ARALING PANLIPUNAN

MODULE 1

ARALIN 1: PAGYAMANIN
1. Ang salitang kolonisasyon ay tumutukoy sa tuwiran at sapilitang pagsakop ng isang bansa
sa isang mas mahinang bansa. Ito ay kadalasang nagaganap sa iba't ibang kadahilanan,
subalit ang madalas na dahilan ay para sa pagpapalawak ng sakop na lupain, paghahanap
ng likas na yaman at pagkalat ng relihiyon. Kapag ang isang bansa ay naging kolonya, ang
pamamahala dito ay napupunta sa bansang kolonisador at nawawalan ng kalayaan ang
mga mamamayan nito
2. Ayon sa kasaysayan, dekada ng ika-15 siglo nang mag-umpisa ang mga Europeo na
maglakbay. 
3. Upang maangkin ang isla ng mga panlasa o tinatawag rin na Spice Island.  Upang
mapalaganap ang relihiyong Kristyanismo.  Pagpapalakas ng kapangyarihan ng mga bansa
sa Europa sa pamamagitan ng pananakop sa mga maliliit na bansa.  
4. Bukod sa paglalayag patungo sa Spice Island, nais rin ng mga Europeo na mas palakasin
pa ang kanilang pwersa sa pmamagitan ng pananakop sa mas maliliit na bansa sa Asya. 
5. Sa kanilang pagtutulungan at pagkaka sundo sundo
6. Sila ay nagkaintindihan at walang gulo sapgakat sila ay nagkasundo-sundo.

ISAISIP
1.TAMA 2. MALI 3. TAMA 4. MALI 5. TAMA 6. TAMA 7. MALI
8. TAMA 9. MALI 10. TAMA

ARALIN 2: PAGYAMANIN
1. Ang kolonyalismo ay ang tuwirang pananakop ng isang bansa sa iba pa upang mapagsamantalahan
ang yaman nito o makuha rito ang iba pang pangangailangan ng mananakop. 
2. Tinatawag na kolonyalismo ang pananakop ng isang bansa sa iba pang bansa
upang palawakin ang teritoryo o nasyong sakop nito na kung saan
pinagsasamantalahan ng nanakop na bansa ang mga yamang taglay ng nasakop
na bansa. Sa pananakop na ito hindi lamang yaman ang inaangkin kundi maging
iba pang pangangailangan ng nanakop na bansa.
3. Ang isa sa motibo ng kolonyalismo ay ang pag impliwensya ng kanilang kultura at mag
kalap ng bagong mga kaalaman ng gayoy lumakas ang kanilang bansa .
4. Kolonyanismo : Ito ay isang lugar na nawalan na ng kalayaan na kumilos sa kanilang
nakasanayan noong hindi pa sila nasasakop dahil na rin sa impluwensya ng mga
mananakop sa kanila.

Hindi Nasakop : Sila ay malaya at nagagawa nila ang kanilang mga gusto ayon na rin sa
kanilang pinuno at ang kanilang tradisyon ay patuloy pa rin nilang ginagawa dahil ito ay
nakasanayan.
5. Hindi ko gusto, sapagkat tayo ay may sariling kultura at dapat iyon ang pagyamanin natin.

ISAISIP
1. Ang salitang kolonisasyon ay tumutukoy sa tuwiran at sapilitang pagsakop ng isang bansa sa isang
mas mahinang bansa. Ito ay kadalasang nagaganap sa iba't ibang kadahilanan, subalit ang
madalas na dahilan ay para sa pagpapalawak ng sakop na lupain, paghahanap ng likas na yaman
at pagkalat ng relihiyon. 
2. Ito ay nakaepekto sa pamamagitan ng hindi na Malaya ang mga Pilipino sa sariling produkto at
yaman. Mas nagpasasa ang ibang bansa sa yaman ng Pilipinas.
 MODULE 2

ARALIN 2.1: PAGYAMANIN

magsimba

Pag-iwas sa paggawa prosisyon

ng kasalanan

Pagdiriwang ng mga pagbibinyag

kapistahan
Mga Gawaing
Kristiyanismo

magnobena
pangungumpisal

ARALIN 2.2: PAGYAMANIN

1. E 2. K 3. A 4. I 5. C 6. D 7. G 8. B 9. F 10. H

ISAISIP
1. Ang Reduccion ay nag paglipat sa mga komunidad. Ang panukala ng pamahalaang
Espanya na sapilitang paglilipat ng mga Pilipino mula sa malalayong pamayanan upang
pagsama-samahin sa iisang lugar na kung tawagin ay Reduccion.
2. Bahay na Bato
3. Ang reduccion ay nabuo dahil gusto ng mga Espanyol na palaganapin ang kristiyanismo sa
Pilipinas at upang madali para sa kanila na makuha ang mga buwis ng mga pamayanang
Pilipino. Isa pang dahilan ay mayroong interes ang mga Espanyol sa likas na yaman ng
Pilipinas.
4. Miguel Lopes de legazpi
5. Naging mas kapansin-pansin ang ayos ng bahay.May batas na pinaiiral.
ARALIN 2.3: PAGYAMANIN

SIMULA LAYUNIN

Ang sistemang Espanyol ay nagpakilala ng Upang matustusan ang

pagbubuwis sa Pilipinas pangangailangan ng pamahalaaN.

PARAAN SA PAGKOLEKTA NG BUWIS MGA MAHALAGANG PANGYAYARI

Paglikom na walong reales sa mga
mamamayan, itinaas sa 10 release noong
1602 at 12 release noong 1851. Nahirapan
ang mga mamamayan sa mga sinisingil na
buwis.
Nagkautang ang mga katutubo sa mga
encomendero, nawalan ng ari-arian
kaya marami ang nag-alsa laban dito.
.

RESULTA
Lubhang mahigpit ang mga Espanyol sa
paniningil ng buwis dahil hindi maaaring
pumalya sa pagbabayad ang mga katutubo.

ISAISIP
1. MALI 2. TAMA 3. TAMA 4. TAMA 5. MALI

ARALIN 2.4: PAGYAMANIN

1. CABEZA BARANGAY 4. ENCOMIENDERO
2. ENCOMIENDA 5. ADELANTADO
3. RELEASE

ISAISIP
1. Ang sistemang encomienda ay ang pagsingil ng buwis sa mga tao o mamamayan. Ang
pananakop ng mga Espanyol sa Pilipinas ay nagdulot ng malaking pagbabago sa
sistemang kinagisnan ng mga Pilipino.
2. Encomiendero ang namamahala. Nangolekta ng buwis sa kanyang nasasakupan
3. Nahirapan nga mga Pilipino at nagkaroon ng hidwaan sa pamagitan ng Cabeza de
Barangay.

ARALIN 2.5: PAGYAMANIN

Paraa Kahulugan Patakaran Gawain ng

n ng Polista
Panan
akop
Sapilita Ang polo y servicio ay isa sa  Sapilitang paggawa Pagtatayo ng mg
ng mga polisiya ng pamahalaang a tulay, daan, simb
Espanyol. Ito ay tumutukoy sa
 Sakop nito ang lahat ng
Pagga kalalakihang 16 hanggang 60 taong ahan, kumbento, 
pagtatrabaho nang sapilitan ng barko, pagmimina, p
wa o gulang na may kakayahang
mga Pilipino. Pinatupad ito upang amumutol ng puno 
Polo y magtrabaho at maglingkod sa
magkaroon ng mga sa gubat.
pagawaan ng pamahalaan ng
Servici mangagagawa sa mga programa
espanyol. Gaya ng pagpapatayo ng
o ng pamahalaan. Ang edad 16
tulay, simbahan, At paggawa o
hanggang 60 ay kabilang dito. Ito
ay ipinatupad noong 1580. pagkukumpuni ng barkong galyon.
ISAISIP
1. MALI 2. TAMA 3. TAMA 4. MALI 5. TAMA

MODULE 3

ARALIN 1: PAGYAMANIN

1. TULA
Ito ay para sa mga tao
taong gustong magbago,
baguhin at ilibing ang nakaraan,
nakaraang dina kaylangan pahalagahan.

Ako, ikaw , kristiyano

Nasa'ting puso si kristo.
kristong ama ng lahat ng tao,
ama ng mundong kinatatayuan mo.

2. ( FRANZ PALIHUG KO OG GUNTING DIN PASTE SA IMO PAPER KUYA FRANZ)

3. RAP
Portuguese redução, sa Latin America, isang komunidad ng India na itinatag sa ilalim ng
eklesiastiko o maharlikang awtoridad upang mapadali ang kolonisasyon. Mga katutubong
tao, na marami sa kanila ay nabuhay maliliit na nayon o nayon bago makipag-ugnayan sa
mga Europeo, ay sapilitang inilipat sa mga bagong pamayanan na ito.

ARALIN 1.1: PAGYAMANIN

1. VISITA 2. ENCOMIENDA 3. INDIEZ 4. CONQUISTADOR 5. POLISTA
ARALIN 1.2: PAGYAMANIN

1. Ang sapilitang paggawa ay hindi nakakabuti sa ating mga Pilipuno. Sila ay nagtatrabaho na
walang bayad. Ito ay pang-aabuso sa ating sariling bansa. Wala silang pinipili, bata o
matanda kailangan magtrabaho sa kanila. Sila ay napilitang mahiwalay sa pamilya dahil sa
sapilitang paggawa ng mga Espanyol.
2. Nang dumating ang mga Espanyol sa Pilipinas ito nagbibigay ng kabutihan at kasamaan sa
mga Pilipino. Naipatupad nila ang kristiyanismo na siayng nagturo sa atin na
manampalataya sa Diyos. Pero sila din ang daan na naghihirap ang mga Pilipino at
nawalan ng mga ari-arian dahil sa kailangan ng magbayad ang mga Pilipino sa sariling lupa
at produkto nito. Ang mga Pilipino ang naghirap ngunit sila nagpakasasa sa yaman ng mga
Pilipino.

MODULE 4

ARALIN 1: PAGYAMANIN
1. Ang patronato real ay isang konsepto kung saan ang sistemang pulitikal ay nakabatay sa
pagkontrol ng Simbahang Katolika. Pagpapakita rin ito ng pagtangkilik sa Simbahang
Katolika sa pamamagitan ng pagtakda sa mga taong simbahan sa mga mahahalagang
posisyon sa gobyerno, na siyang tumutuloy sa paghahalo ng simbahan, pulitika, at
ekonomiya.
2. Ang kolonyal na impluwensiya ng mga prayle sa mga indibidwal bilang mga
tagapagpalaganap, tagapagturo, at tagapagkintal ng paniniwalang kristiyanismo mula sa ito
ay Malaki ang dulot sa mga Pilipino.
3. Mas may kapangyarihan ang mga prayle sa usaping political.
4. Hindi lahat ng pilipino ay sumang ayon sa pananakop. Marami ang tumahol at nag-alsa
laban sa mga Espanyol.

ISAISIP
1. TAMA 2. TAMA 3. MALI 4. TAMA 5. TAMA

MODULE 5

LESSON 6: PAGYAMANIN

Filipino Na Nag-Alsa Taon Ng Pag-Alsa Dahilan Katwiran

1. Tambalot 1621 Nanumbalik Sa Dating Naniniwala sila na hindi
Paniniwala tama ang tinuro ng mga
2. Bankaw 1622 Nanumbalik Sa Dating prayle.
Paniniwala
3. Tapar 1663 magtatag ng bagong Kilalanin bilang Diyos ng
sangay ng Kristiyanismo  bayan ng Oton
4. Dagohoy 1744 Ng tanggihan ng kura Hindi binigyan ng maayos
paroko na si Gaspar na libing ang kapatid na
Morales na bigyan ng namatay
Kristyanong libing ang
kanyang kapatid na
namatay. 
5. Lanab 1625 Pagbabagong anyo sa Bumalik sa dating
kalinangan. At pagkawala paniniwala.
ng halaga sa babaylan sa
lipunan.
6. Apolinario 1841 Hindi tinanggap na gusto Mabigyan ng pagkakataon
niyang magpari dahil siya ang mga Pilipino na
ay Pilipino. maging pari.
GAWAIN D
1. Sa bansang Pilipinas dahil sa naimpluwensiyahan ng mga Espanyol at Kastila.
2. Dahil sa may sariling silang paniniwala.
3. Sa pamamagitan ng paglaganap ng kristiyanismo ng mga prayle.
4. Dahil nakikita nila ang pang-aabuso ng mga kastila at mga prayle.
5. Hindi pinagbigyan ng mga kastila at prayle.

GAWAIN E
1. KRISTIYANISMO 2. TAMBLOT 3. JUANA 4. ISLAM 5. NEGRITO

ISAISIP
1. Dahil may sariling paniniwala ang mga Pilipino.
2. Dahil sa pagmamalabis ng mga prayle
3. Dahil maraming mga Pilipino ang lumaban at naghimagsikan laban sa kanila.

MODULE 6

ARALIN 2: PAGYAMANIN ( FRANZ IMO NING E DRAWING.)