You are on page 1of 12

TÜRK STANDARDI

TS EN 933-3
Nisan 2012
TS 9582 EN 933-3:1999’un yerine

ICS 91.100.15

Agregaların geometrik özellikleri için deneyler - Bölüm 3: Tane


şekli tayini - Yassılık endeksi

Tests for geometrical properties of Aggregates - Part 3: Determination of particle


shape - Flakiness index

Essais pour déterminer les caractéristiques Prüfverfahren für geometrische Eigenschaften


géométriques des granulats - Partie 3: von Gesteinskörnungen - Teil 3: Bestimmung
Détermination de la forme des granulats - der Kornform - Plattigkeitskennzahl
Coefficient d'aplatissement

TÜRK STANDARDLARI ENSTİTÜSÜ


Necatibey Caddesi No.112 Bakanlıklar/ANKARA

TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
SABAHAT YÜKSEL'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 02.12.2020
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.100.15 TÜRK STANDARDI TS EN 933-3:2012-04
EN 933-3:2012

Milli Ön söz
- Bu standard; kaynağı EN 933-3:2012 standardı olan TS EN 933-3:2012 Türk standardının, Maden İhtisas
Kurulu’na bağlı TK17 Maden Teknik Komitesi marifetiyle hazırlanan Türkçe tercümesidir.

- Bu standard, yayınlandığında, TS 9582 EN 933-3:1999’un yerini alır.

- CEN resmi dillerinde yayınlanan diğer standard metinleri ile aynı haklara sahiptir.

- Bu standardda kullanılan bazı kelime ve/veya ifadeler patent haklarına konu olabilir. Böyle bir patent
hakkının belirlenmesi durumunda TSE sorumlu tutulamaz.

- Bu standardda atıf yapılan standardların milli karşılıkları aşağıda verilmiştir:

EN, ISO, IEC Adı TS No Adı


vb. No (İngilizce) (Türkçe)
EN 932-2 Tests for general properties of TS EN 932-2 Agregaların genel özellikleri için
aggregates - Part 2: Methods for deneyler - Bölüm 2: Laboratuvar
reducing laboratory samples numunelerin azaltılması metodu
EN 932-5 Tests for general properties of TS EN 932-5 Agregaların genel özellikleri için
aggregates - Part 5: Common deneyler - Bölüm 5: Genel cihazlar
equipment and calibration ve kalibrasyon
EN 933-1 Tests for geometrical properties of TS EN 933-1 Agregaların geometrik özellikleri
aggregates - Part 1: Determination için deneyler - Bölüm 1: Tane
of particle size distribution - Sieving büyüklüğü dağılımı tayini - Eleme
method metodu
EN 933-2 Tests for geometrical properties of TS EN 933-2 Agregaların geometrik özellikleri
aggregates - Part 2: Determination için deneyler - Bölüm 2: Tane
of particle size distribution - Test boyutu dağılım tayini - Deney
sieves, nominal size of apertures elekleri, elek göz açıklıklarını anma
büyüklükleri

TS EN 933-3:2012 standardı, EN 933-3:2012 standardı ile birebir aynı olup, Avrupa Standardizasyon Komitesi’nin (CEN, Avenue Marnix 17
B-1000 Brussels) izniyle basılmıştır.

Avrupa Standardlarının herhangi bir şekilde ve herhangi bir yolla tüm kullanım hakları Avrupa Standardizasyon Komitesi (CEN/CENELEC) ve
üye ülkelerine aittir. TSE kanalıyla CEN/CENELEC’ten yazılı izin alınmaksızın çoğaltılamaz.

TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
SABAHAT YÜKSEL'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 02.12.2020
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
AVRUPA STANDARDI
EUROPEAN STANDARD
NORME EUROPÉENNE
EUROPÄISCHE NORM
TS EN 933-3:2012-04
EN 933-3:2012
ICS 91.100.15

Agregaların geometrik özellikleri için deneyler - Bölüm 3: Tane şekli


tayini - Yassılık endeksi

Tests for geometrical properties of aggregates - Part 3: Determination of particle shape -


Flakiness index

Essais pour déterminer les caractéristiques Prüfverfahren für geometrische Eigenschaften von
géométriques des granulats - Partie 3: Gesteinskörnungen - Teil 3: Bestimmung der
Détermination de la forme des granulats - Kornform - Plattigkeitskennzahl
Coefficient d'aplatissement

Bu Avrupa standardı CEN tarafından 29 Ekim 2011 tarihinde onaylanmıştır.

CEN üyeleri, bu Avrupa Standardına hiçbir değişiklik yapmaksızın ulusal standard statüsü veren koşulları
öngören CEN/CENELEC İç Yönetmeliklerine uymak zorundadırlar. Bu tür ulusal standardlarla ilgili güncel
listeler ve bibliyografik atıflar, CEN-CENELEC Yönetim Merkezi’ne veya herhangi bir CEN üyesine başvurarak
elde edilebilir.

Bu Avrupa Standardı, üç resmi dilde (İngilizce, Fransızca, Almanca) yayınlanmıştır. Başka herhangi bir dile
tercümesi, CEN üyesinin sorumluluğundadır ve resmi sürümleri ile aynı statüde olduğu CEN-CENELEC
Yönetim Merkezi’ne bildirilir.

CEN üyeleri sırasıyla, Almanya, Avusturya, Belçika, Birleşik Krallık, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Danimarka,
Estonya, Finlandiya, Fransa, Hırvatistan, Hollanda, İrlanda, İspanya, İsveç, İsviçre, İtalya, İzlanda, Letonya,
Litvanya, Lüksemburg, Kıbrıs (Güney Kıbrıs Rum Yönetimi), Macaristan, Malta, Norveç, Polonya, Portekiz,
Romanya, Slovakya, Slovenya Türkiye ve Yunanistan’ın milli standard kuruluşlarıdır.

AVRUPA STANDARDİZASYON KOMİTESİ


EUROPEAN COMMITTEE FOR STANDARDIZATION
COMITÉ EUROPÉEN DE NORMALISATION
EUROPÄISCHES KOMITEE FÜR NORMUNG
Yönetim Merkezi: Avenue Marnix 17, B-1000 Brussels

© 2012 CEN Dünya genelinde herhangi bir şekilde ve herhangi bir yolla tüm kullanım
hakları CEN ulusal Üyelerine aittir.
Ref. No. EN 933-3:2012: E

TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
SABAHAT YÜKSEL'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 02.12.2020
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.100.15 TS EN 933-3:2012-04
EN 933-3:2012

İçindekiler
Sayfa

Ön söz ............................................................................................................................................................... 3
1 Kapsam ................................................................................................................................................. 4
2 Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar........................................................................................ 4
3 Terimler ve tarifler ............................................................................................................................... 4
4 Prensip .................................................................................................................................................. 4
5 Cihaz ve malzemeler ............................................................................................................................ 5
6 Deney numunesi kısımlarının hazırlanması ...................................................................................... 7
7 İşlem ...................................................................................................................................................... 7
7.1 Deney elekleriyle eleme ...................................................................................................................... 7
7.2 Çubuklu eleklerle eleme ...................................................................................................................... 7
8 Hesaplama ve sonuçların gösterilmesi ............................................................................................. 7
9 Deney raporu ........................................................................................................................................ 8
9.1 Zorunlu bilgiler ..................................................................................................................................... 8
9.2 Zorunlu olmayan (isteğe bağlı) bilgiler .............................................................................................. 8
Ek A - ((Bilgi için) - Deney veri çizelgesi örneği ........................................................................................... 9
Ek B - (Bilgi için) - Kesinlik ........................................................................................................................... 10

2
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
SABAHAT YÜKSEL'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 02.12.2020
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.100.15 TS EN 933-3:2012-04
EN 933-3:2012

Ön söz
Bu doküman (EN933-3:2012), sekretaryası BSI tarafından yürütülen CEN/TC 154 "Aggregates - Agregalar"
Teknik Komitesi tarafından hazırlanmıştır.

Bu standarda en geç Temmuz 2012 tarihine kadar aynı metni yayınlayarak ya da onay duyurusu yayınlayarak
ulusal standard statüsü verilmeli ve çelişen ulusal standardlar en geç Temmuz 2012 tarihine kadar yürürlükten
kaldırılmalıdır.

Bu standardın bazı kısımlarının patent haklarına konu olabileceği unutulmamalıdır. CEN (ve/veya CENELEC),
bu tür patent haklarının bir kısmının veya tamamının belirlenmesinden sorumlu tutulmamalıdır.

Bu standard, EN 933-3:1997 standardının yerini alır.

Bir önceki baskıya, aşağıdaki değişiklikler yapılmıştır:

a) CEN Teknik Şartnamesi, Avrupa Standardı olarak kabul edilmiştir.

b) Standard, redaksiyonel olarak tadil edilmiştir.

Bu standard, agregaların geometrik özellikleri ile ilgili deneyler serisinin bir bölümünü oluşturur. Diğer özellikler
ile ilgili deney yöntemleri, aşağıdaki standardların kapsamındadır:

EN 932, Agregaların genel özellikleri için deneyler;

EN 1097, Agregaların mekanik ve fiziksel özellikleri için deneyler;

EN 1367, Agregaların ısıl ve bozunma özellikleri için deneyler;

EN 1744, Agregaların kimyasal özellikleri için deneyler;

EN 13179, Bitümlü karışımlarda dolgu malzemesi olarak kullanılan agregalar için deneyler.

EN 933 “Agregaların geometrik özellikleri için deneyler” standardı, aşağıdaki bölümlerden oluşur:

- Bölüm 1: Tane büyüklüğü dağılımı tayini - Eleme metodu;


- Bölüm 2: Tane büyüklüğü dağılımı tayini - Deney elekleri, elek göz açıklıklarını anma büyüklükleri;
- Bölüm 3: Tane şekli tayini - Yassılık endeksi;
- Bölüm 4: Tane şeklinin tayini - Şekil indisi;
- Bölüm 5: İri agregalarda ezilmiş ve kırılmış yüzeylerin yüzdesinin tayini;
- Bölüm 6: Yüzey özelliklerinin değerlendirilmesi - Agregaların akış katsayısı
- Bölüm 7: İri agregalarda kavkı içeriğinin tayini - Kavkı yüzdesi
- Bölüm 8: İnce tanelerin tayini - Kum eş değeri tayini
- Bölüm 9: İnce malzeme tayini - Metilen mavisi deneyi
- Bölüm 10: İnce malzeme tayini - İnce dolgu malzemelerinin tane büyüklüğüne göre sınıflandırılması (hava
jetiyle eleme)
- Bölüm 11: Geri kazanılmış iri agrega bileşenleri için sınıflandırma deneyleri

CEN/CENELEC İç Yönetmeliklerine göre, bu Avrupa Standardının ulusal standard olarak uygulamaya


alınmasından sorumlu ulusal standard kuruluşlarının ülkeleri sırasıyla Almanya, Avusturya, Belçika, Birleşik
Krallık, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Estonya, Finlandiya, Fransa, Hırvatistan, Hollanda, İrlanda,
İspanya, İsveç, İsviçre, İtalya, İzlanda, Letonya, Litvanya, Lüksemburg, Kıbrıs (Güney Kıbrıs Rum Yönetimi),
Macaristan, Malta, Norveç, Polonya, Portekiz, Romanya, Slovakya, Slovenya, Türkiye ve Yunanistan’dır.

3
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
SABAHAT YÜKSEL'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 02.12.2020
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.100.15 TS EN 933-3:2012-04
EN 933-3:2012

1 Kapsam
Bu standard, tip deneyi için ve ihtilaf durumunda agregaların yassılık endeksinin tayini için kullanılan referans
yöntemi kapsar. Diğer amaçlar için, bilhassa üretim kontrolü için, referans yöntem ile uygun bir çalışma ilişkisi
kurulması şartıyla diğer yöntemler de kullanılabilir.

Bu standard; doğal, üretilmiş veya geri dönüştürülmüş agregalara uygulanır.

Bu standardda belirtilen deney işlemi, 4 mm’den küçük ve 100 mm’den büyük tane büyüklüklerine uygulanmaz.

2 Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar


Bu standardda, aşağıdaki dokümanlara tamamen veya kısmen zorunlu atıf yapılmıştır ve bu atıflar bu
dokümanın uygulanması için kaçınılmazdır. Tarih belirtilen atıflarda, belirtilmiş olan baskı geçerlidir. Tarih
belirtilmemiş atıflarda, atıf yapılan dokümanın en son baskısı (tadiller dâhil) kullanılır.

EN 932-2, Tests for general properties of aggregates - Part 2: Methods for reducing laboratory samples
(Agregaların genel özellikleri için deneyler - Bölüm 2: Laboratuvar numunelerin azaltılması metodu)

EN 932-5, Tests for general properties of aggregates - Part 5: Common equipment and calibration (Agregaların
genel özellikleri için deneyler - Bölüm 5: Genel cihazlar ve kalibrasyon)

EN 933-1, Tests for geometrical properties of aggregates - Part 1: Determination of particle size distribution -
Sieving method (Agregaların geometrik özellikleri için deneyler - Bölüm 1: Tane büyüklüğü dağılımı tayini -
Eleme metodu)

EN 933-2, Tests for geometrical properties of aggregates - Part 2: Determination of particle size distribution -
Test sieves, nominal size of apertures (Agregaların geometrik özellikleri için deneyler - Bölüm 2: Tane boyutu
dağılım tayini - Deney elekleri, elek göz açıklıklarını anma büyüklükleri)

3 Terimler ve tarifler
Bu standardın amaçları bakımından, aşağıdaki terimler ve tarifler uygulanır.

3.1 Sabit kütle


En az 1 saatlik ara ile yapılan birbirini izleyen tartımlarla tayin edilen ve %0,1'den daha büyük farklılık
göstermeyen kütle.

Not - Sabit kütle, birçok durumda, belirtilen bir etüvde (Madde 5.4) (110  5)C'ta, önceden tayin edilmiş bir
süre ile deney numunesi kısmının kurutulmasından sonra elde edilebilir. Deney laboratuvarları,
kullanılan etüvün kurutma kapasitesine bağlı olarak, belirli tip ve tane büyüklüğündeki numuneler için
sabit kütlenin elde edilmesine yönelik süreyi belirleyebilir.

3.2 Laboratuvar numunesi


Laboratuvar deneylerinde kullanılan numune.

3.3 Tane büyüklüğü aralığı (fraksiyonu) (di/Di)


İki eleğin büyüğünden (Di) geçen ve küçüğünde (di) tutulan bir agreganın tane büyüklüğü aralığı.

Not - di için alt sınır, sıfır olabilir.

3.4 Deney numunesi kısmı


Tamamı tek bir deneyde kullanılan numune.

4 Prensip
Deney, iki eleme işlemi içerir. Önce, deney elekleri kullanılarak, numune Çizelge 1’de verilen çeşitli tane
büyüklüğü aralıklarına (di/Di) ayrılır. Daha sonra, tane büyüklüğü aralıklarının (di/Di) her biri, genişliği Di/2 olan
paralel aralıklara sahip olan çubuklu elekler kullanılarak elenir.

Toplam yassılık endeksi, çubuklu eleklerden geçen tanelerin toplam kütlesi olarak hesaplanır ve deneye tabi
tutulmuş tanelerin toplam kuru kütlesinin yüzdesi olarak ifade edilir.

4
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
SABAHAT YÜKSEL'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 02.12.2020
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.100.15 TS EN 933-3:2012-04
EN 933-3:2012

İstendiğinde, her bir tane büyüklüğü aralığının (di/Di) yassılık endeksi, uygun çubuklu elekten geçen tanelerin
kütlesi olarak hesaplanır ve bu tane büyüklüğü aralığının kütlece yüzdesi olarak ifade edilir.

5 Cihaz ve malzemeler
Bütün cihazlar, EN 932-5'te verilen genel şartlara uygun olmalıdır.

5.1 Deney elekleri, kare göz açıklıklı, EN 933-2’ye uygun ve izlenen göz açıklıklarına sahip: 100 mm;
80 mm; 63 mm; 50 mm; 40 mm; 31,5 mm; 25 mm; 20 mm; 16 mm; 12,5 mm; 10 mm; 8 mm, 6,3 mm; 5 mm ve
4 mm.

5.2 Çubuklu elekler, Çizelge 1’deki özellikleri sağlayan, paralel silindirik çubuklar içeren. Aralık
genişliğindeki toleranslar, her bir aralığın uzunluğunun tamamına uygulanmalıdır. Çubuklu eleğin bir örneği
Şekil 1’de gösterilmiştir.

Çizelge 1 - Çubuklu elekler

Tane büyüklüğü aralığı (di/Di) Çubuklu elekte aralık genişliği


mm mm
80/100 50 ± 0,5
63/80 40 ± 0,5
50/63 31,5 ± 0,5
40/50 25 ± 0,4
31,5/40 20 ± 0,4
25/31,5 16 ± 0,4
20/25 12,5 ± 0,4
16/20 10 ± 0,2
12,5/16 8 ± 0,2
10/12,5 6,3 ± 0,2
8/10 5 ± 0,2
6,3/8 4 ± 0,15
5/6,3 3,15 ± 0,15
4/5 2,5 ± 0,15

5
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
SABAHAT YÜKSEL'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 02.12.2020
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.100.15 TS EN 933-3:2012-04
EN 933-3:2012

Açıklama
1 Metal çerçeve (dış kısmın ahşap çerçeve olması isteğe bağlıdır)
2 Çizelge 1’de belirtilen aralık genişliği
3 Silindirik çelik çubuklar (aralığın genişliğine bağlı olarak 5 mm - 15 mm genel çap aralığı)
L = 250 mm - 300 mm
H = 75 mm
h = 55 mm - 65 mm

Not - Çubuklu eleklerin bütün aralıkları için L sabittir; son aralığın genişliği anma değerine eşit olamaz. Bütün
durumlarda, bu genişlik, anma değerinden küçük olmalıdır.

Şekil 1 - Bir çubuklu elek örneği

6
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
SABAHAT YÜKSEL'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 02.12.2020
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.100.15 TS EN 933-3:2012-04
EN 933-3:2012

5.3 Tartı veya terazi, deney numunesi kısmı kütlesinin %0,1’i doğrulukla tartabilen.

5.4 Hava dolaşımlı etüv, (110  5)C’luk bir sıcaklığı muhafaza etmek için termostat kontrollü veya
tane büyüklüğünde herhangi bir bozulmaya sebep olmadan agregaları kurutmak için başka uygun bir cihaz.

6 Deney numunesi kısımlarının hazırlanması


Laboratuvar numunesi, EN 932-2’ye uygun olarak azaltılmalıdır.

Deney numunesi kısmının kütlesi, EN 933-1’de belirtildiği gibi olmalıdır.

Deney numunesi kısmı, (110 ± 5)°C’ta sabit kütleye ulaşılıncaya kadar kurutulur. Soğumaya bırakılır, tartılır ve
kütle M0 olarak kaydedilir.

7 İşlem
7.1 Deney elekleriyle eleme
Madde 5.1’de verilen uygun aralıkta elekler kullanılarak, EN 933-1’de belirtildiği gibi deney numunesi kısmı
elenir.

4 mm'lik elekten geçen ve 100 mm'lik elekte tutulan bütün taneler tartılır ve işlem dışı bırakılır.

Her bir tane büyüklüğü aralığındaki (di/Di) bütün taneler tartılır ve ayrı olarak muhafaza edilir.

7.2 Çubuklu eleklerle eleme


Madde 7.1’den elde edilen her bir tane büyüklüğü aralığı (di/Di), Çizelge 1’de verilen uygun çubuklu elek ile
elenir. Bu eleme işlemi elle veya mekanik olarak gerçekleştirilebilir ve bu işlem mutlak ayrılmayı sağlamalıdır.

8 Hesaplama ve sonuçların gösterilmesi


Sonuçlar, deney veri çizelgelerine (bk. Ek A’daki örnek) kaydedilmelidir. Tane büyüklüğü aralıklarının (di/Di)
kütleleri toplamı hesaplanır ve M1 olarak kaydedilir.

Aralık genişliği Di/2 olan uygun çubuklu elekten geçen, tane büyüklüğü aralıklarının (di/Di) her birinde yer alan
tanelerin kütlelerinin toplamı hesaplanır ve M2 olarak kaydedilir.

Toplam yassılık endeksi (FI), aşağıdaki eşitlikten hesaplanır:

𝐹𝐼 = (𝑀2 ⁄𝑀1 )𝑥100 (1)

Burada;
M1 Her bir tane büyüklüğü aralığındaki (di/Di) tanelerin kütleleri toplamı (g),
M2 Aralık genişliği Di/2 olan uygun çubuklu elekten geçen, her bir tane büyüklüğü aralığında yer alan tanelerin
kütlelerinin toplamı (g)
dır.

Toplam yassılık endeksi (FI), en yakın tam sayıya yuvarlanarak kaydedilmelidir.

İstenmesi durumunda, her bir tane büyüklüğü aralığı için yassılık endeksi (FIi), aşağıdaki eşitlikten hesaplanır:

𝐹𝐼𝑖 = (𝑚𝑖 ⁄𝑅𝑖 )𝑥100 (2)

Burada;
Ri Her bir tane büyüklüğü aralığının (di/Di) kütlesi (g),
mi Aralık genişliği Di/2 olan uygun çubuklu elekten geçen, her bir tane büyüklüğü aralığındaki (di/Di)
malzemenin kütlesi (g)
dir.

Ri kütlelerinin toplamı ile işlem dışı bırakılan tanelerin ve deneye tabi tutulmayan tane büyüklüğü aralıklarının
kütlelerinin toplamı (bk. Madde 7.1) ile M0 kütlesi (bk. Madde 6) arasındaki fark, %1'den fazla ise, başka bir
deney numunesi kısmı kullanılarak deney tekrarlanmalıdır.
7
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
SABAHAT YÜKSEL'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 02.12.2020
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.100.15 TS EN 933-3:2012-04
EN 933-3:2012

9 Deney raporu
9.1 Zorunlu bilgiler
Deney raporu, aşağıdaki bilgileri içermelidir:

a) Bu standarda atıf,
b) Numunenin tanıtımı,
c) Laboratuvarın tanıtımı,
d) Deney numunesi kısmının kütlesi,
e) En yakın tam sayıya yuvarlanmış olarak toplam yassılık endeksi (FI),
f) Numuneyi teslim alma tarihi.

9.2 Zorunlu olmayan (isteğe bağlı) bilgiler


Deney raporu, aşağıdaki bilgileri içerebilir:

a) Numune kaynağının adı ve konumu,


b) Malzemenin ve numune alma işleminin tanımlanması,
c) Her bir tane büyüklüğü aralığının en yakın tam sayıya yuvarlanmış olarak yassılık endeksi (FIi),
d) Numune alam sertifikası,
e) Deney tarihi.

8
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
SABAHAT YÜKSEL'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 02.12.2020
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.100.15 TS EN 933-3:2012-04
EN 933-3:2012

Ek A
(Bilgi için)
Deney veri çizelgesi örneği

Yassılık Endeksi Laboratuvar:


TS EN 933-3
Numunenin tanıtımı: Teslim alma tarihi:
Deneyi yapan:
Deney numunesi kısmının kütlesi M0 = g 100 mm’lik elekte tutulan kütle = g
4 mm’lik elekten geçen kütle = g
───
İşlem dışı tutulan kütlelerin toplamı = g
Deney elekleriyle eleme Çubuklu eleklerle eleme
Tane Tane büyüklüğü Çubuklu elekte Çubuklu elekten geçen FIi
büyüklüğü aralığının (di/Di) Ri aralığın anma kütle (mi)
aralığı (di/Di) kütlesi genişliği g = (mi/Ri) x 100
mm g mm

80/100 50
63/80 40
50/63 31,5
40/50 25
31,5/40 20
25/31,5 16
20/25 12,5
16/20 10
12,5/16 8
10/12,5 6,3
8/10 5
6,3/8 4
5/6,3 3,15
4/5 2,5
M1 = ΣRi = M2 = Σmi =
FI = (M2/M1) x 100 =

𝑀0 − {Σ𝑅𝑖 + Σ(𝑖ş𝑙𝑒𝑚 𝑑𝚤ş𝚤 𝑏𝚤𝑟𝑎𝑘𝚤𝑙𝑎𝑛 𝑘ü𝑡𝑙𝑒) + Σ(𝑑𝑒𝑛𝑒𝑦 𝑑𝚤ş𝚤 𝑏𝚤𝑟𝑎𝑘𝚤𝑙𝑎𝑛 𝑡𝑎𝑛𝑒 𝑏ü𝑦. 𝑎𝑟𝑎𝑙𝚤ğ𝚤 𝑘ü𝑡𝑙𝑒𝑙𝑒𝑟𝑖)}
100𝑥 < %1
𝑀0

9
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
SABAHAT YÜKSEL'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 02.12.2020
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 91.100.15 TS EN 933-3:2012-04
EN 933-3:2012

Ek B
(Bilgi için)
Kesinlik

Ölçme ve Deney Programı altında Avrupa Topluluğu tarafından desteklenen bir projenin (Proje 134) parçası
olarak 20 laboratuvar tarafından 1994 yılında uygulanan çapraz deney sonuçları, Çizelge B.1’de verilmiştir.
Deneye tabi tutulan üç agrega için tekrarlanabilirlik (ri) ve uyarlık (Ri) değerleri, her bir laboratuvar tarafından
kendi laboratuvar numunelerinden hazırlanan ve akabinde deneye alınan paralel deney numunesi
kısımlarından elde edilen deney sonuçlarına dayanılarak tayin edilmiştir.

Çizelge B.1 - İri agregaların yassılık endekslerinin (yassı tanelerin kütlece %’si) tayini için tekrarlanabilirlik
ve uyarlık değerleri

Hedef FI değeri:
Sembol Seviye 1 Seviye 2 Seviye 3
10 30 50
Üstteki elek boyutu D (mm): 20 14 10
Dâhil olan laboratuvar sayısı N 18
1)
18
1)
18
1)

Ortalama FI değeri X 8,8 29,2 51,1


Tekrarlanabilirlik standart sapması Sr1 0,68 1,37 0,80
Uyarlık standart sapması SR1 1,03 2,94 4,13
Tekrarlanabilirlik sınırı r1 1,9 3,8 2,2
Uyarlık sınırı R1 2,9 8,2 11,6
1)
20 laboratuvardan 18’ine ait sonuçlar, kesinlik veri hesaplamaları için kabul edilmiştir.

Diğer agrega tane büyüklükleri veya diğer yassılık endeksi seviyeleri için, tekrarlanabilirlik ve uyarlık değerleri,
aşağıdaki eşitlikler kullanılarak hesaplanabilir:

𝐹𝐼(100−𝐹𝐼)𝐷 3
𝑟1 (𝑘ü𝑡𝑙𝑒𝑐𝑒 %) = 0,0028√ 𝑀

Burada;
D Agrega tane büyüklüğü (mm),
M Deney numunesi kısmının kütlesi (kg)
𝑅1 (𝑘ü𝑡𝑙𝑒𝑐𝑒 %) = 0,95 + 0,226𝐹𝐼
dır.

10
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
SABAHAT YÜKSEL'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 02.12.2020
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.

You might also like