BỐ CỤC BÀI THUYẾT TRÌNH MÔN TÀI NGUYÊN VI SINH VÀ NẤM

Họ Nấm loa kèn Cantharellaceae

Phần 1: ĐẶC ĐIỂM CHUNG
Người thuyết trình: Ngọc Duyên
Thiết kế nội dung: Ngọc Duyên

Bên cạnh các loài nấm được nuôi trồng, vẫn còn vô số các loài nấm hoang dại
ngoài tự nhiên có giá trị dinh dưỡng và dược liệu chưa được khai thác hết. Hôm
nay nhóm chúng em xin tìm hiểu về các loài nấm thuộc bộ Nấm loa kèn
Cantharellales mà có giá trị trong thực phẩm cũng như giá trị dược liệu.
Một loài nấm cộng sinh dạng kèn (Cantharellaoid) trong rừng thông ba lá (Pinus kesiya) được người dân
địa phương Đà Lạt và các vùng lân cận thường thu hái để ăn như một nguồn thực phẩm quý từ tự nhiên.

- Bộ nấm loa kèn (Cantharellales) thuộc:

Lớp nấm tán (Agaricomycetes)
Ngành nấm đảm (Basidiomycota)
- Đặc điểm: Các loại nấm thuộc bộ nấm Cantharellales thường sống hoại sinh
trên đất, nơi giàu mùn, giàu ánh sáng hoặc hoại sinh trên gỗ. Quả thể dạng
loa kèn hoặc dạng lưỡi bò hoặc dạng cái bình với cuống ngắn.
- Màu sắc sặc sỡ (trắng, hồng đào, cam nhạt, cam vàng, … đen), chất thịt dễ
thối rửa. Bào tầng thường có dạng gân phân nhánh, dạng đường mờ hoặc
dạng ống rời nhau. Bào tử màu vàng hay vàng nhạt, với màng không nhẵn
bóng.
 Chúng có ý nghĩa quan trọng đối với vòng tuần hoàn vật chất tự nhiên
 Các loài nấm thuộc bộ này thường không gây độc cho con người và một vài
loài có thể được dùng làm thực phẩm.
Bộ nấm loa kèn gồm 1 số họ như: Aphelariaceae, Clavulinaceae,
Ceratobasidiaceae, Hydnaceae, Tulasnellaceae và họ Cantharellaceae.
Cantharellaceae là họ nấm gồm nhiều loài có giá trị thực phẩm và dược liệu phổ
biến đối với con người.
Họ Cantharellaceae
- Họ Cantharellaceae đầu tiên được mô tả vào năm 1888 bởi nhà nấm học
người Đức Joseph Schroter với đặc điểm nấm dạng kèn.
 - Đến năm 1964 nhà nấm học Hà Lan Marinus Anton Donk tổng hợp nhiều
kết quả nghiên cứu sắp xếp lại họ Cantharellaceae gồm những chi
Cantharellus và Craterellus, cùng với một số chi phụ vùng nhiệt đới lân cận
và cách sắp xếp này đã được chấp nhận rộng rãi trên thế giới.
- Mặt khác, khi nghiên cứu về sinh học phân tử, dựa trên phân tích cladistic về
trình tự DNA, đã xác nhận lại giới hạn của họ Cantharellaceae gồm có 5 chi
và có trên 90 loài trên toàn thế giới (mặc dù các chi nhỏ hơn chưa được sắp
xếp theo trình tự).
- Và trong đó chi Cantharellus và Craterellus là 2 chi có nhiều loài nấm ăn
được và có giá trị kinh tế cao.
- Về sinh thái: Những loài trong họ này phần lớn là nấm ngoại cộng sinh, tạo
thành một mối quan hệ cùng có lợi với rễ cây của nhiều loại cây như Thông,
Dẻ … (Phan Hữu Hùng, 2014)
- Về giá trị:
+ Chúng không chỉ ăn được mà còn được thu gom và bán trên quy mô
thương mại quốc tế.
+ Vào năm 2005, việc buôn bán toàn cầu các loài nấm thuộc họ
Cantharellaceae đã được ước tính trị giá hơn 1 tỷ bảng Anh (là khoảng 1,5 tỷ
đô la Mỹ) mỗi năm. (Spooner B., Roberts P.(2005))
- Về đặc điểm:
+ Nấm trong các chi Cantharellus và Craterellus có mũ và thân khá rõ ràng,
hoặc có dạng hình bình đến hình cái kèn. 
+ Bề mặt mang bào tử của chúng xuất hiện ở mặt dưới của mũ nấm (hoặc
mặt "ngoài" của nấm có hình dạng cái "bình").
+ Mang bào tử có dạng nhẵn hoặc nhăn nheo (nó nhăn nheo đều đặn và sâu
đến mức các nếp nhăn trông giống như mang, nhưng thực tế đó là mang giả, chứ
không phải là cấu trúc dạng phiến), mang bào tử còn có dạng tấm tách biệt rõ ràng
với phần còn lại của mũ nấm. (theo mushroomexpert)

Phần 2: Một số loại nấm ăn được thuộc chi Cantharellus

Người thuyết trình: Trương Nhi
Thiết kế nội dung: Nhi, Tú, Dương, Bách

Nội dung 1 loài cần có:

- Tên khoa học
- Tên thường gọi (nếu có)
- Sinh thái (nơi sống, phân bố, được tìm thấy ở đâu, mùa, tháng …)
 - Hình thái (nên có thêm hình dạng bào tử, các link duyên gợi ý ở dưới đều có
sẵn, mn tha khảo nhé)
- Hàm lượng chất dinh dưỡng (lập bảng ra nha mn)
- Mùi vị, gợi ý 1 số cách nấu ăn.
- Lưu ý (nếu có)
1. Cantharellus Cibarus (Chanterelle) – Nấm kèn vàng:
https://www.mushroomexpert.com/cantharellus_cibarius.html
2. Cantharellus formosus (Chanterelle vàng Thái Bình Dương):
https://www.mushroomexpert.com/cantharellus_formosus.html
Tài liệu PDF
**Loài 1 và 2 được tìm thấy ở Việt Nam
3. Cantharellus Cinnabarius (Kèn đỏ) – Nhi, Tú
https://www.mushroomexpert.com/cantharellus_cinnabarinus.html
4. Cantharellus lateritius (Nấm kèn nhẵn) - Dương
https://www.mushroomexpert.com/cantharellus_lateritius.html
5. Cantharellus persicinus (Kèn hồng đào) - Bách
- C. persicinus là một loài có giá trị về mặt di truyền. 
- https://www.mushroomexpert.com/cantharellus_persicinus.html

Phần 3: Một số loại nấm ăn được thuộc chi Craterellus:

Người thuyết trình: Sơn
Thiết kế nội dung: Sơn, Minh

Chủ yếu phân bố ở Bắc Mỹ

6. Craterellus cornucopioides:
https://www.mushroomexpert.com/craterellus_cornucopioides.html
7. Craterellus tubaeformis:
https://www.mushroomexpert.com/craterellus_tubaeformis.html
8. Craterellus fallax:
https://www.mushroomexpert.com/craterellus_fallax.html
Tham khảo thêm thông tin của người dân về nấm loa kèn tại link:
https://www.tyrantfarms.com/complete-guide-how-to-forage-and-use-chanterelle-
mushrooms/

Phần 4. Tổng Kết

- Lập bảng tổng kết tên các loài nấm ăn được thuộc họ Cantharellaceae
- Lưu ý: dễ nhầm lẫn với nấm có độc như: Hygrophoropsis aurantiaca,
Amanita phalloides, Amanita muscaria, Boletus satanas…