Metabolik Hastalıklarda

Fitoterapi

1
 D.M.

Çemen otu

Trigonella foenum-graecum
Fabaceae
 Yağı uzaklaştırılmış tohum

2
 D.M.

Çemen otu

KİMYASAL BİLEŞENLER:
• Müsilaj polisakkaritler
 Galaktomannan (%25-45)
• Steroidal saponinler
 Diosgenin, yamogenin
• Alkaloitler
 Trigonellin
• Serbest amino asitler
• Kumarinler
• Flavon glikozitleri
• UY (<%0.01)
3
 D.M.

Çemen otu

 KULLANIM ŞEKLİ VE DOZAJ:

 15-25 g yemekle beraber ya da hemen
sonra
 Özellikle tokluk kan şekerine olumlu etki

 625 mg ekstre x 2-3/ gün

 FARMAKOLOİK ETKİ:
 DM ve hiperkolesterolemi

4
 D.M.

Çemen otu

 KLİNİK BULGULAR (T1DM )

 Randomize çalışma*
 10 T1DM hastası
 İzokalorik diyetle birlikte, 2 x 50 g tohum (yağı
uzaklaştırılmış), 10 gün
 AKŞ’de anlamlı düşüş
 OGTT’de anlamlı düşüş (AUC)
 VLDL ve LDL’de anlamlı düşüş, HDL ve insülinde
değişiklik yok.
* Eur J Clin Nutr, 1990, 44: 301-306 5
 D.M.

Çemen otu

 KLİNİK BULGULAR (T2DM )

 Meta analiz: 10 randomize çalışma*
 989 hasta
 1 hafta ile 3 ay arasında süre
 AKŞ’de anlamlı düşüş
 Postprandial şeker (2. saat) anlamlı düşüş
 HbA1c’de anlamlı düzelme
 TG ve TC’de anlamlı düşüş, LDL ve HDL’de anlamsız

* J Ethnopharmacol, 2016, 194: 260-268 6

 D.M.

Çemen otu

 YAN ETKİLER/UYARILAR
Yüksek müsilaj içeriği diğer ilaçların emilimini
etkileyebilir.

“Gebe ve emziren annelerde kullanılmamalıdır” (!)

(fetüse olası toksik etki.)

7
 D.M.

Gimnema, Gurmar

Gymnema sylvestre
Apocynaceae
 Yaprak

8
 D.M.

Gimnema, Gurmar

 STANDARDİZE EKSTRE: GS4: %95 etanollü ekstre. %25

gimnemik asit olmalı (EP)
 KİMYASAL BİLEŞENLER:
• Triterpen saponinler
 gimnemik asitler, gimnemasaponinler, gimnemasitler
• Flavonoitler
 Kersetin glikozitleri
• Antrakinonlar
• Organik asitler
 tartarik asit, bütirik asit, formik asit
• Steroitler 9
 D.M.

Gimnema, Gurmar

 KULLANIM ŞEKLİ VE DOZAJ:

 GS4: 200 mg X 2/gün (klinik çalışma)
 100 mg gimnemik aside eşdeğer.

10
 D.M.

Gimnema, Gurmar

 Uyarılar!!!
 Oral antidiyabetikler ve/veya hipoglisemik etkili
bitkilerle kullanımında tehlikeli

 İnsülinle birlikte kullanımı tehlikeli

11
 D.M.

Tarçın

Çin tarçını Seylan tarçını

Cinnamomum cassia Cinnamomum zeylanicum
Lauraceae Lauraceae
 Kabuk  Kabuk

12
 D.M.

Seylan tarçını

 Tarçın kabuğu denince anlaşılan tür!

 Baharat olarak daha makbul (öjonol içeriği)
 Etkili bileşen olan sinnamaldehit seviyesi daha
düşük
 Kumarin içeriği düşük

13
 D.M.

Seylan tarçını

 EMA (European Medicines Agency) Monografı

 Geleneksel kullanım kabul edilmiştir:
 Hafif spazmlı gastrointestinal şikayetlerin
semptomatik tedavisinde,

 Hafif diyarenin semptomatik tedavisinde

14
 D.M.

Çin tarçını

 UY, yüksek miktarda Sinnamaldehit (%85-90) içerir.

 Proantosiyanin polimerleri
 İnsülin üretimin arttırıyor.
 İnsülin reseptörlerinde fosforilasyonu arttırır.
 Bu durum, cevap olarak insülin hassasisiyetini
arttırır (T1DM’de etkisiz).
 Günlük doz 5-6 g olmalı!!!
 Kumarin içeriğine dikkat edilmeli!
15
 D.M.

Çin tarçını

 KLİNİK BULGULAR
 Meta-analiz*
 10 randomize kontrollü çalışma (543 hasta)
 Tarçın dozu 120 mg-6 g/günlük, 4-18 hafta
 AKŞ, total kolesterol, trigliserit ve LDL değerlerinde
anlamlı düşüş
 HDL’de anlamlı artış
 HbA1c’de değişme yok!

* Ann Fam Med, 2013, 11: 452-459. 16

 D.M.

Çin tarçını

 KLİNİK BULGULAR
 Randomize kontrollü çalışma*
 14 sağlıklı hasta
 300 g muhallebinin üzerine 6 g tarçın serpilmiş
 Postprandial kan şekerinde anlamlı düşüş
 Mide boşalma süresinde gecikme
 Kan şekerinin ani yükselmesini önleme ve diyette
kullanım!

* Am J Nutr, 2007, 85: 1552-1552.

17
 D.M.

Çin tarçını

 YAN ETKİLER/UYARILAR
Yüksek dozda kumarin içerdiğinden;
Antikoagülan/antiplatelet ilaçların etkisini
arttırabilir.

Yüksek doz kumarin hepatotoksisiteye yol açabilir.

Ancak Çin tarçınındaki seviye bunun çok

altındadır.
18
Hiperlipidemi

19
 Hiperlipidemi

Kırmızı maya pirinci

Red yeast rice

Monascus purpureus
 Pirincin fermentasyonu ile
oluşturulur.

20
 Hiperlipidemi

Kırmızı maya pirinci

KİMYASAL BİLEŞENLER:
• Mevinik asitler (MONAKOLİNler)
 Monakolin K (Lovastatin), mevastatin
• Steroller
 Beta-sitosterol, kampesterol, stigmasterol
• Sapogeninler
• İzoflavonlar ve izoflavon glikozitleri
• Doymamış yağ asitleri
• Renk pigmenleri

21
 Hiperlipidemi

Kırmızı maya pirinci

 ETKİ MEKANİZMASI:
• HMG-Co A redüktaz inhibisyonu
• Kolesterol sentezi inhibisyonu
 %0.4 Lovastatin (Monakolin K)
 1.2-2.4 g/gün

22
 Hiperlipidemi

Enginar

Cynara scolymus
Asteraceae
 Yaprak

23
 Hiperlipidemi

Enginar

KİMYASAL BİLEŞENLER:
• Kafeoilkinik asitler
 1,5-dikafeoilkinik asit
 Klorojenik asit
 Sinarin (1,3-dikafeoilkinik asit)
• Flavonoitler
 Luteolin, Luteolin 7-glikozit, Luteolin 7-rutinozit
• Alifatik asitler
 Laktik asit, glikolik asit, malik asit, vb.
• Seskiterpen laktonlar
 Sinaropikrin
24
 Hiperlipidemi

Enginar

 TANIM
 Su ekstresi!
 Sinarin su ekstresi hazırlanırken ortaya çıkıyor!!!
 Ticari preparatlarda ekstre olmasına dikkat edilmeli!

 DOZ
 5-10 g sulu yaprak ekstresi, infüzyon

25
 Hiperlipidemi

Enginar

 KLİNİK BULGULAR
 Meta-analiz*
 167 hiperkolesterollü hasta
 42 ± 3 gün
 Total kolesterol, trigliserit seviylerinde anlamlı düşüş

* Cochrane Database Syst Rev 2002;3:CD003335

26
 Hiperlipidemi

Diğer bitkiler

 SARIMSAK
 GUGULIPID
 ÇEMEN OTU
 SOYA
 KARNIYARIK OTU

27
 Teşekkürler!

ecelep@yeditepe.edu.tr
dr.engincelep

28