You are on page 1of 16

ICS 91.100.

30 TÜRK STANDARDI TS 3289 EN 1354/Nisan 1996

ÖNSÖZ
- Bu standard, CEN tarafõndan kabul edilen prEN 1354 standardõ esas alõnarak, TSE İnşaat Hazõrlõk
Grubu’nca TS 3289’ün revizyonu olarak hazõrlanmõş ve TSE Teknik Kurulu’nun 3 Nisan 1996
tarihli toplantõsõnda Türk Standardõ olarak kabul edilerek yayõmõna karar verilmiştir.
ICS 91.100.30 TÜRK STANDARDI TS 3289 EN 1354/Nisan 1996

İÇİNDEKİLER

1 - KAPSAM............................................................................................................... 1
2 - ATIF YAPILAN STANDARDLAR ......................................................................... 1
3 - PRENSİP............................................................................................................... 1
4 - CİHAZLAR ............................................................................................................ 1
5 - DENEY NUMUNELERİ ......................................................................................... 2
5.1 - NUMUNE .................................................................................................................. 2
5.2 - DENEY NUMUNELERİNİN BİÇİM VE BÜYÜKLÜĞÜ ................................................ 2
5.3 - DENEY NUMUNELERİ SAYISI ................................................................................. 2
5.4 - DENEY NUMUNELERİNİN HAZIRLANMASI ............................................................ 2
5.5 - DENEY NUMUNELERİNİN BOYUT VE BİÇİMLERİNİN KONTROLU ....................... 3
5.6 - YÜK TAŞIYAN YÜZEYLERİN İYİLEŞTİRİLMESİ ...................................................... 3
5.7 - HAVADA KURUTULMUŞ DENEY NUMUNELERİNİN KÜTLESİNİN TAYİNİ ............ 3
6 - BASINÇ DENEYİ .................................................................................................. 3
7 - DENEY SONUÇLARI............................................................................................ 4
8 - DENEY RAPORU ................................................................................................. 5
EK A........................................................................................................................... 6
EK B........................................................................................................................... 9
TADİL ....................................................................................................................... 11
ICS 91.100.30 TÜRK STANDARDI TS 3289 EN 1354/Nisan 1996

GÖZENEKLİ BETON-HAFİF AGREGALI- BASINÇ MUKAVEMETİ


TAYİNİ

1 - KAPSAM
Bu standard, prEN 1520 (CEN/TC 177 N 98)’a uygun hafif agregalõ gözenekli (LAC) betonun basõnç
mukavemetinin tayini metotlarõnõ kapsar. İlaveten deney numunelerinin havada kurutulmuş yoğunluğu
ile kuru yoğunluğunun tayinini de ihtiva etmektedir.

(Başvurulan) Referans deney metodunda (Önyapõmlõ) bileşenlerden alõnmõş deney numuneleri


(karotlar veya küpler) kullanõlmalõdõr.

Kalõplara ayrõ olarak dökülmüş deney numuneleri de kullanõlabilir. Bu metot Ek A’da verilmiştir.

2 - ATIF YAPILAN STANDARDLAR


Bu standardda, tarih belirtilerek veya belirtilmeksizin diğer standardlara atõf yapõlmaktadõr. Bu atõflar
metin içerisinde uygun yerlerde belirtilmiş ve aşağõda liste halinde verilmiştir. Tarih belirtilen atõflarda
daha sonra yapõlan tadil veya revizyonlar, atõf yapan bu standardda da tadil veya revizyon yapõlmasõ
şartõ ile uygulanõr. Atõf yapõlan standardõn tarihinin belirtilmemesi halinde ilgili standardõn en son
baskõsõ kullanõlõr.

EN, ISO, IEC vb. Adõ TS No Adõ


No (İngilizce) (Türkçe)
prEN 1520 Prefabricated Components of TS 2823 Bims Betondan Mamul Yapõ
Lightweight Aggregate Concrete Elemanlarõ
With Open Structure TS 4046 Hazõr Duvar Panelleri Hafif
Agregalõ
TS 4047 Betondan Yapõlmõş, Boşluklu
Hazõr Döşeme ve Çatõ
Plaklarõ-Hafif Agregalõ
Betondan Yapõlmõş, Donatõlõ

ISO 1920:1976 Concrete Tests-Dimensions, TS 5929 Beton Deneyleri-Boyutlar,


Tolerances and Applicability of Toleranslar ve Deney
Test Specimens Numunelerinin Uygunluğu

ISO 4012:1978 Concrete-Determination of TS 3114 Beton Basõnç Mukavemeti


Compressive Strenght of Test Tayini
Specimens
ISO/DIS 7034 Cores of Hardened Concrete- TS 10465 Beton Deney Metotlarõ-Yapõ
Taking, Examination and ve Yapõ Bileşenlerinde
Testing in Compression Sertleşmiş Betondan Numune
Alõnmasõ ve Basõnç Mukave-
prEN 992 Determination of Dry Density metinin Tayini (Tahribatlõ
of Lightweight Aggregate Metot)
Concrete With Open Structure

3 - PRENSİP
Basõnç mukavemeti; önyapõmlõ elemanlardan alõnan numunelerde, eksenel basõnçtaki kõrõlma yükü ile
yükleme doğrultusuna dik yöndeki kesit arasõndaki oran olarak tayin edilmelidir.

4 - CİHAZLAR
a. Basõnç deney makinasõ, ISO 4012:1978’e uygun
b. Kumpaslar, Deney numunesinin boyutlarõnõ 0,1 mm doğrulukla okuyabilme kapasitesinde
c. Cetvel düz kenarlõ ve sentil 0,5 mm’lik
d. Fiber tabaka deney makinasõnõn plakalarõ ve deney numunesinin yük taşõyan yüzeyleri arasõna
3
yerleştirilecek 250 ila 300 kg/m yoğunlukta ve 12 mm kalõnlõkta

1
ICS 91.100.30 TÜRK STANDARDI TS 3289 EN 1354/Nisan 1996

e. Terazi, deney numunesinin kütlesini % 0,1 doğrulukla tartabilen


f. Hava dolaşõmlõ kurutma etüvü, (105 ± 5)°C sõcaklõğõnda tutulabilen

g. Teçhizatlõ bileşenden düz kenarlõ, minimum yüzey düzensizliği ve tahribatõ sağlayacak olan karotlar
alabilecek, yeterince rijit ve su soğutmalõ, elmas uçlu karot alma donanõm
h. Teçhizatlõ bileşenden küpler ve/veya karotlarõ boyuna kesmek için su soğutmalõ döner zõmparalõ
veya elmas bõçaklõ testere veya benzeri donanõm

5 - DENEY NUMUNELERİ
5.1 - NUMUNE
Deney numunelerinin hazõrlanmasõ için numune (Genellikle en az bir önyapõmlõ bileşen) denenecek
mamulü temsil edecek şekilde alõnmalõdõr.

5.2 - DENEY NUMUNELERİNİN BİÇİM VE BÜYÜKLÜĞÜ


Deney numuneleri, boyu çapõna eşit karotlar veya küpler olmalõdõr. Çap veya kenar uzunluğu, normal
olarak 100 mm olmalõdõr.

NOT 1 - Ortasõ boş karot bileşenleri veya çok tabakalõ bileşenler durumunda daha küçük deney
numuneleri kullanmak gerekli olabilir.

5.3 - DENEY NUMUNELERİ SAYISI


Bir deney takõmõnda en az üç deney numunesi bulunmalõdõr.

NOT 2 - Deney numunelerinin çapõ veya kenar uzunluğu 70 mm’nin altõnda ise veya kullanõlan
maksimum dane büyüklüğünden üç kat daha küçükse en az 6 numune deneye tabi
tutulmalõdõr.

5.4 - DENEY NUMUNELERİNİN HAZIRLANMASI


Deney numuneleri tercihen bileşenlerin aşağõda belirtilen bölgelerinden alõnmalõdõr.

- Dolu veya ortasõ boş karot bileşenleri: Basõnç bölgesinden; kayma mukavemeti, basõnç
mukavemetinden elde edilecekse, deney numunelerinin aynõ zamanda bileşenin en zayõf
bölgesinden alõnmasõ gerekebilir (NOT 3).
- Çok tabakalõ bileşenler: Orta tabakanõn en zayõf bölgesinden (NOT 4).

Karotlar bu standardda aksi belirtilmedikçe ISO 7034’e göre alõnmalõ ve hazõrlanmalõdõr. Mümkünse,
karotlarõn eksenleri bileşendeki basõnç gerilmelerinin doğrultusuna paralel olarak seçilmelidir. Küpler
su soğutmalõ zõmparalõ veya elmas bõçaklõ dairesel testere ile veya benzeri bir donanõmla kesilmelidir.
Küplerin bir ekseni, bileşendeki basõnç gerilmesi doğrultusuna paralel olmalõdõr.

Deney numuneleri, deney esnasõnda uygulanan basõnç kuvveti doğrultusunda veya yakõnõnda
herhangibir teçhizat çubuğu bulunmamalõdõr. Basõnç kuvveti doğrultusuna yaklaşõk olarak dik ve çapõ
10 mm’yi geçmeyen bir veya iki teçhizat çubuğuna müsaade edilebilir, fakat mümkünse
bulunmamalõdõr. Deney numunesinde techizat çubuğu bulunmasõ halinde bu durum, deney raporunda
belirtilmelidir.

Deney numuneleri basõnç deneyinden (1 - 7) gün önce çõkarõlmalõ veya kesilmeli ve deneye kadar (20
± 5)°C sõcaklõk ve % (50 ± 15) relatif nemde muhafaza edilmelidir. Basõnç deneyinde rutubet
muhtevasõ en az kütlenin % 5’i olmalõdõr. Rutubet muhtevasõ daha az olarak anlaşõlõrsa, deney
numunesi õslatõlmalõ ve müteakiben yukarõda belirtilen basõnç deneyi şartlarõnda en az bir gün
öncesinden muhafaza edilmelidir.

NOT 3 - İmalat metotlarõna bağlõ olarak, mukavemet üstten alta doğru azalõp çoğalabilir.

NOT 4 - Genelde, basõnç deneyi için çok tabakalõ bileşenlerin ince dõş tabakalarõndan gerekli boyutta
deney numunesi almak mümkün olmamaktadõr. Uygulanabilir bir metot bileşen düzlemine dik
olarak karotlar almak, karotlarõn dõş tabakalarõnõ keserek ayõrmak, bu disklerin birkaç tanesini
ulaşõlmasõ istenen gerekli uzunluğa erişinceye kadar yapõştõrmak olmalõdõr (Madde 5.2).

2
ICS 91.100.30 TÜRK STANDARDI TS 3289 EN 1354/Nisan 1996

Parçalar arasõ boşluklarõn yapõştõrõcõ ile kõsmen dolmasõndan dolayõ müsaade edilmeyen
mukavemet artõşõndan korunmak amacõyla, sadece minimum miktarda yapõştõrõcõ kullanõlmalõ
ve yapõştõrõcõ; akõcõ kõvamdan ziyade plastik kõvama sahip olmasõ gereken tercihen epoksi
reçinesi veya çimento şerbeti olmalõdõr. Bir diğer metot, dõş tabakalarõn betonunu kullanarak,
bileşene ilave uzunluk eklemek ve onu homojen hale getirmek ve deney numunesini
bileşenin bu kõsmõndan almaktõr. Bu metot aynõ zamanda gereken boyutlarda deney
numunesi almanõn başka türlü mümkün olmadõğõ ince üst ve alt tabakalardan ortasõ boş
karot bileşenler alõnmasõ durumunda da kullanõlabilir.

5.5 - DENEY NUMUNELERİNİN BOYUT VE BİÇİMLERİNİN KONTROLU


Deney numunelerinin boyut ve biçimleri ISO 7034’e göre kontrol edilmelidir. Her boyut farklõ
pozisyonlardan alõnmak suretiyle, en az iki ölçümle, % 0,2 doğrulukla tayin edilmeli ve gerçek boyut
ortalama değerle tayin edilmelidir.

Silindirlerin uzunluklarõ çaplarõndan ± % 5’ten fazla sapmamalõdõr.

5.6 - YÜK TAŞIYAN YÜZEYLERİN İYİLEŞTİRİLMESİ


Yük taşõyan yüzeyler deney numunesinin boyuna ekseni ile dik konumdan 1°‘den fazla sapmamalõdõr.

Küp durumunda yüzeyler yaklaşõk olarak, kullanõmda yük taşõyõcõ yüzeyler olarak seçilmiş
bileşenlerdeki basõnç gerilmelerine diktir.

Deney numunelerinin yük taşõyan yüzeyleri 0.5 mm toleransla düzlem olmalõdõr. Düzlemlilik sõrasõyla
karşõlõklõ kenar ortalarõ ile veya iki köşegen boyunca düz bir cetvel ile ve eğer gerekirse 0,5 mm
hassasiyetli sentil kullanõlarak kontrol edilmelidir. Dikliğin ve/veya düzlemliliğin gerekli düzeltmeleri
keserek ve taşlayarak yapõlmalõdõr.

5.7 - HAVADA KURUTULMUŞ DENEY NUMUNELERİNİN KÜTLESİNİN TAYİNİ


Basõnç deneyinden hemen önce, deney numunesinin kütlesi o andaki havada kurutulmuş durumda
tayin edilmelidir.

NOT 5 - “Havada- Kurutulmuş” terimi, kesinlikle tayin edilmiş rutubet muhtevasõ ile ilgili değildir.
Havada-kurutulmuş kütle veya yoğunluk, bu yüzden kesin değer olmayõp, bir deney takõmõ
içindeki münferit numuneleri mukayese etmekte kullanõlõr veya prEN 992‘ye göre kuru
yoğunluğu belirlemek için kõrõlmõş basõnç numunesinden alõnmõş beton numunesinin hacmini
hesaplamakta kullanõlõr.

6 - BASINÇ DENEYİ
Basõnç deneyi makinesinin plakalarõ süpürülerek temizlenmiş olmalõ ve deney numunesi makineye
yerleştirilmelidir. Yumuşak fiber tabaka (Madde 4d’de tanõmlandõğõ gibi) deney numunesinin yük
taşõyan yüzeyleri ile deney makinesinin plakalarõ arasõna yerleştirilmelidir (Not 6). Deney numunesi
dikkatlice ortalanmalõdõr.

Küresel yerleştirilmiş üst plaka yumuşak fiber levhanõn üst tabakasõ ile temas ettiğinden, üniform
temas sağlanmasõ için elle ayarlanmalõdõr.

Deney numunesi 30 ila 120 saniye içinde maksimum yüke ulaşõncaya kadar, içi sabit bir hõzda
darbesiz, devamlõ ve üniform bir biçimde kõrõlana kadar yüklenmelidir (Not 7). Deney numunesi
tarafõndan taşõnan maksimum yük kaydedilmelidir.

Basõnç deneyinden sonra deney numunesi veya kütlesinin en az % 80’i (105 ± 5)°C’lik etüvde sabit
kütlede EN 992’ye göre LAC’nin kuru yoğunluğunu tayin etmek amacõyla ve basõnç deneyi esnasõnda
gerçek rutubet muhtevasõnõ belirlemek amacõyla kurutulmalõdõr.

NOT 6 - Herbir basõnç deneyi için yeni bir fiber plakasõ kullanõlmalõdõr.
2
NOT 7 - LAC’nin bilinmeyen mukavemeti için (0,1 ± 0,05) N/mm /s değeri yükleme hõzõnõn bir yol
gösterici değeri olarak farzedilebilir.

3
ICS 91.100.30 TÜRK STANDARDI TS 3289 EN 1354/Nisan 1996

Sabit yükleme hõzõ, en azõndan yükleme kademesinin ikinci yarõsõ esnasõnda muhafaza edilmelidir.
Beklenen maksimum yükün ilk yarõsõnõn uygulanmasõ esnasõnda, yüksek yükleme hõzõna izin
verilmektedir.

7 - DENEY SONUÇLARI
(i) deney numunesinin basõnç mukavemeti aşağõdaki gibi hesaplanõr.

Fi
f ci = i = 1,2,3
A ci

Burada;
2
fci = i deney numunesinin N/mm cinsinden basõnç mukavemeti
Fi = Kõrõlmada maksimum yük, Newton cinsinden
2
Aci = Deney numunesinin Madde 5.5’e göre ölçülmüş boyutlarõndan hesaplanmõş mm cinsinden yük
taşõyan kesit alanõ
2
Herbir deney numunesinin basõnç mukavemeti ve deney takõmõnõn ortalama değeri en yakõn 0,1/mm
cinsinden ifade edilmelidir.

Deney numunesinin rutubet muhtevasõ aşağõdaki gibi hesaplanõr.

 mh 
µt =  - 1)  100
 ρxV 

Burada;
µt = Kütlece yüzde olarak rutubet muhtevasõ
mh = Kilogram olarak, deney numunesinin, basõnç deneyinden hemen önce belirlenmiş, havada
kurutulmuş (rutubetli) durumunun kütlesi (5.7)
3
ρ = Deney numunesi veya kõsõmlarõ üzerinde prEN 992’e göre belirlenmiş kg/m cinsinden LAC’nin
kuru yoğunluğu
3
V = m cinsinden, deney numunesinin Madde 5.5’e göre ölçülmüş boyutlarõndan hesaplanmõş
hacmi.

Deney numunesinin rutubet muhtevasõ, sadece gerekli minimum değer kütlece % 5’in altõnda olduğu
zaman deney raporunda gösterilmelidir.

Havada kurutulmuş yoğunluk aşağõdaki gibi hesaplanõr.

mh
ρh =
V
3
Burada ρh kilogram/m cinsinden havada kurutulmuş yoğunluktur.
3
Herbir münferit deney numunesi için havada kurutulmuş yoğunluk en yakõn 5 kg/m cinsinden ifade
3
edilmelidir ve ortalama değer en yakõn 10 kg/m cinsinden ifade edilmelidir.

prEN 992’e göre belirlenmiş münferit deney numunelerinin kuru yoğunluklarõ ve deney takõmõnõn
ortalama değeri deney raporunda gösterilmelidir.

NOT 8 - Deney numunesi techizat alanlarõ ihtiva ediyor ise, techizatõn kütle ve hacmi, LAC’nin rutubet
muhtevasõ, havada kurutulmuş yoğunluk ve kuru yoğunluğu hesaplanõrken dahil
edilmemelidir.

4
ICS 91.100.30 TÜRK STANDARDI TS 3289 EN 1354/Nisan 1996

8 - DENEY RAPORU
Deney raporunda aşağõdaki bilgiler bulunmalõdõr:

a) Mamulun tanõtõlmasõ
b) Deney numunesinin alõndõğõ bileşenlerin imal tarihi ve yeri
c) Deney tarihi ve yeri, deney enstitüsü (kuruluşu) ve deneyden sorumlu kişi
d) Bu standardõn yayõn tarih ve numarasõ
e) Deney numunesinin biçim ve boyutu ve bileşendeki rölatif pozisyonu
f) Herbir deney numunesinin basõnç mukavemeti ve ortalama değeri
g) Varsa deney numunesindeki çelik çubuklarõn çap ve pozisyonu
h) Herbir deney numunesinin havada kurutulmuş yoğunluğu ve ortalama değer
j) Herbir deney numunesini kuru yoğunluğu ve ortalama değer
k) Kütlenin % 5’inden az ise, deney esnasõnda deney numunesinin gerçek rutubet muhtevasõ
l) Deney numunesinin görünümü üzerine gözlemler

5
ICS 91.100.30 TÜRK STANDARDI TS 3289 EN 1354/Nisan 1996

EK A
(Standarda Ait)

Kalõplara Dökülmüş Deney Numuneleri Üzerinde Gözenekli Hafif Agregalõ Betonun Basõnç
Mukavemeti Tayini

A.1 - KAPSAM
Bu ek kalõplara ayrõ olarak dökülmüş deney numuneleri üzerinde LAC’nin basõnç mukavemetinin
tayininde kullanõlacak metotlarõ kapsar.

A.2 - ATIF YAPILAN EK STANDARDLAR


EN, ISO, IEC vb. Adõ TS No Adõ
No (İngilizce) (Türkçe)
ISO 1920:1976 Concrete Tests-Dimensions TS 5929 Beton Deneyleri-Boyutlar-
Tolerances and Applicability of Toleranslar ve Deney
Test Specimens Numunelerinin Uygunluğu

ISO 2736/2:1986 Concrete Tests-Test Specimens- TS 3068 Laboratuvarda Beton Deney


Part 1: Sampling of Fresh Numunelerinin Hazõrlanmasõ
Concrete ve Bakõmõ

A.3 - PRENSİP
Ön yapõmlõ bileşenlerin imalatõnda kullanõlan mikser karõşõmõndan alõnan taze beton kullanõlarak,
deney numuneleri kalõplara dökülür, deney numuneleri belli bir süre küre tabi tutulur ve sonra gerekli
yaşa gelince basõnç deneyine tabi tutulur. Taze durumdaki LAC’nin yoğunluğu, basõnç deneyindeki
havada kurutulmuş yoğunluk ve basõnçtan sonraki kuru yoğunluk da aynõ zamanda tayin edilmektedir.

A.4 - CİHAZLAR
Bu standardõn 4’ncü maddesine ilaveten aşağõdaki aletlerde gerekmektedir:
a) Boyutlarõ ve toleranslarõ ISO 1920 ‘ye uygun olan deney numunelerini sağlayan kalõplar. Kalõplar su
geçirmez olmalõ ve çimento ile reaksiyona girmeyen emici olmayan malzemeden imal edilmelidir.
b) Doldurma çerçevesi, kalõplarõn doldurulmasõ tercihen kalõplara sõkõca uyan çerçeveler kullanõlarak
yapõlmalõdõr.
c) Kalõptaki taze betonu sõkõştõrmak için alet
d) Ek B’de tanõmlandõğõ gibi önyapõmlõ bileşenlerdeki LAC’nin taze yoğunluğunun yerinde belirlenmesi
için alet

Bu standardõn 4’üncü maddesinde g) ve h) maddelerinde verilen aletler bu deney metodunda gerekli


değildir.

A.5 - DENEY NUMUNELERİ

A.5.1 - Numune
Deney numuneleri için önyapõmlõ bileşenlerin o anki imalatõnda kullanõlan mikser karõşõmõndan
alõnmalõdõr. Numune alma ISO 2736/1’e göre yapõlmalõdõr ve taze beton denenecek mamülü temsil
edecek şekilde alõnmalõdõr.

A.5.2 - Deney Numunelerinin Biçim ve Büyüklüğü


Deney numuneleri 150 mm çapõnda 300 mm yüksekliğinde silindir veya kenar uzunluğu 150 mm olan
küp olmalõdõr. Deney numuneleri (referans deney numuneleri) bu ekte aksi belirtilmedikçe ISO
1920:1976’ya uymalõdõr.

NOT A.1 - Basõnç mukavemeti için yukarõda belirtilen referans numunelerinin basõnç mukavemeti ile
doğrudan ilişkili olmasõ sağlanmõş diğer biçim ve büyüklükteki deney numuneleri
kullanõlabilir.

6
ICS 91.100.30 TÜRK STANDARDI TS 3289 EN 1354/Nisan 1996

A.5.3 - Deney Numunelerinin Sayõsõ


Bir deney takõmõnda en az üç deney numunesi bulunmalõdõr. Herbir deney numunesi için beton,
denenecek imalat peryoduna yaklaşõk olarak üniform dağõlmõş farklõ betonyer karõşõmõndan rasgele
alõnmalõdõr.
A.5.4 - Deney Numunelerinin İmali ve Kürü
Bu ekte aksi belirtilmedikçe, deney numuneleri ISO 2736/2: 1986’ya göre imal edilmeli ve kür
uygulanmalõdõr.

Kalõplardaki beton, herbir deney numununesinin taze yoğunluğu, deney numunesinin temsil edeceği
önyapõmlõ bileşenlerdeki betonun taze yoğunluğundan %0/-%5’ten fazla farklõ olmayacak şekilde
sõkõştõrõlmalõdõr (Not A2 ve A3). Taze yoğunluk, dolu ve boş kalõplarõn kütleleri arasõndaki farkõ, deney
numunesinin hacmine bölerek elde edilir.

Deney numunelerinin granülometrik (ayrõşma) dağõlõm bozukluğuna ve harcõn kalõbõn dibinde


artmasõna sebep olan aşõrõ titreşimden sakõnõlmalõdõr. Deney numunesinin yüzeyi, sõkõştõrma ve
tamamlama işlemi esnasõnda gözenekli yapõsõnõ sürdürmelidir.

Deney numuneleri, zarar görme tehlikeleri geçinceye kadar kalõptan çõkarõlmamalõdõr. Her halukarda,
deney numuneleri, döküldükten 7 gün içinde kalõptan çõkarõlmalõdõr.

Deney numuneleri, dökümden sonraki 7 gün zarfõnda, neme doymuş ortamda küre tabi tutulmalõ ve
nem kaybõna karşõ korunmalõdõr. Akõcõ haldeki suyla temas etmeleri önlenmelidir. Başlangõçtaki bu
kürden sonra deney numuneleri (20 ± 5)°C ve % (50 ± 5) rölatif rutubette basõnç deneyine kadar
muhafaza edilmelidir. Basõnç deneyinde rutubet muhtevasõ kütlenin en az % 5’i kadar olmalõdõr.

NOT A.2 - Gerekli sõkõştõrma; örnek olarak, münferit bir deney numunesi için gerekli taze betonu tartõp,
bir kalõba doldurup, sõkõştõrma ve düzeltme yapõldõktan sonra taze beton ilave veya
çõkarmaya ihtiyaç olmayacak bir dereceye kadar sõkõştõrarak yapõlmalõdõr.

NOT A.3 - Önyapõmlõ bileşenlerdeki betonun taze yoğunluğu, yerinde Ek B’de sözedilen su yer
değiştirme metodu ve bir diğer uygun metot kullanõlarak tayin edilmelidir. Dolu veya ortasõ
boş bileşenler durumunda ortalama taze yoğunluk, önemli rutubet kaybõ meydana
gelmeden bileşeni dökümden sonra tartarak, teçhizatõn kütle ve hacmini düşerek, varsa,
hava dolu boşluklu karotlarõn da hacmini düşerek, kütleyi hacme bölerek tayin edilmelidir.

A.5.5 - Deney Numunelerinin Boyutlarõnõn ve Biçimlerinin Kontrolu


Deney numunelerinin boyutlarõ ve biçimi ISO 4012’ye göre kontrol edilmelidir. İlaveten Madde 5.5
uygulanmalõdõr.

A.5.6 - Yük Taşõyan Yüzeylerin İyileştirilmesi


İki zõt kalõplanmõş yüzeye, yük taşõyan yüzey olarak seçilmiş küp numune durumu hariç, Madde 5.6
uygulanmalõdõr.

A.5.7 - Havada Kurumuş Durumdaki Deney Numunesinin Kütlesinin Tayini


Madde 5.7 uygulanmalõdõr.

A.6 - BASINÇ DENEYİ


Madde 6 uygulanmalõdõr.

A.7 - DENEY SONUÇLARI


Madde 7 uygulanmalõdõr.

İlaveten, LAC’nin taze yoğunluğu Madde A.5.4’e göre hesaplanmalõdõr. Herbir münferit deney
3
numunesinin taze yoğunluğu en yakõn 5 kg/m cinsinden ve deney takõmõnõn ortalama değeri en yakõn
3
10 kg/m ’e yuvarlatõlmalõdõr.

7
ICS 91.100.30 TÜRK STANDARDI TS 3289 EN 1354/Nisan 1996

A.8 - DENEY RAPORU


Deney raporunda aşağõdaki bilgiler bulunmalõdõr.

a) Mamulün tanõtõlmasõ
b) Bu standardõn numarasõ ve yayõn tarihi
c) Deneyin yeri ve tarihi, deney yapõlan enstitü (kuruluş) ve deneyden sorumlu kişi
d) Deneydeki betonun yaşõ
e) Deney numunelerinin biçim ve boyutlarõ
f) Herbir münferit deney numunesinin basõnç mukavemeti ve ortalama değer
g) Herbir münferit deney numunesinin taze yoğunluğu ve ortalama değer
h) Herbir münferit deney numunesinin havada kurutulmuş yoğunluğu ve ortalama değer
j) Herbir münferit deney numunesinin kuru yoğunluğu ve ortalama değer
k) Basõnç deneyi esnasõnda deney numunesinin gerçek rutubet muhtevasõ (kütlenin % 5’inin altõnda
ise)
l) Numunenin alõndõğõ önyapõmlõ bileşendeki beton tipinin ortalama taze yoğunluğu ve bu özelliği
belirlemek
için kullanõlan metod (Ek B’deki metot kullanõlmõş ise: numunelerin pozisyonlarõ)
m) Deney numunelerinin görünüşü üzerindeki gözlemler

8
ICS 91.100.30 TÜRK STANDARDI TS 3289 EN 1354/Nisan 1996

EK B
(Standarda Ait)

Su Yerdeğiştirme Metodunu Kullanarak Yerinde LAC’nin Taze Yoğunluğunun Tayini

B.1 - KAPSAM
Bu deney medodu; su balonu aletini (düzeneğini) kullanarak (su yerdeğiştirme metodu) önyapõmlõ
bileşende yerinde LAC’nin taze yoğunluğunun tayinini kapsar.

B.2 - PRENSİP
Kazõlmõş bir çukurun hacmi ince bükülebilir bir lastik mambranõ doldurmak için su dolu kalibre edilmiş
bir kap kullanõlarak tayin edilir. Bu membran çukuru doldurmak için yerleştirilir. Yerinde taze yoğunluk,
çõkarõlan betonun kütlesini çukurun hacmine bölerek belirlenir.

NOT B.1 - Metot detaylõ olarak ASTM’de, D 2167-84’de verilmiştir.

B.3 - CİHAZLAR
a) Balon aleti- Denenecek önyapõmlõ bileşendeki beton tabakasõ veya bölgesindeki çukurun
hacmini ölçmek üzere imal edilmiş. rölatif olarak ince, esnek, elastik membran (lastik balon)
dahil, sõvõ ihtiva eden (genellikle su) en az 150 mm çapõnda kalibre edilmiş bir kaptõr.

ŞEKİL B.1 - Prensibi Gösteren Kalibreli Kabõn Şematik Çizimi (Ölçeksiz)

9
ICS 91.100.30 TÜRK STANDARDI TS 3289 EN 1354/Nisan 1996

Bu cihazõn mevcut elemanlarõ için bir örnek Şekil B.1’de gösterilmiştir. Esnek membran, deney
çukurunda genişlediği zaman buruşma veya katlanma olmadan çukuru tamamen dolduracak büyüklük
3 3
ve şekilde olmalõdõr (minimum hacim 300 cm cinsinden). Deney çukurunun hacmini en yakõn 10 cm
yakõnlõkla belirlemek için bir gösterge olmalõdõr.

b) Taban plakasõ -Balon cihazõnõn tabanõna uymasõ amacõyla imal edilmiş rijit bir metal plakadõr. Cihazõ
taşõrken deney çukurunu deforme etmesini önlemek amacõyla, dõş çapõ en az deney çukuru çapõnõn
iki katõ olmalõdõr.
c) 2 kg kapasiteli ve 1 g hassasiyetli bir terazi.

B.4 - DENEY METODU


Deney bölgesindeki beton yüzeyi ortalama olarak düzgün olacak şekilde hazõrlanmalõdõr. Taban
plakasõ ve lastik balon cihazõ deney bölgesi üzerinde birleştirilir ve sonra işletme basõncõ uygulayarak
hacim göstergesinden bir okuma alõnõr ve kaydedilir. Daha sonra cihaz, deneyin tamamlanmasõ
süresince yerinde kalacak taban plakasõndan çõkarõlõr.

Kaşõklar, tornavidalar veya diğer gerekli aletler kullanarak, çukur etrafõndaki betonun tahrip olmamasõ
için dikkatlice muayene ederek deney plakasõ dahilinde, bir çukur kazõlõr. Deney çukuru minimum 300
3
cm hacminde olmalõ ve en az üç farklõ deney çukurunda, üç deney yapõlmalõdõr. Daha büyük deney
çukur hacimleri gelişmiş hassaslõk sağlamalõ ve pratik olduğu yerde kullanõlmalõdõr. Deney çukurunda
cepler ve keskin girintiler mümkün olduğu kadar bulunmamalõdõr. Deney çukurundan çõkarõlmõş bütün
beton, rutubet geçirmeyen bir kaba daha sonraki kütle tayini için yerleştirilmelidir.

Deney çukuru kazõldõktan sonra, cihaz yeniden taban plakasõ üzerindeki durumunda yerleştirilmeli ve
başlangõçtaki okumayõ almak için kullanõlan aynõ basõnç uygulanarak, hacim göstergesinden son
okuma alõnmalõ ve kaydedilmelidir. Son ve başlangõç okumalarõ arasõndaki fark deney çukurunun Vn
hacmidir.

Buna karşõlõk gelen, deney çukurundan çõkarõlmõş ve deney esnasõnda kapta muhafaza edilmiş taze
betonun kütlesi mõslak 0,001 kg yaklaşõklõkla tayin edilmelidir.

B.5 - TAZE YOĞUNLUĞUN HESAPLANMASI


Deney çukurundan çõkarõlmõş betonun taze yoğunluğu:

m ýslak
ρ taze =
Vn

Burada;
3
ρtaze kg/m olarak taze yoğunluk;
mõslak kg olarak deney çukurundan çõkarõlmõş betonun kütlesi;
3
Vn m olarak deney çukurunun hacmi.
3
Münferit deney çukurundaki LAC’nin taze yoğunluğu ve ortalama değer 10 kg/m yakõnlõkla ifade
edilmelidir.

10
ICS 91.100.30 TÜRK STANDARDI TS 3289 EN 1354/Nisan 1996

TADİL
TS 3289 prEN 1354 / Nisan 1996 ‘’ Gözenekli Beton – Hafif Agregalõ – Basõnç Mukavemeti Tayini ‘’
Standardõ Teknik Kurlulumuzun 30 Aralõk 1997 Tarihli Toplantõsõnda Aşağõdaki Şekilde Tadil Edilmiştir.

ESKİ METİN

TS 3289 prEN 1354 :Nisan 1996

YENİ METİN

TS 3289 EN 1354 : Aralõk 1996

ESKİ METİN

ÖNSÖZ

- Bu standard, CEN tarafõndan kabul edilen prEN 1354 standardõ esas alõnarak, TSE İnşaat Hazõrlõk
Grubu’nca TS 3289’un revizyonu olarak hazõrlanmõş ve TSE Teknik Kurulu’nun 3 Nisan 1996
tarihli toplantõsõnda Türk Standardõ olarak kabul edilerek yayõmõna karar verilmiştir.

YENİ METİN

ÖNSÖZ

- Bu standard, CEN tarafõndan kabul edilen prEN 1354 / Ağustos 1996 standardõ esas alõnarak,
TSE İnşaat Hazõrlõk Grubu’nca TS 3289 / Ocak 1979 ’un revizyonu olarak hazõrlanmõş ve TSE
Teknik Kurulu’nun 3 Nisan 1996 tarihli toplantõsõnda Türk Standardõ olarak TS 3289 prEN 1354 /
Nisan 1996 numarasõ ile yayõmlanmõştõr . PrEN 1354 ‘ün CEN taarafõndan EN 1354 /Aralõk 1996
olarak kabulü üzerine yapõlan tadiller ise TSE Teknik Kurulunun 30 Aralõk 1997 Tarihli
toplantõsõnda TS 3289 EN 1354 numara ile kabul edilerek yayõmõna karar verilmiştir .

11
ICS 91.100.30 TÜRK STANDARDI TS 3289 EN 1354/Nisan 1996

ESKİ METİN

2 - ATIF YAPILAN STANDARDLAR


Bu standardda, tarih belirtilerek veya belirtilmeksizin diğer standardlara atõf yapõlmaktadõr. Bu atõflar
metin içerisinde uygun yerlerde belirtilmiş ve aşağõda liste halinde verilmiştir. Tarih belirtilen atõflarda
daha sonra yapõlan tadil veya revizyonlar, atõf yapan bu standardda da tadil veya revizyon yapõlmasõ
şartõ ile uygulanõr. Atõf yapõlan standardõn tarihinin belirtilmemesi halinde ilgili standardõn en son
baskõsõ kullanõlõr.

EN, ISO, IEC vb. Adõ TS No Adõ


No (İngilizce) (Türkçe)
prEN 1520 Prefabricated Components of TS 2823 Bims Betondan Mamul Yapõ
Lightweight Aggregate Concrete Elemanlarõ
With Open Structure TS 4046 Hazõr Duvar Panelleri Hafif
Agregalõ
TS 4047 Betondan Yapõlmõş, Boşluklu
Hazõr Döşeme ve Çatõ
Plaklarõ-Hafif Agregalõ
Betondan Yapõlmõş, Donatõlõ

ISO 1920:1976 Concrete Tests-Dimensions, TS 5929 Beton Deneyleri-Boyutlar,


Tolerances and Applicability of Toleranslar ve Deney
Test Specimens Numunelerinin Uygunluğu

ISO 4012:1978 Concrete-Determination of TS 3114 Beton Basõnç Mukavemeti


Compressive Strenght of Test Tayini
Specimens
ISO/DIS 7034 Cores of Hardened Concrete- TS 10465 Beton Deney Metotlarõ-Yapõ
Taking, Examination and ve Yapõ Bileşenlerinde
Testing in Compression Sertleşmiş Betondan Numune
Alõnmasõ ve Basõnç Mukave-
prEN 992 Determination of Dry Density metinin Tayini (Tahribatlõ
of Lightweight Aggregate Metot)
Concrete With Open Structure

12
ICS 91.100.30 TÜRK STANDARDI TS 3289 EN 1354/Nisan 1996

YENİ METİN

2 - ATIF YAPILAN STANDARDLAR


Bu standardda, tarih belirtilerek veya belirtilmeksizin diğer standardlara atõf yapõlmaktadõr. Bu atõflar
metin içerisinde uygun yerlerde belirtilmiş ve aşağõda liste halinde verilmiştir. Tarih belirtilen atõflarda
daha sonra yapõlan tadil veya revizyonlar, atõf yapan bu standardda da tadil veya revizyon yapõlmasõ
şartõ ile uygulanõr. Atõf yapõlan standardõn tarihinin belirtilmemesi halinde ilgili standardõn en son
baskõsõ kullanõlõr.
EN, ISO, IEC vb. Adõ TS No Adõ
No (İngilizce) (Türkçe)
prEN 1520 : 1994 Prefabricated Components of TS 2823 Bims Betondan Mamul Yapõ
Lightweight Aggregate Concrete Elemanlarõ
With Open Structure TS 4046 Hazõr Duvar Panelleri Hafif
Agregalõ
TS 4047 Betondan Yapõlmõş, Boşluklu
Hazõr Döşeme ve Çatõ
Plaklarõ-Hafif Agregalõ
Betondan Yapõlmõş, Donatõlõ

ISO 1920:1976 Concrete Tests-Dimensions, TS 5929 Beton Deneyleri-Boyutlar,


Tolerances and Applicability of Toleranslar ve Deney
Test Specimens Numunelerinin Uygunluğu

ISO 4012:1978 Concrete-Determination of TS 3114 Beton Basõnç Mukavemeti


Compressive Strenght of Test Tayini
Specimens
ISO/DIS 7034:1983 Cores of Hardened Concrete- TS 10465 Beton Deney Metotlarõ-Yapõ
Taking, Examination and ve Yapõ Bileşenlerinde
Testing in Compression Sertleşmiş Betondan Numune
Alõnmasõ ve Basõnç Mukave-
EN 992:1995 Determination of Dry Density metinin Tayini (Tahribatlõ
of Lightweight Aggregate Metot)
Concrete With Open Structure
ISO 2736 – 1:1986 Concrete tests – Test specimens TS 2940 Taze Betondan Numune Alma
– Part 1 : Sampling of Fresh Metotlarõ
concrete

ISO 2736 – 2 : 1986 Concrete tests – Test specimens TS 3068 Laboratuvarda Beton Deney
– Part 2 : Making and Curing of Numunelerinin Hazõrlanmasõ
test specimens for strength test ve Bakõm

13
ICS 91.100.30 TÜRK STANDARDI TS 3289 EN 1354/Nisan 1996

ESKİ METİN

A.2 - ATIF YAPILAN EK STANDARDLAR


EN, ISO, IEC vb. Adõ TS No Adõ
No (İngilizce) (Türkçe)
ISO 1920:1976 Concrete Tests-Dimensions TS 5929 Beton Deneyleri-Boyutlar-
Tolerances and Applicability of Toleranslar ve Deney
Test Specimens Numunelerinin Uygunluğu

ISO 2736/2:1986 Concrete Tests-Test Specimens- TS 3068 Laboratuvarda Beton Deney


Part 1: Sampling of Fresh Numunelerinin Hazõrlanmasõ
Concrete ve Bakõmõ

YENİ METİN

Bu madde iptal edilmiştir .

ESKİ METİN

A.3 – PRENSİP
A.4 – CİHAZLAR
A.5 – DENEY NUMUNELERİ
A.5.1 – Numune
A.5.2 - Deney Numunelerinin Biçim ve Büyüklüğü
A.5.3 – Deney Numunelerinin Sayõsõ
A.5.4 – Deney Numunelerinin İmali ve Kürü
A.5.5 – Deney Numunelerinin Boyutlarõnõn ve Biçimlerinin Kontrolu
A.5.6 – Yük Taşõyan Yüzeylerin İyileştirilmesi
A.5.7 – Havada Kurumuş Durumdaki Deney Numunesinin Kütlesinin Tayini
A.6 – BASINÇ DENEYİ
A.7 – DENEY SONUÇLARI
A.8 – DENEY RAPORU

YENİ METİN

A.2 – PRENSİP
A.3 – CİHAZLAR
A.4 – DENEY NUMUNELERİ
A.4.1 – Numune
A.4.2 - Deney Numunelerinin Biçim ve Büyüklüğü
A.4.3 – Deney Numunelerinin Sayõsõ
A.4.4 – Deney Numunelerinin İmali ve Kürü
A.4.5 – Deney Numunelerinin Boyutlarõnõn ve Biçimlerinin Kontrolu
A.4.6 – Yük Taşõyan Yüzeylerin İyileştirilmesi
A.4.7 – Havada Kurumuş Durumdaki Deney Numunesinin Kütlesinin Tayini
A.5 – BASINÇ DENEYİ
A.6 – DENEY SONUÇLARI
A.7 – DENEY RAPORU

14

You might also like