KARDİYOTONİK

GLİKOZİTLER
III. Bölüm
DİGİTALOİDLER
FARMAKOGNOZİ
ANA BİLİM DALI
2020
Prof. Dr. Hüsniye Kayalar
DİGİTALOİDLER
Bunlar orta etkili kardiotonik droglar ve ilaçlar
grubunu oluştururlar.

Kelime olarak oid, “..e benzer” demektir.

Digitaloid, digitale benzer demektir.

Bunların aktif prensipleri yapıca digital glikozitlerinden

farklı değildir.

Digital glikozitleriyle, digitaloidler arasındaki fark,

kalitatif olmaktan ziyade kantitatiftir.

Digitaloidlerin aktif prensipleri de kardenolit veya

bufadienolit yapısında bir grup kardiotonik glikozittir.
Bu glikozitlerin biri, etki açısından çok
önemli olmamakla birlikte (ana etkili
bileşik), digitaloidlerde etki, sadece tek
bir glikozit veya kardiotonik glikozitten
ileri gelmemektedir.
Genellikle, bitkisel drogta mevcut değişik
etkili madde gruplarına dahil, farklı
yapıdaki birçok bileşiğin kombinasyonu,
etkiyi meydana getirmektedir.
 Digitaloidler, oral yoldan verildiklerinde tümü
de etkileri bakımından, Digital glikozitleri ile
Ouabain’den daha az güçlüdürler.
Yine, bunların etkilerinin değerlendirilmeleri de
Digital glikozitlerine nazaran daha zordur.

Özellikle objektif parametrelere dayanılamaz.

Bu nedenlerle, digital glikozitleriyle tedavi

gerektiren hiçbir durumda digital glikozitlerinin
yerini alamazlar.
Bütün bu olumsuzluklara rağmen,
digitaloidler birçok vakada gerek output
gerekse semptomatik rahatlama açısından
hem objektif hem de subjektif iyileşme
meydana getirirler.

Bunların çoğunun, kardiosedatifler olarak

tanımlanmaları ve bu çift etkilerine
dayanılarak, karışık anormal kalp
fonksiyonu vakalarında yararlı olarak
kullanılmaları mümkündür.

Ancak bazı değerlendirmeler yapılıp en

uygun ilaç seçimi şarttır.
 Kardiologlar genel olarak digitaloidleri pek

sevmezler.

Hatta bunları gereksiz görürler.

Onlar, digitaloidler için olumsuz konuşurlarken, doz

ayarlamanın zorluğundan, bu nedenle gerekli dozun

altında kalma ve hastaya zarar verebilme riskinden

bahsederler.
Ancak, Almanya başta olmak üzere,

Fitoterapinin resmen uygulandığını gördüğümüz

birçok Avrupa ülkesinde, Digitaloidlere dayanan

yeterli sayıda fitofarmakonun bulunuyor oluşu,

bazı hekimlerin ve özellikle bazı tecrübeli

pratisyen hekimlerin bu ilaçları kullandıklarının

en önemli kanıtıdır.
 Ayrıca digitaloidler arasında bir istisnada
vardır.
Bulbus Scillae (adasoğanı) adlı drog, preparatları ve
fitofarmakonları;
-Kalp yetmezliğinin hafif şekillerinde,
-Yaşlı kalp için,
-Akut infeksiyonları (influenza ve pnömoni gibi)
takiben oluşabilen geçici kalp zaafiyeti durumlarında
endikedirler.
Dolayısıyla bütün endikasyonları ortaya
çıkmış bir kalp yetmezliği ile fonksiyonel
kalp yetmezliğinin arasında yer alan
durumlar için uygundurlar.

O halde, bazı değerlendirmeleri

iyi yapıp, doğru ve en uygun ilaç seçimi
şartıyla kullanılmaları durumunda iyi
sonuç verebilirler.
 Urginea maritima (L.) Baker

L.:Scillae Bulbus (Bulbus Scillae, Scillae var. albi

Bulbi)
T.:Adasoğanı
F.:Scille
I.:Squill
A.:Meerzwiebel
 Droğun Tarifi: Bulbus Scillae, Türkiye dahil
hemen hemen Akdeniz’e kıyısı olan tüm ülkelerde
(İspanya, İtalya, Malta, Mısır, Yunanistan ve Lübnan
gibi) yabani olarak yetişen Urginea maritima (L.)
Baker bitkisinin soğanlarının orta yapraklarının bir
parmak kalınlığında şerit şeklinde kesildikten sonra
kurutulmasıyla hazırlanan bir drogdur.
Tıbbi (ofisinal) olanı, beyaz soğanlı
varyetelerinden üretilenidir.

Ayrıca Hindistan kaynaklı bir bitki olan

Urginea indica’nın soğanları da, ilaç
endüstrisinde yararlanılan bir başka droğu
oluşturur.

İçerik Maddeleri: Drog, % 4 kadar

bufadienolit yapıda kardiyotonik glikozitler
içerir ki, bunlardan en önemlisi prosillaridin
(proscillaridin) dir.
Bunlara ilaveten önemli oranda müsilaj içerir.
 Sunuş Şekilleri:Tedavi alanında bitkisel çay
olarak kullanım için ufalanmış standardize drog tozu
ile bundan hazırlanmış galenik şekiller kullanılır.

*Ufalanmış standardize drog tozu, DAB 10’a göre,

kobaylar üzerindeki etkisi, % 0.2’lik prosillaridin’in
etki değerine eşdeğer bir etkiye sahip olmak üzere
standart olmalıdır.

*Galenik şekil olarak tentürü ve kuru ekstresi

mevcuttur.
*1-Standardize drog tozu (Scillae pulvis
normatus) Fransızca’da Poudre Titree de
Scille adı ile bilinir. Prosillaridin üzerinden
hesaplanmak kaydıyla % 2 oranında glikozit
içermelidir.
*2-Bulbus Scillae tentürü (Scillae tinctura),
Fransızca’da Teinture de Scille adı ile bilinir.
*3- Kuru ekstresi ise (Scillae Bulbi extractum
siccum), Fransızca’da Extrait Sec de Scille adı
ile bilinir. Bu ,0.9-1.2 mg’ı prosillaridin
üzerinden hesaplanmış 0.1 mg total glikozit
içerecek şekilde standardize edilmiştir.
Farmakolojik Özellikleri:
Farmakodinamik: Bulbus Scillae ve taşıdığı
kardiotonik glikozitler, pozitif inotrop, dromotrop ve
zayıf negatif kronotrop etkilere sahiptir.
Ayrıca spesifik olan diüretik etkileri de vardır.
Anglosakson ülkelerde, taşıdığı müsilajından dolayı
ekspektoran olarak da tanınır.
Drog ve glikozitleri, kalp yetmezliğine bağlı olarak
yükselen sol ventriküler diastol sonu basınç ile patolojik
olarak yükselmiş ven basıncını düşürür. Frekans azaltıcı
etkisi zayıftır. Glikozitleri oral yoldan etkilidir. İyi
tolere edilir ve kolayca elimine olurlar.
Ouabain’e yakın kabul edilirler.
inotrop (kasılma), kronotrop (kendini uyarma), dromotrop (iletme)
Yan Etkiler:Doz aşımında digitalis
intoksikasyonunun tipik belirtileri olan bulantı,
kusma, mide şikayetleri, diyare ve düzensiz nabız
görülebilir.
Etkileşmeler:Aynı zamanda kinidin,
kalsiyum tuzları, salüretik, laksatifler ve
glukokortikoidler kullanılırsa etkileşme görülür.
Etkide artma meydana gelir.
Ters Etkiler:Digitalis intoksikasyonu,
hiperkalsemi, potasyum yetersizliği, ventriküler
taşikardi görülebilir. Özellikle intravenöz
kalsiyum terapisinde ve sinir iletim bozukluğu
hallerinde dikkatli olunması gereklidir.
 Kullanım Yerleri:
1-Hafif derecedeki kalp yetmezliğinde (derece I - II
NYHA)
2-Böbrek fonksiyonunun azaldığı durumlarda
endikedir.
Bulbus Scillae preperatları, özellikle kalp
yetmezliğinin bradikardik formu için uygundur. Zira
frekans azaltıcı etkisi düşüktür.
Doz:Günlük doz, 0.1-0.5 g drog tozudur.
Kombinasyonlar:Diğer digitaloidler (Convallariae
Herba ve Adonis Herba gibi) ile kombinasyonları uygun ve
mantıklıdır.
Fitofarmakonları:
1-“Miroton N forte Dragees,-Lösung” (Minden) 50, 100,
200 drajelik; 30, 100 ve 200 g’lık ambaljları vardır.
.
2-Bir diğer fitofarmakonu Minden firmasının 50, 100
ve 200 g (4 x 50 g)’lık ambalajlarında piyasaya verdiği
“Scillamiron” adlı damladır.
Bunun 100 g’ında: prosillaridin üzerinden hesaplanarak
13.83 mg total glikozit içerecek şekilde standardize
edilmiş 19.5 mg Scillae Bulbi extractum siccum mevcut
olup, preparat hacmen % 25 oranında alkol içerir. 1 g
çözelti, 30 damladır.
Bu fitofarmakon, böbrek fonksiyonunun azaldığı
durumlarda dahi kalp yetmezliğinin hafif formlarının
tedavisinde yetişkinlerde, başlangıçta günde 3 defa 15-
20’şer damla olacak şekilde kullanılır.
Yan etki olarak, kalpte ritm bozuklukları ile
bazı gastrointestinal şikayetler (bulantı,
kusma, diyare ve mide şikayetleri gibi)
meydana getirebilir.
Aynı anda digital glikozitleri tedavisi ve
potasyum eksikliği durumlarında
kontrendikedir.
Yine hamileliğin ilk 3 ayında ve emziklilerde
de çok mecbur kalmadıkça kullanılmamalıdır.
Scillamiron’un, kinidin, kalsiyum,
salüretik, laksatifler ve glukokkortikoidlerle
uzun süreli tedavide, etki ve yan etkileri
artar.
3-Henk’in 50, 100 ve 500 drajelik ambalajları
bulunan “Szillosan forte” adlı drajesi; Scillae Bulbi
ve Crateagi Folium cum Floribuséun kuru
ekstrelerinin kombinasyonunu içeren bir
fitofarmakondur. Bunun 1 drajesinde;
0.9-1.2 mg prosillaridin üzerinden
hesaplanmak kaydıyla 0.1 mg total glikozit içerecek
şekilde standardize edilmiş Scillae Bulbi extractum
siccum, 56.0-68.0 mg Hiperozit üzerinden
hesaplanarak 1.7 mg flavonoit içerecek tarzda ve
DAB 9’a göre standardize edilmiş Crateagi (folium
cum floribus) extractum siccum mevcuttur.
Günlük 3 defa 1-2 draje olacak dozda,
yemeklerde bir miktar sıvı ile birlikte,
böbrek fonksiyonunun yetersiz olduğu durumlarda
dahi kalp yetmezliğinin hafif formlarında ve yaşlı
kalpte kullanılır.
Bu preparat, pilül formunda majistral bir reçete
olarak da yazılabilir.
4-Yine kombinasyon halinde hazırlanmış bir
fitofarmakonu, Befelka’nın “Befelka Herzx-Dragees” adlı
50 drajelik ilacıdır.
Kalp kasının zayıflığı, yaşlı kalp, sinirsel kalp şikayetleri
ile kalp çevresinde sıkıntı ve basınç hissedilmesine karşı
yetişkinlerde, günde 3-4 defa 1-2 draje, 10 yaşından
küçük çocuklarda ise günde 3 defa 1’er draje olacak
dozda (yemeklerden sonra) kullanılır. Bu preparatın
drajesinde;
 20 mg Leonuri cardiaceae extractum
siccum (7:1),
25 mg Scillae extractum siccum
(2.5:1),
15 mg Crateagi extractum siccum
(Hiperozit üzerinden % 2 flavonoit
içeren),
50 mg Crateagi Fructus extractum
siccum (Hiperozit üzerinden % 0.5
flavonoit içeren),
mevcuttur.
Bu formülasyon aynen bir pilül
formülasyonu olarak da yazılabilir.
5-Son bir fitofarmakon örneği kardiyak ödemlerde
kardiyotonik ve diüretik maksatlar ile, günde 3 defa 1-
2 kapsül olacak şekilde (yemeklerden sonra) alınan
Ziethen’in “Nephrisan N” adlı kapsülüdür. Bunun bir
kapsülünde;
25 mg Scillae extractum siccum,
80 mg Crateagi (Herba) extractum siccum
(5:1),
20 mg Petroselini (Radicis) aqueous. extractum
siccum (3:1),
20 mg Betulae (Folium) extractum siccum (6:1),
20 mg Equiseti (Herba) extractum siccum
(5.5:1),
200 mg Kalium sulfas,
20 mg Magnesii subcarbonas levis,
20 mg Magnesii sulfas,
mevcuttur.
 Çayı:(İnfuzyonu) 5 g drog ve 200 ml su ile
hazırlanan bir infüzyonu, günde 5 defa ve her defasında
bir yemek kaşığı olacak şekilde kullanılabilir.
Diüretik bir çaydır. Almanya’da Ziethen adlı firmanın
“Scillase” adlı çay karışımı mevcuttur. Bunun 100 g’ında:
Bulbus Scillae 15 g
Herba Adonidis 5g
Fructus Petroselini 20 g
Fructus Juniperi 10 g
Cortex Frangulae 30 g
Herba Equiseti 20 g
Bu çay için:
Endikasyonlar: Kardiyak, diüretik ve hafif
laksatif etkiler sağlamak üzere ödem ile karın
boşluğunda sıvı toplanması durumlarında (ascite)
kullanılır.
İnfeksiyonlu mide-bağırsak yolu hastalıklarında
böbrek infeksiyonlarında (Bisacodyl, Sodium
picosülfat),
Yan Etkiler: Gastrointestinal sisteme ait
santral kaynaklı muhtelif şikayetler (mide şikayetleri,
diyare, kusma, bulantı) ile kalp ritm bozuklukları
meydana getirebilir. Uzun süre ve yüksek dozda
kullanılırsa böbrek hasarı oluşabilir.
Etkileşmeler: Aynı anda salüretik kullanılması,
laksatiflerin suistimali, glukokortikoidlerle uzun
süreli tedavide yan etkilerde artma ve potasyum
yetersizliği meydana gelir.
Doz: Sabah ve akşam birer çay fincanı içilir.
Bu formülasyon, aynen bir majistral reçete olarak
yazılabilir.
Örnek Formülasyonlar:
Scillae tinctura 5.0 k
Crateagi tinctura 10.0 k
Valerianae tinctura ad 30.0 k
Günde 3 x 15 damla (1 fincan suyla birlikte)
Bu drog, drog olarak veya galenik preparatları halinde
günümüzde yaygın bir kullanımı olmayan bir drogtur.

Bunun yerine Avrupa’da doktorlar, ana etkili bileşiği olan

prosillaridin ve prosillaridin’in metil eteri yapısındaki yarı
sentetik türevi olan meprosillarin (meproscillarin)’in
fitofarmakonlarını kullanırlar.
Örneğin:
1-Tedaviye 50 ve 100 drajelik ambalajları halinde sunulan
“Talusin –0.25 mg, -0.5 mg (Rp) Drajees” (draje) (Knoll
Deutschland) (100 drajelik ambalajlarda)
Bir drajede 0.25 veya 0.5 mg prosillaridin içerir.
Bu fitofarmakon için;
Endikasyonlar: Olağan kronik kalp yetmezliğinde
kullanılır.
Kontrendikasyonlar: II. ve III. derecede
atriyoventriküler blok, hiperkalsemi, hipokalemi,
hipertrofik obstrüktif kardiyomyopati, ventriküler
taşikardi (intoksikasyon), karotissinus sendromunda,
Torakal Aort Anevrizmasında kontrendikedir. (
Dikkat: Bradikardik uyarım ve iletim bozukluğu
durumlarında doza dikkat edilmeli, kardiyoversiyon
öncesinde dikkatli olunmalıdır.)
Yan Etkiler: Gastrointestinal şikayetler (hazımsızlık,
bulantı, kusma, diyare nadir durumlarda mezenteriyel
infarkt oluşabilir),
kalp ritm bozuklukları (nadiren ventriküler ekstra sistol,
ventriküler taşikardi, I. - III. derece atriyoventriküler
blok) ve merkezi sinir sistemi şikayetleri (nadiren baş
ağrısı, yorgunluk, uykusuzluk, psişik değişiklikler,
depresyon, halüsinasyon, psikozlar, renkleri farklı
algılama gibi) görülebilir.
Ayrıca alerjik reaksiyonlar (nadiren eritem, lupus
eritematodes, trombositopeni) da oluşabilir.
 Etkileşmeler: İntravenöz olarak kalsiyum tuzları
verilirse, glukozit toksisitesi artar.
Potasyum ve magnezyum kaybına neden olan ilaçlar
(salüretikler, laksatiflerin suistimali, amfoterisin B,
glukokortikoidler, ACTH, karbenoksolon, benzilpenisilin,
salisilatlar) alınırsa glikozit etkisini arttırırlar.
Kinidin, verapamil, diltiazem, kaptopril ile glikozit plazma
seviyesinde yükselme oluşur.
Rezerpin, süksinilkolin, trisiklik antidepresanlar,
ritm bozukluğu tehlikesini arttırırlar.
Sempatomimetikler, fosfodiesterazı etkileyen
ilaçlarda ventriküler aritmiyi ilerletir.
Enzim indüktörleri (örneğin fenitoin, rifampisin,
fenobarbital, fenilbütazon, spiranolakton), glikozidin
serum seviyesinin azalmasına neden olurlar.
Aktif kömür, kolesitramin, kolestipol, kaolin, pektin
gibi bileşikler glikozit rezorbsiyonunu azaltırlar.

Doz: Ortalama doygunluk ve idame dozu, 1.0-1.5

mg/gün, kalp yetmezliğinin hafif formlarında ve
glikozit duyarlılığı yüksek olan kişilerde ise 0.75
mg/gün, ağır kalp yetmezliğinde 2.0 mg/gün’dür.
Bu ilacın kullanımı, endikasyonların
önlenebilmesi için gerekli olan sürekli renal
fonksiyonun kontrolünü gereksiz kılar.
Digitalis glikozitleriyle tedaviye nazaran
pratik bir üstünlük sağladığı ileri
sürülmektedir.
Tedavide 100 tabletlik ambalajlarda
sunulan “Clift” (Rp) Tablet (Knoll
Deutschland),
1 tablette 0.25 mg Meproscillarin içerir.
2-Talusin’den daha güncel olan bir diğer
fitofarmakon, etkili madde olarak meproscillarin
içerir. Proscillaridin’in 4’-metil eteri yapısında yarı
sentetik türevi olan bu bileşiğin bağırsaktaki emilimi
iyileştirici modifikasyon sonucu metildigoksine
eşdeğer biyoyararlanımı ise % 60-70’tir. Tek bir
oral dozu takiben günlük aktivite kaybı, bu dozun %
37’si kadardır. İlaç değişime uğramadan
atılmaktadır. Böbrek fonksiyonunda ciddi azalmalar
olan kalp yetmezliği hastalarının tedavilerinde
kullanıma uygundur.
Bu fitofarmakon için;
Endikasyonlar: Her tip ve ağır derecedeki
kalp yetmezliğinde, hatta böbrek fonksiyonlarının iyi
olmadığı durumlarda dahi kullanılır.
Kontrendikasyonları: Hiperkalsemi, hipokalemi,
WPW sendromunda, II. ve III. dereceden
atriyoventriküler blokta, hipertrofobstrüktif
kardiyomyopatide, aort stenozunda, ağır karaciğer
fonksiyon bozukluklarında, hamilelerde ve emziklilerde
kantrendikedir.
Uyarım sistem bozuklukları ve tahriş oluşumunda,
örneğin kardiyoversiyon öncesinde dikkatli olunmalıdır.
Yan Etkiler: Anoreksi, bulantı, kusma,
diyare, I. ve III. derece atriyoventriküler
blok, ventriküler ekstra sistol, ventriküler
taşikardi, nadiren başağrısı, yorgunluk,
uykusuzluk, görme bozukluğu, halüsinasyon,
karabasan, ruhsal huzursuzluk,
depresyon,psikoz oluşturabilir. Eritem,
trombositopeni, lupus eritematozus,
abdominal ağrılar ve mezenteriyel
infarktta da kullanılmamalıdır.
 Etkileşmeler: Antibiyotiklerden (tetrasiklin,
eritromisin) ve antikolinerjikler ile Clift’in
rezorbsiyonu artar. Aktif kömür, kolesitramin,
kolestipol, antiasit, kaolin ve pektin de Clift’in
rezorbsiyonunu azaltır. Buna istinaden atılımı da
hızlandırılabilir.
Doz: Temel olarak bireysel ihtiyaca göre doz
ayarlanmalıdır. Kural olarak yükleme dozu ile
başlanmalıdır. Genel yükleme dozu, yetişkinlerde
0.5-0.75 mg/gün olup, bu, günde 2-3 defa 0.25
mg’lık 1’er tablete karşılık gelmektedir. İhtiyaca
göre doz, günde 4-6 tablete kadar yükseltilebilir.
20 dk ara
QUİZ
ege ders üzerinden cevaplarınızı 20
dk da yüklemenizi rica ediyorum
1-Kardenolit ve bufadienolit nedir açıklayıp, genel yapılarını
çizip numaralandırınız.
2- Kardiyotonik etkili glikozitlerde yapı-aktivite hakkında
özetle bilgi veriniz
L.: Convallariae Herba (Herba Convallariae,
Herba Convallariae majalis)
T.: İnci Çiçeği otu
F.: Muguet
İ .: Lily of the Valley
A.: Maiglöckhen
Droğun Tarifi: Herba Convallariae, Kuzey
Amerika’dan Avrupa ile Kuzey ve Doğu Asya’ya
kadar, kuzey yarı kürede, yabani olarak yetişen
Convallaria majalis L. bitkisinin, ilkbaharda çiçekli
halde iken toplanıp, gölgede kurutulmuş topraküstü
kısımlarından ibarettir. Ülkemizde yabani olarak
yetişmez. Bahçelerde süs bitkisi olarak yetiştirilir.
İçerik Maddeleri:En önemlisi konvallatoksin
(convallatoxin) adlı bir ramnoglikozit olan, kardenolit
yapıda bir seri glikozit ile droğun tedavi edici
etkisine katkısı olduğu kabul edilen, flavon
glikozitleri içerir. Bu son husus, deneysel olarak da
gösterilmiştir.
 Sunuş Şekilleri: Bitkisel çay olarak kullanım için,
ufalanmış standardize toz drog ile bundan hazırlanmış
galenik şekiller kullanım için uygundur. DAB 9’da
Convallariae pulvis normatus adıyla standardize edilmiş
drog tozu yer almıştır (Fransızcası, Poudre Titre’e de
Muguet)
Bu, konvallatoksin üzerinden hesaplanmak kaydıyla % 0.2
total glikozit içerecek şekilde standardize edilmiştir.
Galenik şekil olarak, tentürü, ekstre fluidi ve kuru
ekstresi mevcuttur.
Herba Convallariae tentürü (Convallariae tinctura)
Fransızca olarak Teintura de Muguet olarak bilinir.
Ekstre fluidi (Convallariae ekstractum fluidum)
(Fransızca Extrait fluide de Muguet) ml’de 1 mg olacak
tarzda ve konvallatoksin üzerinden hesaplanmış total
glikozit içerecek şekilde standardize edilmiştir.
Kuru ekstresi ise (Convallariae extractum siccum)
Fransızca’da Extrait Sec de Muguet adıyla bilinir
Konvallatoksin üzerinden hesaplamış olarak, % 1.5
oranında total glikozit içerecek şekilde standardize
edilmiştir.
Farmakolojik Özellikleri:
Farmakodinamik: Droğun ve kardiyotonik
glikozitlerinin, pozitif inotrop etkisi vardır. Kalp
frekansını pek etkilemezler. Myokard üzerine direkt
saldırır ve sinir iletim sistemine hafif bir etkileri vardır.
Etkileri, k-strofantin’ e (k-strophantin) benzer. Kalp
üzerine olan etkisini takiben, kaliürez ve salüretik
sonuçlar da görülür.
Oral alınımında biyoyararlanımı iyi değildir. Maalesef
bağırsaktan absorbsiyonu iyi değildir. % 10 oranında
rezorbe olur. Eliminasyon ve etki kaybı günlük % 50
civarındadır. Birikme tehlikesi zayıftır.
Yan Etkileri: Diğer digitaloidler gibi bulantı,
kusma ve kalp ritm bozuklukları görülebilir.
Etkileşmeler: Aynı zamanda salüretik
alımı sonucu, yüksek derecede potasyum kaybı
oluşabilir. Bu durum, etkide bir artışa da
neden olabilir.
Ters Etkiler: Doğal intoksikasyonu ve
potasyum yetersizliği de görülebilir.
 Kullanım Yerleri:
1-Hafif derecedeki kalp yetmezliğinde (Derece I-II
NYHA)
2-Yaşlı kalpte
3-Kronik korpulmonal’de (cor pulmonale)
kullanılır. Özellikle, bradikardik kalp yetersizliğinin,
digitalis refrakter formları için uygundur.
Dozu: Günlük 0.6 g drog tozu.
Kombinasyonları: Diğer digitaloidler (Herba
Adonis, Folium Nerii ve Bulbus Scillae gibi) ile Crataegus
folium cum floribus ve bitkisel sedatifler (Valeriana
Radix gibi) ile kombinasyonları, uygun ve mantıklıdır.
Kor pulmonale terimi, akciğer hastalıklarına bağlı olarak
gelişen, pulmoner hipertansiyon sonucunda oluşan sağ kalp
yetersizliğini ifade etmektedir.
Fitofarmakonları:
1-50 ve 100 drajelik ambalajlarda bulunan
“Convacard Dragee” (Madaus)’nin 1 drajesinde:
1.2 mg doğal Convallariae glikozitleri,
7.5 mg Herba Convallariae’den elde edilen ve ilacın
hidrofilik olma yönünde destekleyen maddeler içerir. Bu
son maddeler, Madaus’un araştırmaları sonucu
keşfedilmiştir. İlacın mukozada, herhangi irritan bir etki
yapmaksızın, hızla ve tam bir absorbsiyonunu temin
edenler de bu glikozitlerdir. Böylece konvallatoksine göre
500 misli daha iyi bir çözünürlük sağlamıştır. Preperat,
tüm konvallaria glikozitlerini sabit ve oldukça yüksek bir
oranda içerir. Formülasyonda, droğun aktif prensiplerinin
doğal kompleksi, büyük ölçüde muhafaza edilmiştir.
Bu fitofarmakon için;
Endikasyonlar: Yaşlı kalp ve kronik cor
pulmonale’in hafif yetersizlik durumlarına karşı kullanılır.
Kontrendikasyonlar: Potasyum eksikliği
durumlarında ve digital glikozitleriyle terapide
kontrendikedir.
Yan Etkiler: Bulantı, kusma ve kalp ritm
bozuklukları yapabilir.
Etkileşmeler: Aynı anda kinidin, kalsiyum, salüretik,
laksatif kullanımı ile glukokortikoidlerle uzun süreli
tedavide, etkiler ve yan etkiler artar.
Dozu: Günde 3 defa 1-2 draje, yemeklerden önce
ve bir miktar suyla alınır.
 2-Tedaviye 20, 50, 100, 250, 500 ve 1000 ml’lik
ambalajlarda sunulan “Convastabil Troptofen” (Klein)’in 100
g’ında:
65 g Herba Convallariae ekstre fluidi (ml’de 1 mg
total glikozitler (konvallatoksin üzerinden hesaplanmış)
içerecek şekilde standardize edilmiş),
35 g Folium, Fructus et Flores Crataegi (2:2:1)’in
ekstre fluidi (ml’de 2 mg flavon glikozitleri içerecek şekilde
standardize edilmiş)
mevcuttur.
Endikasyonlar:Erken yetersizlik durumları, kardiyal
ödem, postinfekte kalp kası hasarı, mitral stenoz, ve
rizikosuz uzun süreli tedavide kullanılır. Hacmen % 45
oranında etanol içerir. Günde 3 defa 20-30’ar damla olacak
şekilde, bir miktar sıvıyla birlikte alınır. Bu fitofarmakon
yerine, eczanelerde bir damla formülasyonu hazırlatılabilir.
 Örneğin böyle bir reçete;
Extrait fluide de Muguet 65 g
Extrait fluide d’Aubepine 35 g
S: 3 x (20-30) gtts
şeklinde yazılabilir.
Dozu:Günde 3 defa 20-30 damla bir sıvı içine

3-“Miroton N forte Dragees, -Lösung” (Minden)

50, 100, 200 drajelik; 30, 100 ve 200 g’lık ambalajlarda.
Diğer Formülasyonlar:
1- Çay formülasyonu:
25 g Herbe de Muguet
25 g Fleure de Muguet
25 g Feuile de Menthe
25 g Racine de Valeriane
Hazırlanışı: 2 tatlı kaşığı karışımın üzerine 1 çay fincanı
(150 ml) kaynar sıcak su ilave edilip ağzı kapalı olarak 15
dakika demlendirilir. Süzülür.
Kullanılışı: Sabah ve akşam birer çay fincanı içilir.
Tedaviye birkaç hafta boyunca devam edilir.
2- Damla formülasyonu:
5 g Teinture de Muguet
10 g Teinture d’Aubepine
15 g Teinture de Valeriane
Kullanılışı: Günde 3 defa yemeklerden sonra ve her
defasında 20-30 damla olacak şekilde bir fincan su ile alınır.
 3-Arteryel hipertansiyon için uygun bir damla
formülasyonu;
10 g Teinture de Muguet
10 g Teinture de Vomiquier (Nux Vomica)
10 g Teinture de Gentiane
Kullanılışı: Günde 3 defa 20’şer damla
4-Gastrokardiyak sendrom için yararlı bir damla
formülasyonu;
10 g Teinture de Muguet
10 g Teinture d’Auberpine
10 g Teinture de Carminative
5 g Essence de Carvi
Kullanılışı: Günde 3 defa 20’şer damla
L.: Adonidis Herba (Herba Adonidis, Herba Adonis)
T.: Keklik Gözü Otu, Kanavcı Otu
F.: Adonis
İ.: Yellow Pheasant’s Eye
A.: Adoniskraut
 Droğun Tarifi: Herba Adonidis, Fransa dahil Orta
ve Doğu Avrupa ülkelerinde yabani olarak yetişen Adonis
vernalis L. bitkisinin çiçeklenme zamanında toplanıp
kurutulmuş toprak üstü kısımlarından ibarettir.
Ülkemizde bu tür bulunmaz.
Bunun yerine Adonis aestivalis L. ve Adonis annua L.
türleri yabani olarak yetişir ki bunlardan bilhassa Adonis
aestivalis L. türü tıbbi bir bitki olarak kabul edilmektedir.
İçerik Maddeleri: Drog, % 0.2-0.5 oranında
kardenolit yapıda kardiyotonik etkili glikozitler içerir
(örneğin adenotoksin ve simarin gibi). Ayrıca flavonoitler
de mevcuttur.
 Sunuş Şekilleri: Ufalanmış droglar ve
bunlardan hazırlanmış galenik şekiller kullanım
için uygundur. Droğun tozu (DAB 10) % 2
simarin içeriğinin kobaylar üzerindeki etki
değerini içeren toz edilmiş Herba Adonidis’tir.
Galenik şekil olarak ekstre fluidi bilinmektedir.
Standardize ekstre fluidi (Extractum fluidum
standardisatus = Extr. fluid. stand. veya Extr.
fluid.) simarin üzerinden hesaplanarak %2.35
total glikozit içerecek şekilde standardizedir.
Farmakolojik Özellikler:
Farmakodinamik: Drog kardiyotonik glikozitler
taşır. Ana glikozit adenotoksindir. Bu glikozit kalpte
pozitif inotrop, hayvan denemelerinde bunun yanında ven
tonusunu arttırıcı olarakta etki gösterir.
Yan Etkileri: Doz aşımında Digitalis
entoksikasyonunun tipik belirtileri olan bulantı, kusma ve
kalp ritm bozuklukları görülebilir.
Etkileşmeler: Glikozitlerin etkisi aynı zamanda
(anda) salüretik (tuz cinsi diüretik) kullanımı ile
laksatiflerin lüzumsuz olarak kullanılması sonucu artar.
Ters Etkiler: Digitalis glikozitleri ile terapide
potasyum yetersizliği görülebileceği göz önünde
bulundurulmalıdır.
 Kullanım Yerleri:
1-Hafif derecedeki kalp yetersizliğinde (derece I - II
NYHA)
2-Sinirsel huzursuzluk durumlarında görülen fonksiyonel
kalp şikayetlerinde
Drog günümüzde diğer digitaloidler ile kombine
halde ve hafif ile orta şiddetteki kalp yetersizliklerinin
tedavisinde kullanılır. Santral sedatif özelliğinden dolayı
bu droğun kullanımı özellikle sinirsel huzursuzluk
durumlarının eşlik ettiği fonksiyonel kalp şikayetlerinde
uygundur.
Dozu: Günlük doz 0.5 g drog tozu. Tek alım için
maksimal doz 1 g, günlük ise 3 gramdır.
Kombinasyonları: Convallariae Herba, Scillae
Bulbus, Crataegus Folium cum Floribus ve Oleandri
Folium ile kombinasyonları uygun ve mantıklıdır.
 Fitofarmakonları: Miroton Dragees, -Lösung
(draje ve çözelti) (Minden) 50, 100, 200 Drajelik; 30 g,
100 g ve 200 g’lık ambalajları vardır.

Miroton N forte çözeltinin 100 ml’sinde;

4230 mg Adonidis Herba Extr. fluid. stand.
875 mg Convallariae Herba Extractum siccum
standardisatus (Extr. sicc. stand.)
13 mg Scillae var. alb. Bulbi. Extr. sicc. stand.
mevcuttur. Bunun 1 g’ı 30 damladır.

Draje şeklindeki fitofarmakonun 1 drajesinde;

42.30 mg Adonidis Herba Extr. fluid. stand.
8.75 mg Convallariae Herba Extractum siccum
standardisatus
0.13 mg Scillae var. alb. Bulbi. Extr. sicc. stand
mevcuttur.
Miroton N forte için:
Endikasyonlar: Yukarıdaki formülasyonlardan yaşlı
kalpte ve kalp kapasitesi yetersizliğinin hafif formlarında
yararlanılır. Draje söz konusu olduğunda günde birer draje
çiğnenmeden ve yemekle bağımlı olmaksızın kullanılır.
Çözelti ise yine günde 2-3 defa ve her defasında 20-30
damla olacak şekilde bir miktar suyla alınır. Çözeltinin
alkol içerdiği unutulmamalıdır.
Etkileşmeler: Söz konusu ilaçlarla birlikte aynı
anda kinidin, kalsiyum, salüretikler, laksatifler ve
glukokortikoidler kullanılırsa etkilerin ve yan etkilerin
kuvvetleneceği düşünülmelidir.
Kontrendikasyonlar: Digital glikozitleri ile tedavi
sırasında, potasyum eksikliği durumlarında kontrendikedir.
Ayrıca hamileliğin ilk üç ayında ve emzirme döneminde
kullanımı konusunda dikkatle düşünülmelidir.
Yan Etkiler: Bulantı, kusma, mide şikayetleri ve
diyare gibi gastrointestinal sisteme ait, kalp ritm
bozuklukları gibi kalp damar sistemine ait yan etkiler
görülebilir.
Draje veya çözelti halindeki fitofarmakonların kullanılması
sırasında bunlara ilaveten nadir de olsa aşırı hassasiyet
reaksiyonları görülebilmektedir. Bunun nedeni
fitofarmakonların koruyucu madde olarak paraben içeriyor
olmalarıdır.
 Miroton N forte draje yerine bu fitofarmakonun
formülasyonuna uygun pilül şeklinde bir majistral
reçetede düzenlenebilir. Bu reçete şöyle yazılmalıdır:
Extrait fluide d’Adonidis stand. 42.30 mg
Extrait Sec de Muguet stand. 8.75 mg
Extrait Sec de Scille stand. 0.13 mg
Excipient q.s.p.
Pour une pilüle No : 50
S: 3 x 1
 Bazı farklı formülasyonlarda verilebilir.
1- Adonis infüzyonuyla hazırlanan ve nevrotik kalp
şikayetlerine karşı kullanılan örnek bir formülasyon şöyle
düzenlenmiştir.
0.12 g Phosphate de Codeine
6.0 g Bromure de Sodium
6.0/190.0 g Infusion d’Adonidis
Dozu : Günde 3 defa birer yemek kaşığı
2-Fonksiyonel kalp şikayetlerine karşı kullanılan bir
damla formülasyonu:
10.0 g Extr. Fluid. d’Adonidis
10.0 g Teinture de Muguet
10.0 g Teinture de Valeriane
Doz: Günde 3 defa 30’ar damla
Adonis Herba, digitaloidler yani ikinci dereceden
kardiotonik glikozitler sınıfında yer alır ve daha ziyade
kardiyoselektif bir ilaç olarak düşünülür.
Ayrıca fonksiyonel kalp hastalıkları, sinirsel taşikardiler,
ekstrasistoller gibi durumlarda da faydalıdır.
Tam dekompansasyon oluşmuş myokardiyal harabiyette,
arteriyel hipertansiyon yanında infeksiyöz veya toksik
kaynaklı olmayan kan basıncı düşüklüklerinde de yararlıdır.
Bu hastalar astenik olup myokardiyal zaafiyet mevcuttur.
Bu nedenle yumuşak bir motor stimülasyona, ama aynı
zamanda otonom sinir fonksiyonlarında sedasyona ihtiyaç
duyarlar. Tedaviden kalıcı sonuçlar beklenmemelidir.
L.: Nerii Folia (Folia Nerii)
T.: Zakkum Yaprağı
F.: Lauer-rose
İ .: Oleander (veya Rose bay)
A.: Oleander
 Droğun Tarifi: Kuzey Afrika dahil hemen hemen
bütün Akdeniz bölgesi ülkelerinde yabani olarak
yetişen ve vatanının Anadolu olduğu kabul edilen
Nerium oleander L. bitkisinin taze veya kurutulmuş
yapraklarıdır. Droğun stabilize ve standardize edilmiş
olması gereklidir.
İçerik Maddeleri: Drog % 1.5 oranında
kardenolit yapıda kardiyotonik glikozitler içerir.
Bunlardan en önemlisi, oleandrin (oleandrin,
oleandroside) dir.
Bu drog günümüzde hemen hemen sadece
oleandrin adlı etkili bileşiğin ekstraksiyonu
için kullanılır.
Oleandrin, digital glikozitlerine nazaran
zayıf kardiyotonik etkiye sahip, diüretik
özelliği daha belirgin olan kardenolit yapıda
bir ilaçtır. 0.1 mg’lık tabletleri veya %
0.1’lik çözeltisinden ibaret damlası halinde,
oligüri ve aritmi mevcut olan kardiyak
yetmezliklere karşı kardiyotonik ve diüretik
olarak kullanılır. Özellikle Fransa’da tanınır.
Folia Nerii, fitoterapi açısından da
önemli bir drog değildir. Digital ve Scillae
glikozitleri bulunmadığı durumlarda ve
ülkelerde tedavide yer bulabilir.
 Bizim bu drogtan bahsedişimizin belli başlı dört
nedeni vardır.
Bunlar:
1-Droğun halk ilacı olarak kullanılışı,
2-Nadiren de olsa zehirlenmelere yol
açabilmesi,
3-Drog tozunun fare zehiri olarak kullanılıyor
oluşu
4-kanser tedavisinde araştırılması ve
kullanılması nedeniyle
 1-Droğun zeytin yağı içinde hazırlanan % 10’luk
çözeltisi, haricen vücut parazitlerine, özellikle uyuz ve
saç kıran gibi kelliğe yol açan bazı deri hastalıklarına
karşı kullanılmıştır. Tahriş edici ve aksırtıcıdır.
2-Yaprak ve tohumlarının, nadir de olsa,
çocuklarda zehirlenmelere yol açabildiği
görülebilmektedir. Bu durumlarda, oral yoldan meydana
gelmiş digital zehirlenmelerine karşı alınan tedbirlere
benzer bir tedavi yolu izlenebilir.
3-Bitkinin kurutulmuş yapraklarının tozu,
diğer bazı digitaloid drogları gibi fare
öldürücü (ratisit) olarak kullanılır.
4-Dr. Ziya ÖZER tarafından bu droğun
kanser tedavisine karşı parenteral yoldan
kullanılması, bunun yazılı ve sözlü basında
spekülatif bir şekilde yer alması ve bunu
takiben hepimizin bildiği bilimsel ve gayrı
bilimsel münakaşaların yapılması.
.
 Antroposofi
Antroposofi, İsviçre’de Dr. Rudolph Steiner
tarafından kurulmuş bir tedavi şeklidir. Burada uygun
bazı drogların sulu ekstrelerinin bakteriyolojik
fermentasyona uğratıldıktan sonra özellikle tümöral
hastalıkların palyatif tedavilerinde oral veya
parenteral yoldan kullanılmaları söz konusudur. Bu
tedavi şeklinde, yapıları iyice bilinmeyen ilaçlar
kullanılmaktadır. Örneğin İsviçre ve Almanya’da Visci
albi Herba’dan hazırlanmış bazı fitofarmakonlar,
Amerika Birleşik Devletleri’nde ise Cat’s Claw (Ungaria
tomentosa) yani Kedi Pençesi adlı Peru bitkisinin
preparatları antroposofinin ilaçları olarak
kullanılmaktadır..
Digital Glikozitleriyle Tedavide Geçerli Bazı Kurallar:
1.Tüm kardiak glikozitler temelde aynı etkiye
sahiptir.
2.Tüm preparatlar eki-inotropik (Equi-inotropic)
dozda eşit derecede iyi yada kötü olarak tolere edilirler.
3.Klinik uygulama için bir ya da iki preparat
seçilmelidir. Geniş bir spektrumda sağa veya sola kayarak
durumu manipule etmenin bir anlamı yoktur.
4.Tercih orta yol yönünde olacak ise absorbsiyon
oranı ortalama % 60’ın üzerinde olan bir preparat
seçilmelidir.
.
5.Kullanım sırasında herhangi bir preperatın iyi tolere
edilebildiği görülürse akla iki husus gelmelidir:
a-Ya bu preparat az etkilidir.
b-Ya da öngörülen doz azdır veya hasta ilacı
yeterince yani verilen dozda almamaktadır.

6.Tedavide ideal olan, saf ve mono bir glikozit

kullanılmasıdır. Ancak bunun bağırsaktaki absorbsiyonu
yüksek olmalıdır. Aktivite kaybı ise % 20 civarında
olmalıdır ki böylece hem günlük tek bir doz ile bile
devamlı glikozit etkisi temin edilebilsin ve hem de
tedavideki yanlışların ve yan etkilerinin uzun süre zararlı
olmaması sağlanabilsin.
 Yukarıdakilerden farklı ve 7 maddelik kurallar dizisi
de şöyle ifade edilmektedir:
1.Dijializasyon ve idame tedavisi için çok katlı
programlar uygulanıp, biyolojik değişkenlik göz ardı edilip,
hasta çok fazla risk altına alınmamalıdır.
2.Günlük doz bölünmüş dozları halinde verilmeli, tek
dozluk doygunluk (satürasyon) tedavisinden kaçınılmalıdır.
İdeal olanı, her hastanın, biyolojik bir titrasyon gibi, doz
açısından bireysel olarak ele alınmasıdır.
3.Hastanın dijitalizasyon dozunda farklı cevaplar
verebileceği göz önünde tutulmalıdır. Yani bazı kişilerde
normal dijitalizasyon dozunun yeterli olamayacağı, diğer
kişilerde ise, aynı doza karşı belirgin bir hassasiyetin
oluşabileceği gözden uzak tutulmamalıdır. Olağan idame
dozlarıyla dahi bazı kişilerde ciddi zehirlenme belirtileri
oluşabileceği bilinmelidir.
 4.Kişilere göre farklı cevap alınmasında
myokardın durumunun yanında, vücudun elektrolit
dengesinin ve özellikle de potasyum azlığı gibi
durumların etkili olacağı bilinmelidir. Böyle kişilerde
çok küçük dozlar dahi ciddi toksikasyonlara neden
olabilir. Digitalis hassasiyeti, akut myokard
enfarktüsü, akut cor-pulmonel veya romatoid kardit
durumlarında, myokardın durumunun ön plana çıktığı
hallerde, daha önem kazanır.
 5.Tirotoksikosis, zafiyet halleri, myokardit,
pnömoni, pnömotoraks ve atriyel fibrilasyon
mevcudiyetinde ve ayrıca iki yaşın altındaki
bebeklerde genellikle oldukça yüksek dozda
Digitalis’e gerek duyulur ki bu durumlarda toksisite
daha sıklıkla rastlanan bir olgudur.
6.Bazı taşikardik dekompansasyonlarda, ihtiyaç
duyulan Digitalis dozlarında bulantı, kusma ve diğer
bazı entoksikasyon belirtileri bir dereceye kadar
normal kabul edilmelidir.
7.Hassasiyet oluşumu (sensitizasyonlar) tüm
Digitalis glikozitlerine karşı oluşabilir. Preparatın
türüne bağlı değildir.
KARDİYAK ARİTMİLER VE FİTOTERAPÖTİKLERİ
Özellikle konjestif kalp yetmezliği ve
paroksismal taşikardi vakalarında, kardiak aritmiler
yaygın olarak kinin, kinidin ve benzeri etkili sentetik
ilaçlar ile tedavi edilebilir.
Bunlar kalp tam kompanse olmuş ise daha
dikkatlice kullanılmaları gereken ilaçlardır. Kinin ve
kinidin yüksek toksisiteye sahip, istenmeyen yan etkileri
olan ve bu nedenle hastada ciddi harabiyetlere neden
olabilecek ilaçlardır.
Bunlardan kinin tamamen bitkisel kaynaklı
(Cortex Cinchonae), kinidin ise kininden
hareketle yarı sentetik olarak üretilen
kinolin alkaloidi yapısında maddelerdir.
Bunlardan kinin eskiden bazı
spesiyalitelerin bileşimlerine kalp sıkıntısı,
prekordial ağrılar, palpitasyonlar (çarpıntı)
ve kalbin uyarılmasındaki işlevsel sorunlar
gibi bazı endikasyonlara karşı kullanılmak
üzere dahil edilmişlerdir. Genelde kinin ile
birlikte papaverin, fenobarbital ve Crateagus
ekstresi kombine edilmiştir.
 Örneğin majistral bir formülasyon olarak şu
kombinasyon verilebilir. Bu Wenckebach’ın toz
formülasyonudur;
Digitalis purpurea folium 0.1 g
Chinini sulfas 0.2 g
Strychnini nitras 0.0001 g
Pour une paquet No : 30
Taşikardik durumları bradikardik hale döndürmek
için kullanılmıştır. Bu maksatla hastanın durumuna göre
1, 2 veya 3 paket aralıklı olarak verilir. Ancak nabız
yavaşlar yavaşlamaz ya doz veya formülasyondaki
Digitalis yaprağının miktarı azaltılır. Günümüzde kinin
farklı maksatlarla kulanılmaktadır.
 Kinidin sülfat tedavide polygalakturonat ve
arabogalaktansülfat tuzları halinde kullanılır.
Bu ilaç auriküler fibrilasyonun, floterin ve auriküler
taşisistolün regülasyonundan sonra sinüsal ritmi
normal düzeyinde devam ettirmek yani bozulmasını
önlemek için kullanılır.
Aynı zamanda ventriküler ve auriküler ekstrasistol
durumunda da endikedir. Yine supraventriküler
paroksismal taşikardilerin koruyucu tedavisinde de
kullanılır.
Ancak bu kullanımlarda kontrendikasyonları
(atriyoventriküler bloklar, kompanse olmayan kardiyak
yetersizlik gibi) diğer ilaçlarla olan etkileşmeleri (diğer
antiaritmik ilaçlar, bepridil, amiodaron, sotalol,
prenilamin, vincamin ve lidoflazin gibi) veya ilacın
kullanılması sırasında hastanın uyarılması gereken
durumları (birlikte digoksin, β-blokerler, hipokalemiyan
ilaçlar, enzimatik indüktötler ve üriner
kalevileştiriciler gibi) daima göz önünde bulundurmak
gereklidir.
 Yine aşırı duyarlılık testi gibi bazı tedbirler alınması
gerekeceği bilinmelidir. Yan etki olarak hafif sindirim
bozuklukları (diyare ve meteorismus) ritm ve iletim
bozuklukları ve kan tablosunda bozukluklara (karaciğer
hastalığı ve trombositopeni gibi) yol açabileceği gözden
uzak tutulmamalıdır.
Yüksek doz kullanılması gerektiğinde baş dönmesi,
ışığa karşı duyarlılık, solunum bozuklukları ve hatta
EKG’de ciddi bozukluklar meydana geleceği bilinmeli ve
böyle durumlarda hastanede kontrol altında bir tedavi
uygulanmalıdır. Örneğin kinidin ventriküler ektopik
aktivitede belirgin bir artışa yola açabilir. Ventriküler
sürekliliği (Q-T zamanı) uzatarak ventriküler fibrilasyona
bağlı ani bir ölüme neden olabileceği bazı kaynaklarda
ifade edilmiştir.
Kinidin biyolojik kaynaklı bir ilaç olmakla birlikte özellikle
sülfat tuzu halinde prokainamine benzer şekilde davranır.
Özelikle prokainaminin başarısız olduğu durumlarda
kullanılır. Ancak bunun tam tersi de söz konusudur.
Anglosakson tıp kinidinin daha çok oral yoldan akut ve
kronik atrial ve ventriküler aritmilerde etkili olduğunu
kabul eder.
İlacın şiddetli hemodinamik depresyon nedeniyle
intravenöz kullanılmaması gerekmektedir. Bir görüşe göre
günde her seferinde 0.7-1 g’lık doz ayarlanabilir. Ancak
kalp, böbrek veya karaciğer yetmezliği gibi durumlarda
doz hastanın durumuna göre uyarlanmalıdır.
 Bunun dışında kinidin ile bazı majistral
formülasyonlar yazılmıştır. Örneğin;
1-Eden’in pilül formülasyonu
Digitalis purpurae pulvis normatus 0.05 g
Chinidini sulfas 0.1 g
Strychni nitras 0.0005 g
Bu formülasyon myokard tahribatı bulunan yaşlı
hastalarda yani yaşlı kalpte ve atrial fibrilasyonda
aritmiler için günde 3 defa birer tane olacak şekilde
kullanılmıştır.

2-Weber’in pilül formülasyonu

Chinidini hydrochloridum 5.0 g
Phenobarbitalum 0.5 g
Atropini sulfas 0.01 g
Pour une pilul No:100
Buda taşikardik durumların uzun süreli tedavisinde
günde 3 defa birer adet kullanılmıştır.
 Günümüzde ne kininle ve ne de kinidinle ilgili bu tip
majistral formülasyonlara gerek yoktur.
Zira kinidinle imal edilmiş uygun müstahzarlar
mevcuttur. Örneğin, Polifarma’nın “Kardiokin tableti” ile
Adilna’nın “Quinicardine Tablet Nativelle” adlı
müstahzarı kinidin sülfat içerir. Yine ülkemizde kinidin ve
fenobarbital kombinasyonu içeren Adilna’nın “Natisedine
Tablet Nativelle” adlı müstahzarıda mevcuttur. Bunlar
antiaritmik ilaçlar olarak sizler tarafından bilinmekte ve
kullanılmaktadır.
Ajmalin Rauwolfia serpentina (L.) Benth. ex Kurz.
bitkisinden elde edilen alkaloit yapısında doğal bir
maddedir. Myokardın uyarılabilirliğini baskı altına alır.
Refrakter periyodu uzatır. Bu sırada atriyoventriküler
kondüksiyonu inhibe eder. Bu nedenlede konjestif kalp
yetmezliği ile atriyoventriküler kondüksiyon
anormalliklerinde çok dikkatli olunması gerekir. Bu ilaç
oral veya parenteral yoldan (IM veya IV) kullanılabilir.
Doz olarak paroksismal taşikardilerde dakikada 2.5-10
mg olacak şekilde yavaş IV injeksiyon tavsiye edilir. Tek
doz 25-50 mg’dır. Eğer IM yoldan verilecekse bir gün
içinde 50 mg’lık birkaç doz verilebilir. Oral doz ise günde
300-600 mg’dır.
 Türkiye’de etkili bileşik olarak ajmalin veya
türevlerini içeren herhangi bir müstahzar mevcut
değildir. Buna karşılık Almanya’da iki farklı preparat
vardır.
Biri Arzneimittelwerk Dresden’in “Tachmalin (Rp) Amp.”
adlı müstahzarıdır. Bu ilaç 2 ml’lik 10 tane ampul içeren
ambalajlarda sunulur. 2 ml’lik enjektabl çözelti 50 mg
ajmalin içerir. Tachmalin semptomatik veya tedaviye
ihtiyaç duyulan supraventriküler taşikardide, kalp ritm
bozukluklarında, örneğin atriyoventriküler junksiyonal
taşikardide, supraventriküler taşikardide, WPW
sendromunda, ağır semptomatik taşikardide hayati
tehlike olduğu zamanlarda kullanılır.
IV injeksiyon halinde yetişkinlerde 1 ampul 10 ml izotonik
NaCl veya glikoz çözeltisi içinde 1 dakikada 10 mg dozda
verilir.
Eğer IV infüzyon yolu tercih edilirse saatte hastanın
vücut ağırlığının beher kg’ı başına 0.5-1 mg olacak dozda ve
günlük 2000 mg’ı geçmeyecek şekilde (yetişkinlerde)
kullanılır. Çocuklarda EKG kontrolü altında yavaş IV
injeksiyon veya IV infüzyon tercih edilir. Yavaş IV
infüzyon söz konusu olduğunda dakikada 0.02 mg/kg,
saatte 1 mg/kg, günde 1 mg/kg olacak şekilde verilir.
İlacın prospektüsünde kontrendikasyon, ilaç etkileşmeleri,
yan etkiler ve dikkat edilecek hususlar konularında çok
geniş ve detaylı bilgiler mevcuttur. Örneğin ilacın
bradikardik kalp ritm bozukluklarında kontrendike olduğu
yazılıdır..
İkinci ilacımız Giulini firmasının “Neo-Giulurytmal (Rp)
Tabl.” adlı oral yoldan kullanıma uygun preparatıdır.
50, 100, 250 ve 500 tabletlik ambalajlarda sunulan bu
preparatın bir tabletinde 20 mg prejmalium bitartarat
mevcuttur.
Neo-Glurytmal semptomatik ve tedaviye ihtiyaç
gösteren taşikardik ve supraventriküler aritmilerde
kullanılır.
Doz olarak başlangıçta günde 3-4 defa 1’er tablet
verilir. İdame dozu ise günde 2-4 defa yarım veya 1
tablettir.
Ventriküler aritmilerde doz daima kardiyoloğun kontrolü
altında tutulmalıdır. Örneğin EKG parametrelerinde
kötüleşme olursa durum yeniden gözden geçirilmelidir.
İlaç yan etki olarak nadiren bulantı, iştahsızlık, kabız,
sıcaklık hissi, baş ağrısı, intrahepatit kolestaz yanında
nadiren de olsa kan tablosunda lökopeni ve
trombostopeni gibi değişiklikler ve proaritmik etkiler
gösterebilir.
Kontrendikasyonu: Atriyoventriküler geçiş ve
intraventriküler dağılım bozukluklarında, Adam-Stokes söz
konusu olduğunda, bradikardik ritm bozukluklarında, kalp
krizinden 3 ay sonraki zaman içinde ventriküler fonksiyonun
engellediği durumlarda (EF< % 35) ve hayati tehlike arz
eden aritmilerde kontrendikedir.
Dekompanse kalp için kullanılacağı zaman glikozit tedavisi
ile birlikte uygulanmalıdır. Ancak kalp glikozitleri ve diğer
ritim düzenleyici ilaçlarla kombine kullanımının karşılıklı
olarak etki artışına neden olacağı unutulmamalıdır. Bu ilaç
hamilelerde mecbur kalınmadıkça kullanılmamalıdır.
Özellikle konjestif kalp yetmezliği ve paroksismal
taşikardi vakalarında, kardiyak aritmiler yaygın
olarak kinin ve kinidin gibi ilaçlar kullanılarak tedavi
edilir.
Ancak bu ilaçlar oldukça yüksek toksisiteye sahip,
istenmeyen yan etkileri olan ve bu nedenlerle
hastada ciddi harabiyetlere sebep olabilecek
maddelerdir Bunlar kalp tam kompanse olmuş ise
dahi dikkatlice olmak şartıyla kullanılabilir.

Şimdi bundan sonra aritmik etkiye sahip daha

nontoksik bazı fitoterapötikler var mıdır
L.: Sarathamnus scoparius Koch.
T.: Süpürge Katırtırnağı
F.: Genet á Balais
İ .: Broom
A.: Besenginster
 Sinonim olarak Cytisus scoparius Link. Olarak
da bilinen ve hatta bazı kaynaklarda Sarothamnus
scoparius Koch. adının sinonim isim olarak kullanıldığı
görülen bu bitki Avrupa’da Akdeniz’e kıyısı olan
ülkelerde, Türkiye’de ise sadece Trakya Terkos gölü
civarında yabani olarak yetişmektedir. Bu bitkinin
çiçekleri Nisan-Mayıs aylarında çiçeklenmenin
başında, dalları ise kışın veya meyvalar
olgunlaştıktan sonra toplanıp kurutulur.
Çiçekleri çay halinde diüretik ve digestif olarak
kullanılır. Karotenoid ve flavonoidler içeren çiçeklerin
ana etkili maddesi scoparoside adlı ve drogta % 1
oranında bulunan flavon glikozitidir. Çiçeklerde spartein
adlı alkaloit % 0.1 gibi oldukça düşük miktardadır.
Ayrıca çiçekler kuru ağırlık üzerinden % 2 olarak
saptanan tiramin (tyramine) ve tirosin (tyrosine) gibi
doğal aminler içerir. Çiçeklerin kurutma esnasında rengi
koyulaşırsa doğal aminlerin oksidasyonu söz konusudur.
 Esas olan kuru dallarıdır. Bunlar % 0.5-1 oranında
tetrasiklik yapıda alkaloitler içerir ki en önemlileri
spartein’dir. Bu baz halde sıvı ve su buharı ile
sürüklenici, tuzları halinde iyi kristallenen bir bileşiktir.
Drogda ayrıca flavonoitler (ana bileşik skoparozit
(scoparoside)) ve aromatik aminlerde vardır. Drog
Fransa’da spartein adlı bileşiğin ekstraksiyonu için
kullanılır.
Kardiyotonik glikozitler içermez. Bu droğun etkisi
myokard üzerine değil, çok spesifik olarak kalbin
kondüktivitesi üzerindedir. Atriumda patolojik olarak
hızlanan stimulusları yavaşlatır, kondüksiyon
sistemindeki artmış uyarılabilirliği azaltır. Kalbin
davranışını regüle eder. Aynı zamanda venöz dönüşü de
iyileştirirler. Atrial ve ventriküler fibrilasyon yok olur.
Uzun süreli bir tedavi sonucu ekstra sistollere de etkili
olur. Kinin ve kinidine nazaran çok daha az tehlikeli ve
yumuşak bir ilaçtır. Netice de özetlersek bu drog
aritmilerin, enfeksiyon sonrası myokardite yatkınlığın
ve ekstra sistollerin tedavisinde kullanılır.Absolut
aritmiler ve paroksismal taşikardilerin tedavisinde uygun
değildir.
 Droğun uterus kontraksiyonlarını stimüle edici ve
stiptik (kanamayı durdurucu) etkiside vardır. Bu özellik
deneysel ve klinik araştırmalar ile gösterilmiştir. O
halde drog bu nedenle obstetrikte de kullanılır.
Droğun en belirgin avantajı nontoksik olması ve doz
aşımının hemen hemen mümkün olmamasıdır. Bu nedenle
uzun süre kullanılabilir. Hatta etkileri böyle bir uzun
süreli tedavide daha iyi görülür.
Spartein’in antidotu isoprenalin gibi
sempatomimetiklerdir. Burada son olarak spartein
hakkında da bazı özelliklerden bahsetmek yararlı
olacaktır. Bu hafif gangliyoplejik bir bileşik olarak
tanımlanır.
Postsinaptik membranın depolarizasyonu engelleyici ve
transmisyonunu bloke edici bir etki gösterir. Kalp
açısından, ganglioner transituar uyarımın bir fazından
sonra myokardı kurtarır.
Bunu santral nöro-vejetatif modülasyon, ekzitabiliteyi
azaltmak konduktibiliteyi azaltmak suretiyle yapar ki
böylece kontraksiyonların amplitüdü ve frekansı da
azalır. Yine oksitosik etkisi de vardır ve uterusun
kasılmalarını güçlendirir ve tonusunu ılımlı olarak
arttırır.
 Spartein, sülfat tuzu halinde nörotonik orjinli
sinusal taşikardilerin ve kardiak eretizmin (uyarımın)
tedavisinde günlük 50-100 mg dozda obstetrikte
(doğumda) doğum sırasında oksitosik olarak kullanılır ki
bu durumlarda bir saat arayla tekrarlanabilen 100-150
mg’lık dozlarda subkütan veya intramüsküler olarak
uygulanır.
Droğa tekrar geri dönersek: Bu droğun çiçekleri 180 g
suya 2.5 g kuru çiçek hesabıyla infüzyon şeklinde
hazırlanır. Bu infüzyon günde 3-4 defa birer yemek
kaşığı alınır.
Droğun bir total ekstresinden Klein tarafından
Spartiol adıyla hazırlanan bir preperat da vardır. Bu
preperat haftalar boyunca kullanılabilir. 20, 50 ve 100 ml’lik
damla şeklinde piyasada mevcut olan bu ilacın 100 g’ı ml’de
1 mg spartein içerecek şekilde standardize edilmiş
Herba Sarothamni scoparii ekstre fluidin’den ibarettir.
Spartein sülfat ise İtalya’da ve Fransa gibi Akdeniz
ülkelerinde ilaç olarak kullanılır.
Spartein sülfat 0.3 k
Distile su ile 30.0 k’a tamamlanır.
Bu damladan günde 3 defa 15-20’şer damla
verilebilir.
Yine bir başka basit formülasyonda şudur:
Spartein sülfat 2.0 k
Kafein ve sodyum benzoat 10.0 k
Aqua Laurocerasi 10.0 k
Distile su ile 100.0 k’a
tamamlanır.
Bundan da günde 3 defa 30’ar damla alınır.
Bir diğer formülasyon şöyledir:
Spartein sülfat 0.15 k
Digitalis tentürü 15.0 k
Distile su ile 30.0 k’a tamamlanır.
Günde 3 defa 10-30’ar damla alınabilir.
 Spartein’in fitofarmakonları da vardır. Örneğin
Guilini Pharma tarafından tablet, IM veya IV
kullanıma uygun enjektabl çözeltiler ve idame
tedavisine uygun retard tabletleri halinde piyasaya
verilen Depasan bir tablette 100 mg spartein içerir.
Kafada konjestiyon, baş dönmesi, görme bozuklukları
gibi muhtemel yan etkileri olabileceği belirtilen bu
preparat fonksiyonel aritmiler ve bilhassa
ekstrasistollere karşı kullanılır.
Droğun kan basıncını arttırabileceği ve bu nedenle
hipotansiyon vakalarında da endike olacağı bazen
ileri sürülmektedir. Ancak bu doğru bir görüş olarak
kabul edilmez.
L.: Gelsemium sempervirens (L.) Ait.f.
T.: Sarı yasemin
F.: Jasmin de la Caroline
İ .: Yellow Jasmine
 Amerika kıtasında Amerika Birleşik
Devletlerinin güneyinde yer alan ülkelerden Meksika
ve Guatemala’da yabani olarak yetişen tırmanıcı bir
Loganiaceae bitkisi olan Gelsemium sempervirens
(L.) Ait. F.’in kurutulmuş rizom ve kökleri Radix
Gelsemii adlı droğu oluşturur.
 % 0.5 oranında oksoindolik yapıda bazı alkaloitler
taşır ki en tanınanları Gelsemine ve benzeri yapıda
olanlarıdır.
Gelsemine ve gelsemium preperatlarının
antinevraljik (diş ve yüz nevraljilerine karşı);
analjezik ve antispazmodik etkileri olduğu ileri
sürülmektedir. Droğun tentürü ve ekstresi daha çok
antispazmodik olarak kullanılır. Bu droğun sempatik
ve parasempatik uyarılabilirliği azalttığı ve böylece
vasküler sistemdeki aşırı reaktiviteyi baskıladığı
kabul edilmektedir.
 Radix Gelsemii kondüktivite üzerinde spesifik
bir etkiye sahip olamayıp ekstrasistollerde ve
fonksiyonel kalp hastalıklarında tentürü halinde
kardiyak selektif bir ilaç olarak günde 2-4 defa
20-30’ar damla olacak şekilde kullanılır.
Yine Valeryan tentürü ile Gelsemium tentürü
3:1 oranında karıştırılıp günde 3 defa 20-30’ar
damla alınır.
Bir diğer formülasyon:
Gelsemium tentürü 10.0
k
Standart Herba Adonis ekstre fluidi 10.0 k
Radix Valeriana tentürü ile 30.0 k’a
tamamlanır.
Bu damladan her defasında 20-40 damla olacak
şekilde günde 3 defa alınır.
Son bir formülasyon şekli:
Gelsemium tentürü 12.0 k
Crateagus ekstre fluidi ile 30.0 k’a tamamlanır.
Bu da günde 3 defa 20’şer damla alınır.
 Organik kaynaklı ciddi aritmi vakalarında digitalis,
kinin veya kinidin kullanılması gerekir. Bu konuda 3 meşhur
kardiyolog tarafından hazırlanmış 3 farklı formülasyon tıbbi
bir kaynakta yazılıdır.
Bunlar:
1-Eden’in pilül formülasyonu:
Toz edilmiş digitalis yaprağı 0.05
Kinidin sülfat 0.1
Striknin sülfat 0.0005
Gereken miktarda dolgu maddesi
30 pilül olarak veya tablet halinde hazırlanır.
Myokard tahribatı bulunan yaşlı hastalarda yani
yaşlı kalpte ve atriyal fibrilasyonda, aritmiler için günde 3
defa 1’er tane verilir.
 2-Wenckebach’ın toz formülasyonu:
Digitalis yaprağı 0.1
Kinin sülfat 0.2
Striknin nitrat 0.0001
Yine 30 paket toz hazırlanır.
Taşikardik durumları bradikardik hale
döndürmek için kullanılır. Bu maksatla günde durumlara
göre 1-2 veya 3 defa 1’er paket verilir. Ancak nabız
yavaşlar yavaşlamaz ya doz veya bileşimindeki digitalis
yaprağı miktarı azaltılır.
3-Weber’in pillül formülasyonu;
Kinidin hidrat 5.0
Luminal 0.5
Atropin sülfat 0.01
Gerekli miktarda dolgu maddesi
100 pilül olarak hazırlanır.
Taşikardik durumların uzun süreli tedavisinde
günde 3 defa 1’er adet alınır.