140-TS - EN - ISO - 10462 Gaz Tüpleri - Asetilen Tüpleri

TÜRK STANDARDI
TS EN ISO 10462
Şubat 2014
TS 11791 ISO 10462: 1998’in yerine
ICS 23.020.30
Gaz tüpleri - Asetilen tüpleri - Periyodik muayene ve bakım
Gas cylinders - Acetylene cylinders - Periodic inspection and maintenance

(ISO 10462:2013)
Bouteilles à gaz - Bouteilles d'acétylène - Gasflaschen - Acetylenflaschen –

Contrôle et entretien périodiques Wiederkehrende Inspektion und Wartung
(ISO 10462:2013) (ISO 10462:2013)
TÜRK STANDARDLARI ENSTİTÜSÜ

Necatibey Caddesi No.112 Bakanlıklar/ANKARA
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
KOCAELi ÜNiVERSiTESi KÜTÜPHANE VE DOK. DAi. BSK.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 09.02.2017
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 23.020.30 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 10462:2014-02
EN ISO 10462:2013
Milli Ön söz
- Bu standard; kaynağı EN ISO 10462: 2013 standardı olan TS EN ISO 10462: 2014 Türk standardının
Makina İhtisas Kurulu’na bağlı TK22 Basınçlı Kaplar Teknik Komitesi marifetiyle hazırlanan Türkçe
tercümesidir.
- Bu standard yayımlandığında TS 11791 ISO 10462: 1998’in yerini alır.
- CEN resmi dillerinde yayımlanan diğer standard metinleri ile aynı haklara sahiptir.
- Bu standardda kullanılan bazı kelime ve/veya ifadeler patent haklarına konu olabilir. Böyle bir patent
hakkının belirlenmesi durumunda TSE sorumlu tutulamaz.
- Bu standardda atıf yapılan standardların milli karşılıkları aşağıda verilmiştir.
EN, ISO, IEC Adı TS No Adı

Vb. No (İngilizce) (Türkçe)
ISO 13341 Gas cylinders - Fitting of valves TS EN ISO 13341 Gaz tüpleri - Vanaların gaz
to gas cylinders tüplerine bağlantısı
ISO 22434 Transportable gas cylinders - TS EN ISO 22434 Taşınabilir gaz tüpleri - Gaz
Inspection and maintenance of tüplerinin vanalarının muayene ve
cylinder valves bakımı
TS EN ISO 10462: 2014 standardı, EN ISO 10462: 2013 standardı ile birebir aynı olup, Avrupa Standardizasyon Komitesi’nin (CEN
Avenue Marnix 17, B-1000 Brussels) izniyle basılmıştır.
Avrupa Standardlarının herhangi bir şekilde ve herhangi bir yolla tüm kullanım hakları Avrupa Standardizasyon Komitesi (CEN) ve üye
ülkelerine aittir. TSE kanalıyla CEN’den yazılı izin alınmaksızın çoğaltılamaz.
AVRUPA STANDARDI
EUROPEAN STANDARD
NORME EUROPÉENNE
EUROPÄISCHE NORM
TS EN ISO 10462: 2014-02
EN ISO 10462: 2013
ICS 23.020.30
EN 12863: 2002’nin yerini alır
Gas cylinders - Acetylene cylinders - Periodic inspection and maintenance

(ISO 10462:2013)
Bouteilles à gaz - Bouteilles d'acétylène - Contrôle et Gasflaschen - Acetylenflaschen -

entretien périodiques Wiederkehrende Inspektion und Wartung
(ISO 10462:2013) (ISO 10462:2013)
Bu Avrupa Standardı CEN tarafından 23 Kasım 2013 tarihinde kabul edilmiştir.
CEN üyeleri, bu Avrupa Standardına hiçbir değişiklik yapmaksızın ulusal standard statüsü veren koşulları
öngören CEN/CENELEC İç Yönetmeleri’ne uymak zorundadırlar. Bu tür ulusal standardlarla ilgili güncel listeler
ve bibliyografik atıflar, CEN-CENELEC Yönetim Merkezi’ne veya herhangi bir CEN üyesine başvurarak elde
edilebilir.
Bu Avrupa Standardı, üç resmi dilde (İngilizce, Fransızca, Almanca) yayımlanmıştır. Başka herhangi bir dile
tercümesi, CEN üyesinin sorumluluğundadır ve resmi sürümleri ile aynı statüde olduğu CEN-CENELEC
Yönetim Merkezi’ne bildirilir.
CEN üyeleri sırasıyla, Almanya, Avusturya, Belçika, Bulgaristan, Birleşik Krallık, Çek Cumhuriyeti, Danimarka,
Estonya, Finlandiya, Fransa, Hırvatistan, Hollanda, İrlanda, İspanya, İsveç, İsviçre, İtalya, İzlanda, Kıbrıs,
Letonya, Litvanya, Lüksemburg, Macaristan, Makedonya, Malta, Norveç, Polonya, Portekiz, Romanya,
Slovakya, Slovenya, Türkiye ve Yunanistan’ın milli standard kuruluşlarıdır.
AVRUPA STANDARDİZASYON KOMİTESİ

EUROPEAN COMMITTEE FOR STANDARDIZATION
COMITÉ EUROPÉEN DE NORMALISATION
EUROPÄISCHES KOMITEE FÜR NORMUNG
CEN-CENELEC Yönetim Merkezi: Avenue Marnix 17, B-1000 Brussels
© 2013 CEN Dünya genelinde herhangi bir şekilde ve herhangi bir yolla tüm kullanım
hakları CEN ulusal Üyelerine aittir.
Ref. No. EN ISO 10462:2013 E
ICS 23.020.30 TS EN ISO 10462:2014-02
EN ISO 10462:2013
İçindekiler
Sayfa
Ön söz ............................................................................................................................................................... 3
2
ICS 23.020.30 TS EN ISO 10462:2014-02
EN ISO 10462:2013
Ön söz
Bu standard (EN ISO 10462:2013), ISO/TC 58 “Gaz tüpleri” Teknik Komitesi tarafından, sekreteryası BSI
tarafından yürütülen CEN/TC 23 “Taşınabilir gaz tüpleri” Teknik Komitesi ile işbirliği halinde hazırlanmıştır.
Bu standarda en geç Haziran 2014 tarihine kadar aynı metni yayınlayarak ya da onay duyurusu yayınlayarak
ulusal standard statüsü verilmeli ve çelişen ulusal standardlar en geç Haziran 2014 tarihine kadar yürürlükten
kaldırılmalıdır.
Bu standardın bazı unsurlarının patent haklarına konu olabileceğine dikkat edilmelidir. Böyle herhangi bir
patent hakkının belirlenmesi durumunda CEN [ve/veya CENELEC] sorumlu tutulamaz.
Bu standard EN 12863:2002’nin yerini alır.
CEN/CENELEC İç Yönetmeliklerine göre, bu Avrupa Standardının ulusal standart olarak uygulamaya

alınmasından sorumlu ulusal standart kuruluşlarının ülkeleri sırasıyla; Almanya, Avusturya, Belçika,
Bulgaristan, Birleşik Krallık, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Estonya, Finlandiya, Fransa, Hırvatistan, Hollanda,
İrlanda, İspanya, İsveç, İsviçre, İtalya, İzlanda, Kıbrıs, Letonya, Litvanya, Lüksemburg, Macaristan,
Makedonya, Malta, Norveç, Polonya, Portekiz, Romanya, Slovakya, Slovenya, Türkiye ve Yunanistan’dır.
Onay bilgisi
ISO 10462: 2013 standardının metni, CEN tarafından hiçbir değişiklik yapılmaksızın EN ISO 10462:2013
olarak kabul edilmiştir.
3
ULUSLARARASI ISO
STANDARD 10462
INTERNATIONAL
STANDARD
Üçüncü baskı
2013-12-15
Gaz tüpleri - Asetilen tüpleri - Periyodik

muayene ve bakım
Gas cylinders - Acetylene cylinders - Periodic inspection and

maintenance
Bouteilles à gaz - Bouteilles d’acétylène - Contrôle et entretien

périodiques
Referans Numarası
ISO 10462:2013 (E)
© ISO 2013
TELİF HAKKI KORUMALI DOKÜMAN
© ISO 2013
Tüm hakları saklıdır. Aksi belirtilmedikçe, bu yayının herhangi bir bölümü herhangi bir şekilde ya da fotokopi ve mikrofilm dahil aşağıda
adresi verilen ISO’dan yazılı izin alınmaksızın ya da dokümanı talep edenin ülkesindeki ISO üyesinin yazılı izni olmaksızın elektronik veya
mekanik herhangi bir yolla çoğaltılamaz ya da kullanılamaz.
ISO Telif Ofisi

Case postale 56 CH-1211 Geneva 20
Tel. + 41 22 749 01 11
Faks + 41 22 749 09 47
e-posta: copyright@iso.org
Web www.iso.org
İsviçre’de basılmıştır.
© ISO 2013 – Tüm hakları saklıdır.
ii
ICS 23.020.30 TS EN ISO 10462: 2014-02
EN ISO 10462: 2013
İçindekiler
Sayfa
Ön söz .............................................................................................................................................................. iv
Giriş ................................................................................................................................................................. v
1 Kapsam ................................................................................................................................................... 1
2 Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar ......................................................................................... 1
3 Terimler ve tarifler ................................................................................................................................. 1
4 Genel ....................................................................................................................................................... 2
4.1 Periyodik muayene aralıkları ......................................................................................................... 2
4.2 Muayene için kurallar .................................................................................................................... 3
5 Asetilen tüpünün hazırlanması ............................................................................................................ 3
5.1 Asetilen tüpünün basıncının giderilmesi ....................................................................................... 3
5.2 Dıştan gözle muayene için hazırlık ............................................................................................... 3
5.3 Vananın sökülmesi ........................................................................................................................ 3
5.4 Boyun/çekirdek filtrelerinin sökülmesi ........................................................................................... 3
6 Muayene ve bakım ................................................................................................................................. 4
6.1 Dıştan gözle muayene .................................................................................................................. 4
6.2 Gözenekli malzemenin muayenesi ............................................................................................... 4
6.3 Monolitik olmayan gözenekli malzemenin ilavesi .......................................................................... 5
6.4 Gözenekli malzemenin değiştirilmesi ............................................................................................ 6
6.5 Ergiyebilir tapaların muayenesi ..................................................................................................... 6
6.6 Vanaların muayenesi .................................................................................................................... 6
6.7 Tüp boynunun muayenesi ............................................................................................................. 6
6.8 Yeniden montaj ............................................................................................................................. 7
7 Tüp işaretlemeleri ve tanımlama .......................................................................................................... 7
8 Kayıtlar ................................................................................................................................................... 7
9 Tüplerin reddedilmesi ve kullanım dışı bırakılması ........................................................................... 7
10 Kullanım dışı bırakılan tüplerin imhası................................................................................................ 8
Ek A (Bilgi için) Monolitik gözenekli malzeme içeren asetilen tüplerinin üst kısmı ................................ 9
Ek B (Zorunlu hükümler) Dıştan gözle muayene ....................................................................................... 11
Ek C (Zorunlu hükümler) Üst açıklığın belirlenmesi ................................................................................. 14
Ek D (Zorunlu hükümler) Gözenekli malzemedeki çatlaklar .................................................................... 15
Ek E (Bilgi için) Gaz tüpleri için bir sonraki periyodik muayenenin
tarihini gösterme amaçlı bilezikler ..................................................................................................... 16
Kaynaklar ........................................................................................................................................................ 17
iii
ICS 23.020.30 TS EN ISO 10462: 2014-02
EN ISO 10462: 2013
Ön söz
ISO (Uluslararası Standardizasyon Kuruluşu) ulusal standard kuruluşlarının (ISO ülke kuruluşları) dünya
çapında federasyonudur. Uluslararası Standardların hazırlama çalışması genelde ISO teknik komiteleri
aracılığı ile yapılır. Teknik komitenin konusu ile ilgilenen üyelerin o teknik komitede temsil edilme hakkı vardır.
ISO ile işbirliği içindeki resmi ya da sivil uluslararası kuruluşlar da çalışmalarda yer alabilir. ISO, elektroteknik
standardizasyonla ilgili tüm konularında Uluslararası Elektroteknik Komisyonu (IEC) ile yakın işbirliği içinde
çalışır.
Bu standardı geliştirmek için kullanılan işlemler ve daha sonraki bakım için amaçlanmış olanlar, ISO/IEC
Direktifleri, Bölüm 1’de açıklanmıştır. Özellikle ISO dokümanlarının farklı tipleri için amaçlanan farklı onay
kriterine dikkat edilmiştir. Bu standard, ISO/IEC Direktifleri, Bölüm 2’de verilen kurallara uygun olarak
yazılmıştır. www.iso.org/directives
Bu standardın bazı kısımlarının patent haklarına konu olabileceğine dikkat edilmelidir. Böyle herhangi bir
patent hakkının belirlenmesi durumunda ISO sorumlu tutulamaz. Bu standardın gelişimi sırasında tanımlanan
herhangi bir patent hakkının ayrıntıları, Girişte ve/veya alınan patent beyanlarının ISO listesinde olacaktır.
www.iso.org/patents
Bu standardda kullanılan herhangi bir ticari isim, kullanıcıların yararı için verilen bilgidir ve bir onaylamayı
gerektirmez.
ISO özel terimlerinin anlamı ve uygunluk değerlendirmesi, ilaveten Ticarette Teknik Engeller (TBT)
anlaşmasındaki WTO (Dünya Ticaret Örgütü) prensiplerine ISO’nun uyumu hususunda bilgiler hakkındaki bir
açıklama için sonraki URL’ye bakılmalıdır: Ön söz – Bütünleyici bilgi
Bu standard için sorumlu komite, ISO/TC 58, “Gaz tüpleri” teknik komitesinin SC 4 Alt Komitesi, “Gaz tüpleri
için işletme ile ilgili kurallar”dır.
Teknik bir revize olan bu üçüncü baskı, ikinci baskıyı (ISO 10462: 2005) iptal eder ve onun yerini alır.
Başlıca teknik değişiklikler aşağıda verilmiştir:
a) İkinci baskı (ISO 10462: 2005), EN 12863 dikkate alınarak revize edilmiştir; bu üçüncü baskı EN 12863’ün
yerini almıştır.
b) Periyodik muayene dönemleri, ilgili düzenlemeleri esas alır ve bu Standardda tekrar edilmek zorunda
değildir. Bu nedenle de periyodik muayene dönemlerinin düzenlemelerde değiştirilmesi halinde, muhtemel
tutarsızlıklar önlenir. Sonuç olarak, daha önceki Ek A iptal edilmiş ve ilgili bilgi Madde 4.1’de verilmiştir.
c) Vananın sökülmesi için ISO 25760’a ilave atıf yapılmış ve sonuç olarak daha önceki Ek B iptal edilmiştir.
d) Dıştan gözle muayene revize edilmiş; Madde 6.1 ve Ek B (ikinci baskıda Ek C’dir) uygun olarak
güncellenmiştir.
e) Çatlama, parçalanma veya kavitasyon hususunda monolitik gözenekli malzemelerin muayenesi, daha iyi
anlaşılabilmesi için ayrıntılı olarak verilmiştir. Üst açıklığın belirlenmesi için yeni bir Ek C ilave edilmiştir.
f) Vananın muayenesi için ISO 22434’e ilave atıf yapılmış ve sonuç olarak daha önceki Ek F iptal edilmiştir.
iv
ICS 23.020.30 TS EN ISO 10462: 2014-02
EN ISO 10462: 2013
Giriş
Asetilen tüpleri, gözenekli bir malzeme ve normalde içlerinde çözünmüş asetilen çözücüsü ihtiva etmeleri
nedeniyle, sıkıştırılmış veya sıvılaştırılmış gazların taşınması için kullanılan diğer bütün tüplerden farklıdır.
Gözenekli malzeme ihtiva eden, ancak hiçbir çözücü ihtiva etmeyen asetilen tüpleri sadece özel uygulamalar
için kullanılanılır. Periyodik muayeneler için, tüplerin farklı tip yapılışlarının ve gözenekli malzemelerinin göz
önünde bulundurulması amaçlanmıştır. Bu standard, bu farklılıklar dikkate alınarak okunmalıdır.
Gözenekli malzemenin öncelikli amacı, asetilenin çözünmesi başlatılmışsa sınırlandırmak ve böylece bir tüp
kazasını önlemektir. Gözenekli malzemede bir miktar eksilme olmuşsa veya gözenekli malzemenin bozulması veya
eksikliğinin bir neticesi olarak bir kusur (örneğin, önemli bir boyuttaki oyuk, çatlak veya boşluk) mevcutsa, çözünme
bir patlamayla birlikte tüpün şiddetli şekilde bozulmasına neden olabilecek bir hızda ilerleyebilir.
Bu standarddaki kurallar esas olarak asetilen tüplerine özgüdür. Asetilen tüplerinin periyodik muayenesini,
sadece uzman kişiler ve muayenenin gerektirdiği bu yetki alanları içerisinde düzenleyici makam tarafından
yetkilendirilmiş kişiler gerçekleştirmelidir.
Bu standardın ulusal düzenleyici yönetim şekillerinin bir çeşiti altında kullanılması amaçlanmıştır, ancak
Referans [1]’in uygulanması için uygun olacak şekilde yazılmıştır. Bu standardda verilen kuralları geçersiz
kılabilecek tüplerin kullanılmasının amaçlanması halinde, ülkenin (ülkelerin) belirtilen ilgili ulusal
düzenlemelerindeki kurallara dikkat çekilmiştir. Bu standard ile herhangi bir uygulanabilir düzenleme arasında
uyuşmazlık varsa, düzenleme daima öncelik taşır.
Bu standardda “ağırlık”, Newton cinsinden ifade edilen bir kuvvete eş değerdir. Bununla birlikte yaygın dilde
(bu standardda tarif edilen terimlerde kullanıldığı gibi), “ağırlık”, “kütle”nin bir eş değeri olarak kullanılır, ancak
bu uygulama uygun bulunmamaktadır (bk. ISO 80000-4).
Benzer şekilde “bar”1) birimi, SI birimi değildir ve ISO tarafından uygun bulunmamaktadır, basınç için SI birimi
Pascal’ın eş değeri olarak kullanılır. Bu durum, teknik gazlar alanında genel kullanımından dolayıdır. Bu
standarddaki basınç değerleri, aksi belirtilmedikçe gösterge basıncı olarak (atmosferik basıncı aşan basınç)
verilmiştir.
1) 1 bar = 0,1 MPa = 105 Pa; 1 MPa = 1 N/mm2

v
ICS 23.020.30 TS EN ISO 10462: 2014-02
EN ISO 10462: 2013

1 Kapsam
Bu standard, tehlikeli maddelerin taşınması için gerekli olan asetilen tüplerinin periyodik muayenesi ve
periyodik muayene ile ilgili bakım için kuralları kapsar. Bu standard, azami anma su kapasitesi 150 litre olan
ve çözücü ihtiva eden veya çözücü ihtiva etmeyen asetilen tüplerine uygulanır.
Not - 150 L sınırlandırması, Referans [1]’deki tüpün tanımından türetilmiştir.
2 Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar

Aşağıdaki atıf dokümanları, bu dokümanın uygulanması için zaruridir. Tarih belirtilen atıflarda, belirtilmiş olan
baskı geçerlidir. Tarih belirtilmemiş atıflarda, atıf yapılan dokümanın en son baskısı (tadiller dahil) kullanılır.
ISO 13341, Gas cylinders - Fitting of valves to gas cylinders (Gaz tüpleri - Vanaların gaz tüplerine bağlantısı)
ISO 22434, Transportable gas cylinders - Inspection and maintenance of cylinder valves (Taşınabilir gaz tüpleri
- Gaz tüplerinin vanalarının muayene ve bakımı)
3 Terimler ve tarifler
Bu standardın amaçları bakımından, aşağıdaki terimler ve tarifler uygulanır.
3.1 Asetilen tüpü

Asetilenin taşınmasına uygun olacak şekilde imal edilmiş, gözenekli bir malzeme (Madde 3.6) ve çözücü
(Madde 3.9) (uygulanabilmesi durumunda) ihtiva eden, üzerinde vana ve diğer donanımların bulunduğu tüp.
Not 1 - Hiçbir anlam belirsizliği riski olmadığında “tüp” kelimesi kullanılmıştır.
3.2 Tüp gövdesi

<asetilen tüpleri> Asetilen tüpünün (Madde 3.1) parçası olarak kullanmak için gözenekli bir malzeme (Madde
3.6) konulması ve bulundurulması için uygun imal edilen boş tüp.
3.3 Azami asetilen muhtevası

<asetilen tüpleri> Asetilen tüpü (Madde 3.1) içerisindeki doymuş asetilen (Madde 3.8) dahil, belirtilen asetilenin
azami ağırlığı.
3.4 Azami asetilen dolumu

<asetilen tüpleri> Azami asetilen muhtevasından (Madde 3.3) doymuş asetilenin (Madde 3.8) çıkarılmasıyla
elde edilen değer.
3.5 Periyodik muayene kuruluşu

<asetilen tüpleri> Asetilen tüplerinin (Madde 3.1) periyodik muayenesinden sorumlu olan kuruluş.
3.6 Gözenekli malzeme

<asetilen tüpleri> Gözenekliliği nedeniyle çözücü/asetilen çözeltisinin absorbe edilmesine imkân veren, tüp
gövdesi (Madde 3.2) içine konulan veya gövde içinde şekillendirilen tek veya çok bileşenli malzeme.
Not 1 - Gözenekli malzeme iki tipte olabilir:
- Tepkimeye giren malzemelerle veya bir bağlayıcıyla birlikte bağlanan malzemeler ile elde edilen katı bir
mamulden oluşan, monolitik tipte veya
- Bir bağlayıcı ilavesi olmaksızın taneli, lifli veya benzer malzemelerden oluşan, monolitik olmayan tipte.
3.7 Artık gaz

<asetilen tüpleri> Dolum için geri gelen bir asetilen tüpünde (Madde 3.1) bulunan doymuş asetilen (Madde
3.8) dahil, asetilen ağırlığı.
1
ICS 23.020.30 TS EN ISO 10462: 2014-02
EN ISO 10462: 2013
3.8 Doymuş asetilen

<asetilen tüpleri> Atmosfer basıncında (1,013 bar) ve 15 ºC sıcaklıkta asetilen tüpün içindeki (Madde 3.1)
çözücüde (Madde 3.9) çözünmüş asetilen.
3.9 Çözücü
<asetilen tüpleri> Gözenekli malzeme (Madde 3.6) tarafından absorbe edilen, asetileni çözen ve serbest
bırakabilen sıvı.
Not 1 - Aşağıdaki kısaltılmış terimler kullanılır:
- Aseton için “A”,

- Dimetilformamit için “DMF”.
3.10 Dara
<asetilen tüpleri> Belirtilen çözücü muhtevası dahil asetilen tüpünün (Madde 3.1) referans ağırlığı.
Not 1 - Dara, aşağıdaki alt maddelere uygun olarak ilaveten belirtilir.
Not 2 - Çözücülü asetilen tüpleri için dara, Dara S veya Dara A ve Dara S’nin her ikisinin gösterilmesiyle ifade
edilir. Serbest çözücü ihtiva etmeyen asetilen tüpleri için dara, Dara F’nin gösterilmesiyle ifade edilir.
Tüp demetlerindeki asetilen tüplerinde kullanılan dara için, ISO 13088’e bakılmalıdır.
3.10.1 Dara A
<asetilen tüpleri> Tüp gövdesinin boş ağırlığı (Madde 3.2), gözenekli malzeme (Madde 3.6), belirtilen çözücü
muhtevası, vana, kaplama, vana mahfazası ve doldurulması esnasında uygulanması durumunda tüpe kalıcı
olarak tespit edilen bütün diğer parçaların ağırlıklarının toplamı.
Not 1 - Genellikle vana mahfazaları, darada göz önünde bulundurulur ve kalıcı olarak eklenecekleri dikkate
alınır (ve tüp doldurulduğunda sökülmezler). Bununla birlikte bu durum her zaman böyle olmayabilir.
3.10.2 Dara S
<asetilen tüpleri> Dara A (Madde 3.10.1) ile doymuş asetilenin ağırlığının toplamı (Madde 3.8).
3.10.3 Dara F
<asetilen tüpleri> Dara A’dan (Madde 3.10.1) belirtilen çözücü muhtevasının çıkarılması ile elde edilen ağırlık.
3.11 Üst açıklık

<asetilen tüpleri> Tüp omuzunun içerisi ile monolitik gözenekli malzeme arasındaki boşluk.
3.12 Çalışma basıncı

<asetilen tüpleri> Belirtilen çözücü muhtevası ile azami asetilen muhtevasını (Madde 3.3) içeren bir asetilen
tüpündeki (Madde 3.1) 15 ºC’luk düzenli referans sıcaklığındaki kararlı basınç.
4 Genel
4.1 Periyodik muayene aralıkları
Tüp muayene süresi dolduğunda periyodik muayenesinin yapılması gerekir. Bu süreden sonra tüp asetilen ile
doldurulmamalıdır. Düzenli periyodik muayene aralıkları, Referans [1], Bölüm 4.1.4, Paketleme talimatı
P200’te verilir veya ulusal veya uluslararası yetkililer tarafından belirtilir.
Bununla birlikte, gözenekli malzemesi yeni konulmuş asetilen tüpleri için ilk periyodik muayenenin daha erken
yapılması tavsiye edilir. İlk periyodik muayene aralığının aşağıdaki gibi olması tavsiye edilir:
a) Monolitik olmayan gözenekli malzeme: İki yıl,

b) Monolitik gözenekli malzeme: Üç yıl.
(a) veya (b) bendine göre ilk periyodik muayeneden sonra bu maddenin ilk paragrafında belirtilmiş olan düzenli
periyodik muayene aralıkları uygulanır.
2
ICS 23.020.30 TS EN ISO 10462: 2014-02
EN ISO 10462: 2013
Tüpün normal kullanım şartlarına ve emniyetsiz olmasına yol açan hatalı ve normal dışı durumlara maruz
kalmasının söz konusu olmaması kaydıyla, periyodik muayene aralığı sona erdiğinde dahi, bir asetilen tüpünün
muhtevası kullanılmadan önce kullanıcı tarafından geri verilmesi için genel bir kural yoktur.
4.2 Muayene için kurallar

Herhangi bir çalışma yapılmadan önce asetilen tüpü ile ilgili bilgi ve onun mülkiyeti tanıtılmalıdır (örneğin
işaretleme ve etiketleme ile). Okunaklı olmayan ve doğru olmayan işaretlemelere sahip tüpler, ilave inceleme
için ayırılmalıdır.
Bu standard, tüplerde gözenekli malzemenin mevcudiyetine bağlı olarak, basınç deneyi (hidrolik ve pnömatik)
ve/veya iç yüzeyinin gözle muayenesini gerektirmez.
5 Asetilen tüpünün hazırlanması

5.1 Asetilen tüpünün basıncının giderilmesi
EMNİYET ÖNLEMLERİ – Tüpün boşaltılması, yavaş bir şekilde yapılmalıdır; tipik bir boşaltma oranı,
her saat için azami asetilen muhtevasının 1/8’i olmalıdır.
Periyodik muayeneden önce, tüplerdeki gaz boşaltılmalı ve basınç giderilmelidir. Tüplerin basıncı, basınç
giderilmeden önce ve giderildikten sonra her iki durumda kontrol edilmelidir. Basınç giderme, asetilenin
özellikleri sebebiyle emniyetli şekilde yapılmalıdır. Basınç giderme, doymuş asetilen hariç asetilenin tamamının
boşaltılmasını sağlamak için, yeterli uzunluktaki bir periyottan daha uzun bir sürede yapılmalıdır. Çözücüde
çözünmüş olarak kalan asetilen miktarını etkileyen sıcaklıktan meydana gelecek değişikliklere karşı tedbirler
alınmalıdır.
Pozitif bir basınç okumanın olmaması, vananın kapalı olma ihtimalinden dolayı, basınçlı gaz olmadığını kesin
olarak göstermez (bilgi için bk. ISO 25760). Basınç giderme etkinliğiyle ilgili herhangi bir şüphe olması
durumunda, tüp tartılmalıdır.
Tüp, üzerindeki damgada belirtilen daradan daha fazla ağırlıktaysa, bu durum basınç altındaki gaz
mevcudiyetinin her zaman kesin bir göstergesi değildir. Çözücü fazlalığı veya su vb. ile kirlenme ihtimali gibi
etkenler göz önünde bulundurulmalıdır.
Tüp, üzerindeki damgada belirtilen daradan daha az veya eşit ağırlıktaysa, bu durum basınç altında gaz
olmadığının her zaman kesin bir göstergesi değildir. Olası bir çözücü noksanlığı veya dış korozyonun neden
olduğu tüp gövdesinin ağırlık kaybı gibi etkenler göz önünde bulundurulmalıdır.
5.2 Dıştan gözle muayene için hazırlık

Her tüp, temizlenmeli ve örneğin fırçalama, bilye püskürtme (fırçalama veya bilye püskürtme odası içerisine
asetilen sızmadığından emin olmak amacıyla çok sıkı kontrol edilen şartlar altında), su jetiyle aşındırıcı
temizleme, kimyasal temizleme gibi uygun bir yöntemle tüpün dış yüzeyinden bütün gevşek kaplamalar,
korozyon kalıntıları, katran, yağ veya diğer yabancı maddeler uzaklaştırılmalıdır. Her zaman, tüpe ve
takılmışsa basınç tahliye tertibatlarına hasar verilmesinden veya tüp cidarının aşırı miktarda kaldırılmasından
sakınılması için tedbir alınmalıdır.
Bilye püskürtme, çeşitli ölçülerdeki demir bilyeden yararlanılan bir işlemdir. Ana metali veya metalik
kaplamanın önemli bir kısmını kaldıran kum püskürtme, döküm kumu püskürtme veya diğer daha agresif
işlemler gibi anılmamalı veya onlarla karıştırılmamalıdır. Bu gibi daha agresif işlemler kullanılmamalıdır.
Madde 6.1’e uygun olarak dıştan gözle muayene, bu aşamada yapılabilir.
5.3 Vananın sökülmesi

Vana emniyetli bir şekilde sökülmelidir. Bilgi için ISO 25760’a bakılmalıdır.
Tüpler açık veya muayene için gerekenden daha uzun süre vanasız bırakılmamalıdır.
5.4 Boyun/çekirdek filtrelerinin sökülmesi

Asetilen tüpleri genellikle, filtre (veya metal kafes) ve keçelerden meydana gelen boyun filtreleri/çekirdek
paketleri ihtiva eder. Gözenekli malzemenin üstü ile vana milinin tabanı arasına yerleştirilen boyun filtreleri ve
filtre paketi malzemeleri, gözenekli malzeme imalatçısının muayene kurallarına uygun olarak gözenekli
3
ICS 23.020.30 TS EN ISO 10462: 2014-02
EN ISO 10462: 2013
malzemenin muayenesini yeterli düzeyde gerçekleştirmek üzere uygun şekilde sökülmelidir. Boyun
filtrelerinin/çekirdek paketlerinin çeşitli tipleri için Ek A’ya bakılmalıdır.
Bazı gözenekli malzeme imalatçıları; monolitik gözenekli malzemeyi içeren asetilen tüplerini, gözenekli
malzemenin birleşik bir parçası şeklindeki ahşap tapalar ile donatır. İmalatçısının talimatlarına göre üst
açıklığın ölçülmesine müsaade eden, doğru konumda olması kaydıyla, boyun filtresinin (veya metal kafesin)
aşağısına yerleştirilen bu tapa, bozulmadan kalmalı ve gözle muayene amacıyla sökülmemelidir. Önceki
muayenede, ahşap tapa kurcalanmış veya yanlışlıkla sökülmüşse veya doğru konumda değilse, bu tapa
gözenekli malzeme imalatçısının teknik şartnamesine uygun yeni bir tapayla değiştirilmelidir.
Filtreler sökülürken veya malzeme paketlenirken özel tedbirler alınmalıdır. Tüp boynunda bazı kısıtlamalar, ani
olarak tahliye edildiğinde gözenekli malzemeyle filtre çıkışına üfleyebilecek ve yaralanmaya sebep olabilecek
basınç altındaki atık gazı tutabilir.
Not - Filtreler veya paket malzemesi üzerindeki kurum mevcudiyeti, alev geri tepmesi oluşumunun
göstergesidir.
6 Muayene ve bakım
6.1 Dıştan gözle muayene
Her bir tüpün dış yüzeyi; aşağıdakilerin tespit edilmesi için muayene edilmelidir:
a) Okunaksız, yanlış, yetkisiz veya doğru olmayan şekilde yerleştirilen damga işaretlemeleri veya yetkisiz
ekler veya değişiklikler,
b) Tapa veya boyun geçmeleri, düşey kararlılık, çıkıntılar, çökmeler, çatlaklar, kesikler, oyuklar,
tabakalaşmalar ve tüp gövdesinden malzemenin aşırı kalkması,
c) Alev ve ısı hasarı, hamlaç veya elektrik ark yanıkları,
d) Korozyon. Su tutulabilen alanlara özel önem verilmelidir. Bu, tüm taban alanını, tüp gövdesi ile taban
çemberi arasındaki bağlantıyı ve tüp gövdesi ile vana ve boyun bileziği (uygulanabilirse) arasındaki
bağlantıyı içerir.
e) Tüm kalıcı parçaların bütünlüğü.
Dıştan gözle muayene, Ek B’ye uygun olarak yapılmalıdır. Sonraki kullanımlar için uygun olmayan tüpler,
kullanım dışı bırakılmalıdır (bk. Madde 9).
Hasar gören vana mahfazaları, vida dişli boyun bilezikleri ve taban çemberi uygun görüldüğü şekilde tamir
edilebilir veya değiştirilebilir. Tüpün basınç ihtiva eden bölümüne, kaynak veya herhangi bir ısı doğrudan
uygulanmamalıdır. Tüpün basınç ihtiva etmeyen bölümlerine kaynak yapılırsa, asetilen ve çözücünün
mevcudiyeti sebebiyle tedbir alınmalıdır.
EMNİYET ÖNLEMLERİ – Asetilen tüpleri tamamen boşaltılamaz. Bu tüpler daima bir miktar artık gaz ve
çözücü (çözücüsüz asetilen tüpleri hariç) ihtiva edecektir. Bu nedenle, bir tutuşturma kaynağı (örneğin,
ısı ve kıvılcım yoluyla) olabilecek yöntemler kullanılarak asetilen tüplerinin onarımı
gerçekleştirildiğinde özel tedbir alınmalıdır.
6.2 Gözenekli malzemenin muayenesi
6.2.1 Genel
Madde 5.4’e uygun boyun/çekirdek filtrelerin sökülmesinden sonra gözenekli malzeme, asetilen ayrışmasını
baskılama kabiliyetini etkileyebilecek görülebilir kirlilik veya diğer kusurların mevcudiyeti için muayeneye tabi
tutulmalıdır. Muayene, gözenekli malzemedeki boşlukların veya diğer kusurların mevcudiyetini ve sıkılığını
kontrol etmek için, gerektiğinde metal tel problar, miller, algılayıcı veya boşluk mastarları gibi kıvılcım
oluşturmayan özel el aletlerinin uygun kullanımıyla yapılmalıdır. Ret kriterleri, Madde 6.2.2 ila Madde 6.2.4’te
verilmiştir. Gözenekli malzemenin muayene aletlerinden dolayı hasar görmemesini sağlamak için tedbir
alınmalıdır.
6.2.2 Kirlilik
Kurum, su veya yağ birikintilerinin mevcudiyeti gibi kirlilik veya gözenekli malzemenin bir renk solması varsa
gözenekli malzeme gözle kontrol edilmelidir. Aşağıdaki ana esaslar uygulanmalıdır:
4
ICS 23.020.30 TS EN ISO 10462: 2014-02
EN ISO 10462: 2013
a) Tüplerin içinde bir miktar kurum göründüğünde reddedilmelidir,

b) Tüplerin içinde su veya yağ kalıntıları göründüğünde, bu tür kirliliğin seviyesine bağlı olarak
reddedilmelidir. Monolitik gözenekli malzemeler için bu durum gözenekli malzemenin grileşmesi yoluyla
sık sık görülür.
6.2.3 Monolitik gözenekli malzemeler – Çatlama, parçalanma veya kavitasyon

Gözle muayene, gözenekli malzemenin aşağıdakileri gösterdiğini doğrulamalıdır:
a) Müsaade edilen en büyük üst açıklıktan fazla üst açıklık olmadığı,
Ek C’ye uygun olarak belirlenmiş olan üst açıklık, belirtilmişse tip uygunluğundaki değeri aşmamalıdır.
Belirli bir tüp için üst açıklık özelliği mevcut değilse, üst açıklık aşağıdaki değerleri aşmamalıdır:
- Asbestsiz gözenekli malzeme için 2 mm veya
- Diğer tüm monolitik gözenekli malzemeler için 5 mm.
Sonraki aşamada, diğer açıklık ölçülerine sahip tüpler, ISO 3807’de belirtildiği gibi alev geri tepmesi
deneyinin kurallarını sağlarsa ve onaylanırsa, daha sonra bu en büyük açıklıklar uygulanır.
b) Aşırı çatlama olmadığı,
Tüm gözenekli malzemelerde araların birleşmemesi ve yerinden çıkarmak için malzemeye imkan
vermemesi şartıyla görülebilir yan cidarları olmayan sadece küçük çatlaklar kabul edilebilir. Bu durum,
eldivenli bir parmak ile hafif bir yanal yük uygulayarak kontrol edilebilir. Görülebilir yan cidarı olan çatlaklara
sahip gözenekli malzemeler, kabul edilmemeli ve reddedilmelidir (örnek için bk. Ek D).
c) Aşırı parçalanma olmadığı,
Gözenekli malzemenin parçalanması, sadece gözenekli malzemenin halkasından kaynaklanırsa veya

herhangi bir noktada müsaade edilen en büyük üst boşluğu aşmayan küçüklükte ise kabul edilebilir. Tüp
boyun/omuz alanının üstündeki küçük aralar kabul edilebilir ve gözenekli malzeme imalatçısı tarafından
geçerliliği kabul edilen ve uygun bulunan bir işlem ile onarılabilir (örneğin alev geri tepmesi deneyi).
Gözenekli malzemeleri olan tüpler müsaade edilebilirliği aşan parçalanma gösterdiğinde reddedilmelidir.
d) Boşlukların ve kavitasyonların olmadığı,
Gözenekli malzeme, algılanabilir yanal hareket olmadığının doğrulanmasıyla gözenekli malzeme ile tüp
cidarı arasında boşluklar ve kavitasyonlar olmadığından emin olmak için kontrol edilmelidir (örneğin,
eldivenli bir parmak ile hafif bir yanal yük uygulayarak). Gözenekli bir malzemenin yanal hareket gösterdiği
bir tüp reddedilmelidir.
Tüp ahşap bir tapayla donatılmışsa (Madde 5.4), tapanın sağlam bir şekilde kendi konumunda sabitlendiği ve
ahşap tapada herhangi bir yanal hareket olmadığı, hafif bir yük uygulanarak kontrol edilmelidir. Ahşap tapa,
tapanın yanal hareketinin olması dışında muayene sırasında sökülmemelidir. Bu durumda tapa gözenekli
malzeme imalatçısının şartnamesine uygun olarak yeni bir tapa ile değiştirilmelidir.
6.2.4 Monolitik olmayan gözenekli malzeme – Sıkışma

Monolitik olmayan gözenekli malzeme içeren bir asetilen tüpü, sıkışma gösterdiğinde reddedilmeli veya
gözenekli malzeme Madde 6.3’e uygun olarak ilave edilmelidir.
6.3 Monolitik olmayan gözenekli malzemenin ilavesi

Sıkışmadan dolayı reddedilmiş monolitik olmayan gözenekli bir malzeme içeren asetilen tüpüne, sadece tüpün
emniyetli çalışmasını bozmayacaksa gözenekli malzeme ilave edilebilir. Kullanılan gözenekli malzeme,
gözenekli malzeme imalatçısının şartnamelerine uygun olmalı ve monolitik olmayan gözenekli malzemenin
ilavesi gözenekli malzeme imalatçısı tarafından veya onun adına gerçekleştirilmelidir.
Herbir periyodik muayenede ilave edilebilen gözenekli malzeme miktarı 50 g’ı aşmamalıdır. Asetilen tüpüne
ilave edilen gözenekli malzemenin kümülatif toplam miktarı, gözenekli malzemenin son gözenekliliği müsaade
edilebilir alt sınırların aşağısına düşecek kadar azalmayacak şekilde sınırlandırılmalıdır. Gözenekli
5
ICS 23.020.30 TS EN ISO 10462: 2014-02
EN ISO 10462: 2013
malzemenin en küçük gözenekliliği, tip uygunluğundan veya (tip uygunluğunda gözeneklilik için hiçbir alt sınır
gösterilmezse) anma gözenekliliğinin % 1,5 aşağısından elde edilebilir.
İlave edilen gözenekli malzemenin miktarı kaydedilmeli, tüpün darası uygun olarak düzeltilmeli ve damgalama
uygun bir şekilde ayarlanmalıdır.
Daha fazla gözenekli malzeme ilave edilemeyen reddedilmiş bir tüp, kullanım dışı bırakılmalı (bk. Madde 9)
veya kendi gözenekli malzemesi Madde 6.4’e uygun olarak değiştirilmelidir.
6.4 Gözenekli malzemenin değiştirilmesi

Gözenekli malzemenin kullanılabilir olmamasına rağmen tüp gövdesinin dış yüzeyi uygunsa, mevcut gözenekli
malzeme değiştirilmeli veya tüm tüp kullanım dışı bırakılmalıdır.
Gözenekli malzemenin ve çözücünün çıkartılması emniyetli bir şekilde yapılmalı ve tüp tamamen temizlenmeli
ve muayene edilmelidir. Gözenekli malzeme, asbest ihtiva ediyorsa özel tedbir alınmalıdır.
Tüp içerisine yeni gözenekli malzeme girişinden önce tüpün iç yüzeyi korozyon veya diğer gözle görülebilir
kusurlar için muayene edilmeli ve son basınç deneyinden itibaren düzenli periyodik muayene aralığından daha
fazla süre geçmişse tüp, damga üzerinde belirtilen deney basıncında hidrolik olarak deneye tabi tutulmalıdır.
Gözenekli malzemenin değiştirilmesi yetkisine sahip olunduğu ve ilgili kuralların (örneğin damgalama
değişikliği ile ilgili) karşılandığı doğrulanmalıdır.
6.5 Ergiyebilir tapaların muayenesi

Ergiyebilir tapalar (kullanılırsa), hasar bakımından muayene edilmelidir. Hasar bulunduğunda yeni bir
ergiyebilir tapa donatılmalı ve gaz sızdırmazlığı için kontrol edilmelidir.
Ergiyebilir tapalar katı tapalar ile değiştirilirse, bu değiştirme için yetkiye sahip olunduğu ve ilgili kuralların
karşılandığı doğrulanmalıdır. Yeni tapalar, kurulumlarının sonrasında gaz sızdırmazlığı ve herhangi bir hasar
olasılığı için kontrol edilmelidir.
6.6 Vanaların muayenesi

Periyodik muayene sırasında vana yeni bir vana ile değiştirilmeli veya kullanımda yeterli olacağından ve gaz
sızdırmazlık kurallarını karşılayacağından emin olmak için ISO 22434’e uygun olarak muayene edilmeli ve
bakımı yapılmalıdır.
6.7 Tüp boynunun muayenesi
6.7.1 Vana dişleri ile tüp arası

Vana söküldüğünde vana dişi ile tüp arası, dişin tipini (örneğin, ISO 11363-1’de belirtildiği gibi 25E) tanımlamak
ve aşağıdakilerden emin olmak için gözle muayene edilmelidir:
a) Temiz ve tam biçimli olduklarından,

b) Hasarsız olduklarından,
c) Çapaksız olduklarından,
d) Çatlaksız olduklarından ve
e) Diğer kusurlarının olmadığından.
Çatlaklar dişten düşey olarak aşağıya giden ve diş yüzeyleri boyunca devam eden çizgiler halinde kendilerini
gösterirler. Çatlaklar diş açma işaretleri (diş işleme durma işaretleri) ile karıştırılmamalıdır. Dişlerin altındaki
alana faydalı olmaya özellikle dikkat edilmelidir.
6.7.2 Diğer boyun yüzeyleri

Diğer boyun yüzeyleri de, Ek B’ye uygun olarak çatlakların veya diğer kusurların olmadığından emin olmak
için gözle muayene edilmelidir.
6.7.3 Boyun iç dişleri

İmalatçı, boyun tasarımının bu hareketlere müsaade ettiğini ve işlemi desteklediğini onaylarsa hasarlı iç boyun
dişleri, yeniden açılabilir veya uygun sayıda etkin diş sağlamak için diş tipi değiştirilebilir. Yeniden diş açma
6
ICS 23.020.30 TS EN ISO 10462: 2014-02
EN ISO 10462: 2013
veya diş biçimi değiştirme işleminden sonra dişler uygun diş mastarı ile kontrol edilmelidir (örneğin 17E ve 25E
dişleri için ISO 11363-2’ye göre).
6.7.4 Boyun bileziği ve halka

Boyun bileziği/halka ilave edildiğinde, güvenli olduğundan ve hiçbir diş hasarı olmadığından emin olmak için
gözle muayene edilmelidir. Boyun bileziği, sadece onaylanmış bir işlem kullanılarak değiştirilmelidir. Boyun
bileziğinin/halkanın yer değiştirilmesiyle tüpte önemli bir hasar ortaya çıkmış olduğu tespit edilirse tüp kullanım
dışı bırakılmalıdır (bk. Madde 9).
6.8 Yeniden montaj

Bu standardın kurallarını karşılayan tüpler, gözenekli malzeme imalatçısı tarafından belirtildiği gibi yeniden
monte edilmelidir. Bu, vana takıldığında vana milinin tabanı ile paketler/filtreler arasında temas olacak şekilde,
çekirdek/boyun ve yeni bağlanan filtrelerdeki herhangi bir paketleme malzemesinin değiştirilmesini içerir.
Yeni veya muayene edilmiş vanalar (bk. Madde 6.6), ISO 13341’e uygun olarak vana ile tüp arasında bir gaz
sızdırmazlığı sağlamak için gerekli uygun bir birleştirme malzemesi ve tork uygulanarak tüpe takılmalıdır.
7 Tüp işaretlemeleri ve tanımlama

Periyodik muayeneyi başarıyla geçen her bir tüp, ilgili düzenleme veya standarda (örneğin, ISO 13769) uygun
olarak periyodik muayene tarihi (YY/AA veya YYYY/AA) ve periyodik muayene kuruluşu sembolü ile
işaretlenmelidir. Damgalamanın değişmesi gerektiğinde (örneğin taban çemberi, boyun bileziği, mahfaza, vana
veya gözenekli malzemenin yenisiyle değiştirilmesi sonucu olarak veya yeni gözenekli malzemenin ilavesinin
sonucu olarak daranın değiştirilmesi nedeniyle) eski işaretlemeler tamamen silinmeli (veya üzeri çizilmeli) ve
yeni veri damgalanmalıdır. Gözenekli malzeme hasarı oluşturmayan bir işlem kullanılmalıdır.
Bir veri plakası bu amaç için sağlanmazsa veya tüpün imal edilme şartnamesi tarafından sağlanmazsa
monolitik gözenekli malzemeler için dikişli tüplerin omuzu üzerine damgalamaya müsaade edilmez. Bu tür
durumlarda damgalama, vana altındaki bir halka üzerinde olabilir (örneğin bk. ISO 13769).
İlgili düzenlemeler gerektirdiği zaman bir sonraki periyodik muayene tarihi, uygun bir yöntemle gösterilmelidir.
Bir sonraki periyodik muayene tarihi (yılı) damgalanabilir, etiketlenebilir veya vana donatılmadan önce vana
mili üzerine donatılan bir halkayla gösterilebilir. Ek E’de, bir sonraki periyodik muayene tarihini göstermek için
uygulanan mevcut bir sistemin örneği verilmiştir.
8 Kayıtlar
Bir tüpün periyodik muayene kaydı, en az 20 yıl muhafaza edilmelidir (genellikle bu muhafaza tüpün sahibi
tarafından yapılır). Tüp ve periyodik muayene sonuçlarını kesin olarak belirlemek için yeterli bilgiler
kaydedilmelidir. Aşağıdaki bilgiler bulunmalıdır:
a) Tüp sahibinin ismi,

b) İmalatçı veya sahibi tarafından verilen seri numarası,
c) Mevcutsa, her periyodik muayene için ilave edilen gözenekli malzemenin tipi ve ağırlığı,
d) Mevcutsa, ilave donanım değişikliği,
e) Uygunsa, tüp dara ağırlık değişikliği,
f) Muayene sonucu (yeterli veya yetersiz: yetersiz olması durumunda nedenler kaydedilmelidir),
g) Mevcut muayene tarihi: yıl/ay/gün,
h) Periyodik muayene kuruluşunun tanımlama sembolü,
i) Muayeneyi yapan kişinin münferit olarak tanıtımı,
j) Yapılan tüp onarımlarının ayrıntıları.
9 Tüplerin reddedilmesi ve kullanım dışı bırakılması

Periyodik muayene sırasında herhangi bir aşamada tüpü reddetmek için karar alınabilir. Reddedilen tüpün geri
dönüşümü imkansızsa, mal sahibi bilgilendirildikten sonra, tüp basınç altında gaz taşıma için kullanım dışı
bırakılır, bu nedenle yeniden kullanıma çıkarmak, tüpün herhangi bir parçası, özellikle omuz için imkansızdır.
Herhangi bir anlaşmazlık durumunda, uygulanacak eylemin hukuki sonuçlarının tam olarak anlaşıldığından
emin olunmalıdır.
Aşağıdaki eylemlerin herhangi biri yapılmadan önce tüpün boş olduğundan emin olunmalıdır (bk. Madde 5.1).
Gözenekli malzemenin asbest içermesi durumunda uygun tedbirler alınmalıdır.
7
ICS 23.020.30 TS EN ISO 10462: 2014-02
EN ISO 10462: 2013
Tüpleri kullanım dışı bırakmak için aşağıdaki yöntemler uygulanabilir:
a) Uygun mekanik vasıtalar kullanarak tüpü parçalama,

b) Boynu düzensiz kesme,
c) Omuz dahil tüpü iki veya daha fazla parça halinde düzensiz kesme,
d) Tüp boyun dişini tahrip etme.
Bazı durumlarda hurdaya ayırılabildikleri bir yere reddedilen tüpleri taşımak gerekli olabilir. Böyle bir durumda
tehlikeli maddelerin taşınması hakkındaki ilgili düzenlemeler uygulanır. İlave düzenlemeler, örneğin atıklar için
olanlar, geçerli olabilir. Hiçbir özel düzenleme yoksa reddedilen tüp “İMHA EDİLECEK” kelimeleri ile
damgalanmalıdır. Damga işareti en az 2 cm yüksekliğinde olmalı ve beyaz renk ile vurgulanmalıdır.
10 Kullanım dışı bırakılan tüplerin imhası

Asetilen tüpü dışındaki tüplerin imhası için kullanılan işlemler, asetilen tüpünün muhteviyatının özelliğinden
dolayı asetilen tüpleri için uygun değildir.
Asetilen tüplerinin imhasında, tüplerin atık asetilen, çözücü (aseton veya DMF) ve asbest ihtiva edebilen
gözenekli malzeme içerebileceği için, azami dikkat gösterilmelidir.
İmha, ulusal ve bölgesel düzenlemelere uygun olmalıdır.
8
ICS 23.020.30 TS EN ISO 10462: 2014-02
EN ISO 10462: 2013
Ek A
(Bilgi için)
Monolitik gözenekli malzeme içeren asetilen tüplerinin üst kısmı

Gözenekli malzemeler değişik derinliklerde bir çekirdek deliğe sahip olabilir veya hiç bir çekirdek deliğine sahip
olmayabilir. Tüm durumlarda açık bölüm, keçe, lifli dolgu malzemesi veya tanecikli bir malzeme ile doldurulur.
Metal bir süzgeç bu malzeme ve vana arasında konumlandırılır. Şekil A.1 ve Şekil A.2’ye bakılmalıdır.
a) Çekirdek deliksiz monolitik gözenekli malzeme, keçe ile doldurulan vana deliği, keçe filtrenin en
üstünde metal süzgeç
b) Keçe, ağaç veya lifli dolgu malzemesi ile doldurulan çekirdek deliği, vana deliğinde keçe filtrenin
en üstünde metal süzgeç
c) Monolitik olmayan gözenekli malzeme ile doldurulan çekirdek deliği, vana deliğinde keçe filtrenin
en üstünde metal süzgeç
Açıklama
1 Boyun bileziği 3 Metal bağlantı ağzı çıkıntısı
2 Üst açıklık 4 Kaynak alanı
Şekil A.1 - Monolitik gözenekli malzeme içeren dikişsiz (sol) ve dikişli (sağ) asetilen tüplerinin en üst
bölümlerinin örnek gösterimi: Ergiyebilir tapaların olmadığı tüpler
9
ICS 23.020.30 TS EN ISO 10462: 2014-02
EN ISO 10462: 2013
a) Omuz üzerinde işaretlemesi olan elips/halka şeklinde baş
b) Flanş işaretlemeli elips/halka şeklinde baş
c) Halka üzerinden işaretlemesi olan halkalı elips/halka şeklinde baş
Açıklama
1 Çekirdek delik 3 Ergiyebilir tapa deliği
2 Üst açıklık
Şekil A.2 - Monolitik gözenekli malzeme içeren en üst bölümleri elips şeklinde olan asetilen tüplerinin örnek
gösterimi: Ergiyebilir tapaların olduğu tüpler
10
ICS 23.020.30 TS EN ISO 10462: 2014-02
EN ISO 10462: 2013
Ek B
(Zorunlu hükümler)
Dıştan gözle muayene
B.1 Genel
Gaz tüpü kusurları; fiziksel, malzemeden veya tüpün ömrü boyunca maruz kaldığı kullanım veya çevre
şartlarının bir sonucu olan korozyondan dolayı olabilir.
Bu Ek, dıştan gözle muayenenin izlenen yönteminde ret kriterlerinin uygulanması için periyodik muayene
kuruluşuna genel kılavuzluk sağlar. Ret kriteri uygulanırken, tüplerin kullanım şartları ve kusurun büyüklüğü
dikkate alınmalıdır.
B.2 Fiziksel veya malzeme kusurları

Kalıcı parçalar (örneğin taban çemberleri, siperli kapaklar), istenilen amaçlarına uygun olduğundan emin olmak
için muayene edilmelidir. Tüpün fiziksel veya malzeme kusurları, Çizelge B.1’e uygun olarak muayene
edilmelidir.
Çizelge B.1 - Tüpün fiziksel ve malzeme kusurları ve uygulanabilir ret kriteri
Kusur tipi Tarif Ret kriteri Açıklama

Damgalama Bir metal zımba vasıtasıyla Okunaksız veya yanlış işaretlemeler Kullanım dışı
işaretleme bırakma a
Dikişli tüpler için:
Bir veri plakası bu amaç için

sağlanmazsa veya tüp, omuz üzerine
damga işaretlemesi yapılacak şekilde
tasarımlanmaz ve imal edilmezse,
tüplerin omuzu üzerine damga
işaretleme.
Şüpheli Tüpün imalatı veya onaylı Tüpün imalatı veya onaylı onarımı İlave muayeneden
işaretler onarımı dışında yapılan dışında oluşan herhangi bir işaret sonra kullanıma
işaretler devam mümkün
Tapa veya Tüp boynu veya tabanına İlavenin, onaylı tasarımın parçası olduğu Kullanım dışı
boyun tutturulmuş ilave geçmeler açıkça anlaşılamıyorsa, tüp boynu veya bırakma
geçmeleri tabanına tutturulan herhangi bir ilave
geçme
Düşey Çelik tüpler için: Onarma veya
kararlılık kullanım dışı
Kullanım sırasında bir risk bırakma
oluşturabilecek düşeylikten herhangi bir
sapma (özellikle taban çemberi ile
donatılmışsa)
Şişkinlik Tüpün gözle görülebilir Tüpün gözle görülebilir herhangi bir Kullanım dışı
şişmesi şişmesi bırakma
Çökme Delip girme veya metal Çökme derinliği, tüpün dış çapının % Kullanım dışı
parçacık ayrılması olmayan 3’ünü aştığında veya çökme çapı, ezilme bırakma
tüpte, derinliği dış çapının derinliğinin 15 katından daha az
% 1’inden daha büyük bir olduğunda
girinti
11
ICS 23.020.30 TS EN ISO 10462: 2014-02
EN ISO 10462: 2013
Çizelge B.1 - Tüpün fiziksel ve malzeme kusurları ve uygulanabilir ret kriteri (Devamı)
Kusur tipi Tarif Ret kriteri Açıklama

Çatlak Metalde ayrılma veya yırtık Metalde herhangi bir ayrılma veya yırtık Kullanım dışı
bırakma
Kesik veya Metalin ayrıldığı veya Dikişsiz çelik veya dikişsiz alüminyum Kullanım dışı
oyuk parçalandığı yerde ve derinliği alaşımlı tüpler için: bırakma
tüp cidar kalınlığının % 5’ini
Kesik veya oyuk derinliği, cidar
aşan keskin bir iz
kalınlığının % 15’ini aştığında veya
Kesik veya oyuk uzunluğu, tüp dış
çapının % 25’ini aştığında
Dikişli çelik tüp gövdeleri için: Kullanım dışı
bırakma
Kesik veya oyuk derinliği, cidar
kalınlığının % 10’unu aştığında veya
Kesik veya oyuk uzunluğu, tüp dış
çapının % 25’ini aştığında
Alev hasarı Tüpün genel veya bölgesel Tüpün kısmen herhangi bir erimesi veya Kullanım dışı
olarak aşırı ısınması bırakma
Tüpte herhangi bir biçim bozukluğu veya
Boyada herhangi bir siyahlaşma veya
yanma veya
Vananın, plastik mahfazanın veya tarih
bileziğinin veya donatılmışsa ergiyebilir
tapanın erimesine sebep olan ateş
hasarı.
Ark veya Tüpün kısmen erimesi, Tüpün kısmen herhangi bir erimesi, Kullanım dışı
hamlaç kalıntıların atılması veya oyuk kalıntıların atılması veya oyuk oluşması bırakma
yanıkları oluşması suretiyle kaynak suretiyle kaynak metaline ilâve veya
metaline ilâve veya metal metal kaybı
kaybı
Alev geri Tüpteki asetilenin tutuşması Tüp içerisindeki asetilende herhangi bir Kullanım dışı
tepmesi tutuşma olması bırakma
a Tüpün, uygun özellikleri tamamen karşıladığı açıkça belirlenebiliyorsa, karışıklık ihtimali olmaması şartıyla,
değiştirilen işlem ve değişiklik yapılan işaretlemeler kabul edilebilir ve yetersiz işaretlemeler düzeltilebilir.
B.3 Korozyon
Korozyon kusurları, Çizelge B.2’ye uygun olarak muayene edilmelidir.
12
ICS 23.020.30 TS EN ISO 10462: 2014-02
EN ISO 10462: 2013
Çizelge B.2 - Tüpün korozyonu için ret kriterleri
Korozyon tipi Tarif Ret kriteri Açıklama

Genel korozyon Tüpün toplam yüzey alanının Metalin orijinal yüzeyi Kullanım dışı bırakma
% 20’sine eşit veya daha fazla tanımlanamazsa veya
bir alan üzerinde cidar
Nüfuziyet derinliği, tüpün orijinal
kalınlığının azalması
cidar kalınlığının % 10’unu aşarsa
veya
Cidar kalınlığı, garanti edilen
asgari cidar kalınlığından daha
küçükse
Bölgesel Nüfuziyet derinliği, tüpün orijinal Kullanım dışı bırakma
Aşağıda tarif edilen diğer
korozyon cidar kalınlığının % 20’sini aşarsa
bölgesel korozyon tipleri
veya
dışında, tüpün toplam yüzey
alanının % 20’sinden daha az Cidar kalınlığı, garanti edilen
bir alan üzerinde cidar asgari cidar kalınlığından daha
kalınlığının azalması küçükse
Zincirleme, oyuk Dar boylamasına veya çevresel Herhangi bir yöndeki toplam Kullanım dışı bırakma
veya çizgi bir çizgi veya şerit şeklinde veya korozyon uzunluğu tüp çapını
korozyon hemen hemen birleşik şekilde aşarsa ve muhtemel derinlik
ayrılmış çukurlar veya oyuklar orijinal cidar kalınlığının % 10’unu
biçiminde korozyon aşarsa
Açıklık Açıklıkta veya hemen yakınında Nüfuziyet derinliği, garanti edilen Kullanım dışı bırakma
korozyonu meydana gelen ve bunlar ile asgari cidar kalınlığının % 20’sini
ilişkili olan korozyon aşarsa (tamamen temizlemeden
sonra)
a Taban çemberi veya omuz gibi parçaların altında oluşan korozyona özellikle dikkat edilmelidir. Bu tür
durumlarda onarım mümkün olabilir.
13
ICS 23.020.30 TS EN ISO 10462: 2014-02
EN ISO 10462: 2013
Ek C
Üst açıklığın belirlenmesi

C.1 Üst açıklık, üst açıklık mastarlarının yerleştirilmesi yoluyla belirlenmelidir (örnekler için bk. Şekil C.1).
Asgari olarak müsaade edilen en büyük üst açıklığa karşılık gelen kalınlığa sahip bir mastar ve müsaade edilen
en büyük üst açıklıktan 1 mm fazla kalınlığa sahip bir mastar kullanılmalıdır. Açıklık mastarları yavaşça
yerleştirilmeli ve mümkün olabildiğince çevresi etrafında yavaşça hareket ettirilmelidir.
C.2 Tüp aşağıdakiler uygunsa kabul edilebilir:
a) Müsaade edilen en büyük üst açıklığa karşılık gelen kalınlığa sahip bir mastar herhangi bir noktaya
yerleştirilemezse veya
b) Müsaade edilen en büyük üst açıklığa karşılık gelen kalınlığa sahip bir mastar, üst açıklık içine yerleştirilebilir
ve hareket etmeksizin sıkıca tuttulursa veya
c) Müsaade edilen en büyük üst açıklığa karşılık gelen kalınlığa sahip bir mastar, düşey bir hareketle üst açıklık
içine yerleştirilebilir ve tüp üstünün toplam çevresi etrafında 180o den daha az veya 180o kadar hareket
ettirilebilirse.
C.3 Tüp aşağıdakiler uygun değilse reddedilmelidir:
a) Müsaade edilen en büyük üst açıklıktan 1 mm daha fazla kalınlığa sahip bir mastar herhangi bir noktada
yerleştirilebilirse veya
b) Müsaade edilen en büyük üst açıklığa karşılık gelen kalınlığa sahip bir mastar yerleştirilebilir ve tüp üstünün
toplam çevresi etrafında 180o den daha fazla hareket ettirilebilirse.
Mastar ve onun tutamağı arasındaki açı, uygun olarak hareket etttirilebilecek şekilde tüp omuzunun şekline
karşılık gelmelidir. En, tüp omuzunun şekline uygun olmalıdır.
Şekil C.1 - Üst açıklığın ölçülmesi için üst açıklık mastarı örnekleri
14
ICS 23.020.30 TS EN ISO 10462: 2014-02
EN ISO 10462: 2013
Ek D
Gözenekli malzemedeki çatlaklar
Şekil D.1 a)’da kılcal çatlamayı ve parçalanmayı gösteren gözenekli malzemeli bir asetilen tüpü örnek
gösterilmiştir. Tüp, sonraki kullanım için araların olmaması ve gözenekli malzemenin yerinden çıkarılamaması
şartıyla kabul edilebilir.
Şekil D.1 b)’de görülebilir yan cidarları olan çatlamayı ve parçalanmayı gösteren gözenekli malzemeli bir
asetilen tüpü örnek verilmiştir. Tüp reddedilmelidir.
a) Gözle görülebilir yan cidarları olmayan kılcal çatlak b) Gözle görülebilir yan cidarlara ait çatlak
Şekil D.1 - Bir asetilen tüpünün monolitik gözenekli malzemesindeki çatlaklar
15
ICS 23.020.30 TS EN ISO 10462: 2014-02
EN ISO 10462: 2013
Ek E
(Bilgi için)
Gaz tüpleri için bir sonraki periyodik muayenenin tarihini gösterme

amaçlı bilezikler
Çizelge E.1, bir sonraki periyodik muayenenin tarihini tanımlamak için kullanılan bileziklerin tipik renk ve biçim
sistemini içerir. Diğer sistemler (farklı renkler ile de) ayrıca kullanılır.
Not – Bu bilezikler, son periyodik muayene tarihi işlenmiş bileziklerden farklıdır; bk. örneğin Referans [1],
Bölüm 6.2.2.7.8
Çizelge E.1 - Bir sonraki periyodik muayenenin tarihini tanımlamak için kullanılan bileziklerin renk ve biçimi
Yıl Renk Biçim

2000 Alüminyum Daire
2001 Kırmızı Altıgen

2002 Mavi Altıgen
2003 Sarı Altıgen
2004 Yeşil Altıgen
2005 Siyah Altıgen
2006 Alüminyum Altıgen
2007 Kırmızı Kare

2008 Mavi Kare
2009 Sarı Kare
2010 Yeşil Kare
2011 Siyah Kare
2012 Alüminyum Kare
2013 Kırmızı Daire

2014 Mavi Daire
2015 Sarı Daire
2016 Yeşil Daire
2017 Siyah Daire
a
2018 Alüminyum Daire
2019 Kırmızı Altıgen

2020 Mavi Altıgen
2021 Sarı Altıgen
2022 Yeşil Altıgen
2023 Siyah Altıgen
2024 Alüminyum Altıgen
a Bir sonraki periyodik muayenenin tarihini tanımlamak için kullanılan bileziklerin
renk ve biçim sırası her 18 yılda tekrar eder. Bu nedenle 2018 yılına ait renk ve
biçim, 2000 yılının bir tekrarıdır.
16
ICS 23.020.30 TS EN ISO 10462: 2014-02
EN ISO 10462: 2013
Kaynaklar
[1] UN Recommendations on the Transport of Dangerous Goods - Model Regulations, 17th revised
edition, United Nations, Geneva
[2] EN 1089-3, Transportable gas cylinders - Gas cylinder identification (excluding LPG) - Part 3: Colour
coding
[3] ISO 3807, Gas cylinders - Acetylene cylinders - Basic requirements and type testing
[4] ISO 7225, Gas cylinders - Precautionary labels
[5] ISO 11363-1, Gas cylinders - 17E and 25E taper threads for connection of valves to gas cylinders -
Part 1: Specifications
[6] ISO 11363-2, Gas cylinders - 17E and 25E taper threads for connection of valves to gas cylinders -
Part 2: Inspection gauges
[7] ISO 13088, Gas cylinders - Acetylene cylinder bundles - Filling conditions and filling inspection
[8] ISO 13769, Gas cylinders - Stamp marking
[9] ISO 25760, Gas cylinders - Operational procedures for the safe removal of valves from gas cylinders
[10] ISO 80000-4, Quantities and units - Part 4: Mechanics
17

140-TS - EN - ISO - 10462 Gaz Tüpleri - Asetilen Tüpleri

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

140-TS - EN - ISO - 10462 Gaz Tüpleri - Asetilen Tüpleri

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

TÜRK STANDARDI

Gaz tüpleri - Asetilen tüpleri - Periyodik muayene ve bakım

Gas cylinders - Acetylene cylinders - Periodic inspection and maintenance

Bouteilles à gaz - Bouteilles d'acétylène - Gasflaschen - Acetylenflaschen –

TÜRK STANDARDLARI ENSTİTÜSÜ

- Bu standard yayımlandığında TS 11791 ISO 10462: 1998’in yerini alır.

- Bu standardda atıf yapılan standardların milli karşılıkları aşağıda verilmiştir.

EN, ISO, IEC Adı TS No Adı

EN 12863: 2002’nin yerini alır

Gaz tüpleri - Asetilen tüpleri - Periyodik muayene ve bakım

Gas cylinders - Acetylene cylinders - Periodic inspection and maintenance

Bouteilles à gaz - Bouteilles d'acétylène - Contrôle et Gasflaschen - Acetylenflaschen -

Bu Avrupa Standardı CEN tarafından 23 Kasım 2013 tarihinde kabul edilmiştir.

AVRUPA STANDARDİZASYON KOMİTESİ

CEN-CENELEC Yönetim Merkezi: Avenue Marnix 17, B-1000 Brussels

Bu standard EN 12863:2002’nin yerini alır.

CEN/CENELEC İç Yönetmeliklerine göre, bu Avrupa Standardının ulusal standart olarak uygulamaya

Gaz tüpleri - Asetilen tüpleri - Periyodik

Gas cylinders - Acetylene cylinders - Periodic inspection and

Bouteilles à gaz - Bouteilles d’acétylène - Contrôle et entretien

ISO Telif Ofisi

© ISO 2013 – Tüm hakları saklıdır.

Başlıca teknik değişiklikler aşağıda verilmiştir:

1) 1 bar = 0,1 MPa = 105 Pa; 1 MPa = 1 N/mm2

Gaz tüpleri - Asetilen tüpleri - Periyodik muayene ve bakım

Not - 150 L sınırlandırması, Referans [1]’deki tüpün tanımından türetilmiştir.

2 Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar

3.1 Asetilen tüpü

Not 1 - Hiçbir anlam belirsizliği riski olmadığında “tüp” kelimesi kullanılmıştır.

3.2 Tüp gövdesi

3.3 Azami asetilen muhtevası

3.4 Azami asetilen dolumu

3.5 Periyodik muayene kuruluşu

3.6 Gözenekli malzeme

Not 1 - Gözenekli malzeme iki tipte olabilir:

3.7 Artık gaz

3.8 Doymuş asetilen

Not 1 - Aşağıdaki kısaltılmış terimler kullanılır:

- Aseton için “A”,

Not 1 - Dara, aşağıdaki alt maddelere uygun olarak ilaveten belirtilir.

3.11 Üst açıklık

3.12 Çalışma basıncı

a) Monolitik olmayan gözenekli malzeme: İki yıl,

4.2 Muayene için kurallar

5 Asetilen tüpünün hazırlanması

5.2 Dıştan gözle muayene için hazırlık

Madde 6.1’e uygun olarak dıştan gözle muayene, bu aşamada yapılabilir.

5.3 Vananın sökülmesi

5.4 Boyun/çekirdek filtrelerinin sökülmesi

6.2 Gözenekli malzemenin muayenesi

a) Tüplerin içinde bir miktar kurum göründüğünde reddedilmelidir,

6.2.3 Monolitik gözenekli malzemeler – Çatlama, parçalanma veya kavitasyon

a) Müsaade edilen en büyük üst açıklıktan fazla üst açıklık olmadığı,

b) Aşırı çatlama olmadığı,

c) Aşırı parçalanma olmadığı,

Gözenekli malzemenin parçalanması, sadece gözenekli malzemenin halkasından kaynaklanırsa veya

d) Boşlukların ve kavitasyonların olmadığı,

6.2.4 Monolitik olmayan gözenekli malzeme – Sıkışma

6.3 Monolitik olmayan gözenekli malzemenin ilavesi

6.4 Gözenekli malzemenin değiştirilmesi

6.5 Ergiyebilir tapaların muayenesi

6.6 Vanaların muayenesi

6.7 Tüp boynunun muayenesi