1,:::;rar:.. !

s"{'! I T-&s : "'i' '".

,hl

ffi;
H\-
_-.ft.
\4r.,'
-ry
d!ll*:!
,L-.
d;" :a
aS
:.::-:.Ll

.r
,,,,,",,:tffi ',
:
le,le
--.-."]
s\ "v.
ffi"'
ffi
#.J
+'
t' '&*.d
.
*
-- t
....#.,.}.
..

",

ffi *

.".F
54"
n* &\-
h
L
\

II{ANITA & KBLTJA&GA

PERCERAIAbT
(ISLAM pAN ISLAM)

SIRI2
 t*-ft,
\1'AF\'ITA & KFILUAITGA (PEIdCERAIAI{ tsA{}I ORANG ISLAM) "\
\B
'1. Soalan Apa maksud Pcrceraian/1'alaq? .*f r
Jawapan Perceraian/Talaq ialah pembubaran ikatan perkahwinan dengan lafaztalaqatal S*i
seumpamanya berdasarkan Hukum Syarak.
rj
, 2. Soalan Apakah jenis-jenis perceraian yang boleh dituntut di Mahkamah Syariah?
=ry
Jawapan Jenis-jenis perceraian yang boleh dituntut di Mahkamah Syariah adalah:-
!'
1. Cerai Biasa
2. Pengesahan Cerar Luar Mahkamah (PCLM)
3. Fasakh
4. Ta'liq
5. Khulu'(Tebus Talaq)

3. Soalan Apakah maksud Cerai Biasa?

Jawapan Cerai Biasa ada 2 jenis iaitu dengan:-
I. Laf az Lalaq oleh suami: atau
2. Persetujuan bersama suami isteri.

4. Soalan Bagaimanakah bentuk Cerai Biasa?

Jawapan : Cerai B iasa terj adi dalam 2 keadaan lafaz talaqiaitu: -

1. Talaq Sorih (Jelas)

Lafaztalaq yang jelas ditujukan kepada isteri.
Contoh : "Aku ceraikan/talaqkan kau!".
2. Talaq Kinayah (Tidak jelas)
Lafaz talaqyang tidak jelas/tersirat tetapi mengandungi/membawa maksud perceraian.
Contoh '. "Berpisahlah kita!"
 'y-\
5. Soalan
Jawapan
Apakah maksud Pengesahan Cerai [,uar ]\{ahkamah {PCLNI i?
PCLM ialah suatu tuntutan untuk mengesahkan talaq yang" telah dilafazkan
suami di luar tanpa kebenaran Mahkamah.
Contoh : di rumah, di pejabat dan sebagainya.
oleh
a
\
\
g.j
Y
,

:
I l
Wr.t
6. Soalan Bagaimana untuk rncxrgcsahkan lafaz talaq yang telah dibuat di luar Mahkamah?
Jawapan Suami atau isteri hendaklah hadir ke Mahkamah dalam tempoh 7 hari dari lafaztalaqberlaku. I
i
7. Soalan Apakah maksud Ccrai T:r'liq?
Jawapan Cerai Ta'liq bermaksud cerai yang boleh dituntut oleh isteri apabila:-
1. Suami melanggar syarat-syarat perakuan Ta'liq yang dilafazkannya selepas akad nikah; atau
2. Lafaz talaqbersyarat.
Contoh '. "kalau kau keluar dari rttmah ini, maka iatuhlah talaq!"

8. Soalan Apakah bentuk lafaz'la'liq yang diamalkan di Malaysia?

Jawapan Bentuk lafazlperakuan Ta'liq dalam sijil nikah:-
"Adalah saya ................... (nama suami) dengan ini berta'liq bahawa jika:

1. Saya tidak bermu'asyarah yang ma'nf dengan isteri saya .. . .. (nama isteri) sama ada saya meninggalkan
dia dengan sengaja atau paksaan atau dia meninggalkan saya dengan paksaan selama 4 bulan qamariah
berturut-turut atau lebih; atau
2. Saya atau wakil saya tidak memberi nafkah kepadanya selama 4 bulan qamariah berturut-turut atau lebih
dan dia tidak disabitkan nusyuz oleh mana-mana Mahkamah Syariah; atau
3. Saya melakukan sebarang mudarat kepada tubuh badannya, penganiayaan atau dharar syarie terhadapnya;

Dan apabila dia membuat aduan kepada qadi atau hakim syariah dan jika sabit aduannya di sisi qadi atau
hakim syariah dan dia memberikan qadi atau hakim syariah yang menerima bagi pihak saya sebanyak
RM10 atau senilai dengannya, maka ketika itu tertalaqlah dia .... ..... (nama isteri) dengan talaq khul."
 ,:7N
A
I
9. Soalan sekiranya suami tidak bersetuju dengan perceraian biasa, apakah kaedah
.\
N{ahkamah untuk memutuskan tuntutan tersebut? \_ - -t
B
Jawapan Mahkamah boleh melantik Hakanr untuk bertindak bagi pihak suami dan isteri.

10. Soalan Apakah firngsi Ilakam?

Jawapan l. Meneliti dan mempertimbangkan sama ada perkahwinan itu wajar diteruskan atau tidak setelah
siasatan terhadap pihak suami dan isteri; dan
2. Mempunyai kuasa melafazkan talaq bagi pihak suami.
s,
TT
:
f
i
11. Soalan Apakah maksud Cerai Khulun (Tebus'lalaq)?
Jawapan Perceraian secara Khulu' (Tebus Talaq) boleh berlaku apabila isteri menawarkan kepada suami
sejumlah
Jvqg 19u harta dengan syarat suami bersetuju dengan jumlah yang ditawarkan. Talaq seumpama ini tiaat
boleh dirujuk.

12. Soalan Apakah maksud Clerai F asakh?

Jawapan Fasakh merupakan suatu petrbubiiran perkaliw irran melalui kuasa yang diberikan kepada
Hakim, yang
dipohon oleh isteri ataupun suami atas alasan-alasan yang dibenarkan ot"tiUrArrg-undang.

13. Soalan Bagaimanakah cerai fasakh boleh disabitkan oleh Mahkamah?

Jawapan Melalui pembuktian yang dapat meyakinkan Mahkamah dengan menampilkan saksi-saksi atau mengemukakan
dokumen-dokumen yang menyokong dakwaan pihak yang menuntut.

14. Soalan Apakah alasan-alirs&n yang membolehkan seorang isteri menuntut cerai fasakh?
Jawapan 1. Suami telah meninggalkan isteri selama tempoh-lebih daripada 1 tahili;ilr"iu.ung khabar berita;
2. Suami telah cuai memberi nafka.h kepada isteri selama tempoh 3 bulan O"rt,irrt-tuirt;
3 - suami telah dihukum penjara selama tempoh 3 tahun atau lebih;
4. Suami tidak menunaikan nafkah batin tanpa sebab yang munasabah selama tempoh I tahun;
5. Suami telah mati pucuk;
Sumi telah gla seldma tempoh 2 tahur atau menghidfp penyakit kusta aau penyakit kelamin yang boleh
I Penganiayaan oleh suami sama ada secala firikai,mental aunTutiu .-o.i;^^'
berjangkit;
7
8. Suami melupuskan hana isteri atau melarang isteri dari menggunakan haknya teihadap harta itu;
 {
). Suami menghalang isteri daripada menunaikan kewajipan rma.
agama, - \*\
10. Jika suami fierpolilgami, dia tidak melayani isteri seciri adifmengikut hukum syarak;:dan
I
/ 4
i
11. Suami denganienlaja enggan menyet;buhi isteri selepas 4 bulan perkahwinan' d-f
e,"5
15. Soalan Sejauh manakah biclang kuasa Mahkamah mendengar tuntutan perceraian? S;"
uitrt<amah mempunyai uioung kuasa untuk mendengar dan memutuskan tuntutan perceraiarihanya
jika
Jawapan
suatu perkahwinan itu didaftarkan menurut undang-undang (iaitu mempunyai sijil/pengesahan nikah
yang sah). ,t
Jika berlaku penderaan fizikal. mental dan emosi, bolehkah isteri menuntut cerai sedangkan suami
I

16. Soalan
enggan menceraikannya?
Jawapan yalfsteri boleh menuniut cerai secara fasakh atau ta'liq dengan membawa saksi-saksi dan bukti-bukti
dokumen seperti laporan polis,laporan perubatan, gambar-gambar serta dokumen lain yang berkaitan.

17. Soalan Adakah suami sahaja yang mempunyai kuasa untuk menceraikan isterinla?
Jawapan pada dasarnya kuasa'untuk melafaikan talaq adalah pada suami. Namun, Mahkamah mempunyai kua_sa
untuk membubarkan perkahwinan jika isteri menuntut perceraian melalui fasakh, ta'liq atau khulu'
walaupun suami enggan menceraikan isterinya.

18. Soalan Apakah perbezaan antara Perintah Cerai yang dikeluarkan oleh Mahkamah Syariah dan Sijil Cerai
yang dikeluarkan oleh Jabatan Hal Ehwal Agama Islam Negeri Sabah (JHEAINSX
Jawapan 1. Perintah Cerai (sila rujuk lampiran A)
Dokumen perintah yang dikeluarkan oleh Mahkamah selepas tuntutan cerai diluluskan.
2. Sijil Cerai (sila rujuk lampiran B)
Dokumen yang di[eluarkan oleh JHEAINS selepas perintah cerai didaftarkan.

19. Soalan Apakah dokumen-dokumen yang diperlukan untuk mendaftarkan perceraian di JHEAINS?
Jawapan 1. Perintah Cerai dari Mahkamah Syariah
2. Sijil NikahAsal
3. Salinan Kad Pengenalan suami/isteri
 r*f$
nr.t\ ,,i
20. Soalan

' Jawapan
sebaik sahaja perceraian diluluskan oleh Mahkamah Syariah, adakah wanita \
boleh berkahx'in semula dengan serta merta? "B
"

Tidak boleh. Perkahwinan baharu hanya boleh dilaksanakan selepas tamat tempoh iddah. d.d,.,
A
r'

Apa itu lrklah?

w',
21. Soalan *".,
Jawapan Iddah ialah suatu tempoh bertenang bagi wanita selepas perceraian atau kematian suami.
Tujuannya untuk memastikan wanita tersebut tidak mengandung semasa perceraian berlaku.
g'
22. Soalan Bolehkah bercerai semasa isteri serlang haid?
Jawapan Boleh, kiraan tempoh iddah bermula dari hari pertama bersih daripada haid itu.

23. Soalan Berapa lamakah tempoh iddah?

Jawapan l. Cerai hidup:
i. 3 kali suci bergantung kepada kitaran haid; atau
ii. Jika sedang mengandung, iddahnya sehingga melahirkan anak
2. Cerai mati : 4 bulan 10 hari

24. Soalan Dalam tempoh iddah, adakah suami boleh ru.iu'kembali kepada isterinya?
Jawapan Boleh, kecuali talaq 3 (Ba'in Qubra).

25. Soalan Dalam tempoh iddah, bolehkah seseorang lelaki itu berkahwin?
Jawapan Boleh, tetapi lelaki itu hendaklah memohon kebenaran berkahwin secara poligami di Mahkamah.

26: Soalan Apakah hak-hak istcri yang diceraikan dalam tempoh iddah?
Jawapan 1. Nafkah iddah
2. Makan minum
3. Tempat tinggal
 LAMPIRAN A
DALAU }lAHl(AilA}I i!}I]'T SYARTAH
9l xota xxt3Alt
llEo:Rl sABAra, iallAYslA

ANTAM
PLA:ffiI

DAN

... llE*xrAl{
-rrr;

ffiW*-
DALAM KAI'AR HAKIN
PADA 28HB IIIAC 2O'8
B€RSAilAAN DEIiIGAN
10'iEJAB 1i139 HIJRIN

PERINTAH
KES n, teleh diselesika pada hsn ifl den€& keaadiM P:.lntiysg diwakjl oleh peg.e Sy*j'le

SetolallMalkeal msdengar kdeHga nallf serh selelah mq€titi doklm dar hujah yang difailkil
ojeh ,hd( Plaintii, IIAKA *iAHr$]l;il SERPUAS HAI1 DAtt ttt{GAN tM tlAHXAtAfi
PttrIITAHtGN sepedj b€tiklt :

--1. BatM F..aaalw

dibuitlan;
Plajntif dan De,endan pada iTtO ogc 1980 d,ibsakhkd da!

2. g?ae plai.a'f lendakhh b€.:ddah slama 3 kali swi mulai hari ini

rsram Nesqi
"' 3*ffiffi'*fgiiii:il9il*if*nHarEh*rAeama
4. PetjntahiniberkE*e58rt+merta' -

wry;,#'
d€ngil-- kndahTrn dan mdmelerai lrahkfrah
t..c 2018.
ini I
i
Lb.
E ',futll,ewa

'Er:' - ir,:, \@d,

,

,i,fu.
.:t;
 'A-
-
\"\
.a
.j':-
.'',::,,

"/{
TAMPIRAN B
1-
]E
/:1-',>>
B:
# I llt
-.ry
L---l w_d

*.-;..(,)*:.,f
ffi --> - --J+
%=
q
ffi
SURAT PERAKUAN CERAI
CERTIFlCATE
(A*&\H '}T"ORCE<atL-&Cr ISLAI/ trE H sS:lH ?&i
LSANG-]Fi!G

|III!
ffin, II1AX](4I.{AH iE{3A* SYAS'AH. KOTA XNAAAIU

t- -
s APR{_ tStT

reI
@@ue.eft/s56ftt

,5 *IAC 1965 11 NOVSiBER 137,

-- -k
s-34,
-
SATB
RAJIg
:?!::@!i4
$Jo
Cdrzl* i liada '

!!#u* MRUON ru ALH

(l*.l&ibldA,r
LD.Bdtuh6,
 r
,-.r'r^.-*-rt-;ERCTERA;*,r-;GBUKANrr,,ff\ r/
Soalan :
1. soatan Apakah yang ormaKsuqKan
ApaKan dimaksudkan ucrrB,afi per-lJcr-arail j
dengan perceraian? #u:'
w,:.i;
$!t.
Jawapan : Perceraian ialah perpisahan anlara suami isteri yang diiktiraf oleh undang-undang.
tr
2. Soalan : Bagaimanakah pasangan boleh menuntut cerai? o
Jawapan : 1. Jika ada persetujuan, pasangan boleh memfailkan petisyen perceraian di Mahkamah Tinggi. I

2. Jika tidak ada persetujuan, pasangan hendaklah pergi ke Tribunal Perkahwinan Jabatan Pendaftaran
Negara (JPN) untuk mendapat khidmat kaunseling terlebih dahulu.

3. Soalan : Bagaimanakah proses menuntut cerai di Mahkamah Tinggi?

Jawapan : Mana-mana perkahwinan yang dilangsungkan mengikut agama dan adat masing-masing serta berdaftar di
JPN boleh menuntut perceraian di Mahkamah Tinggi.

4. Soalan : Bagaimanakah proses perceraian bagi perkahwinan yang dilangsungkan mengikut adat?
Jawapan : 1. Bagi perkahwinan yang dilangsungkan mengikut adat dan didaftarkan di MahkamahAnak Negeri,
perceraian boleh dibuat di Mahkamah yang sama;
2. Bagi perkahwinan yang dilangsungkan mengikut adat dan didaftarkan di JPN, perceraian boleh
dibuat di Mahkamah Tinggi;
1, 3. Bagi perkahwinan yang dilangsungkan di gereja dan didaftarkan di MahkamahAnak Negeri,
: MahkamahAnak Negeri hanya mempunyai kuasa untuk membuat perdamaian antara pasangan sahaja;
4. Bagi perkahwinan yang dilangsungkan di gereja dan didaftarkan di JPN, perceraian boleh dibuat di
Mahkamah Tinggi.
5. Soalan
Jawapan
Apakah s1'arat-s1-arat petisy'en perceraiau di Mahkamah Tinggi? ry.
vinan:
1. Petisyen perceraian hanya boleh difailkan selepas 2 tahun tempoh perkahwinan;
Z. Pemohon hendaklah merujuk masalah perkahwinan ke Tribunal Perkahwinan di
"S
,4 ,4

JPN (ika tidak ada Persetujuan);

3. Sekiranya pihak Tribunal gagal untuk menyelesaikan pertikaian tersebut, suatu sijil
akan dikeluarkan untuk membolehkan mana-mana pihak memfailkan petisyen perceraian di Mahkamah. 'q
4. Pengecualian: $i

Apabila salah seorang pasangan memeluk agamalslam atau kedua-dua pasangan telah bersetuju untuk
bercerai.

6. Soalan Kenapa perlu rnettunggu 2 tahun untuk memfailkan petisyen cerai?

Jawapan Bagi mengelak pasangan bercerai secara gopoh demi menjaga kesucian perkahwinan.

7. Soalan Apakah,ienis-jenis perceraian yang boleh dituntut?

Jawapan 1. Pembubaran perkahwinan kerana salah seorang pasangan telah memeluk agama Islam;
2. Pembubaran perkahwinan dengan persetujuan bersama suami isteri; atau
3. Pembubaran perkahwinan atas alasan pecah belah yang tidak dapat dipulihkan.

8. Soalan Apakah s] arat-s).arat jika kedua-dua pasangan bersetuju untuk bercerai?

r,,Jawapan 1. Selepas 2tahrn tempoh perkahwinan;
2. Kedua-dua pihak dengan rela hati bersetuju untuk bercerai; dan
3. Peruntukan sewajarnya telah dibuat untuk isteri dan anak tentang perkiraan nafkah, hak penjagaan anak
dan harta sepencarian (ika ada).
 sl
9. Soalan Apakah maksud pecah belah yang tidak dapat dipulihkan?
tidak sanggup lagi
Jawapan 1. Salah seorang suami/isteri telah melakukan nrra danpasangannya
untuk hiduP bersama;
menyebabkan
2. Salah seorang suami/isteri telah berkelakuan tidak munasabah sehingga
pasangannya tidak sanggup lagi untuk hidup bersama; ,a*8k
berterusan sekurang-kurangnya
3. Salah seorang suami/isteri telah meninggalkan pasangannya secara "lS
['
a\
selama 2 tahun sebelum petisyen perceraian dibuat; atau ;
selama 2 tahun sebelum
4. Pasangan telah tinggal berasingan secara berterusan sekurang-kurangnya
petisyen Perceraian dibuat.

10. Soalan Apakahdokumenyangdiperlukanuntukpetisyenperceraian?

Jawapan 1. Salinan Kad Pengenalan pasangan;
perkahwinan;
2. Salinan Sijil Perkahwinan atau dokumen-dokumen lain yang membuktikan
3. Salinan Sijil Kelahiran anak-anak (ika ada); dan
4. Sijil Tribunal Perkahwinan (ika ada)'

I
 Disediakan OIeh:
Pusat Bantuan Guaman Wanita dengan kerjasama
Jawatankuasa Undan g-undan g, Maj I i s Penasihat Wanita S abah

t?
I
Diterbitkan Oleh:
Jabatan Hal Ehwal Wanita Sabah
Tingkat 3 & 4, Wisma Wanita, Km. 3.5, Jalan Tuaran,
Beg Berkunci2O82,88999 Kota Kinabalu, Sabah
Tel.: 088-236110 Faks: 088-236125
Website: www.wanita.sabah.gov.my
http : //www.facebook.com/j hewas

Sumber Rujukan:
Enakmen Undang-Undang Keluarga Islam Sabah 2004
Akta Memperbaharui Undang-undang (Perkahwinan dan Perceraian) 1976 [Akta 164]
Enakmen MahkamahAnak Negeri 1992
Jabatan Pendaftaran Negara (JPN)
?

Perhatian:
Risalah ini hanya sebagai panduan sahaja. Anda adalah dinasilmtkan untuk
mendapatkan nasihat pakar sebelum mengambil tindakan.