Bộ Công Thương

Trường Đại Học Công Nghiệp Tp. HCM

KHOA CÔNG NGHỆ ĐIỆN

TRƯỜNG ĐIỆN TỪ
TS. NGUYỄN HOÀI THƯƠNG

TP. HỒ CHÍ MINH

 Chương 6

LỰC, MOMEN,
ĐIỆN CẢM

TP. HCM
 Chương 6: LỰC, MOMEN, ĐIỆN CẢM
6.1. Lực từ
 Chương 6: LỰC, MOMEN, ĐIỆN CẢM
6.2. Momen
6.2.1 Khái niệm momen

F
d
F

T = F. d
Momen lực là tác nhân gây ra chuyển động quay
 Chương 6: LỰC, MOMEN, ĐIỆN CẢM
6.2. Momen
6.2.2 Momen từ

m Số vòng dây quấn

m = NISan Vecto đơn vị

pháp tuyến

Diện tích bề mặt vòng dây

an

N
I
 Chương 6: LỰC, MOMEN, ĐIỆN CẢM
6.2. Momen
6.2.2 Momen lực từ

m
B
Momen từ

T = m B
Vecto cảm ứng từ (vecto mật
N độ điện thông)
I
Momen lực từ
 Chương 6: LỰC, MOMEN, ĐIỆN CẢM
6.2. Momen

m
https://www.youtube.com/watch?v=-
xSgw12hfLc
B
https://www.youtube.com/watch?v=j_F4li
maHYI

N
I
 Chương 6: LỰC, MOMEN, ĐIỆN CẢM
6.2. Momen
Ví dụ: Cho khung dây dây N vòng có 4 đỉnh đặt tại A(0,2,0), B(0,2,4),
C(0,4,4) và D(0,4,0) mang dòng điện I theo chiều A→ B→ C→ D trong từ
trường − ax + 3 a y
B= (T )
2
Tìm momen lực từ tác dụng vào khung dây.
Giải:
z T T = m B
B C − ax + 3 a y
= NISan 
2
− ax + 3 a y
= NIS (−ax ) 
y 2
A D 3
=− NISaz
2

x
 Chương 6: LỰC, MOMEN, ĐIỆN CẢM
6.2. Momen
Ví dụ:

Giải:
Điều kiện cân bằng xảy ra khi moomen
xoắn cân bằng với momen lực từ:
Tc = T
T = T = m B
= NISan  BaB
= NISB
 Chương 6: LỰC, MOMEN, ĐIỆN CẢM
6.2. Momen
Ví dụ:

Giải:
Điều kiện cân bằng xảy ra khi moomen
xoắn cân bằng với momen lực từ:
Tc = T  NISB = 5.87 *10−5
  = 20 o
 Chương 6: LỰC, MOMEN, ĐIỆN CẢM
6.3. Điện cảm
Chương 4 (Chương 5)
H
Chương 4
J
Chương 2 E

Chương 3
Chương 6
 Chương 6: LỰC, MOMEN, ĐIỆN CẢM
6.3. Điện cảm
6.3.1 Từ thông móc vòng λ

I
 Chương 6: LỰC, MOMEN, ĐIỆN CẢM
6.3. Điện cảm
6.3.1 Từ thông móc vòng 

Số vòng dây
I
 = N
Từ thông xuyên qua
một vòng

Từ thông móc vòng

 Chương 6: LỰC, MOMEN, ĐIỆN CẢM
6.3. Điện cảm
6.3.2 Độ tự cảm L
Số vòng dây


Từ thông xuyên qua
N một vòng
L= =
I I
Dòng điện sinh ra từ
trường móc vòng
Độ tự cảm

Vi phân diện tích

của mặt móc vòng
 =  BdS I
S
Từ trường móc vòng
 Chương 6: LỰC, MOMEN, ĐIỆN CẢM
6.3. Điện cảm
6.3.2 Độ tự cảm L
Ví dụ: Cho hệ gồm vật dẫn hình trụ rỗng bán kính a đặt lồng trong hình trụ
rỗng bán kính b > a (hình vẽ). Độ cao của hai hình trụ bằng h >> a,b. Tìm độ tự
cảm L của hệ.

Giải:
N B =  r o H
L=
b
a
=
I I I
=  r o a
N =1 2 r
I  =  BdS dS = drdza
h
S
I
 r o
2 r
a drdza
L= S

I
 Chương 6: LỰC, MOMEN, ĐIỆN CẢM
6.3. Điện cảm
6.3.2 Độ tự cảm L
Ví dụ: Cho hệ gồm vật dẫn hình trụ rỗng bán kính a đặt lồng trong hình trụ
rỗng bán kính b > a (hình vẽ). Độ cao của hai hình trụ bằng h >> a,b. Tìm độ tự
cảm L của hệ.
I
 
Giải:
a drdza
2 r
b r o

L=
a
S

I
r o dr
= 
2 S r
dz
I
h r o dr b
 r o h b
h
= 
2 a r 0 dz =
2
Ln
a
 Chương 6: LỰC, MOMEN, ĐIỆN CẢM
6.3. Điện cảm
6.3.2 Độ tự cảm L
Ví dụ: Cho vòng xuyến có N vòng dây với kích thước như hình vẽ. Tìm độ tự
cảm L
Giải:

 N
b
a
L= = dS = drdza
I I
N=N B =  r o H
 =  BdS
S

Để tìm H dùng định luật Ampe

 Chương 6: LỰC, MOMEN, ĐIỆN CẢM
6.3. Điện cảm
6.3.2 Độ tự cảm L
Ví dụ: Cho vòng xuyến có N vòng dây với kích thước như hình vẽ. Tìm độ tự
cảm L  N
Giải: L= = Chọn mặt kín là đường đứt nét
màu rõ bên trong vòng xuyến
I I (hình vẽ)
N=N
 Hdl
b
=I
a  =  BdS L
dl S dl = drar + rd a + dzaz
dS = drdza
I ⎯
→ NI
B =  r o H
2
NI
L Hrd a = NI  Hra 0 d = NI  H = 2 r a
 Chương 6: LỰC, MOMEN, ĐIỆN CẢM
6.3. Điện cảm
6.3.2 Độ tự cảm L
Ví dụ: Cho vòng xuyến có N vòng dây với kích thước như hình vẽ. Tìm độ tự
cảm L NI
N   r o
Giải:  N 2 r
a drdza
L= = =
I
b I I
b−a
a  r o N 2 b
dr
dl
=
2 a r  dz
0

 r o N 2 b
= (b − a ) Ln
2 a