ΠΑΡΑΛΑΓΕΣ ΤΕΤΡΑΓΩΝΙΚΟΥ ΠΗΓΑΔΙΟΥ

-------------------------------------------------------------
ΠΑΡΑΒΟΛΙΚΟ ΠΗΓΑΔΙ
[μέσω συνεχούς μεταβολής της σύνθεσης, π.χ. (GaxAl1-xAs) σε μία διάσταση]
Παραβολικό δυναμικό είναι εκείνο του αρμονικού ταλαντωτή, και η εξίσωση
του Schrödinger είναι η αντίστοιχη της εξίσωσης του αρμονικού ταλαντωτή.
 2 d 2 1 * 2 2 
  * 2  m ωo z  ψ( z )  Eψ( z ) 
 2m dz 2 
 d 2  m* ω  2  2 m *
E
  2  0
 z  ψ( z )   2 ψ( z ) 
2
 dz     
 
 z
Αδιάστατες μεταβλητές : z0  *
, z ,
m ω0 z0
E d 2 ψ( z )
E0  ω0 , E
E0

dz 2
 
2 E  z 2

ψ( z )  0
 2
d ψ( z )
z  2 E 
2
2
 z 2
ψ( z )
dz
 o  τότε μια λύση της διαφορικής εξίσωσης είναι η
Αν 2 E  1  E 
 2 
ψ( z )  C exp z 2

2  . Αυτή είναι η ασυμπτωτική συμπεριφορά για

κάθε τιμή της ενέργειας για μεγάλες τιμές του z. Για το λόγο αυτό
2
z
αναζητούμε λύσεις της μορφής : ψ( z )  e 2
u( z ) 
2 2
z z
ψ( z )   ze 2
u( z )  e 2
u ( z )

2 2 2
z z
2  2 z
ψ( z )  e 2
u( z )  z e u ( z )  ze 2
u( z ) 
2 2 2
z z z
 ze 2
u( z )  e 2
u ( z )  e 2
u( z )
 d 2 ψ( z )
Αντικαθιστούμε στην :
dz 2
 2 E 
 z 2

ψ( z )  0

2
z
e 2  u ( z )  z 2u( z )  2 zu( z )  u( z )  

 
2
z
 z  2E e 2 2
u( z )

Τελικά : u( z )  2 zu( z )  (2 E  1)u ( z )  0



Αναζητούμε λύσεις με μορφή δυναμοσειράς : u( z )  

n0
an z n

Παραγωγίζουμε την δυναμοσειρά, αντικαθιστούμε στη διαφορική και

εξισώνουμε τους συντελεστές των ομόλογων δυνάμεων με μηδέν :
 2m  2 E  1
am  2  am
(m  2)(m  1)
am  2 m 1
Με ασυμπτωτική συμπεριφορά : 
am m
Παρόμοια ασυμπτωτική συμπεριφορά, όμως, έχει και το :

 z  z  z   z 
2 3 m
2 2 2 2
z2
e  1    ...   ...
1! 3! 2! m!
c2 m  2 1 c2 m  2 m 1
   
c2 m m 1 c2 m m
Αν η δυναμοσειρά των αm δεν τερματιζόταν, τότε θα είχαμε αποκλίνουσα
συμπεριφορά στις μεγάλες τιμές της μεταβλητής
2 2
z z 2 z2
ψ( z )  e 2
u( z )  e 2
ez  e 2
 Θα πρέπει, επομένως, η δυναμοσειρά των λύσεων να τερματίζεται,
2m  2 E  1
άρα από τη σχέση : am  2  am
(m  2)(m  1)
προκύπτει ότι, για κάθε m θα πρέπει :

1  1
2m  2 E  1  0  Em  m   Em  ω0  m  
2  2
Η αντίστοιχη τερματιζόμενη σειρά έχει την μορφή των (μη-κανονικοποιημένων)
πολυωνύμων Hermite
H (z )  1
0
και οι πλήρεις (κανονικοποιημένες) λύσεις :

H1 ( z )  2 z  1   mω0 
1
4
Φ n 1 ( z )   n

H 2 ( z )  2 2z 2 1   2 n ! π
  
 

H3 (z )  4z 2z 2  3  
mω0 z 2  mω  12 
e 2
H n  0
 z
...    
Ανάλογη ανάλυση ισχύει και για παραβολικό πηγάδι – οπών

Οι ενεργειακές στάθμες μπορούν να μετρηθούν με οπτικές μετρήσεις

φωτοφωταύγειας (PL = Photo Luminescence), για τις οποίες ισχύει ο
κανόνας επιλογής : «επιτρέπονται οπτικές μεταβάσεις μεταξύ
καταστάσεων με την ίδια “parity”».

Σχόλια

1) Σε πραγματικά πειράματα φωτοφωταύγειας, ο κανόνας

επιλογής (οπτικές μεταβάσεις μεταξύ καταστάσεων με την ίδια ομοτιμία
[parity]), αίρεται, διότι το αρμονικό δυναμικό δεν ισχύει για όλη την
περιοχή -  < z < +.

2) Για να υπάρχει «συνεχής» μεταβολή του δυναμικού.

Χρειάζεται «μεγάλο» Lz (π.χ., Lz  50 nm)
 ΑΣΥΜΜΕΤΡΟ ΤΡΙΓΩΝΙΚΟ ΠΗΓΑΔΙ
[π.χ., λόγω κάμψης των ζωνών,
από το εσωτερικό ηλεκτρικό πεδίο στην ετεροεπαφή,
ή, από σταθερό ηλεκτρικό πεδίο, λόγω πιεζοηλεκτρικού φαινομένου]

Έστω ότι F είναι το (σταθερό , σε πρώτη προσέγγιση) ηλεκτρικό πεδίο, άρα :

 , z  0
V ( z)   Η εξίσωση Schrödinger, για z>0 :
eFz , z  0
 2 d 2 
  * 2  eFz  ψ( z )  Eψ( z )
 2m dz 
με οριακή συνθήκη, ψ( z  0)  0, λόγω της υπόθεσης: V ( z  0)  

1 1
   2 3   eF   2
 3

Αν z0    και E0  eFz0   
 2meF   2m 
 z E
Ως προς τις αδιάστατες μεταβλητές : z  , E
z0 E0

d 2ψ
η εξ. Schroedinger γράφεται : 2   z  E  ψ, για z  0
dz

Με άλλη μία αλλαγή μεταβλητής : s  z  E

d 2ψ
έχουμε : 2
 sψ, με λύση που δεν πρέπει
ds
να απειρίζεται για z    s  
d 2ψ
Η εξίσωση προσομοιαζει με 2
 Cψ
ds
Για s  0  z  E  z  E / (eF ), η διαφορική
επιδέχεται ως λύσεις "αρμονικές" συναρτήσεις
με μεταβλητή περίοδο  s  z  E

Για s  0  z  E  z  E / (eF ), η διαφορική

επιδέχεται ως λύσεις "εκθετικές" συναρτήσεις
με μεταβλητό εκθέτη  s  z  E

Οι λύσεις αυτές είναι οι συναρτήσεις του Airy

Ai ( s )
με οριακή συνθήκη : ψ( z  0)  0  ψ( s   E )  0
Η απαιτηση ψ( z  0)  0 μεταφράζεται σε ψ( s   E )  0
αλλά υπάρχουν άπειρες αρνητικές τιμές του s για τις οποίες :
ψ( s)  0 : είναι οι ρίζες των συναρτήσεων Airy
1
  eF   2
 3
Ai (cn )  0  E  cn  En  cn   , n  1, 2,3,...
 2m 

 Ισχύει περίπου 
 (με ακρίβεια  1%) : 
 
 
 2 
 3  1  3 
 cn   π  n    
 2  4  
Ισχύει περίπου:   3.9  10 5  F (V / cm) 2 / 3
1

 F (V / cm) 
5 2/3
 2  6.9  10

Τυπικές Τιμές Ηλεκτρικού πεδίου στην περιοχή

απογύμνωσης ημιαγωγών:
V0 0.5V 4 V
F   5 10
w 0.1  cm
E1  53 meV , E2  94 meV
E1  E2  40 meV  26 meV  kT (300 K )

 Μικρή πιθανότητα κατάληψης της Ε2