You are on page 1of 3

Thianh tra

^ MICHINH

Ngdy 16-11, U hpi Gidng a


den Phu Dong (Gia Ldm) vd den
Soc (Soc San - Hd Npi) chinh thdc
duac UNESCO ton vinh vd cong
nhdn Id Di sdn vdn hoa phi vdt the
cua nhdn loqi. Dieu ndy them mpt
ldn nda khdng dinh su cong nhdn
cua the gi&i doi v&i nen vdn hoa
lau d&i, dpc ddo cua Viet Nam.
Ciing v&i 82 bia tien si a Vdn mieu
Quoc Tu Gidm duac cong nhdn Id
Di sdn Tu lieu thupc chuang trinh
Ky itc the gioi; Khu di tich Trung
tdm Hodng thdnh Thdng Long
duac cong nhdn Id Di sdn vdn hoa
the gi&i, Hpi Gidng a den Phu
Di s a n v a n h o a Hoi G i o n g
Dong vd den Soc Id di sdn thd 3
cua thdnh phoHd Noi duac
UNESCO vinh danh
trong ndm 2010.
U J)6i tioc nJjat b^ nfti
O le h i u het tre em Viet Nam

C
ddi nui, ngUdi ddng vai Thanh Gidng
deu quen thudc vdi hinh anh Hoi Giong - "bdo t a n g se da nhifng chiee bat de the hien
ngUdi anh himg Thanh Gidng van hoa" hiem co sufc manh bat nui ciia ngUdi anh
nhd tre dang nga danh bai giae An. Cd le mpt trong nhtfng ly do himg... Net tinh te eiia le hpi la t i t d
Hinh anh dd khdng chi khPi gpi khien Le hpi Gidng dupc edng nhan chi tiet cuia truyen thuye't deu dupe
truyen thdng yeu nUdc eiia dan tdc la di san van hda phi vat the bdi nd the hien sinh dpng bang d e bieu
ma cdn la hinh tupng the hien khat chifa dung nhieu t i n g y nghTa van tupng, neu khdng cd bieu tupng l l
vpng ddc lap, tU do ciia ngUdi dan hda khac nhau. Dd la tu tudng eau hdi se m i t di nhieu y nghTa.
dat Viet. Trai qua bao thang t r i m mong mUa thuan gid hda eho miia L l hpi Gidng d den Phii Odng
Ijch sif, hinh tupng eau be len 3 mdi mang bpi thu cuia d c cU dan ndng va den Sdc ndi len nhU mpt le hdi
biet ndi cUdi da dugc t h i n thanh hda nghiep va tren het, dd la le hdi ciia dae biet trong sd hon 7.000 le hdi
thdng qua cac le hdi tudng nhd eua nhan dan, hoan toan khdng bj Nha dan gian d nUdc ta. L l hpi Thanh
ngudi dan. Ban d i u , hpi Gidng ehi la nUde hda. Hang tram nam nay, ngUdi Gidng hay edn gpi la Hpi lang Phii
l l hdi lang. Den thdi Ly Cdng Uan dan da gdp edng gdp eiia de lam l l odng (ten ndm la lang Gidng) la mdt
ddi dd ve Thang Long, hpi Gidng hpi cua minh va giijf nguyen ven trong nhifng hpi le Idn nha't d Odng
mdi ed y nghTa tren dien rpng nham nhung nghi le do cha dng truyen lai. bang B l e Bd, mdt dien trudng ljch sir
tdn vinh mdt trong nhifng v i n de L l hdi Gidng ed rat nhieu trd van hoa, dien lai sutfeh Thanh Gidng
quan trpng nha't cua dan tdc - chien diln xudng dan gian, dien hinh la d c danh thing giae An
d i u bao ve d i t nude va the hien dam rude: rude kham dudng, rude Hang nam, cd den ngay 9/4 am
khat vpng hda binh. nude rdi hat ai lao..., trong dd dae ljch (ngay dng Gidng thing giae An),
Thanh Gidng la mpt trong biet nha't la diln xUdng ba tran danh ngUdi dan lai do ve tU mpi nga xa g i n
nhifng anh h i i n g c h d n g giae cua Thanh Gidng. Ba dja diem dien de xem l l , du hdi lang. L l hdi lang
ngoai x a m ciia Viet Nam va la ra ba tran danh dupe bieu tupng Gidng dupe eif hanh tren mdt dien
mpt t r o n g Tir bat tir (Tan V i e n , thanh ba chiee chieu, ben tren cd trudng rdng Idn dai khoang 3 km
Thanh G i d n g , T h a n h mau L i i u nhtmg td giay tring bieu trUhg cho gdm den Thupng, den Mau (thd me
H a n h , Chir D o n g Tir). may va chiee bat up bieu tupng cho Gidng) va chiia Kien So, lang Phii

:TJ7|03+ 104(lhang 1+2-2011)


iThanh tra
MICHINH

Dong, Gia Lam, Ha Ndi. Cd the thay trong le hdi Thanh - noi Thanh Gidng bay ve trdi vdi
Hpi bat dau tU mdng 6/4. Trong Gidng eac tfn ngUdng ed xua ciia nhieu nghi l i kha tUOng ddng.
nhtfng ngay nay dan lang td chife l i ngudi Viet nhuti'n ngUdng thd da, thd Theo d c nha nghien ciifu thi d i
rude cd tdi den M i u , rUde com chay cae vj t h i n tU nhien, thd td nghe, thd Idi ban dau cuia Hpi Gidng la le hpi
(com d , thifc an ma Gidng thfch) mpt anh hiing dan toe... ndng nghiep nhUng den thdi Ly-
len den ThUOng. Ngay chfnh hpi Le hpi Gidng la le hpi d i u tien d T r l n , Hpi Gidng bat dau thay ddi trd
(9/4) cd le rude kieu vdng tU den nude ta dUde lap hd so de trinh thanh mpt hpi tran mang tinh bieu
M l u len den Thupng va td chife hdi UNESCO xem xet, cdng nhan la Di tupng, tai hien lai cupc chien dau
tran (dien lai tran pha giae An). san van hda phi vat the dai dien eua chdng giae ngoai xam cCia cha dng
Mdng 10 lam l l duyet quan ta Pn nhan loai. Hpi Gidng la mpt trong ta, tu luc chuan bi vu khi, life lupng,
Gidng. Ngay 11 l l rira khf gidi. Ngay nhtfng le hdi Idn cua d nUdc, mieu ta luong thao cho den khi ket thuc tran
12, l l rude ed bao tin thing tran vdi lai toan bd eupe chien dau chdng danh, tudng giae bj bat va dupe tha.
giae ngoai xam eiia cha Su phat trien dd da giup Hdi Gidng
dng ta. sdng mai trong nhan dan va dupc
Le hdi Gidng d den chinh ngudi dan bdi dip, tao nen tfnh
Phil odng va den Sdc la cdng ddng dpc dao.
le hdi dugc edng ddng Trong Le hdi Gidng cd dien
bao tdn, truyen tU the he xudng dan gian, lien quan den miia

trdi dat. Cudi cung la l i khao quan,


den dem ed hat Cheo.
L l hdi an tang d he tU tudng
dao ly va triet hpc, nham the hien sU
hda hpp trong gia dinh, trong qud'c
gia, ddng thdi hudng td; mong Udc
thien ha thai binh. La mdt vi thanh
trong TU bit tif eiia ngudi Viet chau
thd B l e bp, Thanh Gidng dupe
phung thd d cac lang thudc eac
huyen Gia Lam, Sdc Son, TU Liem,
Thudng Tin va quan Long Bien thupc
thanh phd Ha Npi.
Le hpi Thanh Gidng d xa Phii
odng (huyen Gia Lam) la l l hdi b noi
sinh, l l hpi den Sdc d huyen Sdc nay qua the he khae, coi nhU mdt hat ai lao, mua hd... va diln xUdng.
Son la l l hdi d noi mpt nhan vat phin ban s i c ciia hp, chifa dung Cd the ndi rang, L i hpi Gidng khdng
huyen thoai da dugc Ijch sir hda, nhifng sang tao mang t i m nhan loai, chi gdp phin tao dpng lUc de d c gia
thanh mdt nhan vat tin ngudng, mdt the hien khat vpng ve mdt eupe sdng dinh d nhifng noi cd le hdi sdng tdt
anh hung dan too. Gia trj dpc dao thjnh VUpng eho mdi gia dinh, ve mpt hon, d trach nhiem bao tdn di san
ciia le hpi Thanh Gidng la ngUdi dan nen hda binh cho dat nudc... hon, ma cdn gdp phin lam phong
tai hien chien edng ciia ngudi anh phu them kho tang le hpi dan gian
hiing bang mpt hdi tran, nhung la S u thong nhat vd Viet Nam.
mpt hdi tran bieu trUng. nguyen ven cua Hoi Giong Ngudi lang Gidng cd d e h gin
Neu le hpi la mdt "bao tang van Cho den ngay hdm nay, Le hpi giif van hda rit rieng, hp rit tdn trpng
hda" chUa dung nhieu Idp phii sa Gidng v i n tdn tai nhieu noi d viing d c huong Ude quy djnh ngUdi dUpc
van hda, tfn ngUdng thi trUdng hpp le ddng bang B l e bp, tam diem la lang tham gia le hpi. Nhiing gia dinh d
hpi Thanh Gidng cd the coi nhu mpt Phil Odng (Gia Lam) - noi Thanh
"bao tang van hda" tieu bieu nhat. Gidng sinh ra va Phii Linh (Sdc Son) (Xem tiep trang 78)

So 103 + 104 (Thang 1+2-2011)


J Than htra
^ MICHINH

Cum di tich Hd Quyen -Voi Re.. Di san van hoa Hoi Giong...
(Tie'p theo trang 76)
eon d i hu hdng, khdng hda thuan se khdng dupc tham
gia hpi lang. Gia dinh nao d eon dupe chpn ddng vai
Thanh Gidng trong dien xUdng thi ddc hit Idng het sifc
de lam dung d e nghi l l , thii tue ma cha dng tmyen lai.
NgUdi ddng vai Thanh Gidng se dupe dan lang cung kinh
gpi la dng Lenh... Thdng qua nhiing viec lam dd ngudi
dan da giao due eho d c the he eon chau cua minh tinh
than thupng vd, doan kit.
Trong nhifng ghi chep edn lai tU nam 1893, nha
nghien cifu ngUdi Phap G.Dumoutier da viet: "Hpi
Gidng edn dpng mai trong tam tri mdi ngudi gidng nhif
mpt trong nhtfng canh tupng cam ddng nhat ma
phuong da khdng xir ly kien quyet, gay thiet hai cho di chung tdi chifng k i l n d viing Bac ky. Lieu rang d chau
san va sU phife tap keo dai, khdng dupe giai quyet triet Au gia cd eua chung ta ngUdi dan cd cdn tu hao lam
de. Cu the nhU d khu vifc Hd Tinh Tam hien khd cd bien le ky niem mdt sU kien ljch sir da dien ra hai nghin ba
phap giai tda, tdn tao d n h quan do cd qua nhieu hp dan tram nam trude?".
lln chiem, sinh sdng khu vUc ven hd. Hay nhU cum di Cung gidng nhu bao di san van hda khac cua nhan
tich Hd Quyen - Voi Re, cac nganh churc nang mdi loai, sau niem vui chung ta d n ban tdi viee bao tdn, gin
khoanh vimg bao ve, chU chua ed phuong an tdn tao va giif di san nay sao cho hieu qua va ben vifng nhat. Noi
bao tdn. ve van de nay, GS.TS Ngd Difc Thjnh, iiy vien Hpi ddng
Cd the ndi, trong nhung nam qua, edng tae tdn tao, di san van hda qudc gia, ngUdi tham gia xay dung va
bao tdn di tich Cd dd Hue ludn dupe d e d p , d c nganh phan bien hd so trUde khi trinh UNESCO cho rang: "Li
eiia tinh ThUa Thien - Hue quan tam coi trpng, va dae hpi Gidng thudc ve nhan dan, do nhan dan sang tao ra,
biet la Trung tam Bao tdn Di tfch Cd dd Hue vdi nhumg chia khda cho viee bao tdn va gin gitJf chinh la nhan dan,
giai phap eu the nham bao tdn Di san the gidi tdt nha't cd khdng ai d the thay the hp lam dieu dd. Nha nUde dii
the. Ben canh dd, Trung tam edn phuc dung nhtfng tai cd bd ra bao nhieu tien ciia va cdng sufc nhUng de l i hpi
san, gia tri phi vat the nhu Nha nhac Cung dinh Hue... xa rdi nhan dan thi le hpi eung se hdng".
Viee triing tu d c di tfch d Cd dd Hue dang gap phai Dieu nay hoan toan ed ly bdi bat cuf hoat dpng nao
nhifng thach thUe mdi tU eupe sdng eiia mdt dd thj dang sdng trong nhan dan, do ngUdi dan gin giif cung la hoat
phat trien. Do dd, d Hue mudn lam gi cung lo vudng di ddng lau ben, y nghTa nhit. Viee chung ta d n lam chi la;
san, dan mudn coi ndi nha cifa eung phai dupc phep eiia giup ngudi dan hieu t i m quan trpng cua di san va cd y
nhieu d p , nhieu nganh chUc nang. trong Thanh ndi, nha thufc bao ve nd. Sap tdi, chac chan L i hpi Gidng se thu
dan khdng dugc cao qua 11 m, khdng qua 2 ting; nhilu hilt dupe SLf quan tam Idn eiia ddng dao ngUdi dan, moi
chile d u trong d e khu di tfch dang xudng d p nhUng co djp hdi lang theo dd cung tUng bimg, nhpn nhjp hdn.
quan chUe nang ehUa tim ra dupe giai phap de bao tdn Chi'nh vi vay, Nha nudc, d e td chifc xa hpi, don vj kinh
vi d m d u thi dan khdng cd ldi di, lam them d u mdi thi te cimg gdp sifc vdi ngUdi dan de bao tdn l i hpi. Tuy
pha vd chinh the kien triic di tfch... Nhimg quy djnh nhU nhien, gdp sire nhu the nao, gin giuf ra sao lai la van de
vay la nham bao ve di tfch va khdng gian di san, nhUng d n dupc d n nhac ky lUdng, bdi nhieu l i hdi khi d dieu
giai quyet the nao bai toan nha d trUde sifc ep dan sd gia kien ve tien, eiia lai bj pha hdng.
tang va tdc dp dd thi hda la dieu khdng he don gian. Do
PGS.TS T r i n Lam Bien - Cue di san van hda cho
dd, theo lanh dao eiia UBND tinh ThUa Thien - Hue,
rang: Mudn bao ve dupe Le hdi truyen thd'ng, trudc het
cimg vdi ngudn kinh phi thda dang, thi viee bao ve di tich
chung ta phai biet L l hdi la gi. L i hdi la mpt cap pham
d Cd dd Hue ra't d n mpt cO che dae thii.
trii thdng nha't nUOng tUa nhau de tdn tai, khdng cd cai
Ai cung biet, he thdng di tfch d Cd dd Hue la di san np thi khdng cd d i kia. Hpi trude h i t la sif tap hpp, chijf
van hda quy khdng nhifng eua Viet Nam ma edn la di hpi khdng phai la su vui chPi, tap hpp mdt epng ddng
san quy ciia the gidi, nhung lam the nao de di san ngUdi nao dd de thUe hien nhifng dieu Le.
trudng tdn, gdp phin vao sU phat trien kinh te - van hda
Cai gdc cua L i hpi la mdt san pham ciia van hda
- xa hdi eiia tinh ThUa Thien - Hue ndi rieng, cuia d i t
dan tpc Viet Nam va khdi d i u eOa nd lay tinh thin yeu
nudc ndi chung v i n phu thupc rat Idn vao sU quan tam
nudc, bao ve dan tdc lam trpng. Neu chung ta hieu ve
cuia d e d p , d e nganh chife nang, ma true tiep la tinh
can edt ciia L l Hdi mpt d c h tif te thi ung xur cua chimg
ThUa Thien - H u e . *
ta vdi L l Hdi mdi tuf t e . *

So 103 + 104 (Thang 1+2-2011)

You might also like