Aşılama

Uygulama yolları ve miktarları

Kas içi uygulanan aşılar
 Difteri, Tetanoz toksoidi ve asellüler boğmaca (DTaB)

 Difteri ve tetanoz toksoidi (DT),

 Tetanoz ve difteri toksoidi (Td)

 Tetanoz toksoidi, azaltılmış doz difteri toksoidi ve asellüler boğmaca (Tdab)

 Hepatit A

 Hepatit B

 Human Papillomavirus

 Trivalan inaktif influenza

 Haemophilus influenzae type b(Hib)

 4 valanlı konjuge meningokok

 Konjuge pnömokok

Kas içi ya da cilt altı uygulabilecek aşılar

 Polisakkarit pnömokok

 İnaktif poliovirus

Cilt altı uygulanan aşılar

 Kızamık, kızamıkçık, kabakulak (KKK)

 Suçiçeği

 4 valanlı polisakkarit meningokok aşısı (MPSV4)

 Zoster

Cilt altı ya da kas içi uygulabilecek aşılar

 Polisakkarit pnömokok

 İnaktif poliovirus

Hepatit B aşısı
 Doğumdan sonra en geç ilk 72 saat (tercihen ilk 24 saat) içinde uygulanmalı
 Taşıyıcı olduğu bilinen anne bebeklerine ilk 12 saat içinde uygulanmalı. Aynı zamanda diğer
ekstremiteden Hepatit B IG yapılmalı
 DA < 2000 gr bebekler için;
 Anne taşıyıcı veya taşıyıcılık durumu bilinmiyorsa … toplam 4 doz
 Doğumdan sonra ilk 12 saatte bir doz Aşı ve IG
 1., 2. ve 12. aylarda 3 doz daha
 Anne taşıyıcı değilse … toplam 3 doz
 İlk doz bebek 2000 gr’a ulaştığında veya 1. ayın sonunda
 İlk dozdan 1 ve 6 ay sonra iki doz daha
BCG
 Doğumdan itibaren yapılabilir (Uygulama güç,komplikasyon çok, immünite zayıf)
 3 Aydan sonra yapılacaksa ppd kontrolü ile yapılmalı
 6 yaş üzerinde hiç aşılanmamış çocukta BCG gerekli değildir.
 6 yaş altında BCG yapılmamış olan çocukta ppd sonucuna göre gerekiyorsa BCG uygulanır
 Canlı virüs aşıları ppd yanıtını bozabilir. O nedenle ppd uygulaması kızamık içeren aşılarla ya
aynı gün ya da 4-6 hafta sonra yapılmalıdır

TDaB
 Acellüler Boğmaca aşısının yan etkileri daha düşük, koruyuculuğu uzun sürmüyor
 DaBT-İPA-Hib aşısı için üst yaş sınırı 6 yaş
 7 yaş üzerindeki çocuklara düşük doz difteri içeren karma aşı yapılmalı
 Tdab – Erişkin tipi aşı
 Gebelere uygulanabilir

Oral Polio Aşısı (OPV)

 Aşı yapıldıktan sonra anne sütü verilmesinin sakıncası yoktur
 İshalli çocuğu OPV yapılabilir, ancak 4 hafta sonra ek bir doz daha yapılmalıdır
 İnaktif Polio Aşısı (IPV)
 Polio aşısının ilk iki dozu IPV ile yapıldı ise, 3. doz OPV şeklinde yapılmalıdır
 Polio aşılaması yalnızca IPV ile tamamlanan çocuklara en az 1 doz ek OPV yapılmalıdır
 İnaktif polio aşısı aşılan çocuk için tam immünite oluşturur.
 Fakat mukozal immünite gelişmediği için vahşi virüsle karşılaştığında virüsü taşıma ve
bulaştırma riski vardır

KPA - 13
 Primer serisi KPA-7 ile tamamlanan (3 doz KPA-7 almış çocuk) çocuklara pekiştirme dozu
olarak uygulanan tek doz KPA-13 aşısı ek 6 serotip için yeterli koruyuculuk sağlar.
 Yüksek Risk ve Olası Yüksek Riskli çocuklarda 2 yaşdan sonra ek bir doz Polisakkarit
Pnömokok Aşısı PPA23 yapılmalıdır (Sağlıklı çocuk için gerekmez)
 Ek doz PPA-23 için endikasyonlar
 Yüksek Risk Grubu:
 Orak hücreli anemi, konjenital veya edinsel aspleni, splenik disfonksiyon
 HIV enfeksiyonu,
 Kohlear implant
 Olası Yüksek Risk Grubu
 Primer immün yetersizlikler; değişken immün yetersizlik, selektif IgA ve IgG alt grup eksikliği
gibi humoral immün yetersizlikler, T- hücre defektleri (DiGeorge Sendromu), kompleman
eksiklikleri, kronik granulomatoz hastalık haricindeki tüm fagositin sayısal ve işlevsel
bozuklukları
 Kronik kalp hastalıkları (özellikle siyanotik konjenital kalp hastalıkları ve kalp yetersizlikleri)
 Kronik pulmoner hastalıklar (yüksek doz oral kortikosteroid tedavisi alan astım dahil),
 BOS sızıntıları (konjenital malformasyon, kafa travması /kırığı, nörolojik olay),
 Nefrotik sendrom dahil kronik renal yetmezlik
 İmmunsupresif tedavi veya radyasyon verilen hastalar (malign neoplazmlar, lösemi, lenfoma,
Hodgkin hastalığı, solid organ transplantları),
 Diabetes mellitus

Hepatit A Aşıları
 Aşının ilk dozu uygulandıktan 4 hafta sonra ortaya çıkan immün yanıt, bireylerin % 95 –
100’ünde enfeksiyondan korunmak için yeterlidir
 Booster doz, oluşan immünitenin uzun süreli devam etmesini sağlar
 Antikor düzeyinin iki doz aşılanmış erişkinlerde 8 - 10 yıl, çocuklarda ise 5 yıl boyunca yüksek
olduğu gösterilmiş (> 20 yıl ?)

Hepatit A aşısının önerildiği risk grupları

(Rutin aşılama yapılmayanlarda )

 Uluslar arası seyahat edenler

 Homoseksüel ve biseksüel erkekler
 Yasadışı ilaç kullananlar
  Kronik kc. hastalığı olanlar, Kc. transplantasyonu yapılanlar
 Pıhtılaşma faktör konsantreleri kullananlar
 Sağlık personeli
 Hepatit A hastaları veya bulaşıcı objelerle yakın temas halinde olan (günlük) bakımevleri ve
bakım merkezleri
 Mültecilerle yakın temas halindeki personel
 Yiyecek üretim ve dağıtımında çalışan kişiler
 Askeri personel

Suçiçeği Aşı
 Oluşan antikor düzeyi aşıdaki virus dozuna ve kişinin yaşına bağlı olarak değişir
 Çocuklarda % 96
 Ergenlerde % 79
 Erişkinlerde çocuklardakine göre daha düşük
 Aşılı erişkinler hastalığı daha hafif geçirir
 Serokonversiyon hızının % 90’dan daha fazla olması için 2 doz aşı
 Doğal enfeksiyon sonucu oluşan antikor düzeyinden 10 – 30 kat daha düşüktür

Suçiçeği Aşısının Uygulanması

12. Ayda tek doz (Sağlık Bakanlığı uygulaması)

ÖNERİLEN ŞEMA

 12 ay – 12 yaş En az 3 ay ara ile 2 doz

1. doz 12 – 15 aylar

2. doz 4 – 6 yaş (ya da okula başlarken)

 >12 yaş …………….. 4 – 8 hafta ara ile 2 doz

 Eğer çocuk salisilat kullanıyorsa aşı yapıldıktan sonra 6 hafta süresince salisilat tedavisi
kesilmelidir

Genel Kurallar
 BCG, DBT, OPV, Hib, KKK ve Hepatit B aşıları aynı gün yapılabilir, ancak farklı ekstremitelerden
yapılmalıdır.
  Aynı ekstremiteden yapılma zorunluluğu varsa iki aşının uygulama bölgesi arasında 2 cm
mesafe olmalıdır.

 Parenteral uygulanacak iki canlı aşı ya aynı gün ya da 4 hafta ara ile uygulanmalıdır.

Aşı Kontrendikasyonları
 Genel Aşı Kontrendikasyonu
 Bir aşıya ya da aşı bileşenine karşı gelişen anaflaktik reaksiyon
 Kesin kontrendikasyon

BCG Kontrendikasyonları
Mutlak !
 Malign hastalık, Lenfoma, Lösemi, Konj. İmmün yetmezlik, HIV enf.
 Kortikosteroidler, alkilleyici ajanlar, anti-metabolitler veya radyasyon nedeniyle immün
baskılanmış olması

Dikkat !
 HIV enfeksiyonu riski olanlar

Hepatit B Aşısı Kontrendikasyonları

Mutlak !
 Ekmek hamuru mayasına karşı anaflaktik reaksiyon
KKK Kontrendikasyonları
Mutlak !
– Neomisine veya jelatine karşı anaflaktik reaksiyon

– Yumurtaya karşı anaflaktik veya anaflaktoid reaksiyon

– Malign hastalık, Lenfoma, Lösemi, Konj. immün

yetmezlik, HIV enf.

– Kortikosteroidler, alkilleyici ajanlar, antimetabolitler

veya radyasyon nedeniyle immün cevabın

baskılanmış olması

Dikkat !
 Trombositopeni
 Trombositopenik purpura öyküsü
 Yakın zamanda (ürün ve doza göre 3 – 11 ay arasında değişebilir) kan ürünü ve IG preparatı
verilmiş olması

Suçiçeği Aşısının Kontrendikasyonları

 Aşı komponentlerine karşı alerjisi olan bireyler
 Şiddetli Hastalık varlığı (Aktif tüberküloz)
 Gebelik dönemi
 Şiddetli İmmünosupresyon

Özel durumlarda aşılama

Nadir Görülen, Ciddi Reaksiyonlar- I

Aşı Reaksiyon
BCG -Süpüratif Lenfadenit

-BCG Osteiti
 -Yaygın BCG enfeksiyonu

DBT (Boğmaca) -3 saatten fazla süren çığlık tarzında ısrarlı ağlama

-Konvülsiyon

-Hipotonik, hiporesponsif atak

-Anaflaksi/şok

-Ensefalopati

Td -Brakial nevrit

-Anaflaksi

-Steril apse

OPV -Aşıya bağlı paralitik poliomyelit (ilk dozda risk daha yüksek)

Hepatit-B -Anaflaksi

-Guillain-Barre Sendromu

KKK -Febril konvülsiyon

-Trombositopeni

-Anaflaksi

KPA -Aşırı ağlama

-Hipotonik-hiporesponsif atak

-Siyanoz

-Geçici granülositopeni

Nadir Görülen, Ciddi Reaksiyonlar- III

Aşı Reaksiyon
Hepatit-A -Senkop,

- Sarılık,

- Eritema multiforme,

- Anaflaksi,
 - Brakial pleksus nöropatisi,

- Transvers miyelit

- Ensefalopati

Suçiçeği - Herpes zoster

- Viremi

Takvim dışındaki aşılar

ROTAVİRÜS AŞILARI

Rotavirüs
 G1P8… en sık rastlanan serotip
 Kuzey Amerika, Avrupa, Avustralya … % 70
 Türkiye … % 19 (1987) - % 75 (2003)
 G2P4
 G3P8
 G4P8
 G9P8
 Baskın serotip yıldan yıla, bölgeden bölgeye değişir
 Gelişmekte olan ülkelerde nadir

RotaTeq (Pentavalan aşı)

 G1, G2, G3, G4, P[8] sığır-insan, canlı – attenüe aşı
 Rotavirüs gastroenteritinde %74, şiddetli ishal ataklarında %98 koruyucu
 Komplikasyon yok.
 İnvajinasyon olgularının sayısı beklenenden yüksek değil
 Olguların aşı ile ilişkili olduğunu gösteren yeterli kanıt yok
 Yan etkiler açısından uyararak ! , bebekler izlenerek

Uygulanabilir Rotarix (Monovalan aşı)

  P[8]G1 attenüe insan rotavirüs
 Rotavirüs ishaline karşı %70-85, şiddetli ishale karşı %85-100 etkin
 Komplikasyon yok

Rotavirus aşılarının istenmeyen etkileri

AZALAN SIKLIKTA…
 Ateş, ishal, kusma.
 Üst solunum yolu enfeksiyonu.
 Karın ağrısı, burun akıntısı ve boğaz ağrısı, kulak enfeksiyonu, döküntü, dışkıda kan
 Bronkospazm (hırıltılı solunum veya öksürük), ürtiker, intususepsiyon
 Ciddi olabilen alerjik reaksiyonlar (anafilaksi), yüz, dudak, dil veya boğazı etkileyebilen alerjik
şişlik

Rota virus aşıları için kontrendikasyonlar

 Aşı komponentlerine karşı alerjisi olan bireyler
 Şiddetli İmmünosupresyon
 İnvajinasyon öyküsü ya da intestinal malrotasyon öyküsü olan bebekle

Rotavirus aşısı için uygulama önerileri

• Evde immün yetmezliği olan bebeklere aşı

yapılabilir

• Aşı yapıldıktan sonra kusan bebeklere aşı tekrarına

gerek yoktur

• Kan, kan ürünü veya immün globülin uygulanan

bebeler aşılanabilir

• Sağlıklı preterm bebekler en erken 6 haftalıkken aşılanabilir

İNSAN PAPİLLOMA VİRÜS (HPV) AŞILARI

Genital HPV enfeksiyonu
 Dünyadaki en yaygın cinsel yola bulaşan hastalık
 Gelişmiş ülkelerde cinsel aktif toplumun % 50’si yaşamının bir döneminde enfekte olur
 İnsanda 30 farklı HPV tipi genital enfeksiyona neden olur
 Malignite potansiyeli düşük riskli; 6, 11, 40, 42, 43, 44
 Düşük dereceli servikal hücre değişiklikleri, genital siğiller
 Malignite potansiyeli orta riskli; 31, 33, 35, 51, 52
 Malignite potansiyeli yüksek riskli; 16, 18, 45, 46

Genital HPV enfeksiyonu

 HPV enfeksiyonu olanların % 90’ının HPV DNA’ları iki yıl içinde negatifleşir
 HPV enfeksiyonu kronikleşen kadınlar (%10) pre-kanseröz lezyonlar ve servikal kanser için risk
taşır
Meningokok Aşıları

Ülkemizdeki aşılar
 Serogrup A,C,W135, Y – CRM196 konjuge aşısı (0.5 ml, IM) – Menveo
 (2 ay üzeri risk gruplarına, 9 ay – 55 yaş için lisanslı)
 2-6 ay arasındaki çocuklara… 4 doz
 6 – 24 ay arasındaki çocuklara… 2 doz
 24 ay üzeri … Tek doz
 Serogrup A,C,Y, W135 – difteri toxoidine konjuge aşı (0.5 ml, IM) – Menectra (9 ay -55 yaş için
lisanslı)
 9 – 24 ay …. 2 doz (en az 3 ay ara ile)
 24 ay üzeri …. Tek doz
 Serogrup A,C,Y, W135 - tetatoz toxoidine konjuge aşı –(0.5 ml, IM)- Nimenrix
 (12 ay – 55 yaş için lisanslı)

Kontrendikasyonlar
 Aşı bileşenlerine karşı anafkalsi
 Latex allerjisi
 Guillain- Barre Sendromu
 Gebelik (!)

DİKKAT
Konjuge Pnömokok aşısı ile eş zamanlı yapılırsa KPA’nın yanıtını bozabilir!

İnfluenza aşıları
Ülkemizdeki aşılar
 İnfluenza A-B
 4 valanlıı (Fluarix tetra)
 3 – 9 yaş ilk uygulamada 2 doz, 0.5 ml, IM
 9 yaş üzeri tek doz, 0.5 ml, IM
 3 valanlı (Vaxigrip – 4 valanlı formu var)
 6 – 36 ay çocuklarda ilk uygulamada 2 doz (2x 0.25 ml, IM)
 3 yaş üzeri tek doz, 0.5 ml, IM
 Gebelerde kullanımı öneriliyor (SB)