TUS ŞUBAT 2019

FULL Hızlı Tekrar-Soru Yakalama

Goodman&Gilman-Bertram&Katzung
Güncellemeleri

farmakale@hotmail.com
farmakale
BU NOT KİME HİTAP EDER
• Farmakolojiye hızlıca son bir tekrar yapmak istiyorum.
• Farmakolojiyi dersinizde dinledim en hızlı şekilde tekrar
etmek istiyorum.
• Farmakolojiye hiç çalışmadım öyle bir not olsun ki 3-4
saatte okuyarak en fazla soruyu yapabileyim.
• Farmakolojiyi çalışmadım ve elemek istiyordum; hızlıca
bitirebileceğim bir not olsun, netim artsın.
• Farmakolojiyi çalıştım ama son eklenen ve sorulması
muhtemel olan ilaçları notumda güncelleyemedim; son
çıkan ilaçları da içeren bir not istiyorum.
• Zaten birçoğundan hafıza teknikleri kullanarak daha önce
dersimizde bahsetmiştik. Ezber yükü olan bu ilaçlar için
lütfen kendiniz de hafıza teknikleri oluşturmaya çalışınız.
• 2018 Ağustos sınavında sadece farmakolojiye ait olan 22
sorunun 16’sına referans olan hızlı tekrar-soru yakalama
notumun 2019 Şubat sınavında aynı ve hatta daha iyi bir
etkisi olacağını düşünmekteyim.

Herkese başarılar diliyorum.

Sevgilerimle…
farmakale

TUSEM FARMAKOLOJİ
GENEL FARMAKOLOJİ
Farmakokinetik ➔ ADME (Absorbsiyon Dağılım Metabolizma Eliminasyon)

Farmakodinamik➔ İlaç Reseptör İlişkisi

Farmakovijilans ➔ Piyasaya çıktıktan sonra (Faz 4) nadir yan etkileri bulur

Gen tedavisi ➔ Kanser tedavisi / Adenovirüs genomu kullanılır

Orijinal ilaç- Jenerik farkı ➔ İnert madde. Geri kalan her şey aynı

Absorbsiyonu etkileyen en önemli faktör ➔ Lipofiliklik

Asit ilaç asit ortamda Bazik ilaç bazik ortamda süper emilir

Lipofilikliği etkileyen en önemli faktör ➔ pKA

İlaç pKA= Ortam pH ise ➔ İlaç %50 Lipofilik %50 Hidrofilik

Asit ilaç için➔ Ortam kendisinden 1 birim daha asit ise %90; 2 birim daha asit ise %99 lipofilik

Bazik ilaç için➔Ortam kendisinden 1 birim daha bazik ise %90; 2 birim daha bazik ise %99 lipofilik

p- Glikoprotein pompa substratı hem de pompayı yavaşlatır ➔ Kinidin verapamil diltiazem

Konsantrasyon zaman grafiğinden ➔ cMax, tMax, T1/2 (yarı ömür), EAA (biyoyararlanım)

Yarı ömür➔ 0,7 x Dağılım hacmi/Klerens

Sıfırıncı kinetik (doz arttıkça yarı ömür uzar) ➔ Fenitoin, Alkol, Lidokain, Aspirin, Heparin

Kararlı durum konsatrasyonu hesaplama➔ Oral Css :(Doz x Biyoyararlanım)/(Klerens x Doz aralığı)

Kararlı durum konsatrasyonu hesaplama➔ IV Css=(İnfüzyon Hızı)/Klerens

Kararlı durum konsatrasyonu hesaplama➔ Css = Dağılm Hacmi x ke (eliminasyon sabiti)

Css ulaşma süresi ➔ Yarı ömür x 4 veya 5

Kararlı durumun %90’ına ulaşmak için süre➔ 3,3 x yarı ömür

Yükleme Dozu: ("Dağılım hacmi" x"İstenen plazma derişimi" )/"Biyoyararlanım"

Devam Dozu: ("Klerens " x"İstenen plazma derişimi" )/"Biyoyararlanım"

Hangi kullanımda presistemik eliminasyon olmaz ➔ IV, Sublingual

Presistemik eliminasyona uğrayanlar ➔ Propranolol, Morfin, Verapamil, Nitrogliserin

Enterohepatik siklusa uğrayanlar ➔ Seks steroidleri, Rifampin, Morfin

Bağırsak florası bozulursa ➔ Enterohepatik siklusa uğrayan ilacın ömrü kısalır

Asit ilacı bağlayan ➔ Albümin

Bazik ilacı bağlayan ➔ Alfa 1 asit glikoprotein

Bağlı ilaç ➔ Etki yapamaz, dağılamaz, yıkılamaz, glomerülden süzülemez

Sekestrasyona uğrayan ilacın➔ Dağılım hacmi büyük, yarı ömrü uzundur; diyalizle temizlenemez
Önemli Sekestrasyonlar➔ Amiodaron= Tiroid, Griseofulvin-Arsenik= Keratin, Tetrasiklin= Diş kemik,
Klorokin= Göz, Digoksin= Kas, Bifosfonlar= Kemik, Antidepresan= AC, Morfin= Mide, Tiyopental=
Adipoz doku

İlacın etki süresi kısa; yarı ömrü uzunsa➔ Redistirbüsyona uğruyor

İlacın yarı ömrü kısa; etki süresi uzunsa➔ İrreversible etki ediyor demektir

Zaten vücutta olanı vücuda veriyorsan (insülin, folik asit vs)➔ Kategori A

Piyasaya çıkan tüm ilaçlar ilk önce ➔ Kategori C

Gebelerle ilgili en az bilginin olduğu ➔ Kategori C

Gebeye kontrendike ➔ Kategori X

Gebeye yarar zarar oranına bakılıp verilen ➔ Kategori D

Hiçbir antibiyotik-antiepileptik ➔ Kategori X değildir

Hoffman reaksiyonuyla kan pH sında metabolize ➔ Atraküryum

Metabolize olmadan atılan➔ Azot, Xenon, Lityum, Gabapentin, Aminoglikozidler

Ön ilaç ➔ ACE inh (kaptopril, lizinopril hariç), Kortizon, Prednizon, Lovastatin, Simvastatin,
Metildopa, Minoksidil

Önce Asetilasyonla Faz 2 Sonra Faz 1’ e uğrayan ilaç ➔ İzoniazid

Yaşlılık ve KC hastalığıyla etkinliği değişmeyen➔ Faz 2 reaksiyonları

Faz 2 enzimleri anahtar cümle➔ Konjugasyon yaparlar

En fazla görev yapan Faz1 enzim➔ Cyp 3A4

En fazla genetik polimorfizm gösteren ve indüklenmeyen➔ Cyp 2D6

2D6 sı eksik olanda yan tesir yapanlar➔ Kodein, Metoprolol, Karvedilol, Fluoksetin

Asetominofeni yıkan➔ Cyp 2E1

Varfarini, Fenitoini yıkan➔ Cyp2C9

Klopidogreli aktive eden ➔ CYP 2C19

Bir ilaç plazma esterazı (psödokolinesteraz) ile metabolize oluyorsa➔ Yarı ömrü kısadır

Plazma kolinesteraz eksikliğinde uzamış apne➔ Süksinilkolin Mivaküryum

Gilbertte yan tesiri artan➔ İrinotekan, Gemfibrozil, Atazanavir

Yavaş asetilleyicide yan tesir yapanlar➔ DaMaK SuPHİ (dapson, metamizol, klonazepam,
sülfonamid, prokainamid, hidralazin, İzoniazid)

KC enzimlerinde hem indüksiyon hem inhibisyon➔ Glukokortikoidler, Omeprazol, İzoniazid, Alkol

Barbituratlardan enzim inhibisyon yapan➔ Sekobarbital

Lipofilik haldeki ilacın atıldığı organ➔ Akciğer

Asit ilaçla zehirlenmede idrar bazik; bazikle zehirlenmede idrar asidik yapılır

Mutlak Biyoyararlanım➔ (IM, SC, Oral, Rektal)/IV

Nisbi Biyoyararlanım➔ ( SC, Oral, Rektal)/IM

Yaşlılarda etkisi azalan➔ İnsülin, Beta agonist

En güvenilir terapötik indeks hesaplama➔ LD1/ED99 (en güvenilir)

G6P Dehidrogenaz eksikliğinde hemoliz yapan➔ Klorokin, Primakin, Kinin, İzoniazid, Kinolonlar,
Sülfonamidler, Kloramfenikol

G6P Dehidrogenaz eksikliğinde hemoliz + methemoglobinemi yapan➔ Dapson, Rasburicase

Ryanodin mutasyonunda malign hipertermi yapan➔ Süksinilkolin; Halotan en fazla Azot en az

olmak üzere inhalasyon anestezikleri

Malign hipertermi; Nöroleptik malign sendrom tedavisi➔ Dantrolen

HGPRT eksikliğinde (Lesch Nyhan) aktifleşemeyen➔ merkaptopürin, tioguanin

Solute Carrier Family (SLC) üyeleri➔ Dopamin reuptake pompası, OCT1 (Metformin), OAT1
(Simvastatin, Rosuvastatin)

ATP Binding Cassette (ABC) üyeleri➔ p-glikoprotein pompa (MDR1)

Hücre içi reseptör kullananlar➔ Glukokortikoidler, Aldosteron, Östrojen, Progesteron, Androjen, D

Vitamini, Retinoik Asit, Tiroid Hormonları, PPAR agonistleri

Etkisi en geç başlayan en geç biten reseptör➔ Hücre içi

Etkisi en hızlı başlayan reseptör➔ İyon kanalı

Sitoplazmik guanilat siklazı aktive eden➔ NO

Membranik guanilat siklazı aktive eden➔ ANP, BNP

Adenilat siklazı etkileyerek cAMP üzerinden etki gösteren➔ Gs, Gi

Fosfolipaz C yi etkileyerek IP3 ve DAG üzerinden etki gösteren➔ Gq

İyon kanalı➔ Nikotinik, GABA A-C, 5HT3, NMDA-Ampa-Kainat, Glisin, ADP P2x

Parsiyel agonist ne zaman Emax ı oluşturur➔ Yedek reseptör varsa

Emax ın belirlenebildiği➔ Kademeli doz yanıt eğrisi

Populasyonu sonuçlarını gösteren➔ Kuvantal doz yanıt eğrisi

EC50 si küçük PD2 si büyük olan ilaç➔ Potenttir (güçlüdür)

Terapötik indeksin bulunduğu➔ Kuvantal doz yanıt eğrisi

Reseptörü uyaran ama ters etki yaptıran (yapısal aktivitesini azaltan)➔ İnvers agonist

Kompetetif➔ Emax değişmez EC50 artar eğri paralel sağa kayar

Non-kompetetif➔ Emax azalır, EC50 değişmez,

Non-kompetetif antagonizmaya rağmen Emax ne zaman oluşur➔ Yedek reseptör varsa

Aynı reseptöre bağlanma için yarışma➔ Farmakolojik antagonizma

Kimyasal antagonizma➔ Şelasyon, antagonist agoniste bağlanır

Fizyolojik antagonizma➔ Farklı reseptör, ters etki

Sumasyon (Aditif Etki): (1+1=2); Sinerjizma (1+1= >2); Potansiyalizasyon (0+1= >1)

Sonunda yeni ilaç araştırma başvurusu yapılan➔ Preklinik faz

Sağlıklı insanlarda farmakokinetiğe bakıldığı➔ Faz 1

İlacın ilk kez insana verildiği➔ Faz1

İlacın etkisine ilk kez bakıldığı, hastaya verildiği➔ Faz 2

İlaçların en fazla elimine olduğu➔ Faz 2

Çok merkez, Çift kör, Plasebo➔ Faz 3

Sonunda ruhsat başvurusu yapılan➔ Faz 3

İlacın yeni formu veya endikasyonu için dönülen➔ Faz 3

Postmarketing faz, İlaç artık piyasada➔ Faz 4

Yaşlıda, gebede, çocukta, laktasyonda ilacın ilk kez etkisine bakıldığı➔ Faz 4
OTONOM SİSTEM FARMAKOLOJİSİ
Sempatik sistem (köpekten kaçıyorsun)➔ eller ayaklar terler, pupiller büyür, bronşlar genişler, kalp
hızlanır, kan şekeri yükselir, insülin yükselip şekeri kasa sokar, uterus gevşer, ejakülasyon olur

Parasempatik sistem (evde dizi izle cips ye kola iç)➔ Pupiller daralır akomodasyon spazmı olur,
damarlar gevşer, bronşlar daralır, GIS salgıları hareketleri artar, miksiyon/defakasyon olur, ereksiyon

Sempatik ve parasempatik gangliondaki nörotransmitter➔ Ach

Sempatik ve parasempatik gangliondaki reseptör➔ NN

Parasempatik ikinci nörondan çıkan nörotransmitter➔ Ach

Sempatik ikinci nörondan çıkan nörotransmitter➔ Noradrenalin

Sempatik sistemin yamukları (istisnalar)➔ Adrenal medulla (Ach ile uyarı), ekrin ter bezleri (Ach ile
uyarı), iskelet kası damarları (bazen Ach bazen Noradrenalin ile uyarı)

Parasempatik sistemin yamukları➔ YOK!!

Ach sentezi hız kısıtlayan basamak➔ kolinin nörona alınması

Kolinin nörona alımını engelleyen➔ Hemikolinyum

Ach nin veziküle alımını engelleyen➔ Vezamikol

Sempatik sistem (köpekten kaçıyorsun)➔ eller ayaklar terler, pupiller büyür, bronşlar genişler, kalp
hızlanır, kan şekeri yükselir, insülin yükselip şekeri kasa sokar, uterus gevşer, ejakülasyon olur

Parasempatik sistem (evde dizi izle cips ye kola iç)➔ Pupiller daralır akomodasyon spazmı olur,
damarlar gevşer, bronşlar daralır, GIS salgıları hareketleri artar, miksiyon/defakasyon olur, ereksiyon

Sempatik ve parasempatik gangliondaki nörotransmitter➔ Ach

Sempatik ve parasempatik gangliondaki reseptör➔ NN

Parasempatik ikinci nörondan çıkan nörotransmitter➔ Ach

Sempatik ikinci nörondan çıkan nörotransmitter➔ Noradrenalin

Sempatik sistemin yamukları (istisnalar)➔ Adrenal medulla (Ach ile uyarı), ekrin ter bezleri (Ach ile
uyarı), iskelet kası damarları (bazen Ach bazen Noradrenalin ile uyarı)

Parasempatik sistemin yamukları➔ YOK!!

Ach sentezi hız kısıtlayan basamak➔ kolinin nörona alınması

Kolinin nörona alımını engelleyen➔ Hemikolinyum

Ach nin veziküle alımını engelleyen➔ Vezamikol

Na kanalını bloke edip Ach salımını durduran➔ Tetradotoksin, saksitoksin, lokal anestezikler,
antiepileptikler

Ca kanalını bloke edip Ach salımını durduran➔ Konotoksin, gabapentin, pregabalin

SNAP proteinlerini irreversible bloke ederek Ach salınımını engelleyen➔ Botulinum toksin
Hem Ach hem Noradrenalin salınımını artıran kurbağa zehiri➔ Latrotoksin

Nikotinik reseptörler nerede var➔ Sempatik gangliyon, Parasempatik gangliyon, İskelet kası,
Adrenal medulla, Santral sinir sistemi

Damar endotelinde parasaempatik uyarı yok nasıl gevşeme olur➔ M3 reseptörü NO salgılatır

Etkisi reuptake ile değil yıkımla biten nörotransmitterler➔ Ach, Endorfin, Enkefalin, Dinorfin,
Substans P

Noradrenalin sentezi hız kısıtlayıcı basamak➔ Tirozin hidroksilaz enzimi

Noradrenalinden adrenalin sentezleyen sadece adrenal bezde bulunan enzim➔ FNMT

Adrenalin sentezinde kullanılan 2 aminoasit➔ Tirozin, metiyonin (FNMT kofaktörü)

Tirozin hidroksilazı inhibe eden➔ Metitirozin

Noradrenalinin veziküle alınmasını inhibe ederek rezervini bozan➔ Rezerpin

Noradrenalin salınımını engelleyen (sempatik sistemin botoxu)➔ Guanetidin, guanadrel

Reuptake 1 ile presinaptik alınan noradrenalini (monoamini) yıkan➔ MAO

Reuptake 2 ile çevre dokuya alınan monoamini yıkan➔ KOMT

MAO A’nın metabolize ettikleri➔ NAS (noradrenalin, adrenalin, seratonin)

MAO B’nin metabolize ettikleri➔ Dopamin, Tiramin

MAO A inhibitörü➔ Moklobemid

MAO B inhibitörü➔ Selegilin, rasagilin

MAO A ve B inhibitörü➔ Tranilsipromin, Fenelzin, pargilin

İlaç MAO B yi inhibe ediyorsa➔ Tiraminden zengin gıdalarla alınınca hipertansiyon yapar

KOMT inhibitörü➔ Glukokortikoidler

Hem vezikülden NA salınımı hem de α, β reseptörleri uyarır. (Karma etkili sempatomimetik)➔

Efedrin

Alfa 1 reseptörler➔ Kasar Gq kenetlidir

Alfa 2 reseptörler ➔ İnhibe eder Gi kenetlidir (Ekstra: damarı kasar agregasyon yapar)

Beta 1 reseptörler ➔ Kalbi stimüle eder, Renin salar (Kalp + Renin)

Beta 2 reseptörler ➔ Kalbi stimüle eder, Damarları, Uterusu, Bronşları gevşetir, Şekeri, insülini
yükseltir. (Kalp + Gevşetir + Metabolik etkiler yapar)

Beta 3 reseptörler ➔ Lipoliz yapar

Kolinesteraza dirençli esterler (sonu kol ile bitenler)➔ Betanekol, Karbakol

Sadece muskarinik etkili; atropin ile etkisi tamamen dönebilen esterler➔ Betanekol, Metakolin

SSS’ye geçmeyen yapı➔ Esterler, Kuvaterner aminler, Karbamatlar

SSS’ye geçen yapı➔ Alkoller, Tersiyer aminler

Bronş reaktivitesini test eden; SFT de kullanılan➔ Metakolin

Ağız kuruluğunda verilen SSS’ye geçen parasempatomimetikler➔ Pilokarpin, Sevimelin

Atropin+Neostigmin (bir antikolinesteraz)➔ Sadece nikotinik etki reseptörler uyarılır

Yarıömrü en kısa antikolinesteraz, Tensilon testi, Myastenia testi➔ Edrofonyum

Nikotinik reseptörleri doğrudan uyarabilen antikolinesteraz (karma etkili)➔ Neostigmin

En uzun etkili reversible antikolinesteraz➔ Distigmin

2 neostigmin molekülünün birleşmiş hali➔ Demekaryum

SSS’ye geçen tersiyer amin antikolinesteraz, Atropin zehirlenmesinde verilen➔ Fizostigmin

Alzheimer tedavisindeki santral etkili antikolinesteraz➔ Takrin, donapezil, rivastigmin, galantamin

Nikotinik reseptör modülatörü➔ Galantamin

Alzheimer tedavisindeki glutamat NMDA antagonisti➔Memantin

İrreversible antikolinesterazlar; yarı ömrü distigminden bile uzun➔ Ekotiofat, malation, paration

Organofosfat zehirlenmesinde kullanılan kolinesteraz reaktivatörleri➔ Pralidoksim, obidoksim

SSS’ye geçen, tremor konvulziyonu önleyen kolinesteraz reaktivatörü➔ Diasetil monoksim

Gözdeki etkisi en uzun/en kısa parasempatolitik➔ Atropin/Tropikamid

Atropinin santral etkileri➔ +10 mg den sonra başlar

Atropin etkisine en dirençli yapı➔ Mide pariyetal hücreler

Vagal bradikardilerde verilen adenozine bağlı bradikardide kontraendike olan➔ Atropin

Sedasayon yapan taşıt tutmasında kullanılan➔ Skopolamin

Preanestezik medikasyonda salgıları azaltan➔ Glikopirolat

Göz dibi muayenesi➔ Tropikamid/ Homatropin/ Siklopentolat

İriste sineşieri engelleyen➔ Homatropin

Selektif M3 antagonisti➔ Darifenasin, Solifenasin, Tolterodin, Oksibutin

Santral antikolinerjikler, parkinsonda verilir➔ Benztropin, Biperiden, Triheksifenidil

Astım KOAH ta kullanılan parasempatolitikler➔ İpratropium, Tiotropium, Aclidinium

Ganglion blokörlerinin etkisi➔ Atropin etkileri + Hipotansiyon + Ereksiyon/Ejakülasyon inhibisyonu

Kompetetif ganglion blokörleri➔ Trimetafan kamsilat, Mekamilamin

Santrale geçen ganglion blokörü➔ Mekamilamin

α1, α2, β1, β2 agonist➔ Adrenalin

α1, α2, β1 agonist➔Noradrenalin

β1, β2 agonist➔ İzoproterenol

D1, β1, α1 agonist➔ Dopamin (Doβαmin)

β1 agonist➔ Dobutamin

α1 agonist➔ Fenilefrin

α1, α2 agonist➔ Oksimetazolin, Ksilometazolin

β2 agonist➔ Salbutamol, terbutalin

β3 agonist➔ Mirabegron

Kalbi stimüle etme sırası➔ İzoproterenol> Adrenalin> Noradrenalin

Anafilaktik şok tedavisi➔ Adrenalin

Periferik direnci çok artırır, vagal refleks ile bradikardi olur➔ Noradrenalin

Beta blokör zehirlenmesinde verilir➔ İzoproterenol

Göze damlatılınca adrenaline dönüşen ön ilaç➔ Dipivefrin

İmidazolin reseptörlerini uyaran alfa 2 agonistler ➔ Klonidin, moksoidin, rilmendin

Morfin benzeri etkisi olan alfa 2 agonist➔ Klonidin

Yoğun bakımda sedasyon için kullanılan➔ Deksmedetomidin

Spazmolitik alfa 2 agonist➔ Tizanidin

Glokomda drenajı artıran (dar açılı tedavisi)➔ Parasempatomimetik, Sempatomimetikler, PGF2alfa

Glokomda sentezi azaltan (açık açılı tedavisi➔ Beta blokör, karbonikanhidraz inh, alfa 2 agonist

Glokom krizinde verilen➔ Mannitol

Oral+ Subkutan kısa etkili Beta 2 agonist➔ Terbutalin

En uzun etkli Beta 2 agonist➔ İndikaterol

Terbutaline dönüşen uzun etkli Beta 2 agonist➔ Bambuterol

Beta 3 üzerinden mesane detrüsörü gevşeten➔ Mirabegron

Beta 2 üzerinden uterusu gevşeten➔ Ritodrin

Β2 üzerinden periferik damarları gevşeten➔ Nilidrin

İrreversible alfa 1-2 blokör, Histamin, Seratonin, Muskarinik blokör➔ Fenoksibenzamin

Reversible α1/α2 blokör, muskarinik ve histaminik agonist➔ Fentolamin

Reversible α1/α2 blokör yenidoğan pulmoner hipertansiyon ilacı➔ Tolazolin

Prostat spesifik alfa blokörler, tansiyonu iyi düşüremezler➔ Tamsulosin, Silodosin

Alfa blokörler➔ İyi kolesterolü artrır, kötü kolesterolü azaltır; Beta blokörler➔ tam tersidir

Alfa 2 blokör, afrodizyak➔ Yohimbin

Yarı ömrü en uzun alfa blokör➔ Doksazosin

Alfa 1 Beta1-2 blokör➔ Karvedilol, Labetolol

Kalp yetmezliğinde mortaliteyi azaltan alfa/beta blokör➔ Karvedilol

SANTRAL SİNİR SİSTEMİ FARMAKOLOJİSİ
SSS’ deki en önemli eksitatör➔ Glutamat

Glutamat iyon kanalı reseptörleri➔ NMDA, AMPA, Kainik asit

Beyindeki en önemli inhibitör➔ GABA

GABA’yı yıkan enzim ve yıkım ürünü➔ GABA transaminaz/Süksinik Semialdehit

GABA B ile aynı potasyum kanalını paylaşan➔ 5HT 1A

SSS’de hem eksitatör (beynde) hem inhibitör (medulla spinaliste)➔ Glisin

Glisin reseptör blokörü kasarak öldüren fare zehiri➔ Striknin

5HT nin iyon kanalı reseptörü➔ 5HT3

Lipit yapılı nörotransmitter➔ Anandamid

Retrograd transmisyon (postsinaptik üretilir presinaptik uyarır)➔ Anandamid

Yedirir, uyutmaz➔ Oreksin

İnhibitördür, su tutar➔ Adenozin

Klor giriş frekansını artıran➔ Benzodiazepinler

Klor giriş süresini artıran➔ Barbituratlar

Benzodiazepinlerin tolerans gelişmeyen bulgusu➔ Anksiyolitik, Solunum depresyonu

Status epileptikus ve Febril konvulsiyon ilk ve ikinci tercihler➔ Diazepam, Fenobarbital

Ağrıyı kesmeyen➔ Benzodiazepinler

Ağrıyı artıran➔ Barbituratlar

En uzun Benzo➔ Flurazepam

En kısa Benzo➔ Midazolam

Ön ilaç Benzo mide asitinde aktifleşir➔ Klorazepat

Aktif metabolit oluşturmayan Benzo➔ Lorazepam, Oksazepam

Antidepresan, panik atak ve agarofobi de kullanılan benzo➔ Alprazolam

Absans, myoklonus, mani, tik, OKB de kullanılan benzo➔ Klonazepam

Anksiyolitik etkisi en uzun benzo➔ Klordiazepoksit

Anksiyetede kullanılmayan benzolar➔ Kısa etkililer (midazolam, triazolam)

Benzo reseptör antagonisti➔ Flumazenil

Atipik benzolar (zolpidem zopiklon vs) daha az yan tesir yapar➔ İnsomnia, anksiyete tedavisi

Aktif metabolit oluşturmayan atipik benzo➔ Zolpidem

Benzo reseptör invers agonisti benzoların etkisinin tam tersini yapar➔ Beta Karbolinler
5HT-1A üzerinden etki yapar etkisi geç başlar anksiyolitiktir➔ Buspiron

Yan tesiri neredeyse yok, çok güvenli, mükemmel anksiyolitik➔ Buspiron

Melatonin uyutur; reseptör agonistleri➔ Ramalteon, Tasimelteon

5HT-2C antagonisti melatonin türevi antiderpresan➔ Agomelatin

Oreksin reseptör antagonisti➔ AlmOREKSant, SuvOREKSant

Böbrekten en çok değişmeden atılan Barbiturat➔ Fenobarbital

Enzim inhibisyonu yapan Barbi➔ Sekobarbital

Porfiriada kontrendike, gilbertliye iyi gelir çünkü enzim indükler➔ Barbituratlar

Barbitüratların tolerans gelişmeyen bulgusu➔ Antiepileptik, Solunum depresyonu

En uzun etkili Barbi➔ Fenobarbital

En kısa etkili Barbi➔ Metoheksital

Nöromuskuler blokörlere duyarlılığı artıranlar➔ Halotan, Lokal anestezikler, Aminoglikozidler,

Kindin, Hipokalemi, M. Gravis

Histamin salmayanlar➔ Aminosteroidler (sonu –küronyum la bitenler)

Sugammadeks ile şelasyon yapanlar➔ Aminosteroidler (sonu küronyum la bitenler)

Atraküryumun SSS de konvulzan metaboliti➔ Laudanozin

Kompetetif NMB ler arasında en kısa etkili, spontan yıkılır➔ Gantaküryum

Sistein aminoasitine metabolize olan➔ Gantaküryum

Kompetetif NMB ler arasında etkisi en hızlı başlayan➔ Roküronyum

Tüm NMB ler arasında etkisi en kısa süren etkisi en hızlı başlayan➔ Süksinilkolin

En fazla histamin salan➔ Tübokürarin

Kalpte M2 blokajı ile taşikardi yapan (atropin gibi)➔ Panküronyum

En uzun etkili NMB➔ Panküronyum

En uzun etkili➔ Panküronyum

Depolarizan blok yapan➔ Süksinilkolin

Uyara uyara felç eden, depolarizan blok yapan önce kasan sonra gevşeten➔ Süksinilkolin

Kastığı için kasları yıkan kreatin kinazı artıran potasyumu artıran➔ Süksinilkolin

Yanık hastasında, multitravmalıda kullanılmayan➔ Süksinilkolin

Neostigminin etkisini geri çeviremediği NMB➔ Süksinilkolin

Psödokolinesteraz tarafından yıkılan eksik olanda uzamış apne yapan➔ Süksinilkolin, Mivaküryum

ALS’de nöron hasarını önleyen➔ Riluzol, İdrosilamid

Alzheimer de nöron hasarını önleyen➔ Memantin

GABA B üzerinden etki yapan oral kullanılan➔ Baklofen

GABAA ve glisin reseptörlerini uyararak çizgili kasları gevşeten➔ Tiokolşikozid

GABA analoğu, GABA reseptörünü uyarmaz➔ Gabapentin, pregabalin

Ryanodin reseptör blokajı yapar, malign hipertermide kullanılır➔ Dantrolen

SMA da kullanılır, Antisens oligonükleotit ilaç➔ NUSİNERSEN

Etil alkolün istenmeyen etkilerinden sorumlu metabolit➔ Asetaldehit

Asetaldehit biriktiren bağımlılık tedavi ilacı➔ Dİsülfiram

Disülfiram benzeri etki➔ Metronidazol, Sefaperazon, Klorpropamid

Alkolikte tiamin eksikliğine bağlı gelişen➔ Wernicke Korsakoff

Alkolün indüklediği karaciğer enzimi➔ CYP 2E1

GABA analoğu, NMDA blokörü, alkol arzunusu azaltan➔ Akamprozat

Metil alkol zehirlenmesinde kullanılan alkol dehidrogenaz inh➔ Fomepizol

İdrarda oksalat, glikolat itrahı➔ Etilen glikol (Antifriz)

Parkinsonda bradikineziden sorumlu➔ Dopamin azalması

Parkinsonda tremor ve salivasyondan sorumlu➔ Kolinerjik aktivite artışı

Levo dopayı dopamine dönüştüren➔ Dopa dekarboksilaz

Periferik dopa dekarboksilaz inh santral etki ve santral yan etkileri artırır➔ Karbidopa, Benserazid

KOMT inh➔ Entekapon (periferik), Tolkapon (periferik + santral etkili)

Ergotların spesifik yan etkisi➔ Eritromelalji, Retroperitoneal fibrozis

Ergot verince (bromokriptimn, lergotril vs) azalan hormonlar➔ GH, Prolaktin

Parkinson akut akinezi durumlarında subkutan verilen➔ Apomorfin

Valvuler kapak hastalığı yapan ergot➔ Pergolid, lizurid

Parkinsonda TRANSDERMAL verilen non-ergot➔ Rotigotin

Hem bradikinezi hem hipersalivasyona bulgulara etkin antiviral➔ Amantadin

Livedoretikülaris yan tesiri yapan➔ Amantadin

Tremor, hipersalivasyona iyi gelen➔ Antikolinerjikler (benztropin, biperiden vs)

İlaca bağlı parkinsonda verilen➔ ➔ Antikolinerjikler (benztropin, biperiden vs)

Parkinsonda akut durumlarda subkutan kullanılan➔ Apomorfin

Tremor hastalığında (parkinsondan bağımsız) ilk tercih➔ Beta blokörler

Huntington hastalığı Şizofreni gibidir➔ Antipsikotikler kullanılır (haloperidol vs)

Huzursuz bacak sendromu Parkinson gibidir➔ Parkinson ilacı (Ropirinol, pramipeksol) kullanılır

Wilsonda bakır şelatörü➔ Trientin, Penisilamin

Wilsonda nörolojik yan tesileri önleyen santrale geçen➔ Tetratomolibdat

Tüm antipsikotikler ilaçları aynı zamanda mani ilacıdır; hangileri hariç➔ Klozapin, İlioperidon

Antipsikotikler ➔ Antiemetiktir, Öfori halüsinasyon bağımlılık yapmazlar

Antiemetik etki yapmayan klasik ilaç➔ Tioridazin

QT uzatan, Torsades aritmisi yapan, pigmenter retinopati yapan➔ Tioridazin

Klasik ilaçlar➔ ekstrapiramidal yan tesiri daha çok yaparlar

Ekstrapiramdal yan tesir riski en düşük klasik➔ Tioridazin

Ekstrapiramdal yan tesir riski en yüksek klasik➔ Haloperidol

En çok postural hipotansiyon ve sedasyon yapan klasik➔ Klorpromazin

Ekstrapiramidal yan tesiri en az yapanlar➔ Atipik antipsikotikler

Atipik olmasına rağmen ekstrapiramidal yan tesir, yapan➔ Risperidon

En çok kilo aldıran antipsikotik➔ Olanzapin sonra klozapin

En az kilo aldıran antipsikotikler➔ Ziprasidon, aripiprazol

En uzun/En kısa yarı ömre sahip antipsikotik➔ Pimozid/Ketiyapin

D2 reseptörlerine parsiyel agonist etki yapan uzun ömürlü➔ Aripiprazol

Agranülosiitoz, miyokardit yapan ve dirençli şizofrenide kullanılan➔ Klozapin

Antipsikotik olduğu gibi antidepresan da olan➔ Ziprasidon

Tardif diskineziyi klasikler daha çok yapar; Tardif yapan atipik➔ Sulpirid

Antiotistik, antivertigo etkili atipik➔ Sulpirid

Hipotansiyon, Sedasyon, antimuskarinik yan tesiri en az olan hatta hipertansiyon yapan➔ Sulpirid

D2 reseptöre antagonist, D3 e parsiyel agonist garip bir ilaç➔ Kariprazin

En çok nöroleptik malign send., tardif diskinezi, ekstrapiramidal yapan klasik➔ Haloperidol

Glisin üzerinden antipsikotik etki yapanlar➔ Sarkoserin, Bitopertin

QT uzamasını en çok yapan➔ Ketiyapin, Ziprasidon, Tioridazin Yapmayan➔ Haloperidol

Tardif diskinezi gelişmişse➔ Klasik ilaç yavaşça kesilir, atipik ilaca geçilir. Yüksek doz diazepam verilir

Ventriküler aritmilerde kullanılan antiepileptik➔ Fenitoin

Folik asit eksikliği yapan diyete folat eklenmesi gereken➔ Fenitoin

Nistagmus, hiperglisemi, hirşutizm, diş eti büyümesi yapan➔ Fenitoin

Doza bağlı en sık yan tesiri nistagmus diplopi olan➔ Fenitoin, Karbamazepin
Adenozin reseptörlerini uyaran, su tutan antiepileptik➔ Karbamazepin

Gebeye verilirse nöral tüp defekti yapan➔ Karbamazepin, valproik asit

Gebeye verilirse yarık damak dudak yapan➔ Fenitoin

Ön ilaç olan, fenobarbitale dönüşen ama etkisi fenitoin gibi olan karaktersiz➔ Pirimidon

T-tipi kalsiyum kanal blokörü, Absansta ilk tercih, başka nöbette etkisiz➔ Etosüksimid

Her türlü epilepside kullanılan➔ Valproik asit

Hepatit, pankreatit, trombositopeni yapan➔ Valproik asit

Lennox- Gestaut tedavisi, Steven Johnson Send. yapan folat antagonisti➔ Lamotrijin

GABA analoğu, GABA A ve GABA B yi uyaran➔ Progabid

GABA Transaminazı inhibe eden, Görme alanı defekti yapan➔ Vigabatrin

West sendromunda ACTH ın yedeği➔ Vigabatrin

Voltaj bağımlı POTASYUM KANALLARINI açan, retina hasarı yapan➔ Retigabin (ezogabin)

SV2A’ya bağlanarak glutamatı ↓GABA’yı ↑, başka antiepileptikle etkileşmeyen➔ Levetirasetam

Collapsine response mediator protein-2 (CRMP-2) inhibisyonu yapan➔ Lacosamide

Monosakkarit yapıda olan➔ Topiramat

Sodyum kanallarının inaktif durumda kalma süresini uzatan➔ Rufinamid

AMPA reseptörlerinin selektif non-kompetetif antagonisti➔ PerAMPAnel

Refrakter absansta kullanılan T tipi kalsiyum kanal blokörü➔ Trimetadion

Alfa 1, H1, Muskarinik reseptör blokajı ile en çok yan tesir yapan➔ Trisiklik antidepresanlar (TAD)

Noradrenalin geri alımını seratonin geri alımından daha güçlü bloke eden TAD➔ Desipramin

Noradrenalin ve seratonin gerialımını eşit güçte bloke eden➔ İmipramin

En uzun yarı ömre sahip TAD➔ Protriptilin

En çok aritmi yapan, ağrı kesici etkisi belirgin➔ Amitriptilin

OKB’ de en etkili, seratonin geri alımını noradrenalinden daha güçlü bloke eder➔ Klomipramin

Dopamin re-uptake'ni noradrenalin re-uptake'ine göre daha güçlü inhibe eden➔ Bupropion

Sigara bırakma tedavisinde verilen➔ Bupropion

H1 reseptörleri en güçlü bloke eden en çok sedasyon yapan antidepresan➔ Mirtazapin

D2’yi bloke ederek antipsikotik etki yapan, amacından sapan antidepresan➔ Amoksapin

Ağrılı ereksiyonu (priapizm) en çok yapan➔ Trazodon

Selektifle başlayanlar (SSRI, SNRI, SSNRI)➔ Alfa 1 H1 Muskarinik blokaj yapmaz.

Alfa 1 H1 Muskarinik blokaj en az yapan➔ Venlafaksin

Hipertansiyonu olana verilmeyen➔ Venlafaksin

Dikkat eksiklğinde kullanılan SNRI➔ Atomoksetin

Plazma proteinine en düşük bağlanan➔ Milnasipran, venlafaksin

Yarı ömrü en uzun antidepresan➔ Fluoksetin

Aktif metabolit oluşturmayan SSRI➔ Paroksetin ve Fluvoksamin

Depresyonu olmayanda psişik stimülasyon yapabilen➔ Moklobemid

Bipolar hem akut hem profilakside kulanılanantiepileptikler➔ Valproik asit, karbamazepin

Bipolar profilaksisinde kullanılan akut tedavide yeri olmayan➔ Lityum

Diyabet insipit ve hipotiroidi yapan➔ Lityum

Lityum kullanan bir hasta ek ilaç aldı zehirlendi➔ Tiyazid almıştır

Lityum zehirlenmesi tedavisi➔ Metilksantinler

Lityuma bağlı diyabet insipit gelişti tedavi➔ Amilorid

Gebede ebstein, emzirende floppy baby yapan➔ Lityum

GENEL-LOKAL ANESTEZİKLER; OPİYATLAR; MADDE BAĞIMLILIĞI
Anestezide katılar➔ indüksiyon(ilk uyutma); gazlar➔ anestezi idamesi için kullanılırlar

Gazlar➔ kafa içi basıncını artırır, katılar➔ azaltır (ketamin hariç)

Azot protoksit ve Xenon un ortak 4 özelliği➔ Metabolize olmazlar, NMDA üzerinden etkililer, NMB
ilaçların etkinliğini artırmazlar, oda sıcaklığında gazdırlar

Metabolitine bağlı fulminant hepatit yapan, içinde Brom olan➔ Halotan

Malign hipertermiyi en çok/en az yapan➔ Halotan/Azot protoksit

Buhar basıncı en yüksek➔ Desfluran

MI öyküsü olana verilmeyen, koroner çalma olayı yapan➔ İzofluran

En epileptik fluran, konvülsiyon öyküsü olana verilmeyen➔ Enfluran

Feokromasitoma cerrahisinde verilmeyen➔ Halotan

MAK değeri küçük olan➔ Güçlüdür

MAK ı en düşük/en yüksek olan➔ Halotan/Azot

Hastayı tek başına uyutamayan ama süper analjezik➔ Azot

Uyanırken difüzyon hipoksisi yapar içine O2 katalım➔ Azot

Kahkaha nöbetleri yapar, göz basıncı artar, pulmoner hipertansiyon, pnömotoraks yapar➔ Azot

B12 vitamin eksikliği yapanlar➔ KOMA (kolşisin, omeprazol ‘PPI’ler’, metformin, azot protoksit)

Solunum yollarını seven tahriş etmeyen, dilatasyon yapan➔ Sevofluran

Antiemetik etkili katı anestezik➔ Propofol

Hastayı tek başına uyutamayan sakinleşsin diye verilen➔ Midazolam

11-β hidoksilazı inhibe eden, steroid hormon sentezini bozan➔ Etomidat

Disosiyatif anestezik, analjezik, indirekt sempatomimetik, uyanırken renkli rüyalar➔ Ketamin

Nörolept Analjezi➔ Fentanil + Droperidol

Preanestezik Medikasyonda kullanılmayan➔ Ketamin, Antitusif, kolinerjikler

İçerisinde 1 tane i harfi olan lokal anestezikler➔ Ester yapılı

İçerisinde 2 tane i harfi olan lokal anestezikler➔ Amid yapılı

Esterler➔ Zayıf, kısa etkili, etkisi geç başlar, Çok alerjiktir

Amidler➔ Güçlü, uzun etkili, etkisi hemen başlar, Karaciğere dokunur

Aktif KC hastalığı olanda kullanılabilen Lokal anestezik➔ Ester yapılılar

Ester olmasına rağmen güçlü ve uzun etkili➔ Tetrakain

Asidik olduğundan sadece topikal kullanılan lokal anestezik➔ Benzokain

İçerisine adrenalin katılmayan lokaller➔ Kokain ve uzun etkililer

Uzun etkililer➔ Levobupivakain, Bupivakain, Ropivakain, Tetrakain

En fazla alerji yapan, PABA ya metabolize olan, En kısa etkili➔ Prokain

SSS yan tesirleri yapan➔ Lidokain

Metaboliti toluidine bağlı methemoglobinemi yapan➔ Prilokain

Siyanoz AC hastalığı anemisi olanda kullanılmayan➔ Prilokain

Kası gevşeten lokal➔ Etidokain

Kardiyak yan tesirleri en fazla yapan, duyusal life selektif, sezeryanda epidural yapan➔ Bupivakain

En uzun etkili lokal anestezik➔ Levobupivakain

Fetüs tarafından metabolize olur sezeryanda verilmez➔ Mepivakain

Dental işlemlerde tercih edilen amino-amid yapılı➔ Artikain

Etki gücü en fazla, Kolinesteraz aktivitesini test etmede kullanılan➔ Dibukain

Antitusif olmayan midriyazis yapan, taşikardi yapan, uterusu gevşetmeyen opiyat➔ Meperidin

Opiyatlar neden astımlıda öksürük tedavisinde verilmez➔ Histamin salarlar

Opiyatların tolerans gelişmeyen etkileri➔ Myozis, Konvulsiyon, Konstipasyon (Mo Ko Ko)

Opiyatların çok fazla tolerans gelişen etkisi➔ Bulantı kusma

Orta düzeyde tolerans gelişen➔ Bradikardik etki

Opiyat zehirlenmesinde ölüm nedeni➔ Solunum depresyonu

Opiyat bağımlılığı tedavisi➔ Klonidin, metadon, buprenorfin

Opiyat yoksunluk tedavisi➔ Morfin, Klonidin, Lofeksidin

Enterik Mü reseptör blokörü kabızlık tedavisinde verilir➔ Alvimopan, Metilnaltrekson

SSRI ile alınınca seratonin sendromu yapan opiyatlar➔ Meperidin, Tramadol

Uterusu gevşetmediğinden doğum ağrısında verilen➔ Meperidin, Tramadol

Ağrı kesici özelliği en fazla olan opiyat➔ Sufentanil

En kısa etkili opiyat➔ Remifentanil

En uzun etkili opiyat➔ Levometadil

SSS ye geçmeyen, diyare tedavisinde kullanılanlar➔ loperamid, difenoksilat

P-Glikoprotein pompa substratı opiyat➔ Loperamid

CYP 2D6 ile metabolize olan antitusif olarak verilen➔ Kodein

Daha az bağımlılık, yoksunlu, öfori vs yapan çünkü parsiyel agonist olan➔ Nalorfin, buprenorfin,

Mü, delta, kappa blokörü opiyat antagonisti➔ Nalokson, naltrekson, nalmefen

Yalnızca oral kullanılan analjezik etkisi en düşük➔ Propoksifen

N-tipi kalsiyum kanallarını inhibe eden intratekal verilen, ağrı tedavisinde verilen➔ Zikonotid

Substans P depolarını boşaltan, ağrı tedavisinde verilen ➔ Kapsaisin

Kannabinoid reseptör agonisti, HIV ilişkili kilo kaybında verilen➔ Dronabinol, Nabilon

Kanabinoid reseptör invers agonisti, Obezite, nikotin, kokain bağımlılık tedavisi➔ Rimonabant

Nikotin reseptör parsiyel agonisti, sigara bırakma tedavisi➔ Vareniklin, Sitizin

Kokain pupili➔Büyütür, Esrar pupili➔ Değiştirmez, Opiyatlar pupili➔ Daraltır

Öfori, Halusinasyon, Yorgunluğu uykuyu erteleme, açlığı azaltma, öğrenmeyi artırma➔ Amfetamin

Çocuklarda hiperaktivite, dikkat eksikliği tedavisi➔ Amfetaminler (metilfenidat)

OTAKOİDLER, NSAI VE GUT İLAÇLARI
Ciltte Lewisin 3 lü yaınıtı yapan otokoidler➔ Histamin, PAF, Bradikinin

Daha az sedasyon ve otonom yan tesir yapan antihistaminikler➔ 2. kuşak

2. kuşak➔ Astemizol, Setirizin, Akrivastin, Loratidin, Ebastin, Terfenadin, Feksofenadin (ASALET-F)

Antiparkinson etkili H1 blokörü➔ Difenhidramin

Taşıt tutmasında verilen➔ Dimenhidrinat

Antiemetik etkisi kuvvetli acayip hipotansiyon yapan➔ Prometazin

Mast hücre stabilizatörü astım profilaksisinde verilen➔ Kromolin, nedokromil, ketotifen

Seratoninin tek iyon kanalı reseptörü➔ 5HT3

5HT 1 reseptörü➔ Gi

5HT 2 reseptörü➔ Gq

5HT 4 ve 7 reseptörleri➔ Gs kenetlidir

Migren tedavisi damarları çok kasan 5HT 1B-1D agonisti➔ Triptanlar

En uzun triptan➔ Fravotriptan

İntranazal verilebilen triptan➔ Sumatriptan

Migren akut ve profilaksi tedavisinde verilen Ca kanal blokörü➔ Flunarizin

Emezis tedavisinde kullanılan 5 HT 3 antagonistleri➔ Setronlar

Kadında diyare dominant İBH de verilen➔ Alosetron

En uzun etkili setron➔ Palanosetron

Metoklorpromidin reseptörleri➔ D2 ve 5HT3 ü inhibe, 5HT4 ve Muskarinik’i aktive ederler

5 HT1A agonisti morfinin solunum depresyonunu düzeltici➔ Repinotan

5 HT 4 agonisti prokinetik➔ Tegaseron, Prukaloprid

5HT2C agonisti, obezite ilacı➔ Lorkaserin

Lipaz enzimini inhibe ederek barsakta yağ yıkım inhibitörü obezite ilacı➔ Orlistat

Seratonin, noradrenalin reuptake inh, obezite ilacı➔ Sibutramin

Ergotlar➔ D2 ye agonist, parkinsonu düzeltir, Şizofreniyi azdırır.

Ergotlar➔ Heryeri kasar

Damarları gevşeten ergot var mıdır➔ Ergotoksin

Ergotların spesifik yan tesiri➔ Eritromelalji, Retroperitoneal fibrozis

Uterusu en iyi kasan ergot➔ Metil ergonovin ( doğum indüksiyonunda kontrendike, postpartum
kanamada verilir)
Kalp kapağını en çok bozan ergotlar➔ Kabergolin, pergolid

Dopaminerjik aktivite artınca azalan iki hormon➔ GH, Prolaktin

Damarı en çok kasan ikinci madde➔ Endotelin

ETA-ETB beraber bloke eden➔ Bosentan

Sadece ETA blokörü➔ Ambrisentan, Sitaksentan, Masitentan

Cilt içinde verilince en hiperaljezik madde, bronşu kasar, vazodilatasyon, ödem yapar➔ Bradikinin

Bradikinini yıkan enzim➔ Kininaz 2 (göbek adı: ACE), ACE inhibitörleri bradikinin biriktirir, öksürtür

Bradikinin reseptör antagonisti➔ İkatibant

Bradikinin sentezinde görev yapan kallikreini inhibe eden➔ Ekallantid

Kallikrein, Tripsin, Plazmin gibi serin protezları inhibe eden➔ Aprotinin

Vazopressinin damar kasan/su tutan reseptörü➔ V1A/V2

V2 blokajı ile su itrahı yapan➔ Tolvaptan, Liksivaptan, Satavaptan, Mozavaptan

V1A blokajı ile damarı gevşeten➔ Relcovaptan

V1A ve V2 yi beraber bloke eden Co-blokör➔ Conivaptan

Böbrekteki değil damardaki V2 yi uyaran ve Faktör 8 -VWF sentezini artıran➔ Desmopressin

Bilinen en güçlü vazodilatatör➔ CGRP

CGRP antagonisti migrende verilir➔ Olcegepant, Telcegepant

Bilinen en güçlü damar kasıcı➔ Ürotensin

Peptid yapılı/Non-peptid yapılı ürotensin reseptör blokörü➔ Urantid/Palosuran

NK1 reseptör blokörü kusmayı engeller➔ Aprepitant, Rolapitant, Netupitant

Vazodilatasyon ve natriürez yapar➔ ANP, BNP, CNP

BNP analoğu/ANP analoğu➔ Nesiritid, Karperitid

Vazopeptidaz inhibitörü, ANP BNP artar, Anjiotensin 2 azalır➔ Omapatrilat, Sampatrilat,

Fasidotrilat

Heryeri gevşetir, hatta eksikliğinde akalazya gelişir➔ VIP

İştahı artırır, damarı kasar➔ Nöropeptid Y

Heryeri gevşetir, hem enflamatuar hem antienflamatuardır➔ NO

FDE 5 i inhibe ederek erektil disfonksiyon tedavisi➔ Sildenafil, Tadalafil, Avanafil

Yarı ömrü en uzun/En kısa FDE inhibitörü➔ Tadalafil/ Avanafil

FDE inhibitörleri nitratlarla beraber alınırsa➔ Hipotansiyon, taşikardi, mortal etkiler

Yan etki olarak FDE 6 inhibe olursa➔ Dünyayı mavi renkte görme
Lipit uyapılı otokoidlerin öncülü➔ Araşidonik asit (Fosfolipaz A2 tarafından sentezlenir)

Lipokortini artırarak Fosfolipaz A2 yi inhibe eden➔ Glukokortikoidler

Araşidonik asitten➔ COX ile PG ler ve TxA2; 5-LO ile Lökotriyenler; 12-LO ile Lipoksinler; P450
enzimleri ile Epoksitler; Non-enzimatik olarak izoprostanlar; N-Açil hidrolaz ile anandamid
sentezlenir

Gebe myometriyumunu kasar geri kalan her yeri gevşetir, ağrı ateş oluşumunda önemli➔ PGE2

Her yeri gevşeten, hatta kanı gevşeten (antiagregan) Kardiyovasküler sistemin dostu➔ PGI2

Her yeri kasan➔ PGF2alfa, TxA2

Mideyi koruyan➔ PGE2, PGI2

PGE2 reseptörleri➔ EP1 Gq, EP2 Gs, EP3 Gi, EP4 Gs, kenetlidir. (1234➔Ka S İ S)

İntrauterin hayatta duktusu açık tutan➔ PGE ler

Duktus arteriyozusu açık tutmak için PGE1 analoğu➔ Alprostadil

Mideyi koruyan, gebeye verilince bebekte Möbius sendromu yapan➔ Mizoprostol

Konstipasyonda kullanılan PGE1 analoğu➔ Lubiproston

Tıbbi abortus için kullanılan PGE2 analoğu➔ Dinoproston

Glokomda göz içi basıncını azaltan PGF2alfa analogları➔ Latanoprost, travoprost, bimatoprost

Kirpikleri uzatan kahverengiye boyayan➔ Latanoprost, travoprost, Bimatoprost

Pulmoner hipertansiyonda kullanılan PGI2 analogları➔ İlioprost, Treprostinil, Epoprostenol

Bilinen en güçlü agregan➔ TxA2

Tromboksan sentazı inhibe eden➔ Dazoksiben ve niktindol

TxA2 reseptör blokörleri➔ Argatroban, daltroban, ramotroban

Mast hücrelerinde yoğun olarak bulunan➔ PGD2

Bilinen en güçlü kemotaktik➔ Lökotriyen B4

Anafilaksinin yavaş salınan ürünleri➔ Lökotriyen C,E,D

5-LO enzimini inhibe eden lökotriyen sentezini bozan➔ Zileuton, Sulfosalazin, Minosiklin

Lökotriyen reseptör antagonistleri➔ Montelukast ve -lukastlar

Lewisin 3 lü cevabını yapan➔ Histamin, PAF, Bradikinin

Mide asit salgısını en çok artıran IVF tedavisinde önemli➔ PAF

PAF etkinliğini azaltan IVF te problem yaratan➔ Gingko biloba ekstresi

Asit olmayan NSAII➔ Nabumeton

Ön ilaç NSAII yani kremi olamaz➔ Nabumeton, Sulindak

Yarıömrü en uzun NSAII➔ Tenoksikam

Yarı ömrü en kısa NSAI➔ Aspirin

SSS’ye geçemeyen, Antipiretik olmayan, Tinnitus yapmayan➔ Diflunisal

İnfluenza A ve Suçiçeği geçirende Reye sendromu yapan➔ Aspirin

Aspirinin yarı ömrü kısa etkisi uzun, neden?➔ İrreversible inhibitör

Aspirin zehirlenmesi ilk bulgu➔ Tinnitus

Aspirin düşük dozda➔ Hipotermik, Hiperürisemik, Hipoglisemik

Aspirin yüksek dozda➔ Hipertermik, Hipoürisemik, Hiperglisemik

Antienf etkisi zayıf, gebede, çocukta, ülserlide, antikoagülan kullananda güvenli➔ Parasetamol

Parasaetamolün toksik metaboliti➔ Benzokinon

Parasetamol zehirlenmesinde kullanılan➔ N-asetil sistein

Asetat türevi NSAII ler➔ İndometazin, Nabumeton, Diklofenak, Sulindak, Ketorolak

Propiyonat türevi NSAII ler➔ İbuprofen, Naproksen, Oksaprozin

Pirazolon türevi NSAII ler➔ Metamizol, Fenilbutazon

Psikiyatrik/ Nörolojik bulgusu olan hastaya verilmeyen, PDA yı kapatan➔ Indometazin

Meme kolon prostat kanserinden koruyucu➔ Sulindak

Morfin benzeri analjezik etkisi olan➔ Ketorolak

Antienflamatuar ve ürikozürik gut ilacı➔ Fenilbutazon, Oksaprozin

Spazmolitik NSAII, Hipotansiyon yapar➔ Metamizol

COX 2 selektif blokörleri yan tesiri (PGI2 yi ciddi azalttığı için)➔ Kardiyak yan tesirler

COX 2 yi en selektif bloke eden ilaçlar➔ Lumarikoksib, Etorikoksib

Gut ta kullanılmayan NSAII➔ Aspirin, Tolmetin

Ürikozürik etki yapan, antienflamatuar etkisi olmayan➔ Probenesid, Sülfinpirazon, Benzbromaron

Ksantin oksidaz inhibitörü gut profilaksisinde verilir➔ Allopürinol, Febuksostat

Ürat oksidaz analoğu gutta verilir➔ Rasburicase, Pegloticase

IL-1 inhibitörü gut ilacı➔ Anakinra, Canakinumab, Rilonasept

Mikrotubüllerin polimerizasyonunu bozan, FMF te de verilen, Kan ürik asit seviyesini

etkilemeyen➔ Kolşisin

Hem akut gut atağı hem profilakside verilen➔ Kolşisin

GIS VE SOLUNUM SİSTEMİ
Açlık dışında mide asit salgısını azaltanlar➔ H2 reseptör blokörleri

Nokturnal asit salgısını en iyi baskılayan➔ H2 reseptör blokörü

Oral Biyoyararlanımı en yüksek/potensi en fazla H2 resp blok➔ Nizatidin/Famotidin

Androjen reseptörlerini kapatarak hirşutizme iyi gelen H2 resp blok➔ Simetidin

Asitin her türlüsünü baskılayan➔ PPI ler

H. Pylori eradikasyonu ilaçları➔ PPI, Amoksisilin, Metronidazol, Klaritromisin (ekstra Doksisiklin,

Bizmut)

CYP2C19 inhibisyonu yapan, klopidogrelin aktivasyonunu engelleyen➔ Omeprazol ve lansoprazol

Enterotoksinleri bağlayarak turist diyaresinde kullanılan, dışkıyı siyah yapan ➔ Bizmut

Asit salgısına karışmayan mukozal bariyer yapan➔ Bizmut, Sükralfat

Etkisi en hızlı başlayan ve en hızlı biten antiasit➔ Sodyum bikarbonat

Asidi nötralize etme gücü en yüksek➔ Kalsiyum karbonat

5-HT4 reseptörlerini uyararak prokinetik etki yapan➔ Tegaserod, Prukaloprid

D2 reseptör blokajı ile prokinetik etki yapan az da olsa Parkinson yapan➔ Domperidon

Motilini uyaran prokinetik etkisi olan makrolid➔ Eritromisin

Vitamin B5 analoğu ileusta kullanılan➔ Dekspantenol

CFTR aktivatörü, klorürden zengin sekresyonu artıran kabızlıkta verilen➔ Linaklotid, Plekanatid

CFTR inhibisyonuyla klorürden zengin sekresyonu azaltan HIV ilişlili ishalde verilen➔ Crofelemer

Kolesistokinin CCK-A reseptörlerini bloke eden prokinetik ilaç➔ Loksiglumid

CFTR’yi aktifleştirerek, kistik fibroziste AC fonksiyonlarını düzelten➔ İvacaftor

Deterjan etkili, dışkı transit süresi ve su miktarını değiştirmeyen➔ Dokuzat

Etkisi en hızlı başlayan laksatifler➔ Ozmotik laksatifler

Endoskopi öncesi bağırsak temizliğinde kullanılan➔ Polietilenglikol

GLP 2 analoğu diyare ilacı➔ Teduglutid

Kolesterol taşlarını eritmede kullanılan➔ Ursodiol

Kısa etkili Beta 2 agonist akut astım tedavisi➔ Salbutamol, Terbutalin

Uzun etkili Beta 2 agonist astım profilaksisi➔ Salmaterol, Formaterol

Oral ve subkutan formu olan Beta 2 agonist➔ Terbutalin

Bronkodilatasyon yapmayan astım-KOAH ilaçları➔ Glukokortikoidler, Kromolin,

Bronşlarda aktif ilaç haline gelen, sistemik yan tesiri olmayan steroid➔ Ciclesonid
IgE monoklonal antikoru, astım profilaksisinde ayda 1 subkutan verilir➔ Omalizumab

IL-13 antagonisti astım ilacı➔ Lebrikizumab

Alerjik astımda verilen IL-5 antikorları➔ Mepolizumab, Reslizumab, Benralizumab

Astımda verilen ama KOAH’ta uygun değil➔ Mast hücre stabilizatörleri, Lökotriyen antagonistleri,
Monoklonal antikorlar

FDE 4 ve Adenozin blokörü➔ Metilksantinler (aminofilin, teofilin)

Hem bronkodilatasyon, hem antienflamatuar, hem solunum kaslarını güçlendirir➔ Metilksantinler

Selektif FDE 4 inhibitörü KOAH ta kullanılır Astımda verilmez➔ Roflumilast

Öksürük yapan reseptörlerde lokal anestezik etki yapan➔ Benzonetat

RDS de anneye verilen Sürfaktan sentezini artıran➔ Bromheksin, Ambroksol

RDS de bebeğe verilen doğal sürfaktanlar➔ Poraktant alfa, beraktant alfa

Rekombinant DNAaz enzimi, mukolitik etkili➔ Dornaz alfa

Kistik fibroziste mukosiliyer klerensi artıran diüretik➔ Amilorid

Soluble guanilat siklaz aktivatörü aynen NO gibi gevşeten➔ Riosiguat

Hiperbarik oksijen ne zaman kontrendikedir➔ Retrolental fibroplazide

Pulmoner fibroziste kullanılan tirozin kinaz inhibitörü➔ Nindetanib

Pulmoner fibroziste kullanılan DNA sentez inhibitörü➔ Pirfenidon

KARDİYOVASKÜLER SİSTEM
Sülfonamid türevi diüretikler➔ Karbonik Anhidraz İnhibitörleri, Tiyazidler, Etakrinik asit dışındaki
kıvrım diüretikler

Her şeyi atan, bikarbonatı en çok atan, sirozda kontrendike➔ KAHİ

Aköz humör sentezini azaltan glokomda verilen diüretik➔ KAHİ

Dağ hastalığı profilaksisi➔ KAHİ

Her şeyi atan, kalsiyumu tutan hiperkalsemi yapan diüretik➔ Tiazidler

Nefrojenik DI tedavisinde kullanılan diüretik➔ Tiazidler

Hiperglisemi, hiperlipidemi gibi metabolik bozukluk yapan➔ Tiazidler

Gebeye verilebilen çünkü diürez yapmayan dozda hipotansiyon yapan➔ İndapamid

Potensi en yüksek/yarı ömrü en uzun tiazid➔ Politiazid/Klortalidon

En güçlü sodyum-su atan, bikarbonatı atmayan diüretik➔ Furosemid (kıvrım diüretikler)

Brom, iyot, flor zehirlenmesinde verilen, oto-nefrotoksik➔ Furosemid

Prostoglandileri artırarak diüreze katkı yapığı için etkisi NSAİİ ile azaltılan diüretikler➔ Tiazid,
Furosemid

Her şeyi atan Potasyumu tutan diüretik➔ Spironolakton, Epleronon, Triamteren, Amilorid

Aldosteron antagonisti, etkisini tubul lümenine girmeden yapan➔ Spironolakton, epleronon

Siroza bağlı ödemde ilk tercih, kalp yetmezliğinde mortaliteyi azaltan➔ Aldosteron antagonistleri

Bütün diüretikler hiperürisemi yapar; yapmayanlar➔ Spironolakton/ Eplerenon

Hem aldosteron hem androjen reseptör blokörü, östrojenik etkili➔ Spironolakton

Liddle sendromunda verilen➔ Amilorid

Lityum kullanan hasta ek ilaç aldı zehirlendi, en potansiyel suçlu➔ Tiazidler

Lityuma bağlı DI tedavisi➔ Amilorid

Lityum zehirlenmesi tedavisi➔ Metilksantinler

Suyu daha çok atan (aquaretik), ozmotik yük yapan diüretik➔ Mannitol

Kalp yetmezliği ve pulmoner ödemi kötüleştiren➔ Mannitol

KİBAS ta, glokom krizinde kullanılan glomerüler filtrasyonla atılan➔ Mannitol

Vücut pH sını düşüren diüretikler➔ KAHİ, Potasyum tutanlar

Anjitotensin 2 nin esas etkilerinden sorumlu Gq kenetli reseptörü➔ AT1

ACE inhibitörlerinin sonu –pril le biter peptid yapılı olan ➔ Teprotid

Kuru öksürük yapan, anjioödem yapan, diyabetik nefropatide proteinüriyi azaltan ➔ ACE inh

Bilateral renal arter stenozunda kx➔ ACE inh, ARB ler, Renin inhibitörleri
Yarı ömrü en kısa en çok yan tesir yapan ACE inh➔ Kaptopril

Sklerodermaya bağlı renal krizde verilen➔ ACE inhibitörleri

Kalp yetmezliği ve MI’da mortaliteyi azaltır➔ ACE inhibitörleri

Anjiotensin reseptör blokörlerinin (ARB) sonu sartan ile biter; peptid yapılı olan➔ Saralazin

TxA2 reseptör blokörü antiagregan ARB➔ Losartan

PPAR-y reseptörlerini aktive eden yarı ömrü en uzun ARB➔ Telmisartan

En güçlü ARB ler➔ Kandesartan, olmesartan

ACE inh ve ARB lerin hemen her şeyi aynıdır; farkları➔ ARB ler MI da ömrü uzatmaz, Bradikinin
biriktirmez, AT2 reseptörlerini etkilemez

Oral biyoyararlanımı en iyi ARB➔ İrbesartan

Renin inhibitörlerinin sonu –kiren ile biter, peptid yapılı olan➔ Pepstatin

Gebelerde ve bilateral renal arter stenozu olanda kontrendike➔ ACE inh. ARB’ler, Renin
inhibitörleri

Nonselektif (Beta1-2) beta blokörler➔ damarı kasar, hipoglisemi yapar, bronşları kasar

Astımı, KOAH, Diyabet, Raynoud hastalığı varsa➔ Selektif Beta 1 blokör verilir

Selektif Beta 1 blokörler➔ AileM + Nebivolol (Baş harfi alfabede [A ile M] arasında olanlar) (%90’ını
karşılar)

Bradikardisi ve periferik damar hastalığı olana➔ Parsiyel agonist Beta blokör verilir

Varyant anjinası olana➔ Hiçbir beta blokör verilmez

Parsiyel agonist özelliği olan beta blokörler➔ Pindolol, asebutolol, karteolol

Beta blokör zehirlenmeside➔ İzoproterenol ve glukagon verilir

Yarı ömrü en kısa/en uzun beta blokör➔ Esmolol/Nadolol

Çok lipofilik ama presistemik eliminasyona uğradığından biyoyararlanımı düşük➔ Propranolol

Santrale iyi geçer tremor tedavisi➔ Propranolol

Santrale geçemez tremorda verilmez➔ Atenolol, Nadolol

Glokomda topikal verilen/verilmeyen➔ Timolol/Propranolol

Potasyum kanallarını bloke eden, QT yi uzatan, Torsades yapan, Sınıf 3 antiaritmik etkisi de olan
beta blokör➔ Sotalol

CYP 2D6 ile metabolize olan polimorfizmde uzamış bradikardi yapan➔ Metoprolol, Karvedilol

Beta 1-2 + Alfa 1 blokör, Feo da tek başına verilir➔ Labetolol, Karvedilol

Hem parsiyel agonist hem lokal anestezik➔ Asebutolol, Labetolol

Antioksidan, antimitotik etkili➔ Karvedilol

Beta 1 blokör B3 agonist endotelden NO salar➔ Nebivolol

Beta 1 blokör, B2 agonist➔ Celiprolol

Beta blokörler damarları kasar, kasmayan➔ Beta 1 selektifler

Beta blokörler damarları kasar, gevşeten➔ Nebivolol, Celiprolol, Labetolol, Karvedilol

MI da mortaliteyi azaltan beta blokör➔ Hepsi

Kalp yetmezliğinde mortaliteyi azaltan beta blokör➔ Metoprolol, Bisoprolol, Nebivolol, Karvedilol

Supraventriküler taşikardide (SVT) etkili olmak için AV yi baskılamak gerekir, baskılayanlar➔ Beta
blokörler, Verapamil, diltiazem, Amiodaron, Adenozin, Digoksin

IHSS de endike/kontrendike➔ Beta blokörler, Verapamil, Diltiazem/ Digoksin, Nitratlar

Dihidropiridin türevi Ca kanal blokörleri sadece damara spesifiktir sonu➔ -dipin le biter

Yarı ömrü en kısa/en uzun dipin➔ Klevidipin/Amlodipin

Varyant anjinada ilk tercih➔ Ca kanal blokörleri

Beyin kanaması sonrası vazospazmda verilen➔ Nikardipin

Ca kanal blokörü yan tesirleri➔ Diş eti büyümesi, Periferik ödem, baş ağrısı

Hem damara hem kalbe spesifik Ca kanal blokörleri➔ Verapamil, diltiazem

Diyastolik kalp yetmezliğinde (IHSS) verilen, sistolikte kontrendike olan➔ Verapamil, Diltiazem

Vazodilatasyon refleks taşikardi yapan, beta blokörler verilen➔ Hidralazin

Gebe hipertansiyonunda verilen➔ HaMİLe (hidralazin, metildopa, İndapamid, L-tipi Ca kanal

blokörleri) + ekstradan Beta blokörler

Hipertrikozis yapan tansiyon ilacı➔ Minoksidil

İnsülinomada verilen tansiyon ilacı➔ Diazoksit

Yarı ömrü 10 saniye siyanür zehirlenmesi yapar➔ Nitroprussid

Hücre içinde kalsiyum biriktirerek sistolik yetmezlikte verilen➔ Digoksin

Santrale geçen, sarı-yeşil diskromatopsi yapan, kaslarda biriken➔ Digoksin

P- glikoprotein pompa tarafından atılan digoksinin zehirlenmesinde verilmez➔ Kinidin, verapamil,

diltiazem

Digoksin EKG de hemen her şeyi yapar➔ QRS değişmez

Digoksin hemen her aritmiyi yapar➔ Sinüs taşikardisi yapmaz

Digoksinden daha az kalsiyum biriktiren az yan tesir yapan➔ İstaroksim

Digoksin duyarlılık artışı yapan➔ Hipokalemi, hiperkalsemi

Digoksin zehirlenmesinde kullanılan Fab antikoru➔ Digibind

ANP-BNP’yi ve Anjiotensin 2’yi yıkan Nötral endopeptidazın inhibitörü, anjiotensin reseptör
blokörüyle verilir➔ Sakubitril

FDE 3 inhibitörü Kalp yetmezliği ilacı, profilakside kontrendikedir➔ İnamrinon/ Milrinon

Miyokardı kalsiyuma duyarlılaştıran, sadece akut yetmezlikte mortaliteyi azaltan➔ Levosimendan

Oksijen gereksinimini artırmadan kardiyak myozini aktive eden, sistolü uzatan➔ Omekamtiv
mekarbil

Pür bradikardik ajan, I-funny kanalını etkileyen, görmeyi bozan➔ İvabradin

Kalp yetmezliğinde Mortalite azaltan➔ ACE inh, ARB, 4 Beta blokör( Metoprolol, bisoprolol,
nebivolol, karvedilol), Aldosteron antagonisti diüretikler, Nitrat+hidralazin, Levosimendan (akutta)

Anjina tedavisinde nitratların istenmeyen etkisi➔ Refleks taşikardi ve kontraktilite artışı

Anjina tedavisinde Beta blokör ve verapamilin istenmeyen etkisi➔ Sol ventrikül diyastol sonu
basınç artışı, Ejeksiyon süresi uzaması

Oral biyoyararlanımı en yüksek nitrat➔ İzosorbid mononitrat

En uzun etkili nitrat➔ Pentaeritrol tetranitrat

ATP duyarlı potasyum kanallarını açan, NO salan dual etkili➔ Nikorandil

Sildenafil kullananda kontrendike➔ Nitratlar, nikorandil

Digoksinin tersi etki, hücre içi Ca azalır. myokard yağ asidi oksidasyonu azalır➔ Ranolazin

QT yi uzatır, uzun QT yi kısaltır, asla torsades yapmaz, ➔ Ranolazin

Miyokartta yağ asitlerinin oksidasyonunu inhibe, glukoz oksidasyonunu aktive eden, metabolik
modulatör➔ Trimetazidin

Rhokinaz inhibitörü➔ Fasudil

MI da mortaliteyi azalatan➔ Aspirin, Beta blokörler, ACE inh, Statinler, P2Y12 inhibitörleri
(klopidogrel), Trombolitikler

Fosfodiesteraz-3'ü inhibe eden, kladikasyo intermittansta kullanılan➔ Silastazol

Sodyum kanal blokajı ile esas olarak Faz 0 depolarizasyonu engelleyen antiaritmik➔ Sınıf 1

Trec en kısa/ en uzun antiaritmikler➔ IB grubu/IC grubudur

Sadece sodyum kanal blokajı yapan sınıf 1’in hası➔ 1B

Torsades de pointes yapanlar➔ 1A ve 3

Sınıf 1A➔ Kinidin, Prokainamid, Disopiramid

Sınıf 1B➔ Lidokain, Meksiletin

Sınıf 1C➔ Flekainid, Propafenon

Çinkonizm yapan➔ Kinidin

Yavaş asetilleyicide lupus benzeri yan tesir➔ Prokainamid

Atropin benzeri yan etki yapan➔ Disopiramid

Ventriküler aritmi esas ilacı➔ Lidokain sonra amiodaron sonra prokainamid

Lidokain, Meksiletin➔ Yalnızca ventriküler aritmilerde kullanılırlar

Parastezi, tremor, işitme kaybı, nistagmus ve konvülsiyon gibi SSS yan tesiri yapan➔ Lidokain

Kalp yetmezliği ve MI öyküsü olanda mortaliteyi artıranlar➔ Flekainid/ Propafenon

Wolf Parkinson White de kullanılan➔ Sınıf 1C

Wolf Parkinson White de kullanılmaz➔ AV yi baskılayanlar (bknz. SVT ilaçları diğer spotlar)

Sınıf 2 ➔ Beta blokörler

Miyokardın kalsiyuma duyarlılaşması➔ Levosimendan

Varyant anjina ilk tercih➔ Ca kanal blokörler

Varyant anjina kullanılmayan➔ Beta blokörler

Potasyum kanallarını bloke ederek faz 3 repolarizasyonu inhibe eder➔ Sınıf 3 antiaritmikler

Sınıf 3➔ Amiodaron, Dofetilid, İbutilid, Sotalol, Dronaderon

Sadece potasyum kanalını bloke eden sınıf 3 ün hası➔ Dofetilid

Spektrumu en geniş, bir çok kanal blokörü, yarı ömrü en uzun➔ Amiodaron

Akciğere sekestre olan ve pulmoner fibrozis yapan, TFT yi bozan➔ Amiodaron

Kalbin pacemakerini değiştirmeyen➔ Vernakalant, İbutilid, Dofetilid, Adenozin (VİDA)

Yeni başlangıçlı AF nin en iyi ilacı➔ İbutilid

Kronik AF nin en iyi ilacı➔ Vernakalant

Ca kanal blokajı ile aksiyon potansiyelinin plato dönemine etki eden➔ Sınıf 4

Sınıf 4➔ Vereapamil, Diltiazem

AV yi en iyi baskılayan, PR yi en çok uzatan, Yarı ömrü en kısa➔ Adenozin

SVT’yi normal ritme en iyi getiren➔ Adenozin

Torsades de Pointes tedavisi➔ Magnezyum

HMG-KoA redüktazı inhibe eden ➔ Statinler

LDL kolesterolü en fazla azaltan➔ Statinler

Myopati yapan, kas hastalığı olana verilmeyen antihiperlipidemik➔ Statinler

Yarı ömrü en uzun statin➔ Rosuvastatin

CYP enzimleri tarafından metabolize edilmez ilaç etkileşimi minimum➔ Pravastatin

Oral biyoyararlanımı en yüksek➔ Pitavastatin

Doğal kaynaklı, SSS ye geçebilir, ön ilaçtır➔ Lovastatin, simvastatin

PPAR alfa agonisti, VLDL ve trigliseriti en fazla düşüren ➔ Fibratlar

Safra taşı yapan➔ Fibratlar

HDL yi en fazla artıran, Lipoprotein (a) yı azaltan iki ilaçtan biri➔ Niasin

PGD’ yi artırarak kaşındı kızarıklık yapan➔ Niasin

PGD2 antagonisti➔ Laropiprant

Hiperürisemi yapan, gutu olana verilmeyen➔ Niasin

Tip 2 diyabet tedavisinde de verilen hipolipidemik reçine➔ Kolesevelam

LDL yi azaltan, Trigliseriti artıran➔ Kolestiramin, kolestipol, kolesevelam

Hamileye kontrendike/hamileye rahatça verilebilen hipolipidemik➔ Statin/Safra asiti bağlayanlar

Kolesterolün intestinal emilimini inhibe eden➔ Ezetimib

Haftada bir subkutan, apo B100 inhibitörü, Lipoprotein a yı azaltan ikinci ilaç➔ Mipomersen

MTP (Mikrozomal trigliserit transfer proteini ) inhibitörü➔ Lomitapid

PCSK-9 inhibitörü hipolipidemik monoklonal antikor➔ Alirocumab/Evolucumab

Omega 3 derivesi hipolipidemik➔ Icosapent etil

CETP (Kolesterol ester transport protein) inhibitörü➔ Torsetrapib/ Anasetrapib

Antitrombin 3 üzerinden antikoagülasyon yapan (indirekt)➔ Heparin, DMAH, Fondaparinuks

Direkt faktör 10a inhibitörü➔ Sabancılar (Rivaroksaban, apiksaban vs)

Direkt faktör 2a inhibitörü (trombin)➔ Lepirudin, bivalürdin, dabigatran, argatroban, hirudin

RES tarafından metabolize edilen, PTT ile takip edilen➔ Heparin

Heparin antidotu➔ Protamin sülfat

Heparin induced trombositopeni gelişince ne verilir (HİT)➔ Direkt faktör 2a inhibitörleri ve

fondaparinuks

Heparinle etkisi aynı ama, daha az yan etki, daha uzun ömürlü➔ DMAH

Zehirlenince protamin sülfatın faydası hiç yok, yarı ömrü uzun➔ Fondaparinuks

Rivaroksaban/ Apiksaban antidotu F10a derivesi➔ Andeksanat alfa

Dabigatrana bağlı kanamada antidot➔ İdarucizumab

Etkinliği PT ve INR ile takip edilen K vitamini yenilenmesini önleyen➔ Varfarin

Faktör 2,7,9,10 Prot C Prot S dışında K vitaminine bağımlı bir yapı➔ Osteokalsin

Plazminojeni plazmin yaparak pıhtıyı eriten➔ Streptokinaz, alteplaz, reteplaz

Plazminojenin plazmine dönüşümünü azaltarak pıhtı yapan➔ Aminokaproik asit, traneksamik asit

P2Y12 irreversible antagonistleri➔ Klopidogrel, prasugrel, Tiklopidin

P2Y12 reversible antagonistleri➔ Ticagrelor, Cangrelor

Glikoprotein 2b3a inhibitörü antiagregan➔ Absiksimab, tirofiban, eftifibatid

İçinde demir miktarı en yüksek olan preparat➔ Ferröz fumarat

Akut demir zehirlenmesinde➔ İntravenöz deferioksamin

Kronik demir zehirlenmesinde➔ Oral deferasiroks

Eritropoetin analogları➔ Epoetin alfa, darbopoetin alfa

Megakaryositlerin matürasyonunu stimüle eden IL-11 analoğu➔ Oprelvekin

Trombopoetin agonisti➔ Romiplostim, eltrombopag

Kan antineoplastiği, hücreleri azaltır➔ Hidroksiüre

PNH ve HÜS te kullanılan C5 monoklonal antikoru orphen ilaç➔ Eculizumab

Trombosit maturasyonunu inhibe ederen➔ Anagrelid

Spleen tirozin kinaz (SYK) inhibitörü ITP de kullanılır➔ Fosfamatinib

Faktör 9 ve 10 a bağlanan ve faktör 10 u aktive eden bispesifik antikor hemofili A tedavisi➔

Emicizumab

G-CSF analoğu➔ Filgrastim

GM-CSF analoğu➔ Sargramostim

ENDOKRİN SİSTEM
İnsülin salgısı artıran kanal➔ ATP bağımlı potasyum kanallarının kapanması

Hızlı etkili insülinler➔ Lispro, glulisin, aspart, afrezza

En hızlı etkili inhale kullanılan, solunum yolu hastalığı olana verilmeyen➔ Afrezza

En uzun etkili insülin➔ Degludec

İnsülin salgısını artırır, hipoglisemi, kilo alımı yapar➔ Sülfanilüreler, Glinidler

Yarı ömrü en uzun sulfonilüre➔ Klorpropamid

Etki gücü en yüksek sülfanilüre➔ Gliburid (glibenklamid)

Antiagregan sülfanilüre➔ Gliklazid

Yan tesiri laktik asidoz olan, AMP-bağımlı protein kinazı aktive eden➔ Metformin

Kilo aldırmayan antidiyabetikler➔ Metformin, Glutidler, Gliptinler

PPAR- γ ya agonist etki yapan antidiyabetik➔ Glitazonlar

Hipoglisemi yapmaz ama aşırı ödem yapar kilo aldırır➔ Glitazonlar

Su tuttuğu için kalp yetmezliğinde verilmez, MI riskini artırır➔ Glitazonlar

Osteoporoz yapar, kemikleri kırar, mesane kanseri yapar➔ Glitazonlar

Glukozun barsaktan emilimini azaltırlar, inflamatuar bağırsak hastalılarında kx➔ Alfa-Glukozidaz

İnh.

Alfa glukozidaz inhibitörleri➔ Akarboz, vogliboz, miglitol

GLP-1 reseptör agonistleri➔ Glutidler

Glukoz aracılı insülin sekresyonunu artırır, tiroid meduller CA yapar pankreatit yapar➔ Glutidler

Diyabette haftada 1 Subkutan verilen yarı ömrü 5 gün olanlar➔ Albiglutid, Dulaglutid

Dipeptidil peptidaz 4 (DPP1) inhibitörleri➔ Gliptinler

Pankreatit yapan antidiyabetikler➔ Glutidler, Gliptinler

Amilin peptit analoğu➔ Pramlintid

Hem Tip 1 hem Tip 2 diyabette endike➔ Pramlintid, alfa glukozidaz inhibitörleri

Proksimal tubulde SGLT-2 yi inhibe ederek glukoretik etki yapanlar➔ SGLT 2 inhibitörleri

İdrarda şekeri artıran, idrar yolu enf yapan, su kaybettiren hipotansiyon yapan, osteoporoz
yapan➔ SGLT-2 inh

Medikal adrenalektomi yapan desmolaz enzimini inhibe eden➔ Aminoglutetimid

Kimyasal adrenalektomi yapan bezi tahrip eden➔ Mitotan

17’li enzimleri inhibe eden, kortizol-testesteronu azaltan prostat CA da verilen➔ Abirateron

3 Beta HSD’yi inhibe eden, isminde 3 yazan, 3 hormonu da inhibe eden➔ Trilostan
11-beta enzimini inhibe eden aldosteron-kortizol ü azaltan➔ Metirapon, etomidat

Glukokortikoidlerin kandaki etkileri➔ NET(nötrofil, eritrosit, trombosit) artar, CaMEL-KH (kalsiyum,

monosit, eozinofil, lenfosit, potasyum, hidrojen) azalır

Glukokortikoidlerin vücuttaki etkileri➔ Karaciğerde anabolik, periferde kataboliktir

Anti inf aktivitesi en yüksek, su tuz tutamayan, uzun etkili GK➔ Deksametazon Betametazon

Su tutucu özelliği en yüksek➔ Fludrokortizon

Antienflamatuar özelliği hiç olmayan GK➔ Dezoksikortikosteron asetat (DOCA)

Tiroid hormon organifikasyon, birleşme ve salınma inhibitörleri➔ Tioamidler, Yüksek doz iyot

Tiroid hormon salınması üzerine etkili element➔ Lityum

Tioamidler➔ Metimazol, propiltiourasil

5’deiyodinaz inh ile T4-T3 dönüşümünü bozar➔ PTU, amiodaron, betablokörler, kortizol, ipodate

T3 T4 karışımı ilaç➔ Liyotriks

Bir ilacın içinde T3 varsa➔ Kalp hastası ve yaşlıya tercih edilmez

Asla tek başına verilmeyen, yan etki olarak akne, tükrük bezi şişmesi yapan➔ İyot

Tirotoksikozu en hızlı düzelten➔ İyot

Tiroid bezinde kalıcı hasta yapan, diferansiye tiroid CA larda verilen➔ Radyoaktif iyot

Kanda Ca artsın, Fosfat azalsın➔ Parathormon

Kanda Ca ve Fosfat azalsın➔ Kalsitonin

Kanda Ca ve Fosfat artsın➔ D vitamini

Düşük doz parathormon analoğu, kemik yapımını artırır➔ Teriparatid, abaloparatid

Kemiklerde RANKL inhibitörü, osteoporozda verilir➔ Denosumab

Psöriyaziste verilen D vitamini➔ Kalsipotrien

Hem kemik oluşumunu ↑ hem yıkılımı ↓➔ Strontium Ranelate

Katepsin-K inhibitörü➔ Odanasatib

Endometriyumda inaktif memede antiöstrojen, KC ve kemikte agonist➔ Raloksifen

Endometriumda agonist memede anti-östrojen, KC ve kemikte agonist➔ Tamoksifen

Kemiklerde hidroksiapetit kristallerine bağlanır osteoklastları inhibe eder➔ Bifosfonlar

Bifosfonlar➔ Sonu –dronatla bitenler

Aşırı reflü yapar, çenede osteonelroz yapar➔ Bifosfonlar

Kalsiyum sensörlerini uyarır, etrafta çok Ca var havası verir, parathormon azalır➔ Sinakalset

Burosumab➔ FGF-23 antikoru, Fosfat emilimini artırır

Testesteronu DHT yapan 5-alfa reduktazı inhibe edenler, BPH de verilirler➔ Finasterid, Dutasterid

Seminifer tubülleri tahrip eder, kalıcı infertilite yapar➔ Gossipol

Zayıf androjenik, zayıf progesteron ve zayıf glukokortikoid, kadında endometriyoziste verilir➔

Danazol

GnRH analogları ilk 10 gün agonist daha sonra etkisi aynen➔ GnRH antagonistleri gibidir. Kadını da
erkeği de menapoza sokarlar

GnRh analogları➔ Löprolid ve –relinler

GnRH antagonistleri➔ -reliksler

Steroid yapılı androjen reseptör blokörü➔ Siproteron

Nonsteroid yapılı androjen reseptör blokörü➔ -tamidler

Selektif östrojen reseptör modülatörleri➔ -oksifenler(tamoksfen)

Full Östrojen reseptör antagonisti➔ Fulvestrant

Ovulasyon indüksiyonunda verilen östrojen reseptör parsiyel agonisti➔ Klomifen

Steroid yapılı irreversible aromataz inhibitörü➔ Formestan, eksemestan

Non-steroid yapılı reversible aromataz inhibitörü➔ Anastrazol, vorozol, fadrazol

Poli ADP riboz polimeraz (PARP) inhibitörü OVER CA tedavisi➔ Olaparib, rucaparib ve paribler

Acil kontrasepsiyon için kullanılan selektif progesteron reseptör modulatörü➔ Ulipristal

Emzirene östrojen verirsen sütün kalitesi bozulur, korunmak için➔ Medroksiprogesteron

OKS lerin içinde bulunan progesteron➔ Drospirenon

Acil kontrasepsiyonda kullanılan progesteron reseptör antagonisti➔ Mifepriston

GHRH analoğu olup GH sekresyon testinde kullanılır➔ Somatorelin

GH reseptör agonisti➔ Somatrem

IGF 1 preparatı, somatreme direnç varsa verilir➔ Mekasermin

IGF 1 + IGF 1 bağlayıcı preparatı ➔ Mekasermin rinfabat

Hiperprolaktinomada verilen non-ergot ilaç➔ Kinagolid

Oksitosin reseptör blokörü➔ Atosiban

Tokolitik beta 2 agonistler➔ Ritodrin, terbutalin

Büyüme hormonu reseptör antagonisti➔ Pegvisomant

KEMOTERAPÖTİKLER
Bakteri duvarına veya membranına etki eden tüm antibiyotikler➔ Bakterisiddir

Enolpiruvat transferaz inhibitörü duvar sentezi erken basamak blokörü➔ Fosfomisin

Sadece oral kullanılan penisilinler➔ Pen V, Amoksisilini Bakampisilin, Kloksasilin, Propisilin

En süper emilen, emilimi besinle bile değişmeyen, aç tok farketmeyen penisilin➔ Amoksisilin

Yarı ömrü en uzun/en kısa penisilin➔ Benzatil penisilin/Penisilin G

Penisilinlerin hemen hepsi tubuler sekresyonla atılır, Safradan atılan➔ Nafsilin

Beta laktamaz inhibitörlerinden hangisinin aynı zamanda bakterisid etkinliği vardır➔ Sulbaktam

Yenidoğanda sebebi bilinmeyen sepsis➔ Ampisilin + Gentamisin

Deri şarbonunda ➔ Penisilin, AC şarbonunda➔ Kinolonlar

İnfektif endokardit profilaksisinde➔ Ampisilin (aminopenisilinler)

EBV de verilirse döküntü yapan➔ Ampisilin

PME’yi en sık yapan, en güçlü yapan, hiç yapmayan➔ Ampisilin/Klindamisin/Aminoglikozidler

Beta-Laktamaz a dayanıklı penisilinler➔ Metisilin, nafsilin, oksasilinler

MRSA’da➔ Vanko-Teiko, Daptomisin, Linezolid, Streptograminler, Moksi-levofloksasin, Rifampin, Ko-

trimoksazol, 5. kuşak sefalosporin

Psödomonasa en etkin penisilinler➔ Piperasilin, azlosilin

Klopidogrel benzeri etkiyle antiagregasyon yapan, sitopeni yapan penisilinler➔ Karboksi ve

asilüreidopenisilinler

Sefalosporinlerde 1. kuşaktan 4. kuşağa gittikçe➔ Gram (+) etkinlik azalır Gram (-) artar

Sefalosporinlerinlere doğal dirençli bakteriler➔ Listeria ve enterokok

Enterokoku öldüren sefalo var mıdır➔ 5. kuşak

Primer olarak safra ile elimine edilen, 3. kuşak ama BOS a geçemez➔ Sefaperazon

BOS’a en iyi geçen sefalolar➔ Sefotaksim, seftriakson,seftazidim

Böbrek safra dengeli atılır; Safra çamuru yapar, yarı ömrü en uzun ➔ Seftriakson

Kanama bozukluğu yapan, disülfiram benzeri etki yapan sefalolar➔ MMT’li olanlar (sefaperazon,
sefotetan, sefmetazol, sefamandol)

Cerrahi profilakside en çok verilen sefalo➔ Sefazolin

Sefamisin yapısındakiler, fragilis dahil anaeroblara çok etkin➔ Sefoksitin, Sefotetan, Sefmetazol

Antipsödomonal sefalo➔ Seftazidim, Sefaperazon

Beta-laktamaza-sefalosporinaza en dayanıklı sefalosporin➔ Sefepim, sefpirom (4. kuşak)

MRSA da kullanılan, enterokoku bile öldüren, G+, G- hepsini öldüren➔ Seftarolin, Seftobiprol
İmipenem yıkılmasın diye beraber verilen DHP1 inhibitörü➔ Silastatin

Panipenemle beraber verilen nefrotoksisiteyi azaltan➔ Betamipron

Psödomonasa etki etmeyen karbapenem➔ Ertapenem

Yalnızca gram (-) aerop etkili➔Aztreonam ve aminoglikozidler

Beta laktamlarla değil sadece seftazidim ile çapraz alerji gösteren➔ Aztreonam

Kırmızı adam sendromu yapan, oto-nöro-nefrotoksik➔ Vankomisin

Teikoplaninin Vankodan farkı➔ Uzun etkili ve IM/IV kullanılır

Lipoglikopeptid yapıda Vanko türevi➔ Telavansin

Lipoglikopeptid yapıda Teiko türevi, yarı ömrü 1 hafta➔ Dalbavansin

Nefrotoksik olduğundan sadece lokal (thiocilline® krem)➔ Basitrasin

Alanin antimetaboliti, SSS yan tesiri yapan, aeroplara ve tbc ye etkili➔ Sikloserin

Kalsiyum ve potasyum dengesini değiştiren, kasları yıkan (myopati)➔ Daptomisin

Surfaktan tarafından inhibe edilen, pnömonide verilmeyen➔ Daptomisin

Ribozoma etkili ab ler bakteriostatiktir; bakterisidler➔ Aminoglikozidler ve streptograminler

Postantibiyotik etkisi olanlar➔ Aminoglikozidler ve streptograminler

Ribozoma etkili ve Yalnızca IV verilen➔ Aminoglikozidler ve Streptograminler ve Tigesiklin

Ribozoma etkililerin hepsi 50s e bağlanır;30S e bağlananlar➔ Tetrasiklin, Aminoglikozidler (30+50)

Aminoglikozid ama sadece 30S e bağlanır➔ Streptomisin

50s teki 23s tRNA’ya bağlanan➔ Makrolidler

Makrolidlere direnç nasıl gelişir➔ Esteraz, Metilaz, 23s tRNA da mutasyon

Safradan elimine edilen makrolid➔ Klaritromisin

Makrolidlerin kralı diğer ilaçlarla etkileşmeyen, en uzun yarı ömür, QT uzaması en az➔ Azitromisin

Gebede toksoplazma varsa kullanılan makrolid➔ Spiramisin

Makrolid değil ketolit, nörotoksik (M. Graviste verilmez)➔ Telitromisin

50S e bağlanır, frajilis dahil anaeropları süper öldürür➔ Klindamisin

50S teki peptidil transferaz inhibitörü biyoyararlanımı %100, vücuttaki her yere dağılır➔
Kloramfenikol

İndirekt bilurubini artırır, gri bebek sendromu yapar➔ Kloramfenikol

Herxheimer reaksiyonu, immün depresyon, kullanana canlı aşıyı yapılmaz➔ Kloramfenikol

Biyoyararlanımı %100 antibiyotikler➔ Amoksisilin, Kloramfenikol, Linezolid, Doksisiklin, Minosiklin

MAO inhibitörü antibiyotikler (tiraminden zengin gıda ile, SSRI ile alınmaz)➔ Linezolid, İzoniazid
30S teki aminoaçiil t RNA ya bağlanan➔ Tetrasiklinler

Metallerle şelasyon yapan antibiyotikler➔ Tetrasiklin, Kinolon

Tetrasiklinler böbrekten atılır; KC de metabolize edilip safradan atılan➔ Doksisiklin

Dokulara en iyi dağılan hatta kulağa dağılıp vertigo yapan➔ Minosiklin

Uygunsuz ADH ilacı Nefrojenik DI yapan➔ Demeklosiklin

Bir çok ilaç uygunsuz ADH sendromu yapar; yapmayan ve tedavide verilen➔ Lityum, Demeklosiklin

Brucella tedavisi➔ DOST DR RİKO ( Doksisiklin+ Streptomisin; Doksisiklin+Rifampin; Rifampin+

Kotrimoksazol)

Fototoksisite yapan antibiyotikler➔ Tetrasiklin, Kinolon

Tarihi geçmiş tetrasiklin➔ Fankoni sendromu yapar

Yenidoğana verildiğinde bıngıldağı şişiren (psödotümor serebri)➔ Tetrasiklin

Aminoglikozidlere direnç nasıl gelişir➔ Adenilasyon, fosforilasyon, asetilasyon

Aminoglikozidlerde sinerjizma gösterenler➔ Duvara etkili antibiyotikler

Aşırı hidrofilik, bağırsaktan emilmez, sistemik etki için sadece IV verilir➔ Aminoglikozid,
Vankomisin

Oral emilmeyen ama bağırsaktaki bakteri ölsün diye oral verilenler➔ Aminoglikozid, Vankomisin

Metabolize olmadan böbrekten atılan antibiyotik➔ Aminoglikozidler

Vankomisin gibi oto-nefro-nörotoksik➔ Aminoglikozidler

Aminoglikozidlerin kralı en az direnç gelişen spektrumu en geniş➔ Amikasin

Psödomonas pnömonisinde inhalasyonla veirlen➔ Tobramisin

Bakteriostatik olan aminoglikozid var mıdır?➔ Spektinomisin (aminosiklitol grubu)

Steroid yapılı antibiyotik; oral, topikal, parenteral verilir➔ Fusidik asit

RNA polimeraza bağlanan PME’de verilen➔ Fidaksomisin

Katyonik deterjan etkili, nefrotoksiktir lokal verilir, hastane enfeksiyonunda böbrek feda edilir
sistemik verilir➔ Polimiksin B-E(kolistin)

Nükleusa etkili antibiyotiklerin hepsi➔ Bakterisiddir (Kinolon, Rifampin, Metronidazol)

G(-) te Topo 2, G(+) te Topo 4 enzim inhibitörü➔ Kinolonlar

SSS’ye en çok geçen kinolonlar➔ Ofloksasin, Pefloksasin

Anaerop etkinliği olan, KC den atıldığı için idrar yolu enf te verilmeyen kinolon➔ Moksifloksasin

Böbrek yetmezliği olana verilen kinolonlar➔ Moksifloksasin, Pefloksasin(%90 KC)

Hastane kaynaklı psödomonasta ilk tercih➔ Kinolonlar

Antitüberküloz kinolonlar➔ Sipro-Moksi-Levo floksasin

Pnömonide verilen respiratuar kinolonlar➔ Moksi-Levo floksasin

GABA antagonistidir konvülsiyon yapar, Aşil tendonunu kopartır, eklemi-kemiği bozar➔ Kinolonlar

Nörotoksik antibiyotikler myastenia da verilmez➔ Vankomisin, aminoglikozidler, kinolonlar,

telitromisin

Yalnızca anaerop etkili, disülfiram benzeri etki yapar, dilde kıllanma yapar➔ Metronidazol

PME tedavisi➔ 1=Metronidazol, 2=Vankomisin, 3=Fidaksomisin

Folat sentezindeki dihidropteroat sentaz inhibitörü➔ Sulfonamidler ve dapson

Folat sentezindeki dihidrofolat reduktaz inhibitörü➔ Metotreksat, primetamin, trimetoprim

PABA analoğudur, riketsiya enfeksiyonunda kontrendikedir➔ Sülfonamidler

Steven-Johnson sendromu yapan antibiyotik➔ Sülfonamidler

BOS a en iyi geçen sülfonamid➔ Sülfodiazin

Kristal nefropati yapan (bol su iç) antibiyotik/antiviral ➔ Sülfonamidler/asiklovir

Yenidoğanda kernikterus yapan antibiyotik➔ Sülfonamidler

Uzun etkili sülfonamid, primetaminle kombine edilip sıtmaya verilir➔ Sülfodoksin

Streptokokal tonsillofaranjitte kontrendike çünkü tam eradikasyon yapmaz➔ Ko-trimoksazol

Daha çok üriner sistem enfeksiyonunda verilir, iki enzimi inhibe ettiğinden bakteriosittir➔ Ko-
trimoksazol

Legionellada ilk tercih➔ Azitromisin

Gonorede ilk tercih➔ Seftriakson

Kolerada ilk tercih➔ Tetrasiklin

Veba, tularemi, brucellada ilk tercih➔ Streptomisin

B. Fragiliste ilk tercih➔ Metronidazol (klindamisin, sefoksitin, sefotetan)

Klamidyada ilk tercih➔ Doksisiklin

C difficileye bağlı PME de tercihler➔ 1: Metronidazol, 2: Vankomisin, 3: Fidaksomisin

MAC tedavisi➔ MACrolidler

Tüberküloz 1. sıra ilaçlar➔ SİPER (streptomisin, izoniazid, pirazinamid, etambutol, rifambin)

MDR tüberküloz➔ İzoniazid + Rifampin dirençli demektir; ikinci sıra ilaca geçilir

Kaviter lezyonlarda en etkili ➔ Streptomisin,

Kazeöz lezyonlara en etkili/hiç etki etmeyen ilaç➔ Rifampin/streptomisin,etambutol

Asit pH‘de en etkili, makrofaj içi basili öldürür ➔Pirazinamid (pirASİTamit)

Gebelerde en güvenilir➔ Etambutol sonra izoniazid

Katalaz peroksidaz (KatG) ile aktifleşen sadece tüberküloz basiline etkili➔ İzoniazid
Mikolik asit sentezini bozan basili asite dirençsiz hale getiren➔ İzoniazid

Periferik nöropatiyi azaltmak için pridoksinle verilen➔ İzoniazid

RNA polimeraz inhibitörü, poks virüse etkili, İdrarı turuncuya boyayan ➔ Rifampin

Flu like sendrom (grip benzeri etki yapan)➔ Rifampin (interferonlar da yapar)

KC enzimlerini indüklediğinden AIDS lide rifampin verilmez➔ Rifabutin verilir

Arabinozil transferazı inhibe eden, Gebelere verilen ve kör eden➔ Etambutol

Hiperürisemi yapan Gut olana verilmez➔ Pirazinamid, Etambutol

Basilde ATP sentezini bozan ikinci sıra ilaçlardan birisi➔ Bedaquilin

Lepra tedavisi➔ Dapson, Rifampin, Klofazimin

Ergosterole bağlanarak membranda delik açan➔Amfoterisin B

Amph B ye doğal dirençli➔ C.Lusitania, P. Boydii

Leschmaniyasis tedavisinde normalde 5 değerli antimon bileşikleri verilir➔ Antifungallerden

Amfoterisin B verilebilir

BOS a süper geçen C.neoformans menenjitinde verilen➔ Flusitozin

Pirimidin antimetaboliti olduğundan kemik iliği depresyonu yapar➔ Flusitozin

14-α-sterol demetilazı inhibe eder ergosterol sentezini bozar➔ -azol ler

Böbrek ile elimine edilen azol, flusitozin gibi BOS a süper geçer➔ Flukonazol

Flukonazole dirençli➔ C.crusei, Aspergillus

Triazoller sadece sistemik verilir➔ Flukonazol, itrakonazol, vorikonazol, posakonazol, isavukonazol

İmidazoller lokal verilir➔ Ketokonazol (lokal+sistemik), klotrimazol, ekonazol, sulkonazol

İnvaziv aspergillozda ilk tercih➔ Vorikonazol

Mukormikoz ve zigomikozda ilk tercih➔ Amfoterisin B

Mukormikoz ve zigomikoza etkili azol➔ Posakonazol, isavukonazol

Beta glukan sentez inhibitörü, mukor-zigomikoza etkisizdir➔ Ekinokandinler

Keratinden zengin dokularda biriken➔ Griseofulvin

Dermatofitoz tedavisinde lokal değil sistemik verilenler➔ Griseofulvin, itrakonazol

Absorbe edilmediğinden gebelere uygundur, oral-vajinal kandidada verilir➔ Nistatin

Skualen epoksidazı inhibe eder, skualen biriktirir➔ Terbinafif, naftifin, butenafin

Tırnak mantarının en iyi ilacı hem oral hem topikal verilir➔ Terbinafin

Amipte sadece intestinal etkili➔ Diloksanid furoat, paramomisin, iyodokinol, doksisiklin

Amipte hepatik etkili➔ Klorokin, emetin

Amipte intestinal + hepatik etkili➔ Metronidazol

Melaninden zengin dokularda biriken antiamibik, antimalaryal, antienflamatuar➔ Klorokin

Klorokin dirençli falciparum profilaksi/tedavi ilk tercihler➔ Meflokin/Artemisinin

Dokudaki şizonta etkili tek antimalaryal➔ Primakin

P. vivax ve P. Ovalenin doku formu vardır. Mutlaka verilmeli➔ Primakin

Ubiquinon antimetaboliti elektron transport zincirini inhibe eden➔ Atovakuon

Leischmanyosis tedavisinde ilk tercih➔ 5 değerli antimon

Leischmanyosis tedavisinde kullanılan antifungal/antibiyotik➔ Amph B/paramomisin

Multidrug rezistan falciparum sıtması tedavisi➔ Doksisiklin

Toksoplazma tedavisi ilk tercih/gebede/AİDSlide➔ Primetamin-

sülfodiazin/spiramisin/kotrimoksazol

AIDS lide ishal etkeni C parvumda ilk tercih➔ Paramomisin

Tripanozomiyazis (afrika uyku hastalığı) tedavisi➔ Melarsaprol, suramin, nifurtimoks

Nematodlar➔ A.duodenale, N.americanus, T.trichiura, T.spiralis, A.lumbricoides, E.vermicularis

Sestodlar➔ Taenia saginata, Taenia solium, Hymenolepis nana, D. latum, Ekinokokkuslar

Filaryalar➔ O. Volvulus, W. Bantcrofti, Loa loa, Brugia malayi

Trematodlar➔ Schistosoma, faciola hepatika

Nematoda etkili➔ Mebendazol, Pirantel pamoat

Nematod + sestod etkili KC de aktifleşen➔ Albendazol

T.soliuma bağlı sistiserkosis tedavisinde ilk tercih çünkü sistiserkusu öldürür➔ Albendazol

Sestoda etkili➔ Niklozamid (T. Soliumun yavrusu sistiserkusu öldürmez)

Nematod + filarya etkili; parazitte flask felç yapan➔ İvermektin

Uyuz tedavisinde verilen➔ İvermektin

Sestod + trematod etkili ➔ Prazikuantel, Pirantel pamoat

Parazitte spastik felç yapan yani TEL gibi kasan➔ Pirazikuantel, pirantel pamoat

Filaryaya etkili➔ Dietilkabamazin

Faciola hepatika özel tedavisi➔ Bithinol

İmmünstimülan antihelimntik ilaç spastik felç yapabilir ➔ Levamizol

DNA polimeraz inhibitörü, viral timidin kinazla aktifleşen➔ Asiklovir

CMV tedavisinde ilk tercih➔ Gansiklovir

CMV retinitinide yalnızca intravitreal verilen➔ Fomivirsen

Dirençli herpes ve CMV de verilen pirofosfat analoğu➔ Foskarnet

Kemik iliği transplantasyonu sonrası CMV retiniti profilaksisi➔ Letermovir

Herpeste yalnızca lokal verilenler➔ İdoksuridin, trifluridin, pensiklovir, dokonazol

Nükleozid yapıda olmayan HIV revers transkriptaz inh.➔ Nevirapin, delavirdin, efavirenz

Nükleotid yapılı rev. transkriptaz inhibitörü➔ Tenofovir

AIDS ve Hepatit B de etkili olan rev. transkriptaz inh.➔ Tenofovir, Lamivudin

AIDS’te proteaz inhibitörü, metabolik bozukluk yaparlar➔ -navirler

AIDS’te integraz inhibitörü➔ -gravirler

Gp 41 e bağlanır HIV in vücuda girişini önler➔ Enfuvirtid

CCR 5 kemokin reseptörünü bloke eder HIV in CD4+ hücreye girişini önler➔ Maravirok, Vicrivirok

AIDS te kullanılan CD4 antikoru➔ İbalizumab

M2 iyon kanalı blokörü İnfluenza A ilacı➔ Amantadin, rimantadin

Viral nöraminidazı inhibitörleri ➔ Oseltamivir, Zanamivir (inhale formu var)

Hepatit B-C-D tedavisinde verilen interferon➔ İnterferon alfa 2b

Hepatit B tedavisinde verilen Adenin/Timidin/Guanin analoğu➔ Adefovir/Telbivudin/Entekavir

RNA polimeraz inhibitörüdür DNA virüslerinde etki yapmaz➔ Ribavirin

Hepatit C tedavisinde verilen NS3/4A inhibitörü %50 eradikasyon➔ -previr le bitenler

Hepatit C tedavisinde verilen NS5B RNA bağımlı RNA polimeraz inhibitörü %99 eradikasyon➔
Sofosbuvir, Dasabuvir

Sofosbuvirle kombine verilen NS5A inhibitörü➔ Ledipasvir, Veltapasvir, Daclatasavir, Pibrentasvir

RSV tedavisinde verilen A antijeni monoklonal antikoru➔ Palivizumab

HPV de lokal verilen immünmodulatör➔ İmiquimod

ANTİNEOPLASTİKLER, İMMÜNSÜPRESANLAR VE MONOKLONAL ANTİKORLAR
Radyoterapinin ilaç hali, döneme spesifik değil direk sitotoksik➔ Alkilleyici ajanlar

Alkilleyici ajanlar kendisi de kanser yapabilir en sık➔ AML

Alkilleyiciler➔ Siklofosfamid, Klorambusil, Busulfan, Karmustin / Lomustin, Temozolomid,

Mekloretamin, Prokarbazin, Dakarbazin, Melfalan

Alkilleyicilerden immünsüpresif etkisi de olan➔ Siklofosfamid, klorambusil

Siklofosfamid akrolein metabolitine bağlı hemorajik sistit yapar tedavide➔ Mesna verilir

Pulmoner fibrozis yapan antineoplastikler➔ Busulfan, bleomisin

Beyin tümörlerinde tercih edilen alkilleyiciler➔ Karmustin, lomustin, temozolamid

İnsülinomada veriken alkilleyici➔ Streptozisin

Saç dökülmesi, kemik iliği depresyonu, bulantı kusma yapan➔ Alkilleyiciler

Alkilleyici değil ama hemen her şeyi alkilleyicilere benzer➔ Sisplatin

SSS ye geçemediğinden beyin tümörlerine etkisiz➔ Sisplatin (beyne pilatin takılmaz)

Emezisi en fazla yapan antineoplastik➔ Sisplatin

Sisplatinin çok nefrotoksiktir, nefrotoksisitesini azaltan➔ Amifostin

Kemik iliğini zayıf deprese eden 4 antineoplastik➔ Vinkristin, Bleomisin, L-Asparajinaz, Sisplatin

Antimetabolit ilaçların etkili olduğu faz➔ S fazı

Folat antimetabolitleri➔ Metotreksat ve benzerleri

Pürin antimetabolitleri➔ Merkaptopürin, tioguanin, fludarabin, kladribin, pentostatin

Pirimidin antimetabolitleri➔ 5-FU, Kapesitabin, Sitarabin, Gemsitabin

Metotreksat toksik etkisini azaltan folik asit kurtarma tedavisi➔ Lökovorin (folinik asit)

Metotreksatın plazmada yıkımını artıran düzeyini azaltan➔ Glukarpidaz

Adenozin deaminaz (ADA) inhibitörü➔ Pentostatin

KLL tedavisinde kullanılan antimetabolit➔ Fludarabin

KLL tedavisinde verilen CD20 antikoru➔ Rituksimab, ofatumumab, tositumomab, obinutuzumab,

İbritumumab

KLL ve M. skleroz tedavisinde verilen CD52 antikoru➔ Alemtuzumab

Timidilat sentaz inhibitörü timinsiz ölüm yapan➔ 5-FU, kapesitabin

Koroner damarları kastığı için vazospastik anjina yapan➔ 5FU

Gözyaşı ile atılıp konjunktivit yapan, Solid tümörlere etki yapmayan➔ Sitarabin

Mikrotubul inhibitörleri➔Mitozu metafazda durduru

Mikrotubul polimerizasyonu inhibitörleri➔ Vinkristin, vinblastin, vinerelbin

Mikrotubul polimerizasyonu stimülanları➔ Pakritaksel, dosetaksel, cabazitaksel

Beta tubuline bağlananlar➔ Ixabepilon, estramustin (östrojen+karmustin)

Periferik nöropati ve uygunsuz ADH yapan➔ Vinka lar

AIDS’te Kaposi sarkomunda verilen➔ Pakritaksel

Topoizomeraz 2 inhibitörü, G1 ve S dönemine spesifik➔ Etopozid

Topoizomeraz 1 inhibitörü ciddi diyare yapan atropinle verilen➔ İrinotekan

Antrasiklinler topoizomeraz 2 inhibitörü antibiyotiklerdir➔ Daurnobisin, doksorubisin,

mitoksantron

Antrasiklinlerin kardiyak yan tesirlerini önleyen➔ Deksrazoksan, alfa tokoferol

Multiple sklerozis te kullanılan antrasiklin➔ Mitoksantron

Antikanser antibiyotikler döneme spesifik etki yapmaz; yapan tek ilaç➔ Bleomisin

ALL de verilen G1 dönemine spesifik etki➔ L -Asparajinaz

ALL li bir çocuk tromboemboli atağı geçirmişse sebep➔ L-Asparajinazdır

Alerjik reaksiyon yapan antineoplastikler➔ Taksanlar, Bleomisin, L-Asparajinaz

AML M3 ve sivilcede kullanılan➔ Tretinoin

Histon deasetilazı inhibe eden➔ Vorinostat/ Romidepsin, Panobinostat, Belinostat

IL-2 analoğu, kapiller sızma reaksiyonu yapar➔ Aldeslökin

BCR-ABL ve c-kit tirozin kinaz inhibitörleri➔ İmatinib, desatinib, nilotinib, bosutinib, ponatinib

BCR ABL tirozin kinaz inhibitörlerinin kullanıldığı➔ KML, ALL, cajal hücreli stromal tümör

EGF reseptör inhibitörü kolorektal CA tedavisi; ➔ Setuksimab, panitumumab, nesitimumab

EGF reseptörünün tirozin kinazını inhibe eden AC CA tedavisi➔ Erlotinib, gefitinib, afatinib,
osimertinib

HER-2/neu reseptör antikoru meme CA tedavisi➔ Transtuzumab/pertuzumab

HER-2 ve EGF’nin tirozin kinazını direkt bloke eden➔ Lapatinib/ Naratinib

Kolorektal CA da verilen VEGF antikoru kardiyovasküler yan tesir yapar➔ Bevacizumab

Lokal VEGF antikoru➔ Ranibizumab

VEGF füzyon antikoru➔ Aflibersept

Mide CA da kullanılan VEGF antikoru➔ Ramicuramab

VEGF tirozin kinazını inhibe eden➔ Regorafenib, Sorafenib, Sunitinib,

CTLA-4 antikoru, tiroid bozukluğu yapar➔ İpilimumab

Multiple myelomda verilen proteozom inh➔ Bortezomib, carfilzomib, Iksazomib

Multiple myelomda verilen immünmodulatörler; anjiogenez inhibitörleri➔ Talidomid, lenalidomid,
Pomalidomid

CD-38 inhibitörü multiple myelom ilacı➔ Daratumumab

B-raf kinaz inhibitörleri➔ Vemurafenib, dabrafenib, encorafenib

Mitojen-aktive ekstraselüler sinyal kinaz (MEK) inhibitörü➔ Trametinib, Cobimetinib, Binimetinib

Anaplastik lenfoma kinaz [ALK (+)] inh. AC CA tedavisi➔ Crizotinib, Alectinib, Seritinib, Brigatinib

CD-33 antikoru AML tedavisi➔ Gemtuzumab

PD-1 reseptör antikoru Merkel hüceli karsinom tedavisi➔, Avelumab

PD-L1 antikoru AC CA tedavisi➔ Durvalumab, Nivolumab, Atezolizumab, Pembrolizumab

BCC tedavisinde verilen sinyal iletimi blokörü➔ Vismdegib, sonidegib

Myelofibroziste verilen JAK1-2 inhibitörü➔ Ruksolitinib

Sarkom tedavisinde verilen PDGF antikoru➔ Olaratumab

Siklik dependent kinaz (CDK) inhibitörü meme CA tedavisi➔ Palbosiklib, Abemasiklib, Ribosiklib

Nöroblastom tedavisi glikolipit GD-2 antikoru➔ Dinutuksimab

Nörotensin reseptör antagonisti antineoplastik➔ Meklinertant

ALL tedavisinde verilen CD-22 antikoru➔ İnotuzumab

Sarkom tedavisinde verilen PDGF antikoru➔ Olaratumab

İzositrat dehidrogenaz-1 inhibitörü; AML tedavisi➔ İvosidenib

İzositrat dehidrogenaz-2 inhibitörü; AML tedavisi➔ Enasidenib

Hiperglisemi, hipertansiyon, gingiva hiperplazisi ve hirşütizm yapan➔ Siklosporin

İnozin monofosfat dehidrogenazı inhibitörü➔ Mikofenolat mofetil

Siklofilin aracılı T lenfositlerde kalsinörin fosfatazı inhibitörü➔ Siklosporin

FKBP aracılı T lenfositlerde kalsinörin fosfataz inhibitörü➔ Takrolimus

Rapamisin (mTOR) moleküllerini ve memeli protein kinazı inhibitörü➔ Sirolimus/ Everolimus

Koroner stentlide re-stenozu önleyen ilaçlı stentte bulunan➔ Sirolimus

IL-1 reseptör antikoru➔ Anakinra, Canakinumab, Rilonasept

Anti TNF antikorlar➔ İnfliksimab, adalimumab, etanersept, golimumab, certolizumab

Crohn hastalığındaki fistül varlığında ilk tercih➔ TNF alfa antikorları

Multiple sklerozda kontrendike, Tbc yi aktifleştirir, öncesinde PPD yap➔ TNF alfa antikorları

IL-6 reseptör antikoru➔ Tocilizumab

B lenfositlerde bulunan CD20 antikoru, Hepatit B yi aktifleştirir, öncesinde test yap➔ Rituksimab
CD3 antikorudur; transplantasyonda akut reddi engelleyen ➔ Muromonab

CD3 antikorudur; metastatik kanserler sonucu gelişen assit tedavisinde verilir➔ Catumaksomab

IL-2 reseptörlerinin alfa alt biriminde bulunan CD25'e bağlanır➔ Daklizumab, basiliksimab

Janus-kinaz 3 inhibitörü➔ Tofasitinib, Barisitinib, Ruksolitinib

Alfa 4-integrinin monoklonal antikoru, JC virüsü aktive eder➔ Natalizumab, Vedolizumab

Dihidrooratat dehidrogenaz inhibitörü pirimidin antimetaboliti➔ Leflunomid, Terflunomid

CD80 ve CD86 moleküllerine bağlanarak T lenfositlerinin aktivasyonunu önleyen➔ Abatasept,

Belatasept

Yetişkin hastalarda seropozitif SLE tedavisi B lenfosite bağlanır ➔ Belimumab

CD-22 antikoru SLE ilacı➔ Epratuzumab

Psöriyaziste Lenfosit Fonksiyon İlişkili Antijenin (LFA-1) CD11 zincirini hedefler➔ Efalizumab

LFA-3 CD 2 yi hedefler➔ Alefasept

IL-12 ve IL-23 antikoru➔ Ustekinumab

İnhale antraksı engelleyen basile bağlanan➔ Raksibacumab, Obiltoksasimab

Ifn beta➔ M. Skleroz; Ifn gama➔ Kr. Granülomatoz hastalıklar da kullanılır

MS te verilen sfingozin-1 fosfat modülatörü➔ Fingolimod

MS te verilen potasyum kanal blokörü; yürüme hızını artırır➔ Dalfampidin

Bir monoklonal antikorun sonu –mumab ise➔ %100 insan kaynaklı

Sonu –zumab ise➔ %90 insan, %10 fare

Sonu –simab ise➔ şimerik (karışıktır)

Sonu –sept ise➔ füzyon antikorudur

BAZI YENİ İLAÇLAR VE TOKSİKOLOJİ
Kurşun zehirlenmesinde➔ Dimerkaprol, EDTA (çocukta succimer) verilir

Civa zehirlenmesinde➔ Dimerkaprol (çocukta succimer) verilir

Arsenik zehirlenmesinde➔ Dimerkaprol (çocukta succimer) verilir

Bakır zehirlenmesinde verilen gebeye verilirse cutis laxa yapan➔ Penisilamin

Bakır zehirlenmesinde oral verilen➔ Trientin

Talyum nikel zehirlenmesinde verilen➔ Ditizon

İnsomnia tedavisinde kullanılan bir SSNRI➔ Doksepin

ALS de verilen antioksidan➔ Edavaron

Tardif diskinezi tedavisinde kullanılan VMAT-2 inhibitörü➔ Valbenazin, tetranbenazin

Antipsikotikler genelde prolaktini artırır; düşürenler➔ Aripiprazol, brekspiprazol, kariprazin

5HT2A invers agonisti antipsikotik, dopamine karışmaz➔ Pimavanserin

Kadınlarda seksüel hipoaktivite tedavisi➔ 5HT1A agonisti; 5HT 2 antagonisti➔ Flibanserin

PGI2 reseptör antagonisti➔ Seleksipag

Ürat reuptake inhibitörü URAT-1 ve OAT-4 inhibtörü➔ Lesinurad

CFTR yi aktifleyen Linaklotid’in yenisi➔ Plekanatid

Mü, ve kappa reseptör agonisti, delta antagonisti diyare dominant İBS tedavisi➔ Eluksadolin

Diyare tedavisinde verilen enkefalinaz inhibitörü ilaç➔ Racecadotril

Alerjik astımda verilen IL-5 antikorları➔ Mepolizumab, Reslizumab

Psöriyaziste kullanılan FDE-4 inhibitörü➔ Apremilast

Psöriyazis tedavisinde kullanılan IL-17 antikoru➔ Brodalumab, Ixekizumab, Secukinumab

Psöriyaziste verilen IL-4; IL-13 inhibitörü➔ Dupilumab

M.Sklerozis tedavisi CD-20 antikoru➔ Ocrelizumab

C. Difficile toksin B antikoru PME tedavisinde verilir➔ Bezlotoksumab

IL-6 antikoru Castleman hastalığı tedavisi➔ Siltuksimab

Faktör 10a inhibitörleri ve direk trombin inhibitörlerine bağlı kanama için verilir➔ Ciraparantag

Trombin PAR-1 reseptör inhibitörü antiagregan➔ Voraksapar

Antipsödomonas sefalosporin➔ Seftolozan

Sofosbuvir ile kombine verilen yeni NS5A inhibitörleri➔ Daclatasvir, Velpatasvir

KLL tedavisinde verilen BCL-2 inhibitörü➔ Venetoklaks

KLL tedavisinde verilen Bruton Kinaz inhibitörü➔ İbrutinib, Acalabrutinib

SLAMF7 antikoru multiple myeloma tedavisi➔ Elotuzumab

T lenfositte CD3 ve B lenfositte CD19 a bağlanan Philadelphia negatif ALL tedavisi➔ Blinatumumab

Hodgkin lenfoma tedavisinde verilen CD-30 antikoru➔ Brentuksimab

Fosfatidil inozitol 3 kinaz (FI3K) inhibitörü; KLL tedavisi➔ Kopanlisib, İdelalisib

BAŞARILAR