29 - TS EN 13001-1 Vinçler (Krenler) - Genel Tasarım - Bölüm 1 Genel Esaslar Ve Kurallar

TÜRK
STANDARDLARI
ENSTİTÜSÜ Türk Standardı
TS EN 13001-1
Ekim 2015
TS EN 13001-1:2006+A1:2010 yerine
ICS 53.020.20
Vinçler (krenler) — Genel tasarım — Bölüm 1:

Genel esaslar ve kurallar
Cranes — General Design — Part 1: General principles and

requirements
Appareils de levage à charge suspendue - Conception générale -

Partie 1 : Principes généraux et prescriptions
Krane — Konstruktion allgemein — Teil 1: Allgemeine Prinzipien

und Anforderungen
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
**YILDIZ TEKNiK ÜNiV.STRATEJi GELiSTiRME DAiRESi BASKANLIGI'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 28.09.2021
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
TELİF HAKKI KORUMALI DOKÜMAN
© TSE 2018
Tüm hakları saklıdır. Aksi belirtilmedikçe bu yayının herhangi bir bölümü veya tamamı, TSE'nin yazılı izni olmaksızın
fotokopi ve mikrofilm dâhil, elektronik ya da mekanik herhangi bir yolla çoğaltılamaz ya da kopyalanamaz.
TSE Standard Hazırlama Merkezi Başkanlığı

Necatibey Caddesi No: 112
06100 Bakanlıklar * ANKARA
Tel: + 90 312 416 68 30

Faks: + 90 312 416 64 39
E-posta: dokumansatis@tse.org.tr
Web: www.tse.org.tr
2 © TSE - Tüm hakları saklıdır.

EN 13001-1:2015 TS EN 13001-1:2015
Millî önsöz
Bu standart; kaynağı EN 13001-1:2015 standardı olan TS EN 13001-1:2015 Türk standardının Makina
İhtisas Kuruluna bağlı TK12 İmalat Makinaları ve Takımları Teknik Komitesi tarafından hazırlanan
Türkçe tercümesidir.
Bu standart, yayımlandığında TS EN 13001-1:2006+A1:2010'un yerini alır.
CEN resmî dillerinde yayımlanan diğer standart metinleri ile aynı geçerliliğe sahiptir.
Bu standartta kullanılan bazı kelime veya ifadeler patent haklarına konu olabilir. Böyle bir patent
hakkının belirlenmesi durumunda TSE sorumlu tutulamaz.
2006/42/EC “Machinery Directive” T.C. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından 2006/42/AT “Makina
Emniyeti Yönetmeliği” adı altında yayımlanmıştır.
Bu standartta atıf yapılan standardın millî karşılıkları aşağıda verilmiştir.
ISO Adı TS No Adı
No (İngilizce) (Türkçe)
EN 13001-2 Crane safety — General TS EN 13001-2 Vinç (kren) güvenliği - Genel
design — Part 2: Load actions tasarım - Bölüm 2: Yük etkileri
EN ISO Safety of machinery — General TS EN ISO Makinalarda güvenlik - Tasarım için
12100:2010 principles for design — Risk 12100:2011 genel prensipler - Riskin
assessment and risk reduction değerlendirilmesi ve azaltılması
(ISO 12100:2010) (ISO 12100:2010)
ISO 2394 General principles on reliability TS ISO 2394 Yapıların güvenliğini gerçeklemede
for structures genel ilkeler
ISO 4306- Cranes — Vocabulary — Part 1: TS ISO 4306- Vinçler (krenler) - Terimler - Bölüm
1:2007 General 1:2009 1: Genel
© TSE - Tüm hakları saklıdır. 3

AVRUPA STANDARDI EN 13001-1
EUROPEAN STANDARD
NORME EUROPÉENNE
EUROPÄISCHE NORM Nisan 2015
ICS 53.020.20 EN 13001-1:2004+A1:2009 yerine
Türkçe Sürümü
Vinçler (krenler) – Genel tasarım – Bölüm 1: Genel esaslar ve kurallar

Cranes - General design - Part 1: General principles and requirements
Appareils de levage à charge suspendue - Conception Krane – Konstruktion allgemein – Teil 1:
générale - Partie 1 : Principes généraux et Allgemeine Prinzipien und Anforderungen
prescriptions
Bu Avrupa Standardı CEN tarafından 16 Şubat 2015 tarihinde onaylanmıştır.
CEN üyeleri, bu Avrupa Standardına hiçbir değişiklik yapmaksızın ulusal standart statüsü veren koşulları öngören
CEN/CENELEC İç Tüzüğü’ne uymak zorundadır. Bu tür ulusal standartlarla ilgili güncel listeler ve bibliyografik atıflar, CEN-
CENELEC Yönetim Merkezine veya herhangi bir CEN üyesine başvurularak elde edilebilir.
Bu Avrupa Standardı, üç resmî dilde (İngilizce, Fransızca, Almanca) yayımlanmıştır. Bir CEN üyesinin sorumluluğunda kendi
diline çeviri yoluyla elde edilen ve CEN-CENELEC Yönetim Merkezine bildirilen başka bir dildeki bir sürüm, bu standardın resmî
sürümleri ile aynı statüdedir.
CEN üyeleri sırasıyla, Almanya, Avusturya, Belçika, Birleşik Krallık, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Estonya,
Finlandiya, Fransa, Hırvatistan, Hollanda, İrlanda, İspanya, İsveç, İsviçre, İtalya, İzlanda, Kıbrıs, Letonya, Litvanya, Lüksemburg,
Macaristan, Makedonya Cumhuriyeti, Malta, Norveç, Polonya, Portekiz, Romanya, Slovakya, Slovenya, Türkiye ve Yunanistan'ın
ulusal standart kuruluşlarıdır.
AVRUPA STANDARDİZASYON KOMİTESİ

EUROPEAN COMMITTEE FOR STANDARDIZATION
COMITÉ EUROPÉEN DE NORMALISATION
EUROPÄISCHES KOMITEE FÜR NORMUNG
CEN-CENELEC Yönetim Merkezi: Avenue Marnix 17, B-1000 Brüksel
© 2015 CEN Her şekilde kullanım hakkı dünya çapında CEN Üye Ref. No. EN 13001-1:2015 E
Ülkeleri’ne aittir.
TS EN 13001-1:2015 EN 13001-1:2015
İçindekiler Sayfa
Önsöz ...................................................................................................................................................................... 3
Giriş ...................................................................................................................................................................... 4
1 Kapsam ..................................................................................................................................................... 5
2 Bağlayıcı atıflar ...................................................................................................................................... 5
3 Terimler, tanımlar, simgeler ve kısaltmalar ............................................................................... 5
3.1 Terimler ve tanımlar ........................................................................................................................... 5
3.2 Simgeler ve kısaltmalar ...................................................................................................................... 6
4 Güvenlik kuralları ve/veya tedbirler ............................................................................................ 8
4.1 Genel .......................................................................................................................................................... 8
4.2 Hesaplama yoluyla doğrulama ......................................................................................................... 8
4.2.1 Genel esaslar ........................................................................................................................................... 8
4.2.2 Vinç modelleri ve yükleri .................................................................................................................11
4.2.3 Yük etkilerinin benzeştirilmesi .....................................................................................................11
4.2.4 Yük birleşimleri ve yük etkileri .....................................................................................................11
4.2.5 Sınır durumları ....................................................................................................................................12
4.2.6 Uygunluğun doğrulaması .................................................................................................................12
4.2.7 Uygunluk doğrulaması yöntemleri ...............................................................................................13
4.3 Sınıflandırma ........................................................................................................................................15
4.3.1 Genel ........................................................................................................................................................15
4.3.2 Toplam çalışma çevrim sayısı .........................................................................................................16
4.3.3 Ortalama doğrusal veya açısal yer değiştirmeler ...................................................................17
4.3.4 Yüklerin dağılım sıklıkları ...............................................................................................................19
4.3.5 Yüklerin konumlandırılması ..........................................................................................................20
4.4 Gerilme oluşumu .................................................................................................................................21
4.4.1 Genel ........................................................................................................................................................21
4.4.2 Gerilme çevrim sıklıkları .................................................................................................................22
4.4.3 Tanımlanan gerilme çevrimlerinin, sabit ortalama gerilme veya sabit gerilme oranına
sahip çevrimlere dönüştürülmesi .................................................................................................23
4.4.4 Gerilme oluşumlarının sınıflandırması ......................................................................................26
Ek A (bilgi için) Verilen bir uygulama için uygun vinç standart serisinin seçimi .....................29
Ek B (bilgi için) Dengeli ve sürekli dağılımlar .......................................................................................31
Ek ZA (bilgi için) Bu Avrupa Standardı ile 2006/42/AT sayılı AB Direktifi’nin Temel
Gereklilikleri arasındaki ilişki .......................................................................................................34
Kaynaklar .............................................................................................................................................................35

EN 13001-1:2015 TS EN 13001-1:2015
Önsöz
Bu standart (EN 13001-1:2015), sekretaryası BSI tarafından yürütülen CEN/TC 147 “Vinçler-Güvenlik - Cranes-
Safety” Teknik Komitesi tarafından hazırlanmıştır.
Bu Avrupa Standardına en geç Ekim 2015 tarihine kadar aynı metni yayımlayarak ya da onay duyurusu
yayımlayarak ulusal standart statüsü verilmeli ve çelişen ulusal standartlar en geç Ekim 2015 tarihine kadar
yürürlükten kaldırılmalıdır.
Bu belgeye ait bazı unsurların patent haklarının konusu olabileceğine dikkat edilmelidir. Böyle bir patent hakkının
belirlenmesi durumunda CEN [ve/veya CENELEC] sorumlu tutulamaz.
Bu doküman EN 13001-1:2004+A1:2009’un yerini alır.
Bu doküman Avrupa Komisyonu ve Avrupa Serbest Ticaret Birliği tarafından CEN’e verilmiş yetkiyle hazırlanmıştır
ve AB Direktifinin/Direktiflerinin temel gerekliliklerini desteklemektedir.
AB Direktifi/Direktifleri ile olan ilgisi için, bu dokümanın ayrılmaz bir parçası olan bilgi verici Ek ZA 'ya bakınız.
Bu revizyondaki ana değişiklikler Madde 4.2.7.2, Madde 4.3.3 ve Madde 4.4.4’tedir. Ek B eklenmiştir.
Bu Avrupa Standardı EN 13001’in bir bölümüdür. Bu bölümler aşağıdaki gibidir:
 Bölüm 1: Genel esaslar ve kurallar,

 Bölüm 2: Yük etkileri,
 Bölüm 3-1: Çelik yapıların sınır durumları ve uygunluk doğrulaması,
 Bölüm 3-2: Halat sarma sistemlerindeki tel halatların sınır durumları ve uygunluğun doğrulanması,
 Bölüm 3-3: Tekerlek / ray temas noktalarının sınır durumları ve uygunluğunun doğrulanması,
 Bölüm 3-4: Makinaların sınır durumları ve uygunluğun doğrulanması [şu anda Mütalaa aşamasında],
 Bölüm 3-5: Mandallı kancaların sınır durumları ve uygunluğun doğrulanması [Teknik Şartname].
Vinçlere dair diğer Avrupa Standartları ile olan ilişkisi için, Ek A’ya bakınız.
CEN-CENELEC İç Tüzüğü’ne göre bu Avrupa Standardı'nın ulusal standart olarak uygulamaya alınmasından
sorumlu ulusal standart kuruluşlarının ülkeleri sırasıyla; Almanya, Avusturya, Belçika, Birleşik Krallık, Bulgaristan,
Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Estonya, Finlandiya, Fransa, Hırvatistan, Hollanda, İrlanda, İspanya, İsveç, İsviçre,
İtalya, İzlanda, Kıbrıs, Letonya, Litvanya, Lüksemburg, Macaristan, Makedonya, Malta, Norveç, Polonya, Portekiz,
Romanya, Slovakya, Slovenya, Türkiye ve Yunanistan'dır.

TS EN 13001-1:2015 EN 13001-1:2015
Giriş
Bu Avrupa Standardı, Makina Direktifi’nin başlıca sağlık ve güvenlik kurallarına göre değiştirilmiş
şekliyle uygunluğu sağlamak üzere, vinçlerin mekanik tasarımı ve teorik doğrulaması konusunda
uyumlaştırılmış bir standart olarak hazırlanmıştır. Bu standart, aynı zamanda, vinçlerin ve elemanlarının
seçimi konusunda bir temel oluşturmak üzere tasarımcı ile eleman imalatçısının arasında olduğu gibi
vinç kullanıcısı (müşteri) ile tasarımcı arasında ortak bir zemin oluşturur.
Bu Avrupa Standardı, EN ISO 12100’de belirtildiği gibi C tipi bir standarttır.
Ele alınan vinç parçaları, bileşenleri veya makinalar ve kapsadığı tehlikeler, bu standardın kapsam
maddesinde belirtilmiştir.
Bu tip C standardının hükümleri, tip A veya B standartlarında belirtilenlerden farklı olduğunda, bu tip C
standardının hükümlerine göre tasarımlanmış ve imal edilmiş makinalar için tip C standardının
hükümleri diğer standartlardaki hükümlere göre daha önceliklidir..

EN 13001-1:2015 TS EN 13001-1:2015
1 Kapsam
Bu EN 13001-1 standardı, EN 13001-2 ve EN 13001-3 standart serileri ile birlikte kullanılacak genel
ilkeler ve kuralları, dolayısıyla da vinçlerin mekanik tehlikelerinin önlenmesi amacıyla tasarım şartlarını
ve gereklerini ve bu gereklerin doğrulanma yöntemini kapsar.
NOT – Belirli vinç tipleri için özel gerekler, o vinç tipi ile ilgili Avrupa Standardı’nda verilmiştir.
Normal kullanma ve önceden tahmin edilebilir yanlış kullanma sırasında kişilere risk oluşturabilecek
önemli tehlikeli durumlar ve olayların bir listesi aşağıda belirtilmiştir. Bu standardı’nın Madde 4’ü,
aşağıda belirtilen tehlikelerle ilgili risklerin azaltılması veya giderilmesi için gereklidir:
a) vinç veya kısımlarının dengesizliği (eğilme),
b) dayanım sınırlarının aşılması (akma, kopma, yorulma),
c) vinç veya kısımlarının elastik kararsızlığı (burkulma, bel verme),
d) malzeme veya bileşenlerinin sıcaklık sınırlarının aşılması,
e) şekil değişikliği sınırlarının aşılması.
Bu Avrupa Standardı, standardın CEN tarafından onaylandığı tarihten sonra imal edilmiş olan vinçlere
uygulanır ve belirli vinç tiplerine için olan Avrupa Standartları’na esas oluşturur.
2 Bağlayıcı atıflar
Bu dokümanda, aşağıdaki dokümanlara tamamen veya kısmen atıfta bulunulur ve bunlar, bu dokümanın
uygulanması için zorunludur. Tarihli atıflar için yalnızca alıntı yapılmış baskı geçerlidir. Tarihli olmayan
atıflar için, atıf yapılan dokümanın son baskısı (tüm tadiller dâhil) geçerlidir.
EN 13001-2, Crane safety — General design — Part 2: Load actions
EN ISO 12100:2010, Safety of machinery — General principles for design — Risk assessment and risk
reduction (ISO 12100:2010)
ISO 2394, General principles on reliability for structures
ISO 43061:2007, Cranes — Vocabulary — Part 1: General
3 Terimler, tanımlar, simgeler ve kısaltmalar

3.1 Terimler ve tanımlar
Bu standardın amaçları bakımından EN ISO 12100:2010’da yer alan terimler ve tanımlar ve yüklerin
tanımları için ISO 4306-1: 2007, Madde 6 ile aşağıda verilenler uygulanır.

TS EN 13001-1:2015 EN 13001-1:2015
3.2 Simgeler ve kısaltmalar

EN 13001’in bu bölümünde kullanılan simgeler ve kısaltmalar Çizelge 1’de verilmiştir.
Çizelge 1 — Simgeler ve kısaltmalar
Simgeler,
Tanım
kısaltmalar
adm Müsaade edilen (kabul edilebilir) gerilme

C Toplam çalışma çevrim sayısı
Ci Bir i yükünün kaldırılmasındaki çalışma çevrim sayısı
Cr r işi için çalışma çevrim sayısı
Dh0 ila Dh9 Kaldırma için X lin ortalama doğrusal yer değiştirmelerinin sınıfları
Dt 0 ila Dt 9 Git gel hareketi için (arabanın) X lin ortalama doğrusal yer değiştirmelerinin sınıfları
Dc 0 ila Dc9 Yürüme için (vincin X lin ortalama doğrusal yer değiştirmelerinin sınıfları
Da 0 ila Da5 X ang ortalama açısal yer değiştirmelerinin sınıfları

fi Dinamik etkenler dâhil karakteristik yükler
Fj Bir j yükü birleşiminden kaynaklanan birleşik yükler (sınır durum yöntemi)
Bir j yükü birleşiminden kaynaklanan birleşik yükler (müsaade edilebilir gerilme

Fj yöntemi)
km İlgili detayın m’sine dayalı gerilme dağılım faktörü
kQ Yük dağılım faktörü
kQr r işi için yük dağılım faktörü
lim D Hasar hesaplama sınırı

lim  Tasarım gerilme sınırı
m log  a /log N eğrisinin eğiminin tersi
n̂ Toplam gerilme çevrim sayısı
nij Sınıf ij için gerilme çevrim sayısı
nij
r
Her bir r işi gerçekleştiğinde meydana gelen sınıf ij için gerilme çevrim sayısı
nri , nrj i veya j konumunda hizmet sıklığı
n ( R veya  m ) a ( R veya  m ) gerilme genliğine göre gerilme çevrim sayısı

ni ( R veya  m )  a,i ( R veya  m ) gerilme genliğine göre gerilme çevrim sayısı
N Yorulma ile kopmaya kadar gerilme çevrim sayısı
ND Referans noktadaki çevrim sayısı

p İvmelerin ortalama sayısı

EN 13001-1:2015 TS EN 13001-1:2015
Simgeler,
Tanım
kısaltmalar
P , P0 ila P3 İvmelerin ortalama sayılarının p sınıfları
Q0 ila Q5 Yük dağılım faktörlerinin kQ sınıfları
Q Bütün r işleri için azamî Qr değeri
Qi i yükünün büyüklüğü
Qr r işi için azamî yük
Rd Malzeme, bağlantı veya bileşenlerin karakteristik direnci
R Gerilme oranı
s Gerilme oluşum parametresi
S02 ila S9 Gerilme oluşum parametrelerinin s sınıfları
Sk Bir elemanın k kesitindeki yük etkisi (sınır durum yöntemi)
Sk Bir elemanın k kesitindeki yük etkisi (müsaade edilebilir gerilme yöntemi)
U,U0 ila U 9 Toplam çalışma çevrim C sayılarının sınıfları
xri , xrj i veya j konumuna getirmek üzere dikkate alınan tahrik sonucu yer değiştirme
xr r işi sırasında ortalama yer değiştirme
X lin , X ang Doğrusal veya açısal ortalama yer değiştirme
,1,2 a  m düzleminde yatay ile N sabit doğrularının arasındaki açılar
r r işi için çalışma çevrim sayısı oranı
f Toplam emniyet faktörü
m Direnç katsayısı
n Risk katsayısı
p Kısmi emniyet faktörü
p Azaltılmış kısmi emniyet faktörü
ν Toplam gerilme çevrim oranı

σa Gerilme genliği
σa(R), σ̂ a (R) Sabit gerilme oranı R için gerilme genliği, azami gerilme genliği
σa(σm), σ̂ a (σm) Sabit ortalama gerilme σm için, gerilme genliği, azami gerilme genliği
σa,i i aralığındaki gerilme genliği

σb Gerilme çevriminin alt sınır değeri

TS EN 13001-1:2015 EN 13001-1:2015
Simgeler,
Tanım
kısaltmalar
l l elemanındaki tasarım gerilmesi (sınır durum yöntemi)
σl l elemandaki tasarım gerilmesi (müsaade edilebilir gerilme yöntemi)
 1l Sk nedeniyle ortaya çıkan l elemanındaki gerilmeler (sınır durum yöntemi)
σ 1l Sk nedeniyle ortaya çıkan l elemanındaki gerilmeler (müsaade edilebilir gerilme

yöntemi)
2l Bölgesel etkiler nedeniyle ortaya çıkan l elemanındaki gerilmeler (sınır durum
yöntemi)
σ2 l Bölgesel etkiler nedeniyle ortaya çıkan l elemanındaki gerilmeler (müsaade edilebilir

gerilme yöntemi)
σm Ortalama gerilme
σm,j j aralığındaki ortalama gerilme
σu Gerilme çevriminin üst sınır değeri
ϕi Dinamik faktörler
4 Güvenlik kuralları ve/veya tedbirler

4.1 Genel
Vinçler, bu maddede verilen güvenlik kurallarına ve/veya tedbirlerine uygun olmalıdır. EN 13001’in (tüm
bölümler) kapsamına girmeyen tehlikeler, Ek A’da liste halinde belirtilen EN standartlarında verilen
vinçlerin bütün tipleri için diğer genel kuralların ve/veya vinçlerin özel tipleri için ise belirli kuralların
kapsamına girebilir. Makinalar, ayrıca ilgili fakat önemsiz olduğu için yukarıda belirtilen standartlarda
yer almayan tehlikeler bakımından EN ISO 12100’deki esaslara göre tasarımlanmalıdır.
4.2 Hesaplama yoluyla doğrulama
4.2.1 Genel esaslar
Bu hesaplamanın amacı, vincin kurma, sökme ve taşınması sırasındaki durumlarla birlikte, kullanıcı,
tasarımcı ve/veya imalatçı arasındaki anlaşmaya varılan hizmet şartları da dikkate alınarak, mekanik
tehlikeleri önleyen güvenlik kurallarına uygun olarak vincin tasarımlanmış olduğunu teorik olarak ispat
etmektir.
EN 13001’e göre olan uygunluğun doğrulaması, bu amaca uygun ve vinç tasarımında tanınmış en son
teknik gelişmelere de karşılık gelen genel esaslar ve yöntemler kullanılarak gerçekleştirilmelidir.
Alternatif olarak, bu standardın esaslarına uygun olmaları kaydıyla, gelişmiş ve tanınmış teorik veya
uygulamalı yöntemler genel olarak da kullanılabilir.
Yük etkilerinin veya bu etkilerin oluşması ile ilgili uç değerler, ilgili karşılık gelen sınır değerlerini
aştığında tehlikeler ortaya çıkabilir. Bu tehlikeleri belirli bir emniyet payı kullanarak önlemek için, yük
etkilerinin hesaplanan oluşumları ile birlikte vinç üzerine aynı anda uygulanan bütün yükler nedeniyle
ortaya çıkmış ve yeterli kısmi emniyet katsayısı ile çarpılmış yüklerin hesaplanan uç değerlerinin, vincin
hiçbir kritik noktasında karşılık gelen sınır değerlerini aşmadığı gösterilmelidir. Bu amaç doğrultusunda,
sınır durum yöntemi ve uygulanabildiğinde müsaade edilebilir gerilme yöntemi, uluslararası ve Avrupa
tasarım kodlarına uygun olarak kullanılmalıdır.

EN 13001-1:2015 TS EN 13001-1:2015
Münferit durumlardan veya vincin temsili kullanımından (temsilî yük oluşumu durumu) kaynaklanan
yük etkilerinin analizleri, gerçekte istenmeyen çalışma koşullarını ve vinçteki çalışma işlem sırasını
göstermek bakımından gereklidir.
Şekil 1’de, vinçlerdeki hesaplama yoluyla doğrulamanın genel düzenlemesi gösterilmektedir.

TS EN 13001-1:2015 EN 13001-1:2015:2015
Açıklamalar
a) vinç modelleri ve yükleri
b) yük etkileri
c) sınır durumları
d) doğrulama
Şekil 1 —Hesaplama yoluyla doğrulamaya ait akış şeması

EN 13001-1:2015 TS EN 13001-1:2015
4.2.2 Vinç modelleri ve yükleri

Hareketlerin, dâhili kuvvetlerin (dişlilerdeki torklar, halat kuvvetleri vb.) ve vinç veya parçalarındaki
kayıpların hesaplanması için, rijit gövdeye sahip hareketli modeller kullanılır.
Bu tip vinçler üzerine etki eden yükler; motor torkları ve/veya fren torkları (hareketli parçalar üzerinde
kayıp olarak etki eden ve dengelenmek zorunda olunan herhangi bir yük), yerçekimi kuvvetleri ve bu
sebeple oluşan vinç veya parçalarındaki yer değiştirmeler ve rüzgâr kuvvetleridir.
Bu rijit gövdeye sahip hareketli vinç modeli ve yük modelleri kullanılarak yer değiştirmedeki, hızdaki
ve/veya iç kuvvet değerlerinde anlık değerlere karşılık gelenlerle birlikte ivmedeki herhangi bir değişim
elde edilebilir.
Bu değişimler, mutabık kalınan çalışma şartlarına uygun olarak hesaplanmışsa, yük etkileri (örneğin,
eşdeğer ısılar) ve gerilme oluşumlarının tahmin edilmesinde temel oluşturur. Rijit gövdeli hareketli
model kullanılarak hesaplanan, ivmelerin ve iç kuvvetlerin değişimleri ve anlık değerleri, sadece gerçek
işlemlerin ortalama değerlerini temsil ettiğinden, bu ortalama değerlerin ani değişikliklerinin sebep
olduğu yükler, bunların gerçek değerlerini hesaplamak için kullanılan dinamik faktörler (ϕi) ile
yükseltilmelidir (bk. EN 13001-2).
Vinçler veya vinç yapılandırmalarında, farklı tahriklerden aynı zamanda etki eden bütün yükler,
birbirlerine göre dik açılarda (diğer bir ifadeyle dikey olarak) olduklarından birbirlerini etkilemezler ve
tahriklerden kaynaklanan yük etkileri bağımsız olarak değerlendirilebilir. Farklı tahriklerin aynı anda
etki etmesiyle oluşan yüklerin birbirlerini etkilemesi durumunda (bağımlı, dikey olmayan), bu durum
dikkate alınmalıdır.
Vincin herhangi bir mekanik ve/veya yapı elemanında veya parçasındaki anma gerilmelerinin
hesaplanmasında, yaygın olarak direk veya daha karmaşık elemanların oluşturduğu örneğin düzlemsel
gerilme, levha veya iskelet elemanları gibi uygun olan elasto-statik modeller esas alınır.
Anma gerilmesi, bölgesel gerilme yoğunlaşmasının etkileri dışında basit elastik malzeme gerilmesi
teorisine uygun olarak hesaplanan bir gerilmedir.
4.2.3 Yük etkilerinin benzeştirilmesi
Bir vinç veya parçaları üzerindeki yük etkilerinin zamana göre değişim sürecinin benzeştirilmesi için,
vincin amaçlanan kullanımı sırasında meydana gelen bağımsız durumlardan ortaya çıkmış statik eşdeğer
yükler, dikkate alınan vincin veya parçalarının yapılandırmasına ve destekleme şartlarına karşılık gelen
elasto-statik modellere uygulanmalıdır.
NOT Bu metinde, “yük” veya “yük etkisi” terimi, vinç veya parçaları üzerinde yük etkisine sebep olan (örneğin,
kuvvetler, amaçlanan veya amaçlanmayan yer değiştirmeler ve/veya hareketler, sıcaklık ve rüzgar basıncı)
herhangi bir etki veya durum anlamındadır.
Statik eş değer yükler EN 13001-2’de verilmiştir. Bu statik eşdeğer yükler, vincin kullanımı sırasında
dikkate alınan etki veya durumlardan ortaya çıkan yük etkilerini temsil edecek şekilde düzenlenmiş
kaçınılmaz etkiler olarak değerlendirilir.
Sınır durum yönteminde (bk. 4.2.7.1), müsaade edilebilir gerilme yönteminde (bk. 4.2.7.2) göz önünde
bulundurulmayan, yüklerin ihtimal dâhilindeki özellikleri dikkate alınmalıdır.
Bazı durumlarda daha yüksek bir güvenlik seviyesi gerektiğinde, bir risk faktörü γn konusunda
mutabakata varılabilir ve uygulanabilir (bk. EN 13001-2).
4.2.4 Yük birleşimleri ve yük etkileri
Yükler, nihaî yük etkilerinin göz önünde bulundurulan kullanım durumu için anlık sınır değerlerine
ulaşabilecek şekilde eklenmelidir. Bu yüklerin bu şekilde toplanmaları yük birleşimi olarak adlandırılır.
Temel yük birleşimleri, EN 13001-2’de verilmiştir.

TS EN 13001-1:2015 EN 13001-1:2015
Yük birleşimleri oluşturulduğunda ve uygunluk doğrulaması konusunda özel bir amaç ile ilgili olduğunda
vinç kumanda sistemleri, kullanma talimatları ve diğer yapısal koşullar göz önünde bulundurularak
vincin kullanımına dikkat edilmelidir.
Yük birleşimi bakımından aynı anda etki eden bütün yüklerin büyüklüğü, konumu ve yönü; sınır yük
etkileri dikkate alınan elemanda veya ayrıntılı tasarımda oluşacak şekilde seçilmelidir. Sonuç olarak,
tasarımın bütün kritik noktalarında sınır gerilmelerini oluşturmak için, farklı yükleme durumlarında
veya vinç düzenlemelerinde aynı yük bileşiminde çalışılmalıdır, örneğin, bir köprülü veya gezer köprülü
vinçte kancanın farklı konumları gibi.
Dâhili kuvvetler veya anma gerilmeleri bakımından, yük etkilerinin üst ve alt sınır değerleri, kapsamda
belirtilen tehlikelerden kaçınmak için statik bir hesaplama yoluyla doğrulama kullanılmalıdır. Mutabık
kalınan hizmet şartları ile vinç veya parçalarının kinematik özelliklerinin birleşiminde, bu değerler,
yorulma dayanım doğrulaması için dâhili kuvvetler veya anma gerilmelerinin oluşumlarını sınırlar.
Yorulma dayanımının doğrulanması için, gerilme çevrimlerinin sayısı ve büyüklüğü belirlenmelidir.
4.2.5 Sınır durumları
Bu standardın amaçları bakımından, sınır durumlar, aşılması hâlinde, vincin, bileşenlerinin veya
malzemelerinin çalışma özelliklerinin kaybı ile sonuçlanabilen durumlardır. Üst sınır durumları ile
çalışmaya yönelik sınır durumları arasında aşağıda belirtildiği gibi bir ayrım vardır:
a) Aşağıda belirtilenlerden ortaya çıkan üst sınır durumları:
1) Anma gerilmelerinin veya sürtünmeli bağlantıların kayma etkisinden ortaya çıkan kalıcı şekil
değişiklikleri,
2) Elemanların veya bağlantıların kopması (örneğin, statik kopma, yorulma veya kritik çatlakların
oluşması sebebiyle kopma),
3) Vinç veya parçalarının elastik kararsızlığı (örneğin, burkulma, bel verme),
4) Vinç veya parçalarının rijit gövde dengesizliği (örneğin, eğilme, yön değiştirme).
b) Aşağıda belirtilen örneklerdeki hizmete verme sınır durumları:
1) Vincin tasarlanan kullanımını olumsuz etkileyecek şekil değişiklikleri (örneğin, hareketli

parçaların işlevi, parçalar arasındaki boşluklar),
2) Vinç tahrikine veya vinç yapısına zarar veren veya vincin çalışmasını sınırlayabilecek titreşimler,
3) Sıcaklık sınırlarının aşılması (örneğin, motorların veya frenlerin aşırı ısınması).
4.2.6 Uygunluğun doğrulaması
Malzeme seçimi, imalat teknikleri ve belirlenen çalışma koşullarının birleşimine uygulanabilen sınır
durumlar, uygunluğun doğrulamasında belirtilmelidir.
Üst sınır durumlarının aşılmadığının doğrulanması için, aşağıdaki doğrulamalar yapılmalıdır:
a) Bileşenlerin bağlantıların ve parçaların dayanımının doğrulaması:
1) Statik ve yarı-statik yükleme altında,

2) Periyodik yükleme altında (yorulma),
b) Vinç ve vinç parçalarının elastik kararlılığının doğrulaması,
c) Vinç dengesinin doğrulaması.

EN 13001-1:2015 TS EN 13001-1:2015
Çalışmaya yönelik sınır durumlarının aşıldığının doğrulanması için, aşağıdaki hususlar dikkate alınmalı
ve doğrulama aşağıdaki durumlarda yapılmalıdır:
d) Şekil değişikliği doğrulaması,
b) Titreşim,
c) Isıl performans.
4.2.7 Uygunluk doğrulaması yöntemleri

4.2.7.1 Sınır durum yöntemleri
Sınır durum yönteminin genel bir açıklaması için ISO 2394 standardına bakınız. Bütün vinç sistemlerinde,
sınır durum yöntemi herhangi bir sınırlama olmaksızın uygulanabilir.
Münferit karakteristik fi yükü; gerektiğinde ϕi faktörleri kullanılarak, uygun kısmi emniyet faktörleri γp
γ
veya azaltılmış kısmi emniyet faktörleri p ile çarpılmasıyla ve dikkate alınan yük bileşimine göre Fj’de
birleştirilerek kullanılmasıyla hesaplanmalı ve yükseltilmelidir. Mutabık kalındığında, Fj aynı zamanda
uygun bir risk katsayısı γn ile de çarpılmalıdır. γn ⋅ Fj sonucu, nihaî yük etkilerini Sk (diğer bir deyişle,
yapısal veya mekanik elemanlardaki iç kuvvetler veya mafsallar ve desteklerdeki kuvvetler) belirlemek
için kullanılmalıdır.
Akma ve elastik kararsızlığın oluşmadığını doğrulamak için, belirli bir eleman üzerindeki yüklerin
uygulanmasıyla ortaya çıkan tasarım anma gerilmeleri σ1 l hesaplanır ve risk katsayısı γn üzerinde
mutabık kalınarak, uygun kısmi emniyet faktörleri γp kullanılarak hesaplanan bölgesel etkilerden ortaya
çıkan herhangi bir gerilme ile σ2 l toplanır.
Nihaî tasarım gerilmesi σl, sınır tasarım gerilmesi lim σ ile karşılaştırılmalıdır. Nihaî tasarım gerilmesi,
direnç katsayısı γm = 1,10 değerine bölünen, ömrünü sürdürme ihtimali en az %95 olan malzeme,
bağlantı veya elemanın bilinen dayanımı veya karakteristik direncinden Rd hesaplanabilir.
Vinç dengesinin doğrulanması için, ilgili kısmi emniyet faktörleri ile çarpılan yüklerin birleşik olarak
uygulanmasıyla hiçbir rijit gövde hareketinin olmayacağı gösterilmelidir. Verilen sınırlar aşıldığında,
örneğin çekme gerilmesi altındaki tekerlek/ray veya basma gerilmesi altındaki halat gibi desteklerin
tamamı ihmal edilmelidir. Bu durum, elasto-statik model bakımından karşılık gelen sınırlamaların
“kullanılmaması” gerektiği anlamına gelir. Geriye kalan pozitif ve/veya sürtünmeli destek kuvvetleri, vinç
dengesinin sağlanmasında yeterli olmalıdır.
Gerilmeleri esas alan doğrulama yoluyla hesaplamada sınır durum yöntemini gösteren bir akış şeması,
Şekil 2’de gösterilmiştir. Kuvvetleri, momentleri ve sapmaları esas alan doğrulamada, sınır durum
yöntemi benzerlik kullanılarak uygulanmalıdır.

TS EN 13001-1:2015 EN 13001-1:2015
Açıklamalar
1 bk. EN 13001-2
fi dinamik faktörler dâhil eleman üzerindeki i karakteristik yükü
Fj yük bileşiminden ortaya çıkan birleşik yük
Sk Fj yük birleşiminden ortaya çıkan iç kuvvetler ve momentler gibi, elemanlarda veya destekleyici
parçaların k kesitindeki yük etkileri
σ1 l yük etkilerinin Sk sonucu olarak belirli eleman l’deki gerilmeler
σ2 l bölgesel etkilerden ortaya çıkan, belirli eleman l’deki gerilmeler
σl belirli eleman l’deki nihai tasarım gerilmesi
Rd akma noktasına, elastik kararlılık sınırına veya yorulma dayanımına karşılık gelen (sınır durumları)
gerilme gibi, malzeme, belirli bir eleman veya bağlantının belirlenen dayanımı veya karakteristik
direnci
lim σ sınır tasarım gerilmesi
γp dikkate alınan yük bileşimine göre her bir yüke uygulanan kısmi emniyet faktörleri
γn uygulanabildiğinde, risk katsayısı
γm direnç katsayısı
Şekil 2 —Sınır durum yöntemi akış şeması
4.2.7.2 Müsaade edilebilir gerilme yöntemi

Tüm kütlelerin istenmeyen biçimde hareket ettiği (bk. EN 13001-2) ve yük uygulamaları ile yük etkileri
arasında doğrusal bir ilişkiye sahip olan vinçlerde veya vinç kısımlarında, müsaade edilebilir gerilme
yöntemi, hesaplama yoluyla uygunluk doğrulaması için uygulanabilir. Müsaade edilebilir gerilme
yöntemi, toplam emniyet faktörü γf’yi oluşturan direnç katsayısı ile birleştiğinde elde edilen değerin
aynısını kısmi emniyet faktörü verdiği durumda, sınır durum yönteminin özel bir hâlidir. Özel karakteri
sebebiyle, müsaade edilebilir gerilme yöntemi sadece özel durumlarda güvenilir bir yöntemdir.
Münferit olarak belirlenen fi yükleri, gerektiğinde ϕi faktörleri kullanılarak hesaplanmalı ve yükseltilmeli
ayrıca dikkate alınan yük birleşimlerine göre birleştirilmelidir. Birleşik yük F j , nihai yük etkilerini S k
(bir başka ifadeyle, yapısal veya mekanik elemanlardaki iç kuvvetler veya mafsallar ve desteklerdeki
kuvvetler) belirlemek için kullanılmalıdır.
Akma ve elastik kararsızlığın oluşmadığını doğrulamak için, belirli bir eleman veya parça üzerindeki yük
etkileri uygulanması sebebiyle ortaya çıkan anma gerilmesi σ 1l hesaplanmalı ve bölgesel etkilerden
ortaya çıkan herhangi bir gerilme σ 2 l ile birleştirilmelidir. Nihai gerilme σ l , müsaade edilebilir gerilme
(adm σ) ile karşılaştırılmalıdır. Nihai gerilme, toplam emniyet faktörüne γf bölünen ömrünü sürdürme
ihtimali en az %95 olan ve risk katsayısı γn uygulanabilen malzeme, bağlantı veya elemanın belirli
dayanımı veya karakteristik direncinden Rd hesaplanabilir.

EN 13001-1:2015 TS EN 13001-1:2015
Müsaade edilebilir gerilme yöntemini gösteren bir akış şeması, Şekil 3’te gösterilmiştir.
Açıklamalar
1 bk. EN 13001-2
fi dinamik faktörler dahil eleman veya bileşen üzerindeki i karakteristik yükü
Fj j yük birleşiminden ortaya çıkan birleşik yük
Sk F j yük bileşiminden ortaya çıkan iç kuvvetler ve momentler gibi, elemanlarda veya destekleyici
parçaların k kesitindeki yük etkileri
σ1l yük etkilerinin, S k , bir sonucu olarak belirli eleman l’deki gerilmeler
σ2 l bölgesel etkilerden ortaya çıkan, belirli eleman l’deki gerilmeler
σl belirli eleman l’deki nihai gerilme
Rd akma noktasına, elastik kararlılık sınırına veya yorulma dayanımına karşılık gelen (sınır durumları)
gerilme gibi, malzeme, belirli bir eleman veya bağlantının belirlenen dayanımı veya karakteristik
direnci
adm σ müsaade edilebilir (kabul edilebilir) gerilme
γf dikkate alınan yük birleşimine göre belirlenen dayanıma uygulanan toplam emniyet faktörleri
γn uygulanabildiğinde, risk katsayısı
Şekil 3 —Müsaade edilebilir gerilme yönteminin akış şeması
4.3 Sınıflandırma
4.3.1 Genel
Sınıflandırma; münferit olarak tasarımlanan ve imal edilen vinçleri ve/veya yük kaldırma bağlantılarını
belirlemek ve kullanımında mutabık kalmak için yapılır. Sınıflandırma, aynı zamanda seri imalat için
tasarımlanan vinçlerin ve/veya yük kaldırma bağlantılarının kullanımlarını belirlemek için de kullanılır
ve bu tür elemanların tasarlanan kullanıma uygun olarak seçilmesini sağlar. Sınıflandırma vinç tipinden
ve kumanda şeklinden bağımsızdır.
Hizmet şartları koşulları aşağıdaki parametreler kullanılarak belirlenir:
a) belirlenen tasarım ömrü boyunca toplam çalışma çevrim sayısı,
b) ortalama mesafeler,
c) kaldırılan yüklerin kaldırılma sıklığı (yük dağılımı),
d) her bir hareket için ivmelerin ortalama değeri.

TS EN 13001-1:2015 EN 13001-1:2015
Sınıflandırılmış parametre aralıkları kullanıldığında; tasarım, belirlenen sınıflar içerisindeki

parametrelerin azami değerlerini esas almalıdır. Bir parametrenin bir ara değerinin kullanımına
müsaade edilebilir, ancak bu durumda, bu tasarım değeri belirlenmeli ve sınıf yerine işaretlenmelidir.
NOT Uygulama örnekleri veya parametrelerin (sınıflandırma) basitleştirilmiş kullanımı, özel vinç tipleri için
EN 13001-3 serisinde (bk. Kaynaklar) ve Avrupa Standartları’nda verilmiştir.
4.3.2 Toplam çalışma çevrim sayısı
Sınıflandırmanın amacına uygun olarak, bir çalışma çevrimi, vincin yükü kaldırması için hazır olduğunda
başlayan ve bir sonraki yükü kaldırmak için hazır olması ile sona eren hareketler silsilesidir.
Toplam C çalışma çevrim sayısına göre yapılan sınıflandırma, Çizelge 2’de verilmiştir.
Çizelge 2 - Toplam C çalışma çevrim sayısına göre U sınıfları
Sınıf Toplam çalışma çevrim sayısı

U0 C ≤ 1,60 × 104
U1 1,60 × 104 < C ≤ 3,15 × 104
U2 3,15 × 104 < C ≤ 6,30 × 104
U3 6,30 × 104 < C ≤ 1,25 × 105
U4 1,25 × 105 < C ≤ 2,50 × 105
U5 2,50 × 105 < C ≤ 5,00 × 105
U6 5,00 × 105 < C ≤ 1,00 × 106
U7 1,00 × 106 < C ≤ 2,00 × 106
U8 2,00 × 106 < C ≤ 4,00 × 106
U9 4,00 × 106 < C ≤ 8,00 × 106
Aşağıda belirtilenler gibi, yukarıda verilen çalışma çevrimlerinden daha az sıklıkta oluşan çalışmalar
vardır ancak bunlar yorulma dayanımı doğrulamasında dikkate alınmalıdır:
a) bir gemi boşaltıcı vinç kolunun kaldırılması/indirilmesi,
b) bir gezer veya kule vincinin kurulması/sökülmesi,
c) bir liman vincinin bir çalışma konumundan diğer bir konuma yer değiştirmesi.
Bu tür çalışmaların tasarım ömrü süresince toplam sayısı belirlenmelidir.

Bir vincin tasarım ömrü süresince toplam çalışma çevrim sayısı, gruplar halinde çalışma çevrim sayılarına
bölünebilir. Her bir grup, vincin gerçekleştirdiği tipik işlerden birine karşılık gelir. İş, vinç yapılandırması
ve amaçlanan hareketler dizisinin bir birleşimi ile karakterize edilebilir.
Her bir r işi için çalışma çevrim oranı r aşağıda verilmiştir:
r  Cr / C (1)
Burada,
C Vincin tasarım ömrü boyunca toplam çalışma çevrim sayısı,

Cr r işindeki çalışma çevrimlerinin sayısıdır.

EN 13001-1:2015 TS EN 13001-1:2015
4.3.3 Ortalama doğrusal veya açısal yer değiştirmeler
Ortalama yer değiştirme X tecrübe ile tahmin edilebilir veya aşağıdaki şekilde ortalama doğrusal veya
açısal (ör. dönme) yer değiştirmelerden X r hesaplanabilir:
X    αr  X r  (2)
r
Burada,
r r işindeki çalışma çevrim oranı.
r işi sırasında çalışma alanı 1 ve 2 arasında hizmet veren bir tahrik sonucu ortalama yer değiştirme Xr ,
tecrübe ile tahmin edilebilir veya aşağıda verilen eşitlikle hesaplanır:
n m
 nrj  xrj
j 1
n ri  xri
xr  n
 i 1
m (3)
n
j 1
rj ni 1
ri
Burada,
nri Çalışma alanı 1’deki i = 1...m konumlarında hizmet sıklığı,

nrj Çalışma alanı 2’deki j = l...n konumlarında hizmet sıklığı,
xri i konumunu oluşturmak üzere dikkate alınan tahrikin koordinatı,

xrj j konumunu oluşturmak üzere dikkate alınan tahrikin koordinatı
Yukarıda verilen parametreler, Şekil 4’te gösterilmiştir.

TS EN 13001-1:2015 EN 13001-1:2015
Açıklamalar
a çalışma alanı 1
b çalışma alanı 2
Şekil 4 — Hizmet sıklığı nri ve çalışma alanı 1 ve 2’de r işi sırasında, dikkate alınan tahrikin
hareket yönündeki ortalama doğrusal yer değiştirme
Bir çalışma alanı içerisindeki çalışma hareketleri, ayrı bir iş olarak dikkate alınmalıdır.
Ortalama yer değiştirmenin X aşağıdaki gibi, tüm r işleri için ortalama yer değiştirmelerden Xr ve
bunlara karşılık gelen çalışma çevrim oranından αr hesap edilmesi tavsiye edilir:
X   (r  X r ) (4)
r
Bağıntı (4), yer değiştirmeler tüm yükleme seviyeleri ile yaklaşık olarak aynı kaldığında, herhangi bir
bileşenin devir veya çevrim sayısının hesaplanması için tahrikin ortalama yer değiştirmesi olarak
kullanılabilir. Ağır yüklerde kısa yer değiştirmeler ve hafif yüklerde uzun yer değiştirmeler gibi farklı
yük seviyelerindeki yer değiştirmelerde önemli farklılıklar varsa, bu durum, ilgili bileşenin gerilme
dağılım faktörünün hesaplanmasında göz önünde bulundurulması tavsiye edilir.
X ortalama doğrusal (index lin) veya açısal (index ang) yer değiştirmeler, Çizelge 3’te sınıflandırılmıştır.

EN 13001-1:2015 TS EN 13001-1:2015
Çizelge 3 - Ortalama 𝑿 yer değiştirmenin D sınıfları sembolleri
Doğrusal yer değiştirme Açısal yer değiştirme

Ortalama yer
Ortalama yer değiştirme
değiştirme
Sınıflar aralığı Sınıf aralığı
X lin
X ang
Git gel [m] [rad]
hareketi
Yürüme
Kaldırma (Vinç
(Vinç)
köprüsü
arabası)

Dh0 Dt0 Dc0 X lin  0,63 Da0 X ang 
16
 
Dh1 Dt1 Dc1 0,63  X lin  1, 25 Da1  X ang 
16 8
 
Dh2 Dt2 Dc2 1, 25  X lin  2,5 Da2  X ang 
8 4
 
Dh3 Dt3 Dc3 2,5  X lin  5 Da3  X ang 
4 2

Dh4 Dt4 Dc4 5  X lin  10 Da4  X ang  
2
Dh5 Dt5 Dc5 10  X lin  20 Da5   X ang  2
Dh6 Dt6 Dc6 20  X lin  40
Dh7 Dt7 Dc7 40  X lin  80
Dh8 Dt8 Dc8 80  X lin  160
Dh9 Dt9 Dc9 160  X lin  320
4.3.4 Yüklerin dağılım sıklıkları
Yük dağılım faktörü kQ, çalışma hareketleri sırasında kaldırılan farklı net yüklerin tanımlanması yoluyla
vincin çalışma şartlarını belirleyen parametrelerden biridir. Bu faktör ile aynı zamanda, çalışma
hareketleri sırasındaki vinç tahrikinin değişken yüklemeleri tanımlanır ve hesaplama yoluyla
doğrulamada da dikkate alınır.
Her bir r işi için yük dağılım faktörü kQr aşağıdaki eşitlikten elde edilir (yüklerin kesikli dağılımı ile)
3
C Q 
kQr =  i   i 
i Cr  Qr  (5)

TS EN 13001-1:2015 EN 13001-1:2015
Burada,
Ci Qi büyüklüğünün bir i net yükü, r işi için ele alındığında çalışma çevrim sayısı,
Cr r işindeki çalışma çevrimlerinin sayısı,
Qi i yükünün büyüklüğü,
Qr r işi için azami net yük.
Ci/Cr ifadesi, çalışma çevrim sayılarının oranını verir. Yük oranı, Qi/Qr ile belirlenir.
kQr 'nin, yüklerin sürekli dağılımı ile hesaplanması için Ek B’ye bakınız.
Birden fazla iş olması durumunda, bütün işler için kQ değeri aşağıdaki eşitlikten elde edilir:
3
C Q 
kQ   r  kQr   r  (6)
r C Q
Burada,
Q bütün işler için azamî Qr değeridir.
Çalışma çevrimlerinin sayısı ve kaldırılacak özel net yüklerin kütleleri ile ilgili ayrıntılar bilinmiyorsa,
uygun bir oran kullanıcı, imalatçı ve tasarımcı arasında her bir r işi için mutabık kalınarak belirlenmelidir.
Çizelge 4, yük dağılım faktörleri kQ'nun Q sınıflarını göstermektedir.
Çizelge 4 - Yük dağılım faktörleri kQ'nun Q sınıfları
Sınıf Yük dağılım faktörleri

Q0 kQ ≤ 0,0313
Q1 0,031 3 < kQ ≤ 0,062 5
Q2 0,062 5 < kQ ≤ 0,125 0
Q3 0,125 0 < kQ ≤ 0,250 0
Q4 0,250 0 < kQ ≤ 0,500 0
Q5 0,500 0 < kQ ≤ 1,000 0
Sınıflandırma işlemi kullanılarak, kaldırılacak yükleri tanımlamak için sadece tek bir yük dağılım faktörü
kullanılırsa, dikkate alınan bölgede en fazla yorulma hasarını meydana getirecek oran sıklıklarını ortaya
çıkarmak gereklidir. Bu husus, aynı yük dağılım faktörü için, farklı sıklıktaki net yüklerin belirli bir
bölgede farklı yorulma etkileri oluşturabilmesi sebebiyle meydana gelir.
4.3.5 Yüklerin konumlandırılması
Yükün tasarlanan konuma ulaşması için her bir kumandanın istenen ve ilave ivmelerinin sayısı
doğruluğun sağlanması için dikkate alınmalıdır. Bu, Çizelge 5’te sınıflandırılan ve Şekil 5’te gösterilen
çalışmanın ortalama ivme değeri p kullanılarak elde edilebilir.

EN 13001-1:2015 TS EN 13001-1:2015
Çizelge 5 - Ortalama ivme değerlerinin (p), P sınıfları
Sınıf İvmelerin ortalama değeri

P0 P=2
P1 2<P≤4
P2 4<P≤8
P3 8<p
Açıklamalar
x hız
y zaman
z ivme
Şekil 5 — P sınıfı için örnek
4.4 Gerilme oluşumu

4.4.1 Genel
Hesaplama yoluyla doğrulama için seçilen bir vincin mekanik veya yapısal elemanlarının yorulma
dayanımının doğrulaması için, belirtilen çalışma şartları nedeniyle ortaya çıkan gerilme oluşumları
belirlenmelidir.
Gerilme oluşumu, yorulma için önemli olan bütün gerilme değişimlerinin sayısal bir gösterimidir. Metal
yorulması için oluşturulan kuralların kullanılmasıyla, yüksek değerdeki büyüklüğe sahip gerilme
çevrimleri bir veya iki parametreye indirilir.
Gerilme oluşumları, deneyler ile belirlenebilir veya elasto-kinetik veya rijit gövdeli-kinetik benzeştirme
yöntemleri kullanılarak tahmin edilebilir.
Yorulma dayanımının doğrulanması için, sık karşılaşılmayan ve istisnai yükler genellikle ihmal edilir.
Bazı uygulamalarda, sık karşılaşılmayan yüklerin etkisi düzenli olarak oluşabilir. Bu tür sık

TS EN 13001-1:2015 EN 13001-1:2015
karşılaşılmayan yüklerdeki gerilme oluşumları ile aynı yöntem kullanılarak hesaplanabilir ve bunlar
yorulma değerlendirmesinde dikkate alınmalıdır.
Yorulma dayanımının doğrulamasında, bütün kısmi emniyet faktörleri γp 1 iken, yükler, EN 13001-2’ye
uygun olarak dinamik faktör ϕi ile çarpılarak hesaplanmalıdır.
Oransal olmayan gerilme oluşumları (kiriş teorisine göre direğin en üst kirişindeki gerilmeler ve tekerlek
yüklerinden ortaya çıkan bölgesel etkiler veya dişli milindeki eğilme ve burulmadaki kesme gerilmeleri
gibi) bağımsız olarak belirlenebilir. Bu tür oluşumların (birbirini etkileyen) birleşik etkisinin yorulma
değerlendirmesi, bağımsız olanların oluşmasını esas alır.
Gerilme oluşumları, aşağıda belirtilenler ve azami gerilme genlikleri ile temsil edilmelidir:
a) gerilme genliklerinin sıklıkları ve ortalama gerilmeler;
veya
b) gerilme genliklerinin sıklığı ve ortalama gerilmelerin birikimi ve toplam gerilme çevrim sayısı.
Aşağıdaki maddelerde sadece a) şıkkı dikkate alınmaktadır.

4.4.2 Gerilme çevrim sıklıkları
Yorulma dayanım doğrulaması için her gerilme oluşumu, örneğin histerezis birikim yöntemi süreksiz
sayma ("rainflow counting") gibi yöntemler kullanılarak gerilme çevrimleri ve ortalama gerilmeler ile
ilgili iki parametrenin sıklığı ile tanımlanmalıdır.
Her bir gerilme çevrimi, aşağıdaki eşitlik ile belirlenebilen gerilme genliği ve ortalama gerilme
değerlerinin elde edildiği üst ve alt sınır değerleri ile uygun olarak tanımlanabilir:
 a  ( u  b ) / 2 (7)
 m   u   b  / 2 (8)
Burada,
σu bir gerilme çevriminin üst sınır değeri,

σb bir gerilme çevriminin alt sınır değeri,
σa gerilme genliği,
σm ortalama gerilmedir.
Tanımlanan bütün gerilme çevrimleri, istatistiksel sunuma yönelik olarak sınıflandırılır. Bu amaçla,
genlik değeri i aralığında ve ortalama genlik değeri j aralığında olan her bir gerilme çevrimi, gerilme
çevrimi ij sınıfı içerisinde yer alır. ij sınıfı gerilme çevrim değeri (sıklık), nij’dir.
Normal gerilme genliklerinin sıklıkları, pozitif ve negatif ortalama gerilmeler için belirlenmeli ve kesme
gerilmelerinin genlik sıklıkları sadece pozitif ortalama gerilmeler kullanılarak belirlenmelidir. Yukarıda
verilen gerilme oluşumlarının iki parametreli sunumu, Şekil 6’da gösterilmiştir.

EN 13001-1:2015 TS EN 13001-1:2015
Şekil 6 — Gerilme çevrimlerinin iki parametreli sunumu
Vincin tasarım ömrü boyunca meydana gelen Sınıf ij gerilme çevrim sayısı ve toplam gerilme çevrim
sayısı, aşağıdaki eşitliklerle hesaplanabilir:
n ij  r C  nij(r ) (9)

r
nˆ    nij (10)
i j
Burada,
nij Sınıf ij’nin gerilme çevrim sayısı,

nij(r) her bir r işi gerçekleştirildiğinde Sınıf ij için gerilme çevrim sayısı,
αr her bir r işi için çalışma çevrim oranı,
C toplam çalışma çevrim sayısı,
n̂ toplam gerilme çevrim sayısı.
4.4.3 Tanımlanan gerilme çevrimlerinin, sabit ortalama gerilme veya sabit gerilme oranına
sahip çevrimlere dönüştürülmesi
Yorulma dayanımları genellikle sabit ortalama gerilme σm (genellikle σm = 0)veya sabit gerilme oranı
R   l /  u (genellikle R = −1 veya 0) için tanımlanır.
Bu sebepten, iki parametreli gerilme çevrim sıklıklarının, sabit ortalama gerilme veya sabit gerilme oranı
için bir parametreli sıklığa dönüştürülmesi gereklidir.
Dönüştürülen gerilme genlikleri aşağıdaki gibi hesaplanır (bk. Şekil 8):
(11)
 a,i  tg   m,j
 a (R) =
1 R
1  tg 
1 R
 a ( m )  a,i  tg  ( m,j  m ) (12)
Burada,

TS EN 13001-1:2015 EN 13001-1:2015
 a ( R  1)
tg =tg 1 = -1  mj ≥ 0 ve  m ≥ 0 için (13)
 a ( R  0)
 a ( R  1)
tg  tg  2  1  σm,j < 0 ve  m < 0 için (14)
 a ( R  )
Burada,
σa,i Süreksiz sayma yöntemi ("rainflow counting") kullanılarak elde edilen i aralığındaki gerilme
genliği (bk. Şekil 6),
σm,j Süreksiz sayma yöntemi ("rainflow counting") kullanılarak elde edilen j aralığındaki ortalama
gerilme (Şekil 6),
σa(R) Sabit gerilme oranı için dönüştürülmüş gerilme genliği,
σa(σm) Sabit ortalama gerilme için dönüştürülmüş gerilme genliği,
R Gerilme çevrimlerinin bir parametreli sınıflandırması için seçilen sabit gerilme oranı,
σm Gerilme çevrimlerinin bir parametreli sınıflandırması için seçilen sabit ortalama gerilme,
α1, α2  a  m düzleminde (bk. Şekil 7 ve 8) yatay doğru ile N sabit doğruları arasındaki açılar,
NOT Ortalama gerilme  m anlamlı bir değer olarak kabul edilmezse (örneğin, gerilme giderme olmadan kaynaklı
bağlantılar için), bu gerilme 1   2  0 ’a göre belirlenir.
 1 , 2  a  m düzleminde (bk. Şekil 8) saatin tersi yönü pozitif kabul edilerek, yatay ile N sabit
doğruları arasındaki açılar,
N σa,i ve σm,j ile tanımlanan gerilme çevriminde yorulma sebebiyle kopmanın olması için gerilme
çevrim değeri,
σa (R = - 1),
σa (R = 0),
σa (R = ∞) Yorulma ile kopmanın gerçekleştiği, belirlenen gerilme R oranı ve çevrimlerin N sayısına bağlı
olarak gerilme genlikleri.
Yorulma sebebiyle kopmanın olduğu gerilme genlikleri ile yorulma değerlendirmesi için dikkate alınan
elemana ait ortalama gerilme veya gerilme oranı arasındaki ilişki Şekil 7’de gösterilmiştir.

EN 13001-1:2015 TS EN 13001-1:2015
Şekil 7 — Yorulma dayanımı doğrulaması için dikkate alınan elemanın  a   m düzlemi

(basitleştirilmiş Haigh Şeması)
Yukarıdaki eşitliklerde verilen gerilme çevrimlerinin dönüşümü, Şekil 8’de gösterilmiştir.
Şekil 8 — a) sabit gerilme oranı için ve b) sabit ortalama gerilme için

gerilme çevrimlerinin dönüşümü
Sabit gerilme oranı veya sabit ortalama gerilmede belirtilen bir parametreli gerilme genlik sıklığında
dönüştürülmüş akmalar Şekil 9’da gösterilmiştir. Şekil 9, kesikli dağılımlı gerilme oluşumlarının tek
parametreli temsiline bir örnek teşkil eder. Ek B sürekli dağılımlar için matematiksel eşitlikleri verir.

TS EN 13001-1:2015 EN 13001-1:2015
Açıklamalar
ˆ a azami gerilme genliği
 a,i “süreksiz sayma yönteminden” kaynaklanan sınıf i gerilme genliğine sahip gerilme çevrim sayısı
ni sınıf i gerilme genliğine sahip gerilme çevrim sayısı
Şekil 9 — Gerilme oluşumunun bir parametreli temsili (sabit gerilme oranı veya sabit ortalama
gerilmede belirtilen gerilme genliklerinin sıklıkları)
4.4.4 Gerilme oluşumlarının sınıflandırması

Gerilme oluşumlarının sınıflandırılması için, gerilme oluşum parametresi s, vincin tasarım ömrü
süresince gerilme oluşumlarının bir parametreli sunumu esas alınarak aşağıdaki gibi hesaplanabilir:
s  v  km (15)
Burada,
m
  n
km    a,i   i (16)
i  ˆ a  nˆ
v  nˆ / N D (17)
Burada,
v toplam gerilme çevrim oranı,
km ilgili detayın m’sine bağlı olarak gerilme dağılım faktörü,
 a,i sabit gerilme oranı R veya sabit ortalama gerilme için i aralığındaki gerilme genliği  m (bk.
Şekil 9),
ˆ a sabit gerilme oranı R veya sabit ortalama gerilme için azamî gerilme genliği  m (bk. Şekil 9),
ni i aralığındaki gerilme genliğine sahip gerilme çevrim sayısı (bk. Şekil 9),
nˆ   ni vincin tasarım ömrü süresince toplam gerilme çevrim sayısı,

i
ND  2 106 referans noktadaki çevrim sayısı,

EN 13001-1:2015 TS EN 13001-1:2015
m dikkate alınan elemana ait log σa/log N eğrisinin eğiminin tersi.
Bağıntı (16)’ya göre gerilme dağılım faktörü km gerilme genliği aralıklarının kesikli dağılmış olduğunu
varsayar. km’nin hesaplanması için sürekli dağılımların kullanımı B.2’de gösterilmektedir.
m = 3 için değerlendirilme yapıldığında, gerilme oluşum parametreleri s’nin, S sınıflarına göre gerilme
oluşumlarının sınıflandırılması, Çizelge 6’da verilmiş ve Şekil 10’da gösterilmiştir.
Çizelge 6 - Gerilme oluşum parametresinin (s), S Sınıfları
Sınıf Gerilme oluşum parametresi

S02 s ≤ 0,002
S01 0,002 < s ≤ 0,004
S0 0,004 < s ≤ 0,008
S1 0,008 < s ≤ 0,016
S2 0,016 < s ≤ 0,032
S3 0,032 < s ≤ 0,063
S4 0,063 < s ≤ 0,125
S5 0,125 < s ≤ 0,250
S6 0,250 < s ≤ 0,500
S7 0,500 < s ≤ 1,000
S8 1,000 < s ≤ 2,000
S9 2,000 < s ≤ 4,000

TS EN 13001-1:2015 EN 13001-1:2015
Açıklamalar
a yorulma değerlendirmesi gerekli değildir
Şekil 10 — m = 3 için gerilme oluşum parametresinin (s) sınıflandırılmasının gösterimi
Verilen bir gerilme oluşumu, log σa/log N eğrisi ile ilgili m eğiminden bağımsız olarak S özel sınıfı
içerisinde yer alır. k ve v için logaritmik skalada, çapraz doğrular (sınıf sınırları), s = sabiti için doğrularını
temsil eder.
Elemanların yorulma dayanımlarının doğrulaması için, bu elemanlara uygulanan gerilme oluşumları,
çalışma şartları dikkate alınarak ve Çizelge 6’ya göre bir S Sınıfı seçilerek de doğrudan belirlenebilir.
Aynı s değeri ile karakterize edilen gerilme oluşumları; benzer malzemeler, ayrıntılı bağlantılar veya
elemanlarda hasar konusu ile ilgili olarak eş değer kabul edilebilir.

EN 13001-1:2015 TS EN 13001-1:2015
Ek A
(bilgi için)
Verilen bir uygulama için uygun vinç standart serisinin seçimi
Aşağıdaki listede uygulamaya uyan mamul standardı var mı?

EN 13000 Vinçler – Mobil vinçler
EN 14439 Vinçler – Kule vinçleri
EN 14985 Vinçler – Döner portal vinçler
EN 15011 Vinçler – Köprülü ve portal vinçler
EN 13852–1 Vinçler – Kıyı ötesi vinçler – Bölüm 1: Genel amaçlı kıyı ötesi vinçler
EN 13852–2 Vinçler – Kıyı ötesi vinçler – Bölüm 2: Yüzer vinçler
EN 14492–1 Vinçler – Güç tahrikli vinçler ve ceraskallar – Bölüm 1: Güç tahrikli vinçler
EN 14492–2 Vinçler – Güç tahrikli vinçler ve ceraskallar – Bölüm 2: Güç tahrikli ceraskallar
EN 12999 Vinçler – Yükleyici vinçleri
EN 13157 Vinçler – Emniyet – El ile çalışan vinçler
EN 13155 Vinçler – Emniyet – Sabit olmayan yük kaldırma aksesuarları
EN 14238 Vinçler – El ile kumanda edilen yük yönlendirme cihazları
EN 15056 Vinçler — Konteyner yükleme yayıcıları için gerekler
EVET HAYIR
Atıf yapılan standartlar ile birlikte

doğrudan kullanılır
Aşağıdakiler kullanılır:
EN 13001–1 Vinçler - Genel tasarım - Bölüm 1: Genel ilkeler ve gerekler
EN 13001–2 Vinçler – Genel tasarım – Bölüm 2: Yük etkileri
EN 13001–3-1 Vinçler – Genel tasarım – Bölüm 3-1: Çelik yapıların sınır durumları ve yeterlik
doğrulaması
EN 13001–3-2 Vinçler – Genel tasarım – Bölüm 3-2: Halat sarma sistemlerindeki tel halatların
sınır durumları ve uygunluğun doğrulanması
EN 13001–3-3 Vinçler – Genel tasarım – Bölüm 3-3: Tekerlek / ray temas noktalarının sınır
durumları ve uygunluğunun doğrulanması
CEN/TS 13001–3-5 Vinçler – Genel tasarım – Bölüm 3-5: Mandallı kancaların sınır durumları ve
uygunluğun doğrulanması
EN 13135 Vinçler — Emniyet —Tasarım—Donanım gereklilikleri
EN 13557 Vinçler – Kumandalar ve kumanda yerleri
EN 12077–2 Vinç güvenliği – Sağlık ve emniyet gereklilikleri - Bölüm 2: Sınırlama ve gösterge
cihazları

TS EN 13001-1:2015 EN 13001-1:2015
EN 13586 Vinçler - Erişim

EN 14502–1 Vinçler – Kişilerin kaldırılması için donanım – Bölüm 1: Asılı sepetler
EN 14502–2 Vinçler – Kişilerin kaldırılması için donanım – Bölüm 2: Kaldırma kumanda
yerleri
EN 12644–1 Vinçler – Kullanım ve deney bilgisi – Bölüm 1: Talimatlar
EN 12644–2 Vinçler – Kullanım ve deney bilgisi – Bölüm 2: İşaretleme

EN 13001-1:2015 TS EN 13001-1:2015
Ek B
(bilgi için)
Kesikli ve sürekli dağılımlar
B.1 Genel
Kesikli değerlere sahip dağılımlar (çevrimler ve genlikler) dağılım (spektrum) veya birikmiş dağılım
olarak gösterilebilir. Şekil B.1 kesikli dağılımlara ait her iki temsili de göstermektedir.
Açıklamalar
a) n’nin q genliğine sahip çevrim oranı olduğu yerde, dağılım: n 1

b) birikmiş dağılım
Şekil B.1 — Kesikli dağılımlar
Sürekli işlevlerin verdiği dağılımlar, yoğunluk işlevi veya birikmiş yoğunluk işlevi olarak gösterilebilir.
Şekil B.2 sürekli işlevlerin verdiği dağılımlara ait her iki temsili de gösterir.
Şekil B.2 — Sürekli dağılımlar
NOT n( q ) q genliğine sahip çevrim oranını verirken, N ( q ) birikmiş değeri q’den daha büyük genliklere
sahip çevrim sayısını verir.
B.2 Sürekli dağılımların uygulanması

Gerilme dağılım faktörü km, yoğunluk işlevi veya birikmiş yoğunluktan aşağıdaki eşitlik ile hesaplanabilir

TS EN 13001-1:2015 EN 13001-1:2015
1 1
km   qm  n  dq   qm  dN
q0 0
Çizelge B.1 — Yoğunluk ve birikmiş yoğunluk işlevlerine ait km örnekleri
Yoğunluk İşlevi Birikmiş Yoğunluk İşlevi
(1  q) 3  1 q 
4
n  4 N (q)    veya q( N )  1  (1  q0 )  4 N
(1  q 0 ) 4
 1  q0 
4 1  q0m1 1  q0 m 2 1  q0 m3 1  q0 m 4 
k( m )    3  3  ;
1  q0   m 1 m2 m3 m4 
4
m = 3 ve q0  0, 022 55 için k(3) = 0,031 3, ilgili sınıf Q0

m = 3 ve q0  0,182 80 için k(3) = 0,062 5, ilgili sınıf Q1
(1  q) 2
3
n  3  1 q 
N (q)   
(1  q0 ) 3  1  q0  veya q  1  (1  q )  3 N
(N) 0
3 1  q0 m1 1  q0 m 2 1  q0 m3 
k( m )    2   ;
1  q0   m 1 m2 m3 
3
m = 3 ve q0  0, 276 55 için k(3) = 0,125, ilgili sınıf Q2

EN 13001-1:2015 TS EN 13001-1:2015
1 q  1 q 
2
n  2 N (q)    veya q( N )  1  (1  q0 )  N
(1  q0 ) 2
 1  q0 
2 1  q0 m1 1  q0 m 2 
k( m )    ;
1  q0   
2
 m 1 m 2 
m = 3 ve q0  0,394 26 için k(3) = 0,25, ilgili sınıf Q3
1 1 q
n N (q)  veya q( N )  1  (1  q0 )  N
1  q0 1  q0
1 1  q0 m1
k( m )   ;
1  q0 m  1
m = 3 ve q0  0,543 70 için k(3) = 0,5, ilgili sınıf Q4

TS EN 13001-1:2015 EN 13001-1:2015
Ek ZA
(bilgi için)
Bu Avrupa Standardı ile 2006/42/AT sayılı AB Direktifi’nin Temel

Gereklilikleri arasındaki ilişki
Bu Avrupa Standardı, Avrupa Komisyonu ve Avrupa Serbest Ticaret Birliği tarafından CEN'e verilmiş
yetkiyle 2006/42/EC sayılı Yeni Yaklaşım Direktifi’nin temel gerekliliklerine uygunluğun sağlanması için
bir araç oluşturması amacıyla hazırlanmıştır.
Bu standart, en az bir Üye Devlet’te ulusal standart olarak uygulanırsa ve ilgili direktif uyarınca Avrupa
Birliği Resmî Gazetesi’nde alıntılanırsa, bu standart kapsamındaki sınırlar içinde bu standardın bağlayıcı
maddelerine olan uygunluğun, ilgili Direktif ve ilgili EFTA tüzüklerinin uygun Temel Gereklilikleri ile
uyumlu olduğu varsayılır.
UYARI — Diğer gereklilikler ve AB Direktifleri, bu standardın kapsamına giren mamul(ler) için geçerli olabilir.

EN 13001-1:2015 TS EN 13001-1:2015
Kaynaklar
[1] EN 12077–2, Cranes safety — Requirements for health and safety — Part 2: Limiting and
indicating devices
[2] EN 12644–1, Cranes — Information for use and testing — Part 1: Instructions
[3] EN 12644–2, Cranes — Information for use and testing — Part 2: Marking
[4] EN 12999, Cranes — Loader cranes
[5] EN 13000, Cranes — Mobile cranes
[6] EN 13001-3-1, Cranes — General Design — Part 3-1: Limit States and proof competence of steel
structure
[7] EN 13001-3-2, Cranes — General design — Part 3-2: Limit states and proof of competence of wire
ropes in reeving systems
[8] EN 13001-3-3, Cranes — General design — Part 3-3: Limit states and proof of competence of
wheel/rail contacts
[9] prEN 13001-3-4, Cranes — General Design — Part 3-4: Limit states and proof of competence of
machinery
[10] CEN/TS 13001-3-5, Cranes — General design — Part 3-5: Limit states and proof of competence
of forged hooks
[11] EN 13135, Cranes — Safety —Design—Requirements for equipment
[12] EN 13155, Cranes — Safety — Non-fixed load lifting attachments
[13] EN 13157, Cranes — Safety — Hand powered cranes
[14] EN 13557, Cranes — Controls and control stations
[15] EN 13586, Cranes — Access
[16] EN 13852–1, Cranes — Offshore cranes — Part 1: General purpose offshore cranes
[17] EN 13852–2, Cranes — Offshore cranes — Part 2: Floating cranes
[18] EN 14238, Cranes — Manually controlled load manipulating devices
[19] EN 14439, Cranes — Tower cranes
[20] EN 14492–1, Cranes — Power driven winches and hoists — Part 1: Power driven winches
[21] EN 14492–2, Cranes — Power driven winches and hoists — Part 2: Power driven hoists
[22] EN 14502–1, Cranes — Equipment for the lifting of persons — Part 1: Suspended baskets
[23] EN 14502–2, Cranes — Equipment for the lifting of persons — Part 2: Elevating control stations

TS EN 13001-1:2015 EN 13001-1:2015
[24] EN 14985, Cranes — Slewing jib cranes
[25] EN 15011, Cranes — Bridge and gantry cranes
[26]EN 15056, Cranes — Requirements for container handling spreaders


29 - TS EN 13001-1 Vinçler (Krenler) - Genel Tasarım - Bölüm 1 Genel Esaslar Ve Kurallar

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

29 - TS EN 13001-1 Vinçler (Krenler) - Genel Tasarım - Bölüm 1 Genel Esaslar Ve Kurallar

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

TÜRK

Vinçler (krenler) — Genel tasarım — Bölüm 1:

Cranes — General Design — Part 1: General principles and

Appareils de levage à charge suspendue - Conception générale -

Krane — Konstruktion allgemein — Teil 1: Allgemeine Prinzipien

TSE Standard Hazırlama Merkezi Başkanlığı

Tel: + 90 312 416 68 30

2 © TSE - Tüm hakları saklıdır.

© TSE - Tüm hakları saklıdır. 3

ICS 53.020.20 EN 13001-1:2004+A1:2009 yerine

Vinçler (krenler) – Genel tasarım – Bölüm 1: Genel esaslar ve kurallar

Bu Avrupa Standardı CEN tarafından 16 Şubat 2015 tarihinde onaylanmıştır.

AVRUPA STANDARDİZASYON KOMİTESİ

CEN-CENELEC Yönetim Merkezi: Avenue Marnix 17, B-1000 Brüksel

2 © TSE - Tüm hakları saklıdır.

Bu doküman EN 13001-1:2004+A1:2009’un yerini alır.

Bu Avrupa Standardı EN 13001’in bir bölümüdür. Bu bölümler aşağıdaki gibidir:

 Bölüm 1: Genel esaslar ve kurallar,

© TSE - Tüm hakları saklıdır. 3

4 © TSE - Tüm hakları saklıdır.

b) dayanım sınırlarının aşılması (akma, kopma, yorulma),

c) vinç veya kısımlarının elastik kararsızlığı (burkulma, bel verme),

d) malzeme veya bileşenlerinin sıcaklık sınırlarının aşılması,

e) şekil değişikliği sınırlarının aşılması.

3 Terimler, tanımlar, simgeler ve kısaltmalar

© TSE - Tüm hakları saklıdır. 5

3.2 Simgeler ve kısaltmalar

adm Müsaade edilen (kabul edilebilir) gerilme

Ci Bir i yükünün kaldırılmasındaki çalışma çevrim sayısı

Cr r işi için çalışma çevrim sayısı

Da 0 ila Da5 X ang ortalama açısal yer değiştirmelerinin sınıfları

Fj Bir j yükü birleşiminden kaynaklanan birleşik yükler (sınır durum yöntemi)

Bir j yükü birleşiminden kaynaklanan birleşik yükler (müsaade edilebilir gerilme

kQ Yük dağılım faktörü

kQr r işi için yük dağılım faktörü

lim D Hasar hesaplama sınırı

m log  a /log N eğrisinin eğiminin tersi

n̂ Toplam gerilme çevrim sayısı

nij Sınıf ij için gerilme çevrim sayısı

nri , nrj i veya j konumunda hizmet sıklığı

n ( R veya  m ) a ( R veya  m ) gerilme genliğine göre gerilme çevrim sayısı

ND Referans noktadaki çevrim sayısı

6 © TSE - Tüm hakları saklıdır.

P , P0 ila P3 İvmelerin ortalama sayılarının p sınıfları

Q0 ila Q5 Yük dağılım faktörlerinin kQ sınıfları

Q Bütün r işleri için azamî Qr değeri

Qr r işi için azamî yük

Rd Malzeme, bağlantı veya bileşenlerin karakteristik direnci

S02 ila S9 Gerilme oluşum parametrelerinin s sınıfları

Sk Bir elemanın k kesitindeki yük etkisi (sınır durum yöntemi)

Sk Bir elemanın k kesitindeki yük etkisi (müsaade edilebilir gerilme yöntemi)

U,U0 ila U 9 Toplam çalışma çevrim C sayılarının sınıfları

xr r işi sırasında ortalama yer değiştirme

X lin , X ang Doğrusal veya açısal ortalama yer değiştirme

,1,2 a  m düzleminde yatay ile N sabit doğrularının arasındaki açılar

r r işi için çalışma çevrim sayısı oranı

f Toplam emniyet faktörü

p Kısmi emniyet faktörü

p Azaltılmış kısmi emniyet faktörü

ν Toplam gerilme çevrim oranı

σa,i i aralığındaki gerilme genliği

© TSE - Tüm hakları saklıdır. 7

l l elemanındaki tasarım gerilmesi (sınır durum yöntemi)