Udhëzime klinike /

Kapitulli 11: Çrregullimet mendore tek të rriturit

Ankth

Një pacient që vuan nga ankthi ka:

- simptoma psikologjike: shqetësime të përhapura, p.sh. frika për të pasur një sëmundje serioze, frika pa
ndonjë objekt të përcaktuar qartë ose fobi;

- ndryshimet e sjelljes: nervozizmi, sjellja shmangëse, prirja e vetë-izolimit, nervozizmi;

- simptoma fizike: p.sh. goja e thatë, “gungë në fyt”; ndonjëherë simptoma të pashpjegueshme nga ana
mjekësore (p.sh. ndjenja e dobësisë, flakërimat ose dridhjet, dhimbja difuze);

- vështirësi në përqendrim, probleme me gjumin (vështirësi për të fjetur, makthe të përsëritura).

Ankthi është një tipar i zakonshëm në  depresionin ,  çrregullimin e stresit post-traumatik  dhe  psikozën .
Mund të ndodhë gjithashtu i izoluar, jo i shoqëruar me ndonjë çrregullim tjetër mendor. Çrregullimet e
ankthit shpesh ndodhin menjëherë pas një ngjarjeje të vështirë të jetës. Simptomat e pashpjegueshme
mjekësore janë të shpeshta tek refugjatët  dhe njerëzit e ekspozuar ndaj fatkeqësive; në kultura të
caktuara ato mund të jenë shprehja e vetme e  shqetësimit psikologjik  . 

Menaxhimi
Mundohuni të përcaktoni burimin e ankthit dhe siguroni pacientin (pa minimizuar shqetësimin ose
simptomat). Nëse është e nevojshme, përdorni teknika të thjeshta relaksimi për të lehtësuar simptomat
1
.

Nëse simptomat përkeqësohen (p.sh. takikardia, ndjenja e mbytjes, frika se mos vdisni ose “çmendeni”,
agjitacion, ose anasjelltas, sexhde), mund të jetë e nevojshme të administrohet  diazepam : 5 deri në 10
mg PO ose 10 mg IM, përsëritet pas një ore nëse kërkohet.

Ankthi i rëndë akut mund të justifikojë një kurs të shkurtër (maks. 1 ose 2 javë) të:

diazepam  PO: 2.5 deri në 5 mg 2 herë në ditë; zvogëlimi i dozës përgjysmë në ditët e fundit të trajtimit

ose

hidroksinës  PO: 25 deri 50 mg 2 herë në ditë (maks. 100 mg në ditë)

Nëse simptomat përsëriten pas ndërprerjes së trajtimit, mos rifilloni diazepam ose hidroksizinë.
Rivlerësoni për depresionin e mundshëm ose çrregullimin e stresit post-traumatik.

Për ankthin e përgjithësuar, preferohet një antidepresiv me veti anksiolitike ( paroxetine  PO: 10 deri në
20 mg maks. Një herë në ditë para gjumit), për të vazhduar për 2 deri në 3 muaj pasi simptomat të
qetësohen, ndaloni gradualisht për 2 javë.

1 Për shembull, në rast hiperventilimi, përdorni një teknikë që kontrollon frekuencën e frymëmarrjes:
vendoseni pacientin në një pozicion të rehatshëm me sytë mbyllur. Ndihmojeni që të përqendrohet në
frymëmarrjen e tij në mënyrë që të bëhet më e qetë dhe më e rregullt, me cikle frymëmarrjeje
trefazore: thithje (numëroni deri në tre), frymëmarrje (numëroni deri në tre), pauzë (numëroni deri në
tre), etj.