TS en 13369 PDF

TÜRK STANDARDI
TS EN 13369
Haziran 2013
TS EN 13369: 2010, TS EN 13369/A1:2010,
TS EN 13369/AC:2010 yerine
ICS 91.100.30
Öndökümlü beton mamuller - Genel kurallar

Common rules for precast concrete products
Règles communes pour les produits préfabriqués Allgemeine Regeln für Betonfertigteile
en béton
TÜRK STANDARDLARI ENSTİTÜSÜ

Necatibey Caddesi No.112 Bakanlıklar/ANKARA
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
YENi PREFABRiKE BETON i,NSAAT SAN. VE TiC. A.S.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 14.02.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.100.30 TÜRK STANDARDI TS EN 13369: 2013-06
EN 13369: 2013
Milli Önsöz
- Bu standard; kaynağı EN 13369: 2013 standardı olan TS EN 13369: 2013 Türk standardının İnşaat İhtisas
Kurulu’na bağlı TK13 Yapı Güvenliği Teknik Komitesi marifetiyle hazırlanan Türkçe tercümesidir.
- Bu standard yayınlandığında, "TS EN 13369: 2010, TS EN 13369/A1:2010, TS EN 13369/AC:2010"

standardlarının yerini alır.
- CEN resmi dillerinde yayınlanan diğer standard metinleri ile aynı haklara sahiptir.
- Bu standardda kullanılan bazı kelimeler ve/veya ifadeler patent haklarına konu olabilir. Böyle bir patent
hakkının belirlenmesi durumunda TSE sorumlu tutulamaz.
- Bu standard da atıf yapılan standardların milli karşılıkları aşağıda verilmiştir.
EN, ISO, IEC Adı TS No Adı

vb. No (İngilizce) (Türkçe)
EN 206-1: Concrete - Part 1: Specification, TS EN 206- Beton- Bölüm 1: Özellik, performans,

2000 performance, production and conformity 1: 2002 imalat ve uygunluk
EN 934-2 Admixtures for concrete, mortar and TS EN 934-2 Kimyasal katkılar - Beton, harç ve
grout - Part 2: Concrete admixtures - şerbet için - Bölüm 2: Beton
Definitions, requirements, conformity, kimyasal katkıları - Tarifler, gerekler,
marking and labelling uygunluk, işaretleme ve etiketleme
EN 1008 Mixing water for concrete - Specification TS EN 1008 Beton-Karma suyu-Numune alma,
for sampling, testing and assessing the deneyler ve beton endüstrisindeki
suitability of water, including water işlemlerden geri kazanılan su dahil,
recovered from processes in the suyun, beton karma suyu olarak
concrete industry, as mixing water for uygunluğunun tayini kuralları
concrete
EN 1097-6 Tests for mechanical and physical TS EN 1097- Agregaların mekanik ve fiziksel
properties of aggregates - Part 6: 6 özellikleri için deneyler - Bölüm 6:
Determination of particle density and Tane yoğunluğunun ve su emme
water absorption oranının tayini
EN 1992-1-1: Eurocode 2: Design of concrete TS EN 1992- Beton yapıların tasarımı - Bölüm 1-1:
2004 structures - Part 1-1: General rules and 1-1: 2009 Genel kurallar ve binalara
rules for buildings uygulanacak kurallar (eurocode 2)
EN 1992-1- Eurocode 2: Design of concrete TS EN 1992- Beton yapıların tasarımı - Bölüm 1-2:
2:2004 structures — Part 1-2: General rules — 1-2: 2006 Genel kurallar - Yapısal yangın
Structural fire design tasarımı (eurocode 2)
EN 10080: Steel for the reinforcement of concrete - TS EN Betonun takviyesi için çelik-
2005 Weldable reinforcing steel - General 10080: 2005 Kaynaklanabilir takviye çelik- Genel
EN 12350-7 Testing fresh concrete - Part 7: Air TS EN Beton - Taze beton deneyleri -
content — Pressure methods 12350-7 Bölüm 7: Hava muhtevasının tayini -
Basınç yöntemleri
EN 12390-1 Testing hardened concrete - Part 1: TS EN Beton - Sertleşmiş beton deneyleri -
Shape, dimensions and other 12390-1 Bölüm 1: Deney numunesi ve
requirements for specimens and moulds kalıplarının şekil, boyut ve diğer
özellikleri
ICS 91.100.30 TÜRK STANDARDI TS EN 13369: 2013-06
EN 13369: 2013
EN, ISO, IEC Adı TS No Adı

vb. No (İngilizce) (Türkçe)

Making and curing specimens for 12390-2 Bölüm 2: Dayanım deneylerinde
strength tests kullanılacak deney numunelerinin
hazırlanması ve küre tabi tutulması
Compressive strength of test specimens 12390-3 Bölüm 3: Deney numunelerinin
basınç dayanımının tayini
Density of hardened concrete 12390-7 Bölüm 7: Sertleşmiş beton
yoğunluğunun tayini
EN 12504-1 Testing concrete in structures - Part 1: TS EN Beton - Yapıda beton deneyleri -
Cored specimens - Taking, examining 12504-1 Bölüm 1: Karot numuneler - Karot
and testing in compression alma, muayene ve basınç
dayanımının tayini
EN 13501-1 Fire classification of construction TS EN Yapı mamulleri ve yapı elemanları,
products and building elements - Part 1: 13501-1 yangın sınıflandırması bölüm 1:
Classification using data from reaction Yangın karşısındaki davranış
to fire tests deneylerinden elde edilen veriler
kullanılarak sınıflandırma
EN ISO 717-1 Acoustics - Rating of sound insulation in TS EN ISO Akustik - Yapılarda ve yapı
buildings and of building elements - Part 717-1 elemanlarında ses yalıtımının
1: Airborne sound insulation (ISO 717- derecelendirilmesi - Bölüm 1: Hava
1) ile yayılan sesin yalıtımı (ISO 717-
1:2013)
EN ISO 717-2 Acoustics - Rating of sound insulation in TS EN ISO Akustik - Yapılarda ve yapı
buildings and of building elements - Part 717-2 elemanlarında ses yalıtımının
2: Impact sound insulation (ISO 717-2) derecelendirilmesi - Bölüm 2: Darbe
sesi yalıtımı (ISO 717-2:2013)
EN ISO 10456 Building materials and products - TS EN ISO Yapı bileşenleri ve yapı mamulleri -
Hygrothermal properties - Tabulated 10456 Higrotermal özellikler - Beyan ve
design values and procedures for tasarım ısıl değerlerinin tayini için
determining declared and design çizelge halinde verilmiş tasarım
thermal values (ISO 10456) değerleri ve işlemleri (ISO 10456)
TS EN 13369: 2013 standardı, EN 13369: 2013 standardı ile birebir aynı olup, Avrupa Standardizasyon Komitesi’nin (rue de stassart, 36 B-
1050 Brussels) izniyle basılmıştır.
Avrupa Standardlarının herhangi bir şekilde ve herhangi bir yolla tüm kullanım hakları Avrupa Standardizasyon Komitesi (CEN/CENELEC)
ve üye ülkelerine aittir. TSE kanalıyla CEN/CENELEC’den yazılı izin alınmaksızın çoğaltılamaz.
AVRUPA STANDARDI
EUROPEAN STANDARD
NORME EUROPÉENNE
EUROPÄISCHE NORM
TS EN 13369: 2013-06
EN 13369: 2013
ICS 91.100.30
EN 13369:2004 yerine
Öndökümlü beton mamuller - Genel kurallar
Common rules for precast concrete products
Règles communes pour les produits Allgemeine Regeln für Betonfertigteile

préfabriqués en béton
Bu Avrupa standardı CEN tarafından 21 Ocak 2013 tarihinde onaylanmıştır.
CEN üyeleri, bu Avrupa Standardına hiçbir değişiklik yapmaksızın ulusal standard statüsü veren koşulları
öngören CEN/CENELEC İç Yönetmelikleri’ne uymak zorundadırlar. Bu tür ulusal standardlarla ilgili güncel
listeler ve bibliyografik atıflar, CEN Yönetim Merkezi’ne veya herhangi bir CEN üyesine başvurarak elde
edilebilir.
Bu Avrupa Standardı, üç resmi dilde (İngilizce, Fransızca, Almanca) yayınlanmıştır. Bir CEN üyesinin
sorumluluğunda kendi diline çeviri yoluyla elde edilen ve CEN-CENELEC Yönetim Merkezi’ne bildirilen başka
bir dildeki bir sürüm, bu standardın resmi sürümleri ile aynı statüdedir.
CEN üyeleri sırasıyla, Almanya, Avusturya, Belçika, Birleşik Krallık, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Danimarka,
Estonya, Finlandiya, Fransa, Hırvatistan, Hollanda, İrlanda, İspanya, İsveç, İsviçre, İtalya, İzlanda, Kıbrıs ,
Letonya, Litvanya, Lüksemburg, Macaristan, Makedonya Malta, Norveç, Polonya, Portekiz, Romanya,
Slovakya, Slovenya, Türkiye ve Yunanistan’ın millî standard kuruluşlarıdır.
AVRUPA STANDARDİZASYON KOMİTESİ

EUROPEAN COMMITTEE FOR STANDARDIZATION
COMITÉ EUROPÉEN DE NORMALISATION
EUROPÄISCHES KOMITEE FÜR NORMUNG
Yönetim Merkezi: Avenue Marnix 17, B-1000 Brussels
© 2013 CEN Dünya genelinde herhangi bir şekilde ve herhangi bir yolla tüm kullanım
hakları CEN ulusal Üyelerine aittir.
Ref. No. EN 13369: 2013: E
ICS 91.100.30 TS EN 13369: 2013-06
EN 13369: 2013
İçindekiler
Sayfa
Önsöz ................................................................................................................................................................................ 3
Giriş ................................................................................................................................................................................... 5
1 Kapsam .................................................................................................................................................................. 6
2 Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar ...................................................................................................... 6
3 Terimler ve tarifleri ............................................................................................................................................... 7
3.1 Genel ........................................................................................................................................................ 7
3.2 Boyutlar ................................................................................................................................................... 8
3.3 Toleranslar .............................................................................................................................................. 8
3.4 Dayanıklılık .............................................................................................................................................. 8
3.5 Mekanik özellikler ................................................................................................................................... 9
4 Gerekler ................................................................................................................................................................. 9
4.1 Malzeme ile ilgili gerekler ...................................................................................................................... 9
4.2 İmalat gerekleri .....................................................................................................................................10
4.3 İmalatı tamamlanmış mamul gerekleri ...............................................................................................15
5 Deney yöntemleri ............................................................................................................................................... 20
5.1 Beton deneyleri .....................................................................................................................................20
5.2 Boyutların ve yüzey özelliklerinin ölçülmesi .....................................................................................21
5.3 Mamullerin ağırlıkları ...........................................................................................................................21
6 Uygunluk değerlendirmesi ............................................................................................................................... 21
6.1 Genel ......................................................................................................................................................21
6.2 Tip Deneyleri .........................................................................................................................................22
6.3 Fabrika imalat kontrolü ........................................................................................................................23
7 İşaretleme ............................................................................................................................................................ 26
8 Teknik belgelerin düzenlenmesi ..................................................................................................................... 27
Ek A - (Bilgi için) - Korozyona karşı beton örtü kalınlığı ........................................................................................ 28
Ek B - (Bilgi için) - Beton kalite kontrolü ................................................................................................................... 30
Ek C - (Bilgi için) - Güvenilirlikle ilgili hususlar........................................................................................................ 33
Ek D - (Zorunlu hüküm) - Muayene planları .............................................................................................................. 35
Ek E - (Bilgi için) - Uygunluğun değerlendirilmesi .................................................................................................. 44
Ek F - (Bilgi için) - Bu Ek kaldırılmıştır. ...................................................................................................................... 45
Ek G - (Zorunlu hükümler) - Su emme deneyi.......................................................................................................... 46
Ek H - (Bilgi için) - Karotlar için şekil düzeltme katsayısı ...................................................................................... 50
Ek I - (Bilgi için) - Bu Ek kaldırılmıştır. ....................................................................................................................... 51
Ek J - (Bilgi için) - Boyutların ölçülmesi .................................................................................................................... 52
Ek K - (Bilgi için) - Öngerilme kayıpları ..................................................................................................................... 57
Ek L - (Bilgi için) - Bu Ek kaldırılmıştır. ...................................................................................................................... 59
Ek M - (Bilgi için) - Teknik dokümantasyon .............................................................................................................. 60
Ek N - (Bilgi için) - Profilli çubukların ve tellerin özellikleri .................................................................................... 61
Ek O - (Bilgi için) - Yangına direnç : EN 1992-1-2’nin kullanılmasına yönelik tavsiyeler.................................. 62
Ek P - (Bilgi için) - Tip deneyi incelemesi.................................................................................................................. 63
Ek Q - (Bilgi için) - Betonda kırılarak geri kazanılmış ve geri dönüşümlü iri agregaların kullanımı ............... 64
Kaynaklar ........................................................................................................................................................................ 65
2
ICS 91.100.30 TS EN 13369: 2013-06
EN 13369: 2013
Önsöz
Bu standard (EN 13369: 2013), sekretaryası AFNOR tarafından yapılan CEN/TC 229 "Precast concrete
products – Öndökümlü beton mamuller" Teknik Komitesi tarafından hazırlanmıştır.
Bu Avrupa Standardına en geç Ekim 2013 tarihine kadar aynı metni yayınlayarak ya da onay duyurusu
yayınlayarak ulusal standart statüsü verilmeli ve çelişen ulusal standartlar en geç Ekim 2013 tarihine kadar
yürürlükten kaldırılmalıdır.
Bu standardda kullanılan bazı kelime ve/veya ifadeler patent haklarına konu olabilir. Böyle bir patent hakkının
belirlenmesi durumunda CEN [ve/veya CENELEC] sorumlu tutulamaz.
Bu standard EN 13369: 2004’ün yerini alır.
Önceki baskısı ile karşılaştırıldığında, aşağıdaki değişiklikler yapılmıştır:
a) Kapsam: ağır, hafif ve normal betonla yapılan öndökümlü beton mamuller ile lifli betonlar (çelik, polimer
ve diğerleri) da dahil edilmiştir.
b) Yararlanılan kaynaklar dikkate alınarak atıf yapılan standardlar güncellenmiştir.
c) Terimler ve tarifleri gözden geçirilmiştir.
d) Gerekler,
e) Geri kazanılmış kırılmış ve geri dönüşümlü iri agregalar için yeni madde,
f) “Kür işlemi (kurumaya karşı koruma)” maddesi için yeni cümleler ve gerekler,
g) Yeni gerekler: çekme dayanımı, büzülme, kuru yoğunluk,
h) İmalat toleransları revize edilmiştir,
i) Performansla ilgili tasarım için yeni madde,
j) Uygunluk değerlendirmesi,
k) Tip deneyi, yeni Ek P, Tip deneyinin incelenmesi,
l) Beton dayanımı, uygunluk kriteri,
m) Ek G, su emme deneyi,
n) Ek Q, geri kazanılmış kırılmış ve geri dönüşümlü iri agregaların betonda kullanımı
CEN/TC 229 Teknik Komitesi tarafından hazırlanan özel mamul standardlarının aşağıda gösterilen grubu için
EN 13369 standardı genel bir referanstır.
- EN 1168, Öndökümlü beton mamuller – Boşluklu döşeme elemanları,

- EN 12737, Öndökümlü beton mamuller – Canlı hayvanlar için zemin kaplama plağı,
- EN 12794, Öndökümlü beton mamuller – Temel kazıkları,
- EN 12843, Öndökümlü beton mamuller – Direkler ve sütunlar,
- EN 13198, Öndökümlü beton mamuller – Sokak mobilyaları ve bahçe mamulleri,
- EN 13224, Öndökümlü beton mamuller – Dişli döşeme elemanları,
- EN 13225, Öndökümlü beton mamuller – Doğrusal taşıyıcı elemanlar,
- EN 13693, Öndökümlü beton mamuller – Özel çatı elemanları,
- EN 13747, Öndökümlü beton mamuller - Döşeme sistemlerinde kullanılan döşeme plakaları,
- EN 13748-1, Mozaik karolar - Bölüm 1: İç kullanım için mozaik karolar,
- EN 13748-2, Mozaik karolar - Bölüm 2: Dış kullanım için mozaik karolar,
- EN 13798-1, Öndökümlü beton mamuller – Öndökümlü beton garajlar – Bölüm 1: Donatılı monolitik
veya oda boyutlarında tekli bölümler içeren garajlar için gerekler,
3
ICS 91.100.30 TS EN 13369: 2013-06
EN 13369: 2013
- EN 14843, Öndökümlü beton mamuller – Merdivenler,

- EN 14844, Öndökümlü beton mamuller – Kutu menfezler,
- EN 14991, Öndökümlü beton mamuller – Temel elemanları,
- EN 14992, Öndökümlü beton mamuller – Duvar elemanları,
- EN 15037-1, Öndökümlü beton mamuller - Dişli döşeme sistemleri - Bölüm 1: Kirişler
- EN 15037-2, Öndökümlü beton mamuller - Dişli döşeme sistemleri - Bölüm 2: Beton bloklar
- EN 15037-3, Öndökümlü beton mamuller - Dişli döşeme sistemleri - Bölüm 3: Kil bloklar
- EN 15037-4, Öndökümlü beton mamuller - Dişli döşeme sistemleri - Bölüm 4: Genleştirilmiş
polistiren (EPS) bloklar,
- EN 15050, Öndökümlü beton mamuller - Köprü elemanları,
- EN 15258, Öndökümlü beton mamuller – İstinat duvarı elemanları,
- EN 15435, Öndökümlü beton mamuller - Normal ve hafif beton perde blokları - Mamul özellikleri ve
performans,
- EN 15498, Öndökümlü beton mamuller - Beton yonga levha perde blokları - Mamul özellikleri ve
performans
CEN/CENELEC İç Yönetmeliklerine göre, bu Avrupa Standardının ulusal standart olarak uygulamaya

alınmasından sorumlu ulusal standart kuruluşlarının ülkeleri; Almanya, Avusturya, Belçika, Birleşik Krallık,
Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Estonya, Finlandiya, Fransa, Hırvatistan, Hollanda, İrlanda,
İspanya, İsveç, İsviçre, İtalya, İzlanda, Kıbrıs, Letonya, Litvanya, Lüksemburg, Macaristan, Makedonya, Malta,
Norveç, Polonya, Portekiz, Romanya, Slovakya, Slovenya, Türkiye ve Yunanistan’dır.
4
ICS 91.100.30 TS EN 13369: 2013-06
EN 13369: 2013
Giriş
Bu standard, bir fabrika ortamında imal edilen birçok farklı öndökümlü beton mamullere uygulanabilen genel
gerekleri belirtmek amacıyla tasarlanmıştır. Bu standard, öndökümlü beton mamuller alanında
standardizasyon konusunda daha tutarlı bir yaklaşım sağlamak ve farklı uzman grupları tarafından paralel
olarak hazırlanan çok sayıda standardlarla ortaya çıkan farklılıkları azaltmak amacıyla diğer standardlar için
referans standard olarak görülmektedir. Aynı zamanda, uzmanlar için gerekli durumlarda özel mamul
standardlarındaki farklılıkları içerecek şekilde esneklik sağlar.
Bu standard, inşaat işleri için toplam CEN programının bir parçası olarak hazırlanmış ve beton yapıların
tasarımı için EN 1992 ve beton için EN 206 (tüm bölümler) gibi ilgili standardların ilgili şartnamelerine atıf
yapmaktadır. Bazı öndökümlü beton mamullerin montajı EN 13670 ile ilgilidir.
Uyumlaştırılmış bir standard olmadığından öndökümlü beton mamullerin CE işaretleme işlemi amacıyla
kullanılamaz.
Öndökümlü beton mamullerin tasarımı, özel uygulamalar için diğer özelliklerin uygunluğunu ve yapının diğer
bölümleriyle tasarım koordinasyonunu sağlamak amacıyla tahkik edilmelidir.
5
ICS 91.100.30 TS EN 13369: 2013-06
EN 13369: 2013
1 Kapsam
Bu Avrupa standardı, sıkışmış hava dışında çok az miktar hapsolmuş hava içeriği ile EN 206-1’e uygun şekilde
sıkıştırılarak imal edilmiş hafif, normal ve ağır betondan mamul donatısız, donatılı ve öngerilmeli öndökümlü
beton mamuller için gerekleri, temel performans kriterlerini ve uygunluk değerlendirmesini kapsar. Bu standard,
mekanik özellikler dışında çelik, polimer veya diğer lif içeren betonu da kapsar, ancak gözenekli hafif agregalı
betondan yapılan donatılı prefabrike elemanları kapsamaz.
Hiçbir standardın kapsamına girmeyen öndökümlü mamullerin belirtilmesi için de bu standard kullanılabilir. Bu
standarddaki gereklerin (Madde 4) tamamı, öndökümlü beton mamullerin hepsine ilişkin değildir.
Özel bir mamule ait standardın mevcut olması halinde, mevcut standard bu standardın yerini alır.
Bu standard kapsamındaki öndökümlü mamuller, binalar ile inşaat mühendisliği alanına giren diğer yapılarda
kullanım için fabrikada imal edilmiş mamullerdir. Bu standard, imalatın, Madde 6’da verilen hükümlere uygun
şekilde kontrol edildiği ve olumsuz hava şartlarından korunduğu, şantiyede geçici olarak kurulmuş tesislerde
imal edilen mamullere de uygulanabilir.
Öndökümlü beton mamullerin analizi ve tasarımı bu standard kapsamında değildir. Ancak, bu standard deprem
bölgesi olmayan yerler için aşağıdaki konularla ilgili bilgileri de içerir:
- İlgili Eurocode’da tanımlanan kısmi güvenlik katsayısının seçimi,

- Öngerilmeli beton mamuller için bazı gereklerin tarifi.
2 Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar

Bu standardda, aşağıdaki dokümanlara tamamen veya kısmen zorunlu atıf yapılmıştır ve bu atıflar bu
dokümanın uygulanması için kaçınılmazdır. Tarih belirtilen atıflarda, belirtilmiş olan baskı geçerlidir. Tarih
belirtilmemiş atıflarda, atıf yapılan dokümanın en son baskısı (tadiller dâhil) kullanılır.
EN 206-1:2000 1, Concrete — Part 1: Specification, performance, production and conformity (Beton- Bölüm
1: Özellik, performans, imalat ve uygunluk)
EN 934-2, Admixtures for concrete, mortar and grout — Part 2: Concrete admixtures — Definitions,
requirements, conformity, marking and labelling (Kimyasal katkılar - Beton, harç ve şerbet için - Bölüm 2:
Beton kimyasal katkıları - Tarifler, gerekler, uygunluk, işaretleme ve etiketleme)
EN 1008, Mixing water for concrete — Specification for sampling, testing and assessing the suitability of
water, including water recovered from processes in the concrete industry, as mixing water for concrete
(Beton-Karma suyu-Numune alma, deneyler ve beton endüstrisindeki işlemlerden geri kazanılan su dahil,
suyun, beton karma suyu olarak uygunluğunun tayini kuralları)
EN 1097-6, Tests for mechanical and physical properties of aggregates — Part 6: Determination of particle
density and water absorption (Agregaların mekanik ve fiziksel özellikleri için deneyler - Bölüm 6: Tane
yoğunluğunun ve su emme oranının tayini)
EN 1992-1-1: 2004 2, Eurocode 2: Design of concrete structures — Part 1-1: General rules and rules for
buildings (Beton yapıların tasarımı - Bölüm 1-1: Genel kurallar ve binalara uygulanacak kurallar (eurocode
2))
EN 1992-1-2: 2004 3, Eurocode 2: Design of concrete structures — Part 1-2: General rules — Structural fire
design (Beton yapıların tasarımı - Bölüm 1-2: Genel kurallar - Yapısal yangın tasarımı (eurocode 2))
EN 10080: 2005, Steel for the reinforcement of concrete — Weldable reinforcing steel — General (Betonun
takviyesi için çelik- Kaynaklanabilir takviye çelik- Genel)
1 Bu standard, EN 206-1:2000/A1:2004 ve EN 206-1:2000/A2:2005 standardlarının tadillerinden etkilenir.

2 Bu standard, EN 1992-1-1:2004/AC:2010 standardlarının düzenlemelerinden etkilenir.
3 Bu standard, EN 1992-1-2:2004/AC:2008 standardlarının düzenlemelerinden etkilenir.
6
ICS 91.100.30 TS EN 13369: 2013-06
EN 13369: 2013
prEN 10138-1, Prestressing steels — Part 1: General requirements, (öngerilmeli çelikler – Bölüm 1: Genel
gerekler)
prEN 10138-2, Prestressing steels — Part 2: Wire, (Öngerilmeli çelikler – Bölüm 2: Öngerme kablosu
prEN 10138-3, Prestressing steels — Part 3: Strand (Öngerilmeli çelikler – Bölüm 3: Şerit)
prEN 10138-4, Prestressing steels — Part 4: Bar (Öngerilmeli çelikler – Bölüm 4: Çubuk)
EN 12350-7, Testing fresh concrete — Part 7: Air content — Pressure methods (Beton - Taze beton deneyleri
- Bölüm 7: Hava muhtevasının tayini - Basınç yöntemleri)
EN 12390-1, Testing hardened concrete — Part 1: Shape, dimensions and other requirements for specimens
and moulds (Beton - Sertleşmiş beton deneyleri - Bölüm 1: Deney numunesi ve kalıplarının şekil, boyut ve
diğer özellikleri)
EN 12390-2, Testing hardened concrete — Part 2: Making and curing specimens for strength tests (Beton -
Sertleşmiş beton deneyleri - Bölüm 2: Dayanım deneylerinde kullanılacak deney numunelerinin hazırlanması
ve küre tabi tutulması)
EN 12390-3, Testing hardened concrete — Part 3: Compressive strength of test specimens (Beton -
Sertleşmiş beton deneyleri - Bölüm 3: Deney numunelerinin basınç dayanımının tayini)
EN 12390-7, Testing hardened concrete — Part 7: Density of hardened concrete (Beton - Sertleşmiş beton
deneyleri - Bölüm 7: Sertleşmiş beton yoğunluğunun tayini)
EN 12504-1, Testing concrete in structures — Part 1: Cored specimens — Taking, examining and testing in
compression (Beton - Yapıda beton deneyleri - Bölüm 1: Karot numuneler - Karot alma, muayene ve basınç
dayanımının tayini)
EN 13501-1, Fire classification of construction products and building elements — Part 1: Classification using
data from reaction to fire tests (Yapı mamulleri ve yapı elemanları, yangın sınıflandırması bölüm 1: Yangın
karşısındaki davranış deneylerinden elde edilen veriler kullanılarak sınıflandırma)
EN ISO 717-1, Acoustics — Rating of sound insulation in buildings and of building elements — Part 1:
Airborne sound insulation (ISO 717-1), (Akustik - Yapılarda ve yapı elemanlarında ses yalıtımının
derecelendirilmesi - Bölüm 1: Hava ile yayılan sesin yalıtımı (ISO 717-1:2013))
EN ISO 717-2, Acoustics — Rating of sound insulation in buildings and of building elements — Part 2: Impact
sound insulation (ISO 717-2), (Akustik - Yapılarda ve yapı elemanlarında ses yalıtımının derecelendirilmesi -
Bölüm 2: Darbe sesi yalıtımı (ISO 717-2:2013))
EN ISO 10456, Building materials and products — Hygrothermal properties — Tabulated design values and
procedures for determining declared and design thermal values (ISO 10456), (Yapı bileşenleri ve yapı
mamulleri - Higrotermal özellikler - Beyan ve tasarım ısıl değerlerinin tayini için çizelge halinde verilmiş
tasarım değerleri ve işlemleri (ISO 10456))
ASTM C173/C173M - 10b, Standard test method for air content of freshly mixed concrete by the volumetric
method, (Hacim yöntemi ile taze beton hava içeriğinin tayini için deney yöntemi)
3 Terimler ve tarifleri
Bu standardın amaçları bakımından aşağıdaki terimler ve tarifleri uygulanır.
3.1 Genel
3.1.1 Öndökümlü beton mamul

Nihai kullanım yerinden farklı bir yerde bu standarda veya özel mamul standardına göre imal edilmiş betondan
üretilmiş mamul olup imalat sırasında olumsuz hava şartlarından korunacak şekilde bir fabrika imalat kontrol
sistemi altında bir endüstriyel işlemin sonucu olan ve sevkiyattan önce sınıflandırılabilen mamul.
7
ICS 91.100.30 TS EN 13369: 2013-06
EN 13369: 2013
Açıklama notu - İlgili Avrupa standardında, kısa terim olan “Öndökümlü mamul” daha sıklıkla
kullanılmaktadır.
3.1.2 Beton örtü kalınlığı

Beton içindeki yüzeye en yakın donatı yüzeyi ile bu donatıya en yakın beton yüzeyi (varsa bağlantı, etriye ve
yüzey donatıları dahil) arasındaki mesafe.
3.1.3 Beton ailesi

İlgili özellikleri arasında güvenli ilişki kurulan ve bu ilişkinin kayda geçirildiği farklı bileşimlere sahip betonların
oluşturduğu grup.
3.1.4 Kablo (Tendon)

Ön veya ard-gerilmeye maruz kalan öngerme elemanı (kablo, halat veya çubuk)
3.1.5 Hafif beton

Etüv kurusu durumdaki birim hacim kütlesi (yoğunluğu) en az 800 kg/m 3 en fazla 2000 kg/m 3 olan beton.
3.1.6 Normal beton

Etüv kurusu durumdaki birim hacim kütlesi en az 2000 kg/m 3 en fazla 2600 kg/m3 olan beton.
3.1.7 Ağır beton

Etüv kurusu durumdaki birim hacim kütlesi 2600 kg/m 3 'ten daha büyük olan beton.
3.2 Boyutlar
3.2.1 Temel boyutlar

Uzunluk, genişlik, derinlik veya kalınlık.
3.2.2 Anma boyutları

Teknik dokümanlarda beyan edilen ve imalatta hedeflenen boyutlar.
3.3 Toleranslar
3.3.1 Tolerans
Müsaade edilen mutlak üst ve alt sapma değerlerinin toplamı.
3.3.2 Sapma
Gerçek boyutla, bu boyuta karşılık gelen tasarım boyutu arasındaki fark.
3.4 Dayanıklılık
3.4.1 Dayanıklılık
Bir öndökümlü beton mamulün hizmet ömrü boyunca öngörülenin dışında bakım ve onarım gerektirmeden,
tasarımına uygun kullanım şartları altında kararlılık ve kullanılabilirliğini (hizmet verebilirliğini) yeterli seviyede
koruyabilmesi.
3.4.2 Tasarım hizmet ömrü

Bakımı uygun şekilde yapılmış olan mamulün veya bir kısmının, herhangi büyük bir tamir gerektirmeden yapıda
bulunduğu hâldeki performansının, yapıya ait performans gereklerini karşılayabilecek seviyede kalması
istenen süre.
3.4.3 Çevre şartları

Öndökümlü beton mamule etki eden, yapısal tasarımda yük olarak düşünülmeyen beton veya donatı veya
gömülü metal üzerinde etkili olan fiziksel veya kimyasal tesirler.
3.4.4 Ortam şartları

Betonun sertleşme sürecinde etkileri olan fabrikadaki nem ve sıcaklık koşulları.
8
ICS 91.100.30 TS EN 13369: 2013-06
EN 13369: 2013
3.5 Mekanik özellikler
3.5.1 Potansiyel dayanımı

EN 12390-2’de verilen şartlara uygun olarak laboratuvarda dökülmüş ve küre tabi tutulmuş küp ve silindir
numunelerde yapılan deneyler sonucunda bulunan beton basınç dayanımı.
3.5.2 Gerçek (yerinde) dayanımı

İmalatı tamamlanmış mamulden alınmış numuneler (karotlar veya kesilmiş prizmalar) üzerinde yapılmış
deneylerden (doğrudan gerçek dayanım) veya standard numunelerin (potansiyel dayanımda olduğu gibi)
fabrika şartlarında kullanım yerindekine mümkün mertebe yakın bir şekilde küre tabi tutulduktan sonra yapılan
deneylerden elde edilen dolaylı beton dayanımı (dolaylı yoldan elde edilmiş gerçek dayanım).
3.5.3 Karakteristik dayanım

Değerlendirmeye tabi tutulan belirli bir hacimdeki betondan elde edilen dayanım deney sonuçlarının en fazla
% 5’inin altına düşmesine izin verilen dayanım değeri.
4 Gerekler
4.1 Malzeme ile ilgili gerekler
4.1.1 Genel
Sadece uygunluğu gösterilmiş olan malzemeler kullanılmalıdır.
Belirli bir malzemenin uygunluğu, bu malzemenin betonda veya beton mamullerde kullanımına özellikle atıfta
bulunan bir Avrupa Standardının uygulanması sonucunda sağlanabilir. Bu tür bir Avrupa Standardının
bulunmadığı durumda, aynı şartlarda bir ISO Standardı da bu amaçla kullanılabilir.
Malzemenin herhangi bir Avrupa Standardı veya ISO Standardının kapsamında olmaması veya malzemenin
bu standardların gereklerinden sapması durumunda, uygunluk aşağıdakilerden biri uygulanarak sağlanabilir:
 Malzemenin betonda veya beton mamullerde kullanımına özellikle atıfta bulunan ve mamulün kullanım
yerinde geçerli olan ilgili ulusal hükümler,
 Malzemenin betonda veya beton mamullerde kullanımına özellikle atıfta bulunan bir Avrupa Teknik Onayı.
4.1.2 Betonun bileşen malzemeleri
4.1.2.1 Genel
EN 206-1:2000, Madde 5.1 uygulanır.
4.1.2.2 Kırılarak geri kazanılmış ve geri dönüşümlü agregalar

Diğer agregalar ile birlikte betona karıştırılan kırılarak geri kazanılmış ve geri dönüşümlü agregalar, betonun
priz süresini ve sertleşmesini olumsuz yönde etkilememeli ve nihai kullanım yerinde öndökümlü beton
mamulün dayanıklılığına zararı olmamalıdır.
Aynı fabrikada imal edilmiş öndökümlü beton mamullerden elde edilen kırılmış geri dönüşümlü agrega miktarı,
beton karışımında toplam agrega miktarına göre %10’a kadar kullanılabilir. Bu şekilde kullanıldığında mamulün
mekanik dayanımının veya beton basınç dayanımı deneyinden başka diğer sertleşmiş beton özelliklerinin
deneye tabi tutulmasına gerek yoktur.
Gerekli olduğunda ve özel uygulamalar için geri kazanılmış agregaların miktarı kütlece %5 olarak
sınırlandırılabilir.
Kırılarak geri kazanılmış ve geri dönüşümlü iri agregaların kullanımı ile ilgili daha ayrıntılı öneriler Ek Q’da
verilmektedir.
Alternatif hükümler EN 206-1’in gelecek olan baskısında geliştirilme aşamasındadır ve dikkate alınmalıdır.
9
ICS 91.100.30 TS EN 13369: 2013-06
EN 13369: 2013
4.1.3 Donatı çeliği

Donatı çeliği (çubuk, kangal ve hasır çelik) EN 10080’e uygun olmalıdır. Diğer donatı çeliği tipleri, tasarlanan
amaca uygun ve gerekli özelliklere sahip olmaları koşuluyla, mamulün kullanım yerinde geçerli olan
standardlara veya ulusal mevzuata uygun olarak kullanılabilir (örneğin EN 1992-1-1: 2004, Madde 3.2).
Not – Nervürlü çubuklar ve teller ile ilgili öneriler Ek N’de verilmiştir.
4.1.4 Öngerme çeliği

Öngerme çeliği (tel, çubuk ve halat), prEN 10138-1, prEN 10138-2, prEN 10138-3, prEN 10138-4’e uygun
olmalıdır.
Diğer öngerme çeliği tipleri, mamulün kullanım yerinde geçerli olan standardlara veya ulusal mevzuata uygun
olarak kullanılabilir (örneğin EN 1992-1-1: 2004 Madde 3.3).
4.1.5 Gömülü elemanlar ve bağlantı elemanları

Gömülü mekanik elemanlar ve bağlantı elemanları;
a) Tasarım etkilerini karşılayabilmeli,

b) Gerekli sünekliğe sahip olmalı,
Kalıcı birleştirme parçaları ve bağlantı elemanları, öndökümlü beton mamulün tasarım hizmet ömrü süresince
bu özelliklerini korumalıdırlar.
Mamulün kullanım yerinde geçerli hükümleri dikkate alınmalıdır.
Not - Bazı ankrajların tasarımı için öneriler CEN/TS 1992-4 (tüm bölümler) içinde bulunabilir; ayrıca kaldırma
ve taşıma cihazlarının tasarımı ile ilgili öneriler CEN/TR 15728 içinde bulunabilir.
4.2 İmalat gerekleri
4.2.1 Beton imalatı
4.2.1.1 Genel
Beton bileşimi, çimento tipi, agrega kullanımı, mineral ve kimyasal katkılar, alkali-silika reaksiyonuna direnç,
klor içeriği ve beton sıcaklığı için, EN 206-1: 2000 Madde 5.2 ve Madde 5.3’te tanımlanan gerekler
uygulanmalıdır.
Beton şartnamesi için EN 206-1’e başvurulmalıdır.
Not - Betonun özellikleri imalatçı tarafından tanımlandığında, temel gerekler (EN 206-1: 2000 Madde 6.2.2)
tasarım belgelerinde verilir ve ilave gerekler (EN 206-1: 2000 Madde 6.2.3) genellikle öndökümlü betonla
ilgili değildir.
4.2.1.2 Betonun yerleştirilmesi ve sıkıştırılması

Beton, sürüklenmiş hava haricinde içinde önemli miktarda hapsolmuş hava kalmayacak şekilde (örneğin yeterli
olarak donmaya karşı direnci sağlanacak şekilde) ve betona zararlı olabilecek ayrışma önlenecek ve donatı
beton içinde uygun olarak gömülü kalacak şekilde yerleştirilmeli ve sıkıştırılmalıdır
4.2.1.3 Kür işlemi (su kaybına karşı koruma)

Beton, dayanım kaybı ve sıcaklık ve rötreden dolayı çatlak oluşmaması ve ilgili olduğunda dayanıklılık ile ilgili
zararlardan sakınılması amacıyla kür işlemi süresince korunmalıdır.
İmalatı tamamlanmış mamul veya temsili numuneler üzerinde diğer yöntemlerin imalat ortamında ilgili olması
deneyle veya muayene ile gösterilemediğinde yeni dökümü tamamlanmış betonun tüm yüzeyleri Çizelge 1’de
verilen yöntemlerden birisi veya kullanım yerinde uygulanabilen diğer yöntemlerle ile korunabilir.
10
ICS 91.100.30 TS EN 13369: 2013-06
EN 13369: 2013
Çizelge 1 - Su kaybına karşı koruma
Yöntem Tipik uygulama yöntemleri

A - Su ilavesi olmadan - Betonun, CEM I ve CEM II/A için bağıl nem oranı % 65’in üzerinde ve diğer
tip tüm bağlayıcılar için % 75’in üzerinde olan bir ortamda tutulması,
- Kalıpların sökülmemesi,
- Beton yüzeyinin, buhar geçirmeyen örtüyle kaplanması.
B - Su ilavesi yapılarak  Beton yüzeyinin ıslak örtülerle kaplanması,

betonun rutubetli  Beton yüzeyinin, su püskürtülerek gözle görülür biçimde ıslak tutulması,
tutulması
C - Kür bileşenlerinin Kür bileşenlerinin kullanımı kullanım yerinde geçerli hükümlere uygun olmalıdır.
kullanımı
Yöntem A ve Yöntem B için, koruma kür işlemi sonunda numunenin basınç dayanımı (c, kür) Dd x ck ve c,L
(silindir veya küp) parametrelerinin en küçük değerine eşit veya daha büyük olmasına kadar sürdürülmelidir.
Dd ve c,L parametreleri Çizelge 2’de tanımlanmıştır.
f c,kür  MIN( Dd f ck ; f c, L ) (1)
Not – ck , imalatçı tarafından hedeflenen 28 günlük olan betonun karakteristik basınç dayanımıdır.
Ortalama basınç dayanımı c,kür değerinin ölçümü, mamulün kurumaması için uygulanan aynı korumaya tabi
tutulan beton numuneler üzerinde belirlenmelidir.
50 yıldan fazla tasarım hizmet ömrü için veya özel olan yerel çevre şartları için kullanım yerinde geçerli diğer
belirtilen gerekler takip edilebilir.
Çizelge 2’deki sertleşme derecesi bir beton numunesi üzerinde deney yapılarak veya önceden yapılmış deney
ve olgunluk kavramını esas alan bir sertleşme hesaplama yöntemiyle belirlenebilir.
Deney sonucu, aynı yaşta deneye tabi tutulan tek bir numuneden veya bir harmandan alınan iki veya daha
fazla numunenin ortalaması olarak elde edilebilir.
Çizelge 2 - Su kaybına karşı koruma işlemi sonunda betonun en küçük dayanımı
Kullanım yerindeki çevre Sertleşme derecesi, Dd Silindir / Küp c,L

şartları
(EN 206-1 çevre etki sınıfları) % MPa
Sadece c,L ile ilgili gerekler
X0, XC1 12/15
uygulanır
XC2, XC3, XC4, XD1, XD2, XF1 35 12/15 a
Diğer tüm çevre etki sınıfları
50 16/20 b
(ıslanma/kuruma döngüleri)
a Bu değer, 0,25 ck ≥ 12 MPa (silindir); 15 MPa (küp) den büyükse 0,25ck ile yer değiştirmelidir.
b Bu değer, 0,35 ck ≥ 16 MPa (silindir); 20 MPa (küp) den büyükse 0,35ck ile yer değiştirmelidir.
Betonun su emme değeri, Ek G’de tarif edilen deney işlemine göre ölçüldüğünde Çizelge 1’deki gereklere
uygunluk sağlamış betonun su emme değerine göre % 10 daha fazla olmadığında, Çizelge 2’de tanımlananlar
dışındaki diğer araçlar da kullanılabilir. Su emme deneyi, çevre şartlarına maruz kalacak yüzeyi içeren (30±1)
mm kalınlıktaki numuneler üzerinde yapılır.
11
ICS 91.100.30 TS EN 13369: 2013-06
EN 13369: 2013
4.2.1.4 Isıl işlemle hızlandırılmış hidratasyon

Betona, sertleşmesini hızlandırmak için imalat sırasında atmosfer basıncında ısıl işlem uygulandığında, her
beton ailesi için gereken dayanımın sağlandığı başlangıç deneyleri ile gösterilmelidir.
Daha önce yapılan gözlem ve deneylerle sağlanmalarının gerekli olduğu gösterilmediği sürece, mikro çatlaklar
ve/veya dayanıklılık kusurları oluşumunun önlenmesi için aşağıdaki şartlar sağlanmalıdır:
 Malzeme ve iklim şartlarına bağlı olarak, daha kısıtlayıcı gerekler kullanım yerinde geçerli hükümlere göre
belirli yerlerde dışardaki mamullerin ısıl işlemine uygulanabilir. Kür işlemi sırasında beton içindeki en büyük
ortalama Tort sıcaklık 40 ºC’u aştığında aşağıdaki şartlar yerine getirilmelidir; Mikro çatlakların
oluşmasından ve/veya dayanıklılık kusurlarından kaçınmak amacıyla özel önlemlerin alınmasının gerekli
olmadığı önceki olumlu tecrübelerle gösterilmesi halinde; bir ön ısıtma süresi, Tort 40 ºC’u aşmayacak
şekilde uygulanmalıdır.
 Isıtma ve soğutma safhalarında elemanların bitişik kısımları arasındaki sıcaklık farkı 20 ºC ile
sınırlandırılmalıdır.
Tüm ısıtma ve soğutma süreci ve ısıtma hızı (uygunsa) kayıt edilmelidir.
Tüm ısıtma ve soğutma süreci boyunca ısıl işlem en yüksek ortalama sıcaklığı Tort Çizelge 3’te verilen
değerlerle sınırlandırılmalıdır. Ancak, belirtilen çevre etkileri altında beton dayanıklılığının sağlandığı uzun
süreli tecrübeler ile gösterilirse, daha yüksek sıcaklık değerleri kullanılabilir.
Çizelge 3 - Hızlandırılmış hidratasyon şartları
Mamulün bulunduğu
En yüksek ortalama beton sıcaklığı Tort a
ortam
Genelde kuru veya orta
derecede rutubetli - Tort ≤ 85 ºC b
Islak ve döngülü ıslak - Tort ≤ 65 ºC
a Münferit değerler, 5 ºC daha yüksek olabilir.

b 70 ºC < Tort ≤ 85 ºC olduğunda, 28 günlük olarak elde edilen yapısal dayanıma göre normal dayanım gelişimine
tekabül eden 90 günlük gerekli dayanımın sağlandığı başlangıç deneyleri ile gösterildiğinde.
Uzun süreli tecrübelerin bulunmaması durumunda, daha yüksek sıcaklıktaki ısıl işlemlerin ıslak ve döngülü
ıslak ortamlar için uygunluğu gösterilmelidir. Aşağıdaki sınır değerler, bu uygunluğun kontrolü amacıyla esas
alınabilir. Beton için eşdeğer Na2O içeriği ≤ 3,5 kg/m3, çimento için SO3 içeriği ≤ % 3,5 (kütlece).
Eşdeğer Na2O ve SO3 içeriği için yukarıda belirtilen sınır değerler bilimsel veya teknik deneyimlere dayanılarak
değiştirilebilir veya başka bileşenlere ait sınır değerler tanımlanabilir.
4.2.2 Sertleşmiş beton
4.2.2.1 Dayanım sınıfları

Betonun basınç dayanım sınıfları için EN 206-1: 2000 Madde 4.3.1 uygulanmalıdır.
Tasarım amaçları bakımından, C90/105’e kadar olan normal ve ağır beton dayanım sınıflarının özellikleri EN
1992-1-1: 2004 Çizelge 3.1’de ve LC 80/88’e kadar olan hafif beton için EN 1992-1-1: 2004, Çizelge 11.3.1’de
verilmiştir.
İmalatçı karakteristik silindir dayanımı için 1,0 MPa kademelerle ara beton sınıfları seçebilir. Bu durumda,
beton özellikleri doğrusal enterpolasyon ile elde edilir.
Betonarme veya öngerilmeli öndökümlü mamuller için en düşük beton dayanım sınıfı aşağıda tanımlanmıştır.
 Donatılı öndökümlü beton mamuller için C20/25,

 Öngerilmeli öndökümlü beton mamuller için C30/37.
12
ICS 91.100.30 TS EN 13369: 2013-06
EN 13369: 2013
Hafif beton kullanıldığında, donatılı ve öngerilmeli öndökümlü beton mamuller için en düşük dayanım sınıfı LC
16/18 olmalıdır.
4.2.2.2 Basınç dayanımı
4.2.2.2.1 Genel
Beton dayanım sınıfını doğrulamak amacıyla kullanılacak basınç dayanımı, potansiyel dayanımdır. İmalatçı
beton sınıfını doğrulamak amacıyla doğrudan veya dolaylı yoldan elde edilmiş yapısal dayanım değerlerini
kullanabilir.
4.2.2.2.2 Potansiyel dayanım

Betonun potansiyel basınç dayanımı 28 gün sonunda yapılan basınç dayanımı tayin deneyi ile elde edilir.
Potansiyel dayanım deneyleri, potansiyel dayanımın ilerlemesini değerlendirmek veya uygun bir sertleşme
bağıntısı ile erken yaşlarda 28 günlük potansiyel dayanımı tahmin etmek için 28 günden önce yapılabilir.
Gerekli olduğunda deneyler 28 günden daha geç yaşlarda da yapılabilir.
Potansiyel dayanım, EN 206-1: 2000 Madde 5.5.1.1 ve Madde 5.5.1.2’ye göre tayin edilmelidir. İlave gerekler,
Madde 5.1.1’de verilmiştir.
4.2.2.2.3 Doğrudan yapısal dayanım

Betonun doğrudan yapısal basınç dayanımı, imalatı tamamlanmış mamulden EN 12504-1’e uygun olarak
alınan karotlardan elde edilmelidir. Bu dayanım, imalatı tamamlanmış mamulden prizma şeklinde kesilerek
alınan numunelerden elde edilen dayanım değerlerine, küp veya silindir dayanımına dönüştürmek için uygun
düzeltme katsayısının uygulanmasıyla da elde edilebilir. EN 12504-2’ye uygun olarak imalatı tamamlanmış
mamuller üzerinde, Madde 5.1.1’de belirtildiği şekilde deneyler ile ilgili korelasyon kurulduğu takdirde
tahribatsız deney yöntemleri de kullanılabilir
4.2.2.2.4 Dolaylı yapısal dayanım

Beton bileşimi ve kür yöntemlerinin değişmeden sabit kaldığı kararlı hale getirilmiş imalat işlemleri için, dolaylı
yapısal basınç dayanımı, taze betondan yapılmış ve fabrika şartlarında mamulün kullanım yerindekine
mümkün mertebe yakın bir şekilde küre tabi tutulmuş ve bekletilmiş deney numunelerinden (doğrudan yapısal
dayanımla ilişkiyi belirleyen bir başlangıç deneyi yapılmış olması koşuluyla) tayin edilebilir.
Yoğunluk korelasyonun kurulabilmesi için bir karakteristik değer olarak kullanılabilir.
4.2.2.2.5 Dönüştürme katsayısı

Yapısal dayanım ve potansiyel dayanım arasındaki ilişki, yapısal dayanımın η = 0,85 bölünmesi ile belirlenir.
4.2.2.3 Çekme dayanımı

Gerekli durumlarda, çekme dayanımı, EN 1992-1-1: 2004, Madde 3.1.2’ye göre aşağıdakilerden biri ile
belirlenmelidir:
- Deneysel yöntem (örneğin EN 12390-6’ya göre),

- Aynı yaştaki basınç dayanımından,
- Aynı yaştaki yarmada çekme dayanımından
4.2.2.4 Büzülme (Rötre)

Hafif beton için, kuruma büzülmesi EN 1992-1-1. 2004, Madde 11.3.3’e göre imalatçı tarafından beyan
edilmelidir.
4.2.2.5 Kuru yoğunluk

Gerekli olduğunda, kuru yoğunluk EN 206-1: 2000, Madde 5.5.2’ye göre belirlenmelidir.
4.2.2.6 Su emme
Dayanıklılık ile ilgili olarak veya beton mamulün kullanım yerindeki uygulanabilir şartlarıyla ilgili gerekli
olduğunda su emme değeri Ek G takip edilerek belirlenmelidir.
13
ICS 91.100.30 TS EN 13369: 2013-06
EN 13369: 2013
4.2.3 Yapısal donatı
4.2.3.1 Donatı çeliğinin işleme tabi tutulması

Fabrikada doğrultulmuş, eğilmiş veya kaynaklanmış yapısal donatı çeliği, uygulanan bu işlemlerden sonra da,
Madde 4.1.3’te verilen gereklere uygun olmalıdır.
Donatı çubuklarının kaynaklı bağlantısı çeliğin kayanaklanabilirliğinin eksiksiz şekilde belgelendirilmesi

koşuluyla kullanılabilir.
Kaynak işlemi ile ilgili göstergeler, EN 1992-1-1:2004, Madde 3.2.5’de bulunabilir.
4.2.3.2 Çekme ve öngerme
4.2.3.2.1 Başlangıç çekme gerilmeleri

Öngerme halatlarının serbest bırakılması anında kuvvet aktarımı sonucu öndökümlü beton bir birime
uygulanacak en büyük öngerme kuvveti aşağıdaki şartları sağlamalıdır:
 Betonda boyuna doğrultuda kontrolsüz çatlama, dağılma veya yarılma oluşmamalıdır.

 Betonda oluşan gerilme, mamulde aşırı sünmeye veya şekil değiştirmeye neden olmamalıdır.
Mamulün, mamul standardındaki ilgili gereklere uygunluğu, başlangıç tip deneyleri ve fabrika imalat kontrolü
ile gösterildiğinde ve Madde 4.2.3.2.2’de verilen daha kısıtlayıcı toleranslar karşılandığında, en büyük çekme
gerilmesi değeri σOmax, aşağıdaki eşitlikle hesaplanabilir.
Sınıf 1 için σOmax = En az (0,85 fpk veya 0,95 fp0,1k) (2)
Bu eşitliğin sağlanamadığı durumlarda, EN 1992-1-1: 2004 Madde 5.10.2.1 uygulanmalıdır.
Sınıf 2 için σOmax = En az (0,80 fpk veya 0,90 fp0,1k) (3)
4.2.3.2.2 Germe doğruluğu

Madde 4.2.3.2.1’e göre sınıf 1 uygulandığında, öngerme kuvveti üzerindeki sıkılaştırılmış toleranslar en
azından aşağıdaki sınırlar içinde kalmalıdır:
 Tek kablodaki kuvvet: ± % 5
Madde 4.2.3.2.1’e göre sınıf 2 uygulandığında, öngerme kuvveti üzerindeki normal toleranslar en azından
aşağıdaki sınırlar içinde kalmalıdır:
 Tek kablodaki kuvvet: ± % 10
 Toplam kuvvet: ± % 7
4.2.3.2.3 Transfer sırasında gerekli en düşük beton dayanımı

Öngerme kuvvetinin beton elemana transferi sırasında, betonun en düşük basınç dayanımı, fcm,p, betondaki
en büyük basınç gerilmesinin 1,5 katından ve 20 N/mm2’den daha az olmamalıdır.
EN 1992-1-1: 2004, Madde 5.10.2.2 (5)’e göre olan gerekler dikkate alınmalıdır.
Ancak beton basınç dayanımı, her durumda halatların ankrajı için yeterli olmalıdır.
4.2.3.2.4 Halat veya tel kaçması

Halat veya tel kaçması olarak tanımlanan ve öngerme kuvveti transferi sonrası öngerme donatısında oluşan
boy kısalması, aşağıdaki değerlerle sınırlandırılmalıdır:
 Tek öngerme donatısı için (halat veya tel): 1,3 ∆L0

 Bir elemandaki bütün öngerme donatılarının ortalaması için: ∆L0
Halatlar için, sargıyı sağlayan en dıştaki tellerden üçünün ortalama kısalma değeri göz önüne alınmalıdır.
14
ICS 91.100.30 TS EN 13369: 2013-06
EN 13369: 2013
∆L0 değeri mm biriminde aşağıdaki eşitlikten hesaplanmalıdır.


Lo  0,4l pt 2 pmo (4)
Ep
Burada;
lpt2 EN 1992-1-1 Madde 8.10.2.2’de tanımlandığı şekilde transfer boyu üst sınır değeri = 1,2 lbt, mm,
σpmo Halatın serbest bırakılmasından hemen sonra öngerme çeliğindeki başlangıç gerilmesi, MPa,
Ep Öngerme çeliğinin elastisite modülü, MPa,
dır.
Tel veya halat kaçması, genellikle imalat sonrası projesinde verilen boyutta kesimi yapılan mamullerde ölçülür.
4.3 İmalatı tamamlanmış mamul gerekleri
4.3.1 Geometrik özellikler
4.3.1.1 İmalat toleransları

Enkesit boyutları için en büyük sapma (genişlik ∆b ve yükseklik ∆h) ve çubuklar, teller ve halatlar için uygulanan
beton örtü kalınlığının en büyük sapması ∆cdev Çizelge 4’te verilmiştir..
Çizelge 4 - Sapmalar
Hedeflenen boyut En-kesit ∆b, ∆ha Beton örtü kalınlığı a,b ∆cdev
mm mm mm
L ≤ 150 mm + 10 / - 5 ±5
L = 400 mm ± 15 / -10 + 15 / -10
L ≥ 2500 mm ± 30 + 25/ -10
a Ara değerler için doğrusal enterpolasyon yapılır.

b EN 1992-1-1:2004, Madde 4.4.1.1’e göre.
cnom = cmin + ∆cdev (-∆cdev için sayısal değer kullanılır). ∆cdev ulusal olarak belirlenen bir değerdir,
bu nedenle kullanım yerinde geçerli diğer değerler de geçerlidir. Bir imalatçı, uygun önlemler
alarak Milli bir Ek’te verilenden farklı daha küçük değerleri ∆cdev beyan edebilir.
İşlerin yapısal tasarımında, yapısal tasarımda belirtildiği şekilde mesnetler üzerindeki toleransları dikkate
almalıdır.
EN 1992-1-1:2004, Madde 10.9.5.2, mesnetin kenarından ve öndökümlü beton mamulün ucundan kabul edilen
etkili olmayan mesafeleri belirlemek amacıyla kılavuz olarak kullanılabilir. Genel toleransların bir
kombinasyonu, birçok durumda olduğu gibi kombinasyon ile elde edilen toleranslardan daha sıkı olduğundan
mesnette toleransları belirlemek için kullanılmayabilir.
Döşemeler ve kirişler için, beton örtü kalınlığının ortalama sapması, bir kirişin en kesitinde veya bir döşemede
en fazla 1 m genişlik üzerinde tek tek çubukların, tellerin veya halatların ortalama sapması olarak belirlenebilir.
Hiçbir çubuk, tel veya halat, önerilen eksi sapmadan nümerik olarak daha büyük eksi sapmaya sahip olmalıdır.
Not – Beton örtü kalınlığı ile ilgili kılavuz bilgi, Ek A’da bulunabilir.
Geometrik özelliklerin imalat toleransları, Ek J’de Madde J.1 ile Madde J.3’e göre yapılan ölçümlerle
belirlenebilir.
15
ICS 91.100.30 TS EN 13369: 2013-06
EN 13369: 2013
a) Uzunlukta en büyük sapmalar için öneriler
∆L = ± (10 + L / 1 000) ≤ ± 40 mm
Burada;
L = Doğrusal şekilde ölçülen hedef boyut, mm
b) Delikler, açıklıklar, çelik plakalar, eklemeler vb. ile ilgili en büyük sapmalar için öneriler
1) Delik veya açıklığın boyutu ± 10 mm

2) Delikler, açıklıklar, çelik plakalar, eklemeler vb. konumu ± 25 mm
4.3.1.2 En küçük boyutlar ve detaylandırma

Öndökümlü yapısal mamullerin geometrik özellikleri, gerekli en az boyutlara ve detaylandırmaya uygun
olmalıdır.
En az boyut ve detaylandırma değerleri, anma boyutlarını esas alır ve EN 1992-1-1: 2004’ün ilgili Madde 7,
Madde 8, Madde 9 ve Madde 10’dan alınmalıdır.
4.3.2 Yüzey karakteristikleri

İmalatı tamamlanmış bir mamulün yüzey özelliklerinin tanımlanması amacıyla Madde J.4’e başvurulmalıdır.
Bu maddede önerilen değerler de verilmektedir.
Diğer en büyük sapmalar belirtilebilir.
Beton yüzeylerinin tanımlanması için CEN/TR 15739 kullanılabilir.
4.3.3 Mekanik dayanım
4.3.3.1 Genel
Betonun basınç dayanım sınıfı aşağıdaki her iki şartın yerine getirilmesi ile beyan edilmelidir;
- Mamulün mekanik direnci, başlangıç tip deneyine ve imalatı tamamlanmış mamul üzerinde fabrika
imalat kontrolü sırasında bu özelliğin rutin deneyleri ile doğrulanmalı ve beyan edilmelidir.
- Basınç dayanım sınıfı, imalatı tamamlanmış mamulün dayanıklılığını göstermek için ilgili bir parametre
değildir.
Mamulün tüm ilgili yapısal özellikleri, nihai ve hizmet verebilirlik sınır durumlarında dikkate alınmalıdır.
Öngerme kayıpları için, Ek K’de tanımlandığı durumlarda, bu Ek’e atıf yapılabilir.
Mekanik direnç aşağıdakilerden bir tanesi ile doğrulanmalıdır:
- Hesaplama (Madde 4.3.3.2’ye bakılmalıdır),

- Deneyle desteklenen hesaplama (Madde 4.3.3.3’e bakılmalıdır),
- Deneysel işlem (Madde 4.3.3.4’ye bakılmalıdır)
Bu araçların kullanımı, kullanım yerindeki hükümlere tabidir.
4.3.3.2 Hesaplama ile doğrulama

Hesaplama yoluyla elde edilen mekanik direncin tasarım değerleri, EN 1992-1-1’in ilgili maddeleriyle veya
ürünün kullanım yerinde geçerli olan mamul standardları veya ulusal standardlarda verilmiş ilgili tamamlayıcı
kurallarla doğrulanmalıdır.
4.3.3.3 Deney yapılarak desteklenen hesaplama ile doğrulama

Aşağıda tanımlanan durumlarda, yapılan yapısal hesaplamaların doğrulanması amacıyla imalatı tamamlanmış
mamulün deneylerinin yapılması gereklidir:
 Madde 4.3.3.2’ye göre alternatif tasarım kuralları,

 Madde 4.3.3.2 kapsamında olmayan olağandışı tasarım modelleri olan yapısal düzenlemeler.
16
ICS 91.100.30 TS EN 13369: 2013-06
EN 13369: 2013
Yukarıda tanımlanan durumlarda seri üretime geçilmeden önce, hesaplamalarda temel alınan tasarım
modelinin güvenilirliğinin doğrulanması için, az sayıda tam ölçekli numunenin fiziksel deneye tabi tutulması
gereklidir. Bu deneylerde elemanın nihai tasarım kapasitesine kadar yükleme yapılmalıdır.
EN 1992-1-1 prensipleri doğrultusunda güvenilir bir teorik doğrulama yapılabildiğinde, fiziksel deney yapılması
zorunlu değildir. İlgili bilgiler EN 1990: 2002, Ek D içinde de bulunabilir.
4.3.3.4 Deney yoluyla doğrulama

Deney yoluyla doğrulama durumunda, mamul için tanımlanan kapasite değerleri, uygun istatistik yöntemleri
kullanılarak alınmış numunelere uygulanan doğrudan yükleme deneyleri ile doğrulanacaktır. İlgili bilgiler EN
1990: 2002, Ek D içinde de bulunabilir.
4.3.3.5 Emniyet katsayıları

Tavsiye edilen kısmi emniyet katsayıları EN 1990 ve EN 1992-1-1’de yer almaktadır. EN 1990 ve EN 1992-1-
1’e göre bazı koşullar altında daha düşük değerler kullanılabilmektedir. Buna ilişkin bilgiler Ek C’de
verilmektedir.
4.3.3.6 Geçici durumlar

Öndökümlü elemanların geçici durumları ile ilgili aşağıdakiler dikkate alınmalıdır.
- Kalıptan alma,
- Stoklama alanına taşıma,
- Depolama (mesnet ve yük şartları)
- Şantiyeye nakliyesi,
- Yerine yerleştirme (kaldırma),
- İnşaat (kurulum).
Eleman tipine bağlı olarak geçici durumlar için, dinamik etkilerden veya düşeyde sapmalardan dolayı oluşan
düzlem dışındaki etkileri kapsayan nominal enine yatay kuvvetler dikkate alınmalıdır. Bu etkilerin, eleman zati
ağırlığının %1,5’i kadar olduğu kabul edilebilir.
4.3.4 Yangına direnç ve tepki
4.3.4.1 Genel
Mamul tipiyle ilgili olan yangına karşı direnç ve tepki özellikleri beyan edilmelidir.
Yangına karşı direnç, normal olarak, yangın sınıfları kullanılarak standard yangın direnci olarak beyan edilir.
Alternatif olarak, yangına karşı direnç, parametrik yangın etkisi kullanılarak da tanımlanabilir.
EN 1992-1-2’nin kullanımı ile ilgili tavsiyeler Ek O’da verilmiştir.
Not - Standard yangın direnci veya alternatif olarak parametrik yangın direnci için gereken sınıf, ulusal yangın
mevzuatında tanımlanır.
4.3.4.2 Standart yangın direnci için sınıflandırma

Standart yangın direncinin doğrulanması için, aşağıdaki yöntemlerden biri seçilebilir.
a) Deney ile sınıflandırma
EN 13501-2 gereklerine uygun olarak daha önce (aynı mamul, aynı veya daha sıkı deney yöntemi) yapılmış
olan deneyler dikkate alınabilir.
Deney sonuçları, geçerliliği uygun hesaplama yöntemleri kullanılarak, diğer açıklıklara, kesitlere ve yüklere
uyarlanabilir (örneğin bu Maddenin c) bendi).
b) Çizelge haline getirilmiş veri ile sınıflandırma
Çizelge haline getirilmiş veri ile sınıflandırma için EN 1992-1-2’ye uyulmalıdır. Uygulanabilen yerlerde,
tamamlayıcı kurallar mamul standardlarında tanımlanabilir.
17
ICS 91.100.30 TS EN 13369: 2013-06
EN 13369: 2013
c) Hesaplama ile sınıflandırma
Hesaplama yöntemleri ile sınıflandırma EN 1992-1-2’in ilgili maddelerine veya kullanım yerinde geçerli
kurallara uygun olmalıdır. Uygulanabildiğinde tamamlayıcı kurallar mamul standardlarında verilebilir.
4.3.4.3 Parametrik yangına karşı direncin belirlenmesi

Parametrik yangın etkileri EN 1991-1-2’e uygun olarak alınmalıdır. Parametrik yangına karşı direnç, EN 1992-
1-2’ye uygun olarak hesaplama yoluyla veya deney yapılarak belirlenebilir.
4.3.4.4 Yangına tepki

Beton bileşiminde organik malzeme içeriği en fazla % 1,0 olan (kütlece veya hacim olarak hangisi büyükse)
öndökümlü beton mamullerin yangına tepki sınıfı, deneye ihtiyaç duyulmaksızın Yangın Sınıfı A1 olarak beyan
edilebilir.
Beton bileşiminde organik malzeme içeriği % 1,0’den büyük olan (kütlece veya hacim olarak) öndökümlü beton
mamuller EN 13501-1’e göre deneye tabi tutulmalı ve sınıflandırılmalıdır.
Not - Deneye ihtiyaç duyulmaksızın Yangına Tepki Sınıfı A olarak kabul edilebilen malzemeler için
2000/605/EC sayılı kararla değişik 96/603/EC no’lu komisyon kararına bakılmalıdır.
4.3.5 Akustik özellikler

Ses yalıtımı özellikleri, havada yayılan sesin yalıtımı ve darbe seslerinin yalıtımı olarak tanımlanır. Bu özellikler,
tasarlanan kullanımı için ilgili olduğunda beyan edilmelidir.
Bir mamulün havada yayılan ses yalıtım değeri, EN 12354-1:2000’de Ek B ile hesaplamayla veya EN ISO 140-
3’e uygun olarak ölçüm yapılarak belirlenmelidir. Bu değer, üçüncü oktav bantlarında, 100-3150 Hz, EN ISO
717-1’ye uygun olarak spektrum uyum terimleriyle tek bir sayı değeri olarak ifade edilmelidir.
Bir mamulün darbe sesi yalıtım değeri EN 12354-1:2000’de Ek B ile hesaplamayla veya EN ISO 140-6’ya
uygun olarak ölçüm yapılarak belirlenmelidir. Bu değer, üçüncü oktav bantlarında, 100-3150 Hz., EN ISO 717-
2’ye uygun olarak spektrum uyum terimleriyle tek bir sayı değeri olarak ifade edilmelidir.
Tamamlayıcı bilgiler için ilgili ürün standardlarına bakılmalıdır.
4.3.6 Isıl özellikler

Isıl özellikler, mamul türünün gerektirdiği durumlarda beyan edilmelidir. Bir mamulün ısıl özellikleri aşağıdaki
nicelik gruplarından birine göre tanımlanmalıdır:
a) Mamulün geometrisi ile birlikte malzemenin ısıl iletkenliği,

b) Mamulün ısıl direnci.
Uygun olduğunda, malzemenin özgül ısıl kapasitesi veya mamulün ısıl kapasitesi tanımlanabilir.
Malzemenin ısıl iletkenliği EN 12664 ’e uygun olarak deneyle belirlenebilir. Kuru durum için beyan edilen ısıl
değerler EN ISO 10456’ya uygun olarak belirlenmelidir. Beyan edilen ısıl değerlerin tasarım ısıl değerlerine
çevrilmesi için uygulanabilecek yöntemler de EN ISO 10456 kapsamında tanımlanmıştır.
Malzemelerin tasarım ısıl iletkenliği ve özgül ısıl kapasiteleri EN ISO 10456 veya EN 1745 kapsamında çizelge
haline getirilmiş değerlerden elde edilebilir.
Beton elemanların ısıl direnci ve ısıl iletkenliği EN ISO 6946’ya uygun olarak hesaplanabilir veya bir sıcak
kutuda EN ISO 8990 veya EN 1934 şartlarına uygun yöntemler kullanılarak ölçülebilir.
Not - EN ISO 10456 ve EN 1745 kapsamında yer alan ilgili verileri içeren çizelgeler Ek L’de verilmiştir.
4.3.7 Dayanıklılık
4.3.7.1 Dayanıklılık için gerekler

Aşağıdaki şartlar, hizmet ömrü EN 1992-1-1 ile uyumlu olacak şekilde belirlenmiş olan yapısal beton
mamullerini kapsar.
18
ICS 91.100.30 TS EN 13369: 2013-06
EN 13369: 2013
Öndökümlü beton elemanların dayanıklılığı aşağıdaki gereklerden ilgili olanları ile sağlanır:
 Yeterli miktarda çimento ve mineral katkı içeriği (Madde 4.2.1.1),
 Azami su/bağlayıcı oranı (Madde 4.2.1.1),
 Azami klorür içeriği (Madde 4.2.1.1),
 Azami alkali içeriği (Madde 4.2.1.1),
 Taze dökülmüş betonun su kaybına karşı korunması (Madde 4.2.1.3),
 Isıl işlemle yeterli hidratasyon sağlanması (uygulanabildiğinde, Madde 4.2.1.4),
 Asgari beton dayanımı (Madde 4.2.1.1),
 Asgari beton örtü tabakası kalınlığı ve beton örtü tabakasının kalitesi, (Madde 4.3.7.4),
Uygulanabilir olduğunda,
 Hava içeriği (Madde 4.2.1.1),

 Isıl işlem uygulaması ile yeterli hidratasyon (Madde 4.2.1.4),
 İç bütünlüğünü sağlamak için özel gerekler tanımlanması (Madde 4.3.7.2),
 yüzey bütünlüğünü sağlamak için özel gerekler tanımlanması (Madde 4.3.7.3),
 Su emme oranı (Madde 4.3.7.5),
 Performansı esas alan tasarım yöntemlerinin kullanılması (örneğin EN 206-1)
Dayanıklılık ile ilgili gerekler EN 1992-1-1:2004, Madde 4.2’de bulunabilir.
Taşıyıcı olmayan beton mamullerde veya hedeflenen servis ömrü EN 1992-1-1’de tanımlanan değerden (50
yıl) daha kısa veya uzun olan beton mamullerde, dayanıklılık özellikleri imalatçı tarafından mamulün özel
uygulama alanına göre belirlenebilir.
4.3.7.2 İç bütünlük
Beton karışımının direnci ve dayanıklılığı ile ilgili potansiyel özellikleri, yeterli hidratasyon, mümkünse ısıl işlem
uygulaması ile (uygun olan yerlerde) ve betonda erken çatlak oluşumunun sınırlanması (Madde 4.2.1.3 ve
Madde 4.2.1.4) ile imalat sırasında güvence altına alınmalıdır.
4.3.7.3 Yüzey bütünlüğü

Uygun olduğu durumlarda, betonun, kimyasal tepkimeler, donma-çözülme etkileri, mekanik aşınma, vb.
bozulma süreçlerine karşı yüzey direnci uygun önlemlerle sağlanmalıdır.
Yüzey bütünlüğü için teknik gerekler, EN 206-1: 2000 Madde 5.3 kapsamında tanımlanmıştır. Mümkün olduğu
durumlarda performans kontrolü için performansı esas alan tasarım yöntemi kullanılmalıdır
(EN 206-1: 2000 Madde 5.3.3 ve Ek J).
Mamulün kullanım yerindeki yasal düzenlemelere bağlı olarak, yüzey bütünlüğünün sağlanması amacıyla
kullanılabilecek bir yöntem, her çevresel etki sınıfı için, betonun imalatı tamamlanmış üründeki en fazla
su/çimento oranı, en az dayanım sınıfı ve en fazla su emme miktarı ile ilgili sınır değerlerin birleşimidir.
Örneğin, XC3 sınıfı için (orta derecede nemli, hava nemi orta veya yüksek olan binaların iç mahallerinde
kullanılan betonlar, yağmurdan korunmuş dışarıdaki betonlar) şu sınır değerler kullanılabilir: En fazla
su/çimento oranı 0,50, asgari beton dayanım sınıfı 35/45, azami su emme oranı % 6.
4.3.7.4 Çeliğin korozyona karşı direnci

Çeliğin korozyona karşı direnci EN 1992-1-1: 2004 Madde 4.1’de verilen gereklere uyularak sağlanacaktır. Bu
amaçla, bu standard Ek A’da, öndökümlü beton mamullerin tasarımında kullanılacak beton örtü değerleri ile
bağlantılı olarak ortam koşullarını içeren bir aralık tanımlanmıştır.
Korozyon direnci donatının korunmasıyla veya paslanmaz çelik kullanımı ile sağlanabilir.
19
ICS 91.100.30 TS EN 13369: 2013-06
EN 13369: 2013
4.3.7.5 Su emme
Bir su emme oranı belirtildiğinde, Madde 5.1.2’ye göre ölçülmelidir.
4.3.7.6 Eşdeğer dayanıklılık prosedürü

Öndökümlü bir beton mamulün performansı eşdeğer dayanıklılık prosedürlerinin uygulanması ile belirlenebilir.
4.3.8 Diğer gerekler
4.3.8.1 Taşıma güvenliği

Mamul, taşıma ve depolama işlemleri sırasında hasar görmeyecek şekilde güvenilir dayanım düzeyinde
tasarlanmalı ve imal edilmelidir. Şantiye’de geçerli olan taşıma ve depolama sınırları imalatçı tarafından
belirlenmelidir. EN 13670-1: 2000 Madde 9.4’e bakılmalıdır.
Not – Genel kılavuz bilgiler CEN/TR 15728’de verilmiştir. Özel uygulamalar için, daha fazla bilgi tedarikçilerin
teknik dokümanlarında verilebilir.
4.3.8.2 Kullanım sırasında güvenlik

İlgili durumlarda, ürünün amaçlanan son kullanımı ile ilgili güvenlik gerekleri dikkate alınmalıdır (yüzey
düzgünlüğü, kaymaya karşı direnç, keskin köşeler, vb...).
4.3.8.3 Zati ağırlık

Gerekli olması halinde imalatı tamamlanmış mamulün zati ağırlığı beyan edilmelidir.
Madde C.5 uygulandığında imalatçı zati ağırlığı kontrol etmelidir.
5 Deney yöntemleri
5.1 Beton deneyleri
5.1.1 Basınç dayanımı

Beton dayanımı EN 12390-3’e uygun olarak yapılan deneyler ile belirlenmelidir.
- Temsili numuneler EN 12390-1’e ve EN 12390-2’ye uygun olarak hazırlanmalıdır,

- veya EN 12504-1’e uygun temsili karot numuneler kullanılmalıdır
Yapıdaki dayanımın belirlenmesi için EN 12390-2’deki kür şartları uygulanmaz.
Not 1 - Değişik tipteki temsili numunelerden, beton dayanımı için farklı fiziksel değerler elde edilir.
Silindir veya küp dayanımının elde edilmesi amacıyla uygun şekil katsayısı kullanılmalıdır.
Anma boyutları en az 100 mm ve en fazla 150 mm olan küp numuneler ve anma çapı yükseğine eşit olmak
koşuluyla, 100 mm ile 150 mm arasında değişen çaplarda alınan karot numunelerden elde edilen dayanım
değerlerinin, aynı koşullarda kür edilmiş 150 mm’lik küp ile aynı dayanıma sahip oldukları kabul edilmelidir.
Anma çapları en az 100 mm ve en fazla 150 mm olan ve yükseklik - çap oranları 2,0’ye eşit olan karot
numunelerden elde edilen dayanım değerlerinin, aynı koşullarda kür edilmiş (150 × 300) mm’lik silindir ile aynı
dayanıma sahip oldukları kabul edilebilir.
Diğer boyutlar için dönüştürme katsayıları, EN 206-1:2000, Madde 5.5.1.1’e göre başlangıç deneyleri yapılarak
belirlenmelidir.
Anma çapı 50 mm’den küçük ve/veya çapının 0,7 katından daha az anma uzunluğuna sahip karot numuneler
kullanılamaz. 50 mm’den daha küçük anma boyutuna sahip küp numuneler kullanılmamalıdır.
Not 2 - Şekil korelasyon katsayıları Ek H’de verilmiştir.
Deney numunelerinin dayanımı ile mamulün gerçek beton dayanımının ilişkisini gösteren ve dolaylı dayanımın
belirlenmesi için kullanılacak olan dönüştürme katsayıları, küp numunelerle yapılan deney sonuçlarının karot
numuneler ile karşılaştırıldığı başlangıç deneyleriyle belirlenmelidir.
20
ICS 91.100.30 TS EN 13369: 2013-06
EN 13369: 2013
5.1.2 Su emme
Betonun su emmesinin ölçülmesi için Ek G’de verilen deney yöntemi kullanılmalıdır.
5.1.3 Betonun kuru yoğunluğu

Betonun kuru yoğunluğu temsili numuneler üzerinde EN 12390-7’ye uygun olarak yapılan deneyler ile
belirlenmelidir.
5.2 Boyutların ve yüzey özelliklerinin ölçülmesi

Özel mamul standardında tarif edilmediğinde, boyut ölçümü ile ilgili bilgi Ek J’de verilmektedir.
Boyutların 10 ºC ila 30 ºC arasındaki referans sıcaklıklarında ve 28 gün referans yaşında ölçüldüğü kabul
edilmektedir. Bunların dışındaki sıcaklık ve yaşlarda yapılan ölçümlerde görülebilecek sapmalar için gerekliyse
teorik düzeltmeler yapılmalıdır.
Sapmaları kontrol etmede kullanılacak ekipman, kontrol edilecek sapmanın 1/5’i kadar veya daha iyi bir
hassasiyete sahip olmalıdır.
Düzlemsel bir yüzeyin açısal sapması iki düşey yönde ölçülür.
Dişli döşeme elemanları ve özel çatı elemanları gibi geniş elemanlar için uzunluk her iki kenardan 100 mm
olacak şekilde ve merkezde olmak üzere üç konum üzerinde ölçülmelidir.
Gerekli görüldüğü takdirde, genişlik ve yükseklik, elemanının uzunluğu boyunca en az üç yerde ölçülmelidir.
Eleman üzerinde doğrudan ölçülmesi zor olabilen boyutlar için mira veya tesviye aletleri boyutları ölçmede
yardımcı olmak için kullanılabilir.
Yanal kavis ve eğrilik orta açıklıkta ölçülmelidir.
5.3 Mamullerin ağırlıkları

Madde C.5’e göre G değeri azaldığında, öndökümlü beton mamulün zati ağırlığı ± %3 doğrulukla tartılarak
veya hesaplama ile belirlenmelidir.
Tahmini ağırlık aşağıdakilerden hesaplanır;
- İmalatı tamamlanmış mamullerin anma boyutları,

- İmalatı tamamlanmış mamul için temsili beton yoğunluğunun ortalama değeri ve yoğunluk EN 12390-
3’e göre potansiyel dayanım için kullanılan deney numunesinden ölçülür.
- İmalatı tamamlanmış mamulün donatı miktarı.
6 Uygunluk değerlendirmesi
6.1 Genel
6.1.1 Genel not

İmalatçının ve onaylanmış kuruluşun CE işaretlemesine ilişkin görevleri, mamulün tabi olduğu standardın
kapsamında bulunan ilgili Ek ZA’da tanımlanmıştır. Bu bölümde açıklanan bazı görevlerin CE işaretlemesi ile
ilgili olmadığına dikkat edilmelidir.
6.1.2 Uygunluğun gösterilmesi

Mamulün bu standardda verilen ilgili gereklere ve tanımlanmış veya beyan edilmiş değerlere (seviyeler veya
sınıflar) uygunluğu, aşağıda verilenler uygulanarak gösterilmelidir:
a) Gerekli olduğunda hesaplamayı da içeren tip deneyi (Madde 6.2).
b) Mamulün muayenesini de içeren fabrika imalat kontrolü (Madde 6.3).
21
ICS 91.100.30 TS EN 13369: 2013-06
EN 13369: 2013
6.1.3 Uygunluğun değerlendirilmesi
6.1.3.1 Genel
Madde 6.1.2 gereklerine ilave olarak, mamule özel görev ve sorumlulukları bulunan bağımsız bir deney
kuruluşu tarafından uygunluk değerlendirmesi yapılabilir (Ek E’ye bakılmalıdır).
6.1.3.2 Fabrika imalat kontrolünün değerlendirilmesi

Gerektiğinde fabrika imalat kontrolünün uygunluğu bağımsız bir kuruluş tarafından değerlendirilebilir. Bu
şekilde yapılacak değerlendirmelerde aşağıdaki işlemler esas alınmalıdır.
a) Fabrika ve fabrika imalat kontrolünün başlangıç muayenesi;
b) Fabrika imalat kontrolünün (malzemeler, işlemler ve mamullerin gözetimi, ölçümleri ve deneye tabi
tutulması dahil) sürekli gözetimi, değerlendirilmesi ve onayı.
6.1.3.3 Mamulün değerlendirilmesi

Gerektiğinde mamulün uygunluğu bağımsız bir deney kuruluşu tarafından değerlendirilebilir. Bu şekilde
yapılacak değerlendirmelerde, Madde 6.1.3.2, a) ve b)’ye ilave olarak aşağıdaki işlemlerin birisi veya her ikisi
birden esas alınmalıdır.
a) Mamul tip deneyinin gözetimi, değerlendirilmesi ve onayı ( Madde 6.2 ),
b) Fabrikadan veya muhtemelen inşaat alanından alınmış numuneler üzerinde kontrol deneyi yapılması.
6.1.4 Mamul aileleri

Beton mamullerin tipleri, ilgili gereklere uygunluğun gösterilmesi amacıyla aileler şeklinde gruplandırılabilir.
Aile kavramı mamul standardında tanımlanırsa gruplandırma yapılabilir veya aşağıdakiler sağlandığında
gruplama yapılabilir:
- Tek bir tipe ait özelliğin, ailedeki diğer tiplerin özelliğini güvenli şekilde temsil edebilmesi için imalatçı
tarafından bu durum gösterilmelidir, ve
- Bir özelliğin fabrika imalat kontrolünün aynı prosedürleriyle kontrol edildiği imalatçı tarafından
gösterilmelidir.
6.2 Tip deneyleri
6.2.1 Genel
Tip deneyinin amacı mamulün gerekleri karşıladığının gösterilmesidir.
Öndökümlü mamullerin belirgin bir özelliği de sevkiyattan önce mamullerin tam ölçekli deneye tabi
tutulabilmeleridir. Ancak, tam ölçekli deneylerin rutin olarak yapılması amaç değildir.
Tip deneyleri;
- Fiziksel tip deneyleri – Fiziksel tip deneyleri, onaylanacak özellikler için ilgili deneylerde mamul ve/veya
numunelerin temsili numunelerin teslim edilmesini içerir,
- Tip hesaplaması – Tip hesaplaması, hesaplama yardımıyla mamulün ilgili özelliklerinin
doğrulamasıdır.
- Fiziksel tip deneyi ve tip hesaplamasının her ikisinin bir kombinasyonu.
Bir mamulün tasarlanması müşteri tarafından gerçekleştirildiğinde, mamul tipinin belirlenmesi gerekli değildir.
Mamulün genel olarak kabul görmüş tasarım yöntemlerine dayalı olarak (yani, EN 1992-1-1‘in tasarım kuralları
veya mamul standardları), yaygın düzenlemeler ve alışılmış tasarım modelleri kullanılarak veya belgelenmiş
uzun dönem deneyimi esas alınarak değerlendirilmiş özellikleri için, ilave fiziki tip deneyi yapılmasına gerek
yoktur. Diğer durumlarda, deneyler tasarım yönteminin güvenilirliğinin doğrulanması için yapılmalıdır.

mamulün ve betonun her ikisinin de tip deneyine tabi tutulması gerekli değildir.
22
ICS 91.100.30 TS EN 13369: 2013-06
EN 13369: 2013
İmalatçı uygun ve kalibrasyonu yapılmış deney ekipmanı temin edebiliyorsa, fiziksel tip deneyleri bu ekipmanla
yapılabilir.
Tip deneylerin sonuçları kaydedilmelidir. Ek P’de yapılması gerekli tip deneyi ve/veya hesaplamalar veya bu
standarda göre gerekli olabilecek bir araştırma verilmektedir.
Başka bir imalat hattında veya diğer bir fabrikada yapılan tip deneylerine atıf (paylaşılmış tip deneyleri) temsili
olduğunun gösterilmesi ve belgelendirildiği takdirde kabul edilebilir. Paylaşılmış tip deneyleri beton özellikleri
için kabul edilmez.
6.2.2 Başlangıç tip deneyi

Başlangıç tip deneyi, yeni bir mamul tipi piyasaya sürülmeden önce, gereklere uygunluğun sağlandığının
gösterilmesi için yapılmalıdır. Ayrıca ilgili mamul standardının yürürlüğe girdiği tarihte imalat halindeki mamuller
için de bu deney yapılmalıdır. Aynı mamul üzerinde bu tarihten önce yapılmış tip deneyleri ilgili mamul
standardının gereklerini sağlamaları durumunda kabul edilebilir.
Betonun başlangıç tip deneyi için EN 206-1: 2000 Ek A’da verilen ilgili gerekler sağlanmalıdır.
Başlangıç tip deney sonuçları mamulün gerekleri sağlayamadığını göstermesi durumunda, yapılacak uygun
değişiklikler sonucunda mamulün gereklere uygunluğunu gösterecek ilave tip deneyleri yapılmadan mamul
sevk edilmemelidir.
Tasarım değişikliği, beton bileşimi, çelik tipi, imalat yöntemi veya önemli ölçüde mamulün bazı özelliklerini
değiştirebilecek diğer değişiklikler olduğunda mamulün başlangıç tip deneyleri de yapılmalıdır.
6.2.3 Fabrikada alınan numunelerin ilave deneyleri

Fabrikada alınan numunelerin uygun ilave deneyleri, uygunluğun gösterilmesi için gerekli olduğunda
gerçekleştirilmelidir.
6.3 Fabrika imalat kontrolü
6.3.1 Genel
İmalatçı, bu standardın gereklerini karşılayan ve belirtilen veya beyan edilen değerleri ve teknik belgelerin
gereklerine uygun olmasını sağlamakla ilgili dokümantasyonu oluşturmak, sürdürmek ve bir fabrika imalat
kontrol sistemini (FPC) uygulamak amacıyla bir fabrika imalat kontrolü (FPC) sistemi uygulamalıdır.
Not - EN ISO 9001:2008'e uygun olan bir kalite sistemi yürüten ve bu standardın gereklerini dikkate alan bir
imalatçının, aşağıda belirtilen fabrika imalat kontrol gereklerini sağladığı kabul edilir.
6.3.2 Organizasyon
Fabrika imalat kontrolünde sorumluluk alan personelin görevleri, sorumlulukları ve yetkileri, aşağıdaki işlemleri
içerecek şekilde belgelendirilmeli, sürdürülmeli ve yürütülmelidir.
a) Uygun aşamalarda mamulün uygunluğunun gösterilmesi;
b) Herhangi bir uygun olmama durumunun tanımlanması ve kaydedilmesi;
c) Uygun olmama durumunun sebeplerinin ve olası düzeltici müdahalelerin (tasarım, malzemeler veya imalat
işlemleri) saptanması.
Yukarıda a), b) ve c)’de yer alan görevleri yerine getirecek personelin yapacağı işler bir organizasyon şeması
ile tanımlanmalıdır.
Çeşitli fonksiyonların yetkinlik düzeyi ile ilgili özel şartlar geçerli olabilir.
6.3.3 Kontrol sistemi

Fabrika imalat kontrol sistemi; donanımın, ham maddelerin, diğer girdi malzemelerin, imalat yönteminin ve
mamullerin kontrolü için işlemleri, talimatları, düzenli muayeneleri, deneyleri ve sonuçların değerlendirilmesini
kapsamalıdır.
23
ICS 91.100.30 TS EN 13369: 2013-06
EN 13369: 2013
6.3.4 Belge kontrolü

Belgele kontrolü sadece iş yerindeki geçerli nüshalar üzerinde yapılmalıdır. Bu belgeler iş talimatlarını,
standardları, işlemleri, inşaat raporlarını, çizimleri ve fabrika imalat kontrol işlemlerini içermelidir.
İmalat çizimleri ve belgeler, mamulün imalatı (Madde 6.3.5) için gerekli olan bütün özellikleri ve bilgileri
sağlamalıdır. Bunlar imalatçı tarafından yetkilendirilmiş bir şahıs tarafından tarih belirtilerek onaylanmalıdır.
6.3.5 İşlemlerin kontrolü

İmalatçı, teknik şartnameye göre olan mamulün uygunluğunu etkileyen fabrika ve/veya imalat sürecinin ilgili
özelliklerini belirlemelidir. İmalatçı, ayrıca mamul standardının gerekleri ile mamulün uygunluğunun
sağlanacağı şekilde bir imalat süreci planlamalı ve yerine getirmelidir.
6.3.6 Muayene ve deneye tabi tutma
6.3.6.1 Genel
Donanım, ham maddeler, diğer girdi malzemeler, imalat işlemi ve imalatı tamamlanmış mamuller muayene
edilmeli ve deneye tabi tutulmalıdır. Muayene ve deneylere ilişkin konular, kriterler, yöntemler ve uygulama
sıklıkları, muayene şemalarında gösterilmelidir. Kontrol ve muayenelerin uygulama sıklıkları ve bu standardda
tanımlanmamış yöntemler, mamulün uygunluğunun sürekli sağlanmasına yönelik olarak belirlenmelidir.
Çizelge D-1 ila Çizelge D-4’te verilen muayene planları, referans planlardır.
İmalatçı, bu planların ilgili kısımlarında yapacağı herhangi bir değişiklikten sonra ortaya çıkan yeni planın,
uygunluğun belirlenmesinde asıl plan ile aynı güvenilirlikte olduğunu kanıtlayamazsa, söz konusu ilgili kısımları
değiştirmeden uygulamalıdır. Beton mamulünün uygunluğu için EN 206-1’in imalat kontrol prosedürlerinin ilgili
kısımları eşit güvenlik seviyesini sağlaması amacıyla dikkate alınabilir.
Muayene planlarında belirtilen muayene konularının sıklıklarına yönelik geçerli değiştirme kuralları Çizelge D-
5’te verilmiştir.
Gerekli durumlarda ilave muayeneler gerçekleştirilebilir.
Sayısal olarak ifade edilmiş muayene sonuçları ve düzeltici faaliyet ve deney sonuçlarına ihtiyaç duyan bütün
muayene sonuçları kaydedilmeli ve gerektiğinde incelenmeye hazır olarak saklanmalıdır.
Deneyler, ilgili standardda verilen yöntemlere göre yapılmalı veya standard yöntemlerle doğruluğu kanıtlanmış
bir korelasyon veya güvenli bir ilişkiye sahip alternatif deney yöntemleri uygulanmalıdır.
Deney sonuçları, belirlenmiş uygunluk kriterlerini karşılamalı ve gerektiğinde incelenmeye hazır olarak
saklanmalıdır.
6.3.6.2 Donanım
Fabrikada kullanılan tartma, ölçme ve deney donanımı Çizelge D.1’de verilmiş olan referans planlar takip
edilerek kalibrasyonları yapılmalı ve muayene edilmelidir.
6.3.6.3 Malzemeler
Hammaddeler ve diğer girdi malzemeler, Madde 6.3.4’ün şartlarına uygun olarak yapılan teknik belgelemeyle
uyumlulukları bakımından muayene edilmelidir.
Muayene, ölçme ve deneyler için referans planları Çizelge D.2’de verilmiştir.
6.3.6.4 İmalat işlemi

Muayene, ölçme ve deneyler için planlar Çizelge D.3’te verilmiştir.
6.3.6.5 İmalatı tamamlanmış mamul

İmalatı tamamlanmış mamullerin bütün özelliklerinin (işaretleme dahil) kontrol edilebileceği bir numune alma
ve deneye tabi tutma planı hazırlanmalı ve yürütülmelidir.
İmalatı tamamlanmış mamul için referans muayene planı Çizelge D.4‘te verilmiştir.
24
ICS 91.100.30 TS EN 13369: 2013-06
EN 13369: 2013
6.3.7 Uygun bulunmayan mamul

Fabrika imalat kontrol sonuçları veya teslimattan sonraki müşteri şikayetleri sonucunda mamulün bir veya daha
fazla özelliğinin bu standarda veya imalatçının teknik talimatına uygun olmadığı ortaya çıkarsa, imalatçı bu
kusurları düzeltmek için gereken adımları atmalıdır.
Uygunluk göstermeme durumu dayanımla, kullanılabilirlikle, görünümle ve dayanıklılıkla veya kurulum ve

montaj uygunluğu ile ilgili etkiler gösteriyorsa, bir rapor oluşturulmalıdır. Rapor; uygun düzeltici faaliyetlerden
veya mamulün bu standardın kapsamı içindeki uygun kullanımları için aşağı bir sınıfa düşürülmesinden sonra,
mamulün kabul edilebilirlik olanağını değerlendirmelidir. Tatminkar düzeltici müdahaleler yapılmazsa veya
mamul bir aşağı sınıfa düşürülemezse, kusurlu mamul reddedilmelidir.
Sevkiyattan sonra belirlenecek uygunsuzluklar için imalatçının, uygunsuzluğu takip edebilmesi ve

değerlendirmesine imkan sağlayacak gerekli kayıtları ve prosedürleri olmalıdır.
Gerekleri karşılamayan mamuller ayrılmalı ve işaretlenmelidir.
Standard veya şartnamede belirtilen özelliklerle ilgili şikayetler ve düzeltici faaliyetler ile birlikte mamulün
uygunsuzluğu ile ilgili prosedürler belgelendirilmelidir.
6.3.8 Uygunluk kriterleri
6.3.8.1 Beton dayanımı
28 günlük standard basınç dayanımı için uygunluk kriterleri EN 206-1:2000’de Madde 8.2.1.1 ve Madde
8.2.1.3’ten alınmalıdır. Ancak,
- Bir beton tipi veya bir beton ailesinin referans beton tipi ile ilgili mevcut istatistiksel parametreleri
(ortalama, standard sapma vb.) tahmin edebilmek amacıyla sürekli imalat süreci fabrika imalat
kontrolünün uygulandığı üç takvim haftasına azaltılabilir. Ancak, en az 5 imalat günü içine dağılmış
olarak en az 15 art arda muayene sonuçları elde edilmesi gereklidir.
- Yukarıda belirtildiği gibi üç takvim haftasına indirgenmiş olan ilk imalat sürecinde tahmin edilen
istatistiksel parametrelerin başlangıç değeri bir sonraki denetim sürecinde sürekli sistemin
oluşturulması ile güncellenebilir.
- İlk aşama için, yukarıda belirtilen en az imalat sürecine ulaşmadan önce, uygunluk değerlendirmesi
aşağıdaki kriterlere bağlıdır;
f cm  f ck  4 MPa ve
f cm  f ck  4 MPa
Burada,
ci : Her bir deney sonucu,
cm : Betonun ortalama basınç dayanımı ve,
ck : Betonun karakteristik basınç dayanım değeri,
Aynı kriterler, sürekli olmayan nadir imalatlar için de kullanılmalıdır.
- Sürekli imalat sürecinde beton dayanımının uygunluk değerlendirmesi, kabul edilebilirlik olasılığının
eşdeğer olması durumunda EN 206-1 gereklerini karşılayan kontrol grafikleri kullanılarak kontrol
edilebilir.
Beton dayanımı, aynı uygunluk değerlendirme prosedürleri kullanılarak daha erken yaşlarda deneye tabi
tutulabilir. Daha ileri öneriler Ek B ‘de verilmektedir.
25
ICS 91.100.30 TS EN 13369: 2013-06
EN 13369: 2013
6.3.8.2 Dayanımdan başka beton özellikleri

EN 206-1:2000, Madde 8.2.3 uygulanmalıdır.
6.3.9 Dolaylı veya alternatif deney yöntemi

Doğrudan yöntemle güvenli bir korelasyon kurulması ve sürdürülmesi koşuluyla, beton özelliklerinin deneye
tabi tutulması amacıyla belirli özellikler için beton test çekici ve ses hızı gibi herhangi bir dolaylı veya alternatif
deney yöntemi kullanılabilir.
6.3.10 İlk fabrika muayenesi ve FPC

Fabrikanın ve FPC’nin ilk muayenesi, imalat işlemi tamamlandığında ve devam etmesi sırasında
gerçekleştirilmelidir. Fabrika ve FPC dokümantasyonu, Madde 6.3.1 ila Madde 6.3.9’un gereklerinin yerine
getirildiğinin doğrulanması için denetlenmelidir.
Muayene sırasında aşağıdakiler doğrulanmalıdır:
a) Bu standardın kapsamında olan mamul özelliklerinin elde edilebilmesi için gerekli tüm kaynakların
olduğundan ve doğru şekilde uygulandığı, ve
b) FPC dokümantasyonu ile uyumlu FPC prosedürlerinin uygulamada takip edildiği, ve
c) İlgili olduğunda, mamulün başlangıç tip deneyi ile uyumlu olması durumunda uygunluk beyanı için
mamul performansının uygunluğu,
İlgili mamulün son montajının veya en azından nihai deneylerinin yapıldığı her yerde, yukarıda verilen a) ila c)
maddelerinin yerine getirildiği ve uygulandığının doğrulanması amacıyla denetlenmelidir. FPC’nin birden fazla
mamulü kapsaması durumunda, imalat hattı veya imalat işlemi ve bir mamulün, imalat hattının veya imalat
işleminin değerlendirilmesi durumunda genel gereklerin sağlandığı doğrulanmalı ve daha sonra genel
gereklerin değerlendirilmesine, diğer bir mamul, imalat hattı veya imalat işlemi için FPC’nin denetlenmesi
sırasında tekrar edilmesine gerek yoktur.
Tüm denetimler ve sonuçları başlangıç muayene raporunda belgelendirilmelidir.
6.3.11 İlk fabrika muayenesi ve FPC

FPC’nin gözetimi, yılda bir kez yapılmalıdır. FPC’nin gözetimi, son denetim veya gözetimden beri herhangi bir
değişiklik yapıldığının belirlenmesi amacıyla her bir mamul için FPC deney planı/planları ve imalat
işlemi/işlemleri’nin gözden geçirilmesini içerecek şekilde olmalıdır. Herhangi önemli değişiklik varsa
denetlenmelidir.
Deney planlarının doğru şekilde uygulandığından emin olunması amacıyla kontroller yapılmalı ve imalat
donanımı uygun zaman aralıklarında doğru şekilde muhafaza edilmeli ve kalibrasyona tabi tutulmalıdır.
İmalat işlemi sırasında ve imalatı tamamlanmış mamuller üzerindeki deneylerin ve ölçümlerin kayıtları, elde
edilen değerlerin mamul tipinin belirlenmesi için teslim edilen numuneler için olan değerlere karşılık gelip
gelmediği gözden geçirilebilir ve uygun olmayan cihazlar için düzeltici faaliyetler yapılabilir.
6.3.12 Değişiklikler için prosedür

İlgili olduğunda, fabrikanın ve FPC sisteminin yeniden değerlendirmesi değişiklik nedeniyle etkilenebilecek bu
hususlar için gerçekleştirilmelidir.
Tüm denetimler ve sonuçları bir rapor içinde belgelendirilmelidir.
7 İşaretleme
İmal edilen her birim aşağıdakileri gösterecek şekilde işaretlenmeli veya etiketlenmelidir:
- İmalatçının tanıtımı,
- İmalat yerinin tanıtımı,
- Mamul standardının numarası,
- Gerekli olduğunda birimin tanıtıcı kodu (örneğin teknik dokümanlarda beyan edilen birimin özellikleri ve
performansını ve diğer ilgili mamul verisini izlemek veya imalat işlem verisini izlemek amacıyla)
26
ICS 91.100.30 TS EN 13369: 2013-06
EN 13369: 2013
- Beton döküm tarihi,
- Gerekli olduğunda birimin kendi ağırlığı,
- Gerektiğinde, montaj için gerekli olan muhtemel diğer bilgiler (konumlandırma ve yönlendirme gibi).
Bir beton mamulün benzer veya seri elemanları için yukarıdaki prosedür basitleştirilebilir veya paketlenmiş
birimler veya birçok birimi kapsayan genel etiketleme kullanılabilir.
Yukarıdaki bilgilere ek olarak, işaretleme veya etiketleme veya verilen dokümanlarda aşağıdaki bilgiler
sağlanmalıdır:
- Mamulün tanıtımı (standarda ve/veya ticari isme göre tanımlama),
- Varsa diğer teknik belgeler.
Not - Uygulanabilir olduğunda, CE işareti için ilgili mamul standardının Ek ZA 'sına bakılmalıdır.
8 Teknik belgelerin düzenlenmesi

Teslimat sırasında, beyan edilen seçilmiş yöntemlere uygun olan teknik dokümanlar mevcut olmalı ve bunlar
aşağıdakileri içermelidir;
- Tasarım kabulleri, yöntemler, sonuçlar ve boyutlar, toleranslar, donatı yerleşimi, beton örtü kalınlığı
vb. gibi inşaat verisi dahil elemanların detaylandırma işlemlerinin izlenebilirliğinin sağlanması,
- Kullanım yerindeki tasarım dokümanlarında verilen milli hükümlerin karşılanması,
- Güvenli nakliye, taşıma ve depolama ile ilgili kılavuz bilginin sağlanması,
- Elemanların montajı için şartnamenin verilmesi,
- Elemanlara etiketlenmiş işaretlemeye atıf yapılan ilave bilginin sağlanması,
Yukarıdaki gerekleri karşılayan yapısal beton mamuller için farklı teknik dokümanlar bilgi için olan Ek M’de
örnek olarak verilmiştir.
27
ICS 91.100.30 TS EN 13369: 2013-06
EN 13369: 2013
Ek A
(Bilgi için)
Korozyona karşı beton örtü kalınlığı

A.1 Temel koşullarda korozyona karşı asgari beton örtü kalınlığı
Donatı çeliğinin korozyona karşı korunması bakımından öndökümlü beton mamullerin dayanıklılığı
kapsamında, ortam koşulları ve ilgili etki sınıflarına ilişkin bilgi Çizelge A.1’de yer almaktadır.
Çizelge A.1 – Çevre etki sınıflarına bağlı anma cetveli
Ortam Koşulları Şiddeti EN 206-1: 2000’de verilen etki sınıfları
A Etkisiz X0
B Düşük XC1
C Orta XC2-XC3
D Normal XC4
E Yüksek XD1-XS1
F Çok yüksek XD2-XS2
G Aşırı XD3-XS3
Normal tasarım hizmet ömrü (50 yıl) için amaçlanan öndökümlü beton mamuller için, Çizelge A.2’de verilen en
az beton örtü kalınlığı değerleri kullanılabilir, ancak fabrika imalatı ile ilgili özel kalite kontrolü sağlanmalıdır.
Çizelge A.2 - En az beton örtü kalınlığı

Ölçüler mm’dir.
Döşeme Diğer donatı Döşeme Diğer

donatı çubukları öngerme öngerme
çubukları halatları halatları
Çevre Ortam
Cmin C0 ≥ C0 < C0 ≥C0 < C0 ≥ C0 < C0 ≥ C0 < C0
koşulları koşulları
A C20/25 C30/37 A 10 10 10 10 10 10 10 10
B C20/25 C30/37 B 10 10 10 10 15 15 15 20
C C25/30 C35/45 C 10 15 15 20 20 25 25 30
D C30/37 C40/50 D 15 20 20 25 25 30 30 35
E C30/37 C40/50 E 20 25 25 30 30 35 35 40
F C30/37 C40/50 F 25 30 30 35 35 40 40 45
G C35/45 C45/55 G 30 35 35 40 40 45 45 50
Çizelge A.2’de, Cmin verilen bir etki sınıfı için gereken en az beton dayanım sınıfıdır. C 0, Cmin’den iki dayanım
sınıfı daha yüksek olan beton sınıfıdır. Betonda donma-çözülme veya kimyasal zararlı etkilerin (EN 206-1:
2000 XF ve XA sınıfları) beklendiği durumlarda, beton bileşimine özel dikkat gösterilmelidir. Çizelge A.2’ye
uygun beton örtü kalınlıkları normal şartlarda bu durumlar için yeterli olacaktır.
28
ICS 91.100.30 TS EN 13369: 2013-06
EN 13369: 2013
A.2 Alternatif şartlar

Milli Ek’te verilen diğer kuralların olmaması durumunda, EN 1992-1-1: 2004 Madde 4.4.1.2’in uygulanmasında
aşağıdaki alternatif durumlar uygulanabilir.
- Çevre koşulları C ila G arasında 100 yıllık tasarım hizmet ömrünün amaçlandığı mamuller için Çizelge
A.2’nin değerleri 10 mm kadar artırılmalıdır.
- Korozyona karşı korunmuş veya kendiliğinden korozyon direnci olan bir çelik kullanıldığında, Çizelge
A.2’de verilen beton örtü kalınlığı 5 mm azaltılabilir; paslanmaz çelik kullanılması durumunda, beton
örtü kalınlığı bağlanma, yangın direnci veya özel ağır çevre şartları için gerekli olan değere azaltılabilir.
- Beton sınıfının ≥ C40/50 ve betonun su emme oranının % 6,0’dan az olduğu durumlarda (karakteristik
değer) Çizelge A.2’de verilen beton örtü kalınlığı 5 mm azaltılabilir.
- Beton sınıfının C50/60’den daha yüksek ve su emme oranını % 5,0’den daha az olduğu durumlarda
(karakteristik değer), Çizelge A.2’de verilen beton örtü kalınlığı 10 mm azaltılabilir.
- Düzgün olmayan yüzeyler için (örneğin agregaları görünen) en az beton örtü kalınlığı, pürüzlülüğün
en büyük derinliği kadar artırılmalıdır. Beton yüzeyinin çevre etkilerine maruz kalan yüzeyinin yeterli
koruması sağlandığında çevre etki sınıfı ve buna göre beton örtü kalınlığı azaltılabilir.
- Tasarım hizmet ömrünün 50 yıldan daha kısa olan mamuller ve/veya taşıyıcı olmayan mamuller için
Çizelge A.2’de verilen değerler azaltılabilir. Kullanım yerinde geçerli kurallar diğer değerleri
belirtmedikçe 5 mm’lik bir azaltma önerilmektedir.
- En az beton örtü kalınlığı 10 mm’dir.
29
ICS 91.100.30 TS EN 13369: 2013-06
EN 13369: 2013
Ek B
(Bilgi için)
Beton kalite kontrolü
B.1 İstatistiki temsili değerler
Devam eden imalat durumu öngörülerek, geçerli karakteristik değeri belirlemek ve değerlendirmek amacıyla
deney dayanımları istatistiksel değerlendirmeye tabi tutulmalıdır.
İhtiyaç duyulursa, planlanan kür süresi tamamlanmadan önce (28 gün) erken istatistiki değerlendirme için aynı
şekilde ilave deneyler yapılabilir. Deney sonuçları, daha önce ispatlanmış bir beton sertleşme bağıntısına bağlı
olarak belirli bir yaş için üniform bir korelasyon ile doğrulanmalıdır.
Bu prosedür, potansiyel dayanım veya yapısal dayanım (doğrudan veya dolaylı) için uygulanır.
B.2 Potansiyel dayanım için uygunluk kriteri

Madde 6.3.8.1 uygulanır.
B.3 Betona ait yerindeki dayanım

Betonun kalite kontrolü için, beton mamulün yerindeki dayanımının belirlenmesi, imalatçı tarafından potansiyel
dayanıma alternatif olarak seçilebilir. Alınan karot numuneler üzerinde beton mamul dayanımının uygunluğunu
doğrulamak için dayanım deneyleri yapılabilir. Kural olarak numune alma aşağıdaki prosedüre göre
yapılmalıdır;
- Her imalat günü için beton mamulün farklı yerlerinden iki adet karot alınır (biri üst uçtan, biri ortadan), her
karot bir numuneyi temsil edecektir,
- Karot standard dayanımı, 1º ≤ 2º değerleri elde edilerek tayin edilir (Madde 5.1.1),
Potansiyel dayanım için Madde B.2’de belirtildiği şekilde uygunluk kriteri uygulanır:
α f ko < f ck (B.1)
Burada;
f ko : Standard süreye ait karakteristik dayanım.
α : Madde 4.2.2.2.5’e göre güvenli dönüştürme faktörü olarak 1/0,85 alınır,
f ck : Beton basınç dayanımı karakteristik dayanımı,
dır.
B.4 Dolaylı yapısal dayanım

Dolaylı yapısal dayanım başlangıç kalibrasyon deneyi ile elemandaki yerindeki dayanım ile korele edilmelidir.
Madde B.3’de belirtildiği gibi alınan karot numune deneyleri en az beş imalat günü için gerçekleştirilmeli ve
paralel olarak beton elemanlarla aynı şartlarla kür edilen kalıptan çıkarılmış numuneler üzerinde de aynı
deneyler gerçekleştirilmelidir.
Dolaylı dayanımın doğrudan yapısal dayanım oranının kalibrasyonu için, imalatın aynı günündeki deney
verisine ve en son beş deney verisinin tümüne göre karşılaştırma yapılır.
Dolaylı ve doğrudan yapısal dayanım arasındaki oranın aşağıdaki şartlar sağlandığında 1,0 olduğu kabul edilir;
30
ICS 91.100.30 TS EN 13369: 2013-06
EN 13369: 2013
f mo  0,95 f (B.2)
f1o  f  3,0 MPa (B.3)
f mo  ( f1o  f 2o ) / 2 (B.4)
Burada
f1o ve f 2o karot numunelerde ölçülen doğrudan yerindeki dayanım,
f kalıptan çıkarılmış numunenin dolaylı yerindeki dayanımı,
dır.
ve eğer,
f ko  f k (B.5)
Burada,
fk : Son beş günlük imalattan alınan kalıplanmış numunelerden elde edilen dolaylı karakteristik dayanım
değeridir.
Bu kalibrasyondan sonra Madde B.2’de verilen aynı uygunluk kriteri dolaylı yapısal dayanıma aşağıdaki şartla
uygulanır;
α f k  f ck (B.6)
Burada;
α : Madde 4.2.2.2.5’e göre güvenli dönüştürme faktörü olarak 1/0,85 alınır,
B.5 Muhtemel uygun olmayan birimlerin doğrudan değerlendirmesi

Deneylerden Madde B.2, Madde B.3 ve Madde B.4’ün uygunluk doğrulamasının sağlanmaması ile
sonuçlanması halinde aynı günde imal edilen birimler doğrudan değerlendirmeye tabi tutulabilirler.
Değerlendirme, aşağıdaki prosedür takip edilerek imalattan alınan karotlar üzerinde doğrudan yapısal dayanım
deneyi ile yapılır:
- Temsili birim, uygun olmayan beton tipi ile imal edilen mamulün stoklandığı yerden seçilir,
- Üç karot numunesi birimdeki farklı konumlardan alınır (örneğin, biri üst uç kısımdan, biri alt uç kısımdan
ve biri orta konumdan),
- Standard doğrudan yapısal dayanım, elde edilen f1o  f 2o  f3o şeklindeki üç değer ile belirlenir
(Madde 5.1.1).
- Bir eşdeğer tasarım değeri: f d  ( f m  f ) / 
ortalama değer f m  ( f1o  f 2o  f3o ) / 3
ve toplam sapma kullanılarak f  f3  f1 (  3,5 MPa) hesaplanır.
- Aşağıda verilen koşul sağlanıyorsa mamulün uygun olduğu kabul edilir

31
ICS 91.100.30 TS EN 13369: 2013-06
EN 13369: 2013
 f1o  fck  4 MPa (B.7)
ve
 f d  fcd / cc (B.8)
Burada,
f cd : Direnç hesaplarında kabul edilen ve amaçlanan potansiyel tasarım silindir dayanımıdır (nihai sınır
durumu),
 cc : İlgili uzun dönem etki katsayısı (EN 1992-1-1:2004, Madde 3.1.6(1)’e bakılmalıdır),
 : Birimlerin tüm uygun olmayan deposundan seçilen birimden denetim sonucunu uzatmak için gerekli
ek güven faktörüdür (1, 2 değerleri önerilir).
Uygun şekilde güçlendirilemediği veya diğer uygun kullanımlar için bir alt sınıfa düşürülmediği takdirde, mamul
reddedilir.
Kullanım yerinde geçerli kurallar, sapmayı Δf farklı şekilde tanımlayabilir ve bu durumda kullanım yerinde
geçerli kural kullanılır.
Not - EN 1992-1-1 standardına göre, αcc Milli belirlenmiş bir parametredir (NDP).
Şüpheli stok büyük veya aynı beton tipi ve farklı yapısal dayanımlara yol açan farklı imalat işlemleri ile imal
edilen mamulleri içeriyorsa, tarif edilen prosedüre göre teslim edilen tek bir birim, bütün stoku temsil
etmeyebilir. Bu durumda, stok uygun gruplara bölünmeli ve prosedür her partinin temsili bir birimi için
uygulanmalıdır.
32
ICS 91.100.30 TS EN 13369: 2013-06
EN 13369: 2013
Ek C
(Bilgi için)
Güvenilirlikle ilgili hususlar
C.1 Genel
Malzemeler için, EN 1992-1-1: 2004, Madde A.3’e uygun olarak, Madde C.2’den Madde C.4’e kadar verilen
kısmi güvenlik katsayıları kabul edilebilir.
EN 1992-1-1: 2004 Madde 2’de önerilen değerler Ulusal Ek’te değiştirilmişse, Madde C2 ve Madde C3’te
verilen azaltılmış güvenlik katsayıları değiştirilen bu değerlerle orantılı olarak değiştirilmelidir.
Bu değerler, sadece fabrika imalat kontrolünün bağımsız bir kuruluş değerlendirmesi altında olması
durumunda kullanılmalıdır.
C.2 Kalite kontrolü ve azaltılmış toleranslar esas alınarak kısmi güvenlik

katsayılarında azaltma
Fabrika imalat kontrolü (Madde 6.3 ve Ek D’ye bakılmalıdır) enkesit boyutlarındaki istenmeyen sapmaların
Çizelge C.1’de verilen daha kısıtlayıcı toleranslar içinde kaldığını garanti ediyorsa, donatı için kullanılan kısmi
güvenlik katsayısı aşağıdaki şekilde azaltılabilir:
S = 1,10
Beton dayanımı için geçerli varyasyon katsayısının %10’u geçmediği gösterilmişse, yukarıda verilen koşul
altında beton için kullanılan kısmi güvenlik katsayısı aşağıdaki şekilde azaltılabilir:
C = 1,4
Çizelge C.1 - Kısıtlayıcı toleranslar
Kısıtlayıcı toleranslar (mm)

h veya b Enkesit alanı boyutları Donatının konumu
(mm) ±Δh, Δb (mm) +Δc (mm)
≤ 150 ±5 ±5
400 ± 10 ± 10
≥ 2500 + 25 + 20/ -10
Aradaki değerler için doğrusal enterpolasyon yapılmalıdır.
+Δc, enkesit alanında veya bir metre genişlik içinde yer alan (örneğin, döşeme ve duvarlar) donatı
çubuklarının veya öngerilme halatlarının ortalama beton örtü kalınlığı sapma değerini belirtir.
C.3 Tasarım esnasında azaltılan veya ölçülen geometrik parametreler esas alınarak
kısmi güvenlik katsayılarında azaltma
Tasarım dayanımı hesaplamasında, faydalı derinliği de (Şekil C.1) kapsayan kritik boyutlar esas alındığında
bu boyutlar:
- Toleranslara göre azaltılmışsa, veya
- İnşaatı tamamlanmış yapıda ölçülmüşse,
aşağıdaki değerler kullanılabilir:
S = 1,05, C = 1,45
33
ICS 91.100.30 TS EN 13369: 2013-06
EN 13369: 2013
Beton dayanımı için geçerli değişkenlik (varyasyon) katsayısının % 10’u geçmediği gösterilmişse, yukarıda
verilen koşul altında beton için kullanılan kısmi güvenlik katsayısı γc = 1,35’e azaltılabilir:
a) Enkesit b) Donatının konumu

(faydalı derinlik için elverişsiz yön)
Şekil C.1 - Enkesit toleransları
C.4 İnşaatı tamamlanmış yapıdaki mevcut beton dayanımının değerlendirilmesi esas

alınarak kısmi güvenlik katsayılarında azaltma
Madde 4.2.2’ye göre doğrudan yapısal dayanım deneyi ile bulunan beton dayanım değerleri için, C bir
dönüştürme katsayısı (η ) ile azaltılabilir. Normal şartlarda η = 0,85 olduğu kabul edilebilir.
Bu azaltmanın uygulandığı C değeri daha önceden Madde C.2 veya Madde C.3’e göre azaltılmış olabilir.
Ancak, elde edilen C değeri 1,30’dan daha az olmamalıdır.
C.5 Zati ağırlığın kontrol edilmesi esas alınarak γG değerinin azaltılması

Öndökümlü beton mamulün zati ağırlığı için kullanılacak kısmi emniyet katsayısı, mamulün ölçülen ağırlığı
veya tahmini ağırlığı tasarım hesaplarında kullanılandan fazla değilse γG, 0,95 ile çarpılarak azaltılabilir. Ağırlık
Madde 5.3’e göre belirlenir.
Öndökümlü mamulün zati ağırlığı için kullanılan kısmi güvenlik katsayısı, γG, tasarım hesaplarında kullanılan
mamulün tartımla veya hesapla bulunan ağırlığının istatistiki olarak % 95 sapma aralığı içinde kalıyorsa 0,90
çarpanıyla azaltılabilir.
Daha kısıtlayıcı toleranslar sistematik olarak kullanılmalı ve kontrol edilmelidir (Çizelge C.1’e bakılmalıdır).
34
ICS 91.100.30 TS EN 13369: 2013-06
EN 13369: 2013
Ek D
(Zorunlu hüküm)
Muayene planları
D.1 Genel
Muayene konuları, özel bir mamulle ilgili değilse veya uygun başka bir muayene ile amaçlanan hususlar yerine
getirilmişse geçerli değildir.
D.2 Donanımın muayenesi

Çizelge D.1 - Donanımın muayenesi
Konu Yöntem Amaç Sıklık a

D.1.1 Deney ve ölçme donanımı
1 Dayanım Deney yönteminde Doğru çalışma ve - Mamulün ilk montajı
deneyi belirtilmediği sürece, milli hassasiyet veya sökülüp tekrar
donanımı şartnamelere göre kalibre montajı esnasında
2 Ağırlık ölçme edilmiş ve yalnızca bu amaç veya önemli bir
donanımı için kullanılmış bir donanıma tamirden sonra
3 Boyut ölçme göre kalibrasyon yapılması
donanımı - Yılda bir kez
4 Sıcaklık ve
nem ölçme
donanımı
D.1.2 Depolama ve imalat donanımı

1 Malzemelerin Gözle muayene veya uygun Kirlenmenin - Montajda
depolanması diğer bir yöntem olmaması - Haftalık
2 Tartım ve Gözle muayene Doğru çalışma Günlük

hacimsel ve temizlik
harmanlama
donanımı
3 Milli standardlara göre İmalatçı - Mamulün ilk montajı
kalibre edilmiş ve yalnızca tarafından beyan veya sökülüp tekrar
bu amaç için kullanılmış bir edilen doğruluk montajı esnasında
donanıma göre kalibre veya önemli bir
edilmesi tamirden sonra
- Tartma: Yılda bir kez
- Hacimsel: Yılda iki
kez
- Şüphe duyulması
durumunda
35
ICS 91.100.30 TS EN 13369: 2013-06
EN 13369: 2013
Çizelge D.1 - Donanımın muayenesi (devam)

4 İnce taneli Gerçek miktarın okunan İmalatçı - Mamulün ilk montajı
agregaların su değerle karşılaştırılması tarafından beyan veya sökülüp tekrar
içeriğinin edilen doğruluk montajı esnasında
düzenli olarak - Yılda iki kez
ölçülmesi için - Şüphe duyulması
donanım a durumunda
5 Karıştırıcılar Gözle muayene Aşınma ve doğru Haftalık
çalışma
6 Kalıplar Gözle muayene Durum (aşınma Malzeme tipine ve
ve şekil kullanma sıklığına
değiştirme gibi) bağlı olarak düzenli
aralıklarla
7 Öngerme Milli standardlara göre kalibre Doğru çalışma ve - Mamulün ilk montajı
donanımı edilmiş ve yalnızca bu amaç hassasiyet veya sökülüp tekrar
için kullanılmış bir donanıma montajı esnasında
göre kalibre edilmesi - Yılda iki kez
- Şüphe duyulması
durumunda
8 Gözle muayene Ankraj Kullanılan her
donanımının donanım için haftada
aşınması bir kez
9 Döküm İmalatçının muayene Betonun doğru İmalatçının muayene
makinası/ talimatları sıkıştırılması talimatları
donanımı
10 Donatı Gözle muayene Ayrı ve temiz Düzenli olarak
çeliğinin depolama,
depolanması kirlenme ve aşırı
paslanmış çelik
çubukları
olmayacak
şekilde tespit
etmek için.
11 Öngerme Gözle muayene Kirlenme Düzenli olarak
çeliklerinin olmadan, kuru
depolanması hava depolama
aYalnızca donanımın mevcut olduğu durumlarda ve Çizelge D.3’te Madde D.3.1 veya Çizelge D.4’te
Madde D.4.1’deki uygun muayene/muayeneler amacı kapsamıyorsa.
36
ICS 91.100.30 TS EN 13369: 2013-06
EN 13369: 2013
D.3 Malzeme muayenesi

Çizelge D.2 - Malzeme muayenesi

D.2.1 Bütün malzemeler
1 Bütün Siparişlere uygunluğu gösteren Sevk edilen Her teslimatta
malzemeler teslimat belgesinin ve/veya mamulün sipariş
paket üzerindeki etiketin edilen mamul olup
çıkarılmasından önce olmadığını ve doğru
muayene a kaynaktan gelip
gelmediğinin kontrolü
D.2.2 Teslimat öncesinde uygunluk değerlendirilmesine tabi tutulmamış malzemelerb

1 Çimento ve Uygun deney yöntemleri Gereklere uygunluk Her teslimatta
diğer çimento (Madde 4.1.2)d
benzeri
bağlayıcı
malzemelere
2 Agregalar Tane büyüklüğü dağılımına ve Gereklere uygunluk - Her teslimatta
yabancı maddelere göre (Madde 4.1.2)d - Teslimat imalat
boşaltımdan önce gözle bandı ile
muayene sağlanıyorsa ve
aynı kaynaktan
geliyorsa yerel ve
teslimat koşullarına
göre periyodik
olarak
3 EN 933-1’e uygun olarak Belirlenmiş tane - Yeni kaynaktan ilk

yapılan elek analizi büyüklüğü dağılımına teslimatta
uygunluk - Gözle muayene
4 Uygun deney yöntemi Kirlilik ve yabancı sonucunda şüphe
maddelerin duyulduğunda
değerlendirilmesi - Yerel ve teslimat
koşullarına göre
periyodik olarak.
5 EN 1097-6 e’ya göre su emme Betonun etkili su - Yeni kaynaktan ilk

deneyi içeriğinin teslimatta
değerlendirilmesi - Gözle muayene
(EN 206-1: 2000 sonucunda şüphe
Madde 5.4.2’ye duyulduğunda
bakılmalıdır)e
6 Kimyasal Gözle muayene Normal görünüme Her teslimatta
katkı uygunluk
7 maddeleri f EN 934-2’ye göre deneye tabi Yoğunluğun her
tutma yerde aynı olması
8 EN 934-2’ye göre tanımlama Tedarikçinin belirttiği Şüphe olması
deneyi (örneğin yoğunluk, verilere uygunluk durumunda
kızılötesi, vb.)
9 Katkılar/ Gözle muayene Normal görünüme - Her teslimatta
pigmentler f uygunluk - Beton üretimi
10 Uygun deney yöntemih Yoğunluğun her sırasında periyodik
yerde aynı olması g olarak
37
ICS 91.100.30 TS EN 13369: 2013-06
EN 13369: 2013
Çizelge D.2 - Malzeme muayenesi (devam)

11 Kızdırma kaybı deneyi g Hava sürüklenmiş Kullanılacak hava
betonu sürüklenmiş beton için
etkileyebilecek her teslimatta
karbon
miktarındaki
değişimin
tanımlanması h
12 Şebeke EN 1008’e göre deney Suyun zararlı - Yeni kaynağın ilk
dağıtım bileşenlerden kullanımında
sisteminden arınmış olup -Yüzeysel su
alınmayan su olmadığının kaynağından alınan
tahkik edilmesi sular için:
yılda üç kere veya
yerel şartlara bağlı
olarak daha fazla
-Diğer kaynaklardan
alınan sular için:
yılda bir kez
- Şüphe olması
durumunda
13 Geri Gözle muayene Katı içeriği ve haftalık
14 dönüştürülmüş EN 1008’e göre deney kirleticilerin Şüphe olması
su kontrolü durumunda
(Madde 4.1.2)d
15 Çelik Gözle muayene Gereklere Her teslimatta
16 Uygun deney yöntemi uygunluk
(Madde 4.1.3 ve
Madde 4.1.4)d
17 Gömülü İmalatçıların uyguladığı Gereklere Her teslimatta
elemanlar ve yöntem uygunluk
bağlantı (Madde 4.1.5)d
elemanları
a Siparişte, mamulün özellikleri belirtilmelidir.
b Öndökümlü beton mamul imalatçısı veya diğer araçlar tarafından sevkiyattan önce belgelendirilmeyen
malzemeler
c Şüphe durumunda deneyler için çimento tipine göre haftada bir kez numune alınması ve saklanması önerilir.
d Bu standardın gerekleri, imalatçının gerekleri ile tamamlanabilir.
e Madde D.3.1 veya Madde D.4.1’e göre diğer uygun muayene/muayenelerle amaca ulaşılmışsa gerekli değildir .
f Şüphe durumunda deneye tabi tutulmak üzere her teslimattan numune alınması ve saklanması tavsiye edilir.
g Sadece süspansiyon halindeki katkılar için
h Sadece hava sürüklenmiş beton için kullanılan toz şeklindeki mineral katkıları için
38
ICS 91.100.30 TS EN 13369: 2013-06
EN 13369: 2013
D.4 İşlemlerin muayenesi

Çizelge D.3 - İşlemlerin muayenesi
Konu Yöntem Amaç Sıklık

D.3.1 Betona
1 Karışım -Tartma donanımının gözle Amaçlanan bileşime - Kullanılan her
bileşimi muayenesi uygunluk (ağırlık veya bileşim için günlük
(su içeriği - İmalat dokümanlarıyla hacim esas alınarak - Her değişiklikten
hariç) karşılaştırma yapılarak kontrol harmanlanmış) sonra
2 Uygun analiz Amaçlanan bileşime - Kullanılan her bileşim
uygunluk (sadece için aylık olarak
hacim esas alınarak
harmanlanmış)
3 Taze betonun Uygun yöntem Su/bağlayıcı oranı için - Kullanılan her
su içeriği veri sağlanması bileşim için günlük
- Her değişiklikten
sonra
- Şüphe olması
durumunda
4 Betonun klor Hesaplama Azami klor içeriğinin Bileşenlerin klor
içeriği aşılmadığından emin içeriğinde herhangi bir
olunması artış olması
durumunda
5 Taze betonun Hesaplama (EN 206-1: 2000 Belirlenmiş Belirtilmişse, günlük,
su/çimento Madde 5.4.2) su/çimento oranının
oranı değerlendirilmesi.
6 Belirtilen Normal ve ağır beton için Belirlenmiş Değerler kararlı hale
durumlarda, EN 12350-7’ye göre deney, sürüklenmiş hava gelinceye kadar her
taze betonun Hafif beton için ASTM içeriğine uygunluğun üretim gününün ilk
hava içeriği b C173/C173M 10b’ye göre değerlendirilmesi karışımında
deney
7 Beton Gözle muayene Doğru karıştırma Her mikser için günlük
karışımı
8 Potansiyel Madde 5.1.1’e uygun olarak Amaçlanan değerlere Her tip beton için
dayanım deney yapılması uygunluğun günlük f
değerlendirilmesi c
9 Yapısal Amaçlanan değerlere Kullanılan her tip beton
dayanım e uygunluğun için her beş günlük
değerlendirilmesi f imalatta f
10 Sertleşmiş EN 12390-7’ye göre deney Belirtilen yoğunluğun Potansiyel dayanım
hafif veya ağır değerlendirilmesi deneyi ile aynı sıklıkta
betonun (Madde 4.2.2.....)
yoğunluğu e
11 Su emme a Ek G’ye göre deneyler Tasarlanan değer Uygulanan döküm
(Madde 4.3.7.5 ve Ek tekniği ve kullanılan
G’ye bakılmalıdır) sertleşmiş betonun tipi
için beş imalat günü
için bir kez
39
ICS 91.100.30 TS EN 13369: 2013-06
EN 13369: 2013
Çizelge D.3 - İşlemlerin muayenesi (devam)

D.3.2 Diğer işlem konuları g
1 Donatı ve Gözle muayene h İstenilen tipe, Günlük
muhtemel miktara, şekle,
gömülü boyutlara ve
2 kaldırma Ölçme h konuma uygunluk Mamule ve/veya işleme
elemanları bağlı olarak
3 Kaynaklama Gözle muayene Kaynakların Günlük
kalitesi
4 Uygun deney yöntemi/ Kaynaklanmış Mamule ve/veya işleme
yöntemleri çeliğin uygunluğu bağlı olarak
(Madde 4.2.3.1)
5 Doğrultma Gözle muayene Doğrultmanın Günlük
kalitesi
6 Uygun deney yöntemi/ Doğrultulmuş Mamule ve/veya işleme
yöntemleri çeliğin uygunluğu bağlı olarak
(Madde 4.2.3.1)
7 Gözle muayene Eğme kalitesi Günlük
Eğme
8 Uygun deney yöntemi / Eğilmiş çeliğin Her 400 t çelikten az
yöntemleri uygunluğu olmayacak şekilde
(Madde 4.2.3.1) imalatçının muayene
talimatlarına göre
9 Gözle muayene Temizlik ve Günlük
Kalıplar ve yağlama
10 yataklar Aşınma ve şekil Kalıp malzemesi ve
değiştirme için kullanım sıklığına bağlı
kontrol
11 Ölçme Boyutların Her yeni kalıpta veya
belirlenmesi önemli bir değişiklik
olduğunda
12 Öngerme Kuvvetin veya uzamanın Doğru kuvvet İmalatçının muayene
ölçülmesi (Madde 4.2.3.2) talimatlarına göre
13 Dökümden Gözle muayene Mamul Kalıplama işlemine bağlı

önce çizimlerine sıklıkla günlük
uygunluk
14 Beton Gözle muayene Doğru sıkıştırma Günlük
yerleştirme
15 Kurumaya Gözle muayene Şartnamesine Günlük

16 karşı koruma İlgili işlem şartlarının (Madde 4.2.1.3) Haftalık
doğrulanması ve belgelenmiş
fabrika
işlemlerine
uygunluk
17 Hızlandırılmış İlgili işlem şartlarının Şartnamesine ve Günlük
sertleşme (ısıl doğrulanması belgelenmiş
işlem ile) fabrika
işlemlerine
uygunluk
18 Sıcaklık ölçümleri Mamule ve/veya işleme
bağlı olarak
40
ICS 91.100.30 TS EN 13369: 2013-06
EN 13369: 2013
Çizelge D.3 - İşlemlerin muayenesi (devam)
19 Ard döküm Uygun olduğunda Şartnamesine ve İşlem ve şartnameye

işlemi belgelenmiş bağlı olarak
fabrika
işlemlerine
uygunluk
20 Halat kaçması Uygun kontroller/ ölçme Şartnamesine Mamul ve/veya işleme
uygunluk (Madde bağlı
4.2.3.2)
21 Sıcaklık İlgili olduğunda, sıcaklık Uygun önlemler Günlük
kontrolü (dış mekan, imalat ve alınır
depolama alanları)
a Doğrudan veya dolaylı olarak mamulden eşdeğer bilgi elde edilebildiği durumlarda, belirtilen deneyler
ve sıklıklar uyarlanabilir; hatta deney yapılmayabilir (Madde 6.3.9).
b Sadece hava sürüklenmiş betonlar için (EN 206-1: 2000 Çizelge F.1’e bakılmalıdır).
c Örneğin, basınç dayanımı kullanılıyorsa, gereken dayanım sınıfı (Madde 4.2.2.1).
d Alternatif olarak EN 206-1: 2000 Madde 8.2.1.2 uygun olabilir.
e Yalnızca özellik belirtilmişse.
f İmalatçının işlem gereklerine göre.
gBu muayene şeması mamulün özel kullanım amacına göre uyarlanabilir ya da tamamen
gerçekleştirilebilir.
h Onaylanmış imalat çizimlerine göre kontrol.
ı Etkili ölçüm sıklığı, kesilmiş bölümlerde gözle kontrol yapabilme imkanına bağlı olabilir
41
ICS 91.100.30 TS EN 13369: 2013-06
EN 13369: 2013
D. 5 İmalatı tamamlanmış mamulün muayenesi

Çizelge D.4 - İmalatı tamamlanmış mamulün muayenesi

D.4.1 – Mamulün deneye tabi tutulmasıa
1 İmalat Madde J.1 ila Madde J.3’e göre Bu standardın Mamule ve özelliğe
toleransları deney ve/veya diğer uygun gereklerine ve bağlı olarak
(beton örtü yöntem imalatçı tarafından
tabakası beyan edilen
dahil) gereklere uygunluk
2 Yüzey Madde J.4’e göre deney Bu standardın Mamule ve özelliğe
özellikleri ve/veya diğer uygun yöntem gereklerine ve bağlı olarak
imalatçı tarafından
beyan edilen
gereklere uygunluk
3 Deneyle Uygun deney yöntemi İmalatçı tarafından Mamule ve mekanik
mekanik beyan edilen direnç özelliğine
direnç b mekanik direnç bağlı olarak
özellikleri için olan
gereklere uygunluk
4 İşaretleme/ Gözle muayene Bu standardın Günlük
etiketleme gereklerine
uygunluk
5 Depolama Gözle muayene Bu standardın Günlük
gereklerine
uygunluk
Uygunluk
göstermeyen
mamullerin
ayrılması
6 Teslimat Gözle muayene Doğru teslimat Günlük
yaşı, yükleme ve
yükleme belgeleri
7 Son muayene Gözle muayene Eksiksizliğin Günlük
sağlanması
a Bu muayene mamulün özel kullanım amacına göre uyarlanabilir ya da tamamen gerçekleştirilebilir.
b Sadece tam ölçekli deneylerle düzenli muayenenin tip deneylerine ilave olarak ilgili olduğunda
(örneğin, tam ölçekli mekanik direnç deneyleri ile beton dayanımı muayenesi yer değiştirdiğinde)
D. 6 Değiştirme kuralları
Değiştirme kuralları, sadece, belirlenmiş veya beyan edilmiş değerlere göre kontrol edilen sayısal sonuçların
sağlandığı, numune olarak alınmış deney numuneleri, numuneler veya birimlerin deneye tabi tutulmasıyla ilgili
muayene konuları için (Çizelge D.1 ila Çizelge D.4’e bakılmalıdır) geçerlidir.
Değiştirme kuralları seçilmiş her bir konu için ayrı ayrı uygulanır.
Konuya bağlı olarak, değiştirme kurallarını uygulamak için düşünülen göz önünde tutulan bir sonuç, münferit
bir sonuç veya bir örnekten alınmış sonuçlar grubu ile ilgili olabilir.
42
ICS 91.100.30 TS EN 13369: 2013-06
EN 13369: 2013
Çizelge D.5 – Değiştirme kuralları
D.5.1 Normal muayene
Numune alma sıklığı Çizelge D.1 ila Çizelge D.4’e uygun olmalıdır.
D.5.2 Normalden gevşek (daha geniş aralıklı) muayeneye geçiş
Gevşek muayene, normal muayenedeki numune alma sıklığının yarıya indirilmesine tekabül eder. Bu tip
muayene, normal muayenenin etkili olması ve daha sonraki art arda 10 adet numune takımının kabul edilmesi
şartıyla kullanılabilir.
D.5.3 Gevşek muayeneden normal muayeneye geçiş
Gevşek muayenenin etkili olması durumunda, aşağıda verilen şartların ortaya çıkması hâlinde yeniden normal
muayene başlatılmalıdır:
- Bir sonucun kabul edilmemesi veya

- İmalatın düzensizleşmesi veya ertelenmesi veya
- Normal muayene yapılmasını gerekli kılan diğer şartların ortaya çıkması.
D.5.4 Normal muayeneden sıkı muayeneye geçiş
Sıkı muayene, numune takımındaki numune sayısının iki katına çıkartılmasını gerektirir. Normal muayene
esnasında beş numune takımından ard arda iki numunenin yetersiz çıkması hâlinde, sıkı muayene
kullanılmalıdır.
D.5.5 Sıkı muayeneden normal muayeneye geçiş
Sıkı muayeneye, art arda beş adet numune takımının kabul edilir şekilde olmasına kadar devam edilmelidir.
Daha sonra tekrar normal muayeneye geçilebilir.
D.5.6 İmalatın durdurulması
İmalata uygulanan sıkı muayenenin, art arda on adet numune takımında devam etmesi hâlinde imalat
durdurulur. Uygunluk sağlanamamasının sebepleri araştırılmalı ve mamulün uygunluğunu sağlayacak gerekli
düzeltici önlemler alınmalıdır. İmalata sıkı muayene uygulanarak tekrar başlanmalıdır.
43
ICS 91.100.30 TS EN 13369: 2013-06
EN 13369: 2013
Ek E
(Bilgi için)
Uygunluğun değerlendirilmesi
E.1 Genel
E.1.1 Genel açıklama
İmalatçı için ve CE işaretlemesinin dikkate alınmasındaki onaylı kuruluş için görevlerin atanması mamul
standardının ilgili Ek ZA’sında tanımlanmıştır. Bu Ek’te tanımlanan bazı görevlerin CE işaretlemesi ile ilgisinin
olmadığı, ancak diğer amaçlar için ilgili olabileceği (karşılıklı mutabık kalma….). konusunda gerekli dikkat
gösterilmelidir.
E.1.2 Fabrika kalite sisteminin uygunluğu

Fabrika kalite sisteminin uygunluğu değerlendirildiğinde; görevler aşağıdakileri içerir:
a) Fabrika ve fabrika imalat kontrolünün başlangıç muayenesi;

b) Fabrika imalat kontrolünün sürekli gözetimi, değerlendirilmesi ve onayı.
E.1.3 Mamulün uygunluğu

Mamulün uygunluğu değerlendirildiğinde, Madde E.1.2’de belirtilen görevlere ilaveten (başlangıç muayenesi
ve sürekli gözetim) aşağıdakileri içerir:
a) Mamul deneylerinin gözetimi ve değerlendirilmesi,

b) Fabrikadan veya muhtemelen inşaat alanından alınmış numuneler üzerinde kontrol deneyi yapılması
E.2 Başlangıç muayenesi

Fabrika ve fabrika imalat kontrolünün başlangıç muayenesi gereklerin yerine getirilip getirilmediğini belirlemek
amacıyla yapılır.
Başlangıç muayenesinin bütün sonuçları, özellikle de imalatçı tarafından yönetilen fabrika imalat kontrolü
sistemi ve sistemin kabul edilebilirliğinin değerlendirilmesiyle ilgili olanlar bir raporla belgelenmelidir.
E.3 Sürekli gözetim

Fabrika imalat kontrolünün değerlendirilmesi, onayı ve rutin gözetimi ile ilgili temel amaç ilgili koşullara
uygunluğun sağlanıp sağlanmadığının kontrol edilmesidir.
Fabrika imalat kontrolünün ilgili bütün yönlerinin, sistem yönünden en az yılda bir kez ve diğer yönlerden en
az yılda iki kez olmak üzere denetlendiği rutin bir takvim belirlemeli ve yürütmelidir.
Gerekli deneylerin uygun sıklıkta yapıldığından ve deney donanımının kalibre edilmesi ve bakımını da içeren
uygun işlemlerin yapıldığından emin olmak için, sürekli gözetim sırasında, imalatçı tarafından yapılan imalat
kontrolünün sonuçları da değerlendirilmelidir. Buna ilave olarak işaretleme hükümlerinin gerekleri kontrol
edilmelidir.
Bağımsız kuruluş rutin muayene sırasında, beton numuneler üzerinde yapılan rutin dayanım deneylerinin
uygulanması ve fabrika imalat kontrol sisteminin muayene şemalarının bir parçası olan toleransların kontrolü
ve mamulün diğer bazı özelliklerinin kontrolü işlemlerine katılabilir.
Bağımsız kuruluş, her yıl imalatçı tarafından saptanan dolaylı deneylere ait korelasyonların veya güvenilir
bağıntıların güncel olup olmadığını incelemelidir.
Sürekli gözetim sonuçları, muayene belgelerine kaydedilmelidir.
E.4 Tip deneyleri

Kontrol deneyinin amacı, fabrika imalat kontrolü sonuçlarının güvenilirliğinin kontrol edilmesidir. Kontrol deneyi
sadece bu standarda uygunluğu beyan edilmiş mamullere uygulanmalıdır. Aksi belirtilmedikçe, kontrol deneyi
normalde imalatçının kalibre edilmiş donanımı ile gerçekleştirilir.
Gerekli durumlarda, şantiyeden veya piyasadan hasar görmemiş numuneler kontrol edilebilir.
44
ICS 91.100.30 TS EN 13369: 2013-06
EN 13369: 2013
Ek F
(Bilgi için)
Bu Ek kaldırılmıştır.
45
ICS 91.100.30 TS EN 13369: 2013-06
EN 13369: 2013
Ek G
(Zorunlu hüküm)
Su emme deneyi
G.1 Yöntem
Deney numunesi şartlandırıldıktan sonra, sabit kütleye erişinceye kadar suda bekletilmeli ve daha sonra yine
sabit kütleye erişecek şekilde etüv kurusu haline gelinceye kadar etüvde bekletilmelidir. Daldırma yöntemi ile
betonun su emmesi, kütlede meydana gelen kayıp, kuru deney numunesinin kütlesinin yüzdesi olarak ifade
edilmelidir.
G.2 Numune alma

Deney tüm bir mamul üzerinde gerçekleştirilebilir, mamulden kesim işlemi veya karot alımı ile elde edilmiş ya
da mamulle aynı koşullarda ve aynı beton kullanılarak dökülmüş bir numuneyle yapılabilir.
Referans olarak, deney numuneleri deney işlemine başlanması sırasında en az 28 günlük olmalıdır (Madde
G.6)
Not – Aynı deney numunelerinin, yoğunluğun belirlenmesi için kullanılması durumunda, EN 12390-7 ile
gerekli en az hacim 1000 cm 3 olarak tayin edilmiştir.
a) Tüm mamul birimini içeren deney numunesi
Deney numunesinin kütlesi en az 1,5 kg ve 5 kg’a eşit veya daha az olmalı ve tüm mamul birimi reçine ile
yüzeyde herhangi bir koruma yapılmaksızın deneye tabi tutulmalıdır.
b) Kesim işlemiyle veya karot alımıyla elde edilen deney numuneleri

Deney numunesi mamulden karotla alınmış bir silindir veya kesilerek elde edilmiş bir prizma şeklinde olabilir.
Silindir şekilli numunenin boyutları, çapı D ve yüksekliği H, kare kesitli prizma şekilli numunenin bir kenarı A
ve yüksekliği H olmalı ve aşağıda verilen iki numune tipi için Çizelge G.1’de verilen gerekleri karşılamalıdır:
1) İnce mamuller (kalınlık E en az 30 mm ve en fazla 100 mm)
2) Kalın mamuller (kalınlık E en az 100 mm)
Mamul biriminden alınan hiçbir silindirik veya prizmatik numunenin yukarıdaki şartları karşılamaması
durumunda, diğer tip numuneler, hacim V ve ona ait yüzey alanı S için Çizelge G.1’i karşıladığı sürece kabul
edilir.
- İnce mamuller
Deney numunesi mamulün bütün kalınlığı boyunca alınır (kesilerek veya karotla). Kesilmiş yüzler bir reçineyle
korunmalıdır (G.5’teki hazırlama esaslarına bakılmalıdır). Kesilmemiş olan iki karşıt yüz koruma yapılmaksızın
bırakılabilir (Şekil G.1).
- Kalın mamuller
Deney numunesi mamulün bütün kalınlığı boyunca alınır (kesilerek veya karotla). Aşağıda belirtilen boyut
gereklerinin dikkate alınması koşuluyla, gerekirse numune kesilerek kısaltılabilir; ancak kesim işlemi sonrası,
numunenin bir yüzünün mamulün dış yüzü olmasına dikkat edilmelidir. Sadece numunenin kesilmiş çevre
yüzeyleri reçineyle korunmalıdır (Madde G.5’teki hazırlama esaslarına bakılmalıdır). Diğer iki karşı yüz koruma
yapılmaksızın bırakılmalıdır (Şekil G.1).
46
ICS 91.100.30 TS EN 13369: 2013-06
EN 13369: 2013
a) Silindir b) Prizma
Açıklamalar
A Kenar uzunluğu
D Çap
H Yükseklik
a Korumasız açık yüzey
b Korumasız yan kenar yüzey (açıkta veya kesilmiş yüzeyler)
c Potansiyel olarak korunan kesilmiş yüzeyler
Şekil G.1 - Bir mamulden kesilerek alınmış deney numunesi
c) Kalıba yerleştirilerek hazırlanmış deney numunesi (silindir veya küp)

Kalıba dökülerek hazırlanan deney numuneleri Çizelge G.1’de verilen boyut ile ilgili gerekleri karşılamalıdır. D
çapında ve çapına eşit H yüksekliğinde bir silindir veya kenar uzunluğu A ve yüksekliği H olan kare kesitli bir
prizma numune olabilir.
Silindirler için, üst ve alt yüzeyler bir reçine ile korunabilir (Madde G.5’teki hazırlama esaslarına bakılmalıdır).
Deney numunesinin diğer yüzeyleri korunmasız bırakılabilir. Korunmasız yüzeyler, kalıplanmış olan
yüzeylerdir (Şekil G.2).
Prizma numuneler için, numunenin kesilmiş çevre yüzeyleri reçineyle korunmalıdır (Madde G.5’teki hazırlama
esaslarına bakılmalıdır). Diğer iki karşı yüz koruma yapılmaksızın bırakılmalıdır. Korunmasız yüzeyler,
karşılıklı iki kalıplanmış yüzeyler olmalıdır (Şekil G.2).
a) Silindir b) Prizma
Açıklamalar
A Kenar uzunluğu
D Çap
H Yükseklik
a Korumasız açık yüzey
b Korumasız yan kenar yüzey (açıkta veya kesilmiş yüzeyler)
c Potansiyel olarak korunan kesilmiş yüzeyler
Şekil G.2 – Kalıptan çıkmış deney numuneleri

47
ICS 91.100.30 TS EN 13369: 2013-06
EN 13369: 2013
Hangi hazırlama yöntemi seçilirse seçilsin (reçineli veya reçinesiz), elde edilen sonuçlar gerekli kriterleri
sağlamalıdır.
Deney numunelerinin boyut gerekleri

Numuneler için boyut gerekleri Çizelge G.1’de verilmiştir:
Çizelge G.1 – Numuneler için boyut gerekleri
Silindir Prizma Diğer şekil

E H D H A V S
(mm) (mm) (mm) (mm) (mm) (cm3) (cm2)
Mamul İnce 200 ≤ A <
30 ≤ E < 50 E 200 ≤ D < 250 E
biriminden mamul 250
kesilerek 160 ≤ A <
50 ≤ E < 70 E 150 ≤ D < 200 E
alınmış 200 800 ≤ V ≤ 1,2 ≤ V/S
deney 140 ≤ A < 2000 ≤2
numunesi 70 ≤ E < 100 E 140 ≤ D < 160 E 160
Kalın ½D≤H ½A≤H 100 ≤ A <
E  100 100 ≤ D ≤ 160
mamul <D <A 150
Kalıptan çıkarılmış ½D≤H ½A≤H 100 ≤ A <
100 ≤ D ≤ 160
numune <D <A 150
G.3 Malzemeler
Numuneleri daldırma için içme suyu kullanılmalıdır.
G.4 Cihazlar
Aşağıdaki donanım kullanılmalıdır:
G.4.1 Havalandırmalı etüv, zorlamalı havalandırma sistemine sahip veya kapasitesinin litre olarak
havalandırma kanallarının alanına milimetre kare olarak oranı 0,2’den daha az olan, sıcaklığı (105 ± 5) ºC’da
tutabilen. Etüv, bir defada kurutulacak deney numunesinin hacminden en az 2 ½ kat büyük bir hacme sahip
olmalıdır;
G.4.2 Düz tabanlı kap, ıslatılacak deney numunesinin hacminin en az 2½ katı kapasiteye sahip ve batırılmış
durumdaki deney numunesinin yüksekliğinden en az 50 mm daha fazla derinliğe sahip olan;
G.4.3 Terazi, gram cinsinden % 0,1’i doğrulukta ölçüm yapabilen;
G.4.4 Sert fırça
G.4.5 Sünger veya kurulama için deriden bez
G.5 Hazırlık
Bütün kir, çapak vb. bir fırça ile temizlenmeli ve her bir deney numunesinin (20 ± 3) ºC’da olması sağlanmalıdır.
Madde G.2’de tanımlanan kesilmiş yüzeyler bir reçine ile korunmalıdır. Reçine seçeneği ve koruma yöntemi
tüm deneysel süreç esnasında, işleme tabi tutulmuş yüzeyleri tam olarak korumayı sağlamalıdır.
G.6 İşlem
Deney numuneleri düz tabanlı kaptaki (20 ± 5) ºC’da bulunan içilebilir suya batırılmalıdır. Deney numunelerinin
arasında en az 15 mm mesafe bulunmalı ve numunelerin üzeri en az 20 mm su ile örtülmüş olmalıdır. Numune
sabit kütle M1’e ulaşana kadar en az üç gün suda bekletilir. 24 saat aralıklarla art arda yapılan iki tartım sonucu
elde edilen kütle farkının % 0.1’den az olması, sabit kütleye ulaşıldığını gösterir.
Her tartımdan önce deney numunesi, nemlendirilmiş ve fazla suyu sıkılmış kurulama derisi veya süngerle
silinmelidir. Numune, betonun yüzeyinin mat olduğu durum elde edilinceye kadar silinir. Daha sonra deney
numunesinin M1 kütlesi kaydedilmelidir.
Isıtma programı başlamadan önce deney numunelerinin aralarındaki mesafe en az 15 mm olacak şekilde etüve
yerleştirilmelidir. Numune (105 ± 5) ºC’da sabit kütleye erişinceye kadar kurutulur. Kurutma süresi en az üç
gün olmalı ve sabit kütle M2 elde edilinceye kadar devam etmelidir. 24 saat aralıklarla art arda yapılan iki tartım
sonucu elde edilen kütle farkının % 0.1’den az olması, sabit kütleye ulaşıldığını gösterir. Numuneler
48
ICS 91.100.30 TS EN 13369: 2013-06
EN 13369: 2013
tartılmadan ve kütle M2 kaydedilmeden önce, numunelerin 30 min. ila 1 h arasında oda sıcaklığına
soğumalarına izin verilmelidir.
Hali hazırda etüv içinde kuruyan numunelerin döngülerinin 48 h süreye ulaşmasına kadar yeni ıslak
numunelerin etüv içine konulmasına izin verilmemelidir.
G.7 Sonuçlar
Her deney numunesi için emme yüzdesi 100 x (M1-M2)/M2 ifadesi ile hesaplanmalıdır.
Deney raporu, deney numunesinin durumunu (dökülmüş, kesilerek veya karotla alınmış), boyutlarını,
hazırlama şartlarını ve yaşını içermelidir. Sonuç olarak, raporda her numune için ıslak kütle M1, kuru kütle M2
ve su emme değerleri birlikte yer almalıdır.
Not - Deneyler, aynı gruptan alınan birden fazla numune üzerinde yapılıyorsa, sonuç bu numunelere ait
ortalama değer olmalıdır.
49
ICS 91.100.30 TS EN 13369: 2013-06
EN 13369: 2013
Ek H
(Bilgi için)
Karotlar için şekil düzeltme katsayısı

Betonun doğrudan yapısal dayanımı, karotların deneye tabi tutulmasıyla elde edildiğinde, çapı d ≥ 50mm olan
karotlar kullanılmalıdır. Karot yüksekliği h, 0,7d’den az olmamalıdır. Karot numunesinin alt ve üst yüzeyi
düzeltilmelidir. h/d boyut oranının bir fonksiyonu olarak ölçülen dayanıma (′) bir şekil düzeltmesi uygulanarak,
standard (silindir) dayanımı, o aşağıdaki eşitlik kullanılarak elde edilebilir:
 
f o  f ' / 1,20  0,20 1  e1,7( h / d 1)  (H.1)
50
ICS 91.100.30 TS EN 13369: 2013-06
EN 13369: 2013
Ek I
(Bilgi için)
51
ICS 91.100.30 TS EN 13369: 2013-06
EN 13369: 2013
Ek J
(Bilgi için)
Boyutların ölçülmesi
J.1 Uzunluk, yükseklik, genişlik ve kalınlık
Boyutlar kenar boyunca ölçülmemelidir.
Ölçüler mm’dir
Açıklama
b Genişlik
1 İki ölçümden biri
Şekil J.1 - Uzunluk, yükseklik, genişlik ve kalınlık için ölçme noktaları
52
ICS 91.100.30 TS EN 13369: 2013-06
EN 13369: 2013
J.2 Çarpıklık ve doğrultudan sapma
Şekil J.2 - Çarpıklık ve doğrultudan sapmanın ölçülmesi
J.3 Köşelerin diklikten sapması
Şekil J.3 - Köşegen uzunluklarının ölçülmesi
Tolerans koşulu iki köşegen arasındaki uzunluk farkı olarak verilmelidir:
d1 - d2
53
ICS 91.100.30 TS EN 13369: 2013-06
EN 13369: 2013
J.4 Yüzey karakteristikleri

İmalatı tamamlanmış bir mamulün yüzey karakteristiklerinin tanımlanması için Şekil J.4’te belirtilen terimlere
başvurulmalıdır.
Görünür agrega, parlatılmış yüzey, bir matriks içine dökülme vb. özellikle işlem görmüş yüzeyler burada verilen
öneriler tarafından kapsanmaz.
Açıklamalar
1 Girinti
2 Çıkıntı
3 Oluk
4 Sırt
5 Yüzey süreksizliği
6 Dalgalanma
Şekil J.4 - Yüzey karakteristiklerinin tanımları
Ölçüler mm’dir.
Açıklamalar
1 Çıkıntı: d0-d2 2 Sırt : d1-d2 3 Yüzey süreksizliği: d2-d1

Girinti: d3-d0 Çentik: d3-d1 4 Dalgalanma:d1-d2:
Cetvel, en büyük girinti ve Farkların en büyüğü geçerlidir. Cetvelde okunabilen en yüksek

çıkıntıyı bulmak için kaydırılmalıdır. ve en düşük noktalarda ölçülür.
Şekil J.5 - Yüzey karakteristiklerinin ölçülmesi
54
ICS 91.100.30 TS EN 13369: 2013-06
EN 13369: 2013
Şekil J.5’te verilen d0 uzunluğu, referans cetvelini taşıyan destek parçasının beton yüzeyine temas ettiği nokta
ile cetvel arasındaki mesafedir. Çoğu kez, bu mesafe destek parçasının yüksekliğidir.
Yüzey sapmaları için önerilen değerler Çizelge J.1’de verilmiştir.
Çizelge J.1 – Yüzey sapmaları
Önerilen en büyük sapmalar

Cetvel
Özellik Sınıf 1 Sınıf 2
uzunluğu
Kalıp yüzeyleri Mala perdahlı Kalıp yüzeyleri Mala perdahlı
Girinti 200 mm 4 mm 3 mm 4 mm 3 mm
Çıkıntı 200 mm 2 mm 3 mm 2 mm 2 mm
Oluk 200 mm 2 mm 2 mm 1 mm 1 mm
Sırt b 200 mm 5 mm 5 mm 3 mm 3 mm
h 3 mm 3 mm 2 mm 2 mm
Adım 200 mm 3 mm 2 mm 1 mm 2 mm
süreksizliği
Dalgalanma 3000 mm 15 mm 8 mm 5 mm 4 mm
Not - Yüzey toleransları ile ilgili gerekler, yüzeyin görünümünü tarif etmek için kullanılamaz.
55
ICS 91.100.30 TS EN 13369: 2013-06
EN 13369: 2013
J.5 Açısal sapma, yatay kavis, eğrilik ve bel verme (bombe)
Açıklamalar
h Yükseklik
b Genişlik
1 Açısal sapma
2 Eğrilik
3 Bel verme (bombe)
4 Yatay kavis
Şekil J.6 - Açısal sapma, yatay kavis, eğrilik ve bel vermenin ölçülmesi
56
ICS 91.100.30 TS EN 13369: 2013-06
EN 13369: 2013
Ek K
(Bilgi için)
Öngerilme kayıpları
K.1 Genel
Not - Bu ek öngerilme tekniklerini kapsar ve öngerilme kayıplarının hesaplanması hakkında ek bilgi içerir.
Öngerilmeli elemanlardaki nihai kaybın hesaplanması için üç aşama dikkate alınmalıdır:
- Öngerilme kuvvetinin betona transferinden önce

- Transfer sırasında
- Transfer sonrasında
K.2 Kayıpların hesaplanması (genel yöntem)
K.2.1 Öngerilme kuvvetinin transferinden önceki kayıplar

Transferden önce, öngerilme kaybı aşağıdakilerden kaynaklanır:
- Ankraj kayması. Bu kayıp, ΔPs1,uzun döküm yatakları için çok küçüktür.
- Kısa dönemdeki çelik gevşemesi. Hızlandırılmış sertleştirme uygulandığında, bu kayıp, ΔPp1,uygulamanın

sıcaklığıyla hızlanır.
Bu hızlanmayı da dikkate alan uygun yöntemler uygulanmalıdır. Bu yöntemlerin bulunmaması durumunda,

betonun 10 saat veya daha kısa süredeki sertleşme derecesi 28 günlük dayanımının en az % 50’siyse, bu
gevşeme kaybının aynı gerilmeye maruz bırakılan 20 °C ‘deki halatın toplam gevşemesinin % 75’ine eşit
olduğu varsayılabilir.
- Betonun büzülmesi. Bu kayıp, imalat sırasında su buharlaşmasına karşı koruma sağlandığı durumlarda
görmezden gelinebilir.
- Hızlandırılmış sertleşme durumundaki sıcaklık nedeniyle halatlardaki gerilimin kaybı ve betonun sınırlanmış
genleşmesi. İmalat denetlendiğinde, bu kayıp [ΔPθ] aşağıdaki eşitlikten hesaplanabilir:
[ΔPθ] = 0,5 Ap Es αc (θmax – θ0)
Burada:
Ap : Halatların kesit alanı;
Es : Halatların elastiklik modülü;
αc : Betonun ısıl genleşmesi (10 x 10-6/ºC);
θmax – θ0 Halatların yakınındaki betonun ilk sıcaklığı ile en büyük sıcaklığı arasındaki fark, ºC cinsinden;
Isı küründen veya dökümden önce halatların ön ısıtılmasından kaynaklanan uzamanın telafi edildiği
durumlarda, [ΔPθ] kaybı ihmal edilir;
- Deflektör veya kılavuzlardaki olası sürtünme. Bu kayıp, ΔPµ(x) ,deneysel verilere dayalı olmalıdır.
K.2.2 Öngerilme kuvvetinin transferi sırasında oluşan kayıp

Transferden önce, döküm yatağındaki büzülme göz önüne alınmadığında halatlardaki kuvvet aşağıdakine eşit
olur:
P0 – {ΔPs1 + ΔPp1 + [ΔPθ] + [ΔPµ(x)]}

57
ICS 91.100.30 TS EN 13369: 2013-06
EN 13369: 2013
Transfer sırasında öngerilme kuvvetindeki kayıp ΔPc, betonun elastik kısalmasından kaynaklanır. Bu kaybın
değeri, betonun transfer sırasındaki elastiklik modülünü, n = E s / Ecm oranı dahilinde dikkate alınarak
hesaplanmalıdır.
K.2.3 Öngerilme kuvvetinin transferinden sonra oluşan kayıplar

Transferden sonra oluşan kayıplar ΔP, malzemelerin uzun-zaman özelliklerine bağlı olan kayıpların (sünme,
büzülme, halatlarda kalan gevşeme) birleşiminden oluşur. Miktarı, EN 1992-1-1: 2004 (5.46) denklemi
kullanılarak, aşağıdaki madde dikkate alınarak hesaplanmalıdır.
- Hızlandırılmış sertleşme durumunda, eğer betonun 10 saat sonraki veya daha önceki sertleşmesi, gereken
28 günlük sertleşmenin en az % 50’sine eşitse, betonun büzülmesi ve sünmesi sırasıyla % 25 ve % 15
oranında azaltılabilir ve gevşeme hızının işlem tarafından düşürüldüğü düşünülebilir.
K.2.4 Sonsuz zamandaki nihai öngerilme kaybı

Sonsuz zamandaki nihai öngerilme kaybı transferden önceki, transfer sırasındaki ve transferden sonra sonsuz
zamandaki kayıpların toplamına eşittir.
K.3 Basitleştirilmiş yöntem

Stoklama için imal edilmiş mevcut elemanlar için (örneğin: kiriş ve blok sistemleri için uzunluğu 6 m’den az
olan kirişler, ince döşeme-plakaları, ht ≤ 320mm olan boşluklu döşemeler) sonsuz zamandaki nihai kaybın
değeri aşağıdaki a)’dan e)’ye kadar olan koşullar sağlandığında aşağıdaki Çizelge K.1 kullanılarak
belirlenebilir:
a) Betonun normal ağırlıklı beton olması ve kıvamının katı olması,
b) Öngerilme çeliğinin çok az gevşemesi çok az olması; Sınıf 2,
c) Betonun sertleşmesinin ısıl işlemle hızlandırılıyor olması ve 10 saat veya daha az sürede 28 günlük
dayanımının en az %50’sine ulaşıyor olması,
d) Transfer sonrasında halatların hizasındaki betonun basınç geriliminin 12 MPa’dan büyük olmaması;
e) Öngerilmeden dolayı halatlara komşu betonun basınç gerilimi, zati ağırlık ve herhangi başka kalıcı
etkinin 4 MPa’dan büyük olmaması.
Özel ürünler için c), d) ve e) koşulları uyarlanabilir.
Çizelge K.1
Birincil öngerilme kuvvetinin

Halatlardaki (Tendon) yüzdesi olarak
ilk gerilme sonsuz zamandaki nihai kayıp
σomax (ΔP/Po ,%)

En az (0,85 pk ; 0,95 p0,1k) % 22
0,80 pk % 21
0,75 pk % 20
0,70 pk % 19
0,65 pk % 17
58
ICS 91.100.30 TS EN 13369: 2013-06
EN 13369: 2013
Ek L
(Bilgi için)
59
ICS 91.100.30 TS EN 13369: 2013-06
EN 13369: 2013
Ek M
(Bilgi için)
Teknik dokümantasyon
M.1 Genel
Öndökümlü beton yapısal mamuller için teknik dokümanlar (kullanım yerinde geçerli milli gereklere atıf
yapılması da dahil) aşağıdaki öğeleri içerir:
a) Mamul belgeleri (Madde M.2),
b) İmalat belgeleri (Madde M.3),
d) Montaj belgeleri (Madde M.4),
Belgeleme sistemi, imalatçı tarafından açık olarak sunulan mamul kataloglarına atıf yapabilir. Bu mamul
katalogları, mamulü tanımlayan genel veriyi ve binalar ile diğer inşaat mühendisliği işleri için hedefleri de içerir.
Ayrıca, esas boyutlarla birlikte şemalar, ilgili performanslar hakkında göstergeler ve mamul kullanımını
tanımlayan herhangi diğer kullanışlı bilgiler de dahil edilebilir.
M.2 Mamul belgeleri

İmalat belgeleri aşağıda verilen ilgili mamul şartnamelerini içerir:
Tasarım hesaplamaları talep edildiğinde, yükleme koşulları ve buna bağlı olarak esas nihai ve hizmet
verebilirlik doğrulamaları ve kullanılan güvenlik faktörleri verilmelidir.
Not – CE işaretlemesi uygulanması durumunda, beyan etme yöntemleri, her bir mamul standardının Ek
ZA’sında verilmektedir.
Mamulün tasarımı, kısmen müşteri ve kısmen de imalatçı tarafından yapılması nedeniyle dokümantasyon
aşağıdaki şekilde bölünebilir:
a) Müşteri şartnamesi,
b) İmalatçı şartnamesi,
c) Yükleme koşulları ve buna bağlı olarak esas nihai ve hizmet verebilirlik doğrulamaları ve kullanılan
güvenlik faktörleri ile birlikte tasarım hesaplamaları
M.3 İmalat belgeleri

İmalat belgeleri aşağıdakileri içerir:
a) Öndökümlü beton mamullerin detayları ile birlikte imalat çizimleri (boyutlar, donatı ve öngerme çeliği,
kaldırma donanımları, filiz ekme yerleri vb.)
b) Malzemenin şantiyedeki gerekli özellikleri ile birlikte montaj bilgilerini
c) Gerekli malzeme özellikleri, mamul toleransları ve ağırlıklar ile birlikte mamul verisi
M.4 Montaj belgeleri

Montaj talimatları aşağıdakileri içerir:
a) İmalatı tamamlanmış işlerde mamullerin konumlarını ve bağlantı noktalarını gösteren plan ve bölümleri
içeren montaj çizimlerini;
b) Uygun olması halinde, malzemenin şantiyedeki gerekli özellikleri ile birlikte montaj bilgilerini;
c) İşleme, depolama, yerleştirme, ayarlama, bağlantı ve bitirme işlerine ait gerekli veriler ile birlikte montaj
talimatlarını.
60
ICS 91.100.30 TS EN 13369: 2013-06
EN 13369: 2013
Ek N
(Bilgi için)
Profilli çubukların ve tellerin özellikleri
Taşıyıcı öndökümlü beton mamulde kullanılacak profilli çubuklar ve teller, Çizelge C.2N’de verilen aderans
özellikleri hariç EN 1992-1-1: 2004 Ek C’ye uygun olmalıdır.
EN 10080’e göre profilli çelik Çizelge N.1’de verilen dağılım içinde profil parametre değerleri göstermelidir (d
çubuğun veya telin anma çapıdır). Diğer değerler, EN 1992-1-1’in Milli Ek’inde verilebilir.
Profiller boyuna eksen ile en az 45º ‘lik bir β açısı oluşturmalıdır.
EN 10080: 2005, Ek C’de tanımlanan kiriş deneyi ile deneye tabi tutulan çubuk veya teller, aşağıdaki
eşitsizlikleri sağlayan aderans gerilmeleri gösterebildiğinde yeterli aderans dayanımı (Çizelge N.1’e bir
alternatif olarak) elde edilebilir. İfadelerle uyumlu mevcut aderans dayanımları için EN 1992-1-1: 2004, Madde
C.1(1)’e bakılmalıdır.
 m  0,098(80  1,2 ) (N.1)
 r  0,098(130  1,9 ) (N.2)
Burada:
Ǿ Anma çubuk çapı (mm)
m 0,01 mm, 0,1 mm ve 1mm’lik tel kaçmalarında oluşan aderans gerilmelerinin (MPa) ortalama değeri
r Tel kaçması sebebiyle oluşan aderans gerilmesidir.
Çizelge N.1 - Profil parametreleri için sınır değerler
Profil derinliği Genişlik b Profil aralığı c Aralıkların toplamı

Anma çapı d (mm) t (mm) (mm) (mm) Σe (mm)
(en az) (en az) (en çok) (en çok)
5 0,20 1,0 7,0 3,1
6 0,25 1,2 7,8 3,8
7 0,30 1,4 10,5 4,4
8 0,30 1,6 11,0 5,0
9 0,35 2,0 11,0 5,7
10 0,35 2,0 11,0 6,3
12 0,35 2,4 11,0 7,5
14 0,35 3,0 11,0 8,8
16 0,35 3,2 11,0 12,0
61
ICS 91.100.30 TS EN 13369: 2013-06
EN 13369: 2013
Ek O
(Bilgi için)
Yangına direnç : EN 1992-1-2’nin kullanılmasına yönelik tavsiyeler

O.1 Çizelge haline getirilmiş bilgilerin kullanımı
Yangına direnç sınıflandırması için çizelge haline getirilmiş bilgilerin tasarımda kullanılması kabul edilir.
Yangın durumunda gerçek tasarım yük seviyesi μ fi (kolon ve duvarlar) veya gerçek çelik gerilme değeri σ s,fi
(kiriş ve döşemeler) kullanılması daha az güvenlikli bir tasarıma yol açar.
Daha özel bilgiler içeren çizelgeler belirli bazı beton mamul tipleri için hazırlanmış mamul standardlarında
bulunabilir veya hesaplama yöntemleri esas alınarak geliştirilebilir.
O.2 Hesap yöntemlerinin kullanılması

Isıl iletkenliğin alt sınırının (EN 1992-1-2: 2004 Madde 3.3.3) ve EN 1992-1-2: 2004 Ek A’daki sıcaklık
profillerinin kullanılması tavsiye edilir.
Not - Isıl iletkenliğin alt sınırı, hesaplanmış sıcaklıkların çok sayıda farklı tipteki beton yapılarda ölçülmüş
sıcaklıklarla karşılaştırılması sonucu elde edilmiştir. Isıl iletkenliğin alt sınırı beton yapılar için daha
gerçekçi sıcaklıklar vermekte olup üst sınırı esasen ısıl davranışın modellemesinin daha zor olduğu
çelik-beton kompozit yapılar için amaçlanmıştır.
Isı profilleri alternatif olarak, deneylerden elde edilebilir, EN 1992-1-2: 2004 Madde 4.2.2’ye bakılmalıdır.
62
ICS 91.100.30 TS EN 13369: 2013-06
EN 13369: 2013
Ek P
(Bilgi için)
Tip deneyi incelemesi

Çizelge P.1 - İşlemlerle ilgili tip deneyleri (sertleşmiş beton özellikleri dahil)
No. Kavram Atıf Amaç
Madde 4.2.2.1 ve EN
Yeni beton tipinin amaçlanan dayanım sınıfını
1 206-1: 2000, Madde A.4
Potansiyel basınç sağladığının değerlendirmesi
ve Madde A.5
dayanımı
EN 206-1: 2000, Madde
2 Aynı aileye ait çoklu beton tiplerinin değerlendirmesi
A.4 ve Ek K
Numuneler üzerinde doğrudan yapılan deneylerde
3 Madde 4.2.1.3 alternatif olarak yapısal dayanımın tahmini için bir
sertleşme kuralının kabulü
Doğrudan veya dolaylı olarak yapısal dayanım
4 Çizelge 1, Yöntem C
üzerinde kür bileşeninin etkisinin kontrolü
Yapısal dayanım 70ºC ≤ T ≤ 85ºC aralığında betonda ısıl işlem
uygulandığı durumda, gerekli doğrudan veya dolaylı
5 Çizelge 3, Dipnot b)
yapısal dayanımın 90 günlük değerinin sağlanıp
sağlanmadığının değerlendirmesi
Doğrudan veya dolaylı yapısal dayanım arasındaki
6 Madde 4.2.2.2.4
ilişkinin ilk kontrolü
Standard (silindir veya küp) dayanımı ile dönüştürme
Beton dayanımı faktörlerinin uygulanamadığı ve Madde 5.1.1’de
7 Madde 5.1.1
(genel) belirtilen değerlerden sapan boyutlara sahip deney
numuneleri arasındaki ilişkinin değerlendirmesi
Yeni beton tipinin amaçlanan en fazla su emme
8 Su emme Madde 4.2.2.6
değerini sağlayıp sağlamadığının kontrolü
Yeni beton tipinin amaçlanan en düşük ve en fazla
9 Kuru yoğunluk Madde 4.2.2.5 kuru yoğunluk seviyesini sağlayıp sağlamadığının
kontrolü
Çizelge P.2 - İmalatı tamamlanmış mamul özellikleri ilgili tip deneyleri

Yöntem
No. Özellik Atıf Amaç (Sadece birisi kullanılır)
Deney Hesaplama
Madde 4.3.1.1,
Geometrik Beyan edilen performansla
11 Madde 5.2, x
özellikler uygunluğun değerlendirmesi
Çizelge C.1
Madde 4.3.2 Beyan edilen performansla
12 Yüzey özellikleri X
Madde 5.2 uygunluğun değerlendirmesi
Mekanik Beyan edilen performansla
13 Madde 4.3.3 X X
dayanım uygunluğun değerlendirmesi
Yangına direnç Beyan edilen performansla
14 Madde 4.3.4 X X
ve tepki uygunluğun değerlendirmesi
Akustik Beyan edilen performansla
15 Madde 4.3.5 X X
özellikler uygunluğun değerlendirmesi
Beyan edilen performansla
16 Isıl özellikler Madde 4.3.6 X X
uygunluğun değerlendirmesi
Beton örtü Çizelge A.2 Beyan edilen performansla
17 X
tabakası Ek A uygunluğun değerlendirmesi
Madde 5.3 Beyan edilen performansla
18 Zati ağırlık X X
Ek C uygunluğun değerlendirmesi
63
ICS 91.100.30 TS EN 13369: 2013-06
EN 13369: 2013
Ek Q
(Bilgi için)
Betondan kırılarak geri kazanılmış ve geri dönüşümlü iri agregaların

kullanımı
Q.1 Genel
Kırılarak geri kazanılmış veya geri dönüşümlü iri agregaların beton karışımında toplam agrega kütlesinin
%5’ine kadar kullanılması durumunda, beton dayanımı haricinde diğer beton özelliklerinin doğrulamasına
gerek yoktur.
Q.2 Kırılarak geri kazanılmış agregalar

Aynı fabrikada imal edilen öndökümlü beton mamullerden elde edilen geri dönüşümlü kırılmış agrega miktarı,
beton karışımında toplam agrega içeriğinin % 10’una kadar kullanılabilir. Bu şekilde kullanıldığında mamulün
mekanik dayanımı veya beton basınç dayanımı deneyi haricinde diğer sertleşmiş beton özellikleri deneylerine
gerek yoktur.
Aşağıdaki şartlardan herhangi birinin uygulanması durumunda, miktar %20’ye kadar artırılabilir:
- Beton mamulün mekanik dayanımı, hesaplama yardımıyla belirlenebilir veya tam ölçekli deneyler
uygulanmaksızın ve hesaplama için ilgili tüm sertleşmiş beton özellikleri deney ile belirlenmesi
durumunda.
- Beton mamulün mekanik dayanımı tam ölçekli deneylerle belirlenmesi durumunda.
%20’den daha fazla miktarlar, hesaplama için ilgili tüm sertleşmiş beton özelliklerinin deney yapılarak ve
hesaplama ile belirlenen öndökümlü beton mamulün mekanik dayanımı başlangıçta yapılan tam ölçekli
deneylerle doğrulandığında kullanılabilir.
En fazla kullanılacak miktar kullanım yerinde geçerli hükümlere göre belirlenebilir.
İç kaynaklardan oluşan kirlilikler nedeniyle kırılmış geri dönüşümlü agregaların kirlenmesine izin
verilmemelidir.
Tipik kirlilik kaynakları, organik malzemeler, çelik, plastik veya yalıtım döküntüleri ile yağlar olabilir.
Geri dönüşümlü agregalar, dayanıklılık gereklerinin geri dönüşümlü agregaların elde edildiği betondakinde
olduğundan daha yüksek olduğunda beton imalatında kullanılmamalıdır. Bu durum, beton çevre etki
sınıflarının X0, XC1 ve XC2 olması durumunda uygulanmaz.
Q.3 İmalatçı tarafından denetlenen geri dönüşümlü iri agregalar (dış kaynaklardan
gelen agregalar)
Sadece beton döküntülerinden elde edilen dış kaynaklı geri dönüşümlü iri agregalar, kırılmış betonun kaynağı
ve karışım oranları imalatçı tarafından bilinmesi durumunda Madde Q.2’de belirtildiği şekilde aynı şartlar
altında kullanılabilir.
Q.4 Diğer geri dönüşümlü iri agregalar

Madde Q.3 şartlarını sağlamayan geri dönüşümlü iri agregalar, EN 12620’ye göre bileşen kategorileri RC90’a
uygun olmalı ve beton karışımlarında kullanım miktarı, Madde Q.2’de gösterildiği gibi fabrika içi kaynakların
geri dönüşümlü agregaları için kabul edilen yüzdelerin yarısı ile sınırlandırılmalıdır.
Konu ile ilgili hükümler EN 206-1’in gelecek olan baskısında geliştirilmekte olup dikkate alınmalıdır.
64
ICS 91.100.30 TS EN 13369: 2013-06
EN 13369: 2013
Kaynaklar
[1] EN 206-9, Concrete — Part 9: Additional Rules for Self-compacting Concrete (SCC)
[2] EN 1745, Masonry and masonry products — Methods for determining thermal properties
[3] EN 1934, Thermal performance of buildings — Determination of thermal resistance by hot box method
using heat flow meter — Masonry
[4] CEN/TS 1992-4 (all parts), Design of fastenings for use in concrete
[5] EN 1997, Eurocode 7 — Geotechnical design

[6] EN 12354-1:2000, Building Acoustics — Estimation of acoustic performance of buildings from the
performance of elements — Part 1: Airborne sound insulation between rooms
[7] EN 12354-2:2000, Building acoustics — Estimation of acoustic performance of buildings from the
performance of elements — Part 2: Impact sound insulation between rooms
[8] EN 12390-6, Testing hardened concrete — Part 6: Tensile splitting strength of test specimens
[9] EN 12504-2, Testing concrete in structures — Part 2: Non-destructive testing — Determination of
rebound number
[10] EN 12620, Aggregates for concrete
[11] EN 12664, Thermal performance of building materials and products — Determination of thermal
resistance by means of guarded hot plate and heat flow meter methods — Dry and moist products of
medium and low thermal resistance
[12] EN 16192, Characterization of waste — Analysis of eluates
[13] EN 13501-2, Fire classification of construction products and building elements — Part 2: Classification
using data from fire resistance tests, excluding ventilation services
[14] EN 13670:2009, Execution of concrete structures
[15] EN 13791, Assessment of in-situ compressive strength in structures and precast concrete components
[16] CEN/TR 15728, Design and Use of Inserts for Lifting and Handling of Precast Concrete — Elements
[17] CEN/TR 15739, Precast concrete products — Concrete finishes — Identification

[18] EN ISO 10140 (all parts), Acoustics — Laboratory measurement of sound insulation of building
elements
[19] EN ISO 6946, Building components and building elements — Thermal resistance and thermal
transmittance — Calculation method (ISO 6946)
[20] EN ISO 8990, Thermal insulation — Determination of steady-state thermal transmission properties —
Calibrated and guarded hot box (ISO 8990)
[21] EN ISO 9001:2008, Quality management systems — Requirements (ISO 9001:2008)
[22] ISO 1803, Building construction — Tolerances — Expression of dimensional accuracy — Principles and
terminology
[23] ISO 3951-1, Sampling procedures for inspection by variables — Part 1: Specification for single sampling
plans indexed by acceptance quality limit (AQL) for lot-by-lot inspection for a single quality characteristic and
a single AQL
[24] ISO 7870-4, Control charts — Part 4: Cumulative sum charts
[25] ISO 7873, Control charts for arithmetic average with warning limits
[26] ISO 7976-1, Tolerances for building — Methods of measurement of buildings and building products —
Part 1: Methods and instruments
65
ICS 91.100.30 TS EN 13369: 2013-06
EN 13369: 2013
[27] Commission Decision 96/603/EC of 4 October 1996 establishing the list of products belonging to
Classes A 'No contribution to fire' provided for in Decision 94/611/EC implementing Article 20 of Council
Directive 89/106/EEC on construction products
[28] Commission Decision 2000/605/EC of 26 September 2000 amending Decision 96/603/EC establishing
the list of products belonging to Classes A 'No contribution to fire' provided for in Decision 94/611/EC
implementing Article 20 of Council Directive 89/106/EEC on construction products
[29] EN 1990:2002, Eurocode — Basis of structural design
[30] EN 13055 (all parts), Lightweight aggregates
66

TS en 13369 PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

TS en 13369 PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

TÜRK STANDARDI

Öndökümlü beton mamuller - Genel kurallar

TÜRK STANDARDLARI ENSTİTÜSÜ

- Bu standard yayınlandığında, "TS EN 13369: 2010, TS EN 13369/A1:2010, TS EN 13369/AC:2010"

- Bu standard da atıf yapılan standardların milli karşılıkları aşağıda verilmiştir.

EN, ISO, IEC Adı TS No Adı

EN 206-1: Concrete - Part 1: Specification, TS EN 206- Beton- Bölüm 1: Özellik, performans,

EN, ISO, IEC Adı TS No Adı

EN 12390-2 Testing hardened concrete - Part 2: TS EN Beton - Sertleşmiş beton deneyleri -

Öndökümlü beton mamuller - Genel kurallar

Common rules for precast concrete products

Règles communes pour les produits Allgemeine Regeln für Betonfertigteile

Bu Avrupa standardı CEN tarafından 21 Ocak 2013 tarihinde onaylanmıştır.

AVRUPA STANDARDİZASYON KOMİTESİ

Yönetim Merkezi: Avenue Marnix 17, B-1000 Brussels

Bu standard EN 13369: 2004’ün yerini alır.

Önceki baskısı ile karşılaştırıldığında, aşağıdaki değişiklikler yapılmıştır:

b) Yararlanılan kaynaklar dikkate alınarak atıf yapılan standardlar güncellenmiştir.

c) Terimler ve tarifleri gözden geçirilmiştir.

g) Yeni gerekler: çekme dayanımı, büzülme, kuru yoğunluk,

h) İmalat toleransları revize edilmiştir,

i) Performansla ilgili tasarım için yeni madde,

k) Tip deneyi, yeni Ek P, Tip deneyinin incelenmesi,

l) Beton dayanımı, uygunluk kriteri,

n) Ek Q, geri kazanılmış kırılmış ve geri dönüşümlü iri agregaların betonda kullanımı

- EN 1168, Öndökümlü beton mamuller – Boşluklu döşeme elemanları,

- EN 14843, Öndökümlü beton mamuller – Merdivenler,

CEN/CENELEC İç Yönetmeliklerine göre, bu Avrupa Standardının ulusal standart olarak uygulamaya

- İlgili Eurocode’da tanımlanan kısmi güvenlik katsayısının seçimi,

2 Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar

1 Bu standard, EN 206-1:2000/A1:2004 ve EN 206-1:2000/A2:2005 standardlarının tadillerinden etkilenir.

3.1.1 Öndökümlü beton mamul

3.1.2 Beton örtü kalınlığı

3.1.3 Beton ailesi

3.1.4 Kablo (Tendon)

3.1.5 Hafif beton

3.1.6 Normal beton

3.1.7 Ağır beton

3.2.1 Temel boyutlar

3.2.2 Anma boyutları

3.4.2 Tasarım hizmet ömrü

3.4.3 Çevre şartları

3.4.4 Ortam şartları

3.5 Mekanik özellikler

3.5.1 Potansiyel dayanımı

3.5.2 Gerçek (yerinde) dayanımı

3.5.3 Karakteristik dayanım

4.1.2 Betonun bileşen malzemeleri

EN 206-1:2000, Madde 5.1 uygulanır.

4.1.2.2 Kırılarak geri kazanılmış ve geri dönüşümlü agregalar

4.1.3 Donatı çeliği

Not – Nervürlü çubuklar ve teller ile ilgili öneriler Ek N’de verilmiştir.

4.1.4 Öngerme çeliği

4.1.5 Gömülü elemanlar ve bağlantı elemanları

a) Tasarım etkilerini karşılayabilmeli,

Mamulün kullanım yerinde geçerli hükümleri dikkate alınmalıdır.

4.2 İmalat gerekleri

4.2.1 Beton imalatı

Beton şartnamesi için EN 206-1’e başvurulmalıdır.

4.2.1.2 Betonun yerleştirilmesi ve sıkıştırılması

4.2.1.3 Kür işlemi (su kaybına karşı koruma)

Çizelge 1 - Su kaybına karşı koruma

Yöntem Tipik uygulama yöntemleri