TÜRK STANDARDI

TURKISH STANDARD

TS EN ISO 14501
Mart 2002

ICS 67.100.10
1. Baskı

SÜT VE SÜT TOZU- AFLATOKSİN M1 MUHTEVASI

TAYİNİ- İMNUNOAFİNİTİ KROMATOGRAFİ İLE
TEMİZLEME VE YÜKSEK PERFORMANSLI SIVI
KROMATOGRAFİ İLE TAYİNİ

Milk and milk powder- Determination of aflatoxin M1 content-

Clean-up by immunoaffinity chromatography and
determination by high-performance liquid chromatography

TÜRK STANDARDLARI ENSTİTÜSÜ

Necatibey Caddesi No.112 Bakanlıklar/ANKARA
− Bugünkü teknik ve uygulamaya dayanılarak hazırlanmış olan bu standardın, zamanla ortaya
çıkacak gelişme ve değişikliklere uydurulması mümkün olduğundan ilgililerin yayınları izlemelerini
ve standardın uygulanmasında karşılaştıkları aksaklıkları Enstitümüze iletmelerini rica ederiz.

− Bu standardı oluşturan Hazırlık Grubu üyesi değerli uzmanların emeklerini; tasarılar üzerinde
görüşlerini bildirmek suretiyle yardımcı olan bilim, kamu ve özel sektör kuruluşları ile kişilerin
değerli katkılarını şükranla anarız.

Kalite Sistem Belgesi

İmalât ve hizmet sektörlerinde faaliyet gösteren kuruluşların sistemlerini TS EN ISO 9000 Kalite
Standardlarına uygun olarak kurmaları durumunda TSE tarafından verilen belgedir.

Türk Standardlarına Uygunluk Markası (TSE Markası)

TSE Markası, üzerine veya ambalâjına konulduğu malların veya hizmetin ilgili Türk Standardına uygun
olduğunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya çıktığında Türk Standardları Enstitüsü’nün
garantisi altında olduğunu ifade eder.

TSEK
Kalite Uygunluk Markası (TSEK Markası)
TSEK Markası, üzerine veya ambalâjına konulduğu malların veya hizmetin henüz Türk Standardı
olmadığından ilgili milletlerarası veya diğer ülkelerin standardlarına veya Enstitü tarafından kabul
edilen teknik özelliklere uygun olduğunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya çıktığında
Türk Standardları Enstitüsü’nün garantisi altında olduğunu ifade eder.

DİKKAT!
TS işareti ve yanında yer alan sayı tek başına iken (TS 4600 gibi), mamulün Türk Standardına uygun
üretildiğine dair üreticinin beyanını ifade eder. Türk Standardları Enstitüsü tarafından herhangi bir
garanti söz konusu değildir.

Standardlar ve standardizasyon konusunda daha geniş bilgi Enstitümüzden sağlanabilir.

TÜRK STANDARDLARININ YAYIN HAKLARI SAKLIDIR.

ICS 91.100.30 TÜRK STANDARDI TS EN 1169/Nisan 2001

ÖNSÖZ
− Bu standard, CEN tarafından kabul edilen EN 1169 (1999) standardı esas alınarak, TSE İnşaat
Hazırlık Grubu’nca hazırlanmış ve TSE Teknik Kurulu’nun 12 Nisan 2001 tarihli toplantısında Türk
Standardı olarak kabul edilerek yayımına karar verilmiştir.
ICS 91.100.30 TÜRK STANDARDI TS EN 1169/Nisan 2001

İÇİNDEKİLER
1 - KAPSAM............................................................................................................... 1
2 - ATIF YAPILAN STANDARD VE/VEYA DOKÜMANLAR ..................................... 1
3 - TARIFLER VE KISALTMALAR ............................................................................ 2
3.1 - TARİFLER................................................................................................................. 2
3.1.1 - Mineral Katkı........................................................................................................................ 2
3.1.2 - Kimyasal Katkı..................................................................................................................... 2
3.1.3 - AR Cam Elyafı ( Alkalilere Dayanıklı )................................................................................. 2
3.1.4 - E Cam Elyafı ( Elektrikî ) ..................................................................................................... 2
3.1.5 - Temel Lif .............................................................................................................................. 2
3.1.6 - Cam Elyaf Takviyeli Çimento............................................................................................... 2
3.1.7 - Matriks ................................................................................................................................. 2
3.1.8 - Dağıtma İşlemi.................................................................................................................... 3
3.1.9 - Ön Karıştırma İşlemi........................................................................................................... 3
3.1.10 - Kalite Güvence El Kitabı ( KGK)........................................................................................ 3
3.1.11 - Kalite Güvence Plânı (KGP) .............................................................................................. 3
3.1.12 - Kontrol Plânı ...................................................................................................................... 3
3.2 - KISALTMALAR.......................................................................................................... 3
4 - HAMMADDENİN KONTROLU.............................................................................. 3
4.1 - GENEL ...................................................................................................................... 3
4.2 - KABUL KONTROLU.................................................................................................. 3
4.3 - HAMMADDELERİN DEPOLANMASI ........................................................................ 4
5 - KARIŞTIRMA İŞLEMİNİN KONTROLU................................................................ 4
6 - SERTLEŞMİŞ VE TAZE CTÇ’NUN KONTROLÜ ................................................. 4
EK A........................................................................................................................... 7
EK B........................................................................................................................... 8
ICS 91.100.30 TÜRK STANDARDI TS EN 1169/Nisan 2001

ÖNYAPIMLI BETON MAMULLER – CAM ELYAF TAKVİYELİ

ÇİMENTOLARIN (CTÇ) FABRİKA İMALÂT KONTROLU İÇİN GENEL
KURALLAR

1 - KAPSAM
Bu standard, fabrikada imal edilen cam elyaf takviyeli çimentoları (CTÇ) kapsar. Bu standardda cam
elyaf takviyeli çimento malzemenin imalât kontrolu ile ilgili genel kurallar verilmiştir.

Bu kurallar, Ek A’da verilen kontrol plânının ana hatlarının müşterek “imalât” kısmını meydana getirir.

Bu standard aşağıda verilen hususları kapsamaz ;

− İmalât sonrasında mamulün uygunluk kontrol işlemleri. Bu işlemler konusunda, ilgili mamul
standardlarına veya standardın mevcut olmaması durumunda ise imalâtçı ve müşteri arasında
mutabakat ile belirlenen teknik sözleşmeye başvurulmalıdır.
− İmalât işleminin tamamını kontrol etmek için kullanılacak metot ve işlemler (kalıplama, kür,
muhafaza vb.)

2 - ATIF YAPILAN STANDARD VE/VEYA DOKÜMANLAR

Bu standardda, tarih belirtilerek veya belirtilmeksizin diğer standard ve/veya dokümanlara atıf
yapılmaktadır. Bu atıflar metin içerisinde uygun yerlerde belirtilmiş ve aşağıda liste halinde verilmiştir.
Tarih belirtilen atıflarda daha sonra yapılan tadil veya revizyonlar, atıf yapan bu standardda da tadil
veya revizyon yapılması şartı ile uygulanır. Atıf yapılan standard ve/veya dokümanın tarihinin
belirtilmemesi halinde en son baskısı kullanılır.

EN, IEC, Adı 1) Adı

ISO No (İngilizce)
EN 197-1 Cement – Composition, specifications
and conformity criteria – Part 1 :
Common cement
EN 450 Fly ash for concrete – Definitions,
requirements and quality control
EN 1170-1 Precast concrete products – Test
method for glass-fibre reinforced
cement- Part 1: Measuring the
consistency of the matrix
“Slump test” method
EN 1170-2 Precast concrete products – Test
method for glass-fibre reinforced
cement- Part 2: Measuring the fibre
content in fresh GRC
“Wash out test”
EN 1170-3 Precast concrete products – Test
method for glass-fibre reinforced
cement- Part 3: Measuring the fibre
content of sprayed GRC
EN 1170-4 Precast concrete products – Test
method for glass-fibre reinforced
cement- Part 4: Measuring bending
strength-“Simplified bending
test”method
TS No
(Türkçe)
TS 19 Çimento - Portland Çimentoları
TS 20 Çimento - Yüksek Fırın Curufu
Çimentolar
TS 21 Çimento - Beyaz Portland
TS 26 Çimento - Traslı Çimento
TS EN 450 Uçucu Kül - Betonda Kullanılan -
Tarifler, Özellikler ve Kalite
Kontrol
TS EN 1170-1 Önyapımlı Beton Mamuller - Cam
Elyaf Takviyeli Çimento (CTÇ)
Deney Metodu - Bölüm 1: Matriks
Kıvamının Ölçülmesi "Slamp
deneyi" Metodu
TS EN 1170-2 Önyapımlı Beton Mamuller - Cam
Elyaf Takviyeli Çimento (CTÇ)
Deney Metodu - Bölüm 2: Taze
CTÇ'de Lif İçeriğinin Ölçülmesi
"Yıkama Deneyi"
TS EN 1170-3 Önyapımlı Beton Mamuller - Cam
Elyaf Takviyeli Çimento (CTÇ)
Deney Metodu - Bölüm 3:
Püskürtme CTÇ'nin Lif İçeriğinin
Ölçülmesi "
TS EN 1170-4 Önyapımlı Beton Mamuller - Cam
Elyaf Takviyeli Çimento (CTÇ)
Deney Metodu - Bölüm 4 :
Eğilme Dayanımı Tayini "Basit
Eğilme Deneyi" Metodu

1)
TSE NOTU : Atıf yapılan standardların TS numarası ve Türkçe adı 3. ve 4. kolonda verilmiştir.

1
ICS 91.100.30 TÜRK STANDARDI TS EN 1169/Nisan 2001

EN, IEC, Adı TS NO Adı

ISO No (İngilizce)
EN 1170-5 Precast concrete products – Test
method for glass-fibre reinforced
cement- Part 5: Measuring bending
strength-“Complete bending
test”method
EN 1170-6 Precast concrete products – Test
method for glass-fibre reinforced
cement- Part 6: Determination of the
absorbtion of water by immersion and
determination of the dry density
EN 1170-7 Precast concrete products – Test
method for glass-fibre reinforced
cement- Part 7: Measurement of
extremes of dimensional variations due
to moisture content
ENV 1170-8 Test method for glass fibre reinforced
cement – Part 8 : Cyclic weathering
type test
EN 45001 General criteria for the operation of TS EN ISO Deney
(İptal yerine testing laboratories
EN ISO /IEC
17025)
(Türkçe)
TS EN 1170-5 Önyapımlı Beton Mamuller - Cam
Elyaf Takviyeli Çimento (CTÇ)
Deney Metodu - Bölüm 5: Eğilme
Dayanımı Tayini "Tam Eğilme
Deneyi" Metodu
TS EN 1170-6 Önyapımlı Beton Mamuller - Cam
Elyaf Takviyeli Çimento (CTÇ)
Deney Metodu - Bölüm 6: Suya
Daldırma Yoluyla Su Emme ve
Kuru Yoğunluk Tayini
TS EN 1170-7 Önyapımlı Beton Mamuller - Cam
Elyaf Takviyeli Çimento (CTÇ)
Deney Metodu - Bölüm 7:
Rutubet Nedeniyle En Büyük
Boyutsal Değişimlerin Ölçülmesi
TS ENV 1170-8 Cam Elyaf Takviyeli Çimento
İçin Deney Metodu - Bölüm 8 :
Tekrarlı Hava Şartlarında
Yıpranma Tip Deneyi
ve Kalibrasyon
/IEC 17025 Lâboratuvarlarının Yeterliliği İçin
Genel Şartlar

3 - TARIFLER VE KISALTMALAR
3.1 - TARİFLER
Bu standardda aşağıda verilen tarifler geçerlidir.

3.1.1 - Mineral Katkı

Matriksin bazı özelliklerini iyileştirmek amacıyla bileşimine ilâve edilebilecek maddeler. Bu maddeler,
reaktif (silika tozu gibi) veya reaktif olmayan (inert), mineral veya organik (polimer dağılımlar gibi)
olabilir.

3.1.2 - Kimyasal Katkı

Karışım öncesinde veya karışım esnasında, çimento kütlesinin %5’inden daha az miktarda ilâve edilen
ve başlangıçtaki özelliklerde istenen değişiklikleri meydana getiren maddeler (plastikleştiriciler, hava
sürükleyici katkılar gibi)

3.1.3 - AR Cam Elyafı ( Alkalilere Dayanıklı )

Hidrolik bağlayıcının oluşturduğu alkali matriks ortamına dayanıklı cam elyafı. Bu dayanıklılık camın
özel bileşiminden kaynaklanır.

3.1.4 - E Cam Elyafı ( Elektrikî )

Genellikle organik bağlayıcılı kompozitlerde kullanılan cam elyafı. Cam bileşimi nedeniyle bu tip elyaf
alkali ihtiva eden çevreden olumsuz şekilde etkilenir.

3.1.5 - Temel Lif

Çapı 10µm ile 30µm arasında olan 100 – 200 adet iplikçiğin birleşmesinden oluşan cam lifi.

3.1.6 - Cam Elyaf Takviyeli Çimento

Cam elyaf ile takviye edilmiş hidrolik bağlayıcılı ( çimento ) matriksden meydana gelen kompozit
malzeme. Çimento ve cam elyaf birbiriyle uyumlu malzemelerdir.

3.1.7 - Matriks
Cam elyaf ile takviye edilmiş bağlayıcının, kum, su, çimento ve gerekliyse mineral katkı ve kimyasal
katkı ihtiva eden kısmı.

2
ICS 91.100.30 TÜRK STANDARDI TS EN 1169/Nisan 2001

3.1.8 - Dağıtma İşlemi

Sürekli ( kesintisiz ) cam lifinin, belirli boylarda parçalar halinde kesilerek matriksle karıştırılması. Bu
işlem, kalıp yüzeyine paralel lif tanzimi sağlanmasında kullanılacak cam elyaf takviyeli çimento için
tasarlanmıştır.

3.1.9 - Ön Karıştırma İşlemi

Kullanıma hazır cam elyaf takviyeli çimento elde etmek için, parçalara ayrılmış elyafın matriksle
karıştırılma işlemi. İşlem “dökme ve titreştirme”, kuru veya ıslak dağıtma, enjeksiyon, püskürtme vb.
şeklinde olabilir.

3.1.10 - Kalite Güvence El Kitabı ( KGK)

Kalite güvence konusunda imalâtçı tarafından alınacak genel tedbirleri tarif eden belge. Bu belge,
mevcutsa, kalite el kitabının mukaveleye esas gizli olmayan kısmıdır.

3.1.11 - Kalite Güvence Plânı (KGP)

Mamulün özelliklerine uygun şekilde , imalâtçı tarafından alınan genel tedbirleri açıklayan belge.
KGK ve KGP birleştirilebilir.

3.1.12 - Kontrol Plânı

Mamul kontrolunu sağlamak üzere kullanılan özel tedbirleri açıklayan belge.

3.2 - KISALTMALAR
CTÇ : Cam elyaf takviyeli çimento

4 - HAMMADDENİN KONTROLU
4.1 - GENEL
Hammaddeler, standardlarda verilen özelliklere veya standard mevcut olmaması durumunda,
kullanılan yerde geçerli millî şartnamelere uygun olmalıdır. Özellikle portland çimentosu EN 197-1’e ve
uçucu kül
EN 450’ye uygun olmalıdır.

Herhangi standardın mevcut olmaması halinde, hammaddeler, tedarikçi ve imalâtçı arasında karşılıklı
mutabakatla belirlenecek CTÇ bileşenlerini tarif eden teknik şartnameler kapsamında değerlendirilir.

E cam elyafının portland çimentosu ile birlikte kullanımı, performans ve zamana bağlı performans
değişimi ENV 1170-8'e göre belirlenmiş modifiye çimento matriksinde kullanılmayacaksa önerilmez.

Not 1 - Cam elyafının Portland çimentosu alkalilerine karşı dayanıklılığını tahmin etmek üzere, GRCA
yayınlarından n° S 0104/0184 ve n° S 0105/0286 ya başvurulması tavsiye edilir. Bu kaynaklarda
“Çimentodaki Lif – S.I.C Deneyi” tarif edilmiş ve hidrolik bağlayıcı matriksiyle birlikte kullanılacak cam
elyafın özellikleri verilmiştir.

Not 2 - Cam elyafı ; parçalara ayrılmış lifler, sürekli rulo/lifler, ağlar ve keçeler şekillerinde kullanılır.

4.2 - KABUL KONTROLU

Her teslimat partisi, tedarikçi tarafından etiketlenmeli ve özellikle aşağıda verilenleri ihtiva eden
teslimat belgesi ile birlikte verilmelidir :

Kum için : Tane büyüklüğü dağılımının belirlenmiş sınırlar içerisinde olduğu, temizlik durumu, su
muhtevası ve kimyasal analizi.

Polimerler için : Polimer sınıfı, kuru özü ( hammaddesi ) ve son kullanım tarihi,

Çimentolar için : Çimento tipi ve dayanım sınıfı,

Cam elyafı için : Cam kalitesi ( AR gibi ), iplikçiklerin çapı, lifin tarifi ve kızdırma kaybı.

CTÇ imalâtçısının her teslim partisinden Çizelge 1’e göre şahit numune alması tavsiye edilir.

3
ICS 91.100.30 TÜRK STANDARDI TS EN 1169/Nisan 2001

Not - Şüpheli durumlarda, kabul kontrolları ( tamamen veya kısmen ) imalâtçı tarafından yapılmalıdır.

ÇİZELGE 1 - Her teslim partisinden alınacak şahit numuneler

Yaklaşık kütle Şahit numunenin

Malzeme (kg) muhafaza süresi
(ay)
Cam Elyafı 0,5 6
Çimento 5 1
Kum 5 1
Mineral katkılar Polimerler 1 6
Metakaolin, silika tozları ve diğer dolgular 1 6
Kimyasal katkılar 0,5 6
Su - -

4.3 - HAMMADDELERİN DEPOLANMASI

Bütün hammaddeler, birbiriyle karışmayacak şekilde ve bozulmaya veya kirlenmeye karşı korunarak,
kapalı yerde muhafaza edilmelidir. Mamul kalitesinin korunması için bazı malzemelerin, tedarikçinin
yazılı tâlimatında belirtildiği gibi don etkisinden korunması gereklidir.

Stokların rotasyonu, en eski stoğun daima ilk önce kullanılması sağlanacak şekilde yapılmalıdır.

5 - KARIŞTIRMA İŞLEMİNİN KONTROLU

Genel durumda, aşağıda verilen toleransları sağlayabilecek ekipman kullanılmalıdır :
Mineral katkılar, çimento, su ve agregalar için : Gerekli miktarın ± % 2’si,
Kimyasal katkılar için : Gerekli miktarın ± % 3’ü,

Uygunluk tahkiki aşağıda verilen şekilde yürtülür :

Ayar yetkisine sahip kuruluş tarafından EN 45001'e uygun olarak yılda bir kez,
CTÇ imalâtçısı tarafından, belirli aralıklarla.

Kontrol sıklığı, ekipman doğruluğundaki sapma tehlikesine bağlı olarak kalite güvence plânında
belirlenmelidir.

6 - SERTLEŞMİŞ VE TAZE CTÇ’NUN KONTROLÜ

Çizelge 2, Çizelge 3, Çizelge 4’de verilen sıklıkları, işlenecek mamul tipine göre ayarlanacak kontrol
deneyleri özetlenmiştir.

İmalâtçı, uygulanan kontrol sıklığının, imalât işlemi kontrolu ve tamamlanmış mamul özelliklerinin
kontrolünde yeterli olduğunu göstermelidir. Bu kontrol sıklıkları, Çizelge 2, Çizelge 3, Çizelge 4’de
verilenden daha az olmamalıdır.

ÇİZELGE 2 - Taze haldeki CTÇ’nun kontrol deneyleri özet listesi : Ön karışım işlemi

Deney Sıklık Göstergesi Özellikler Deney sonuçlarının sınır

değerler dışında olması
durumunda düzeltme işlemi
EN 1170-1’e göre Matriks formulünü İmalât devresine göre Formül yeniden ayarlanır
matriks ayarlamak için belirlenen en uygun değer. (örneğin ; su muhtevasının
kıvamı başlangıçta, daha Benimsenen değişim düzeltilmesi gibi )
sonra her karıştırıcıda aralığı değeri genellikle
günde bir kez kabul edilir: 1 devre, 20
mm gibi.
Taze CTÇ'nun Tartı cihazının her Sapma ≤ % 1 İşlemde düzeltme yapılır
EN 1170-2’ye göre ayarlanması için
lif oranı haftada bir.

4
ICS 91.100.30 TÜRK STANDARDI TS EN 1169/Nisan 2001

ÇİZELGE 3 - Taze haldeki CTÇ’nun kontrol deneyleri özet listesi : Dağıtma işlemi

Deney Sıklık Göstergesi Özellikler Deney sonuçlarının sınır

değerler dışında olması
durumunda düzeltme
işlemi
EN 1170- Matriks formulünü ayarlamak için İmalât devresine göre Formül yeniden ayarlanır
1’e göre başlangıçta, daha sonra her belirlenen en uygun değer. (örneğin su muhtevasının
matriks karıştırıcıda günde bir kez Benimsenen değişim düzeltilmesi gibi )
kıvamı aralığı değeri genellikle
kabul edilir :
1 devre, 20 mm gibi.
EN 1170- Her pompa için : Günde en az bir İmalât devresine göre İşlemde düzeltme
3’e uygun defa ve imalâtta, lif verilme hızının belirlenen uygun değer. yapılır
olarak uygunluğu hakkında şüphe oluş- Değerin kabul edilebilir
hızların turabilecek her aksaklıktan sonra değişim aralığı genellikle :
doğrudan ± %2’ dir.
tahkiki Kontrol sıklığı, hava basıncı
ayarında değişme olmaksızın, lif
muhtevasının kabul edilebilir
sınırlar içerisinde düzenli (bir
aydan daha fazla dönemde) olması
durumunda haftada ikiye
düşürülebilir.
Taze Her dağıtıcı makine için haftada Sapma ≤ % 1,5 İşlemde düzeltme yapılır
CTÇ'nun bir.
EN 1170-
2’ye göre
lif oranı

5
ICS 91.100.30 TÜRK STANDARDI TS EN 1169/Nisan 2001

ÇİZELGE 4 - Sertleşmiş CTÇ’nun kontrol deneyleri özet listesi

Deney Sıklık göstergesi Özellikler Deney sonuçlarının sınır

değerler dışında olması
durumunda düzeltme işlemi
İmalâtçı veya yetkili Mamulün
lâboratuvar tarafından CTÇ formulünü ayarlamak son
EN 1170-5’e uygun olarak için başlangıçta, daha sonra kullanımına
yapılacak “Tam Eğilme yılda iki defa. göre
Deneyi” metoduyla eğilme belirlenmiş EN 1170-4 : 1997 EK A' ya
dayanımı tayini Formulün her değişiminde. gerekli değer bakılmalıdır.
İmalâtçı tarafından Her 10 ton CTÇ’da ve
EN 1170-4’e uygun olarak haftada en az 1 defa
yapılacak “Basitleştirilmiş
Eğilme Deneyi” metoduyla
eğilme dayanımı tayini
EN 1170-61)’ya uygun Formulü ayarlamak için - Formül yeniden ayarlanır
olarak suya daldırma başlangıçta, daha sonra ( Örneğin ; su /çimento
yoluyla su emme ve kuru her 10 ton CTÇ’da ve oranının azaltılması gibi ).
birim hacim kütlesi haftada en az 1 defa
- Sıkıştırma iyileştirilir.
İmalâtçı veya yetkili Formül değiştirilir ( Örneğin
lâboratuvar tarafından ;
EN 1170-71)’ye uygun Kum/çimento oranının
olarak yapılacak su Yeni CTÇ formulünü arttırılması gibi )
muhtevasındaki değişime ayarlamak için başlangıçta.
göre aşırı boyut Parametrelerin (CTÇ
değişimlerinin tayini formülü, kür, kısa teslim
ENV 1170-82)’ya uygun süresi) değişimi dışında - -
olarak yetkili lâboratuvar deney sıklığı belirtilmemiştir.
tarafından yapılacak
tekrarlı yaşlandırma tip
deneyi
1) Bu iki deney birbirlerini tamamlayıcı niteliktedir ve mamulun kullanımına bağlı olarak sonuçlar önem
kazanır.
2) İklim etkilerine karşı tekrarlı dayanıklılık deneyi ( tekrarlı yaşlandırma deneyi ), özel CTÇ formülü
için mekanik özelliklerin zamana bağlı olarak değişimi üzerinde su ve sıcaklık gibi çevrel etkilerinin,
tesirinin tanımlanmasını sağlar.
ENV 1170-8’in ön standarddan standard şekline dönüşerek son şeklini almasına kadar mevcut millî
standardların kullanımına da paralel olarak devam edilebilir. Ön standardın standard şekline dönüşme
kararında, CEN/TC 229 öncülüğünde 1994-1995 yıllarında yapılan Avrupa deney kampanyası
sonuçları esas alınacaktır.

6
ICS 91.100.30 TÜRK STANDARDI TS EN 1169/Nisan 2001

EK A
KALİTE GÜVENCESİNİN SAĞLANMASI İÇİN EL KİTABI
Fabrika imalât kontrolu, piyasaya sürülecek mamulün, siparişte belirlenen teknik özelliklere
uygunluğunu sağlamak üzere sürekli tahkikleri ve devamlı organizasyonu kapsar. Teknik özellikler,
mamul standardları veya standardın mevcut olmaması durumunda imalâtçı ve kullanıcı (müşteri)
arasında karşılıklı mutabakatla belirlenenecek teknik şartnamelerde belirtilir.
Mamul kontrol plânı aşağıda verilen maddeleri ihtiva eden doküman şeklinde hazırlanmalıdır :
a) Tasarım
- İmalâtçı, mamulun kullanımında ve özelliklerinde geçerli olacak tasarım özellikleri ve kriterlerinin
nasıl belirlendiği, kontrol edildiği ve yenilendiğini açık olarak tarif etmelidir.
- İmalâtçı, tasarım şartlarının imalât bölümleri veya fabrika haricindeki taşerona iletimini sağlayıcı
işlemleri tarif etmelidir.
b) İmalât
- Hammaddeler: İmalâtçı, kullanacağı hammaddeler ve uygulayacağı işlemlerin uygunluğu için kabul
kriterlerini de tarif etmelidir,
- İmalât İşlemi: İmalât işleminin ilgili özellikleri, muayene, kontrol ve deneylerin sıklığı, gerekli
kriterlerle birlikte verilerek tarif edilmelidir. Kontrol değerleri veya kriterlerinin elde edilemediği
durumlarda alınacak tedbirler belirlenmelidir. Ölçü ve tartı cihazları ayarlanmalıdır.
c) Tamamlanmış mamul
- İmalâtı tamamlanmış mamul üzerinde deneyler: İmalât kontrol sisteminin, imalâtı tamamlanmış
mamuller üzerinde deneyleri de ihtiva etmesi durumunda, elde edilen deney sonuçları ile birlikte
numune boyutları ve numune alma sıklığı, mamul kontrolunun beyan edilen şartlara uygun
yapıldığını göstermek üzere kaydedilmelidir.
- Alternatif deneyler : Referans deneyler yerine alternatif deneylerin kullanılması durumunda, alternatif
deney işlemleri ve bu deneyin referans deneyle olan korelasyonu kaydedilmelidir,
- Cihaz : Deney cihazları ayarlanmalıdır,
- Sonuçların değerlendirilmesi : Mümkün ve uygulanabilir olması halinde, muayene, kontrol ve deney
sonuçları, mamulun tüm kriterlere ve beyan edilen özelliklere uygunluğunu belirlemek üzere
istatistikî olarak değerlendirilir.
d) Kayıtlar
Muayene, kontrol ve deney sonuçlarına ait detaylarla birlikte tarihler de kaydedilmelidir. İmalâtı
tamamlanmış mamullere ait sonuçlar en az 10 yıl süreyle muhafaza edilmelidir.
e) İzlenebilirlik
Hammadde, mamulun imalât işlemi ve depolanmasıyla ilgili izlenebilirlik sistemleri ve tasarımların
kontrolu tarif edilmelidir.
f) Uygunsuz hammadde ve mamuller için düzeltme işlemleri
Belirlenmiş özelliklere uygunsuzluk durumunda alınacak acil tedbirlerin belirlenmesi ve kaydedilmesi
gerekir.
Bu tedbirler ; kılavuz, kusurun düzeltilmesi ve tamamlanması, gerekliyse başka kusurlara yol açmasını
engellemek üzere, kusurlu hammaddenin veya mamulun ayrılması ve bunların tamamen
uzaklaştırılacağının veya tekrar tanımlanacağının belirlenmesi gibi gerekli adımları ihtiva eder.
g) Personel
İmalâtçı, kontrol işlemlerinde görevlendirilen personelin uygun şekilde eğitildiğini garanti etmelidir. İş
tanımı yapılmalı ve teknisyenlerin sorumluluk alanları belirlenmelidir.
h) Yönetim
Yukarıda verilen şartların garanti altına alınması için uygulanan yönetim sistemi tanımlanmalıdır.
İmalâtçı tarafından uygulanan EN ISO 9001* veya EN ISO 9002*’ye uygun kalite sistemi ile bu ekte
verilen şartların yerine getirildiği varsayılır.

* TSE NOTU : EN ISO 9001 ( TS EN ISO 9001 ), EN ISO 9002 ( TS EN ISO 9002) (EN ISO 9002
iptal edilmiş olup yerine EN ISO 9001 geçmiştir).

7
ICS 91.100.30 TÜRK STANDARDI TS EN 1169/Nisan 2001

EK B
( Bilgi İçin )

Kaynaklar

EN ISO 9001 Quality system – Model for quality assurance in design, devolopment,
production, installation and servicing

EN ISO 9002 Quality system – Model for quality assurance in pruduction and installation

GRCA S 0104/0184 Method of test for strength retention of glass-fibre in cements and mortars-
January 1984

GRCA S 0105/0286 Specification for alkali resistant glass-fibre rovings and chopped strands for
reinforcement of cements and concretes – February 1986