Matura 2021 Polski PP Arkusz

Miejsce na identyfikację szkoły
ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY 2021/2022
Z OPERONEM
JĘZYK POLSKI
POZIOM PODSTAWOWY
TEST
1
Czas pracy: 170 minut
(łącznie na napisanie testu i wypracowania)
Instrukcja dla zdającego
1. U pewnij się, że otrzymałaś/otrzymałeś dwa arkusze egzaminacyjne,

oznaczone 1 i 2 – jeden z testem, drugi z wypracowaniem.
2. S prawdź, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 8 stron. Ewentualny brak
zgłoś przewodniczącemu zespołu nadzorującego egzamin.
3. Odpowiedzi zapisz w miejscu na to przeznaczonym przy każdym zadaniu.
4. Pisz czytelnie. Używaj długopisu/pióra tylko z czarnym tuszem/atramentem.
5. N ie używaj korektora, a błędne zapisy wyraźnie przekreśl.
6. P amiętaj, że zapisy w brudnopisie nie podlegają ocenie.
7. M ożesz korzystać ze słownika poprawnej polszczyzny i słownika orto-
graficznego.
Życzymy powodzenia!
Za rozwiązanie
testu można
otrzymać
20 punktów.
Wpisuje zdający przed rozpoczęciem pracy
KOD
PESEL ZDAJĄCEGO ZDAJĄCEGO
Arkusz opracowany przez Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON.

Kopiowanie w całości lub we fragmentach bez zgody wydawcy zabronione.
N7695_Matura Polski PP glowny test.indd 1 2021-10-05 21:33:16

Język polski. Poziom podstawowy
Próbna Matura z OPERONEM
Przeczytaj uważnie teksty, a następnie wykonaj zadania umieszczone pod nimi. Odpowiadaj
tylko na podstawie tekstów i tylko własnymi słowami – chyba że w zadaniu polecono inaczej.
Udzielaj tylu odpowiedzi, o ile cię poproszono.
Tekst do zadań 1.–7.
Andrzej Markowski
Szablonowe określenia leksykalne1
Posługiwanie się szablonowymi wyrażeniami [...], choć zbliżone do mody językowej, różni
się jednak od niej co najmniej pod dwoma względami. Po pierwsze, szablonowe określenia
leksykalne są używane w języku stosunkowo długo bez zmian formalnych i semantycznych2.
Po drugie, zasięg ich używania jest ograniczony do pewnych odmian stylistycznych polszczyzny
oficjalnej, przede wszystkim – do języka polityków i stylu publicystycznego. Rzadko pojawiają
się natomiast w polszczyźnie nieoficjalnej.
We współczesnej polszczyźnie można wyróżnić dwa typy szablonowych określeń leksykal-
nych: szablonowe połączenia zleksykalizowane i szablonowe peryfrazy3. Oprócz tego istnieją
szablonowe połączenia składniowe, takie jak utarte formuły, stosowane w pismach urzędo-
wych (np. w nawiązaniu do...; w odpowiedzi na...), a także szablonowe wyrażenia przyimkowe
(np. na drodze, na odcinku, na przestrzeni, na rzecz, na szczeblu, na terenie, w celu, w drodze,
w dziedzinie, w kierunku, w ramach, w temacie, w warunkach, ze strony) [...].
Szablonowe określenia zleksykalizowane, podobnie jak wyrazy modne, odznaczają się
dużą, a ściślej – nadmierną, frekwencją tekstową. Wynika ona z tych samych przyczyn, które
są powodem „kariery” słów modnych: z początkowej atrakcyjności tych sformułowań, wzmoc-
nionej najczęściej tym, że są one używane (a czasem nawet tworzone) przez osoby popularne
lub cieszące się pewnym autorytetem społecznym (polityków, dziennikarzy, naukowców). Ta-
kie określenia zwykle ujmują pewne treści (w miarę) błyskotliwie, lecz dość powierzchownie,
a częste powtarzanie powoduje w dodatku ich banalizację, graniczącą z pustosłowiem. Sza-
blonowe określenia leksykalne są bliskie frazeologizmom, w większości wypadków brakuje im
jednak wyraźnego znaczenia naddanego, a także trwałego zespolenia składników, co jest (jak
wiadomo) podstawą związku frazeologicznego. Współcześnie takie szablonowe określenia to
na przykład: brać sprawy w swoje ręce, osiągnięcie konsensusu, krok w dobrym kierunku, inicja-
tywa oddolna, wojna na górze, grupa trzymająca władzę, podejmować wyzwania, stoi przed nami
wyzwanie, sprostać wyzwaniu.
W okresie „realnego socjalizmu” szablonowe określenia leksykalne były ważnym elemen-
tem nowomowy [...]. Większość z tych określeń tak mocno wiąże się ze stylistyką i propagan-
dą komunistyczną, że została zarzucona i współcześnie rzadko pojawia się w środkach upo-
wszechniania informacji. Warto jednakże je przytoczyć, by się zorientować, czy któreś z nich
po okresie swoistej kwarantanny nie powróci do języka polityki i publicystyki. Do najczęściej
używanych należały wówczas wyrażenia i zwroty: akcja żniwna, aktywnie uczestniczyć, dalsza
poprawa, dalszy dynamiczny rozwój, front robót, jedynie słuszny, kampania buraczana, konkret-
ne osiągnięcia, [...] owocna współpraca, pełna odpowiedzialność, pełne poparcie, [...] przejściowe
trudności, [...] szerokie poparcie, walka o jakość, [...] wzajemna współpraca, zacieśniać stosunki.
Jak widać, w wielu określeniach szablonowych, zarówno dawnych, jak i współczesnych, wy-
stępują wyrazy modne, co świadczy o bliskości obu zjawisk.
Istotną cechą większości tych szablonowych połączeń jest duża przewidywalność ich na-
stępnego członu. Słysząc początek takiej szablonowej konstrukcji, możemy łatwo przewidzieć
ich dalszy ciąg. Dzięki temu określenia te są proste w odbiorze, łatwo przyswajalne, choć jed-
nocześnie [...] bardzo ogólnikowe lub nawet puste znaczeniowo.
Andrzej Markowski, Kultura języka polskiego. Teoria. Zagadnienia leksykalne, Warszawa 2009, s. 212–213.
1
leksykalny – wyrazowy, odnoszący się do słownictwa
2
semantyczny – znaczeniowy; semantyka – nauka o znaczeniach wyrazów
3
peryfraza – omówienie; figura stylistyczna polegająca na zastąpieniu słowa oznaczającego dany przedmiot, czynność, osobę itp.
jego opisem lub metaforą

Zadanie 1. (0–1)
Napisz, jak Andrzej Markowski ocenia – pozytywnie czy negatywnie – występowanie szablono-
wych określeń leksykalnych. Uzasadnij odpowiedź na podstawie tekstu.
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
Zadanie 2. (0–2)
Na podstawie tekstu określ podobieństwo oraz różnicę między określeniami szablonowymi
a wyrazami modnymi.
Podobieństwo
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
Różnica
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
Zadanie 3. (0–2)
Oceń prawdziwość podanych stwierdzeń odnoszących się do tekstu Andrzeja Markowskiego.
Zaznacz P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, albo F – jeśli jest fałszywe.
Szablonowe określenia leksykalne występują przede wszystkim w języku mediów,
1. P F
polityce i języku urzędowym.
Popularność określeń szablonowych wynika z ich prostoty, ogólnikowości i łatwości
2. P F
w odbiorze.
Wyrazy modne, podobnie jak określenia szablonowe, należą do polszczyzny oficjal-
3. P F
nej.
Twórcami wyrazów modnych, podobnie jak określeń szablonowych, są często polity-
4. P F
cy, dziennikarze i naukowcy.

Zadanie 4. (0–1)
Na podstawie tekstu Andrzeja Markowskiego i własnej wiedzy uzupełnij tabelę – dopisz sza-
blonowe określenie leksykalne lub wyjaśnij jego znaczenie.
Określenie Wyjaśnienie znaczenia
A. inicjatywa oddolna
B. konflikt w sferach rządowych
C. osiąganie konsensusu
Zadanie 5. (0–1)
Wyjaśnij, dlaczego utarte formuły językowe były ważnym składnikiem nowomowy w okresie
komunizmu.
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
Zadanie 6. (0–1)
Określ funkcję, jaką pełnią przykłady leksykalnych określeń szablonowych przytoczone w tek-
ście.
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
Zadanie 7. (0–1)
Dokończ zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych.
Artykuł Andrzeja Markowskiego to tekst
A. literacki.
B. naukowy.
C. publicystyczny.
D. retoryczny.

Tekst do zadań 8.–14.
Grażyna Tomaszewska
Tajemnica
W spojrzeniu na Pana Tadeusza przeważa opinia, że jest to poemat, który próbuje ocalić
od zapomnienia obraz dawnej, szlacheckiej Polski, która już w czasach Mickiewicza była ana-
chroniczna. Poeta dzięki własnym doświadczeniom i wspomnieniom grona przyjaciół, których
połączyła wspólnota wyobcowania na „paryskim bruku”, powrócił do „kraju lat dziecinnych”
i zobrazował go. Optyka spojrzenia (tęsknota, naturalny sentyment do dzieciństwa) spowodo-
wała, że przedstawiony w poemacie świat jest wyidealizowany. Tym niemniej posiada wartość
utworu realistycznego, bo prezentuje bogactwo rodzimej natury i bogactwo codziennego życia
w typowym polskim dworze szlacheckim. [...]
Równocześnie zawsze pojawiały się głosy dowodzące „dziwności” tego realizmu lub wprost mu
zaprzeczające. Mieczysław Jastrun twierdzi, że realistyczne szczegóły, którymi karmią się oczy
werystów1, mają charakter specyficzny: „[...] w istocie są one podporządkowane prawu tej rozża-
rzonej wizji, która z góry rzuca blask na każdą rzecz, jak od promieni jakiegoś wniebowstąpienia”.
Realistyczną niezwykłość łączy Jastrun (jak większość badaczy) przede wszystkim ze światem na-
tury, któremu [...] przypisuje się kontakt „z nieskażonym pierwowzorem”. Ale Jan Lechoń w wy-
danej w 1942 roku pracy O literaturze polskiej pisze, że Pan Tadeusz, jak każde wielkie dzieło sztu-
ki, „jest właściwie gigantyczną deformacją rzeczywistości”. W przekonaniu Lechonia Pan Tadeusz
jest dziełem poezji czystej, a więc poezji organicznego zespolenia tkanki realistycznej z transcen-
dentną2. Dlatego odsłania metafizyczną3 jakość bytu w stopniu znacznie głębszym niż III część
Dziadów. Nie narzuca odbiorcy retoryki metafizycznych uczuć, ale inicjuje w nim metafizyczne
doznania. III część Dziadów byłaby poetyckim zapisem „nerwów” metafizycznych, Pan Tadeusz –
głęboko uwewnętrznionych i ujawnianych powściągliwie – uczuć i wzruszeń metafizycznych. Dzia-
dy tworzą obraz metafizyki głośnej, hałaśliwej i ostentacyjnej, Pan Tadeusz – maksymalnie wyci-
szonej i uwewnętrznionej. I taki jest „realizm” poematu, bo Mickiewicz – pisze Lechoń – „tam,
gdzie dotykał się rzeczywistości, stawał się bardziej metafizyczny”, gdyż „dotykalna rzeczywistość
była dla niego zawsze ujarzmieniem tajemnicy świata duchowego”. W Panu Tadeuszu istnieją więc
splecione ze sobą dwie rzeczywistości: realistyczna i metafizyczna. Lechoń zdecydowanie prote-
stuje przeciwko traktowaniu utworu jako realistycznej „arcypowieści o polskim życiu”.
Jednak według Wiktora Weintrauba miarą czystości poezji w Panu Tadeuszu jest właśnie
beztroskie zanurzenie się w zmysłowej materii rzeczywistości, uwolnione w końcu od profe-
tycznych4 ambicji, od podwójności i nieprzejrzystości znaczeń. Poemat Mickiewicza wyrósł,
podkreśla, „na gruzach” Mickiewiczowskiego profetyzmu i dzięki temu stał się „zwycięstwem
pełnokrwistego realisty, akceptującego potoczne życie”. [...]
Realizmowi Pana Tadeusza nadaje się też wymiar baśniowy. Julian Przyboś dowodzi: „Dla
ukazania całej ozdoby przyrody ojczystej gromadzi w krajobrazie kwiaty kwitnące w różnych
porach roku – maki kwitną w Panu Tadeuszu w porze koszenia otawy5. Zagęszcza i wyjaskrawia
barwy, przerysowuje kontury nie tylko dla dobitności, ale przede wszystkim po to, by uniezwy-
klić kraj wspomnień, przenieść go w świat poezji, pojętej jako »wieść gminna«, baśń”. W spo-
sobie przedstawiania przez Mickiewicza natury widzi Przyboś manierę personifikacyjną, która
dodatkowo akcentuje baśniowo-bajkowy charakter poematu. [...]
Jednak w przekonaniu Stanisława Pigonia ten inny wymiar rzeczywistości – nazywany,
jak twierdzi, mylnie, baśnią, marzeniem czy idyllą6 – istnieje w sposób realny. Widzi się go
wówczas, gdy człowiek doświadcza łaski prawdziwej harmonii bytu [...]. Poeta – dowodzi Pi-
goń – posiadał rzadką umiejętność „wydobywania na jaw świeżego uroku spraw codziennych”.
W Panu Tadeuszu dokonuje po prostu „odświeżenia codziennej dziwności świata”.
Grażyna Tomaszewska, Jak widzi dusza? Estetyka i metafizyka światła w „Panu Tadeuszu”, Gdańsk 2007, s. 11–16.
1
werysta – tu: ktoś wiernie odtwarzający rzeczywistość
2
transcendentny – wykraczający poza rzeczywistość
3
metafizyczny – nadzmysłowy, duchowy, pozazmysłowy
4
profetyczny – prorocki, wieszczy
5
otawa – drugi pokos siana
6
idylla – sielanka, beztroska

Zadanie 8. (0–1)
Określ, co jest przedmiotem sporu między krytykami i historykami literatury w sprawie od-
czytania Pana Tadeusza.
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
Zadanie 9. (0–1)
Podaj dwa argumenty, które w opinii badaczy przemawiają za realizmem poematu Adama
Mickiewicza. Nie cytuj.
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
Zadanie 10. (0–1)

Wyjaśnij, czym według autorki artykułu jest „dziwny realizm” Pana Tadeusza.
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
Zadanie 11. (0–1)

Wyjaśnij, w jaki sposób ujawnia się metafizyczny wymiar Pana Tadeusza.
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
Zadanie 12. (0–2)

a) Na czym, według Jana Lechonia, polega różnica między metafizyką III części Dziadów
a metafizyką Pana Tadeusza?
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
b) Podaj po jednym przykładzie rzeczywistości metafizycznej obecnej w tekstach Adama Mic-
kiewicza.
III część Dziadów
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
Pan Tadeusz
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................

Zadanie 13. (0–2)

a) Napisz, co według niektórych odbiorców decyduje o baśniowym charakterze Pana Tadeusza.
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
b) Czy ostatnie zdanie poematu:
I ja tam z gośćmi byłem, miód i wino piłem,
A com widział i słyszał, w księgi umieściłem.
potwierdza baśniowość Pana Tadeusza? Uzasadnij odpowiedź.
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
Zadanie 14. (0–3)

Napisz streszczenie tekstu liczące 40–60 słów.
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
7

BRUDNOPIS (nie podlega ocenie)

Miejsce na identyfikację szkoły
ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY 2021/2022
Z OPERONEM
JĘZYK POLSKI
POZIOM PODSTAWOWY
WYPRACOWANIE
2
Czas pracy: 170 minut
(łącznie na napisanie testu i wypracowania)
Instrukcja dla zdającego
1. Upewnij się, że otrzymałaś/otrzymałeś dwa arkusze egzaminacyjne,

oznaczone 1 i 2 – jeden z testem, drugi z wypracowaniem.
2. Sprawdź, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 13 stron. Ewentualny brak
zgłoś przewodniczącemu zespołu nadzorującego egzamin.
3. W wyznaczonym miejscu zapisz numer tematu wypracowania, który
wybierasz do realizacji.
4. Wypracowanie zapisz w miejscu na to przeznaczonym.
5. Pisz czytelnie. Używaj długopisu/pióra tylko z czarnym tuszem/atramentem.
6. Nie używaj korektora, a błędne zapisy wyraźnie przekreśl.
7. Pamiętaj, że zapisy w brudnopisie nie podlegają ocenie.
8. Możesz korzystać ze słownika poprawnej polszczyzny i słownika orto-
graficznego.
Za napisanie
Życzymy powodzenia! wypracowania
można otrzymać
50 punktów.
Wpisuje zdający przed rozpoczęciem pracy
KOD
PESEL ZDAJĄCEGO ZDAJĄCEGO
Arkusz opracowany przez Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON.

Kopiowanie w całości lub we fragmentach bez zgody wydawcy zabronione.
Zadanie 15. (0–50)

Wybierz jeden temat i napisz wypracowanie.
Temat 1. W jaki sposób można manifestować postawy patriotyczne? Rozważ problem i uzasad-
nij swoje zdanie, odwołując się do fragmentu III części Dziadów Adama Mickiewicza, całego
utworu i innego tekstu kultury. Twoja praca powinna liczyć co najmniej 250 wyrazów.
Adam Mickiewicz
Dziady cz. III (fragment)
ADOLF
Jan dziś chodził na śledztwo, był godzinę w mieście,
Ale milczy i smutny; – i jak widać z miny,
Nie ma ochoty gadać.

KILKU Z WIĘŹNIÓW
No, Janie! nowiny?

JAN SOBOLEWSKI
(ponuro)
Niedobre – dziś – na Sybir – kibitek dwadzieście
Wywieźli.

ŻEGOTA
Kogo? – naszych?

JAN
Studentów ze Żmudzi.

WSZYSCY
Na Sybir?

JAN
I paradnie! – było mnóstwo ludzi.

KILKU
Wywieźli!

JAN
Sam widziałem.

JACEK
Widziałeś! – i mego
Brata wywieźli? – wszystkich?

JAN
Wszystkich – do jednego.
Sam widziałem. – Wracając, prosiłem kaprala
Zatrzymać się; pozwolił chwilkę. Stałem z dala,
Skryłem się za słupami kościoła. W kościele
Właśnie msza była – ludu zebrało się wiele.
Nagle lud cały runął przeze drzwi nawałem,
Z kościoła ku więzieniu. Stałem pod przysionkiem,
I kościół tak był pusty, że w głębi widziałem
Księdza z kielichem w ręku i chłopca ze dzwonkiem.
2
Lud otoczył więzienie nieruchomym wałem;

Od bram więzienia na plac, jak w wielkie obrzędy,
Wojsko z bronią, z bębnami stało we dwa rzędy;
W pośrodku nich kibitki. – Patrzę, z placu sadzi
Policmejster na koniu – z miny zgadłbyś łatwo,
Że wielki człowiek, wielki tryumf poprowadzi:
Tryumf cara północy, zwycięzcy nad – dziatwą. –
Wkrótce znak dano bębnem i ratusz otwarty –
Widziałem ich: za każdym z bagnetem szły warty,
Małe chłopcy, znędzniałe, wszyscy jak rekruci
Z golonymi głowami; na nogach okuci.
Biedne chłopcy! – najmłodszy, dziesięć lat, nieboże,
Skarżył się, że łańcucha podźwignąć nie może,
I pokazywał nogę skrwawioną i nagą. [...]
Wywiedli Janczewskiego – poznałem, oszpetniał,
Sczerniał, schudł, ale jakoś dziwnie wyszlachetniał.
Ten przed rokiem swawolny, ładny chłopczyk mały,
Dziś poglądał z kibitki, jak z odludnej skały
Ów Cesarz! – okiem dumnym, suchym i pogodnym;
To zdawał się pocieszać spólników niewoli,
To lud żegnał uśmiechem gorzkim, lecz łagodnym,
Jak gdyby im chciał mówić: nie bardzo mię boli. [...]
Uważałem na więźnia postawę i ruchy:
On postrzegł, że lud płacze patrząc na łańcuchy,
Wstrząsł nogą łańcuch, na znak, że mu niezbyt ciężył.
A wtem zacięto konia – kibitka runęła –
On zdjął z głowy kapelusz, wstał i głos natężył,
I trzykroć krzyknął: «Jeszcze Polska nie zginęła». –
Wpadli w tłum – ale długo ta ręka ku niebu,
Kapelusz czarny jako chorągiew pogrzebu,
Głowa, z której włos przemoc odarła bezwstydna,
Głowa niezawstydzona, dumna, z dala widna,
Co wszystkim swą niewinność i hańbę obwieszcza
I wystaje z czarnego tylu głów natłoku
Jak z morza łeb delfina, nawałnicy wieszcza,
Ta ręka i ta głowa zostały mi w oku,
I zostaną w mej myśli – i w drodze żywota
Jak kompas pokażą mi, powiodą, gdzie cnota;
Jeśli zapomnę o nich, Ty, Boże na niebie,
Zapomnij o mnie. –
1
niewidomy – tu: niewidoczny
Adam Mickiewicz, Dziady drezdeńskie, cz. III, oprac. J. Skuczyński, Wrocław 2012.
Adam Mickiewicz (1798–1855) – polski poeta okresu romantyzmu,

publicysta, tłumacz, nauczyciel akademicki.
3
Temat 2. Czy praca gwarantuje człowiekowi szczęście? Rozważ problem i uzasadnij swoje zda-
nie, odwołując się do fragmentu Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej oraz innych tekstów kultury.
Twoja praca powinna liczyć co najmniej 250 wyrazów.
Eliza Orzeszkowa
Nad Niemnem (fragment)
Za pługiem, z rękami opartymi na wysoko sterczących rączkach pługu, szedł wysoki i zgrab-
ny człowiek, w białym płóciennym surducie, długim do kolan obuwiu i małej czapce, która skó-
rzanym daszkiem osłaniając mu czoło nie zasłaniała z tyłu głowy jasnozłocistych włosów. Szedł
prosto, równym krokiem, bez żadnego widocznego wysilenia; lejce z grubego sznura, mocno
z sobą połączone i wzdłuż boków końskich wyprężone, poniżej ramion opasywały mu plecy.
Idąc wygwizdywał trzecią już strofę piosnki [...].
Nagle oracz gwizdać przestał i o kilka kroków spostrzec już można było, że uczuł się
zdziwionym. Prędkim ruchem czapkę zdjął z głowy, konie zatrzymał i na kobietę, która tak
niespodzianie dla niego wyszła spomiędzy gęstego zboża, patrzał ze zmieszaniem na twarzy
i w postawie. [...]
– Czy panienka potrzebuje czego? Może drogę dokąd pokazać lub robotnikom pana Kor-
czyńskiego coś powiedzieć, oni tam za górką... [...]
– Pan Jan Bohatyrowicz? – trochę nieśmiało zapytała.
Odkryte i od reszty twarzy bielsze jego czoło zaszło rumieńcem, z rumianych i ogorzałych
policzków ledwie krew nie wytrysnęła.
– A jakże! – odpowiedział i palcami dotykając rączek pługa, ze spuszczonymi oczami zapy-
tał: – Skąd panienka wie, kto ja jestem?
– Widuję pana czasem... [...]
Po chwili wskazując rolę zapytała:
– Po koniczynie?
– A jakże – odpowiedział.
– Pod pszenicę?
Rzucił na nią szybkie spojrzenie, w którym błysnęło trochę niedowierzania i obawy. Pomy-
ślał może, że ona chce z niego żartować.
– Panienka niby to zna się na gospodarstwie?
Zmieszała się z kolei. Istotnie, bardzo mało posiadała wiadomości o tej ziemi, po której
stąpała i której zjawiska, obrazy i plony budziły w niej często ciekawość i zachwycenie. To i owo
z rozmów toczonych dokoła niej zapamiętała, ale z bliska pracom rolniczym nie przypatrywała
się nigdy. W tej chwili zdziwiła ją pozorna przynajmniej łatwość, z jaką młody rolnik pracę
swoją spełniał. Wyobrażała sobie, że orać jest bardzo ciężko...
– Wszelako bywa – odpowiedział. – Bywa, że ciężko, bywa, że letko. Po pierwsze, to od
gruntu zależy, a po wtóre, od uzwyczajenia i od siły. Do tego i pługi insze jak dawniej. Dla mnie
mórg zaorać to tak, jak prawie na spacer pójść.
Przy ostatnich wyrazach głową rzucił raźnie, w górę spojrzał i znowu w uśmiechu, ale tym
razem jakby triumfującym, białe zęby mu pod złotawym wąsem błysnęły. Widocznie, w poczu-
ciu siły własnej i uzdatnienia do tej pracy, którą przez całe życie spełniał, uczuł się dumnym
i wesołym. [...] Znać w nim też było wielką żywość i mówność powściągane przez chęć okazy-
wania się grzecznym i przystojnym1. W tej chwili przecież żywość i mówność wzięły górę nad
nieśmiałością. Coś u pługa poprawiwszy wyprostował się, na konie, które były stanęły, cmok-
nął i z promieniejącą twarzą zawołał:
– Prędzej bym śmierci spodziewał się w tym momencie niż panienkę śród pola zobaczyć.
Wszyscy mówili, że dziś we dworze bal...
– Nie wesoło mi było na tym balu i wolałam iść w pole – żywo też i zupełnie mimo woli
odpowiedziała Justyna,
Uśmiech zniknął z jego twarzy. Dłużej i śmielej niż dotąd popatrzył na nią.
4
– Ja to już dawno wiem – ciszej znowu odpowiedział – że panience nie zawsze tam bywa
wesoło. Ludziom gąb nie zatknąć, a i twarz człowieka wygada czasem, co się w sercu kryje. Jaż
panienkę, choć z daleka, a często widuję...
Wstrzymał się. Głos jego, ten silny głos, który na całą okolicę rzucał dźwięki rozgłośnych
pieśni, zmącił się i urwał. Po chwili dopiero dokończył:
– Może panienka gniewa się na mnie, że tak śmiele powiedziałem?...
I niespokojnie, głowę pochylając, spojrzał w twarz idącej obok niego kobiety. Zarumienioną
była, ale nie rozgniewaną; owszem, spod spuszczonych powiek wzrok jej podniósł się na niego
ciekawie i przyjaźnie. Znowu okrągłe i rumiane jego policzki w ogniu stanęły. Odwrócił twarz,
zawahał się, chrząknął i dokończył:
– Panienka i wiedzieć o tym nie może, że ja na panienkę czasem patrzę i różne myśli przy-
chodzą mi do głowy. [...]
Znowu, pomimo woli może, podniósł głowę, oczy błysnęły mu dumą czy zapałem i u końca
wyoranej bruzdy pług zatrzymując raźnie zawołał:
– Co tam! Ja panience powiem, że nie trzeba nadmiar troskać się i smęcić. Są na świecie złe
ludzie, są i dobre. Podczas smętno bywa, a podczas może być i wesoło. Najgorsza to jest rzecz,
kiedy człowiek nic nie robi, a tylko o swoich biedach myśli!...
– To prawda – uśmiechnęła się Justyna – ale, jeżeli kto na świecie nic do robienia nie ma?...
– To nie może być... – zaczął i nie mógł dokończyć, bo z niejaką trudnością zawracał pług,
aby poprzeczną bruzdą odgraniczyć zaoraną rolę od kwitnącego grochu. Jakkolwiek utrzy-
mywał, że wyoranie morga ziemi było dla niego tym samym prawie, co przechadzka, jednak
zatrzymując pług u początku drogi owies przerzynającej ocierał sobie pot, który bujną rosą
wystąpił mu na czoło.
Eliza Orzeszkowa, Nad Niemnem, t. 1, oprac. J. Bachórz, Wrocław 2009.
1
przystojny – tu: ułożony, grzeczny, delikatny
Eliza Orzeszkowa (1841–1910) – polska pisarka i publicystka epoki pozytywizmu,

nominowana do Literackiej Nagrody Nobla.
5
Temat 3. Zinterpretuj podany utwór. Postaw tezę interpretacyjną i ją uzasadnij. Twoja praca
powinna liczyć co najmniej 250 wyrazów.
Ludmiła Marjańska
Noc w Jasmin Village
Oglądam swoje życie jak stare fotografie

postacie zatrzymane w bezruchu
zatarte twarze uśmiech z nich uleciał
dziadkowie w śmiesznych pozach
na spróchniałych fotelach
Krajobrazy już obce nie do odgadnięcia
hamak między drzewami
rzeczka piasek i sosny
odbicie katedry w jeziorze
zielony Niegocinek
wietrzne jezioro Michigan
Wszystkie jeziora w jednym oceanie
a między nimi przesmyki
przylądki półwyspy otoki
w których zamyka się to niewidoczne
nieuchwycone w kształcie rzeczywistym
co mogło być a nigdy się nie stało
wstążeczka żalu nić rozgoryczenia
ciężar młodości radość
z narodzin wnuków
Życie jak komar
kąsający nocą zbyt upalną
by zasnąć
Ludmiła Marjańska, Noc w Jasmin Village [w:] tejże, A w sercu pełnia. Wybór wierszy, wybór J. Krzemiński,
wstęp M. Baranowska, Warszawa 2003, s. 163.
Ludmiła Marjańska (1923–2005) – polska poetka, prozaiczka, tłumaczka, członkini AK

podczas II wojny światowej, redaktorka działu literackiego Polskiego Radia,
w latach 1993–1996 prezeska Stowarzyszenia Pisarzy Polskich.
6
WYPRACOWANIE
na temat nr ...........
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
7
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
8
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
9
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
10
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
11
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
12
BRUDNOPIS (nie podlega ocenie)
13

Matura 2021 Polski PP Arkusz

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Matura 2021 Polski PP Arkusz

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Miejsce na identyfikację szkoły

ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY 2021/2022

Instrukcja dla zdającego

1. U pewnij się, że otrzymałaś/otrzymałeś dwa arkusze egzaminacyjne,

Wpisuje zdający przed rozpoczęciem pracy

Arkusz opracowany przez Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON.

N7695_Matura Polski PP glowny test.indd 1 2021-10-05 21:33:16

Tekst do zadań 1.–7.

N7695_Matura Polski PP glowny test.indd 2 2021-10-05 21:33:17

N7695_Matura Polski PP glowny test.indd 3 2021-10-05 21:33:17

Określenie Wyjaśnienie znaczenia

B. konflikt w sferach rządowych

Artykuł Andrzeja Markowskiego to tekst

N7695_Matura Polski PP glowny test.indd 4 2021-10-05 21:33:17

Tekst do zadań 8.–14.

N7695_Matura Polski PP glowny test.indd 5 2021-10-05 21:33:17

Zadanie 10. (0–1)

Zadanie 11. (0–1)

Zadanie 12. (0–2)

N7695_Matura Polski PP glowny test.indd 6 2021-10-05 21:33:17

Zadanie 13. (0–2)

Zadanie 14. (0–3)

N7695_Matura Polski PP glowny test.indd 7 2021-10-05 21:33:17

BRUDNOPIS (nie podlega ocenie)

N7695_Matura Polski PP glowny test.indd 8 2021-10-05 21:33:17

ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY 2021/2022

Instrukcja dla zdającego

1. Upewnij się, że otrzymałaś/otrzymałeś dwa arkusze egzaminacyjne,

Wpisuje zdający przed rozpoczęciem pracy

Arkusz opracowany przez Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON.

Zadanie 15. (0–50)

Lud otoczył więzienie nieruchomym wałem;

Adam Mickiewicz (1798–1855) – polski poeta okresu romantyzmu,

Eliza Orzeszkowa (1841–1910) – polska pisarka i publicystka epoki pozytywizmu,

Oglądam swoje życie jak stare fotografie

Ludmiła Marjańska (1923–2005) – polska poetka, prozaiczka, tłumaczka, członkini AK

BRUDNOPIS (nie podlega ocenie)

You might also like

1. U pewnij się, że otrzymałaś/otrzymałeś dwa arkusze egzaminacyjne,

1. Upewnij się, że otrzymałaś/otrzymałeś dwa arkusze egzaminacyjne,