Professional Documents
Culture Documents
Ví dụ 1. Trong phép chia dưới đây, những phép chia nào có cùng số dư?
a) 37 : 2; b) 64 : 5; c) 45 : 6;
d) 73 : 8; e) 76 : 6; g) 453 : 9.
Phân tích. Muốn biết những phép chia nào có cùng số dư, ta phải thực
hiện từng phép chia rồi dựa vào kết quả tìm được để kết luận. Đây là bài
toán nhằm kiểm tra kĩ năng của học sinh.
Bài giải:
Ví dụ 2. Tìm y biết:
a) y : 8 = 234 (dư 7)
b) 47 : y = 9 (dư 2)
Phân tích. Muốn giải được bài toán này cần nắm vững cách tìm số bị
chia trong phép chia có dư và cách tìm số chia trong phép chia có dư. Để
tìm số bị chia trong phép chia hết ta lấy thương nhân với số chia, để tìm
số bị chia trong phép chia có dư sau khi nhân thương với số chia ta đem
cộng với số dư. Nếu số bị chia bớt đi phần dư thì khi đó ta được phép
chia hết và thương không đổi. Do đó tìm số chia trong phép chia có dư ta
lấy số bị chia trừ đi rồi chia cho thương.
Bài giải.
a) y : 8 = 234 (dư 7) b) 47 : y = 9 (dư 2)
y = 234 x 8 + 7 y = (47 – 2) : 9
y = 1872 y = 45 : 9
y = 1879. y = 5.
Ví dụ 3. Thay các dấu * và chữ a bởi các chữ số thích hợp, biết số chia ;
thương đều bằng nhau và là chữ số lẻ.
Phân tích. So sánh số dư với số chia dựa vào đặc điểm số chia bằng
thương số và là số lẻ ta tìm được số chia và thương. Từ đó tìm được số bị
chia.
Bài giải. Vì số dư bao giờ cũng nhỏ hơn số chia nên a > 7; a là chữ số lẻ
nên a = 9
Ví dụ 4. May mỗi bộ quần áo hết 3 m vải. Hỏi có 85 m vải thì may được
nhiều nhất bao nhiêu bộ quần áo và còn thừa mấy mét vải?
Phân tích. Muốn biết 85 m vải may được nhiều nhất bao nhiêu bộ quần
áo và còn thừa mấy mét vải ta lấy 85 chia cho 3 được thương là số bộ
quần áo và số dư là số mét vải thừa. Vì đây là phép chia có dư nên thực
hiện phép chia trước và kết luận sau.
85 : 3 = 28 (dư 1).
Vậy có thể may được nhiều nhất 28 bộ quần áo và còn thừa 1 m vải
Ví dụ 5: Một đoàn khách gồm 55 người muốn qua sông, nhưng mỗi
thuyền chỉ chở được 5 người kể cả người lái thuyền. Hỏi cần ít nhất bao
nhiêu thuyền để chở hết số khách đó.
Phân tích: Muốn tìm số thuyền cần chở, ta lấy số khách chia cho số
khách mà một thuyền chở được. Tuy nhiên vì phải chở hết khách qua
sông nên nếu còn số người ít hơn số người tối đa một thuyền chở thì vẫn
phải cần một thuyền nữa.
Bài giải
5 – 1 = 4 (người)
55 : 4 = 13 (dư 3)
Cần 13 thuyền mỗi thuyền chở 4 người khách, còn 3 người khách chưa có
chỗ ngồi nên cần thêm 1 thuyền nữa.
13 + 1 = 14 (thuyền)
Đáp số: 14 thuyền
Phân tích: Vì một tuần có 7 ngày nên muốn biết ngày 20/11/2009 là thứ
mấy, ta phải tìm xem từ ngày 20/11/2008 đến 20/11/2009 có bao nhiêu
ngày rồi lấy số ngày đó chia cho 7, nếu không dư thì ngày 20/11/2009
cũng là thứ năm. Nếu có dư thì đếm thêm thứ để xác định.
Bài giải
Từ 20/11/2008 đến 20/11/2009 có 365 ngày (vì tháng nhuận của năm
2008 là tháng 2).
1 tuần có 7 ngày.
365 : 7 = 52 (dư 1)
Vậy sau đúng 52 tuần lại đến ngày thứ năm nên ngày 20/11 năm 2009 là
thứ sáu.
Các bài Toán về phép chia có dư
Bài 1.
Một cửa hàng có 465 kg gạo tám thơm đóng vào các bao nhỏ, mỗi bao 8
kg. Hỏi cần ít nhất bao nhiêu bao để chứa hết số gạo đó?
Bài 2
Chia một số cho 8 thì được thương là số lớn nhất có hai chữ số và số dư
là số dư lớn nhất. Hỏi chia số đó cho 7 thì có số dư là bao nhiêu?
Bài 3
Thay các dấu ? và chữ b bởi các chữ số thích hợp, biết số chia và thương
đều bằng nhau và là số chẵn.
Bài 4: Có 31 mét vải, may mỗi bộ quần áo hết 3 mét vải. Hỏi có thể may
được nhiều nhất bao nhiêu bộ quần áo như thế và còn thừa mấy mét vải ?
Bài giải : Thực hiện phép chia ta có : 31 : 3 = 10 (dư1). Vậy có thể may
được nhiều nhất là 10 bộ quần áo như thế và còn thừa 1 mét vải.
Đáp số : 10 bộ, thừa 1 mét vải. Trong bài giải có hai điểm khác với việc
trình bày bài giải bài toán đơn là : Kết quả của phép tính không ghi tên
đơn vị, câu trả lời đặt sau phép tính.
Bài 5: Một lớp học có 33 học sinh. Phòng học của lớp đó chỉ có loại bàn
2 chỗ ngồi. Hỏi cần có ít nhất bao nhiêu bàn học như thế ?
Bài giải :
Thực hiện phép chia ta có : 33 : 2 = 16 (dư 1). Số bàn có 2 học sinh ngồi
là 16 bàn, còn 1 học sinh chưa có chỗ ngồi nên cần có thêm 1 bàn nữa.
16 + 1 = 17 (cái bàn)
Trong bài giải này ngoài phép tính chia có dư, còn có phép cộng kết quả
phép chia đó với 1 (cần lưu ý học sinh : số 1 này không phải là số dư).
Bài 6. Đoàn khách du lịch có 50 người, muốn thuê xe loại 4 chỗ ngồi.
Hỏi cần thuê ít nhất bao nhiêu xe để chở hết số khách đó ?
Bài giải :
12 + 1 = 13 (xe).
Đáp số : 13 xe ô tô.
Bài 7: Cần có ít nhất bao nhiêu thuyền để chở hết 78 người của đoàn văn
công qua sông, biết rằng mỗi thuyền chỉ ngồi được nhiều nhất là 6 người,
kể cả người lái thuyền ?
Bài giải :
6 - 1 = 5 (người)
15 + 1 = 16 (thuyền).
Đáp số : 16 thuyền.
Trong 4 ví dụ trên câu hỏi của bài toán về phép chia có dư đều có thuật
ngữ “nhiều nhất” hoặc “ít nhất”. Tuy nhiên cũng có bài toán về phép chia
có dư mà không cần có các thuật ngữ đó.
Bài 8: Năm nhuận có 366 ngày. Hỏi năm đó gồm bao nhiêu tuần lễ và
mấy ngày ?
Bài giải :
Thực hiện phép chia ta có : 366 : 7 = 52 (dư 2). Vậy năm nhuận gồm 52
tuần lễ và 2 ngày.
Bài 9: Hôm nay là chủ nhật. Hỏi 100 ngày sau sẽ là thứ mấy của tuần lễ ?
Bài giải :
Thực hiện phép chia ta có : 100 : 7 = 14 (dư 2). Sau đúng 14 tuần lại đến
ngày chủ nhật và hai ngày sau là ngày thứ ba. Vậy 100 ngày sau là ngày
thứ ba trong tuần lễ.
Bài 1: Tìm y trong phép chia, có số bị chia là số lớn nhất có 2 chữ số,
thương bằng 6 và số dư kém thương 3 đơn vị
Bài 4: Nếu hôm nay là thứ 4 thì 97 ngày sau là thứ mấy?
Bài 5: Một xe khách cỡ vừa có thể chở 30 hành khách, một xe bus cỡ nhỏ
có thể chở 8 hành khách, một xe khách cỡ lớn có thể chở được 52 hành
khách. Hỏi cần bao nhiêu xe bus cỡ lớn để chở tất cả hành khách của 8 xe
bus cỡ nhỏ đầy hành khách và 13 xe bus cỡ vừa đầy hành khách (đề thi
Olympic Đông Nam Á)
Bài 1
Bài giải
Thương là 6
Số chia là (99 - 3) : 6 = 16
Bài 2
Bước 1: Tìm số dư
Bài giải
Số dư là số lớn nhất có thể trong phép chia mà số dư phải nhỏ hơn số chia
nên số dư = số chia - 1 = 12 - 1 = 11
Bài 3
Bài giải
Bài 4
Bài giải
Biết hôm nay là thứ 4 chúng ta đếm thêm 6 lần bắt đầu từ thứ 5 thì được
sau 97 ngày là thứ mấy. kết quả là thứ 3
Bài 5
Bước 3: Lấy tổng số hành khách đó chia cho số khách tối đa mà xe khách
cỡ lớn có thể chở
Bài giải
Số khách nhiều nhất mà xe bus cỡ vừa có thể chờ là: 13 x 30 = 390 (hành
khách)
Tổng số hành khách của hai xe bus cỡ vừa và nhỏ là: 390+ 64= 454 (hành
khách)
Mà xe bus cỡ lớn chở được nhiều nhất là 52 hành khách nên số xe bus
cần để chở hết 454 hành khách trên là: 454 : 52 = 8 xe và dư 38 hành
khách
Vậy để chở hết 454 hành khách cần 8 xe 52 chỗ chở đầy hành khách và
cần thêm 1 xe để chở 38 hành khách còn lại