ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΡΑΨΩΔΙΑ Π

ΣΤΙΧΟΙ 818-867

Αφού διαβάσετε προσεκτικά τους στίχους 818-867 της ραψωδίας Π (σελ. 116-117
του σχολικού βιβλίου) να απαντήσετε τις παρακάτω ερωτήσεις:

⮚ Ο Έκτορας πλησιάζει τον Πάτροκλο και του δίνει το τελικό χτύπημα. Είναι,
όμως, τελικά ο νικητής; Στην πραγματικότητα, ο ποιητής έχει εκμηδενίσει
κάθε ίχνος ηρωισμού του Έκτορα, ενώ αντίθετα έχει προβάλει τη δύναμη
και την ανδρεία του Πατρόκλου! Πώς το έχει πετύχει αυτό;

Oι παρεμβάσεις του Απόλλωνα και του Ευφόρβου στη θανάτωση του

Πατρόκλου μειώνουν το κατόρθωμα του Έκτορα, ο οποίος απλώς δίνει τη
χαριστική βολή σε έναν άοπλο και τραυματισμένο αντίπαλο. Αντιθέτως η
ανδρεία και η δύναμη του Πατρόκλου αυξάνεται καθώς για να παιθάνει
χρειάστηκε ένας θεός και δύο από τους πιο δυνατούς θνητούς.

⮚ Στους στίχους 823-829 υπάρχει ομηρική παρομοίωση. Ας την αναλύσουμε:

Αναφορικό μέρος: 823-826
Δεικτικό μέρος: 827-829
Κοινός όρος: η άγρια συμπλοκή και το αναπόφευκτο του θανάτου του
αδυνάτου
Ρόλος της παρομοίωσης: ο ποιητής τονίζει παραστατικά την τελευταία
σφοδρή σύγκρουση Έκτορα-Πατρόκλου και το σώριασμα στο έδαφος του
τελευταίου από το θανάσιμο κτύπημα του πρώτου.

⮚ Στους στίχους 830 - 842 και 858 – 861 ο Έκτορας απευθύνεται στον
Πάτροκλο με τρόπο σκληρό και ειρωνικό. Υπάρχουν τρία σημεία που
αποδεικνύουν ότι ο Έκτορας διαπράττει ύβρη:
α) Ο Έκτορας υπερβαίνει τα όρια και καυχιέται για μια νίκη που δεν του
ανήκει, αφού είχαν προηγηθεί ο Απόλλωνας και ο Εύφορβος που
συνέβαλαν στην εξουδετέρωση του Πατρόκλου
β) Η συμπεριφορά του Έκτορα πριν και αμέσως μετά από τον θάνατο του
Πατρόκλου είναι αυθάδης, εγωκεντρική και υβριστική. Καυχιέται πάνω στο
σχεδόν άψυχο σώμα του Πατρόκλου, χαρακτηρίζει τον Πάτροκλο νήπιο,
μωρό και άμυαλο, αυτοεπαινείται λέγοντας γεμάτος έπαρση πως είναι ο
πρώτος των Τρώων.
γ) Σκοπεύει να αφήσει το σώμα του νεκρού άταφο να βεβηλωθεί.
⮚ Στα λόγια του Έκτορα προς τον Πάτροκλο (στιχ. 830 - 842 και 858 – 861)
υπάρχει η αφηγηματική τεχνική της επικής ειρωνείας σε τρία σημεία. Να
τα εντοπίσετε και να τα εξηγήσετε.
α) Τονίζει στον Πάτροκλο ότι θα φάνε το κορμί του όρνια. Στο σημείο αυτό
υπάρχει τραγικότητα, διότι τελικά το πτώμα του Πατρόκλου όχι μόνο δεν
θα ατιμωθεί αλλά και θα του δοθούν οι πρέπουσες τιμές, ενώ το σώμα του
Έκτορα θα κακοποιηθεί από τον Αχιλλέα
β) Ο Έκτορας αλλοιώνει τα λόγια του Αχιλλέα· επηρμένος καυχιέται πως
τον σκότωσε, ενώ ο Αχιλλέας είπε στον Πάτροκλο να μην γυρίσει πίσω εάν
δεν σκοτώσει τον Έκτορα.
γ) Τέλος καυχιέται πως θα σκοτώσει τον Αχιλλέα, ένω εμείς γνωρίζοθμε
πως θα γλινει το αντίθετο.
S
⮚ Ποιους θεωρεί ο ετοιμοθάνατος Πάτροκλος «υπεύθυνους» για το θάνατό
του στους στίχους 844-850 και πώς αυτό αναδεικνύει την ανδρεία του;
Ο Πάτροκλος με την απάντησή του λίγο πριν ξεψυχήσει, μειώνει ακόμη
περαιτέρω τη νίκη του Έκτορα και αποκαθιστά την αλήθεια. Τοποθετεί στα
πραγματικά της μέτρα τη νίκη του Έκτορα, αφού σ’ αυτήν συνέβαλαν ο
Δίας και ο Φοίβος.

⮚ Στους στίχους 852-854 τα λόγια του Πάτροκλου είναι προφητικά, αφού

στον Όμηρο οι μελλοθάνατοι είχαν μαντικές ικανότητες. Τι
προοικονομούν; Προφητεύει τον θάνατο του Έκτορα από τον Αχιλλέα.

⮚ Οι αρχαίοι πίστευαν ότι η ψυχή είναι αθάνατη κι εγκαταλείπει το νεκρό

σώμα από την πληγή ή από το στόμα και κατεβαίνει στον Άδη. Ποια
ιδιαίτερα χαρακτηριστικά έχει η ψυχή του Πάτροκλου;
Η ψυχή του Πάτροκλου παρουσιάζεται τολμηρή και ανδρειωμένη