Professional Documents
Culture Documents
Nguyen Hong Hoang Yen
Nguyen Hong Hoang Yen
19 LẦN THỨ TƯ
Thông tin tác giả:
Nguyễn Kim Giang - Trường Kinh doanh UEH, Đại học UEH.
Nguyễn Thị Thảo Ngân - Trường Kinh doanh UEH, Đại học UEH.
Nghiêm Xuân Yến - Trường Kinh doanh UEH, Đại học UEH.
Nguyễn Hồng Hoàng Yến - Trường Kinh doanh UEH, Đại học UEH.UEH -
nguyenhhyen1001@gmail.com
Trần Châu Ngọc Yến - Trường Kinh doanh UEH, Đại học UEH.
Tóm tắt:
Bài nghiên cứu tập trung vào văn hóa đọc và nâng cao văn hóa đọc của sinh viên Đại học
UEH trong bối cảnh làn sóng Covid-19 lần thứ tư. Bài viết đã so sánh hoạt động đọc của
sinh viên trước và trong đợt dịch lần này, sau đó xác định nguyên nhân và phát triển các
giải pháp, phương pháp, kỹ thuật hiệu quả nhất để nâng cao văn hóa đọc của sinh viên. Kết
quả nghiên cứu cho thấy khoảng 80% sinh viên đọc dưới 1 giờ mỗi ngày, hầu như tất cả
sinh viên đều thấy được tầm quan trọng của việc đọc nhưng khoảng cách giữa việc nhận
thức và hành động còn phụ thuộc rất lớn vào sự tự giác và ý chí của mỗi cá nhân. Tuy dịch
Covid-19 mang lại rất nhiều bất lợi nhưng lại tạo điều kiện cho sinh viên có nhiều thời gian
để rèn luyện thói quen đọc. Qua đó, nhóm nghiên cứu đưa ra các giải pháp làm sao để văn
hóa đọc của sinh viên UEH mang đặc trưng UEH và khác biệt với sinh viên của các trường
đại học khác.
Từ khoá:
Covid-19, Sinh viên Đại học UEH, Văn hóa đọc.
1. Giới thiệu
1.1. Lý do chọn đề tài
Để không thụt lùi hay bị bỏ lại phía sau trong xã hội không ngừng phát triển,
con người phải luôn luôn học hỏi, trau dồi và cập nhật những kiến thức mới từ
thế giới. Vì, về cơ bản, trí tuệ được rèn luyện và phát triển trong quá trình tiếp
thu tri thức, và đọc sách là con đường không thể thiếu của quy trình này.
Tuy nhiên, công nghệ ngày càng phát triển, giới trẻ cũng dần chìm đắm vào
những nền tảng mạng xã hội trực tuyến, tiếp nhận các thông tin từ nguồn này
mà không hề chọn lọc lại, từ đó dẫn đến việc tiếp thu các thông tin sai lệch, vô
giá trị, đồng thời làm cho văn hóa đọc của người Việt ngày càng giảm sút.
Những điều trên sẽ là tiền đề gây nên hậu quả khôn lường cho thế hệ mai sau.
Ở một khía cạnh khác, tại Việt Nam, biện pháp giãn cách xã hội được đưa ra
nhằm đối phó với làn sóng dịch Covid-19 lần thứ tư khiến cho các bạn trẻ phải
hạn chế các hoạt động bên ngoài. Điều này đã giúp các bạn sinh viên UEH nói
riêng và cả sinh viên nói chung có nhiều thời gian hơn dành cho bản thân và
gia đình, vậy liệu hoạt động đọc có được các bạn ưu ái dành một phần thời
gian của bản thân không? Một câu hỏi còn bị bỏ ngỏ sẽ được làm sáng tỏ trong
đề tài này.
Và bởi lẽ đó, những đề xuất nhằm giải quyết vấn đề về văn hóa đọc cho sinh
viên Đại học UEH là vô cùng cần thiết trong thời kì này. Đặc biệt, các giải
pháp này cần có tính linh hoạt và ứng dụng cao để có thể vận dụng được trong
bối cảnh này.
1.2. Vấn đề nghiên cứu
Đề tài nghiên cứu về văn hóa đọc của sinh viên Đại học UEH trong bối cảnh
dịch Covid-19 bùng phát lần thứ tư.
1.3. Nội dung tập trung giải quyết
Nghiên cứu tập trung đánh giá thực trạng văn hóa đọc của sinh viên UEH thông
qua nhận thức và hành vi của họ, đặt trong bối cảnh làn sóng dịch Covid-19 bùng
phát lần thứ tư. Từ đó, nhóm nghiên cứu đưa ra các giải pháp có chọn lọc và phù
hợp, nhằm hướng tới việc xây dựng và phát triển văn hóa đọc cho sinh viên UEH
trên nhiều phương diện.
2. Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu
2.1. Cơ sở lý thuyết
Đề tài nghiên cứu đã tham khảo từ sách Cơ sở Văn hóa Việt Nam của tác giả Trần
Ngọc Thêm (1999) cùng các đề tài về Văn hóa đọc có liên quan.
2.2. Phương pháp nghiên cứu
Đề tài sử dụng và phối hợp nhiều phương pháp để nghiên cứu lý thuyết, bao gồm:
● Phương pháp phân loại và hệ thống hóa lý thuyết được áp dụng cho việc sắp
xếp các tài liệu khoa học theo từng vấn đề, từng chương có cùng bản chất,
cùng một hướng phát triển.
● Phương pháp giả thuyết được áp dụng trong việc đưa ra các giải pháp thích
hợp góp phần xây dựng và phát triển văn hóa đọc của sinh viên UEH.
● Phương pháp nghiên cứu định lượng được áp dụng trong quá trình nhóm
nghiên cứu về văn hóa đọc của sinh viên trường Đại học UEH thông qua khảo
sát trực tuyến.
3. Kết quả và thảo luận
Thực trạng văn hóa đọc của sinh viên sẽ được làm rõ bởi các khía cạnh sau đây: mục
đích đọc, thời gian đọc một ngày, thói quen đọc, kỹ năng đọc, thể loại tài liệu & nguồn
tìm kiếm thông tin, cơ sở vật chất và văn hóa đọc của sinh viên. Cụ thể, tại Đại học
UEH, chúng tôi tiến hành khảo sát 200 bạn sinh viên thông qua hình thức khảo sát
trực tuyến.
Trong số 200 đáp viên có 73 nam và 127 nữ, phần lớn đáp viên là sinh viên năm 2,
năm 3 (tính vào thời điểm học kì cuối năm 2021).
■ HÌNH 2.3 Biểu đồ thể hiện mục đích đọc của sinh viên UEH [MA]
Phần lớn sinh viên đọc sách là vì phát triển bản thân nhưng giải trí thư giãn lại là mục
đích chung được lựa chọn nhiều nhất.
■ HÌNH 2.4 Biểu đồ thể hiện thời gian đọc trung bình mỗi ngày của sinh viên UEH.
[SA]
Đa số đáp viên vẫn dành ít thời gian cho việc đọc, số sinh viên có thời gian đọc trên 1
giờ là không cao thể hiện qua tổng số 21% đáp viên.
■ HÌNH 2.5 Biểu đồ thể hiện các hoạt động ngoài giờ học của sinh viên. [MA]
Khi được hỏi về các hoạt động ngoài giờ học, hầu hết đáp viên đều Sử dụng mạng xã
hội và các hoạt động giải trí như Nghe nhạc, Xem phim. Điều này cho thấy rằng sau giờ
học sinh viên có nhu cầu được giải trí nhiều hơn.
■ HÌNH 2.6 Biểu đồ thể hiện thời điểm đọc của sinh viên UEH [MA]
Khi được hỏi sinh viên đọc sách khi nào, gần 1 nửa đáp viên đọc tùy hứng. Việc
không thể dành một khoảng thời gian nhất định cho việc đọc, đọc lỡ dở, ngắt quãng
hay chỉ đọc đối phó khi đến kì thi là yếu tố ngăn cản hình thành thành thói quen đọc
ở các bạn sinh viên. Về lâu dài không thể rèn luyện được thói quen tự học, tự tìm tòi.
■ HÌNH 2.7 Biểu đồ thể hiện tần suất đọc của sinh viên UEH [SA]
Kế đến, tần suất đọc cũng là một yếu tố phản ánh được thói quen đọc của các bạn sinh
viên. Nhóm thấy được một tín hiệu khả quan khi hầu hết các bạn sinh viên dành nhiều
thời gian đọc sách hơn so với người Việt nói chung. Đối với sinh viên Kinh tế, cập nhật
nhanh chóng xu hướng biến động kinh tế ngoài thị trường là một điều rất quan trọng, vì
thế rèn luyện thói quen đọc mỗi ngày là hết sức cần thiết.
■ HÌNH 2.8 Biểu đồ so sánh thói quen đọc của sinh viên UEH trước và sau thời điểm
dịch COVID bùng phát lần thứ tư (5/2021)
Khi so sánh thói quen đọc của sinh viên UEH trước và sau dịch, nhóm thấy được một sự
thay đổi tích cực khi số lượng sinh viên đọc sách đã tăng gần 42%. Có thể thấy được,
dịch Covid-19 dù mang lại rất nhiều bất lợi nhưng cũng tạo điều kiện cho sinh viên có
nhiều thời gian để rèn luyện thêm nhiều kỹ năng, thói quen mới trong đó có thói quen
đọc.
■ HÌNH 2.9 Biểu đồ thay đổi mức độ đọc của sinh viên UEH trong hai tháng gần đây
(từ 5/2021 đến hiện tại) [SA]
Mức độ đọc của sinh viên cũng tăng lên cho thấy họ dành nhiều thời gian hơn cho thói
quen rất tốt này.
■ HÌNH 2.10 Biểu đồ thể hiện lí do không đọc của sinh viên UEH [MA]
Hỏi về lý do không đọc, nhóm người không đọc đưa ra hai lý do nhận được phần lớn sự
đồng thuận là “lười” và “không có hứng thú”. Điều này khá nghiêm trọng vì cả 2 lý do
này cho thấy nhóm sinh viên này vẫn chưa thật sự nhận thức được tầm quan trọng của
văn hóa đọc để từ đó thiết lập từng bước nhỏ cho thói quen này. Điều này cũng củng cố
thêm quan điểm rằng đọc sách không có sự tương tác nên dễ gây nhàm chán nhưng đây
lại là đặc trưng của việc đọc sách nên khó mà thay đổi được.
■ HÌNH 2.11 Biểu đồ thể hiện các kỹ thuật đọc được sinh viên áp dụng
Khi khảo sát về các kỹ thuật đọc, nhóm nhận được kết quả rằng không có sự khác biệt
quá lớn về mức độ áp dụng các kỹ thuật đọc của sinh viên. Hai kỹ thuật đọc được áp
dụng thường xuyên nhất đọc chủ động và kỹ thuật đọc lướt. Tuy nhiên, kỹ thuật đọc
phản biện vẫn còn ít được các sinh viên áp dụng vì nó tiêu tốn nhiều thời gian, công
sức và đòi hỏi một sự tập trung, kiên trì từ người đọc.
■ HÌNH 2.12 Biểu đồ thể hiện thể loại sách thường đọc của sinh viên UEH. [MA]
Nhìn vào biểu đồ có thể thấy tài liệu phục vụ cho việc học được phần lớn sinh viên
đọc thường xuyên, bên cạnh đó, sinh viên thường tìm đến các đầu sách kỹ năng
sống để học thêm các kỹ năng mới hay đơn giản là giải trí, giảm căng thẳng sau giờ
học, tìm nguồn cảm hứng học tập, làm việc cho bản thân.
■ HÌNH 2.13 Biểu đồ thể hiện nguồn tài liệu đọc của sinh viên UEH [MA]
Đối với nguồn tài liệu đọc, đa số sinh viên lựa chọn mua sách giấy tại hiệu sách, sàn
thương mại điện tử; mượn từ người quen; hay mua các đầu sách e-book trên mạng trực
tuyến. Đáng chú ý, số sinh viên mượn tài liệu từ thư viện còn ít, sinh viên vẫn chưa tận
dụng hết nguồn tài nguyên chính thống, chất lượng và miễn phí từ trường. Các ứng
dụng hay các đầu sách nói có phí chưa được sử dụng rộng rãi bởi cái sinh viên UEH.
■ HÌNH 2.14 Biểu đồ thể hiện địa điểm đọc sách của sinh viên UEH [MA]
Khi hỏi về địa điểm đọc sách, hầu hết sinh viên trả lời đọc sách tại nhà, cách biệt
lớn các địa điểm khác như tại thư viện, quán cà phê. Vào khoảng thời gian hè cùng
với sự bùng phát trở lại của dịch COVID thì nhà chính là địa điểm lí tưởng để sinh
viên khám phá và bắt tay vào việc đọc, bằng chứng là sau thời điểm bùng dịch lần
thứ tư số lượng sinh viên rèn luyện thói quen đọc tăng lên. Đôi khi để thay đổi
không gian, tăng cảm hứng đọc hay không muốn bị quá gò bó như ở thư viện thì
quán cà phê là nơi thích hợp cho sinh viên. Các địa điểm khác như nhà sách, quán
cà phê sách, công viên hay tại lớp được một vài sinh viên lựa chọn.
■ HÌNH 2.15 Biểu đồ thể hiện hình thức đọc của sinh viên UEH [MA]
Đối với hình thức đọc của sinh viên, sách giấy truyền thống vẫn là lựa chọn hàng đầu;
tiếp đó là sách điện tử đi cùng xu hướng thời đại công nghệ số; sách nói chưa được
nhiều sinh viên ưa dùng.
■ HÌNH 2.16 Biểu đồ thể hiện hành vi của sinh viên khi đọc đến nội dung yêu thích
[MA]
Khi đọc đến nội dung yêu thích, đa số sinh viên sẽ dùng các loại bút để đánh dấu
hoặc không làm gì đối với nội dung ấy; một số sinh viên sẽ ghi chép nội dung mình
yêu thích vào sổ. Dùng bút đánh dấu vào tài liệu hay không cũng tùy vào suy nghĩ,
ý kiến của mỗi cá nhân; có sinh viên muốn đánh dấu vào để tài liệu hay sách sinh
động đỡ nhàm chán hơn; nhưng cũng có sinh viên muốn giữ gìn cho sách sạch sẽ,
tươm tất.
■ HÌNH 2.17 Biểu đồ thể hiện đánh giá lợi ích việc đọc mang lại của sinh viên UEH
Nhìn chung, sinh viên đánh giá việc đọc là hữu ích đối với bản thân. Với điểm trung
bình là 4.53 trên 5, có thể thấy sinh viên đã nhận thức được tầm quan trọng và lợi ích
mà việc đọc mang lại. Tuy nhiên, khoảng cách giữa việc nhận thức và hành động còn
phụ thuộc vào nhiều yếu tố trong đó có sự tự giác và ý chí của mỗi cá nhân. Do đó, sinh
viên cần phải rèn luyện thói quen đọc mỗi ngày để biến những lợi ích có từ việc đọc
thành những trang bị của riêng bản thân.