Tlenki PP

Informacja do zadań 10. – 12.

W celu określenia charakteru chemicznego tlenków wykonano doświadczenia, które ilustruje rysunek:

W obu probówkach zaobserwowano zmiany, które były spowodowane zachodzącymi reakcjami chemicznymi.

Zadanie 10. (2 pkt)

Napisz, jakie było zabarwienie roztworów w probówkach I i II przed reakcją i po reakcji.
Barwa roztworu
przed reakcją po reakcji
Probówka I
Probówka II

Zadanie 11. (2 pkt)

Zapisz w formie cząsteczkowej równania reakcji zachodzących w probówkach.

Probówka I: .................................................................................................................................

Probówka II: ...............................................................................................................................

Zadanie 12. (1 pkt)
Określ charakter chemiczny badanych tlenków.

SO3: ................................................................. CaO: ..............................................................

Informacja do zadania 7. i 8.
Tlenek magnezu ma zastosowanie do produkcji cegieł, którymi wykłada się wnętrza pieców hutniczych.
Związek ten stosuje się również w medycynie jako składnik leków przeciw nadkwasocie (dolegliwości
polegającej na nadmiernym wydzielaniu się w żołądku kwasu solnego).

Zadanie 7. (2 pkt)
a) Korzystając z tablicy elektroujemności, oblicz różnicę elektroujemności magnezu i tlenu, a następnie
określ rodzaj wiązania chemicznego w tlenku magnezu.
Różnica elektroujemności: ...........................................................................................................
Rodzaj wiązania: ..........................................................................................................................

b) Poniżej wymieniono pięć właściwości fizycznych tlenku magnezu. Spośród nich wybierz i podkreśl dwie,
uzasadniające zastosowanie tego związku do obudowy wnętrz pieców hutniczych.
ma wysoką temperaturę topnienia; ma wysoką temperaturę wrzenia;
jest ciałem stałym; stopiony przewodzi prąd elektryczny; jest białej barwy

Zadanie 8. (2 pkt)
a) Napisz w formie cząsteczkowej równanie reakcji zachodzącej w żołądku po zażyciu przez osobę cierpiąca
na nadkwasotę leku zawierającego tlenek magnezu.

......................................................................................................................................................
b) Określ, jaki charakter chemiczny (kwasowy, zasadowy, obojętny) przejawia tlenek
1
magnezu w tej reakcji.
......................................................................................................................................................

Zadanie 18. (2 pkt)

Do czterech probówek z wodą wprowadzono próbki następujących tlenków:

Probówka I Probówka II Probówka III Probówka IV

Al2O3 CaO P4O10 SiO2

Zawartość każdej probówki energicznie wstrząśnięto i podzielono na dwie porcje. Do pierwszej porcji
z każdej probówki dodano kroplę oranżu metylowego, a do drugiej – kroplę fenoloftaleiny.
W której próbce (próbkach) oranż metylowy zmienił zabarwienie z żółtego na czerwone, a w której (których)
fenoloftaleina zabarwiła się na malinowo?

Zadanie 9. (1 pkt)
Spośród niżej podanych informacji wybierz te, które są prawdziwe dla tlenku magnezu:
I. bardzo dobrze rozpuszcza się w wodzie,
II. reaguje z kwasami,
III. jest składnikiem leków stosowanych przeciw nadkwasocie,
IV. ma niską temperaturę topnienia,
V. ma charakter zasadowy.
A) I, III, IV B) II, III, V C) II, III, IV D) III, IV, V

Informacja do zadań 13. i 14.

W sześciu probówkach znajdują się następujące tlenki:
I. CaO II. CO III. K2O IV. SO3 V. NO VI. P4O10

Zadanie 13. (3 pkt)

Dokonaj podziału wymienionych tlenków, wpisując wzór danego tlenku w odpowiednie miejsce do tabeli.
Jako kryterium podziału tlenków przyjmij zachowanie się ich wobec wody.

Wzory tlenków
Tlenki zasadowe
Tlenki obojętne
Tlenki kwasowe

Zadanie 14. (2 pkt)

Do probówek z tlenkami oznaczonych numerami I, III, IV, VI dodano wodę destylowaną.
Wpisz do tabeli numery probówek, które zawierają roztwory o wartościach pH < 7 i o wartościach
pH > 7.
Wartości pH roztworów pH < 7 pH > 7

Numery probówek

Zadanie 26. (3 pkt)

Zaprojektuj doświadczenie pozwalające na ustalenie właściwości chemicznych tlenku sodu.
W odpowiedzi podaj:
– nazwy użytych odczynników ................................................................................................
2
– obserwacje z prezentowanego doświadczenia
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
– napisz równanie reakcji chemicznej
......................................................................................................................................................
Informacja do zadań 18. i 19.
Wykonano doświadczenia przedstawione na poniższym rysunku:

Na
CaO
NaOH

H2O + fenoloftaleina
Zadanie 18. (2 pkt)
Określ, jaką barwę przyjęła fenoloftaleina w tych probówkach po wykonaniu doświadczeń i wyjaśnij
dlaczego.
...................................................................................................................................................................
Zadanie 19. (3 pkt)
Napisz, w formie jonowej, równania reakcji zachodzących w poszczególnych probówkach.

Probówka I: ................................................................................................................................

Probówka II: ...............................................................................................................................

Probówka III: ..............................................................................................................................

Zadanie 25. (1 pkt)

Zapisz równanie reakcji chemicznej, które ilustruje metodę otrzymywania tlenku węgla(IV). Jako substratu
użyj stałego węglanu wapnia.
..................................................................................................................................................

Zadanie 32. (3 pkt)

Podczas produkcji miedzi metodą hutniczą emitowane są do atmosfery gazy spalinowe, w skład których
wchodzą najczęściej CO2 i SO2.
a) Zaproponuj odpowiedni tlenek, który zastosowany w filtrze pochłonie CO2 i SO2. Podaj wzór tego tlenku.
…………………………………………………………………………………………………...
b) Napisz równanie reakcji zachodzących podczas procesu pochłaniania tlenków:

- węgla(IV) ………………………………………………………………………………….

- siarki(IV) ………………………………………………………………………………….

Zadanie 3. (1 pkt)
W tlenku siarki(IV) między atomami tlenu a atomem siarki występują wiązania:
A. tylko kowalencyjne, B. kowalencyjne i jonowe,
C. koordynacyjne, D. kowalencyjne i koordynacyjne.

Zadanie 5. (1 pkt)
3
Uszereguj tlenki: CaO, MgO i Na2O zgodnie ze wzrostem charakteru zasadowego.

.................................................................................................................................
Zadanie 7. (1 pkt)
Podaj jedną przyczynę powstawania kwaśnych deszczów.

Zadanie 4. (1 pkt)
Uszereguj tlenki, których wzory podano niżej, według wzrostu ich charakteru zasadowego.
MgO, Al 2O3, K2O, Na2O
......................................................................................................................................................
Zadanie 14. (3 pkt)
Zaprojektuj doświadczenie, za pomocą którego można wykazać charakter chemiczny tlenków P4O10 i
Na2O, mając do dyspozycji wodę i papierek uniwersalny.
Narysuj schemat doświadczenia, podaj spostrzeżenia i wniosek.

Zadanie 17. (1 pkt)

W zanieczyszczonym powietrzu mogą znajdować się między innymi: NO2, SO2, CO, CO2, CH4.
Wskaż parę związków, które w reakcji z wodą tworzą kwaśne opady.

A. CO2 i CH4 B. NO2 i SO2 C. SO2 i CO D. NO2 i CH4

Informacja do zadania 2. i 3.
Tlenki CaO, P4O10 i NO mają odmienny charakter chemiczny, co można wykazać na podstawie ich
zachowania wobec wody lub wobec kwasu i zasady.
Przeprowadzono doświadczenie, które ilustruje rysunek:
CaO P4O10 NO CaO P4O10 NO

H2O + fenoloftaleina H2O + oranż metylowy

Podczas próby z fenoloftaleiną zabarwienie malinowe pojawiło się tylko w probówce z tlenkiem wapnia,
a gdy zastosowano oranż metylowy, roztwór zmienił barwę na czerwoną tylko w probówce z tlenkiem
fosforu(V).
Zadanie 2. (2 pkt)
Napisz w formie cząsteczkowej równania reakcji tlenków CaO i P4O10 z wodą.

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................
Zadanie 3. (1 pkt)
Określ, jaki charakter chemiczny (kwasowy, zasadowy, obojętny) wykazują tlenki użyte w doświadczeniu.
4
CaO: .............................................. P4O10: .......................................... NO: ...............................................

Zadanie 11. (2 pkt)

Określ charakter chemiczny (kwasowy lub zasadowy) tlenku wapnia i tlenku siarki(VI). Napisz w formie
cząsteczkowej równania reakcji każdego z tych tlenków odpowiednio z wodorotlenkiem sodu lub z kwasem
solnym.
Charakter chemiczny tlenku Równanie reakcji
Tlenek
SO3
CaO

Zadanie 12. (2 pkt)

Napisz w formie cząsteczkowej
a) równania reakcji, za pomocą których można z siarki otrzymać tlenek siarki(VI).

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................
b) równanie reakcji otrzymywania tlenku wapnia z węglanu wapnia, zaznaczając, w jakich warunkach
zachodzi ta reakcja.

......................................................................................................................................................

Zadanie 5. (3 pkt)
a) Określ charakter chemiczny tlenków, których wzory podano poniżej.
Wzór tlenku Charakter chemiczny
Cl2O7
MgO
Na2O
P4O10
SO3
b) Napisz wzory wszystkich podanych wyżej tlenków uporządkowanych na podstawie ich charakteru
chemicznego od najbardziej zasadowego do najbardziej kwasowego.

......................................................................................................................................................

Zadanie 6. (1 pkt)
Spośród tlenków o wzorach: CaO, SO2 i CO, wybierz i wpisz do tabeli wzory tych, których zachowanie
wobec wody, kwasu i zasady opisano poniżej.
Reakcja z
Wzór tlenku HO HCl NaOH
2

reakcja zachodzi reakcja zachodzi reakcja nie zachodzi

reakcja zachodzi reakcja nie zachodzi reakcja zachodzi

Zadanie 7. (2 pkt)
Napisz w formie cząsteczkowej równania reakcji tlenku fosforu(V) z wodą i z zasadą sodową.
Równanie reakcji z wodą:
.....................................................................................................................................................
Równanie reakcji z zasadą sodową:
5
.....................................................................................................................................................

Zadanie 8. (2 pkt)r
W celu określenia charakteru chemicznego tlenków SiO2 i ZnO przeprowadzono doświadczenie, które ilustruje
poniższy rysunek.
KOH(aq) H2SO4(aq)

Podaj numery probówek, w których przebiegały reakcje chemiczne, i określ charakter chemiczny tlenków
SiO2 i ZnO.
Reakcje przebiegały w probówkach o numerach: ......................................................................

Charakter chemiczny tlenku SiO2: .............................. Charakter chemiczny tlenku ZnO: ..............................

Zadanie 41. (4 pkt)r

Badając charakter chemiczny tlenków analizuje się przebieg reakcji z wodą, z kwasem i z zasadą.
Ustal, która ze schematycznie zapisanych reakcji możliwa jest w przypadku podanych tlenków:
CaO, ZnO, NO. W tabeli wpisz znak X w odpowiednim miejscu.
CaO ZnO NO
1. EO + H2O 🡪 E(OH)2
2. EO + 2HCl 🡪 ECl2 + H2O
3. EO + 2NaOH 🡪 Na2EO2 + H2O