TÜRKİYE’DE

SAĞLIK TURİZMİ
T.C.
Sağlık Bakanlığı
Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğü
Sağlık Turizmi Koordinatörü
Dr. Dursun AYDIN
(Eylül 2011)
1
 Sunum Planı
 Türkiye’nin Konumu
 Sağlık Turizminin Sebepleri ve Sınıflandırılması
 Türkiye’de Sağlık Turizmi Tarihçesi ve Son Durum
 Türkiye’de Sağlık Turizmi Durumu (Swot Analizi)
 Türkiye Sağlık Turizmi Politikası
 Yol Haritası – Stratejik Uygulama Programı

2
 ÜLKEMİZİN GENEL DURUMU

 EKONOMİSİ

* Türkiye Dünya’nın 16. ve Avrupa’nın 6. en büyük ekonomisidir.

* En hızlı gelişmekte olan 10 pazardan biri olarak G-20’nin de
üyesidir.
* 2004-2008 yılları arasında GSYİH’ deki artış oranı ortalama
%6,06’dır.
* OECD verilerine göre, 2017 yılında Türkiye, Çin ve Hindistan’dan
sonra en yüksek büyüme oranına sahip 3. ülke olacaktır.

3
  NÜFUS
* Türkiye, yaş ortalaması 28,8 olan 72 milyonu aşkın
genç ve dinamik bir nüfusa sahiptir.
* Diğer bir deyişle, toplam nüfusun %67’si çalışma
yaşındadır.
* Yaklaşık 24,7 milyon kişiden oluşan aktif işgücü ile
Türkiye, Avrupa’nın 4. en büyük işgücü piyasasına
sahiptir.

4
 ÜLKEMİZE 2000-2010 YILLARI ARASINDA
GELEN TURİST SAYISI

 2002’de dünya turizminde turist sayısı bakımından 17. sırada olan Türkiye, 2009’da 7.
sıraya kadar yükseldi.
 2002’de Türkiye’ye tüm dünyadan gelen turist sayısı 13,2 milyon iken bu rakam
2010’da yüzde 116,7 artışla 28.6 milyona ulaştı.
 2002’de turizm geliri anlamında 12. sırada olan Türkiye, dünyada yaşanan ekonomik
krize rağmen 2009’da 9. sıraya kadar yükseldi.
 2002’de 11,9 milyar dolar olan turizm geliri, 2010’da yüzde 76,5 artışla 20,8
milyar dolara ulaştı.

5 Kaynak: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı

 ÜLKEMİZE 2000-2010 YILLARI ARASI
GELEN TURİST SAYISI ENVANTERİ

6 Kaynak: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı

 ÜLKEMİZE 2008-2009-2010 YILLARINDA GELEN
SAĞLIK TURİSTLERİ ENVANTERİ

2008 2009 2010

ÖZEL 56.276 70.519 77.003
KAMU 17.817 21.442 32.675
TOPLAM 74.093 91.952 109.678

Kaynak: T.C. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel

8
Müdürlüğü Sağlık Turizmi Birimi
 ÜLKEMİZİN 2010 YILI MEDİKAL TURİZM
KAMU – ÖZEL DAĞILIMI
2010 Kam u - Özel DAğılım ı

8%

Özel
Kamu

92%

Kaynak: T.C. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri

9
Genel Müdürlüğü Sağlık Turizmi Birimi
 HELİKOPTER AMBULANS

10
 UÇAK AMBULANS

11
 YABANCILARA SUNULAN SAĞLIK
HİZMETLERİ
1- Türkiye’de kısa sürede kalan yabancılar (Turistin Sağlığı ) Acil Sağlık Hizmetleri
 Toplantı, Kongre vb. amaçlı gelenler
 Ticari amaçlı gelenler
 Turizm amaçlı gelenler
2- Yurtdışından Tedavi amaçlı Gelenler ( Sağlık turizmi)
 Komşu Ülkeler, Orta Asya, Afrika
 Yurtdışında yaşayan vatandaşlar GSS kapsamına girmeyen ikili sözleşmemizin
olmadığı ülkeler (Danimarka, Norveç, İsveç, İngiltere vs.
 Gelişmiş Batı Ülkelerinden gelenler (ABD, Avrupa vs.)
3- Türkiye’de uzun süre kalan yabancılar (rutin tedavi ve acil durumlar)
 Konsolosluk çalışanlar
 Emekli olup yerleşen yabancılar (Alanya, Marmaris vb.)
12
 SAĞLIK TURİZMİNİ TETİKLEYEN
SEBEPLER

 Bazı ülkelerde hastaların uzun bekleme listeleri,

 Daha ucuza sağlık hizmeti temin edebilme,
 Kendi ülkesinde ileri teknoloji ve kalifiye eleman,
insan kaynağının olmayışı,
 İletişim ve ulaşımın çok gelişmesi,
 Özellikle gelişmiş ülkelerde yaşlı nüfusun ve
kronik hastalıkların oranın yükselmesi.
13
 SAĞLIK TURİZMİ
SINIFLANDIRILMASI

14
 1 – Medikal Turizm ( Tıp Turizmi )
 İleri tedaviler ( Kardiyovasküler Cerrahi, Radyoterapi,
cyberknife vb. )
 Transplantasyon
 İnfertilite ( Tüp bebek İVF uygulamaları )
 Estetik Cerrahi
 Göz, diş, diyaliz tedavileri vb.
Hizmet Yeri : Sağlık kurum ve kuruluşları
Hizmet Verenler: Sağlık personel ve özellikle doktorlar
(tamamen hekim merkezli hizmet)

15
 2- Termal Turizm ve SPA-Wellnes
 Kaplıca tedavileri
 Talossoterapiler(deniz suyunda tedavi)
 Hidroterapi(su ile tedavi)
 Balneoterapi (kaplıca suyunda tedavi)
 Peloidoterapi(çamur tedavisi)
 Klimaterapi(iklim tedavisi)

Hizmet Yeri : Kaplıca ve Sağlıklı yaşam tesisleri ve yaylalarımız

Hizmet Verenler: Yardımcı sağlık personeli ve diğer personel
(doktora ihtiyaç çok az)
16
17
18
 3- Yaşlı ve Engelli Turizmi
 İleri yaş turizmi ( gezi turları, meşguliyet terapileri )
 Yaşlı bakımı hizmetleri ( bakım veya rehabilitasyon
hizmetleri )
 Klinik konukevlerinde rehabilitasyon hizmetleri
 Engelliler için özel bakım ve gezi turları
Hizmet Yeri : Klinik konukevleri, tatil köyleri ve bakım
evleri v.b
Hizmet Verenler: Eğitim almış sertifikalı lise mezunu
19 personeller (doktora doğrudan ihtiyaç yok)
 SAĞLIKLI YAŞAM TESİSİ

20
21
 TÜRKİYEDE TIP TURİZMİ SUNUM
 Özel Sağlık Kuruluşları
 Üniversite Hastaneleri
 Sağlık Bakanlığı Hastaneleri
- Belli İl’lerde Belli Hastaneler
- Sağlık Kampüsleri (İl’lerde)

22
 TÜRKİYE’DE SAĞLIK TURİZMİ TARİHÇESİ
 1990-2000 sağlık turizmi konuşulmaya başlandı.
 2000-2005 sağlık turizmi gündeme girdi.
 Sağlık turizmi çeşitliliğinde Tıp Turizmi öne çıktı.
 2005-2010 STK, Kamu ve Özel sektör de sağlık turizmi farkındalığı oluştu.
 2010-2014 Stratejik eylem planında yer aldı.
 2010 Sağlık Bakanlığı Sağlık Turizmi Birimi kuruldu.
 2011 yılı Sağlık Turizmi ile ilgili ilk mevzuat değişikliği yayınlandı.
 Genelge (2011/41),Yönetmelikler yayınlandı.
 Sağlık Bakanlığı 2023 vizyonuna girdi.
 Hükümet programında yer aldı.
 Dünya Sağlık Örgütü Türkiye’nin sağlık turizmi potansiyeline işaret etti.
 Hükümet Politikası haline geldi.

23
 SAĞLIK BAKANLIĞI SAĞLIK
TURİZMİ ÖRGÜTLENMESİ
 Sağlık Turizmi Koordinatörlüğü
- Medikal Turizm Şube Müdürlüğü
- Termal Turizm – Spa/Wellness Şube Müdürlüğü
- İleri Yaş ve Engelli Turizm Şube Müdürlüğü
- Yurtdışı Koordinasyon Şube Müdürlüğü
 Türkiye Sağlık Turizmi Danışma Kurulu (30 üye) oluşturuldu.
 112 ve 184 Yurtdışı Çağrı Merkezi 4 dilde çağrı kabul etmektedir.
(İngilizce, Almanca, Rusça, Arapça)
 Sağlık Turizmi Saha Ekibi oluşturuldu.
 7 İl’de Yurtdışı Hasta İl Koordinasyon Merkezi İl Sağlık Müdürlüğü
bünyesinde (Ankara, İstanbul, İzmir, Aydın, Antalya, Gaziantep, Muğla)
24  81 İl’de Sağlık Turizmi Temsilcisi
 SİVİL TOPLUM KURULUŞLARI
YAPILANMALARI
 Türkiye Sağlık Turizmi Danışma Kurulu (Sağlık Bakanlığı)
 Sağlık Turizm Platformu (TÜRSAB)
 Medikal Turizm Derneği
 DEİK / SAİK
 Akredite Hastaneler
 OHSAD
 Sağlık Turizm Derneği
 TURKAP Kaplıca Talasso ve Kür Merkezleri Derneği

25
 Diğer STK’lar
 Dünyada Sağlık Turizmi’nde Turist Çeken
Başlıca Ülkeler
 Panama
 Brezilya
 Costa Rica
 Macaristan
 Malezya
 Hindistan
 Ürdün
 Tayland
 Singapur
 Güney Kore
26
 Sağlık Bakanlığı Bünyesinde
Sağlık Turizmi Birimi Olan Ülkelerin Bazıları

 Malezya
 Hindistan
 İran
 Ürdün
 Mısır
 Güney Kore
 Tayland (Turizm Bakanlığı Bünyesinde)
 Singapur (Turizm Bakanlığı Bünyesinde)

27
 Türkiye’deki Sağlık Hizmeti Sunumunda
Yabancı Ortaklıklar

İlan Tarihi Sağlık Kurumu Yabancı Sermayedar Ülkesi Hisse

Oranı(%)

10 Aralık 2009 Medical Park Caryle ABD 40

Hastaneler Grubu

Şafak Hastaneler
27 Eylül 2008 Grubu Hygeia Yunanistan 50

Acıbadem Almond Holding

11 Ocak 2008 Sağlık Hizmetleri BAE 54

Global Evironment Fund

19 Nisan 2007 Dentistanbul ABD 100
Hastanesi
Dünya Göz National Bank of Kuwait
01 Ocak 2010 Hastanesi Kuveyt 30
Memorial İngiliz Argus Capital %20 İngiltere
27 Ağustos 2010 Hastanesi Katar Yatırım Borlası %20 Katar 40

28
Kaynak:Mergermarget ve PWC raporu
 SWOT ANALİZİ
Güçlü Yönlerimiz
•Özel sağlık kurumlarımızın çoğunun
Batıyla yarışabilecek seviyeye gelmesi
•JCI ile akredite olmuş hastane
sayısı(42)açısından dünyada 2.
sıradayız.
•Sağlık turizmi mevzuat düzenlemesi
var
•Termal kaynaklarımıza Avrupa’da
1.sırada Dünyada ise 7. sırada
•Ülkemizin uygun iklimi,tarihi ve
turistik uygarlıklar merkezi
•Ülkemiz çevresinde 712,000,000’luk
bir topluluğa hitap edebilecek merkezi
bir konumdadır.
•Genç nüfus ve eğitilebilirlik ile ciddi
bir iş gücü potansiyeline sahibiz
•Nitelikli insan kaynaklarımız
29
•Sağlık hizmet maliyetimiz düşük
Zayıf Yönlerimiz
•Sağlık personelinin (doktor, hemşire
vb.) sayısal azlığı
• Sağlık Turizmi ile ilgili Politikamız
yeni oluştu.
•Sağlık Turizmi açısından Kurumsal
yapımız yok
•Yabancı doktor çalıştırılma imkanı yok
•Yetişmiş ara genç eğitim eleman eksik
(yetiştirilebilir)
•Yabancı dil eğitimi zayıf, dil bilen
personel az,
•Sağlık Turizminde , devlet, STK ve
sektör temsilcilerinin işbirliği tam
sağlanamadı
•Sağlık Turizmi imkanlarımızın
yurtdışında tanıtımı yetersiz.
•Tanıtım eksikliğimiz var
 Fırsatları Tehditleri

• Ülkemize bilgi ve tecrübe transferi (know- • Sağlık profesyonelleri (özellikle doktorlar)

güçlenen özel sağlık sektörüne kayar.(temel
how) yasal düzenlemeleri temel prensipler
prensip)
• İş istihdamı (sağlık personeli ve diğer
• Özel sağlık kurumlarında talep artar (sağlık
personeller)
hizmetlerinin maliyeti yükselir)
• Ekonomik kazanım(ülkeye döviz girdisi)
• Yurtdışından bulaşıcı Hastalık yayılabilir.
(NDM-1 Hindistan dan yayıldı) Tbc, Aids’li
• Yeni yatırımlar(yaşlı tatil köyleri kaplıcalar,
hastalar gelebilir.
hastaneler v.b)
• Özel sağlık sektörü kendi halkımıza(GSS)
• Yurtdışında Sosyal ve siyasal güç kazanımı
hizmet sunmaktan vazgeçebilir.
(Lobi Gücü)
• Malpraktislere yasal yaptırım etkin değil
• Özel sağlık sektörünün finansal yapısının
(Hukuki Riskler)
güçlenmesi
• Rakip Ülkelerden gelecek rekabet baskısı
• Ülkemize Yabancı Sermaye girişi

30
 SAĞLIK TURİZMİ
POLİTİKAMIZ

31
 Sağlık Turizmi Politikamızın Oluşturulmasında
Temel Prensipler-1
• Halkımıza sunulan sağlık hizmeti aksamamalı,
• Hizmet alıcılar ekonomik ve siyasi açıdan katma
değeri yüksek bir kitle olmalı ve Ülkemize siyasi
ve sosyal açısından katkıda bulunmalı,
• Kapasite fazlası bulunan alanlara (Termal ve Yaşlı
Turizmi) öncelik verilmeli,
• Verilen sağlık hizmeti uluslar arası standartlarda
olmalı,
• Ekonomik getirisi ve bilgi transferine katkıda
bulunmalı,
32
• Sağlık hizmetinin sürdürebilirliğine katkı yapmalı.
 Sağlık Turizmi Politikamızın
Oluşturulmasında Temel Prensipler-2

 Sağlık turizmi sunacak kurumların denetlenmeli ve

Planlama yapılmalı,
 Sağlık Turizmi mevzuat çalışmaları genişletilmeli,
 Sağlık Turizmi Stratejik eylem planı hazırlanmalı,
 Sağlık Bakanlığı sağlık turizminde koordinatör
bakanlıktır,
 Beyin göçüşünü engellemeli ve hatta tersine çevirmeli
 Hekim ihtiyacı az olan Sağlık Turizmi bölümlerine
(Termal ve Yaşlı Turizmi) ağırlık verilmeli.

33
 YOL HARİTAMIZ VE
STRATEJİK UYGULAMA

34
 T.C
Sağlık Bakanlığı Stratejik Eylem
Planı(2010-2014)

Hedef 2.9.2 Sağlık hizmeti sunumunda Türkiye’yi bölgesinde

cazibe merkezi haline getirmek
 Sektör ve STK’larla sağlık turizmi alanında işbirliği yapılacak,
 Sağlık turizmini yürüten ve yürütecek tesislere ait kriterler
belirlenecek ve denetimleri sağlanacak,
 Termal-kaplıca turizmine sahip bölgelerde kamu-özel sektörün
yurt dışı sağlık turizmi çalışmalarına destek olunacak,
 Medikal turizm kamu-özel sektörün yurt dışı sağlık turizmi
çalışmalarına destek olunacak,
 Hasta kabulünde ve tedavi sırasında yaşanan sorunların en aza
indirilmesi için çalışmalara devam edilecektir.
35 Kaynak:S.B Stratejik Eylem Planı Sayfa 80
 Stratejik Uygulama Programı
Stratejik Amaç 2 İhtiyaç duyulan sağlık hizmetinin güvenli ve kaliteli olarak sunulmasını sağlamak
Stratejik Hedef 2.9.2 Sağlık hizmeti sunumunda Türkiye’yi bölgesinde cazibe merkezi haline getirmek

2 2 2 2
0 0 0 0
Program sorumlusu Yürütülen Program Açıklamalar
1 1 1 1
1 2 3 4

•Sağlık turizmi ile ilgili mevzuatlar

tamamlanacak,

•Sağlık turizmini yürüten ve yürütülecek

tesislere ait kriterler belirlenecek ve
denetimleri sağlanacak,

Dr. Dursun Sağlık

Turizmine •Sağlık turizmi ile ilgili yurtiçi ve yurt dışı
AYDIN toplantı,kongre ve organizasyonlara katılım
yönelik mevzuat
Sağlık çalışması yapmak ve sağlanması (gelişmeler izlenip, bilgi paylaşımı
Turizmi Kriterlerin yapılacak).
Koordinatörü belirlenmesi

36
Kaynak:S.B Stratejik Plan Amaç 2
 Stratejik Uygulama Programı
Stratejik Amaç 2 İhtiyaç duyulan sağlık hizmetinin güvenli ve kaliteli olarak sunulmasını sağlamak
Stratejik Hedef 2.9.2 Sağlık hizmeti sunumunda Türkiye’yi bölgesinde cazibe merkezi haline getirmek

2 2 2 2
0 0 0 0
Program sorumlusu Yürütülen Program Açıklamalar
1 1 1 1
1 2 3 4
• Termal-kaplıca turizmine sahip bölgelerde kamu-özel
sektörün yurt dışı-sağlık turizmi çalışmalarına destek
olunacak

•Medikal turizm kamu-özel sektörün yurt dışı sağlık

turizmi çalışmalarına destek olunacak
Sağlık
Dr.Dursun Turizmi
•Sağlık turizmi ile ilgili yurtiçi ve yurt dışı toplantı,kongre
AYDIN sektörüne
ve organizasyonlara katılım sağlanması (gelişmeler
Sağlık destek olunması izlenip, bilgi paylaşımı yapılacak)
Turizmi +
Koordinatörü Sağlık Turizminin
kurumsallaşması

37 Kaynak:S.B Stratejik Plan Amaç 2

 Stratejik Uygulama Programı
Stratejik Amaç 2 İhtiyaç duyulan sağlık hizmetinin güvenli ve kaliteli olarak sunulmasını sağlamak
Stratejik Hedef 2.9.2 Sağlık hizmeti sunumunda Türkiye’yi bölgesinde cazibe merkezi haline getirmek
2 2 2 2
0 0 0 0
Program sorumlusu Yürütülen Program Açıklamalar
1 1 1 1
1 2 3 4

•Hasta kabulünde ve tedavi sırasında yaşanan sorunların

en aza indirilmesi için çalışmalara devam edilecektir.

Sağlık •Sağlık turizmi hizmetinin ülkemizde kurumsallaşmasını

turizmi ve standardize edilmesinin tamamlanması
Dr. Dursun hizmetlerini
AYDIN uluslar arası
•Sağlık turizmi ile ilgili yurtiçi ve yurt dışı
Sağlık seviyede
toplantı,kongre ve organizasyonlara katılım sağlanması
Turizmi tutmak (gelişmeler izlenip, bilgi paylaşımı yapılacak)
Koordinatörü +
Sürdürülebilir-
lik

38 Kaynak:S.B Stratejik Plan Amaç 2

 Yol Haritası
•
•Sağlık Bakanlığının sağlık turizmi politika metni oluşturulmalı,
• Sağlık turizmi standardı ve genel mevzuatı hazırlanmalı ve sektör
denetlenebilir olmalı,
• Yetişmiş kalifiyeli eleman için eğitime ve sertifikasyona önem verilmeli
• Yabancı doktor çalıştırılması yasalaşmalı,
• Sağlık Turizmi konusu sektör,sivil toplum örgütleri ve kamu işbirliği ile
birlikte değerlendirilmeli ve yönetilmeli,
• Sağlık Turizmi Stratejik eylem planı hazırlanmalı,,
•Türkiye ulusal sağlık turizmi danışma kurulu veya ajansı oluşturulmalı,
•İç ve dış da Sağlık Turizmi Sektöründeki gelişmeler takip edilmeli,
•Bu alanda yapılan tüm çalışmalar izlenmeli ve raporlanmalı,

39