerisinde en alt durağa otomatik bir şekilde indirilmeli,

b) El ile kullanılan kapıya sahip asansörde ve/veya kullanıcıların sürekli kontrolünde kapanması gerçekleşen
güçle çalışan kapıya sahip asansörlerde, kabinde “KAPILARI KAPATIN” örneğine uygun bir uyarı
bulunmalıdır. Karakterlerin asgari yüksekliği, 50 mm olmalı,
c) Ana anahtarın (şalterin) üzerinde veya yakınında “Sadece kabin en alt durakta olduğunda anahtarı
kapatınız” şeklinde bir yazı bulunmalıdır.

124
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

5.12.1.11 Durdurma tertibatı

5.12.1.11.1 Durdurma tertibatı, aşağıda belirtilen yerlerdeki ve durumdaki güçle çalışan kapılar dâhil
asansörün servis dışı bekletilmesi ve durdurulması için tedarik edilmiş olmalıdır:

a) Asansörün kuyu boşluğunda (Madde 5.2.1.5.1 a)),

b) Makara dairesinde (Madde 5.2.1.5.2 c)),

c) Kabin çatısında (Madde 5.4.8 b)),

d) Muayene kumanda tertibatında (Madde 5.12.1.5.1.2 d)),

e) Ana anahtar veya 1 m içerisinde doğrudan erişilebilir yakınlıkta diğer durdurma tertibatı bulunmadıkça
asansör makinasında,

f) Ana anahtar veya 1 m içerisinde doğrudan erişilebilir yakınlıkta diğer durdurma tertibatı bulunmadıkça
deney panelinde/panellerinde (Madde 5.2.6.6).

Durdurma tertibatı üzerinde veya yakınında “DUR” işareti bulunmalıdır.

5.12.1.11.2 Durdurma tertibatı, Madde 5.11.2’ye uygun elektrikli güvenlik tertibatını içermelidir. Bunlar, iki
konumlu dengeye sahip olmalı ve servise yeniden başlaması kontrolsüz bir harekete neden olmamalıdır.

EN 60947-5-5’e göre buton tipi tertibat, durdurma tertibatı olarak kullanılmalıdır.

5.12.1.11.3 Kabin içinde durdurma tertibatı kullanılmamalıdır.

5.12.2 Sınır güvenlik kesicileri

5.12.2.1 Genel
Sınır güvenlik kesicileri (algılayıcıları) aşağıdaki yerlerde bulunmalıdır:

a) Halatlı tahrik ve pozitif tahrik için hareket seyrinin üst ve alt noktasında,

b) Hidrolik asansör için sadece hareket seyrinin üst noktasında.

Sınır güvenlik kesicileri, kazara çalışma riski bulunmadan son durak ( terminal) katına mümkün olduğu kadar
yakın olarak fonksiyonunu yerine getirmesi için ayarlanmış olmalıdır.

Bunlar, kabin (veya eğer varsa karşı ağırlık) tamponlarla temas etmeden veya pistonun kendi yumuşak durma
yastığına temas etmesinden önce devreye girmelidir. Sınır güvenlik kesicilerinin devreye girmesi, tamponlar
baskılanmışken veya yumuşak durma bölgesinde piston bulunuyorken sağlanmalıdır.

5.12.2.2 Sınır güvenlik kesicilerin devreye girmesi

5.12.2.2.1 Ayrı bir devreye girme (etkinleştirme) tertibatı, normal son durak durmasında ve sınır güvenlik
kesicilerinde kullanılmalıdır.

5.12.2.2.2 Pozitif tahrikli asansörlerde, sınır güvenlik kesicilerinin devreye girmesi aşağıdaki gibi
gerçekleşmelidir:

a) Makina hareketine bağlanmış bir tertibatla veya

b) Kuyu üstünde kabinle ve varsa dengeleme ağırlığıyla veya

c) Dengeleme ağırlığı bulunmuyorsa, kuyunun üstündeki ve altındaki kabinle.

5.12.2.2.3 Halatlı tahrikli asansörlerde, sınır güvenlik kesicilerinin devreye girmesi aşağıdaki gibi
gerçekleşmelidir:
125
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

a) Kuyunun üstünde ve altında kabinle doğrudan veya

b) Kabine bağlanmış olan bir tertibatla örneğin halatla, kayışla veya zincirle dolaylı olarak.

(b) bendi durumunda, bu bağlantıdaki kopma veya gevşeme, Madde 5.11.2’ye uygun olarak elektrikli bir
güvenlik tertibatı vasıtasıyla makinanın durmasına neden olmalıdır.

5.12.2.2.4 Doğrudan tahrikli hidrolik asansörlerde, sınır güvenlik kesicilerinin devreye girmesi aşağıdaki
gibi gerçekleşmelidir:

a) Kabin ve piston vasıtasıyla veya


b) Kabine bağlanmış olan bir tertibatla örneğin halatla, kayışla veya zincirle dolaylı olarak.

(b) bendi durumunda, bu bağlantıdaki kopma veya gevşeme meydana gelirse, Madde 5.11.2’ye uygun olarak
elektrikli bir güvenlik tertibatı vasıtasıyla makina durdurulmalıdır.

5.12.2.2.5 Dolaylı tahrikli hidrolik asansörlerde, sınır güvenlik kesicilerinin devreye girmesi aşağıdaki gibi
gerçekleşmelidir:

a) Doğrudan piston vasıtasıyla veya


b) Pistona bağlanmış olan bir tertibatla örneğin halatla, kayışla veya zincirle dolaylı olarak.

(b) bendi durumunda, bu bağlantıdaki kopma veya gevşeme meydana gelirse, Madde 5.11.2’ye uygun olarak
elektrikli bir güvenlik tertibatı vasıtasıyla makina durdurulmalıdır.

5.12.2.3 Sınır güvenlik kesicilerinin çalışma yöntemi

5.12.2.3.1 Sınır güvenlik kesici/kesicileri aşağıdakiler yardımıyla devreye girmelidir (açılmalıdır):

a) Motor ve fren besleme devrelerinin tam (zorunlu) mekanik ayırması ile doğrudan veya

b) Madde 5.11.2’ye uygun olarak bir elektrikli bir güvenlik tertibatı.

5.12.2.3.2 Sınır güvenlik kesicilerinin devreye girmesi sonrasında (sınır güvenlik kesicilerinin
çalışmasından sonra), hidrolik asansörlerde sürünme kayması nedeniyle devreye girme bölgesini kabin terk
etse dahi, kabine ve durağa hareket çağrı komutlarına tepki verilmesinde sadece kabinin hareket etmesi bu
andan itibaren mümkün olmamalıdır.

Madde 5.12.1.10’da belirtilen elektrikli sürünme kaymasını önleyen sistem kullanıldığında, Madde 5.12.1.10
a)’ya göre kabinin otomatik olarak son durağa indirilmesi, sınır güvenlik kesicilerinin devreye girme bölgesini
kabin terk etmesiyle derhal gerçekleşmelidir.

Asansörün normal çalışmaya başlaması, yetkin bakım personelinin müdahalesini gerektirmelidir.

5.12.3 Acil durum alarm tertibatı ve çift yönlü haberleşme sistemi

5.12.3.1 Bir kurtarma çalışmasında iki taraflı ses iletişimine müsaade eden kalıcı teması sağlayan EN 81-
28’e uygun olarak bir uzaktan alarm sistemi monte edilmelidir (ayrıca bk. Madde 5.2.1.6).

5.12.3.2 Kabin içi ile acil durum müdahalesinin yürütüldüğü yer arasında doğrudan sesli haberleşmenin
mümkün olmadığı veya asansörün hareket güzergah mesafesinin 30 m’yi geçtiği durumlarda, kabin içi ile acil
durum müdahalesinin yürütüldüğü yer arasında Madde 5.4.10.4 ‘te belirtilen acil durum kaynağından beslenen
çift yönlü haberleşme sistemi veya benzeri bir sistem tesis edilmelidir.

5.12.4 Öncelikler ve sinyaller

5.12.4.1 Kapıları elle açılan asansörlerde bir tertibat, kabinin durağı terk etmesini en az 2 saniye süreliğine
engellemelidir.

126
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

5.12.4.2 Kapılar kapandıktan sonra, herhangi bir dış komut butonu etkili olmadan önce kumanda tertibatını
kabine giren bir kişinin etkinleştirmesi için en az 2 saniyelik bir süre geçmelidir.

Bu gerek ortak bir kumandada çalışan asansörlerde uygulanmaz.

5.12.4.3 Ortak kumandalı asansörlerde, duraktan kolayca görülebilen ışıklı bir sinyal ile bu durakta bekleyen
kişilere kabinin bir sonraki hareket yönü gösterilmelidir.

Not— Asansör grupları için duraklarda konum göstergeleri tavsiye edilmez. Bununla beraber, kabinin kata
gelişinin sesli bir sinyalle bildirilmesi tavsiye edilir.

6 Güvenlik gereklerinin doğrulanması ve/veya koruma önlemleri


6.1 Teknik uygunluk dosyası
Teknik uygunluk dosyası, Madde 6.2’ye göre doğrulamayı kolaylaştırmak için temin edilmelidir. Bu teknik
uygunluk dosyası, oluşturulan parçaların bu standarda uygun olarak doğru tasarım ve montajının yapıldığını
tespiti için gerekli bilgiyi vermelidir.

Not— Ek B, teknik uygunluk dosyasında bulunan bilgiler hakkında kılavuz bilgileri sağlar.

6.2 Tasarımın doğrulanması


Çizelge 18, Madde 5’te belirtilen güvenlik gerekleri ve/veya koruma önlemlerinin doğrulandığı yöntemleri verir.
Bu çizelgede listelenmeyen ikinci alt maddeler, alıntı yapılan alt maddenin bir bölümü gibi kabul edilmiştir.
Örneğin, Madde 5.2.2.4, Madde 5.2.2’nin bir bölümü gibi kabul edilmiştir.

127
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

Çizelge 18 — Güvenlik gereklerinin ve/veya koruma önlemlerinin doğrulama tertibatları

Alt Güvenlik Performans kontrolü/ Çizimler/ Kullanıcı


Görsel Ölçmec
Madde gerekleri deneyb hesaplamad bilgilerie
muayenea
5.1 Genel
Önemli olmayan
5.1.1 ✓ ✓
tehlikeler
5.1.2 Uyarılar ve etiketler ✓ ✓
5.2 Kuyu, makina alanları ve makara daireleri
5.2.1 Genel hükümler ✓ ✓ ✓ ✓ ✓
Kuyuya ve makina
alanları ve makara
5.2.2 dairelerine giriş ✓ ✓ ✓
Giriş ve acil durum
kapıları – Giriş
5.2.3 kapakları – Muayene
✓ ✓ ✓
kapıları

5.2.4 Uyarılar ✓ ✓
5.2.5 Kuyu ✓ ✓ ✓ ✓ ✓
Makina alanları ve
✓ ✓ ✓ ✓ ✓
5.2.6 makara daireleri
5.3 Durak kapıları ve kabin kapıları
5.3.1 Genel hükümler ✓ ✓ ✓
Girişlerin yüksekliği ve
✓ ✓
5.3.2 genişliği
Eşikler, kılavuzlar, kapı
✓ ✓
5.3.3 askı tertibatı
5.3.4 Yatay kapı açıklıkları ✓ ✓ ✓ ✓ ✓
Durak ve kabin
✓ ✓ ✓ ✓ ✓
5.3.5 kapılarının dayanımı
Kapı çalışması ile ilgili
✓ ✓ ✓ ✓ ✓
5.3.6 koruma
Durak yerel
aydınlatması ve
✓ ✓ ✓ ✓
5.3.7 “kabin burada”
sinyal ışıkları

128
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

Çizelge 18’in devamı


Görsel Performans Çizimler/ Kullanıcı
Madde Güvenlik gerekleri Ölçmec hesaplama
muayenea kontrolü/ deneyb bilgilerie
d
Kilitleme ve kapatılmış durak
✓ ✓ ✓
5.3.8 kapı kontrolü
Durak ve kabin kapılarının
kilitleme ve acil durumda kilit ✓ ✓
5.3.9 açılması ✓
Durak kapılarının kilitlenme
ve kapatılma şartlarının
sağlanması için tertibatın ✓
5.3.10 genel gerekleri
Çoklu, panellere mekanik
olarak bağlı sürgülü durak ✓ ✓
5.3.11 ✓
kapıları
Otomatik olarak çalışan
durak kapılarının ✓ ✓ ✓ ✓
5.3.12 kapatılması
Kabin kapılarının
kapatılmasını sağlayan ✓ ✓ ✓
5.3.13
elektrikli güvenlik tertibatı
Çoklu, panellere mekanik
olarak bağlı sürgülü ve ✓ ✓
5.3.14 açılır kapanır kabin kapıları ✓

5.3.15 Kabin kapısı açılması ✓ ✓ ✓


5.4 Kabin, karşı ağırlık ve dengeleme ağırlığı
5.4.1 Kabin yüksekliği ✓ ✓ ✓
Net kabin alanı, beyan yükü,
insan sayısı ✓ ✓ ✓ ✓
5.4.2
Kabinin duvarları, zemini ve
✓ ✓
5.4.3 çatısı
Kabin kapı, duvar, iç tavanı
✓ ✓
5.4.4 ve dekoratif malzemeleri
5.4.5 Etek sacı ✓ ✓ ✓
Acil durum kapakları ve acil
durum kapıları ✓ ✓ ✓ ✓
5.4.6
5.4.7 Kabin çatısı ✓ ✓ ✓
Kabin üstündeki donanım
5.4.8 ✓ ✓

5.4.9 Havalandırma ✓ ✓
5.4.10 Aydınlatma ✓ ✓ ✓ ✓
Karşı ağırlık/dengeleme
ağırlığı ✓ ✓
5.4.11
5.5 Askı tertibatı vasıtaları, dengeleme tertibatları ve koruma ile ilgili tertibatlar
5.5.1 Askı tertibatı tertibatları ✓ ✓ ✓ ✓
Kasnak, makara, tambur
ve halat çapı/oranları,
5.5.2 ✓ ✓ ✓
halat/zincir bağlantı uçları
5.5.3 Halat tahriki ✓ ✓
5.5.4 Pozitif tahrikli asansörler için ✓ ✓
halatların sarılması

129
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

Çizelge 18’in devamı


Görsel Performans Çizimler/ Kullanıcı
Alt muayene c hesaplama
Güvenlik gerekleri Ölçme
Madde a kontrolü/ deneyb d bilgilerie
Halatlar ve zincirler arasında yük
dağılımı ✓ ✓ ✓
5.5.5
5.5.6 Dengeleme tertibatları ✓ ✓

Kasnaklar, makaralar ile


✓ ✓
5.5.7 zincir dişlileri için tedbirler

Kuyuda tahrik kasnakları,


✓ ✓ ✓
5.5.8 makaraları ve zincir dişlileri
5.6 Serbest düşmeye, aşırı hıza, kontrolsüz kabin hareketine ve kabinin sürüklenmesine karşı
5.6.1 Genel hükümler ✓ tedbirler ✓ ✓
Güvenlik tertibatı ve bunun
✓ ✓ ✓ ✓
5.6.2 devreye girme tertibatları
5.6.3 Patlama vanası ✓ ✓ ✓ ✓
5.6.4 Debi sınırlayıcıları ✓ ✓ ✓ ✓
5.6.5 Kenetlenme tertibatı ✓ ✓ ✓
Yukarı çıkan kabinin aşırı
✓ ✓ ✓ ✓ ✓
5.6.6 hızdan koruma tertibatları
Kontrolsüz kabin hareketine
✓ ✓ ✓ ✓ ✓
5.6.7 karşı koruma
5.7 Kılavuz rayları
Kabin, karşı ağırlık veya
dengeleme ağırlığının
5.7.1 ✓ ✓ ✓
kılavuzlanması
Müsaade edilebilir gerilme ve
✓ ✓
5.7.2 sehimler (sapmalar)
5.7.3 Yüklerin ve kuvvetlerin birleşimi ✓
5.7.4 Darbe faktörü ✓
5.8 Tamponlar
5.8.1 Kabin ve karşı ağırlık tamponları ✓ ✓ ✓ ✓ ✓
Kabin ve karşı ağırlık
5.8.2 ✓ ✓ ✓ ✓
tamponlarının stroku
5.9 Asansörün makinası ve ilgili donanımı
5.9.1 Genel hükümler ✓ ✓
Halatlı tahrikli asansörler ve
pozitif tahrikli asansörlerde ✓ ✓ ✓ ✓ ✓
5.9.2
Asansör makinası
Hidrolik asansörün makinası
✓ ✓ ✓ ✓ ✓
5.9.3
5.10 Elektrik montajları ve cihazları
5.10.1 Genel hükümler ✓ ✓ ✓ ✓ ✓
Güç beslemesi kontaktör

5.10.2 bağlantı uçları
Kontaktörler, kontaktör röleleri,
5.10.3 ✓ ✓ ✓
güvenlik devrelerinin bileşenleri

130
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

Çizelge 18’in devamı

Görsel Performans Çizimler/ Kullanıcı


Alt
Güvenlik gerekleri Ölçmec hesaplama
Madde muayenea kontrolü/ deneyb d bilgilerie

Elektrikli donanımın
✓ ✓ ✓ ✓
5.10.4 koruması
5.10.5 Ana anahtarlar (şalterler) ✓ ✓ ✓ ✓
5.10.6 Elektrik kablo tesisatı ✓ ✓
Aydınlatma ve soket
5.10.7 ✓ ✓ ✓ ✓
çıkışları
Aydınlatma ve soket
çıkışlarının besleme ✓ ✓ ✓ ✓
5.10.8
kontrolü
5.10.9 Topraklama koruması ✓ ✓
5.10.10 Elektriksel açıklama ✓ ✓ ✓
5.11 Elektrikli güvenlik tertibatı, arıza analizleri, elektrik arızalarına karşı koruma

Arıza analizleri, elektrik


✓ ✓ ✓ ✓
5.11.1 arızalarına karşı koruma
Elektrikli güvenlik
5.11.2 ✓ ✓ ✓ ✓
tertibatları
5.12 Kumandalar – Sınır güvenlik kesicileri - Öncelikler
Asansör çalışma
5.12.1 ✓ ✓ ✓ ✓ ✓
kumandası

5.12.2 Sınır güvenlik kesicileri ✓ ✓ ✓


Acil durum alarm tertibatı
5.12.3 ve çift yönlü haberleşme ✓ ✓ ✓ ✓ ✓
sistemi

5.12.4 Öncelikler ve sinyaller ✓ ✓ ✓ ✓ ✓

a Görsel muayene, tedarik edilen bileşenin görsel kontrolü gerekleri için lüzumlu teknik özellikleri doğrulmada
kullanılır.
b Bir performansın kontrolü/deneyi, gereklilikleri karşılayacak şekilde bunların fonksiyonlarının yerine getirilmesini
sağlayan özellikleri doğrulanır.
c Ölçümler, belirli sınırlar için gerekleri karşılayan vasıtalarla doğrulanır.
d Çizimler/hesaplamalar, gerekleri tedarik edilen bileşenlerin tasarım karakteristikleri karşıladığını doğrular.
e İlgili konu, talimat el kitabında veya işaretleme ile gösterildiği doğrulanır.

131
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

6.3 Asansör hizmete alınmadan önce yapılan muayene ve deneyler


Asansörler hizmete alınmadan önce Çizelge 18’ de belirtilen aşağıdaki belirli deneyler yapılmalıdır:

6.3.1 Frenleme sistemi (Madde 5.9.2.2)


Deney, aşağıdakileri doğrulamalıdır:

a) Elektromekanik fren, beyan yüküne ilave olarak % 25 fazla yüklü kabini, beyan hızıyla aşağı yönde hareket
halindeyken durdurabilmelidir. Bu durumda kabinin yavaşlama ivmesi, güvenlik tertibatının çalışması veya
tamponlara oturmasına neden olan ivmelerden büyük olmamalıdır.

b) Buna ilave olarak bir fren seti, yeterli frenleme etkinliğiyle çalışmadığı durumda aşağı yönde hareket eden
ve beyan yükü ile yüklü kabini yavaşlatabildiği uygulanabilir deneylerle doğrulanmalıdır (bk. Madde
5.9.2.2.2.1).

c) ( q 0,1 ) Q v e ( q 0,1 ) Q’ nın sınırları dâhilinde yüklü kabinde, frenin el ile devre dışı bırakılması (Madde
5.9.2.2.2.7); asansörün doğal hareketine neden olduğu veya bu amaçlara uygun (Madde 5.9.2.2.2.9 b))
tertibatların mevcut olduğu ve bu tertibatların çalışır olduğu doğrulanmalıdır.

Burada,

q Karşı ağırlık nedeniyle beyan yükünün karşı dengesinin miktarını gösteren denge faktörüdür ve

Q Beyan yüküdür.

6.3.2 Elektrik tesisatı montajı


Aşağıdaki deneyler, gerçekleştirilmelidir:

a) Görsel kontrol (örneğin, hasar, gevşek kablolar, tüm topraklama kablo bağlantıları),

b) HD 60364-6:2007, Madde 61.3.2 a) (Madde 5.10.9)’a göre kontaktörlerin koruma sürekliliği,

c) Değişik devrelerin direnç yalıtımının ölçümü (Madde 5.10.1.3). Bu ölçüm için tüm elektronik bileşenlerin
bağlantıları kesilmelidir,

d) HD 60364-6:2007, Madde 61.3.6 ve Madde 61.3.7’ ye göre besleme bağlantılarının otomatik kesilmesiyle
arızadan koruma (dolaylı temasa karşı koruma) için önlemlerin etkinliğinin doğrulanması.

6.3.3 Tahrik yeteneğinin kontrolü (Madde 5.5.3)


Tahrik yeteneğinin kontrolü, asansör kurulumuna uygun çok sert frenlemeli birkaç durdurma ile
gerçekleştirilmelidir. Her bir deneyde, kabinin tam durdurulması sağlanmalıdır.

Bu deney, aşağıdaki gibi yapılmalıdır:

a) Boş kabinle yukarı yönde seyir hareketinin en üst seviyesinde,

b) Beyan yükünün % 125’i ile yüklü kabinle aşağı yönde seyir hareketinin en alt seviyesinde.

Karşı ağırlık tampon/tamponlarla temas etmeli ve makine halat kayması oluşana kadar dönmeye devam etmeli
ve/veya kayma oluşmazsa bu kabin, yükselmemelidir. Montajı gerçekleştirenin belirttiği gibi dengenin olduğu
kontrol edilmelidir.

6.3.4 Kabin güvenlik tertibatı (Madde 5.6.2)


Deneyin amacı hizmete girmeden önce, montajın doğruluğunu tüm donanımın sağlandığını ve ayarlarının
doğruluğunu, kabini ve dekorasyonunu, güvenlik tertibatını, kılavuz raylar ve bunların yapıya tespitini kontrol
etmektir.

Bu deney, kabin aşağı inerken, aşağıdaki şartlar altında kabin üzerinde düzgün dağıtılan gerekli yükle birlikte
halatta kayma veya gevşeme oluşana kadar makina çalıştırılarak yapılmalıdır:

a) Ani frenlemeli güvenlik tertibatı:


132
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

Kabin, beyan hızında hareket etmeli ve aşağıdaki yüklemelerden biri ile yüklü olmalıdır:

1) Beyan yükü, Çizelge 6 (Madde 5.4.2.1)’ya karşılık geldiğinde beyan yüküyle veya

2) Hidrolik asansörlerde beyan yükü, Çizelge 6 (Madde 5.4.2.1)’da verilen değerden daha küçük olduğunda
Çizelge 6’ya karşılık geleni aşmayan yük hariç olmak üzere beyan yükünün % 125 ile.

b) Kademeli olarak devreye giren güvenlik tertibatı:

Halatlı tahrikli asansörlerde kabin, beyan yükünün % 125 ile yüklü olmalı ve beyan hızı veya daha az bir
hızda seyir hareketini yapmalıdır.

Pozitif tahrikli asansörlerde ve hidrolik asansörlerde beyan yükü Çizelge 6’ya (Madde 5.4.2.1) karşılık
geldiğinde, kabin beyan yükü ile yüklenmeli ve beyan hızında veya daha düşük bir hızda hareket seyrine
başlamalıdır.

Hidrolik asansörlerde beyan yükü, Çizelge 6 (Madde 5.4.2.1)’da verilen değerden daha küçük olduğunda,
Çizelge 6’ya karşılık geleni aşmayan yük hariç olmak üzere kabin, beyan yükünün % 125 ile yüklü olmalı
ve beyan hızı veya daha az bir hızda seyir hareketini yapmalıdır.

Deney beyan hızından daha küçük bir hızda yapıldığında imalatçı, askı tertibatı takılı olarak dinamik deneye
tabi tutulduğunda tip deneyine tabi tutulmuş kademeli güvenlik tertibatın davranışını gösteren eğrileri
sağlamalıdır.

Deney sonrasında, asansörün normal çalışmasında olumsuz bir etkisi olabilen herhangi bir bozulma
oluşmamalıdır. Sürtünen bileşen varsa değiştirilmelidir. Görsel kontrolün yeterli olduğu kabul edilir.

Güvenlik tertibatının devre dışı kalmasını kolaylaştırmak için deneyin, kabinin boşalmasına imkan vermesi için
kapıya ters olarak gerçekleştirilmesi tavsiye edilir.

6.3.5 Karşı ağırlık veya dengeleme ağırlığı güvenlik tertibatı (Madde 5.6.2)
Hizmete (servise) alınmadan önce yapılan deneyin hedefi, karşı ağırlık veya dengeleme ağırlığı, güvenlik
tertibatı, kılavuz raylar ve kılavuz rayların binaya bağlantılarından oluşan tüm donanımın montajının doğruluğu,
ayarın doğru yapıldığı ve sağlamlığının kontrol edilmesidir.

Deney, gereken yükün kabin zeminine eşit olarak dağıtıldığı ve karşı ağırlık veya dengeleme ağırlığı aşağı
yönde hareket ettiğinde ve aşağıdaki şartlarda yapılmalıdır. Makina, halatların kayması veya gevşemesi anına
kadar çalışmaya devam etmelidir:

a) Hız regülatörü veya güvenlik halatı ile devreye girmiş ani frenlemeli güvenlik tertibatı:

Bu deney, beyan hızında boş kabinle yapılmalıdır.

b) Kademeli olarak devreye giren güvenlik tertibatı:

Bu deney beyan hızında veya daha düşük hızda boş kabinle yapılmalıdır.

Deney beyan hızından daha küçük bir hızda yapıldığında, imalatçı, askı tertibatı takılı olarak dinamik
deneye tabi tutulduğunda karşı ağırlık veya dengeleme ağırlığında tip deneyine tabi tutulmuş kademeli
güvenlik tertibatın davranışını gösteren eğrileri sağlamalıdır.

Deney sonrası, asansörün normal çalışmasında oluşacak olumsuz bir etkisi olabilen herhangi bir bozulma
tespit edilmemelidir. Sürtünen bileşen varsa değiştirilmelidir. Görsel kontrolün yeterli olduğu kabul edilir.

6.3.6 Kenetlenme tertibatı (Madde 5.6.5)


a) Dinamik deney:

Deney, eşit dağıtılmış yükle aşağı yönde normal hızda asansör kabini hareket ederken enerji dağıtan
tampon üzerindeki ve kenetlenme tertibatı üstündeki kontaklar (Madde 5.6.5.7), varsa aşağı yön
vanalarının kapanmasını engellemek için kısa devrelenerek (köprülenerek) yapılmalıdır.
133
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

Kabin, beyan yükünün % 125 ile yüklenmiş olmalı ve her bir durakta kenetlenme tertibat yardımıyla
durdurulmalıdır.

Deney sonrası, asansörün normal çalışmasında olumsuz bir etkisi olabilen herhangi bir bozulma
oluşmamalıdır. Görsel kontrol, yeterli olduğu kabul edilir.

b) Tüm desteklerle kenetlenme/kenetlenmelerin devreye girmesinin ve hareket sırasında


kenetlenme/kenetlenmeler ile tüm destekler arasında yatay olarak ölçülmüş çalışma açıklığının görsel kontrolü
yapılmalıdır.

c) Tamponların stroku doğrulanmalıdır.

6.3.7 Tamponlar (Madde 5.8.1, Madde 5.8.2)


a) Enerji biriktiren tip tamponlar:

Bu deney şu şekilde yapılmalıdır: Beyan yükündeki kabin, tampon/tamponlar üzerine yerleştirilmeli, halatlar
gevşek olmalı veya hidrolik sistemdeki basınç acil durumda kullanılan el ile alçaltma butonuna basılarak
asgariye indirilmeli ve baskının teknik uygunluk belgesinde verilen şekillere karşılık geldiği kontrol
edilmelidir (bk. Ek B).

Not— Bu deney, asgari basınç tertibatını iptal etmek için veya asgari düşük basınç tertibatının ayarını geçici
değiştirmek için gerekli olabilir.

b) Enerji dağıtan tip tamponlar:

Bu deney şu şekilde yapılmalıdır: Karşı ağırlık ve kendi beyan yükü ile kabin, yavaşlamanın doğrulandığı
stroku azaltılmış tamponların kullanılması durumunda beyan hızında veya tamponların strokunun
hesaplandığı hızda tamponlarla temas etmelidir (Madde 5.8.2.2.2).

Deney sonrasında, asansörün normal çalışmasında olumsuz bir etkisi olabilen herhangi bir bozulma
oluşmamalıdır. Görsel kontrol, yeterli olduğu kabul edilir.

6.3.8 Boru kırılma vanası (Madde 5.6.3)


Asansör kabini eşit dağıtılmış yükle aşağı yönde, boru kırılma vanasının devreye girmesi için gerekli bir aşırı
hızla (Madde 5.6.3.1) hareket ederken bir sistem deneyi yapılmalıdır. Devreye girme hızının doğru ayarlandığı,
örneğin, imalatçının ayar diyagramlarıyla (bk. Ek B) kıyaslama yapılarak kontrol edilebilir.

Birden fazla boru kırılma vanasının birbiri ile bağlantılı olduğu asansörlerde, vanaların aynı anda kapandığı,
kabin zeminindeki eğim (Madde 5.6.3.4) ölçülerek kontrol edilmelidir.

6.3.9 Debi kısıtlayıcı/tek yönlü debi kısıtlayıcı (Madde 5.6.4)


Azami hız vazami , vd + 0,30 m/s ‘yi aşmadığının kontrolü:

— Ölçümle yapılmalıdır veya

p
— Şu formülün kullanılmasıyla yapılmalıdır: v  v
azami t p p
t
Burada:

p Tam yük basıncıdır (Mpa),

pt Beyan yükü ile yüklü kabinin aşağı yöndeki hareketinde ölçülen basınç (Mpa).
Gerekirse sürtünmenin neden olduğu basınç kayıpları hesapta göz önüne alınmalıdır,

vazami Hidrolik sistemde bir patlama olduğu zaman meydana gelen en büyük hızıdır (m/s);

vt Beyan yükü ile yüklü kabinin aşağı yöndeki hareketinde ölçülen hızıdır (m/s).

134
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

6.3.10 Basınç deneyi


Geri dönüşsüz vana ile hidrolik kaldırma ünitesi arasındaki hidrolik sisteme, tam yük basıncının % 200’ü bir
basınç uygulanır. Bundan sonra 5 dakika süre ile sistemde basınç düşmesi ve hidrolik kaçağı olup olmadığı
gözlenir (muhtemel sıcaklık değişimlerinin hidrolik sıvısı üzerine etkisi göz önüne alınmalıdır).

Bu deneyden sonra, hidrolik sistemin bütünlüğünün korunduğu aşağıdaki şekilde görsel muayene edilerek
tespit edilmelidir:

Bu deney, serbest düşmeye karşı tertibatın deneyinden sonra (Madde 5.6) yapılmalı ve kontrolsüz hareketten
koruma tertibatlarını içeren tüm hidrolik elemanlar dahil edilmelidir.

6.3.11 Yukarı yönde hareket eden kabinin aşırı hızlanmasına karşı koruma tertibatları
(Madde 5.6.6)
Bu deney, boş kabin beyan hızından daha küçük olmayan hızda yukarı çıkarken, sadece frenleme için bu
tertibat kullanılarak yapılmalıdır.

6.3.12 Duraklarda ve seviyeleme doğruluğunda kabinin durdurulması (Madde


5.12.1.1.4)
Kabinin durma doğruluğu, tüm duraklarda ve ara katların her iki yönünde, Madde 5.12.1.1.4’e uygunluğu
sağlanacak şekilde doğrulanmalıdır.

Yükleme ve boşaltma şartları altında, kabinin Madde 5.12.1.1.4’te belirtilen seviyeleme doğruluğunu muhafaza
edip etmediği doğrulanmalıdır. Bu doğrulama, en çok tercih edilen katta gerçekleştirilmelidir.

6.3.13 Kontrolsüz kabin hareketine karşı koruma (Madde 5.6.7)


Bu deneyin hedefi, hizmete girmeden önce, algılama ve durdurma elemanlarının kontrolünün
gerçekleştirilmesidir.

Deney–gerekleri: Asansörün durdurulmasıyla ilgili yapılan deneylerde, durdurma elemanı olarak sadece
Madde 5.6.7’de tanımlanan vasıtalar kullanılmalıdır. Deney:

 Tip incelemesinin gerektirdiği şekilde tertibatların durdurma elemanın, devreye girdiğinin doğrulanmasını
içermeli,

 Önceden ayarlanmış bir hızla (muayene hızı vb.) yukarı yönde ve kuyunun üst kısmında boş kabinin
(örneğin, bir kattan en üst duraktan) ve aşağı yönde kuyunun alt kısmında tamamen yüklü kabinin (örneğin,
bir kattan en alt duraktan) hareket ettirilmesiyle yapılmalıdır (örneğin tip deneyi sırasında tanımlandığı gibi).

Bu deney, tip incelemesinde tanımlandığı gibi kontrolsüz hareket mesafesinin Madde 5.6.7.5’te verilen değeri
aşmayacağını doğrulamalıdır.

Vasıtalar otomatik izlemeyi (Madde 5.6.7.3) gerektirirse, bunun fonksiyonu kontrol edilmelidir.

Not— Tertibatların durdurma elemanı, durak katlarında bulunan elemanları içerirse, ilgili her bir kat için bu
deneyin tekrar edilmesi gerekli olabilir.

6.3.14 Düşmeye/kesilmeye karşı koruma (Madde 5.3.9.3.4)


Kilit açılma bölgesinin dışındaki kabinin (bk. Madde 5.3.8.1) 100 mm aralıkla açık tutulan durak kapısının
serbest bırakılması halinde serbest bırakılan durak kapısının kapandığı ve kilitlendiğinin kontrolü yapılmalıdır.

7 Kullanım için bilgileri


7.1 Genel
Dokümantasyon, bir kullanma talimatı el kitabı ve bir kayıt defterinden oluşmalıdır.

135
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

7.2 Kullanma talimatı el kitabı

7.2.1 Genel
İmalatçı/montajı gerçekleştirenin, kullanma talimatı el kitabını vermelidir.

7.2.2 Normal kullanım


Kullanma talimatı el kitabı, asansörün normal kullanımı ve kurtarma çalışması ile ilgili EN 13015’te belirtilen
gerekli bilgileri ve aşağıda belirtilen hususları kapsamalıdır:

a) Makina ve makara dairesinin kapılarının kilitli tutulmasını,


b) Güvenli yükleme ve boşaltmayı,
c) Asansör kuyusunun kısmi mahfazalı olması durumunda alınacak tedbirleri (Madde 5.2.5.2.3 e)),
d) Yetkili bakım personelinin müdahalesini gerektiren olayları,
e) Muayene ve bakım için kabin çatısında ve kuyu boşluğunda müsaade edilen personel sayısını,
f) Güncellenmiş kayıt defterinin saklanılmasını,
g) Varsa özel aletlerin kullanımı ve yerleştirilmesini (bk. Madde 7.2.3)
h) Acil durumda kilit açma anahtarının kullanımı, etkin tekrar kilitlenmeye müteakip olmayan bir kilit
açılmasından dolayı oluşabilen kazalardan korunmak için alınacak başlıca önlemlerin detaylandırılmasını.
Bu anahtar, asansörün montajı yerinde hazır bulunmalı ve sadece yetkili kişiler için ulaşabilir olmalıdır.

Acil durumda kilit açma anahtarı, bu anahtarın kullanılması ile ilgili olabilecek tehlikelere ve kapatıldıktan
sonra kapının kilitlendiğinden emin olunması gerektiğine dikkat çeken bir etikete sahip olmalıdır.

i) Kurtarma çalışması: Özellikle frenin serbest bırakılması, yukarı çıkan kabini aşırı hızdan koruma tertibatları,
kontrolsüz kabin hareketinden koruma tertibatları, boru kırılma vanası ve güvenlik tertibatı, varsa özel aletlerin
tanımlanması dâhil konularda detaylı talimatlar verilmelidir.

7.2.3 Bakım
Kullanma talimatı el kitabı, EN 13015’e uygun olmalıdır.

Özel aletlerin tanımlanması ve kullanımı hakkında bilgileri vermelidir.

Sentetik malzemelerden yapılan enerji biriktiren tip tamponlar, imalatçı tarafından verilen ömrü ile ilgili
talimatlar periyodik olarak kontrol edilmelidir (bk. EN 81-50:2014, Madde 5.5.1 c) ve Madde 5.5.4 i)).

7.2.4 Kontroller ve deneyler


Kullanma talimatı el kitabı, aşağıdakiler ile ilgili olarak gerekli bilgiyi içermelidir:

a) Periyodik kontroller:

Periyodik kontroller ve deneyler, asansörün piyasada yer almasından sonra iyi şartlarda olduğunu
doğrulamak için asansör üzerinde yapıldığında, bu periyodik kontroller ve deneyler, Ek C’ye uygun olarak
yapılmalı ve kayıt defterinde işlenmelidir.

b) Herhangi bir özel gerekler.

7.3 Kayıt defteri

7.3.1 İmalatçı tarafından belirlenmiş olanlar dâhil yapısal değişikliklerden ve kazalardan ve periyodik
kontrollerden sonra gerçekleştirilen işlemlerle ilgili bilgilerin kayıt edildiği bir kayıt defteri bulunmalıdır.

7.3.2 Asansörün temel karakteristikleri, kayıt defterinde bulunmalıdır. Bu kayıt defteri veya dosya,
aşağıdakileri içermelidir:

a) Aşağıda belirtilen bilgileri içeren bir teknik bölüm:

136
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

1) Asansörün hizmete başladığı tarih,

2) Asansörün temel karakteristikleri,

3) Halatların ve/veya zincirlerin karakteristikleri,

4) Uygunluk doğrulaması gerektiren (Ek B) parçaların karakteristikleri,

5) Binada kurulum planları,

6) Elektrikle ilgili şematik diyagramları,

Elektrikle ilgili şematik diyagramları; güvenlik konularının tam anlaşılması ve IEC 60617- DB sembollerin
kullanımı için devreleri sınırlamış olabilir. IEC 60617-DB’de gösterilmeyen herhangi bir grafik sembolü,
ayrı ayrı gösterilmeli ve diyagram üzerinde veya ilave belgelerde tanımlanmış olmalıdır. Bu sembol ve
bileşenlerin ve tertibatın tanımlanması, tüm belgelerin geneline ve asansöre uygun olmalıdır.

Sembollerle birlikte kullanılan kısaltmalar, bir tarifler vasıtasıyla açıklanmalıdır.

Elektrikle ilgili şematik diyagramları, çeşitli alternatiflere sahipse, örneğin, uygulanabilir alternatif
yöntemler gibi geçerli olan alternatifleri göstermelidir.

7) Hidrolik devre diyagramları (ISO 1219-1’de kullanılan semboller),

Bu devre diyagramları, güvenlik konularının tam genel anlaşılması için devreleri sınırlamış olabilir.
Sembollerle birlikte kullanılan kısaltmalar, bir tarifler vasıtasıyla açıklanmalıdır.

8) Tam yük basıncı,

9) Hidrolik sıvının karakteristiği veya tipi,

10) Her bir elektrik güç beslemesinin karakteristikleri:

— Beyan gerilimi, fazların ve frekansın sayısal değeri (A.C ise),

— Tam yük akımı,

— Güç beslemesi bağlantı uçlarındaki kısa devre dayanım değeri,

b) Kontrol ve muayene raporlarının tarihli suretinin kopyalarını muhafaza etmek için tasarlanmış bir bölüm.

Bu kayıt defteri veya dosya, aşağıdaki hususlar kaydedilmeli asansörün kullanım ömrü boyunca saklanmalıdır.

1) Asansördeki önemli yapısal değişiklikler (Ek C);

2) Halat veya önemli parçaların değiştirilmesi,

3) Kazalar.

Bu kayıt defteri veya dosya, bakım görevlileri ve periyodik kontrollerden ve deneylerden sorumlu kişi ve
organizasyon için hazır bulundurulmalıdır.

137
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

Ek A
(Zorunlu hükümler)
Elektrikli güvenlik tertibatının listesi

Çizelge A.1 — Elektrikli güvenlik tertibatının listesi

Madde Kontrol edilen tertibat A sgari


SIL
5.2.1.5.1 a) Kuyu boşluğunda durdurma tertibatı 3
5.2.1.5.2 c) Makara dairesinde durdurma tertibatı 3
5.2.2.4 Kuyu boşluğu merdivenin muhafaza konumunun kontrolü 1
5.2.3.3 Giriş ve acil durum kapılarının ve muayene kapılarının kapanma konumunun kontrolü 2

5.2.5.3.1 c) Kabin kapsının kilitlenme kontrolü 2


5.2.6.4.3.1 b) Mekanik tertibatın devre dışı konumunun kontrolü 3
5.2.6.4.3.3 e) Muayene kapıları veya kapaklarının kilitlenmiş konumunun kontrolü 2
5.2.6.4.4.1 d) Kuyu boşluğu erişimine imkân veren her hangi bir kapı açılmasının kontrolü 2

5.2.6.4.4.1 e) Mekanik tertibatın devre dışı konumunun kontrolü 3

5.2.6.4.4.1 f) Mekanik tertibatın devrede olma konumunun kontrolü 3


5.2.6.4.5.4 a) Çalışma platformunun geri çekilmiş konumunun kontrolü 3
5.2.6.4.5.5 b) Hareketli durdurucuların geri çekilmiş konumunun kontrolü 3
5.2.6.4.5.5 c) Hareketli durdurucuların ileri itilmiş konumunun kontrolü 3
5.3.9.1 Durak kapısı kilitlenme tertibatının kilitlenmiş konumunda kontrolü 3
5.3.9.4.1 Durak kapısının kapalı konumunun kontrolü 3
5.3.11.2 Kilitsiz panellerin kapalı konumunun kontrolü 3
5.3.13.2 Kabin kapısının kapalı konumunun kontrolü 3
5.4.6.3.2 Kabinde acil durum küçük kapağının ve kapısının kilitlenme kontrolü 2
5.4.8 b) Kabin çatısında durdurma tertibatı 3
5.5.3 c) 2) Kabin veya karşı ağırlığın yükselme kontrolü 1
5.5.5.3 a) İki halat veya iki zincir tipi askı tertibatı durumunda bir halat veya zincirdeki göreceli
anormal uzama kontrolü 1
5.5.5.3 b) Pozitif ve hidrolik asansörlerde gevşek halat ve gevşek zincirin kontrolü 2
5.5.6.2. f) Dengeleme halatlarında gergi kontrolü 3

5.5.6.1 c) Gergi tertibatının kontrolü 3


5.6.2.1.5 Kabin güvenlik tertibatının devre dışı konumunda kontrolü 1
5.6.2.2.1.6 a) Hız aşımı tespiti 2
5.6.2.2.1.6 b) Hız regülatörünün devre dışılığının kontrolü 3
5.6.2.2.1.6 c) Hız regülatörü halatında gergi kontrolü 3
5.6.2.2.3 e) Güvenlik halatının kopma veya gevşekliğinin kontrolü 3
5.6.2.2.4.2 h) Devreye alma manivelasının geri çekilme kontrolü 2

138
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

Çizelge A.1’in devamı

Madde Kontrol edilen tertibat A sgari SIL

5.6.5.9 Kenetlenme tertibatın geri çekilme konumu kontrolü 1


5.6.5.10 Kenetlenme tertibat ile birlikte kullanılan enerji dağıtan tamponların normal ileri 3
konumuna tekrar dönmesinin kontrolü

5.6.6.5 Yukarı çıkan kabinin aşırı hızdan koruma tertibatlarının kontrolü 2


5.6.7.7. Açık kapılı kabinlerin kontrolsüz hareketinin tespiti 2
5.6.7.8 Açık kapı korumalı kabinin kontrolsüz hareketinin etkinliği kontrolü 1
5.8.2.2.4 Tamponların normal ileri konumuna tekrar dönmesinin kontrolü 3
5.9.2.3.1 a) 3) Sökülebilir volanın konum kontrolü 1
5.10.5.2 Devre kesici kontaktör vasıtasıyla ana anahtarın kontrolü 2
5.12.1.3 Azaltılmış stroklu tamponlar durumunda geri çekilme kontrolü 3
5.12.1.4 a) Seviyeleme, otomatik seviyeleme ve ilk çalışma kontrolü 2
5.12.1.5.1.2 a) Muayene çalışma anahtarı 3
5.12.1.5.2.3 b) Muayene çalışmayla birlikte bas butonu kontrolü 1
5.12.1.6.1 Acil durumda elektrikli çalışma anahtarı 3
5.12.1.8.2 Durak ve kabin kontakları için devre dışı bırakma tertibatı 3
5.12.1.11.1 d) Muayene çalışması ile durdurma tertibatı 3
5.12.1.11.1 e) Asansör makinasında durdurma tertibatı 3
5.12.1.11.1 f) Deneyler ve acil durum çalışması panelinde durdurma tertibatı 3
5.12.2.2.3 Kabin konum iletimi tertibatındaki gergi kontrolü ( sınır güvenlik kesicileri)
1
5.12.2.2.4 Piston konum iletimi tertibatındaki gergi kontrolü ( sınır güvenlik kesicileri)
1
5.12.2.3.1 b) Sınır güvenlik kesicileri 1

Not— SIL seviyesi, sadece Madde 5.11.2.6’da tanımlanan PESSRAL ile ilgilidir

139
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

Ek B
(Bilgi için)
Teknik uygunluk dosyası

Teknik dosya, uygunluk değerlendirme prosedürü için gerekli olabilen aşağıdaki bilgileri içermelidir:

— Asansör imalatçısının/montajını gerçekleştirenin ismi ve adresi,

— Asansörün kontrole tabi tutulduğu yerin detayları,

— Asansörün genel bir tarifi (karakteristikler, yük, hız, yükselme, durmalar, vb.),

— Tasarım ve imalat resimleri ve/veya diyagramları (mekanik/elektrik/hidrolik).

Not— Tasarım ve çalışmanın anlaşılması için çizimler ve diyagramlar

— Asansörde kullanılan güvenlik bileşenlerinin tip inceleme sertifikalarının birer sureti. Ayrıca EN 81-50’ye
bakılmalıdır.

— Uygulanabilirse aşağıdakilerin sertifikaları ve/veya raporları:

— Halatlar veya zincirler,


— Cam paneller,
— Kapı darbe deneyi,
— Kapı yanma deneyi,

— İmalatçısı veya altyüklenicisi tarafından yapılan tüm deneylerin sonuçları veya yapılan hesaplara ilişkin
raporlar:

— Örneğin, halatlı tahrik, kılavuz rayları, hidrolik hesaplamaları.

—Asansörün kullanma talimatı el kitabının bir sureti:

— Planlar ve diyagramlar,

Not— Normal kullanımın, bakımın, onarımın, periyodik muayenelerin ve kurtarma çalışmalarının


gerçekleştirilmesi için planlar ve diyagramlar.

— Asansör kullanımı için talimatlar,

— Bakım talimatları (bk. EN 13015);

— Acil durum prosedürleri,

— Periyodik muayeneler için imalatçı gerekleri,

Not— Ulusal düzenlemeleri içermez.

— Kayıt defteri.

Not— Tamirler ve uygunsa periyodik kontrolleri kayıt etmek için bir kayıt defteri.

140
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

Ek C
(Bilgi için)
Periyodik kontroller ve deneyler, önemli bir yapısal değişiklik veya bir
kaza sonrasında kontroller ve deneyler
C.1 Periyodik kontroller ve deneyler
Periyodik olarak yapılan muayene ve deneyler, asansör hizmete alınmadan önce yapılan muayene ve
deneylerden daha kapsamlı olmamalıdır.

Periyodik deneyler, tekrarlamadan kaynaklanan aşırı yıpranma veya asansörün güvenliğini azaltacak
gerilmelere sebep olmamalıdır. Bu durum özellikle güvenlik tertibatı ve tamponlar gibi elemanlar için geçerlidir.
Bu bileşenler üzerinde deneylerin yapılması gerekiyorsa, bu deneyin kabin boşken ve düşük hızlarda
yapılmalıdır.

Bu bileşenlerin (normal işletmede devreye girmeyen) periyodik deneylerini uygulamakla görevli kişi deney
sonrası bunların hâlâ çalışabilir durumda olduklarından emin olmalıdır.

Raporun bir sureti asansör teknik dosyasında Madde 7.3.2 b)’de belirtilen bölüme konulmalıdır.

C.2 Önemli bir yapısal değişiklik veya bir kazadan sonra yapılması gereken
kontroller ve deneyler
Önemli yapısal değişiklikler ve kazalar, asansörün kayıt veya teknik dosyasında Madde 7.3.2 b)’de belirtilen
ilgili bölüme kaydedilmelidir.

Özellikle aşağıdaki hususlar önemli yapısal değişiklik olarak kabul edilir:

a) Aşağıda belirtilenlerin değiştirilmesi:

— Beyan hızı,
— Beyan yükü,
— Kabin kütlesi,
— Hareket seyir mesafesi.
b) Aşağıda belirtilenlerin değiştirilmesi veya yerine yenisinin monte edilmesi:

— Kilitleme tertibatı tipi (kilitleme tertibatının aynı cins bir kilitleme tertibatıyla değiştirilmesi önemli bir
yapısal değişiklik olarak mütalâa edilmez) (Madde 5.3.9.1 ve Madde 5.3.9.2),
— Kumanda sistemi,
— Kılavuz ray veya kılavuz ray tipi (Madde 5.7),
— Kapı tipi (veya bir ya da birden fazla sayıda durak veya kabin kapısının ilave edilmesi) (Madde 5.3),
— Makina veya tahrik kasnağı (Madde 5.9.2),
— Hız regülatörü (Madde 5.6.2.2.1),
— Yukarı yönde hareket eden kabinin aşırı hızlanmasına karşı koruma tertibatları (Madde 5.6.6),
— Tamponlar (Madde 5.8),
— Güvenlik tertibatı (Madde 5.6.2.1),
— Kabinin kontrolsüz hareket etmesinden koruma (Madde 5.6.7),
— Kabinin durdurulması için mekanik kenetlenme tertibatı (Madde 5.6.5),
— Hidrolik kaldırma ünitesi (Madde 5.9.3.2),
— Basınç tahliye vanası (Madde 5.9.3.5.3),

141
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

— Boru kırılma vanası (Madde 5.6.3),

— Debi kısıtlayıcı/bir yollu debi kısıtlayıcı (Madde 5.6.4),

— Kabin hareketini önlemek için mekanik tertibatı (Madde 5.2.6.4.3.1),

— Kabini durdurma için mekanik tertibatı (Madde 5.2.6.4.4.1)

— Platform (Madde 5.2.6.4.5),

— Kabini bloke etme veya hareketli durdurucular için mekanik tertibat (Madde 5.2.6.4.5.2),

— Acil durum müdahalesi ve deney çalışmaları için tertibat (Madde 5.2.6.6).

142
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

Ek D
(Bilgi için)

Makina alanları – Giriş

Açıklama
1 Kapılar ve kapaklar (Madde 5.2.3) A Madde 5.2.6.4.3
2 Makina alanları (Madde 5.2.6) B Madde 5.2.6.4.5
3 Giriş (Madde 5.2.2) C Madde 5.2.6.4.6
D Madde 5.2.6.4.4
E Madde 5.2.6.6
F Madde 5.2.6.5
A Madde 5.2.6.4.3
B Madde 5.2.6.4.5
C Madde 5.2.6.4.6

Şekil D.1 – Makina alanları - Giriş (Madde 5.2.2)

143
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

Ek E
(Bilgi için)
Bina ara yüzleri

E.1 Genel hükümler


Bina yapısı, asansör donanımı nedeniyle maruz kalınan yüklere ve kuvvetlere dayanacak şekilde inşa edilmiş
olmalıdır. Özellikli uygulamalar için bu standardda farklı bir şekilde belirtilmemişse, bu yükler ve kuvvetler:

— Statik kütlelerden kaynaklanan değerlerdir ve

— Hareketli kütlelerden ve bunların acil durum müdahalelerinden oluşan değerlerdir. Bu dinamik etki, 2
faktörüyle temsil edilmektedir.

E.2 Kılavuz rayları destekleri


Asansörün kılavuz rayları, bunların bağlandığı bina yapısının hareket etkilerini asgariye indirecek şekilde
desteklenmiş olması önemlidir.

Beton, tuğla veya briketten yapılan bina inşaatları dikkate alındığında, kılavuzu destekleyen kılavuz ray
konsolları, kuyu duvarlarının hareketi nedeniyle oluşan yerinde oynamalara maruz kalmayacağı kabul
edilebilir (baskıdan farklı, bk. Madde 5.7).

Bununla birlikte, çelik çubuklar ile veya ahşap çerçevelerle yapılan bağlantı tertibatlarıyla kılavuz konsollarının
bina yüzeyine bağlandığı durumda kabin nedeniyle, kılavuzlar veya kılavuz konsolları üzerine uygulanan yük
sebebiyle bu yapıdan bir sehim (sapma) oluşabilir. Buna ilave olarak, rüzgâr ve kar yükleri, vb. dış kuvvetler
nedeniyle asansör destekleme yapısında hareket görülebilir.

Bu çubuklar veya çerçevelerin herhangi bir sehimi (sapması), Madde 5.7’de gerekli olan hesaplamalarda
dikkate alınmalıdır.

Güvenlik tertibatı, vb.nin güvenlik nedeniyle devreye girmesi, kılavuz raylarının toplam müsaade edilebilir
sehimi (sapması); bina yüzeyinin eğimli olması nedeniyle kılavuz raylarının yerinde oynamasını ve kabin
tarafından kılavuz üzerine uygulanan yük nedeniyle bunun kendi kendine sapmasını içermelidir.

Bu nedenle, bu destekleme yapılarını tasarlayan ve imalatını yapan sorumluların, asansör tedarikçisiyle tüm
yük şartlarında bu yapıların uygun olduğunu garanti etmesi için iletişime geçmeleri önemlidir.

E.3 Kabin, kuyu ve makina dairelerinin havalandırılması

E.3.1 Genel
Madde 0.4.2’ye, Madde 0.4.17’ye ve Madde 0.4.18’ye bakılmalıdır.

Kuyunun ve makina dairelerinin uygun bir şekilde havalandırılması için gerekler, özel bir şekilde ya da
makinanın montajının yapıldığı yer veya insanların toplandığı (eğlence, çalışma ve vb. için) tüm bina
alanlarını kapsayacak genel gerekler şeklinde yerel bina düzenlemeleri içinde genellikle bulunur. Bu standard
gibi; kuyu ve makina dairesi, genellikle toplam bina çevre kompleksinin ve daha büyük bir şeyin bölümü
olduğunda bu tür alanları havalandırmak için özel gerekler konusunda tam kılavuz bilgileri sağlayamaz.

Bu kılavuz bilgilerin ulusal düzenlemeler içinde verilmesi, bu ulusal gereklerle bu standardın çakışmasına
neden olur.

Bununla birlikte, bazı genel kılavuz bilgileri verilebilir.

E.3.2 Kuyu ve kabinin havalandırılması


Asansöre binen kişilerin güvenliği ve konforu, kabinde/kuyuda mahsur kalabilenler veya kuyuda yapılan bir
çalışma; aşağıdaki bir çok faktörlere bağlı olarak katlar arasında kabinin durdurulmasına neden olabilir.
— Tamamen tek başına bulunulan (bekleme yapılan) yerin veya binanın bir bölümü olarak kuyunun ortam
sıcaklığı,

144
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

— Doğrudan güneş ışığına maruz kalma,

— Uçucu organik bileşenler, CO2, hava kalitesi,

— Kuyuya taze havaya giriş,

— Kuyu boyutu, kesit alanında ve yüksekliğinde,

— Durak kapılarının sayısı, boyutu, çevre boşluğu ve yerleşkesi,

— Montajı yapılmış donanımdan yayılması beklenen ısı miktarı,

— BYS (bina yönetim sistemi) ile ilgili ve asansörün yangınla mücadele ve duman tahliye planı,

— Nem, toz ve kokular (duman)

— Hava debisi (ısıtma/soğutma) ve binaya uygulanan bina enerji tasarrufu teknolojisi,

— Bina girişinin ve kuyunun hava sızdırmazlığı.

Kabin, müsaade edilen azami kişi sayısına yeterli hava debisini sağlamak için yeterli havalandırma
kanallarıyla donatılmalıdır (Madde 5.4.9).

Asansörün normal çalışma ve bakımı sırasında, durak kapısı etrafındaki boşluklar, bu kapıların
açılması/kapanması ve kuyu içerisinde hareket eden asansörün pompa etkisi; merdivenler, lobiler ve kuyu
arasında insanların ihtiyacı nedeniyle gerekli olan hava değişimini sağlamak için yeterli olabilir.

Bununla birlikte, teknik ihtiyaçlar için ve insan ihtiyaçları ile ilgili bazı durumlarda, kuyu ve bina girişinin hava
sızdırmazlığı, çevresel şartlar, özellikle daha yüksek ortam sıcaklığı, ışınım, nem, hava kalitesi; sürekli olan
bir ihtiyacı veya havalandırma kanalı/kanaları talebi ve/veya cebri havalandırma ve/veya taze hava girişi
(bunların birleşimi olan) konusunda bir ihtiyacı netice verecektir. Bu, egzoz dumanın tehlikeli olabildiği motorlu
araçlardaki gibi belli öğelerin taşınmasında ayrıca gerekli olabilir. Vaka dayanağıyla bir durum hakkında karar
verilmiş olabilir.

Ayrıca, kabinin uzun süre durdurulması (normal ve kazara olabilen şartlar dikkate alınarak) durumunda,
yeterli havalandırma da sağlanmalıdır.

Özellikle enerji verimliliği tasarımı ve teknolojisinin mevcut olması durumunda bu binalarda (yeni ve yenileme
durumunda) gerekli dikkat gösterilmelidir.

Kuyularda, binanın diğer alanlarının havalandırılması için gerekli vasıtaların kullanılması uygun değildir.

Bazı durumda bu; sanayi bölgeleri veya yer altında kabinin durması gibi, kuyu boyunca tehlikeli gazların çekişi
kabini kullanan insanlara son derece tehlikeli ilave bir riske neden olabilir. Bu değerlendirmelerde, binanın
diğer alanlarından oluşan kirli hava, kuyu havalandırılmasında kullanılmamalıdır.

Kuyu, yangınla mücadele planın bir parçası olduğunda özel tedbir alınması gereklidir.

Bu durumda gerekli tavsiye, bu tür donanımlarda uzmanlaşmış kişilerden veya yerel bina ve yangınla
mücadele düzenlemelerinden alınmalıdır.

Binanın bir bölümü olarak tüm tesis edilen asansörlerde havalandırma ihtiyacı olup olmadığı/bulunduğunu bina
veya inşaat üzerinde çalışma konusunda sorumlu personelin karar vermesine imkan vermek için, asansör
montajını gerçekleştiren; yapılacak bina tasarımının uygun olması ve hesaplamaların doğru yapılmasına
imkan verilmesi için gerekli bilgiyi vermelidir. Başka bir ifade ile onlar; havalandırma için gerekli gerçek bilgileri
birbirlerine vermeyi sürdürmeli ve diğer taraftan bina içerisindeki asansörün uygun çalışmasını ve güvenli
kullanımını ve bakımını sağlamak için uygun tedbirleri almalıdır.

E.3.3 Makina dairesinin havalandırılması


Makina dairesinin havalandırılması, bu alanlarda montajı yapılmış donanım ve mühendis için uygun bir
çalışma ortamı sağlayacak şekilde yapılmalıdır.
145
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

Bunun gerçekleşmesi için, makina dairesi ortam sıcaklığı, varsayılan şekilde muhafaza edilmelidir (bk. Madde
0.4.17). Buna ilave olarak örneğin, yoğuşma gibi teknik problemlerden kaçınmak için nem ve hava kalitesi ile
ilgili gerekli tedbir alınmalıdır.

İstenilen sıcaklıkları sağlamada bir arıza oluşması, sıcaklıkların istenilen seviyeye geri dönme zamanına kadar
asansörün otomatik bir şekilde kendi kendini devre dışı bırakmasına neden olabilir.

Binanın bir bölümü olarak bu makina dairelerinde havalandırma ihtiyacı olup olmadığı/söz konusu bina veya
inşaattan sorumlu personelin karar vermesine imkan vermek için, asansör montajını gerçekleştiren; yapılacak
bina tasarımının uygun olması ve hesaplamaların doğru yapılmasına imkan verilmesi için gerekli bilgiyi
vermelidir. Başka bir ifade ile onlar; havalandırma için gerekli gerçek bilgileri birbirlerine vermeyi sürdürmeli
ve diğer taraftan bina içerisindeki asansörün uygun çalışmasını ve güvenli kullanımını ve bakımını sağlamak
için uygun tedbirleri almalıdırlar.

146
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

Ek F
(zorunlu hükümler)

Kuyu boşluğuna erişim için taşınabilir merdiven


F.1 Kuyu boşluğuna erişim için kullanılan taşınabilir merdiven tipleri
Kuyu boşluğuna erişim için aşağıda belirtilen taşınabilir merdiven tipleri, asansörün kuyu boşluğuna erişim ve
çıkış için kullanılabilir (bk. Şekil F.1).

a) Kullanım ve muhafaza gibi her iki amaç için bir tek konumda yukarı dik duran sabitlenmiş bir merdiven (tip
1) veya

b) Kullanım için bir konumu ve muhafaza için diğer konumu olan iki konumda yukarı dik duran sabitlenmiş
geri çekilebilir (tip 2a) taşınabilir merdiven. Bu kullanım konumu, bir kişinin basamak üzerine ağırlığıyla
bulunduğunda elde edilir veya

c) Muhafaza konumunda dik duran ve onun alt kısmının yatay kaymasıyla kullanma konumuna el ile getirilen
geri çekilebilir taşınabilir merdiven (tip 2b) veya

d) Muhafaza konumunda dik duran ve eğimli konumlu kullanıma el ile getirilen taşınabilir merdiven (tip 3a)
veya

e) Muhafaza konumunda dik duran ve eğimli konumlu kullanıma el ile getirilen kuyu boşluğu zemininde yatık
vaziyette bulunan taşınabilir merdiven (tip 3b) veya

f) Kuyu boşluğunda muhafaza edilen ve bu durumda konumlandırılan ve durak kapısı eşiğinde asılmış
katlanabilir (açılır kapanır) merdiven (tip 4).

F.2 Genel hükümler

F.2.1 Bir asansör tesisi tasarımlanırken (bk. Madde F.1) kuyu boşluğu tipine göre seçilen taşınabilir merdiven,
kuyudan sökülemeyecek şekilde olmalı veya diğer amaçlar için kullanılmayacak şekilde kuyu boşluğunda kalıcı
olarak muhafaza edilmelidir.

F.2.2 Taşınabilir merdiven:

a) 1500 N kütlesinde olan bir kişinin ağırlığına dayanabilmelidir,

b) Alüminyum veya çelikten yapılmalıdır. Çelik durumunda, korozyona karşı koruma uygulanmalıdır.
Ahşaptan yapılmış taşınabilir merdiven kullanılmamalıdır.

F.2.3 Kullanım konumunda taşınabilir merdivenin uzunluğu, uygun el tutamakları, durak eşiği seviyesinden
dikey olarak asgari 1,10 m yükseklikte olmalıdır.

F.3 Taşınabilir merdivenin dikmeleri ve basamakları

F.3.1 Taşınabilir merdiven dikmeleri


Taşınabilir merdiven dikmelerinin kesit alanı, aşağıdaki şekilde olmalıdır:

a) Kolay ve güvenli tutuş kavraması için genişliği, 35 mm’yi aşmamalı ve 100 mm derinlikte olmalıdır ve

b) EN 131-2:2010+A1:2012, Madde 5’te belirtilen mekanik dayanım deneyleri yerine getirilmelidir.

F.3.2 Taşınabilir merdiven basamakları


Taşınabilir merdiven basamakları, aşağıdaki gerekleri yerine getirmelidir:

a) Taşınabilir merdivenin basamaklarının net genişliği, asgari 280 mm olmalıdır,


147
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

b) Basamak aralıkları, 250 mm ve 300 mm arasında eşit aralıklı olmalıdır,

c) Taşınabilir merdiven basamaklarının kesit alanı; asgari 25 mm ve azami 35 mm düz basamağa veya
çapa sahip dairesel veya çokgen (kare veya 4 kenardan fazla) olmalıdır,

d) Basamak yüzey şartları, kayma önleyici, örneğin profil şekilli yüzey veya özel dayanımlı kayma
kaplama olmalıdır.

F.4 Sabitlenmeyen tip taşınabilir merdivenler için özel hükümler


Hareketli ve katlanabilir taşınabilir merdivenler (tip 3 ve tip 4) için aşağıdakiler uygulanır:

a) Taşınabilir merdivenin azami ağırlığı, durak eşiğinden bunun kolayca ve güvenli bulunması ve
taşınmasına müsaade etmek için 15 kg’ı aşmamalıdır.

Not— Ulusal düzenlemeler, elle taşıma için 15 kg’dan az azami ağırlığı gerektirebilir.

b) Kullanım konumunda taşınabilir merdivenin güvenli kullanımı, durak eşiğine ve/veya kuyu boşluğunun
altına ve/veya kuyu duvarına doğru güvenli taşınabilir merdiven tertibatı vasıtasıyla sağlanmalıdır,

c) Bir kişi, taşınabilir merdivenin üst kısmında ayakta durduğunda veya bulunduğunda (durak eşiği
seviyesi üstünde) bu merdivenin üzerinden düşmesi, taşınabilir merdiven dikmelerinin en altındaki uygun bir
tertibat vasıtasıyla önlenmiş olmalıdır,

d) Geri çekilebilir (tip 2a) ve katlanabilir (tip 4) tip taşınabilir merdivenler; kullanım konumundan muhafaza
konumuna kadar taşınabilir merdivenin yerine konulmasında, bu merdivenin geri çekilmesinde veya geri
katlandığında el veya ayakların kesilme ve/veya ezilme riskini önleyecek teknik şartlara göre sabitlenmiş
olmalıdır.

F.5 Kuyu dibinde merdivenin konumu


Kuyu dibinde merdivenin konumu, kullanım konumunda aşağıdakileri yerine getirecek şekilde olmalıdır:

a) Dikey merdiven durumunda herhangi bir basamağın arkası ile kuyu dibinin duvarı arasında asgari 200
mm net mesafe bulunmalıdır,

b) Durak girişi kenarı ile muhafaza konumundaki merdiven arasındaki mesafe, 800 mm’den fazla
olmamalıdır,

c) Durak girişi kenarı ile çalışma konumundaki merdivenin basamak ortası arasındaki mesafe, kolayca
ulaşılabilir olması için azami 600 mm olmalıdır,

d) Merdivenin birinci basamak yüksekliği, durak eşiği gibi aynı seviyede mümkün olduğu kadar yakın
konumlandırılmış olmalıdır.

148
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

Tip 1 – Kuyu boşluğunda sabitlenmiş


kuyu dibi merdiveni Tip 2a – Geri çekilebilir kuyu dibi
merdiveni

Tip 2b — Geri çekilebilir kuyu dibi merdiveni

Tip 3a — Hareketli kuyu dibi merdiveni

Tip 4 — Katlanabilir kuyu dibi merdiveni


Tip 3b — Hareketli kuyu dibi merdiveni

Şekil F.1 — Kuyu dibine erişimde kullanılan merdiven tipleri

149
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

Ek ZA
(Bilgi için)

Bu Avrupa standardı ile 2006/42/EC Direktifiyle değiştirilmiş AB Direktifi


95/16/EC’nin Temel Gerekleri arasındaki ilişki

Bu Avrupa standardı, 2006/42/EC Direktifiyle değiştirilmiş Yeni Yaklaşım AB Direktifi 95/16/EC’nin Temel
Gereklerine uygunluğu sağlamak için Avrupa komisyonu ve Avrupa Serbest Ticaret Birliği tarafından CEN’e
verilen bir talimatla hazırlanmıştır.

Bu standard, bu Direktif altında Avrupa Birliğinin Resmi Gazetesinde bir kez yayımlandığında ve en az bir
Üye Devlette ulusal standard olarak uygulandığında, bu standardın kapsamı sınırları dahilinde bu standardın
zorunlu maddelerine uygunluk, bu Direktifin Ek I, Madde 1.6.1 ve Madde 4.10 hariç olmak üzere tüm Temel
Gerek/Gereklerine ve EFTA düzenlemelerine uygunluğu sağlar.

UYARI: Diğer gerekler ve diğer AB Direktifleri, bu standardın kapsamına giren mamul/mamullere uygulanabilir.
.

Çizelge ZA.1 — EN 81-20 tarafından kapsanmayan 95/16/EC Avrupa Asansör Direktifinin Temel Sağlık ve
Güvenlik Gerekleri

EHSR (TSGG) Tanımı Açıklamalar

Refakatsiz engelli kişilerin kullanımı için tasarlanmış EN 81-70’te kapsanmıştır.


Ek I Madde 1.6.1 asansör kumandaları, tasarımlanmalı ve uygunca
yerleştirilmelidir.

Yangın anında kullanılabilir olan asansörün İtfaiyeci asansörleri, EN 81-72


kumanda devreleri, belli bir seviyede asansörü standardı kapsamındadır. Yangın
durmaktan engelleyebilir şekilde ve kurtarma ekibi anında kullanılmak üzere
tarafından asansörün öncelikli kumandalarına tasarımlanmayan tüm asansörler,
Ek I imkan verecek şekilde tasarımlanmalı ve imal EN 81-73 standardı kapsamındadır.
Madde 4.10 edilmelidir.

150
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

Kaynaklar
[1] CEN TS 81-11, Safety rules for the construction and installation of lifts — Basics and interpretations
—Part 11: Interpretations related to EN 81 family of standards

[2] EN 81-21, Safety rules for the construction and installation of lifts — Lifts for the transport of persons
and goods — Part 21: New passenger and goods passenger lifts in existing building

[3] EN 81-70, Safety rules for the construction and installation of lifts — Particular applications for
passenger and goods passenger lifts — Part 70: accessibility to lifts for persons including persons with
disability

[4] EN 81-71, Safety rules for the construction and installation of lifts — Particular applications
to passenger lifts and goods passenger lifts — Part 71: Vandal resistant lifts

[5] EN 81-72, Safety rules for the construction and installation of lifts — Particular applications
for passenger and goods passenger lifts — Part 72: Firefighters lifts

[6] EN 81-73, Safety rules for the construction and installation of lifts — Particular applications
for passenger and goods passenger lifts — Part 73 Behaviour of lifts in the event of fire

[7] EN 81-77, Safety rules for the construction and installation of lifts — Particular applications
for passenger and goods passenger lifts — Part 77: Lifts subject to seismic conditions
[8] EN 13411-3, Terminations for steel wire ropes — Part 3: Safety. Ferrules and ferrule-
securing

[9] EN 13411-6, Terminations for steel wire ropes — Part 6: Safety. Asymmetric wedge socket

[10] EN 13411-7, Terminations for steel wire ropes — Part 7: Safety. Symmetric wedge socket

[11] EN 13411-8, Termination for steel wire ropes — Part 8: Safety. Swage terminals and
swaging

[12] EN 61508-1, Functional safety of electrical/electronic/programmable electronic safety-


related systems — Part 1: General requirements (IEC 61508-1)

[13] EN 61508-2, Functional safety of electrical/electronic/programmable electronic safety-related


systems — Part 2: Requirements for electrical/electronic/programmable electronic safety-related
systems (IEC 61508-2)

[14] EN 61508-3, Functional safety of electrical/electronic/programmable electronic safety


related systems — Part 3: Software requirements (IEC 61508-3)

[15] EN 61508-4, Functional safety of electrical/electronic/programmable electronic safety


related systems — Part 4: Definitions and abbreviations (IEC 61508-4)

[16] EN 61508-5, Functional safety of electrical/electronic/programmable electronic safety related


systems — Part 5: Examples of methods for the determination of safety integrity levels (IEC 61508-5)

[17] EN 61508-6, Functional safety of electrical/electronic/programmable electronic safety-related systems


- Part 6: Guidelines on the application of IEC 61508-2 and IEC 61508-3 (IEC 61508-6)

[18] EN 61508-7, Functional safety of electrical/electronic/programmable electronic safety related systems


— Part 7: Overview of techniques and measures (IEC 61508-7)

[19] EN ISO 6743-4, Lubricants, industrial oils and related products (class L) — Classification — Part
4: Family H (Hydraulic systems) (ISO 6743-4)

151
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.140.90 TS EN 81-20:2014-10
EN 81-20:2014

[20] HD 60364-5-51, Electrical installations of buildings — Part 5-51: Selection and erection of
electrical equipment — Common rules (IEC 60364-5-51)

[21] EN ISO 14122-2, Safety of machinery — Permanent means of access to machinery — Part 2:
Working platforms and walkways (ISO 14122-2)

[22] EN ISO 14798, Lifts (elevators), escalators and moving walks — Risk assessment and
reduction methodology (ISO 14798)

[23] ISO 7465, Passenger lifts and service lifts — Guide rails for lifts and counterweights — T type

152
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
GÜNDOGDU ASANSÖR ELEKTRiK MET.iNS.TUR.N.O.G.T.SA.VE T.L.STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 03.10.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.

You might also like