POWTÓRKA PRZED SPRAWDZIANEM Z DZIAŁU „AFRYKA”

1. Afryka:
- drugi kontynent pod względem wielkości
- typowo wyżynny (ponad 75% to tereny położone powyżej 300 m n.p.m)
- leży na wszystkich półkulach (przecina ją południk 0º oraz równik)
- słabo urozmaicona linia brzegowa (mało zatok, wysp, półwyspów)
- najwyższy punkt Afryki jest Kibo (5895 m n.p.m) – położony w masywie wulkanicznym
Kilimandżaro
- najniższy punkt Afryki to brzeg jeziora Assal (-150 m lub 150 m p.p.m) – tzw. Depresja Assal
- największa pustynia – Sahara
- rzeki w Afryce: Nil (najdłuższa), Niger, Limpopo, Kongo

2. Niektóre państwa i ich stolice:

Egipt – Kair, Etiopia – Addis Abeba, Kenia – Nairobi, RPA – Pretoria

3. Rozciągłość południkowa to różnica szerokości geograficznej pomiędzy punktem najdalej

wysuniętym na północ i na południe:
czyli:
- z podanych współrzędnych danych punktów bierzemy tylko wartość N lub S, szerokość
geograficzną wyznaczają równoleżniki (czyli „poziome linie” na mapie).
- jeżeli oba punkty znajdują się na tej samej półkuli (oba mają szerokość N, lub szerokość S
wówczas odejmujemy wartości
- jeżeli punkty znajdują się na różnych półkulach – jeden ma N, a drugi S – wówczas dodajemy
wartości w stopniach).

Rozciągłość równoleżnikowa to różnica długości geograficznej pomiędzy punktem najdalej

wysuniętym na wschód i na zachód:
czyli:
- z podanych współrzędnych danych punktów bierzemy tylko wartość E lub W, długość
geograficzną wyznaczają południki (czyli „pionowe linie” na mapie).
- jeżeli oba punkty znajdują się na tej samej półkuli (oba mają długość W, lub długość E wówczas
odejmujemy wartości
- jeżeli punkty znajdują się na różnych półkulach – jeden ma W, a drugi E – wówczas dodajemy
wartości w stopniach).
4. Strefy klimatyczno – roślinno – glebowe w Afryce:
- strefa lasów równikowych (wysokie opady, stała temperatura ok. 25 stopni), występują tu
czerwonożółte gleby oraz lasy równikowe.
- strefa sawann – na klimatogrami wyraźnie zaznaczona pora sucha i deszczowa (opady głównie
od maja do października), gleby cynamonowe i sawanny.
- strefa pustyń i półpustyń (praktycznie brak opadów), występują tu gleby szaroziemy i pustynie.
- strefa podzwrotnikowa śródziemnomorska (w klimatogramie „dołek” z opadów), występują tu
gleby cynamonowe i roślinność zwana makią.

5. Rolnictwo Afryki:
- plantacyjne: produkcja roślinna przeznaczona na sprzedaż, monokultura upraw, duże nakłady
finansowe i wysoka wydajność produkcji, na plantacjach uprawia się głównie bananowce i
kakaowce
- żarłowo – odłogowe: rolnictwo prymitywne, jednoroczne rośliny uprawne, wypalanie
fragmentów lasu lub sawanny w celu uzyskania gruntów pod uprawę, wyjaławiane gleby.
- w wielu afrykańskich krajach (np. Etiopii i Czadzie) w rolnictwie zatrudnionych jest nawet 70%
ludności
- większość pól uprawnych znajduje się we wschodniej i środkowej części Afryki, najtrudniejsze
warunki dla rolnictwa znajdują się w północnej części kontynentu. Ogólnie warunki rozwoju
rolnictwa są raczej niekorzystne, dlatego wiele krajów Afryki importuje żywność.
- w strefie Sahelu rozszerzają się obszary pustynnienia z powodu wprowadzenia osiadłego
rolnictwa (ziemia wykorzystywana jest niemal do „zera”). Warunki dla rozwoju rolnictwa w
strefie Sahelu są niekorzystne, dlatego przeważa tu pasterstwo koczownicze.
- w Afryce przeważają małe gospodarstwa
- produkcja roślinna stanowi większość produkcji rolnej (czyli więcej jest produkcji roślinnej niż
zwierzęcej)
- główne rośliny żywieniowe to proso i sorgo
- warunki utrudniające rozwój rolnictwa: 1. Mało żyzne gleby, 2. Niedostatek wody, 3. Częste
susze, 4. Ataki szkodników

6. Głód – stan organizmu spowodowany czasowym brakiem pożywienia

Głód utajony – jeżeli w codziennej diecie brakuje określonych składników odżywczych
Niedożywienie – jeżeli wartość kaloryczna spożywanych posiłków jest niższa niż
zapotrzebowanie kaloryczne organizmu
Przyczyny głodu np. pustynnienie, eksplozja demograficzna
Skutek głodu: kurza ślepota i anemia, obniżona sprawność umysłowa
Metoda walki z głodem: rekultywacja gleb, zwiększenie poziomu mechanizacji rolnictwa
7. Przemysł Afryki:
- w większości krajów infrastruktura transportowa jest słabo rozwinięta
- Afryka jest kontynentem bogatym w surowce mineralne
- na północy kontynentu występują złoża ropy naftowej np. w Egipcie
- warunki utrudniające rozwój gospodarczy: 1. Kolonialna przeszłość kontynentu, 2. Wysoki
poziom analfabetyzmu, 3. Brak stabilności politycznej, 4. Brak funduszy na inwestycje

8. Turystyka:
- w niektórych krajach tj. Seszele, Maroko, RPA, Tunezja, Kenia zwiększa się rola turystyki
- czynniki ograniczające ruch turystyczny w Kenii: 1. Zagrożenie atakami terrorystycznymi,
2.zagrożenie chorobami , 3. Wysoka przestępczość w większych miastach
- Kenia – walory turystyczne: 1. Rafy koralowe, 2. Parki narodowe i rezerwaty przyrody, 3.
Wielka Afrykańska Piątka (zwierzęta), 4. Tradycje i zwyczaje Masajów

Ponadto:
- przypomnij sobie, gdzie na mapie Afryki znajdują się: Kotlina Konga, Morze Czerwone, rzeka
Niger, góry Atlas, jezioro Tanganika, Madagaskar, pustynia Namib, Wyżyna
Wschodnioafrykańska, rzeka Kongo, jezioro Niasa
- przejrzyj jak wyglądają klimatogramy dla strefy lasów równikowych, sawann, pustyń
i półpustyń oraz strefy śródziemnomorskiej (podręcznik s. 69).