Professional Documents
Culture Documents
net/publication/342446061
CITATIONS READS
0 201
1 author:
Muhammad Qomarullah
STAI Bumi Silampari Lubuklinggau
9 PUBLICATIONS 0 CITATIONS
SEE PROFILE
Some of the authors of this publication are also working on these related projects:
All content following this page was uploaded by Muhammad Qomarullah on 10 August 2020.
Muhammad Qomarullah
STAI Bumi Silampari Lubuklinggau
ichalmarpolet@gmail.com
Abstrak
Article History Research discusses the methodology
Received: 28 Mei 2020 of the tradition of hadith in the book
Revised : 30 Mei 2020 of al-Muntaqa which is the syarah al-
Accepted: 10 Juni 2020 Muwatta 'which the book was written
Keywords: by Al-Baji, nicknamed by jurists and
Metode syarah hadis, kitab Mutakallimin, writers, poets as
al-muntaqa syarah al- "skilled debaters, writers in many
muwatta‟ sciences, has a lot of knowledge ".
This research is a biographical
literature study of an al-Baji writer of
al-muwatta 'based on a review of the
literature of the book that al-Muntaqa
explains the traditions of the prophet
by describing all aspects which
include the traditions in accordance
with the tendencies and the expertise
of the surrender so called the Tahili
method. for example the marriage
chapter, which is contained in the
book of al-Muntaqa, it can be
concluded that this Shari'ah gives a
strong exposure to bi al-ma'sur and
does not only explain one side of the
view.
Pendahuluan
Pada kajian kelimuan dalam hadis, beberapa pakar atau ahli
biasanya menggunakan beberapa metode, seperti metode tahlili
(analitis), metode maudu‟i (tematik), metode ijmali (global), metode
kulli (komprehensif), dan metode muqarin (komparatif). Namun
86 Muhammad Qomarullah, Metode Syarah Hadis,….
secara umum metode yang banyak dipakai adalah metode tahlili dan
metode maudu‟i.(M. Quraish Shihab, 1996: 86)
Kitab al-Muwatta' terdiridari 1843 hadis. Hadis-hadis tersebut
diklasifikasikan kedalam temabesar (kitab) dan subbahasan (bab).
Total tema besar dalam al-Muwatta' yaitu 61 topik, sedangkan
babnya sendiri berjumlah 803 bahasan. Hadis-hadis tersebut
diletakkan sedemikian rupa berdasarkan ijtihad Imam Malik.
Meskipun bukan terbilang sebagai orang yang pertama kali menulis
kitab hadis berdasarkan bab per bab, al-Muwatta' dianggap sebagai
karya terpopuler dibandingkan karya ulama serupa semasanya.
(Asysyuti Abdurrahman ibn AbuBakr Jalal ad-Din,1389:8)
Adapun total riwayat mulai dari hadis hingga atsar sahabat dan
tabiin dalam al-Muwatta' berjumlah sekitar 1720 riwayat. Sebanyak
600 hadis menyambung ke Rasulullah (musnad), sekitar 222
memiliki derajat mursal, 613 riwayat mauquf, dan 285 riwayat
merupakan asar tabi‟in. Untuk memperkuat hadis yang dinukil,
Imam Malik menyertakan asar yang diriwayatkan dari para sahabat
maupun tabi‟in. Menariknya lagi, dari 803 bab dalam kitab al-
Muwatta', terdapat sekitar 100 bab yang murni hasil ijtihad dan
pemikiran fikih Imam Malik tanpa disertai nukilan riwayat satu
pun.(Abu „Amar, Yusuf ibn „Abd al-Barr an-Namiri al-Qurtubi, 285)
Di antara kitab-kitab syarahal-Muwatta', yang terkenal adalah
at-Tamhid dan al-Istizkar karya Abi „Umar ibn „Abd al-Barr an-
Namiri al-Qurtubi, al-Muqtabas karangan al-Baltayusi, al-Qabas
karya Abu Bakar Ibn al-„Arabi, dan Kasyf al-Muqattihi fi Syarh al-
Muwatta yang ditulis oleh Imam as-Suyuti.
Pembahasan
Syarah Muwatta’dalam Kitab Al-Muntaqa
Mengenal Sekilas tentang Biografi Pengarang
Adapun dengan Nama lengkapnya Khalaf ibn Sulaiman ibn
Sa‟d atau Sa‟id atau Sa‟dun ibn Ayyub, al-Qadi Abu al-Walid al-
Tujaibial-Andalusi al-Qurtubi al-Baji al-Tamimi(Yaqut Abu
„Abdillah al-Hamawi ar-Arumi, Syihabuddin, 1995: 314, 447) az-
Zahabi al-Maliki(403-474). (Qasim „Ali Sa‟ad, Jamharah Taraim al-
Fuqaha‟ al-Malikiyyah, 2002: 557) Ia merupakan seorang Imam
golongan Muslimin, termasuk ahli hukum dan fikih,
Mutakallimin, sastrawan, penyair, pendebat yang terampil, menulis
dalam berbagai bidang ilmu, dan pengetahuan yang luas.(Az-Zahabi,
Khabar (Jurnal Komunikasi Penyiaran Islam) 78
Vol. 2, No. 01. Juni 2020
Karya-Karyanya
Diantara karya Abu Walid adalah: (Al-Qa‟dI„Iyyad, 807).
a. al-Muntaqa Syarh al-Muwatta‟
b. al-Ma‟ani fiSyrh al-Muwatta‟
c. al-Isyarat fi Usul al-Fiqh
d. al-H}udud fi al-Usul
e. al-Ima‟ fi al-Fiqh
f. al-Mukhtasar al-Muhtadar fiMasa‟il al-Mudunah
88 Muhammad Qomarullah, Metode Syarah Hadis,….
g. Ikhtilafal-Muwatta‟
h. at-Ta‟dilwa at-Tajrih fi Man Ruwiya„anhu al-Bukhari fi as-
Sahih
i. at-Tasydid ilaMa‟rifah at-Tauhid
j. Ahkam al-Fusul fiAhkam al-Usul
k. Syrah al-Minhaj
l. as-Sunan as-Sahihainwa as-sunan al-„Abidin
m. as-Sabil al-Muhtadin
n. Furuq al-Fuqaha‟
Contoh pembahasan
a. Contoh Pertama
َِّللاَّ سى َل ُ ج عَهْ أَبِي ُه َر ْي َرةَ أَنَّ َر ِ – َمانِ ٌك عَهْ ُم َح َّم ِد ْب ِه يَ ْحيَى ْب ِه ِحبَّانَ عَهْ ْاْلَع َْر
(Lihat al-Baji, 3) طبَ ِت أَ ِخي ِه ْ ب أَ َح ُد ُك ْم َعهَى ِخ ُ ُ قَا َل « ََل يَ ْخط- سهَّ َم َّ صهَّى
َ َّللاُ َعهَ ْي ِه َو َ
- سهَّ َم َ َّللاُ َعهَ ْي ِه َو َّ صهَّى َ - َّللا ِ َّ سى َل َ
ُ َّللا ْب ِه ُع َم َر أنَّ َر ِ َّ – َمانِ ٌك عَهْ وَافِ ٍع عَهْ َع ْب ِد
»طبَ ِت أَ ِخي ِه ْ ب أَ َح ُد ُك ْم َعهَى ِخ ُ ُقَا َل « ََل يَ ْخط
“Hadis Malik dari Muhammad ibn Yahya ibn Hibban dari al-„A‟raj
dari Abu Hurairah ra: Bahwa Rasulullah saw., bersabda: :Janganlah
Salah seorang dari kalian melamar pinangan dari saudaranya.”
َُ ْخطُت٣ َّللاُ أَ ْػَِ ُْ ََل َّ َ َٝ ٟ َٔب َٗ َش٤ِ ك- َْ َّ ِ َعَٝ ِٚ ٤ْ ََِّللاُ َػ َّ ٠َِّص َ - َِّللا َّ ٍِ ُْٞ ٍِ َسعَٞ ُش ه٤رَ ْل ِغَٝ ي ٌ ُِهَب ٍَ َٓب
ّٞ ُ
ٍ ِاؽ ٍذ َٓ ْؼ ِ َٝ م ٍ صذَا َ ٠ِبٕ َػ َ َ َّ َ َ َ ْ
ِ َزلِو٣َٝ ِٚ ٤ْ ُت اُ َّش ُع َُ اُ َٔشْ أحَ كزَشْ ًَُٖ إ ُ ْ َ ْ
َ َخط٣ ْٕ أِٚ ٤ ِخطجَ ِخ أ ِخ٠ِأَ َؽ ُذ ًُ ْْ َػ
َ َ
ْ
ْْ ََُٝ ِٚ ٤ ِخطجَ ِخ أَ ِخ٠ََِب اُ َّش ُع َُ َػََٜ ْخطُج٣ ْٕ َ أ٠ََٜٗ ٢َِب كَزِ ِْيَ اَُّزٜ َُِ٘لْ ِغِٚ ٤ْ َِ رَ ْشز َِشغُ َػ٢َ ِٜ ََب ك٤اظ َ هَ ْذ ر ََشَٝ
ََزاََٜب أَ َؽ ٌذ كََٜ ْخطُج٣ أَ ْٕ ََلِٚ ْ٤ََُُ ْْ رَشْ ًَ ْٖ إَٝ َُٙب أَ ْٓ ُشٜاكِ ْوَٞ ُ٣ ْْ ََُٝ َت اُ َّش ُع َُ ْاُ َٔشْ أَح َ
َ َ ْؼ ِٖ ثِ َزُِيَ إرا َخط٣
َ
ِ َُّ٘ ا٠ََِ ْذ ُخ َُ َػ٣ ثَبةُ كَ َغب ٍد
بط
ت ُ ْ ْ َ َ َ ْ َ ُ ُ
َ َخط٣ ٕ أ٠َٜٗ ِٚ ٤ ِخطجَ ِخ أ ِخ٠َِخطتُ أ َؽذً ْْ َػ٣ «َل- َْ ِ َعَٝ ِٚ ٤َِّللاُ َػ َ ُ ْ َ َّ ْ َ َّ ٠َِّص َ - ُُُٚ َْٞ ه:شرح
ِٖ ػ َْٖ ا ْث١ َ ُِٝ ي س َ ُِ ًَ َزَٝ »ّٞ ُ
ٍ ِم َٓ ْؼ ٍ صذَا َ ٠َُِ َػٚاكَوَ ْزَٝ َٝ ِٚ ِذ ث ْ َ٤ظ ِ َسَٝ ُْ ُِِ اُ ُٔ ْغَٙٞب أَ ُخَٜا ْٓ َشأَحً هَ ْذ َخطَج
ْ
ِ غَّئَٞ ُٔ َُ ِخ ْا٣اَٝ ِس٠َِّ َػٞ ٍ ُِم َٓ ْؼ ٍ صذَا َ ٠ََِزَّلِوَب َػ٣ ْْ َُ ت َٓب َ َُ ْخط٣ ْٕ َُ أَُٚ َّٕ ََٗبكِ ٍغ أ
92 Muhammad Qomarullah, Metode Syarah Hadis,….
ف َٝا ْث ِٖ ْاُ َٔب ِع ُش ِٕ ٞأَ َّٕ ت َٝاث ِْٖ َػ ْج ِذ ْاُ َؾ ٌَ ِْ َُٓ ٝطَّ ِش ٍ بع ِْ َٝا ْث ِٖ ٍَ ْٛ ٝ ت ػ َْٖ اث ِْٖ ْاُوَ ِ ََ ٝس َ ٟٝاثُْٖ َؽجٍِ ٤
ي ْاُ َٔشْ أَحَ َٝإِ ْٕ َُ ْْ َ٣زَّلِوَب َػَِ٠ ت رِ ِْ َ
ظب ثِبُ َّش ُع َِ كَوَ ْذ ُٗ َِ ٢َ ٜؿ ُْ ٤ش ُٙػ َْٖ أَ ْٕ ْ َ٣خطُ َ د اُشِّ َ ظَ َٜش ْ ْاُ َٔشْ أَحَ إ َرا أَ ْ
م
صذَا ٍ َ
يام ََ ٝرُِ َ
ِ ذ
َ َّ
ص اُ ض
ِ شْ َ لِ ث َْٝ أ ٣ط
ِ ِ ِ ٞ ْ
ل َّ زبُ ث َ
ُ ٔ
ُ ْ
ٌ َ ر ب ٔ َّ
ِ َ ٗ إ ٝ
َ ُ
ذ ْ
ؼ ث
َ َْ ُٔ ْ
ٌ َ ر ْ
ْ َ ُ َ خ َ و َ ك ا ٞ
َ ٔ
ُ ْ
اُ َّ
ٕ َ أ غ
ٍ ِ ك َب ٗ ْٖ ث
ِ ِا ٍ ْٞ َ ه ُ ٚ عْ َٝ
َام هَ ْذ رُ َش ِّؿجَُٜب كِ ْٖ َٔ ٤ر َْضُ َٛذ كَِٔ ًَ ِٚ ٤ب أَ َّٕ هَِِّزَ ُٚهَ ْذ رُضَ ُ ِّٛذَٛب كِ ْٖ َٔ ٤رَشْ ؿَتُ كَُِٞ َٛٝ ِٚ ٤ إَٔ ًض َشح اُصذ ِ
َّ َ ْ َ َّ
َ
ت ِٓ ْٖ أ َّٕ بع ِْ َٓب اؽْ زَ َّظ ثِ ِ ٚاثُْٖ َؽجٍِ ٤ ْ ُ ُ
ِػ َٞضُ ثُعْ ِؼَٜب َْ ُٓ ٝؼظَ ُْ َٓب ْ َ٣جزَُ ُٚصُ ْٝعَٜب ََٝ ٝعْ ُٚهَ ٍِ ْٞا ْث ِٖ اُوَ ِ
بػ َ
ٌ ٗ
ِ َِ ِ ِ ِ ِ ٢ ك ٚ ز٤ ٔ غ ْ َ ر ْش
ِ ٤ َ
ؿ ْٖ ٓبػ ِِلََّٗ ُٚهَ ْذ َ ْ٘ َ٣ؼ ِ ِ
ُ
ذ و ص َّؾ ِخ اُِّ٘ ٌَ ِ ْظ ثِشَشْ ٍغ كِِ ٢ َام ََُ ٤ صذ ِ ِر ًْ َش اُ َّ
٣ط (Lihat Fuad ibn „Ubaid, 2009: 5). اُزَّ ْل ِِ ٞ
ي اُ َّش ُع َِ ظب كَوَ ْذ ُِٓ٘ َغ َؿ ُْ ٤ش َرُِ َ بس اُ ِّش َ ظِ َٜ ي َِ ُٝ ٝع َذ َٓب َرًَشْ َٗبْ ْٖ ِٓ ُٙاُ ُٔ َٞاكَوَ ِخ َٝإِ ْ مسأنت 9إ َرا صَجَذَ َرُِ َ
ِّ ٖ٣كَأَ َّٓب إ َرا ًَبَٕ اْلَ ٣غبةُ ثَ ْؼ ُذ ََ َٛٝزا َٓ َغ رَ ٌَبكُ ِؤ َؽبَُز َْ ٢اُ َّش ُعَِ ِْٖ ٤كِ ٢اُذ ِ طجَزَِٜب َٝإِ ْٕ َُ ْْ َ ُٞ٣ع ْذ ْ ِ ِٓ ْٖ ِخ ْ
ْ َ
بع ِْ إَٗ ٢ل أ َسَ ٟػَِ َٖٓ ٠دخَ ََ َ َ ِّ َ ْ
ظّ٤ب كوذ هب ٍَ اثُْٖ اُو ِ َ ْ َ َ ً ًَِّٝ ٖ٣بَٕ اُضبَِٗٓ ٢شْ ِ َّ َ ظ ِّ ٢اُذ ِ ْاِلَ ََّ ٍُ ٝؿ َْ ٤ش َٓ َش ِ
ن كَ َل. صبُِ ٌؼ َٝكَب ِع ٌ بسثَ َْٝ ِٖ ٤أ َّٓب َ َ ْ
٣ش َّإَل كِ ٢اُ َّش ُعَِ ِْٖ ٤اُ ُٔزَوَ ِ كِْ ِٓ ٢ض َِ َ َٛزا َش ْ٤ئًب َََ ٝل أ َس ٟاُ َؾ ِذ َ
ْ َ
ٕٞػ َْٖ ا ْث ِٖ ْاُوَب ِع ِْ كِْ ٢اُ ُؼ ْزجِِ َّ٤خ َ ُ٣ؤ َّدةُ َٝإِ ْٕ طجَ ِخ أَ ِخ ِٚ ٤كَوَ ْذ َس ََ ٟٝعؾْ ُ٘ ٌ ت َػَِِ ٠خ ْ مسأنتَ ْٖ َٓ َٝ 9خطَ َ
بع ِْ ََل ُ٣ل َغ ُخ ََ ٝس َ ٟٝاثُْٖ َؽجٍِ ٤
ت ْ ْ
ٕٞػ َْٖ ا ْث ِٖ اُوَ ِ ي كَُ٣ ََْٜل َغ ُخ ِٗ ٌَب ُؽ ُ ٚأََ ْٝل َس ََ ٟٝعؾْ ُ٘ ٌ َ ْ َػوَ َذ َػََِ ٠رُِ َ
ػ َْٖ ا ْث ِٖ ْاُ َٔب ِع ُشََ ِٕ ٞل ْ ُ٣ل َغ ُخ هَ ْج ََ ْاُجَِ٘ب ِء َََ ٝل ثَ ْؼ َذَٝ ُٙثِ ِ ٚهَب ٍَ أَثَُ ٞؽِ٘٤لَخَ َٝاُ َّشبكِ ِؼ َُّ َٝ ٢س َ ٟٝاثُْٖ
ت ػ َْٖ ا ْث ِٖ َٗبكِ ٍغ ْ ُ٣ل َغ ُخ هَ ْج ََ ْاُجَِ٘ب ِء َٝثَ ْؼ َذَ َٝ ُٙس َ ٟٝاثُْٖ ُٓ َض ٍْٖ ٣ػ َْٖ اثْ ِٖ َٗبكِ ٍغ ْ ُ٣ل َغ ُخ هَ ْج ََ ْاُجَِ٘ب ِء َََ ٝل َؽجٍِ ٤
ت ْاُلَ ْغ ُخ ِ َ ٛ ْ
ز ٔ
َ ْ
اُ ٖ ْ ٓ
ِ َ ِ ش ٛ ب َّ اُظ َّ
إٕ ذ ٔ
ُ َ َّ ٍ ؾ ٓ ُٞ ث َ أ ٢ ظ ِ ب َ و ْ
اُ ْ ُ٣ل َغ ُخ َ ُ َ َ
ٍ بَ ه ٝ ٙ ذ
َ ؼْ ث
(Lihat Fuad ibn „Ubaid, 2009: 5).
ع ٢كَ َغب َد ْاُ َٔ ْ٘ َِ ٢ِّ ٜػ ُْ٘ٚ ِ َ ز ْ
و َ ٣ ٢ ُ ْ
ٜ َّ ٘اُ ٝ
ِ َ يَ ُ ر َ ْ
َٖ ػ - ْ َّ
َّللاُ َػَِ َْ َٝ ِٚ ٤
ِ ع
َ صََِّّ ٠ ََ ٝدَُُِِ٘٤ب َػَِ ْ ٢ُ ْٜ َٗ ِٚ ٤اَُّ٘جِ َِّ - ٢
ِّ ْ َ ْ َ َ ِّ ْ ْ ََٝ ٝعْ ْ ُٚاُوَْ ٍِ ْٞاِلَ ٍَِّ ٝأَ َّٕ اَُّ٘ ْ ٢َ ٜإٗ َٔب َ٣زَ َؼِ ُ
َّ َّ
َط ك َغب َد َػو ِذ اُ٘ ٌَ ِ
بػ بػ كِ ْْ َ٣وز ِ ن ثِبُ ِخطجَ ِخ ُد َٕٝاُ٘ ٌَ ِ
)(Lihat Fuad ibn „Ubaid, 2009: 5
ت أََّْٗ ُ٣ ُٚغز ََؾتُّ َُِ َٜزا ْاُ َؼبهِ ِذ إَْٔ فرع 9كَئ ِ َرا هُ َِْ٘ب ََل ْ ُ٣ل َغ ُخ كَوَ ْذ َس َْ ٟٝاُ ُؼ ْزجِ ُّ ٢ػَٖ ِػَ ٤غ ٠ػَٖ اث ِْٖ ٍَ ٛٝ
ْ ْ ْ
ت أًَََّ ٝل كَئ ِ ْٕ َؽَََِِّ ُٚس َع ْٞد َُ ُ ٚكَِ ٢رُِيَ َٓ ْخ َشعً ب كَئ ِ ْٕ أثَ٠
َ ظَٜب َػَِ ٠اُْ َخب ِغ ِ ْش ُ ٞة ِٓ ْٖ كِ ْؼِِ َِ٣َٝ ٚؼ ِ َ٣زُ َ
إٕ َُ ْْ بع ِْ ِْ َ و ْ
ُ ا ُْٖ ث ا ٍ بَ ه ٝ
َ ِ َ َ َ ٠ غ ٤ ػ بٍ َ ه ب ؽ ب َ
ٌ
َ ِقَ َ َ َ ِ ً ٗ ب ٜ ؼ ٓ ٘ َ رْ أ ٣ ٕ ْ َ أ ا َ
ز ٜ ِ
َّ َ ِ ِ ََ ك َل َّ إ ٝ ٍُ ٝ َ اِلْ ب ٜ
َ َ ؾ ٌَ َ ٗ ْٕ كَ ُِْ٤لَ ِ َ ِ
ئَ ك ب ٜ ْ
ه بس
ََ ٢ء َػَِ ِْٚ ٤ َ ُ٣ؾِِّ ِْ ُٚكَ ِْْ َ٤غزَ ْـلِشْ َّللاَ رَ َؼبَََُ َٝ ٠ل ش ْ
َّ
ت أَ َّٕ ْاُ َؼ ْو َذ َٝهَ َغ َػََِٝ ٠عْ ِْ ٚاُ ٌَ َشا ِِ َ٤ٛخ َٝإِ ْٕ أَثَ ٠كَ َل ْ ٌُُِٚ٘ ْٔ ُ٣اُ ُخشُُ ٝط ِٓ َّْ٘ ُٚإَل َٝعْ ُٚهَ ٍِ ْٞا ْث ِٖ ٍَ ْٛ ٝ
َّ ْ َ َّ
م كَئ ِ ْٕ َٗ ٌَ َؾَٜب ْاِل ََّٝ ٍُ ٝإَِل كََ َٜزا اُضبِٗ ٢أ َؽ ُذ اُ ُخطب ِ
ة َّ َ ثِ ْبُلَشْ ِ
ُذ ثَ ْؼ ُذ ًََ ٝبَٕ ُِ ِْ َٔشْ أَ ِح أَ ْٕ رَ ْٔزَِ٘ َغ ن َُ ْْ ْ َ٣ضج ْ ََٝ ٝعْ ُٚهَ ٍِ ْٞا ْث ِٖ ْاُوَب ِع ِْ أَ َّٕ كِ َشاهَ ُٚإَّ٣بَٛب ََل َٓ ْؼَِِ٘ َُُٚ ٠لَََّٗ ُٚؽ ٌّ
صََِّّ ٠للاَُّ َّ
َّللاَ رَ َؼبُُٔ ُِ ٠خَ بُلزِ ِ ٢َْ َٜٗ ٚاُ٘جِ َِّ - ٢ َ َ َ طجَ ِخ اُضَّبِْٗ َ٣ ْٖ ٌِ ََُٝ ٢غزَ ْـلِ ُش َّ ِٓ ْٖ ِٗ ٌَبػ ْاِلَِ ٍَِّ ٝؽُ َٖ٤خ ْ
ِ
َػَِ َْ َٝ ِٚ ٤عَِّ َْ
Dari Bab tersebut, Setelah dinukilkan dua hadis kemudian
disertakan syarah dari hadis lain berbagai ulama, kemudian ditarik
permasalahannya yang akhirnya mengambil kaedah furu dari fasal
yang ada.
)Khabar (Jurnal Komunikasi Penyiaran Islam 89
Vol. 2, No. 01. Juni 2020
ن ثَِ٘ ْل ِغَٜب ِٓ ْٖ ََِّٜ٤ُِٝب ْاِلَ ٢َ ِٛ ُْ ِّ٣اَُّزََِ ٢ل صَ َ ْٝط ََُٜب َٝهَ ْذ َّللاُ َػَِ َْ َٝ ِٚ ٤عَِّ َْ ْاِلَ ُْ ِّ٣أَ َؽ ُّ
صََِّّ ٠ شرح 9:هََ ُُُٚ ْٞ
ن ثِ َ٘ ْل ِغَٜب ِٓ ْٖ ََِّٜ٤ُِٝب ََٞ ُٛٝ َّللاِ ث ِْٖ ْاُلَعْ َِ هَب ٍَ اُضَِّّ٤تُ أَ َؽ ُّ
٣ش ِصَ٣ب ُد ثُْٖ َع ْؼ ٍذ ػ َْٖ َػ ْج ِذ َّ َس ََ َٛ ٟٝزا ْاُ َؾ ِذ َ
ن َػَِ َْٜ٤ب ػ كَ َل َ ْ٘ َ٣
طِ ِ ُ ع ْاِلَََ ِِّْ ٣ل ْ ُ٣غزَ ْؼ َٔ َُ إِ ََّل كِ ٢اَُّزََِ ٢ل صَ َ ْٝط ََُٜب هَ ُّ هَ ِش٣تٌ ِٓ ْٖ ْاِلَ َّ ٍِ ٝإِ ََّل أَ َّٕ َُ ْل َ
َذ أَْٝ َذ أَ ْٝصَِّ٤جًب ثَبُِ ًـب ًَبٗ ْ م أَ َّٕ ْاِلَ ٢َ ِٛ َْ ِّ٣اَُّزََِ ٢ل َصَ ْٝط ََُٜب ثِ ٌْ ًشا ًَبٗ ْ ظ ٢أَثُ ٞإِ ْع َؾب َ اَُِّ ْلعُ َٝهَب ٍَ ْاُوَب ِ
ت ََ ٝػَِْ ٠اُجِ ٌْ ِش ْاَُ٤زِِ َٔ ٤خ ََٓ ٝب رَوَ َّذ َّ ة ََ٣ٝؾْ َُِِٔ ُٚػَِ ٠اُضَِّ ِّ٤ ي ْاُجِ ٌْ َش َرادَ ْاِلَ ِ َؿ َْ ٤ش ثَبُِ ٍؾ كَُ َ٤خصُّ ِٓ ْٖ َرُِ َ
٤ص َِ ٝس َٝاَ٣خُ ص ٍ ي كَُ٤ؾْ َٔ َُ اَُِّ ْلعُ َػَُِ ٠ػ ُُٔ ِٚ ِٓ ٞد َٕٝرَ ْخ ِ ف ِاَل ْعزِ ْؼ َٔب ٍِ ََ َٓ ٝغ َرُِ َ ظُ َٜش ِٓ ْٖ ِعِ َٜخ ػُشْ ِ أَ ْ
ْظ َُ ُٚإعْ جَب ُسَٛب ن ثَِ٘ ْل ِغَٜب ِٓ ْٖ ََِّٜ٤ُِٝب أَََّٗ ٤َُ ُٚ َّللاُ أَ ْػَِ ُْ َْ َٓ ٝؼََِٜ٘ٗ ًَْٞ ٠ب أَ َؽ ُّ ي ََّ َ ٝ
ِصَ٣ب ِد ْث ِٖ َع ْؼ ٍذ رُ َؤُ ِّ٣ذ َرُِ َ
ْظ ََُٜب ِ ٢َ ٛأَ ْٕ ظبَ ٤ََُٝ ُٙ بػ َََ ٝل إ ْٗ ٌَب ُؽَٜب ثِ َـِْ ٤ش ْإرَِٜٗب َٝإَِّٗ َٔب َُ ُٚأَ ْٕ ُ٣ضَ َِّ ٝعَٜب ثِئ ِ ْرَِٜٗب ِٓ َّٔ ْٖ رَشْ َ َػَِ ٠اُِّ٘ ٌَ ِ
ق ٍء َََ ٝل أَ ْٕ رُ ََ ٢ُِّٞرُِيَ َؿ َْ ٤ش ع َغ َٗ ْل َغَٜب ِػ ْ٘ َذ َؿِْ ٤ش ًُ ْ رَ ْؼوِ َذ َػَِْ َٗ ٠ل ِغَٜب ِٗ ٌَب ًؽب َََ ٝل رُجَب ِش َشََ َٝ ُٙل أَ ْٕ رَ َ
ن ثِ ِ ٚأَََّٜٗب إِ ْٕ ًَ ِشْ ٛ
َذ اُِّ٘ ٌَب َػ َُ ْْ بػ ََٝ ٝعْ َِٜٗ ًَْٞ ُٚب أَ َؽ َّ ن كَِ ٢ػ ْو ِذ اُِّ٘ ٌَ ِ اؽ ٍذ ِٓ َْ٘ٔ ُٜب َؽ ٌّ ََِّٜ٤ُِٝب كَِِ ٌَُِّ َِ ٝ
ض َػَِْ ٠اُ َْ ٢ِّ ُِٞاُ َؼ ْو ُذ كَئِ ْٕ أَثََ ٠ػوَ َذَ ُٙؿ ُْ ٤شْٖ ِٓ ُٙ ُش َ َ ْ٘ َ٣ؼوِ ْذ ثِ َٞعْ ٍَٝ ٚإِ ْٕ ًَ ِشْ َُٚٛاُ ََ َٝ ٢ُّ ُِٞس ِؿجَ ْزْ ُٚاِلَ ُْ ِّ٣ػ ِ
ن ثِ َِِّٜ٤َُِٝ ْٖ ِٓ ٚبْاِلََ٤ُِ ْٝب ِء أَ ْٝاُغ ُِّْطَبُٕ كََ َٜزا َٝعْ َِٜٗ ًَْٞ ُٚب أَ َؽ َّ
َّللاُ َػَِ َْ َٝ ِٚ ٤عَِّ َْ َْ ٝاُجِ ٌْ ُش رُ ْغزَأْ َرُٕ كِْ َٗ ٢ل ِغَٜب .هَب ٍَ اثُْٖ ْاُوَب ِع ِْ َٝاثُْٖ ٍَ ْٛ ٝ
ت صََِّّ ٠ فصمَٝ :هََ ُُُٚ ْٞ
ة ََُٜب ِِلَََّٜٗب ِ ٢َ ٛاَُّزِ ٢رُ ْغزَأْ َرُٕ َٝهَ ْذ
ي كِْ ٢اُ ُٔ َذ َِّ َٗٝخ ُِ ٣شُ ٣ذ ْاُجِ ٌْ َش اَُّزََِ ٢ل أَ َََ ٝػِِ ُّ ٢ثُْٖ ِصَ٣ب ٍد ػ َْٖ َٓبُِ ٍ
ش َٓب َس َٝاُٙ ص َٞاةُ َ َٛزا ْاُ َؾ ِذِ ٣ بٍ كِْ َٝ ِٚ ٤اُجِ ٌْ ُش ْ َ٣غزَأْ ِرَُٜٗب أَثَُٛٞب ََ ٝ َس ََ َٛ ٟٝزا ْاُ َؾ ِذ َ
٣ش ِصَ٣ب ُد ثُْٖ َع ْؼ ٍذ كَوَ َ
94 Muhammad Qomarullah, Metode Syarah Hadis,….
ت هََ ُُُٚ ْٞػَِ ٠هٍَِ ْٞ ي َٝهَ ْذ رَبثَ َؼَ ُٚػَِ ُْ ِٚ ٤ع ْلَ٤بُٕ اُضَِّ ْٞسَٝ ًَُُّ َٝ ُّ١ا ِؽ ٍذ ِٓ َْ٘ٔ ُٜب إ َٓب ٌّ إِ َرا ا ْٗلَ َش َد هََ ُ ُُٚ ْٞؿَِ َ َٓبُِ ٌ
َّللاِ ْث ِٖ ا ُْلَعْ َِ
صبُِ ُؼ ثُْٖ ًَ ْ٤غَبَٕ ػ َْٖ َػ ْج ِذ َّ ِصَ٣ب ِد ْث ِٖ َع ْؼ ٍذ كَ ٌَ ْ٤قَ إِ َرا ارَّلَوَب َػَِِ ٠خ َلكِ َِٝ ٚهَ ْذ َس َٝاَ ُٙ
عب أَِ ْٖ ِٓ ٠َُ ْٝعِ َٜخ اَُّ٘ظَ ِش ََ َُٝؼ ََّ ذ ِٓ ْٖ ِصَ٣ب ِد ْث ِٖ َع ْؼ ٍذ َٝهَ ُُُٚ ْٞأَ ًْ ٣ كَوَب ٍَ كِْ َٝ ِٚ ٤اَُ٤زَِٔ ٤خُ رَ ْغزَأْ ِٓ ُش َ َٞ ُٛٝأَ ْصجَ ُ
َّللاِ ْثَٖ ْاُلَعْ َِ ُِ ِؼ ِْ ِٔ ِ ٚثِ ْبُ ُٔ َشا ِد ثِ ًَِ ٚبَٕ َٓ َّشحً َ٣وُْ َٝ ٍُ ٞاُجِ ٌْ ُش رَ ْغزَأْ ِرُٕ ََّ َٓ ٝشحً َ٣وُْ َٝ ٍُ ٞاَُ٤زَِٔ ٤خُ َػ ْج َذ َّ
ي كَوَب ٍَ كِْ َٝ ِٚ ٤اَُ٤زَِٔ ٤خُ رَ ْغزَأْ ِٓ ُش ََٝ ٝعْ ٌٚآ َخ ُش َ َُٞ ٛٝأََُّٗٚ ٣ش ُش ْؼجَخُ ػ َْٖ َٓبُِ ٍ رَ ْغزَأْ ِٓ ُش َٝهَ ْذ َس ََ َٛ ٟٝزا ْاُ َؾ ِذ َ
ش َ َُٞ ٛٝأََّٗب ََُ ْٞعَِّ َْٔ٘ب ي ََٝ ٝعْ ٌٚصَبُِ ٌ ١ػ َْٖ ِصَ٣ب َدحَ ْث ِٖ َع ْؼ ٍذ َْ ٝاُجِ ٌْ ُش رَ ْغزَأْ ِرُٕ ثِ ِٔ ْض َِ ِس َٝاِ َ٣خ َٓبُِ ٍ هَ ْذ س َُِ ٝ
ظ ََ٣ٝغُُ ٞص أَ ْٕ ُ٣ؾْ َٔ ََ َػَِِ ٠اَل ْعزِ ْئ َزا ِٕ ْاُ َٔ ْ٘ذُٝةُ إَُِ ِْٚ ٤
ص َّؾخَ ِس َٝاِ َ٣خ ِصَ٣ب ٍد َُ َؾ َٔ َِْ٘ب َػَِْ ٠اُجِ ٌْ ِش ْاُ ُٔ َؼَّ٘ َ
ِ
)(Lihat Fuad ibn „Ubaid, 2009: 9
ٕٞكِْ ٢اُ ُٔ َذ َِّ َٗٝخ ِِلَ َّٕ َؿ َْ ٤ش ْاُجَبُِ ِؾ ََل ي كَبََُّزِ ٢رُ ْغزَأْ َرُٕ ِْ ٢َ ٛاُجِ ٌْ ُش ْاُجَبُِ ُؾ هَبََُ ُٚعؾْ ُ٘ ٌ مسأنت 9إِ َرا صَجَذَ َرُِ َ
ة ثِ ٌْ ٌش ثَبُِ ٌؾ رُ ْ٘ ٌَ ُؼ َٝرُ ْغزَأْ َرُٕ َ ٢َ ِٛ ٝاَُّزَِ ٢ر ًَ َش أََُّٗ٣ ُٚضَ ُِّ ٝعَٜب بْل ْٗ ٌَب ُس َػَِ ٠صَ َلصَ ِخ أَظْ ُش ٍ ْإرَٕ ََُٜب كَ ْ ِ
٤ط كَئ ِ َّٕ ْاَُ٤زَِٔ ٤خَ ََل صَُّٜ٤ب أََُّٜ٤ُِ َٝ ْٝب َٝثِ ٌْ ٌش ََل رُ ْ٘ ٌَ ُؼ َََ ٝل رُ ْغزَأْ َرُٕ َْ ٢َ ِٛ ٝاَُ٤زَِٔ ٤خُ اَُّزِ ْْ َُ ٢رَ ْجُِ ْؾ ْاُ َٔ ِؾ َ َِ ٝ
د ْاُوَ ْذ ِس هَب ٍَ اثُْٖ صؼُّ إ ْٗ ٌَب ُؽَٜب ََ َٛٝزا كَِ ٢را ِ صؼُّ ْإرَُٜٗب كَ َل ِ َ٣ رُ َض َُّ ٝط إِ ََّل ثِئ ِ ْرَِٜٗب َٝاََُّزِ ْْ َُ ٢رَ ْجُِ ْؾ ََل ِ َ٣
٤ش ٍح َؽزَّ ٠رَ ْجُِ َؾ كَئ ِ ْٕ كَ َؼ ََ كُ ِغ َخ َرُِيَ أَثَذًا َٝإِ ْٕ غَب ٍَ ًََ ٝبَٕ ص ِـ َ ص ٍََّ َٝ ٢ل ُِ َ ٢ٍّ ُِٞإ ْٗ ٌَب ُػ َ ْظ ُِ َِ ٞ ت ََُ ٤ َؽجٍِ ٤
َّاصِ َّ٣خ ْ ُ٣ل َغ ُخ إِ ََّل أَ ْٕ َ٣زَوَب َد َّ ثَ ْؼ َذ
بع ِْ كِْ ٢اُ َِٔ ٞ
ي َٝأَصْ َؾبثَُٝ ُٚهَب ٍَ اثُْٖ ْاُوَ ِ ذ ثِ َزُِيَ هَبََُٓ ُٚبُِ ٌ ظْ َ٤ ْاُ َُ َُٞذ ََ ٝس ِ
بٍ أَصْ جَ ُؾ َؽزََّ٣ ٠زَوَب َد َّ َٝرَِِ َذ ْاِلَََ ْٝل َد ََ َ٣ ْْ َُٝش اُزَّ َٔب ِدَ ١ػش ََشحَ أَ ْشٍُ ٜش غُ ً
َٞل َٓ َغ ْاُجَِ٘ب ِء كَِ ْٔ َ٤
عَٝ ٢هَ َ
ْاُ َِ َُٞذ
َ ١ػ ْ٘ ُٚكِ٢ ٤ط َٝس َُِ ٝي ََل رُ َض َُّ ٝط َؽزَّ ٠رَ ْجُِ َؾ ْاُ َٔ ِؾ َ مسأنتَٝ 9أَ َّٓب ْاُ ُٔؾْ زَب َعخُ كَلِْ ٢اُ ُؼ ْزجِِ َّ٤خ ػ َْٖ َٓبُِ ٍ
ذ أَ ْٓ َشَٛب َسع ًُل كَأ َ َعب َصُٙظبَٛب َْ ََُّٝ ٝذ كَِ ٢ؿِ٘ ٍّ ٢ثِ ِش َ ذ َػ ْش ِش ِعِ٘ َٖ٤رَطُٞفُ َٝرَغْأ َ ٍُ اَُّ٘ َ
بط ُص َِّ ٝع ْ ثِ ْ٘ ِ
ظ ِؼ٤لَخٌ ٕٞكِْ ٢اُ ُؼ ْزجِِ َّ٤خ َِ ٢َ ِٛ ٝس َٝاَ٣خٌ َ ٤ش ِح هَب ٍَ َعؾْ ُ٘ ٌص ِـ َي َِ ُ٣ ْْ َُٝغ ْض ُٙكِ ٢اُ َّ َٓبُِ ٌ
بػ ُدْ َٕٝإرَِٜٗب ة ُ٣غْ ِج ُشَٛب َػَِ ٠اُِّ٘ ٌَ ِ ة كَئ ِ َّٕ ْاِلَ َ فصمِ َٝ :ث ٌْ ٌش رُ ْ٘ ٌَ ُؼ َََ ٝل رُ ْغزَأْ َرُٕ َْ ٢َ ِٛ ٝاُجِ ٌْ ُش َرا ِ
د ْاِلَ ِ
ة ُٓ َؤا َٓ َشحُ ْاُجِ ٌْ ِش َْ َ٣ٝز ًُ ُش ََُٜب اُ َّضَ ْٝط َْ َ٣ٝخزَجِ ُش ِٓ ْٖ َٝإِ ْٕ ا ْعزَأْ َرََٜٗب كَ َؾ َغ ٌٖ هَب ٍَ اثُْٖ َؽجٍِ ٤
ت ْ ُ٣غز ََؾتُّ ُِ ْْلَ ِ
َبَ ٝسَٛب كَ َؾ َغ ٌٖ َ ُ َُٚٝأَ ْٕ ََل
ي إِ ْٕ ش َ ظبَٛب أََ ًَ ْٝشا َِ٤ٛزََٜب ََ ٝس َ ٟٝأَ ْشَٜتُ ػ َْٖ َٓبُِ ٍ ْاِلُ ِّّ ََ ْٖ ِٓ ٝؿِْ ٤شَٛب ِس َ
ْ َ٣ل َؼ ََ)(Lihat Fuad ibn „Ubaid, 2009: 8-10
ؽ صَ َٔب ِٕ َػ ْش َشحَ ت أَ ْٝثُُُِ ٞ بٍ اثُْٖ َؽجٍِ ٤ ي ْاُ َٔ ِؾ٤طُ هَ َ ي ِػ ْ٘ َذ َٓبُِ ٍ ٞؽ ْاُ ُٔ ْؼزَجَ ِش كَِ ٢رُِ َ مسأنتَ َٝ 9ؽ ُّذ ْاُجُُِ ِ
ذَذ أََ ْٝشب َسكَ ْ َبع ِخ إِ ْٕ أَ ْٗجَز ْ
بٍ اثُْٖ ْاُوَب ِع ِْ كِْ ٢اُ ُٔؾْ ز َ د كَوَ َ اخزُِِقَ كِِ ْ ٢
اْل ْٗجَب ِ َعَ٘خً كَزَ ٌُْ ًَ ُٕٞبُجَبُِ ِؾ َْ ٝ
بٍ َٓ َّشحً ثََْ َؽزَّ ٠رَ ْجُِ َؾ َْ ُ٣ٝل َغ ُخ هَ ْج ََ َرُِ َ
ي ظبَٛب َٝهَبَُ ُ ٚأَصْ جَ ُؾ َٓ َّشحً َٝهَ َ ص ُّ ٢أَْ ْٝاُ َٞاُِ ٢ثِ ِش َ َص ََّ ٝعَٜب ْاُ َِ ٞ
َذ هَب ٍَ ُٓ َؾ َّٔ ٌذ ََل ْ ُ٣ل َغ ُخ إِ َرا أَ ْٗجَز ْ
َذ ت ْ ُ٣ل َغ ُخ هَ ْج ََ ْاُجَِ٘ب ِء َٝثَ ْؼ َذَٝ ُٙإِ ْٕ أَ ْٗجَز ْ
هَب ٍَ اثُْٖ َؽجٍِ ٤
)Khabar (Jurnal Komunikasi Penyiaran Islam 89
Vol. 2, No. 01. Juni 2020
Pendapat Ulama
Penilaian ulama terhadap beliau, merupakan salah satu imam
hadis yang terkenal pada masanya dan juga dikalangan umat dikala
beliau hidup. (Al-QadI „Iyyad, 806) Beliau adalah merupakan salah
satu ulama Andalusia yang terkenal, pernyataan ini dikatakan oleh
Ibnu Khalkan. (Az-Zahabi, 538) „Ali ibn Abi Sakrah berkata:”Saya
tidak melihat seorang yang begitu pintar dibidangnya kecuali hal itu
terdapat dalam al-Baji.” (Az Zahabi, 1180) al-Baji ini adalah sebagai
syarah al-Muwatta‟ dan al-Muwatta‟ merupakan kitab yang dekat
dengan Alquran dalam setiap pembahasannya. Dan mempunyai
kelebihan tersendiri dari kitab al-Muwatta‟ yang dikarang oleh Imam
Malik. (Ibn Kasir, 122) kitab syarah al-Muwatta‟ menjadi pilihan
dikarenakan kelengkapannya dibandingkan dengan yang lainnya.
menjelaskan terjadinya pertentanngan atau ta‟arud kemudian di
masukkan beberapa tanggapan ulama. Ini tadi merupakan beberapa
dari kelebihan kitab al-Muntaqa. Sedang kekurangan dari kitab
tersebut adalah tidak ada biografi penulis, tidak terdapat muqadimah
dari pensyarah, pembahasannya terlalu panjang dan berbelit-belit.
(Al-Qadi, 119)
Simpulan
Kitab al-Muntaqa yang merupakan syarah al-Muwatta‟ dan al-
Muwatta‟ kitab yang setiap pembahsannya dekat dengan Alquran
yang ditulis oleh Al-Baji, yang disebut sebagai ahli hukum
dan Mutakallimin, dan memiliki pengetahuan yang luas.
Kitab al-Muntaqa termaksud kategori pemahaman kitab yang
sangat sulit lagi membingungkan jika tidak memiliki pemahaman
dasarnya. maka subtansi dari kitan ini adalah bersistematika fiqih,
tema pembahasan bab dan sub bab ada dalam kitab-kitab fiqh.
kitab ini memiliki kelebihan pada kajian fiqih yang disebabkan
kitab al-Muwatta‟ yang terdapat klasifikasinya pada hukum
Islam. Kemudian al Baji mensyarahi al-Muwatta‟, juga menggunakan
kencenderungan sehaluan. Dengan demikian kitab yang al-Muntaqa
ini menjelaskankan hadis-hadis nabi dengan memaparkan segala
aspek yang meliputi hadis sesuai dengan kecenderungan dan
Khabar (Jurnal Komunikasi Penyiaran Islam) 88
Vol. 2, No. 01. Juni 2020
DAFTAR PUSTAKA
Abu „Amar, Yusuf ibn „Abd al-Barr an-Namiri al-Qurtubi, Tajrid at-
Tamhid, Bairut: Dar al-Kutub al-„Ilmiyyah, t.th.
Mesir.