TÜRK STANDARDI

TURKISH STANDARD

TS 10465
Kasım 1992

ICS 91.100.30
1. Baskı

BETON DENEY METOTLARI- YAPI VE YAPI

BİLEŞENLERİNDE SERTLEŞMİŞ BETONDAN NUMUNE
ALINMASI VE BASINÇ MUKAVEMETİNİN TAYİNİ
(TAHRİBATLI METOT)

Test Method for Concrete- Obtaining Samples and

Determination of Compesive Strength in Hardened Concrete
in Structures and Components (Destructive Method)

TÜRK STANDARDLARI ENSTİTÜSÜ

Necatibey Caddesi No.112 Bakanlıklar/ANKARA
− Bugünkü teknik ve uygulamaya dayanılarak hazırlanmış olan bu standardın, zamanla ortaya
çıkacak gelişme ve değişikliklere uydurulması mümkün olduğundan ilgililerin yayınları izlemelerini
ve standardın uygulanmasında karşılaştıkları aksaklıkları Enstitümüze iletmelerini rica ederiz.

− Bu standardı oluşturan Hazırlık Grubu üyesi değerli uzmanların emeklerini; tasarılar üzerinde
görüşlerini bildirmek suretiyle yardımcı olan bilim, kamu ve özel sektör kuruluşları ile kişilerin
değerli katkılarını şükranla anarız.

Kalite Sistem Belgesi

İmalât ve hizmet sektörlerinde faaliyet gösteren kuruluşların sistemlerini TS EN ISO 9000 Kalite
Standardlarına uygun olarak kurmaları durumunda TSE tarafından verilen belgedir.

Türk Standardlarına Uygunluk Markası (TSE Markası)

TSE Markası, üzerine veya ambalâjına konulduğu malların veya hizmetin ilgili Türk Standardına uygun
olduğunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya çıktığında Türk Standardları Enstitüsü’nün
garantisi altında olduğunu ifade eder.

TSEK
Kalite Uygunluk Markası (TSEK Markası)
TSEK Markası, üzerine veya ambalâjına konulduğu malların veya hizmetin henüz Türk Standardı
olmadığından ilgili milletlerarası veya diğer ülkelerin standardlarına veya Enstitü tarafından kabul
edilen teknik özelliklere uygun olduğunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya çıktığında
Türk Standardları Enstitüsü’nün garantisi altında olduğunu ifade eder.

DİKKAT!
TS işareti ve yanında yer alan sayı tek başına iken (TS 4600 gibi), mamulün Türk Standardına uygun
üretildiğine dair üreticinin beyanını ifade eder. Türk Standardları Enstitüsü tarafından herhangi bir
garanti söz konusu değildir.

Standardlar ve standardizasyon konusunda daha geniş bilgi Enstitümüzden sağlanabilir.

TÜRK STANDARDLARININ YAYIN HAKLARI SAKLIDIR.

ICS 91.100.30 TÜRK STANDARDI TS 10465 / KASIM 1992

İÇİNDEKİLER
0 - KONU, TARİF, KAPSAM...................................................................................... 1
0.1 - KONU.........................................................................................................................1
0.2 - TARİFLER..................................................................................................................1
0.2.1 - Sertleşmiş Beton ................................................................................................................. 1
0.2.2 - Deney Uygulanan Yer ......................................................................................................... 1
0.2.3 - Deney Numunesi ................................................................................................................. 1
0.2.4 - Ölçüm Yeri ........................................................................................................................... 1
0.3 - KAPSAM ....................................................................................................................1
0.4 - UYGULAMA ALANI ....................................................................................................1
1 - DENEY METODU ................................................................................................. 2
1.1 - PRENSİP ...................................................................................................................2
1.2 - CİHAZ VE MALZEMELER..........................................................................................2
1.3 - DENEY UYGULAMA YERİ, ÖLÇÜM YERİ VE SAYISI, ÖLÇÜM YERLERİNİN
DURUMU ...........................................................................................................................3
1.3.1 - Deney Uygulama ve Ölçüm Yeri ......................................................................................... 3
1.3.2 - Ölçüm Yerlerinin Sayõsõ ....................................................................................................... 3
1.3.3 - Ölçme Yerlerinin Durumu .................................................................................................... 3
1.4 - DENEY NUMUNESİ ...................................................................................................4
1.4.1 - Deney Numunelerinin Şekil ve Boyutlarõ ............................................................................. 4
1.4.2 - Deney Numunesi Alõnmasõ .................................................................................................. 4
1.4.3 - Deney Numunesinin Durumu .............................................................................................. 5
1.4.4 - Deney Numunelerinin Hazõrlanmasõ.................................................................................... 5
1.5 - İŞLEM ........................................................................................................................6
1.6 - HESAPLAMA VE SONUÇLARIN GÖSTERİLMESİ ....................................................6
1.7 - DEĞERLENDİRME ....................................................................................................6
1.7.1 - Genel ................................................................................................................................... 6
1.7.2 - Sonuçlarõn Değerlendirilmesi............................................................................................... 6
2 - ÖLÇÜM YERLERİNE AİT TUTANAK VE DENEY RAPORU ............................... 8
2.1 - ÖLÇÜM YERLERİNE AİT TUTANAK .........................................................................8
2.2 - DENEY RAPORU.......................................................................................................9
EK - A....................................................................................................................... 11
EK - B....................................................................................................................... 14
ICS 91.100.30 TÜRK STANDARDI TS 10465 / KASIM 1992

BETON DENEY METOTLARI-YAPI VE YAPI BİLEŞENLERİNDE

SERTLEŞMİŞ BETONDAN NUMUNE ALINMASI VE BASINÇ
MUKAVEMETİNİN TAYİNİ (Tahribatlõ Metot)

0 - KONU, TARİF, KAPSAM

0.1 - KONU
Bu Standard, sertleşmiş betondan numune alõnmasõ ve alõnan numunenin basõnç mukavemeti
tayinine dairdir.

0.2 - TARİFLER

0.2.1 - Sertleşmiş Beton

Sertleşmiş beton, yapõ ve yapõ bileşenlerindeki beton imal yaşõ en az 28 gün olan veya sõkõştõrõldõktan
sonra sertleşerek yük taşõma özeliğini kazanmõş betondur.

0.2.2 - Deney Uygulanan Yer

Deney uygulanan yer, bir yapõnõn veya yapõ bileşeninin basõnç mukavemetinin tespit edileceği
bölümüdür.

0.2.3 - Deney Numunesi

Deney numunesi, sertleşmiş betondan õslak metodla kesilerek (gerektiğinde tesviye edilerek atõlan
tabakalar da dahil) çõkarõlan silindir (karot) veya küp şeklindeki
numunelerdir.

0.2.4 - Ölçüm Yeri

Ölçüm yeri, deney yeri içinde numune alõnan ve numune alõnma öncesi deney çekici(vuruş deneyi)
uygulanan yüzeydir.

0.3 - KAPSAM
Bu standard, yapõ ve yapõ bileşenindeki sertleşmiş betondan, tahrip ederek, numune alõnmasõnõ ve
alõnan numune üzerinde basõnç mukavemeti tayini deneyi yapõlmasõnõ
kapsar.

0.4 - UYGULAMA ALANI

Bu standard bir yapõ veya yapõ bileşeni betonuna ait kalite kontrol bazõnda taze beton deney sonuçlarõ
yoksa, varolan sonuçlar yetersiz ise veya yapõdaki beton mukavemetinde bir şüphe ortaya çõkmõşsa
(Mesela; gözle görülebilen önemli çatlaklar, tabii don hasarlarõ, dayanõm düşüklüğü izlenimi yaratacak
boyuttaki yüzey bozukluklarõ ve herhangi bir tarhibatsõz metotla yapõlan kontrol sonuçlarõnõn beton
basõnç dayanõmõna ilişkin kuşku doğurmasõ ya da herhangi bir zarar veya kõsmi yõkõlma mevcutsa)
1)
uygulanõr. Bu metot hafif beton ve taşõyõcõ hafif beton (TS 2511) içinde uygulanabilir.
Yapõ veya yapõ bileşenlerinde sertleşmiş betonun basõnç mukavemeti tayininde;
-Bu standardda verilen tahribatlõ deney metodu, veya
-Tahribatlõ deney metodu ile tahribatsõz deney metodu (TS 3260) birlikte, uygulanõr.

1)
Bu standard metninde atõf yapõlan standardlarõn numaralarõ, yayõm tarihleri, İngilizce ve Türkçe
isimleri kapağõn arkasõnda verilmiştir.

1
ICS 91.100.30 TÜRK STANDARDI TS 10465 / KASIM 1992

1 - DENEY METODU
1.1 - PRENSİP
Betonun iç bünyesindeki gerçek mukavemetinin tespiti sertleşmiş betondan alõnan karot
numunelerinin basõnç deneyi ile mümkündür. Sertleşmiş beton basõnç mukavemeti tayininde,
mecbur kalõnmadõkça tahribatlõ deney metodu ile tahribatsõz deney metodu birlikte uygulanmalõdõr.

Sertleşmiş betondan deney numunesi (karot) alõnmadan önce numuneye ait ölçüm yerinde beton
test çekici ile yüzey sertliği deneyleri yapõlarak (Rm) geri tepme değerleri, bilyalõ test çekici ile de
vuruş bilyesinin beton yüzeyinde bõrakmõş olduğu iz çapõ (dm) tespit edilir. Her iki yüzey sertliği
deney metodu betonun elastikiyetinin tespitine dayanan ve betonun birkaç milimetre derinliğindeki
yüzeyi test ettiğinden sadece betonun üst yüzeyine yakõn tabakalarõnõn basõnç mukavemeti
hakkõnda bilgi verir. Yüzey sertliği deney sonuçlarõ, kalõp vibrasyon karbonatlaşmõş yüzey, agrega
tanecikleri, teçhizat ve onarõm gibi betonun yüzeysel özelliklerinden oldukça etkilenir. Özellikle
yangõn, don ve kimyevi etkiler vasõtasõyla tahribata uğramõş beton yüzeyinde yüzey sertliği deneyleri
kullanõşlõ değildir. Betondan kesilen bir numune üzerinde yapõlan basõnç mukavemeti deneyi gibi ek
bir bilgi olmadan yalnõz yüzey sertliği deney sonucunun vereceği bilgi beton mukavemetinin
belirlenmesi için yeterli değildir.

Yukarõda belirtilen nedenlerden dolayõ bir yapõ veya yapõ bileşenleri üzerinde basõnç mukavemeti
değerlendirilmesi yapõlõrken, yüzey sertliği deney cihazlarõ üzerinde (Rm, dm) değerlerine karşõlõk
verilen grafik değerleriyle yapõya ait gerçek mukavemet değerleri arasõnda önemli farklõlõklar
bulunduğundan;
- yapõnõn yapõmõ sõrasõnda alõnan 7 ve 28 günlük taze beton numunelerinin basõnç mukavemet
deneyinden önce yüzey sertlik deneyi yapõlarak betona ait kalibrasyon eğrisi çõkarõlmalõ ve yapõ
betonu denetlenirken bu grafik kullanõlmalõ,
- veya karot alõnan ölçüm yerlerindeki test çekici okumalarõ ile karot basõnç mukavemeti değerleri
eşlendirilerek bir grafiğe taşõnmalõ ve bu test çekici değerlerine (Rm) karşõlõk verilen karot
mukavemet değerleri vasõtasõyla karot alõnmayan ama beton test çekici okuma değerleri bulunan
yapõ bileşenlerine ait gerçeğe yakõn mukavemet değerleri bulunur (Ek-B-Şekil-B1). Böyle bir
uygulama ile, sertleşmiş betondan daha az numune alõnarak daha çok sayõda yapõ bileşenini test
etmek mümkündür. Korelasyon doğrusuna ait değerlendirme Ek-1'de verilmiştir.

1.2 - CİHAZ VE MALZEMELER

1.2.1 - Karot Alõcõ; komple takõm

1.2.2 - Karot Bõçağõ; 50 mm-150 mm iç çaplõ ve bu bõçaklara uygun bileziği olan

1.2.3 - Darbeli Delme Matkabõ; 20 mm çaplõ taş delici uçlu

1.2.4 - Pirinç Dübel veya benzeri Çelik Dübel

1.2.5 - Makina Somunu

1.2.6 - Su Hortumu; 12,7 mm çapõnda veya su tankõ

1.2.7 - Kablo Uzatma; makaralõ

1.2.8 - Pens, karot çõkartõcõ

1.2.9 - Demir Ölçer; teçhizatõn yerini, yönünü ve beton et kalõnlõğõnõ belirleyen

1.2.10 - Vakum Plakasõ

1.2.11 - Vakum Pompasõ; karot makinasõnõn yapõ bileşenine tespiti için

1.2.12 - Çeşitli Avadanlõklar; makinayõ sabitleştiren

1.2.13 - Taşkesme Cihazõ

2
ICS 91.100.30 TÜRK STANDARDI TS 10465 / KASIM 1992

1.2.14 - Basõnç Presi

1.2.15 - Numune Başlõklama Cihazõ

1.2.16 - Beton Deney Çekici

1.3 - DENEY UYGULAMA YERİ, ÖLÇÜM YERİ VE SAYISI, ÖLÇÜM YERLERİNİN

DURUMU

1.3.1 - Deney Uygulama ve Ölçüm Yeri

Deney uygulama ve ölçüm yeri, Madde 0.2.2'de ve 0.2.4'de tarif edildiği şekilde belirlenir.

1.3.2 - Ölçüm Yerlerinin Sayõsõ

Ölçüm yerlerinin sayõsõ (n), TS 500'de öngörülen şekilde, nitelik kontrolü için gerekli olan deney
numunesi sayõsõna (N) bağlõdõr.
3
(N) sayõsõ, her 50m lük beton imalatõndan alõnmasõ gereken numune sayõsõ olup en az 3 adettir. Bir
3
yapõnõn 50 m den daha az beton ihtiva eden her katõ için ise (N) sayõsõ yine en az 3 adettir. Bu sayõ
(N), BS 25'den daha yüksek mukavemetli betonlar için iki katõna (6 adet) çõkarõlmalõdõr.

Beton imalatõ miktarõna göre tespit edilen ölçüm yerlerinin sayõsõ (n), alõnan karot numunesi çapõna
veya küp şeklindeki numunenin kenar uzunluğu ile sertleşmiş betonda kullanõlan agreganõn
maksimum dane çapõ büyüklüğü ilişkisi ile karakteristik beton dayanõm sõnõfõna bağlõ olarak aşağõdaki
Çizelge-1'de belirtilen şekilde artõrõlõr.

ÇİZELGE 1 - Sertleşmiş Betondaki Ölçüm Yeri Sayõsõ (n)

Alõnan Karot Çapõ veya Küpün Agregaya Ait Maksimum Ölçüm Yeri Sayõsõ (n) (En az)
Kenar Uzunluğu (d) Tane Çapõ
D(max) Normal Beton Yüksek Dayanõmlõ
BS 14, BS 16, Beton BS 30 ve
BS 20, BS 25 daha yüksek
dayanõmlõ betonlar
d ≥ 100 mm > 32 mm n ≥, 3 (n > N) n ≥ 6
d < 100 mm ≤16 mm n ≥ 6 (n > 2N) n ≥12
d < 100 mm >16 mm n ≥, 9 (n > 3N) n ≥18

Tahrip etmeden uygulanan geri tepmeli beton test çekici deneyindeki deney numunesi sayõsõ
n ≥ 3.N
olmalõdõr.

1.3.3 - Ölçme Yerlerinin Durumu

Ölçüm yerleri, denenen betonu karakterize etsin diye deney yerine eşit bir şekilde dağõtõlmalõdõr.

Bununla birlikte ölçüm yerlerinin seçiminde, bir yapõ bileşenindeki beton basõnç mukavemetinin
betonlama doğrultusunda yukarõdan aşağõya doğru artabileceği gözönüne alõnmalõdõr.

Beton kõvamõ, sõkõştõrma metodu ve zamanõ, agrega maksimum dane boyutu ile donatõ sõklõğõ
ilişkilerine bağlõ olarak özellikle ince ve sõk teçhizatlõ kolonlarõn alt ve üst kõsõmlarõndaki beton
mukavemetinde farklõlõklar oluşabilir. Bu nedenle kolonlardaki ölçme ve karot alma yerleri belirlenirken
bu durum gözönünde bulundurulmalõdõr. Beton karot numuneleri alõnõrken, mümkün olduğunca
bileşenlerin taşõma gücünü etkilemeyecek yerler seçilmeli ve teçhizatlar kesilmemelidir. Bunun için
teçhizatõn yeri ve özelliklerini belirleyen tarayõcõ araçlar kullanõlarak teçhizatõn daha az ve seyrek
olduğu yerler seçilmelidir.

Karot alõmõ sõrasõnda, karotta hasar oluşturmamak ve sonuçlarõn güvenirliğini artõrmak için,
hõzlandõrõlmõş kür ya da buhar kürü uygulanmamõş normal kurlu betonlardan 14 günden önce karot
alõnmamasõna dikkat edilmelidir.

3
ICS 91.100.30 TÜRK STANDARDI TS 10465 / KASIM 1992

Numunelerin alõnmasõnda yapõ bileşeninin kenar bölgelerinde yapõ tahribatlarõ meydana gelmemesine
dikkat edilmelidir. Bu nedenle numuneler kesilirken yapõ elemanõ kenar kõsmõndan en az en büyük
dane çapõnõn iki misli uzaklõktaki bir yerden sulu kesme sistemiyle alõnmalõdõr.
Sertleşmiş betondan numune almadan önce uygulanan vuruş deneyi (geri tepmeli beton test çekici
deneyi) 120 mm den daha ince yapõ bileşenlerinde küçük konsol ve kolonlarda titreşimden dolayõ
ölçüm sonuçlarõnõ olumsuz yönde değiştirebilir. Bu tür narin yapõlõ betonlarda vuruş deneyleri desteğe,
köşelere yakõn yerlere uygulanmalõdõr.

1.4 - DENEY NUMUNESİ

1.4.1 - Deney Numunelerinin Şekil ve Boyutlarõ

Basõnç mukavemeti deneyi uygulanacak deney numuneleri silindir veya küp şeklinde olmalõdõr. Yapõ
ve yapõ bileşeninden basõnç mukavemetine tabi tutulmak üzere çõkarõlan, kesme ve başlõk yapma gibi
gerekli düzeltme işlemi yapõldõktan sonraki deney numunesinin yüksekliği, silindir şeklindeki
numunelerde (karotta) çapõna (h=d), küp şeklindeki numunelerde ise kenar uzunluğuna eşit olmalõdõr.

Karot numunesinin çapõ betonda kullanõlan iri agrega maksimum tane çapõnõn en az 3 misli büyüklükte
olmalõdõr. Basõnç yüzeyleri, düz ve paralel olmalõ, deney uygulama eksenine göre dik açõlõ (90° ± 0,5°)
olmalõdõr. Karot numunelerinin çaplarõ 100-150 mm olmalõdõr. Özel durumlarda mesela; narin yapõ
bileşenlerinde veya teçhizatõn fazla olduğu yapõ ve yapõ bileşenlerinde daha küçük çaplõ karotlar
alõnabilir. Ancak en küçük çap 50 mm olmalõdõr. Kesilerek alõnan küp numunelerinin kenar uzunluğu
100 mm den az olmamalõdõr.

1.4.2 - Deney Numunesi Alõnmasõ

Sertleşmiş betondan denenmek üzere beton numunesi alõnmadan önce işaretlenen ölçüm yerleri
teçhizat tarayõcõ ile taranõr. Teçhizatõn en az bulunduğu nokta seçilip deney çekici uygulanõr (TS 3260).
İşaretlenip karot alõmõ kararlaştõrõlmõş olan ölçüm yerleri numaralandõrõlõr ve yapõ bileşeninin adõ,
betonun yaşõ karotlarõn betonlama doğrultusunda ya da bu doğrultuya dik doğrultuda (yatay veya
düşey) alõndõklarõ ve yapõ bileşeninin boyutlarõ ile karot alma doğrultusuna paralel boyutu tespit edilir.
Delici karot bõçaklarõnõn çapõ, donatõ aralõğõ ve yapõ bileşeni boyutlarõ Çizelge-2'ye göre seçilir.

ÇİZELGE 2 - En büyük Agrega Tane Büyüklüğüne Karşõlõk Gelen Delici Karot Bõçağõ İç Çapõ
Boyutlarõ

En Büyük Agrega Tane Delici Karot Bõçağõ İç Çapõ(mm)

Büyüklüğü (mm)
63 150
32 100*
16 50
8 50
* Özel durumlarda, mesela ince yapõ elemanlarõnda veya sõk
teçhizatlõ yapõ bileşenlerinde iç çapõ 50 mm olan küçük karot
bõçaklarõ da kullanõlabilir.

Delici karot bõçağõ iç çapõ, yapõ bileşeninin kalõnlõğõndan fazla olmamalõdõr.

- Karot numune yüzeyleri düzgün olmalõdõr. Bunun için karot alma cihazõ mümkün olduğunca
oynamayacak şekilde yan duvarlara veya tavana çeşitli avadanlõklarla, vakum veya pirinç dübel ile
sabitleştirilir. Karot alõcõ cihazõn oturma yüzeyi eğri ise ayak vidalarõ vasõtasõyla dengelenir.
- Karot alõcõ cihazõn elektrik ve suyu bağlanõr.
- Döşemeden bir karot alõnacaksa, dökülecek parçalarõn ve karotun bir toplayõcõ plaka vasõtasõ ile
düşmeleri önlenir. Ayrõca su dökülmesine karşõ toplayõcõ bir kap kullanõlõr.
- Cihaz çalõştõrõlõr su açõlõr ve delici uç (bõçak) yavaş yavaş betona sokulur. Karot numuneleri õslak
delme metodu ile alõnmalõdõr.
- Delici uç betona gerekli devir düşmeyecek şekilde bastõrõlõr. Bu durum ampermetre göstergesi
uygun sõnõrlar arasõnda tutularak sağlanõr.
- Su şiddeti betonu kesme anõnda ortaya çõkan parçalarõ çabuk temizleyecek şekilde ayarlanõr.
- Karot bõçağõnõn betona ne kadar girdiğini tespit etmek için önce karot bõçağõ boyu ölçülür. Bõçak
beton içinden çõkarõlmadan kesilen derinlik dõşõnda kalan bõçak boyu toplam bõçak boyundan
çõkarõlarak kesilen karot boyu yaklaşõk olarak belirlenir.

4
ICS 91.100.30 TÜRK STANDARDI TS 10465 / KASIM 1992

Karot numunesi yeterli boyda kesildikten sonra kesilen karota ince bir keski sokularak kõrõlõr ve bir
pens vasõtasõyla alõnõr.
- Karotlara ölçüm yerlerini belirten kalõcõ işaretler verilir.
- Ayrõca karotun cinsi, yapõsõ ve hasarlarõ kaydedilir (kõlcal çatlaklar vb.) Deney numunesi alõndõktan
sonra yapõ bileşeninde meydana gelen boşluk, düşük slamplõ yüksek dozlu bir harç ile veya rötre
yapmayan hazõr paket harçlarõn sõkõştõrõlmasõ suretiyle doldurularak kapatõlmalõdõr.

Şayet, deney numunesinin herhangi bir beton yapõ bileşeninden (kolon, kiriş, döşeme vb.) kopmuş
olan beton yõkõntõsõndan alõnmasõ gerekiyorsa, yõkõntõ beton kütlesinin sabit tutularak karot numunesi
alõnmasõnõn güçlüğü nedeniyle taş kesme bõçağõ ile Madde 1.4.4.1'de belirtilen hassasiyetle 100 x 100
x 100 mm veya 150 x 150 x 150 mm boyutlarõnda küp numuneleri kesilir. Küp numuneleri, kesmeden
dolayõ herhangi bir hasara uğramamõşsa, kür ve bakõmõ sonunda başlõklamaya gerek duyulmadan
basõnç mukavemeti deneyine alõnõr. Hasarlõ numuneler için Madde 1.4.4.3'de belirtilen işlem uygulanõr.

1.4.3 - Deney Numunesinin Durumu

Deney numunelerinin içinde, basõnç doğrultusunda teçhizat çubuğu bulunmamalõdõr. Basõnç yükü
doğrultusuna dik veya eğri teçhizat genellikle basõnç mukavemetini azaltõcõ etki yapar. Bu sebeple
deney numunesinin toplam hacmindeki teçhizat oranõ % 5'den daha büyük olduğunda veya deney
numunesinin 1/3 yüksekliğinde bulunan demir teçhizatõ hacmi toplam numune hacminin % l'den daha
büyük olmasõ halinde deney numunesi deney sonuçlarõnõn değerlendirilmesinde dikkate alõnmaz.

Karot deney numunesindeki teçhizat hacmi, basõnç mukavemet deneyinden sonra tartõlarak
hesaplanõr. Teçhizat hacmi (V), aşağõdaki formül yardõmõyla bulunur.

G
V=
ρd

Burada;
3
ρd = Teçhizat özgül kütlesi 7,85 g/cm
3
V = Teçhizat (yapõ çeliği) hacmi (cm )
G = Teçhizat kütlesi (g)
dõr.

1.4.4 - Deney Numunelerinin Hazõrlanmasõ

1.4.4.1 - Deney Numunelerinin Kesilmesi

Yapõ bileşenlerinden karot bõçağõ vasõtasõyla alõnan deney numunelerinin sõvalõ veya karbonatlaşmõş
yüzeyleri ile yapõ bileşeninden koparõlmõş düzgün olmayan yüzeyi laboratuvarlarda õslak metotla
numuneye zarar vermeden yüksekliği çapõna eşit olacak şekilde (h=d) taş kesme bõçağõ ile traşlanõr.

Numunenin düzeltilmesinden sonraki yüksekliği karot çapõndan en fazla ± % 10 kadar sapabilir.

Numuneler üzerindeki işaretlemenin silinmemesine dikkat edilmeli çap ve yükseklik hassas bir şekilde
ölçülüp kaydedilmelidir.

Deney numunesinin basõnç presinde yük uygulanacak yüzeyleri birbirine paralel olmalõ ve bu
yüzeylerin düzlemden sapmasõ en fazla 0,1 mm olmalõdõr (Şekil-1).

1.4.4.2 - Numunelerin Kürü ve Bakõmõ

Laboratuvarda hazõrlanan deney numuneleri deney anõna kadar yaklaşõk 23°C ± 2°C sõcaklõkta ve
doygun rutubetli kür odasõnda saklanmalõdõr (TS 3114) Deney numuneleri deney esnasõnda hava
kurusu halde olmalõdõr. Şayet deney numunesinin alõndõğõ yapõ veya yapõ bileşeni hizmet şartlarõnda
sürekli olarak su ile temasta ise deney numunelerinin kürü su içinde yapõlmalõdõr.

1.4.4.3 - Başlõklama
Deney numuneleri Madde 1.4.3'deki incelemelerden geçirilmeli, deney şartlarõna uygun olmayan
numuneler deneye alõnmamalõdõr. Deney numunelerinin düzlemden sapmasõ, 0,1 mm'yi aşmasõ
halinde eksenel sapmalarõ gidermek ve basõnç yükünün homojen bir dağõlõmõnõ sağlamak amacõyla
başlõklama cihazõnda % 70 kükürt ve % 30 grafitten meydana gelen başlõk yapõlmalõdõr. Deney
numunesinin alt ve üst yüzeylerine ayrõ ayrõ yapõlan başlõk maksimum 5 mm kalõnlõğõnda olmalõ ve

5
ICS 91.100.30 TÜRK STANDARDI TS 10465 / KASIM 1992

bütün numune yüzeyini kaplamalõdõr (TS 3068). Deney numuneleri (silindir ve küp) yapõ bileşeni veya
beton kütlesinden alõnõrken kesmeden dolayõ hasara uğramasõ durumunda, hasara uğramõş kõsõmlar
çimento harcõyla sõvanarak onarõlõr. Numuneler en az 24 saat sonra deneye tabi tutulmalõdõr.

1.5 - İŞLEM
Deney numuneleri kür odasõndan çõkarõldõktan sonra deney şartlarõ ortamõnda hava kurusu hale
gelene kadar bekletilir. Başlõklama öncesi tartõlarak yaklaşõk birim kütleleri bulunur. Deney numuneleri
TS 3114'e uygun olarak basõnç mukavemeti deneyine tabi tutulur.

1.6 - HESAPLAMA VE SONUÇLARIN GÖSTERİLMESİ

Basõnç deneyi sonucu bulunan yük, deney yüküne dik olan deney numunesi kesit alanõna bölünerek
basõnç mukavemeti bulunur.

P
f sil , f küp = N / mm2
A
Burada;
f sil veya f küp : Beton deney numunesine ait basõnç mukavemeti N/mm2,
P: Kõrõlma yükü N
2
A: Deney yüküne dik deney numunesi kesit ortalama alanõ mm
dõr.

1.7 - DEĞERLENDİRME

1.7.1 - Genel
Bu standarda göre karotlara ait bulunan basõnç mukavemeti sonuçlarõ denenen betonun sadece
içinde bulunmuş olduğu deney yaşõ için geçerlidir. Diğer bir yaşa dönüşüm genellikle mümkün değildir.
Madde 1.4 'e uygun şekil ve boyuttaki 100 mm ve 150 mm çapõnda veya kenar uzunluğundaki deney
numunelerine ait basõnç mukavemeti değerleri kenar uzunluğu 200 mm olan Standard küp basõnç
mukavemeti değerlerine eşit kabul edilebilir.
Karot yüksekliğinin çapõna eşit olmasõ durumunda;
Karot çapõ (d) = 100 mm veya 150 mm ise f küp 200 = f sil 100 veya f sil 150'dir.
Karot çapõ 50 mm olan bir numune için 0,9 f sil 50 = f küp 200 eşitliği geçerlidir.
Burada;
f küp 200 = kenar uzunluğu 200 mm'lik küp basõnç mukavemeti
f sil 100 = çapõ 100 mm olan silindir basõnç mukavemeti
f sil 150 = çapõ 150 mm olan silindir basõnç mukavemeti

1.7.2 - Sonuçlarõn Değerlendirilmesi

Beton 28. ve 90. günler arasõnda denenmelidir. Ancak hukuki bir ihtilaf doğmasõ halinde 90 günden
daha yaşlõ betonlardan da karot alõnabilir. Tahribatlõ deney sonucunda bulunan karot basõnç
mukavemetine ait en küçük tek değer ile ortalama değerler, Çizelge-3 deki eşdeğer küp mukavemeti
ile seri mukavemetinin en az % 85 'ni sağlamalõdõr.

Vuruş deneyi mukavemet değerleri ile betondan kesilerek çõkarõlan karot numunelerine ait basõnç
dayanõm değerleri arasõnda çeşitli farklõlõklar ortaya çõktõğõnda karot numunelerine ait dayanõm
değerleri dikkate alõnmalõdõr (Madde 1.1).

Yapõ boyutlarõnõn numune boylarõna göre farklõ ve betondaki sõcaklõk değişiminin de

numunelerinkinden başka türlü olmasõ sebebiyle, yapõda numunelere göre farklõ sertleşme durumlarõ
meydana gelebileceği gözönüne alõnmalõ ve numunelerden elde edilen neticelerin
değerlendirilmesinde bu hususa dikkat edilmelidir.

6
ICS 91.100.30 TÜRK STANDARDI TS 10465 / KASIM 1992

Elde edilen sonuçlarõn değerlendirilmesinde aşağõda belirtilen iki metot kullanõlõr.

- İstatistiki olmayan metot
- İstatistiki olan metot

ÇİZELGE 3 - Beton Sõnõflarõ ve Mukavemetleri

2
Beton Silindir Basõnç EK Eş Değer Küp Basõnç fSK ≥ fEK+3 N/mm Seri
Sõnõfõ Mukavemeti Mukavemeti Mukavemeti Her Seri
2 2
N/mm N/mm Küpün Ortalama
Mukavemetinin En Düşük
2
Değeri N/mm

BS 14 14 16 19
BS 16 16 20 23
BS 20 20 25 28
BS 25 25 30 33
BS 30 30 35 38
BS 35 35 40 43
BS 40 40 45 48
BS 45 45 50 53
BS 50 50 55 58

1.7.2.1 - İstatistik! Olmayan Değerlendirme

Bir yapõ veya yapõ bileşeninden alõnan, Madde 1.4'e uygun şekil ve boyuttaki 100 mm ve 150 mm
çapõndaki veya kenar uzunluğundaki deney numuneleri için bulunan basõnç mukavemet değerleri
Madde 1.7.1'e göre kenar uzunluğu 200 mm olan Standard küp basõnç mukavemet değerlerine eşit
kabul edilir.
Bu şekilde bulunan f küp 200 değerlerinin, aşağõdaki (a) ve (b) şartlarõnõ aynõ anda sağlamasõ gerekir.

a) Ortalama f küp 200 ≥ 0,85 fSK

b) En Küçük Tek Değer f

( küp 200 ≥ 0,85 fEK
Burada;
fEK = Betonun eşdeğer küp mukavemeti
2
(Örneğin BS14 için fEK = 16N/mm -Çizelge-3)
fSK = Betonun seri mukavemeti
2
(Örneğin BS14 için fSK = 19 N/mm -Çizelge-3) dir.

1.7.2.2 - İstatistiki Değerlendirme

Bir yapõ veya yapõ bileşeninde istatistik! bir değerlendirme yapõlabilmesi için (n ≥ 12) adet karot
numunesine ait basõnç mukavemet değeri veya (n ≥ 35) adet vuruş deneyi sonucu olmalõdõr.
n = alõnan numune sayõsõ
karot mukavemet değerlerinden ( f sil ) küp basõnç mukavemet değerlerine ( f küp 200
) dönüşüm
değerleri Madde 1.7'de verilmiştir. Yapõlan istatistik! değerlendirme sonucu;
z= f küp 200 - ks.s ≥ 0,85.fEK
eşitliğini sağlamalõdõr.

Burada;
2
z = deney büyüklüğü N/mm
f küp 200 =Ortalama küp basõnç dayanõm değeri
2
s= f küp 200 değerlerinin standard sapmasõ s > 3 N/mm
dir.

7
ICS 91.100.30 TÜRK STANDARDI TS 10465 / KASIM 1992

∑ (f )
2
200 − f küp
S=
küp

n −1
formülü ile hesaplanõr.
Burada;
n = Deney sonucu elde edilen numune ve/veya ölçme yeri sayõsõdõr.
Rastgele alõnan numune sõnõrõ n ≥ 12 (karotta)
Rastgele alõnan numune sõnõrõ n ≥ 35 (vuruş deneyinde)
ks =Rastgele alõnan minimum numune sayõsõna karşõlõk Çizelge-4'de verilen uygun kabul faktörleri.

ÇİZELGE 4 - İstatistik Değerlendirmede Kullanõlan Kabul Faktörleri (ks)

Numune Sayõsõ Kabul Faktörleri

(n) (ks)
12 1,95
15 1,88
20 1,84
25 1,75
30 1,70
≥ 35 1.64

2 2
En küçük tek değer =11,5 N/mm Ortalama değer f küp 200 =21,9 N/mm
2 2
Standard sapma (s)=4,5 N/mm ≥ 3,0 N/mm
Bulunan değerler; _
Deney büyüklüğü (z)= f küp 200 - ks. S ≥ 0,85 fEK
formülünü doğrulamalõdõr (Madde 1.7.2.2)
alõnan numune sayõsõ n=15
ks = 1,88 (Çizelge-4'den)

∑ (f )
2
200 − f küp200
S=
küp
S = 4,5
n −1

olmasõ sebebiyle
2
z = 21,9-1,88.4,5=13,44 N/mm
BS 16 sõnõfõ için;
2
f EK =20 N/mm (Çizelge-3)
bulunmasõ gereken ortalama basõnç mukavemeti,
2
0,85.fEK = 0,85.20 = 17 N/mm 'dir.
2 2
Deney sonucu bulunan değer, (Z=13,44 N/mm ) bulunmasõ gereken değerden (17 N/mm ) küçük
olmasõ sebebiyle denenen beton BS 16 sõnõfõna uygun değildir. Bulunan beton kalitesi bir alt beton
sõnõfõ olan BS 14 olarak kabul edilir.

2 - ÖLÇÜM YERLERİNE AİT TUTANAK VE DENEY RAPORU

2.1 - ÖLÇÜM YERLERİNE AİT TUTANAK
Ölçüm yeri tutanağõ aşağõdaki verileri ihtiva etmelidir.
-Proje adõ
-Yapõ yeri
-Yapõ bileşeni
-Ölçüm yerlerinin işaretlenmesi
Karot numunelerinde,
-Beton proje değeri (kalitesi),
-Alõnma tarihi,
-Betonun yaşõ,
-Karot alma cihazõ,

8
ICS 91.100.30 TÜRK STANDARDI TS 10465 / KASIM 1992

-Numunelerin ölçüm değerleri,

-Numunelerin işaretlenmesi
-Karotlarõn yatay doğrultuda mõ, düşey doğrultuda mõ alõndõğõ, Vuruş deneylerinde ise,
- Vuruş deneyinin tarihi,
- Vuruş deneyi cihazõ,
- Ölçüm yerlerinin durumu,
- Her bir ölçüm yerine ait R geri tepme ve diz çapõ (bilyalõ test çekici kullanõldõğõnda) değerleri,
Ölçüm yerlerine ait tutanak en az 5 yõl deney yapõlan yerde saklanmalõdõr.

2.2 - DENEY RAPORU

Yapõ ve yapõ bileşenlerindeki sertleşmiş betondan alõnan numuneler ile yapõlan basõnç mukavemeti
deneyine ilişkin her raporun hazõrlanmasõnda bu standard esas alõnmalõ ve rapor en az aşağõdaki
verileri ihtiva etmelidir:
- Ölçüm yerlerinin durumu,
- Ölçüm yerlerinin işaretlenmesi,
Deney yerine ait bilgiler. Tahribatlõ
deney metodunda,
-Duruma göre teçhizatõnõn yeri ve hacimsel olarak oranõ,
Tahribatsõz deney metodunda,
- Geri tepmeli veya bilyalõ test çekiçlerine ait deney sonuçlarõ ve olmasõ gereken değerler,
- Vuruş açõsõ,
- Ölçüm yeri değerleri Rm duruma göre dm,
- Deney raporu değerleri R m duruma göre d m ,
- Deneyin yapõldõğõ laboratuvarõn adõ, deneyi yapanõn ve/veya raporu imzalayan yetkililerin adlarõ,
görev ve meslekleri,
- Deney tarihi,
- Deneyde uygulanan standardlarõn numaralarõ,
- Deney sonuçlarõnõ değiştirebilecek faktörlerin mahzurlarõnõ gidermek üzere alõnan tedbirler,
- Uygulanan deney metotlarõnda belirtilmeyen veya mecburi görülmeyen, fakat deneyde yer almõş olan
işlemler,
- Rapor tarih ve numarasõ

YARARLANILAN KAYNAKLAR
DIN 1048 Teil 1,2,4,5 June 1991
Baustoff Prüfungen

9
ICS 91.100.30 TÜRK STANDARDI TS 10465 / KASIM 1992

Küp Numunesi Silindir Numunesi

ŞEKİL 1 - Basõnç Yüzeylerinin Düzlemden Sapmasõ

10
ICS 91.100.30 TÜRK STANDARDI TS 10465 / KASIM 1992

EK - A
DEĞERLENDİRME ÖRNEĞİ

A.1 - İstatistik! Olmayan Değerlendirme

Yapõ bileşeni adõ: Çatõ katõ teçhizatlõ beton döşeme
Ölçüm yerlerinin işaretleri ve durumu: Şekil-A.1 ve Şekil-A.2'de verilmiştir.

Numune alma cihazõ: Karot bõçağõ tespit edilmiş karot alma cihazõ

Karot numunesinin işaret ve boyutlarõ ile teçhizat oranõ Çizelge-A.1'de verilmiştir.

Yapõlõş sebeplerinden dolayõ sadece 8 adet karot alõndõ. Alõnan numune adedi 12 adetten daha az
olduğu için hesaplamada istatistik! olmayan değerlendirme esas alõndõ. Beton döşemenin örtü
kalõnlõğõnõn yaklaşõk yarõsõna kadar delindi.
Karot numunelerine ait basõnç mukavemeti sonuçlarõ Çizelge-A.2'de verilmiştir.

ÇİZELGE A1 - Karot Numunelerinin İşaret ve Boyutlarõ

Karot Kesilen Boşluklu Karot Karot Kesilen Teçhizat Çubuğu

Numarasõ Bloka (Asmolen)Ait Çapõ d Yüksekliği
No. Boyutlar h' (mm) h Sayõsõ Yüksekliği Çapõ
a(mm) (mm) (mm) (mm) (mm)
1a 30 50 98,6 102 0 - 6,5
1b 15 20 97,9 92 1 60
2a 10 30 98,3 106 0 - 6,5
2b 5 30 98,4 92 1 75
3a 25 60 98,5 105 2 10 6,5
3b 20 60 98,1 108 2 90 12
1 35 6,5
4a 20 35 98,4 108 1 70 6,5
4b 0 0 98,5 108 1 70 6,5

ÇİZELGE A.2 - Karotlara Ait Basõnç Mukavemeti Sonuçlarõ

Karot Ortalama Basõnç Başlõklama Basõnç Basõnç Mukavemeti

Numarasõ Karot Çapõ Yüzeyi Sonrasõ Yükü
No. d A Yükseklik P fsil = fküp 200
=F/A
2
(mm) (mm ) (mm) kN N/mm
2

1a 98,6 7636 110,5 143 19

1b 97,9 7528 97,2 214 28

2a 98,3 7589 111,6 211 28

2b 98,4 7605 98.9 180 24

3a 98,5 7620 117,1 174 23

3b 98,1 7558 115.8 191 25

4a 98,4 7605 114,9 155 20

4b 98,5 7620 115,0 164 22

11
ICS 91.100.30 TÜRK STANDARDI TS 10465 / KASIM 1992

A.1.1 - Deney Sonuçlarõnõn Değerlendirilmesi

Çõkarõlan karot numunelerinin çapõ 100 mm'dir. Madde 1.7.1'de belirtildiği gibi h=d=100 mm veya 150
f
mm ise karot basõnç dayanõmõ f(sil)100 küp eşdeğer basõnç dayanõmõ, ( küp 200 ) olarak kabul edilir.
Yukarõdaki örnekte;
Beton Mukavemeti Sõnõfõ : BS 14
2
BS 14 için Eşdeğer Küp Mukavemeti : fEK = 16 N/mm

Seri Mukavemet Değeri : fküp = 19 N/mm 2

(Çizelge-3)

Madde 1.7.2.1'e göre İstatistiki olmayan değerlendirme için deney sonucu bulunan fsil 100 değerleri
f f
( sil100 = küp 200 ) eşitliğinden elde edilen fküp2oo basõnç mukavemeti değerlerine dönüşür. fküp 200

basõnç mukavemeti değerleri en az aşağõdaki (a) ve (b) şartlarõnõ sağlamasõ gerekir.

2
a) Ortalama f küp 200 ≥ 0,85.fSK; f küp 200 ≥ 16,15 N/mm (0,85.19)

f f
b) En Küçük Tek Değer küp 200 ≥ 0,85 fEK; küp 200 ≥ 13,6 N/mm (0,85.16) Deney
2

sonucu bulunan;
2 2
Ortalama f küp 200 = 24 N/mm > 16,15 N/mm (a)

En küçük tek değer fküp200 = 19 N/mm 2

> 13,6 N/mm (b)
2

olup BS 14 için (a) ve (b) şartlarõnõ sağladõğõndan denenen betonun BS 14 sõnõfõna uygun olduğu
anlaşõlõr.

A.2 - İstatistiki Değerlendirme

Beton sõnõfõ BS16 olan bir yapõdan yapõ şartlarõna uygun olarak d=100 mm ve d=50 mm çapõnda 15
adet karot numunesi alõnmõş olsun. Numune sayõsõ n>12 olmasõ sebebiyle betonun
değerlendirilmesinde İstatistiki değerlendirme metodu kullanõlabilir.

Basõnç mukavemet değerleri ve dönüşümü Madde 1.7.1'e göre yapõlmõş olup Çizelge-A.3'de
verilmiştir.

ÇİZELGE A.3 - Basõnç Mukavemet Değerleri ve Dönüşüm Sonuçlarõ

Ölçüm Yeri No. Karot Çapõ d Karota Ait Basõnç Küp Basõnç Mukavemeti
2
(mm) Mukavemeti (fküp200) (N/mm )
2
(N/mm )

1 50 27,4 24,7
2 50 28,4 25,6
3 50 29.0 26.1
4 50 19,8 17,8
5 50 26,1 23,5
6 50 17.6 15.8
7 50 23,7 21,3
8 50 20,3 18,3
9 100 11,5 11.5
10 100 22,5 22,5
11 100 25,4 25,4
12 100 27.2 27.2
13 100 25,9 25,9
14 100 23,4 23,4
15 100 19.3 19.3

12
ICS 91.100.30 TÜRK STANDARDI TS 10465 / KASIM 1992

ŞEKİL A1 - Çatõ Katõ Döşemesindeki Ölçüm Yerlerinin Durumu

ŞEKİL A2 - Betonarme Döşemeden Alõnan Karot Numunesinin Durumu

13
ICS 91.100.30 TÜRK STANDARDI TS 10465 / KASIM 1992

EK - B
YAPI VEYA YAPI BİLEŞENİ BETONUNA AİT KORELASYON DOĞRUSUNUN ÇIKARILMASI

Herhangi bir yapõ veya yapõ bileşeni üzerinde 6 adet düşük ve yüksek mukavemet verebilecek değişik
karakterlerde Madde 1.1'e uygun şekilde çapõ, d = 100 mm olan karot numuneleri alõnmõş olsun (Karot
numuneleri alõnmadan önce karot alõnan yerlerde test çekici deneyi yapõldõ). Deney yapõlan ölçüm
yerleri sayõsõnõn yeterliliği Çizelge-1 ile doğrulanmalõdõr. Alõnan karot numuneleri bir basõnç presinde
kuvvet uygulanarak kõrõlõr.

Silindirik karot numunelerine ait basõnç mukavemeti değerleri Madde 1.7'ye göre küp basõnç
mukavemetine dönüştürülür (Çizelge-B.1)

Karot numunesi alõnmasõ tahribatlõ bir metot olarak düşürüldüğünde referans korelasyon doğrusunun
belirlenmesinde karot numunesi yerine taze beton numunelerine ait sõnõr değerleri kullanõlõr. Bu
yönteme göre, beton üretimi aşamasõnda taze beton numunesi olarak alõnõp 7. ve 28. gün sonunda
basõnç mukavemeti tespit edilmesi istenen beton silindir veya küp numuneleri üzerinde dayanõm
deneyi öncesinde beton test çekici ile ortalama R geri tepme değerleri bulunur, ve beton numuneleri
mukavemetleri tespit edilmek üzere kõrõlõr. Bulunan mukavemet değerlerine karşõlõk ortalama R geri
tepme değerleri, Şekil-B.1'deki gibi grafike edilerek sözkonusu betonun denenmemiş diğer yapõ
bileşenleri hakkõnda bilgi sahibi olmak üzere kullanõlabilecek referans korelasyon doğrusunu verir.

ÇİZELGE B.1 - Ölçüm Sonuçlarõnõn Değerlendirme Örneği

Ölçüm Yeri Deney Numunelerine Ait Eşdeğer Küp Test Çekicine Ait
No. Silindir Basõnç Mukavemeti (Rm) Geri Tepme
Değerleri
Mukavemeti fsil
100
fküp 200
N/mm
2

2
N/mm
Ölçüm Yerlerine 1 25,0 25,0 27,5
Ait Mukavemet 2 28,0 28,0 29,3
Değerleri 3 26,7 26,7 32,5
4 35,9 35,9 32,8
5 29,4 29,4 34,6
6 35.5 35.5 35.0

Böylece eşdeğer küp mukavemet değerleri test çekici geri tepme değer çiftlerine ( küp 200 / f Rm
) karşõlõk

f
gelecek şekilde, ( küp 200 ) ordinatta, (Rm) apsiste olmak üzere bir grafiğe taşõnõr.

Eğimi fküp 200

:
Rm = 2:1olan referans korelasyon doğrusu elde edilir (Şekil-B.1)

14
ICS 91.100.30 TÜRK STANDARDI TS 10465 / KASIM 1992

ŞEKİL B.1 - Referans Korelasyon Doğrusunun Gösterilmesi

15
ICS 91.100.30 TÜRK STANDARDI TS 10465 / KASIM 1992

Referans doğrusu, f küp : f

Rm = 2:1eğimi ile aynõ doğrultuda (Rm/ küp 200 ) = (35/35,5) değer çiftleri
200

vasõtasõyla seyreder. Referans doğrunun altõnda yer alan (32,5/26,7) ve (34,6/29,4) değer çiftleri
uygun olmayan üçüncü değer çiftlerini oluşturur. Diğer işaretlenmiş dört noktadan geri kalan 35/35,5
çifti en uygun olmayan değer çiftini oluşturur. Bu nokta yardõmõyla referans doğrusu apsis ve ordinat
şartlarõna uygun hareket eder. Aşağõdaki eşitlikler yardõmõyla bulunan referans doğrusuna ait formül:
fküp 200
=2 (Rm-35)+35,5 bulunur. Bu formül yardõmõyla her Rm değerine karşõlõk gelen

fküp 200
mukavemet değerleri (Şekil-B.1) bulunur.

( )
fküp 200 = 2 Rm − Rˆ m + fküˆp 200

fküp 200 = 2(dm − dˆm ) + fküˆp 200

Burada;
Rˆ m; fküˆp 200 = = Beton test çekici için en büyük Rm değerine (Rm) karşõlõk küp mukavemeti
(fküp 200)
dˆm; fküˆp 200 = Bilyalõ test çekici için en büyük dm değerine (dm) karşõlõk küp mukavemeti (fküp 200)

Referans doğrusu, yapõ ve yapõ bileşenlerinin deneyi çerçevesinde betonun basõnç mukavemetinin
tayini için yanlõz referans doğrusundan elde edilmiş minimum ve maksimum basõnç mukavemetleri
arasõndaki geri tepme değerleri için kullanõlmalõdõr. Yani bu doğru, minimum Rm = 27 ile maksimum
Rm=35 değerleri arasõnda kullanõlmalõdõr .

Bazõ gerekçeli durumlarda bu sõnõrlama aşõlabilir. Sözkonusu referans doğrusu sadece karõşõm
oranlarõ, işlenebilirliği ve bakõmõ (kürü) aynõ olan betonlar için geçerli olabilir.

Referans doğru yardõmõyla karot basõnç mukavemeti ile beton test çekici değerleri eşlendirilerek yapõ
veya yapõ bileşenini tahrip etmesinden dolayõ karot alõnamayan deney yerlerine uygulanan test çekici
geri tepme değerleri Şekil-B.1 yardõmõyla mukavemet değerlerine dönüştürülebilirler.

16