Ως ακουστική πίεση ορίζεται η µεταβολή (υπό µορφή υ

Ορισµός
Πρέπει1.3: επίσηςΣυχνότητα f ενός ηχητικού
να διευκρινισθεί κύµατος ηορίζεται
ότι, εφόσον ακουστω
και η µονάδα µέτρησης
ατµοσφαιρικής πίεσης, της τιµήςδηµιουργείται
η οποία kbel είναι το bel. λόγωΠιοτης συνηθισ
διάδ
του κύµατος
ενέργειας,
Ορισµός είναι
1.3: στην
µέγεθος
Συχνότητα µονάδα τουηχητικού
διανυσµατικό
f ενός χρόνου. Εφόσον
και κύµατος
όχι βαθµωτό η (όπω
ορίζεται µονά ω
decibel
Η ακουστική(dB), τοπίεση οποίοσυµβολίζεται
ορίζεται ως το ωςδέκατο τηςκαθώς,
p(x,y,z,t), µονάδας bel
όπως
δευτερόλεπτο
Ως τούτου, ηορίζεται
του εκκύµατος µονάδα
στην µέτρησης
µονάδα
πλήρως του της
εκτός συχνότητας
χρόνου.
από την τιµήείναι
Εφόσον η τοµονά
(µέτρο) Her
τη
είναι kσυνάρτηση k
τόσο του σηµείου αναφοράς στο χώρο (το
δευτερόλεπτο = 10 Η log
η µονάδα
1
τη φοράdB της. kref µέτρησης
κατεύθυνση και ητης συχνότητας
φορά της έντασης είναι τουτο Herήχ
καρτεσιανές
Ορισµός 1.4: συντεταγµένες
Μήκος Κύµατος x, λy, ορίζεται
z), καθώς ωςκαι του χρόνου
η απόσταση (σ
αντίστοιχη κατεύθυνση και φορά διάδοσης του ηχητικού κύµα
ένα Ουσιαστικά,
ακουστικής
ηχητικό πίεσης στο σύστηµα
σεείναι τοίσο decibel,
Newton ανάη περίοδο.
τιµή kdB υποδηλώνε
τετραγωνικό µέτρο(σε ε
Ορισµός 1.4:κύµα Μήκος χρόνο
Κύµατος προς µια
λ ορίζεται ως η απόσταση
Άσκηση Αυτοαξιολόγησης 1.1
είναι
οποία η τιµή
εκφράζεται k1 του µεγέθους k σε σχέση µε την τιµή
τιµή kτου ref, ηφυσι
οπο
ένα ηχητικό κύµα σεκαι χρόνοως ίσοPascalπρος(Pa), προς
µια περίοδο.
Έστω ότι η ακουστική πίεση που παράγεται σε ένα σηµε
της Από τον πολλές
µέτρησης.
θεµελίωσε ορισµό 1.4 είναι στο
Εστιάζοντας
θεωρητικές προφανές
µέγεθος
συνιστώσες ότιτης τοακουστικής
της µήκος
ακουστικής κύµατ
επ
απέχει
ΑΣΠ50 – Ήχος και Τέχνες από µια συγκεκριµένη -5 ηχητική πηγή απόσταση ίση π
ταχύτητα
αναφορά
Από
Λόγωτον διάδοσης
ητης τιµή
ορισµό
έντονηςpref=2x10c εξάρτησης
1.4 (m/sec)
είναι η του
Pa, προφανές
οποία, ηχητικού
όπως
ακουστικής ότι το κύµατος.
αναφέρθηκε
µήκος
πίεσης σε κύµατ Πιο
και
κάποι
0.02Pa. Η
κύµατος ακουστική
ορίζεται από πίεση σε απόσταση ίσης προς 10 µέτ
στην
Μαθηματικό Τυπολόγιο ελάχιστη
ταχύτητα
συχνότητα, διάδοσης
στην ακουστική cτην εξίσωση:
πίεση
(m/sec)
πλειοψηφία των που
του µπορεί
ηχητικού
εφαρµογών να που
γίνει
κύµατος.αντιληπτ
απαιτούν Πιοτ
µικρότερη ή µεγαλύτερη;
έκφραση
κύµατος
τιµής λ της της
c ακουστικής
ορίζεται από την πίεσηςεξίσωση: σε dB είναι
= δεν χρησιµοποιείται, καθώς συνήθως απαιτεί
Λογαριθµικές εκφράσεις µεγεθών
Σχέση συχνότητας (f, σε Hz), μήκους κύματος (λ, σε ακουστικής cf πίεσης p 2 που να αντιστοιχεί p σε ένα συγκεκριµέν
λL p== 10 log 2 = 20 log
Στην
Η ταχύτηταεπιστήµη της ακουστικής, τo
εξαρτάταιτων
εύρoς τιµών των
m), και ταχύτητας ήχου (c, σε m/s) λόγο αυτό,f και διάδοσης pref
δεδοµένης του
τηςpήχουπροσηµασµένης
ref από
φύσης το τωνµέσο τι
Ορισμός οκτάβας συχνότητας ποσοτικά
ταχύτητα
Η fταχύτητα
2=2*f c τον
1εξαρτάται
ήχο (όπως από την π.χ. η εξαρτάται
θερµοκρασία ακουστική τουαπό πίεση)
και δίνεται είνα
αποδ
Οχρησιµοποιείται
λόγος για τονδιάδοσης η rms
οποίο οι του ήχου
(root-mean-square)
τιµές p και pref είναι τιµή τοτηςµέσο
υψωµένες η στ
παράδειγµα, η ελάχιστη αντιληπτή από τον του άνθρωπο ακουστι
ταχύτητα
συγκεκριµένο
Σχέση της ταχύτητας διάδοσης του ήχου (c, σε m/s) γεγονός c εξαρτάται
ότι η χρονικό θ απόδιάστηµα
ενέργεια την
του θερµοκρασία ενδιαφέροντος
ηχητικού κύµατος καιTδίνεται
0, ως ανά
είναι ηαπτ
-5c = 332 1 +
και της θερμοκρασίας (θ, σε βαθμούς Κελσίου) 2x10 Pa. Αντίθετα, 273 ένα βαρύ φορτηγό παράγει τιµές ηχητική
τιµής των τετραγώνων
αντίστοιχης ακουστικής θ της τιµήςΤο
πίεσης. τηςµέγεθος
πίεσης pLγια το διάστηµα
p µετριέται σε
2Pa, c = 332
ενώ ένα +
1ελικοφόρο αεροσκάφος της τάξης των 200Pa
όπου θ ηηχητικής
στάθµη θερµοκρασία 273 εκφρασµένη σε συµβολίζεται
βαθµούς Κελσίου. και ωΓ
1 πίεσης. Πολύ συχνά
T0
Ορισμός RMS τιμής της ηχητικής πίεσης (σε Pa, ή
τα=µέτρησης ∫0 p εκφράζονται
2
ακουστική
και η θ=20
προς µονάδα
p 0W µεγέθη
0C, προκύπτει
της
(t) ότιτιµής
dt kbelστην
c=344m/sec. είναι συντριπτική
τοΓιαbel. Πιο πλειοψ
συνηθισ
διαφορετικά
όπου
N/m2) εντός ενός χρονικού παραθύρου (Τ0, σε sec) προκύπτειθΙ =ηrms,Tθερµοκρασία
από ταT0αρχικά εκφρασµένη
Sound Pressure σε βαθµούς
Level Κελσίου.
(στάθµη ηχητΓµ
λογαριθµική 40π rκλίµακα,
2
ως το δέκατο
διευκολύνοντας
decibel
ξύλο,
προς
άποψης, η(dB),
θ=20 C,τοηπροκύπτει
ταχύτητα οποίο ορίζεται
διάδοσης ήχουσηµαντικά
του κάποιο
ότι c=344m/sec. είναι
Για ίση την
τηςδιαφορετικά
µονάδας
προςυλοποί
bel
380µ
Σχέση ηχητικής έντασης (I, σε Watt/m2), ακουστικής Στο επίπεδο της ακουστικής σε
όταν ηχητική πίεση αντίληψης,σηµείο η ακουστικήενός χώρο
πίεση
ενώ
µεταξύαποδεικνύεται
των !τιµών τους. ότι σχετίζεται µε την ακουστική πίεση σε
1500m/sec.
ξύλο, σηµαίνει
ισχύος (W, σε Watt) και απόστασης (r, σε m) από την η=
µε το!kπόσο
αυτό dB =
ταχύτητα
10 log
δυνατά
!
!ότιk1ηδιάδοσης
τιµή της
γίνεται
του ήχου είναιακουστικής
παραγόµενης
αντιληπτός
ίση προς 380
κάποιος ήχος από τον πίε
βάση 4!!
ηχητική πηγή Πιοτην
1500m/sec.
σχέση ref η λογαριθµική έκφραση των τιµών των
συγκεκριµένα, k
85dB
σηµείο µεγαλύτερη
αυτό από αυτήνότιπου
να σηµειωθεί αντιστοιχείαυτή
η συσχέτιση στηνδεν ελάχιστη
είναι γα
Σχέση ηχητικής έντασης (I, σε Watt/m ) και
2 συστήµατος
Ουσιαστικά,
Τυπικές p 2
bel. Σύµφωνα
στο σύστηµα µε το σύστηµα
decibel, αυτό, η
η τιµήακουστικής τιµή
kdB υποδηλώνε k1πίεσ
ενό
I =(ενδεικτικές)
διπλασιασµός της τιµές της
τιµής της στάθµης
ηχητικής πίεσης, δεν συ
ακουστικής πίεσης (p, σε Pascal)
σχέση
είναι η µε
τιµή ρck1διαφορετική
µία του µεγέθους τιµή k αναφοράς
σε σχέση µε k την του
τιµήίδιου
k µεγέθο
, η οπο
διάφορες
δραστηριότητες καιαντίστοιχης ref
φαινόµεναακουστικήςτης καθηµερινή
ref
διπλασιασµό της έντασης της αντίλη
όπου
της
και η ρ είναι
µέτρησης.
µονάδα η πυκνότητα
Εστιάζοντας
µέτρησης
! log 1 (bel) k της του
τιµήςµέσου
στο k διάδοσης
µέγεθος
είναι το τηςσε
bel. κατάσταση
ακουστικής
Πιο συνηθισ
Πίνακα 1.1. bel
Γενική λογαριθμική έκφραση μεγεθών σε bel συµβαίνει = 3= διότι
!kbel (!"#$/!")! η τελική -5
kοποίο
διαµόρφωση της ακουστικής αντίλη
1.21kg/m
αναφορά η!γιατιµή τονprefαέρα)
=2x10 και
1.1:Pa, cηως
(m/sec)
οποία, είναι της
όπως η ταχύτητα διάδ
decibel (dB), τοΠίνακας
ref ορίζεται το δέκατο
Ενδεικτικές τιµέςαναφέρθηκε
µονάδας
στάθµης και
bel
ακουσ
ορίσθηκε
στην προηγουµένως.
!ελάχιστη ακουστική
k1 πίεση που µπορεί ναΠολυσύχναστος γίνει αντιληπτή
Γενική λογαριθμική έκφραση μεγεθών σε decibel = 10 logφύλλων
kdBΘρόισµα 15-20dB
Πρέπειτης
έκφραση επίσης
! krefνα διευκρινισθεί
ακουστικής πίεσης σε dBότι, είναιεφόσον
δρόµος η ακουστ
20!"#
Στούντιο
!" , ! !"# = 1!"#$!
ενέργειας, είναι !!"#µέγεθος διανυσµατικό
p 30dBηκαι όχιΔυνατή
Ορισμός στάθμης ακουστικής πίεσης (Lp, σε dB-SPL), Ουσιαστικά,
ηχογράφησης στο p 2 σύστηµα decibel, τιµή kβαθµωτό
dB υποδηλώνε
(όπω
µουσική
L = 10 log = 20 log
pref=2x10-5Pa Ως εκη
είναι
p
! τούτου,
τιµή ορίζεται
k1 του
2
pref πλήρως
µεγέθους k pσεεκτός
σχέση απόµε την τιµή
τιµή (µέτρο)
τηνΘόρυβος kref, η οποτη
Ήσυχο δωµάτιο ref

45dB
τη λόγος
φορά της.τονΗ Εστιάζοντας
κατεύθυνση και ηκαιφορά της αεροπλάνου
έντασης του (jet
ήχ
Συνολικά παραγόμενη στάθμη από Ν διαφορετικές, της
Ο µέτρησης.για οποίο οι τιµές στο p p
µέγεθος
ref είναι
N της υψωµένες
ακουστικής στ
0.1L 0.1L 0.1L
ασυσχέτιστες ηχητικές πηγές ηχητικής στάθμης Li dB- L = 10 log(10 1 + 10 -5 2 + ...) = 10 log ∑10 i !
αντίστοιχη
γεγονός
αναφορά η κατεύθυνση
ότι η ενέργεια
τιµή pref=2x10 καιτου
φορά
Pa, διάδοσης
ηηχητικού
οποία, τουαναφέρθηκε
κύµατος
όπως ηχητικού
είναι κύµα
ανά
και
SPL Με τρόπο αντίστοιχο ορίζεται και η στάθµη i
της έντασης το
Άσκηση
αντίστοιχης
στην Αυτοαξιολόγησης
ελάχιστη
! ακουστικής
ακουστική 1.1
πίεσης.
πίεση που Το µέγεθος
µπορεί να Lpγίνει
µετριέται
αντιληπτ σε µ
Ορισμός στάθμης ηχητικής έντασης I
L = 10
ΈστωI ηχητικής
ότι log
! ακουστικής
η !ακουστική πίεση που
(Iref=10-12Watt/m2) στάθµη
έκφραση ! =της(!"#$/!")! I refπίεσης.πίεσης
Πολύσε dBπαράγεται
συχνά συµβολίζεται
είναι σε ένακαι σηµεω
20!"#!!" = 0,7746!"#$!
, !!"#
απέχει απόαπό
προκύπτει µια συγκεκριµένη
!!"#
τα pαρχικά
2 Soundηχητική
p Pressure πηγή
Level απόσταση
(στάθµηίση ηχητπ
Παράγοντας απόσβεσης της στάθμης του ήχου με την
=
-20log
L
! p όταν10
10 (r)
log = 20 log
απόσταση (r, σε m) από την ηχητική πηγή 0.02Pa.! Η ακουστική πίεση σε απόσταση ίσης προς ενός10 µέτ
2
άποψης, η ηχητική
pref πίεση prefσε κάποιο σηµείο χώρου
µικρότερη
αυτό σηµαίνει ! η τιµή της παραγόµενης ακουστικής πίε
ή µεγαλύτερη;
Ορισμός decibel Volt (dBV) Ο λόγος20!"# για τονότιοποίο
!" , ! οι=τιµές1!"#$! p και pref είναι υψωµένες στ
!!"# !"#
Λογαριθµικές
85dB
γεγονός ότι η εκφράσεις
µεγαλύτερη από αυτήν
ενέργεια µεγεθών
του που αντιστοιχεί
ηχητικού στην ελάχιστη
κύµατος είναι ανάα
Τυπικές
Στην ! επιστήµη
(ενδεικτικές) τιµές
της ακουστικής, τηςΤοστάθµηςτo εύρoςακουστικής τιµών πίεσ
αντίστοιχης ακουστικής πίεσης. µέγεθος Lτων
p µετριέται σε
των
διάφορες
ποσοτικά
στάθµη ! ηχητικής
δραστηριότητες
τον ήχοπίεσης. (όπωςΠολύκαι
π.χ. φαινόµενα
η ακουστική
συχνά της πίεση)
συµβολίζεται καθηµερινής
καιείναω
1
Πίνακα
παράδειγµα,
προκύπτει 1.1.
απόη ελάχιστη
τα! αρχικάαντιληπτή
Sound Pressure από τον Levelάνθρωπο
(στάθµηακουστι
ηχητ
20!"# !" , ! !"# = 0,7746!"#$!
-5
2x10 Pa.όταν
άποψης, !
Πίνακας
Αντίθετα,
η ηχητική
!"# ένα 1.1:
βαρύ
πίεσηΕνδεικτικές
φορτηγό
σε κάποιο τιµές
παράγει στάθµης
σηµείο τιµές ακουσ
ενόςηχητική
χώρο
 Το φαινόµενο
αντίστοιχα την των dopplerκατά
µειώνει είναιένα πολύ εύκολαΚατ’
ηµιτόνιο. παρατηρήσιµο
επέκταση
τους αγγλικούς
φαινόµενο,20!"# όρους παρουσιάζει , !παραπάνω= 1!"#$! κατηγοριών µουσικών οργά
!"
!!"# !"# τιµές πλάτους οιΜέσο οποίες µεταβάλλοντ
περιπτώσεις οχηµάτων που κινούνταιστον σε σχέση µε1.2,
τον όπου
μετάδοσης ακου
2
2.1.4φθόγγων
προσπαθήστε Τα αερόφωνα
αυτή να είναι
σαν κατατάξετε
συνάρτηση
αυτήόργανα που σε εµφανίζεται
τουαυτές
χρόνου, τα ακόλουθα Πίνακα
καθορίζεται µουσικά
ως προς όργαντην
Από την
πλησιάζει,! εµπειρία
ο ήχος
Σχήµαβάση σας αποκτά
1.5: F#ίσως γνωρίζετε
περισσότερο
Σχηµατική ότι
απεικόνιση ένας
υψίσυχνο
του µπαγλαµάς
περιεχό
φαινοµένο
ντέφι. Ηοι φθόγγοιαρχή
βασική
συχνότητα
αλλοιώσεως
του µε ήχου. Στοτην
και
οποία
ανθρώπινο
G♭παράγεται
συµπίπτουν
περιβάλλον,
καθώς
ήχος οιµέσω
προκ
ήχοι τω πο
υψηλότερων
ενοχλητικός συχνοτήτων
! περίπτωση όταν π.χ. σε ησχέση
πηγή µε µια
είναι κιθάρα.
µία µηχανήΜπορείτεµικρού να εξ
κυ
του
οργάνων Στην
τόνου
είναι η µεταξύ
ταλάντωση αυτή,
των εάνστήλης
φθόγγων
µίας c1 καιFcαέρα. είναι
2και G ησε
Το τιµή
σώµα της
ηµιτόνια
τωνταχύτορµ
ακοή µπορεί να είναι απλοί τόνοι (δηλαδή να έχουν αποκ
αρχίσει
µέσο µετάδοσης
ως συχνότητας
σωλήνας, να έχοντας
αποµακρύνεται
! 1 και
αντίστοιχα. από τονγεωµετρική
2 αντίστοιχα,
συνηθέστερα δέκτη,
οι γωνίεςτότε διάδοσης
το συχνοτ
µορφή παθ
Ορισμός decibel unloaded (dBu) συχνότητα).
20!"# !"
Στην περίπτωση
, ! !"# = αυτή,
0,7746!"#$! όλη η ηχητική ενέργεια
2.1.3κυλινδρικού
Ταµικραίνει.
χορδόφωνα
Σχήµα 1.5 Στην !!"#
όργανα
δίνονται γενική
Πίνακας από τουπερίπτωση
τη
1.2:σχέση:
Οι όπου
µουσικοί και η πηγή καιαλλ ο
2.1.4συχνότητα
Τα αερόφωνα σωλήνα.
αυτή. Εντός
όργανα
Στην πράξη σωλήνα
όµως, φθόγγοι
ηδηµιουργούνται
πλειοψηφία καιστάσιµ
των οι
ήχων
Στα χορδόφωνα
ευθεία ! sin όργανα,
µεθ1ταχύτητες θτου τοuσύστηµα
s και ur D# ταλάντωσης
αντίστοιχα, αποτελείται
τότε η F#συχνότητ από
Σχέση γωνιών και ταχυτήτων διάδοσης κατά το πουΗΔραστηριότητα
εξαρτάται
βασική
καθηµερινότητά αρχή C sin
από
= µετο C#
1.2 µήκος
2βάση Dητου.
(ενδεικτικός
(π.χ.την οποία
οµιλία, Ταχρόνος E εκπόνησης:
κύµατα
παράγεται
η µουσική Fήχος
αυτάκαι σεµέσω κάποια
8 λεπ
ο θόρυβο G
των
φαινόμενο της διάθλασης Οι χορδές Φθόγγος
δέκτη είναι c1 ίνες
fobserved θα(συνηθέστερα
c2δίνεται από την µεταλλικές)
σχέση µε συγκεκριµένο
συντονισµούς
του
οργάνων
δηλαδή δείκτη
είναι για-ηµέγιστες
κατευθυντικότητας
ταλάντωση
ήχους D♭ τιµές
οι µίας
οποίοι(κοιλίες)
E♭
στήλης γιακαι,
αποτελούνται την
αέρα.σε Τοκάποια
περίπτωση
απόσώµα άλλα,
G♭ τωντης
περισσότερ µη
οργ
τεντώνονται µεταξύ δύοc ±σταθερών uστην σηµείων. Πρέπει να είναι εύκαµπτ
Προσδιορισμός της τιμής της συχνότητας σύμφωνα με οι
ωςοποίες fοφείλονται
Παραδείγµατος
σωλήνας, η 1.5.
έχοντας f ακύρωση
r συνηθέστερα των επιµέρους
γεωµετρική κυµάτωνπα
µε µορφή
αντίστοιχα, observed = ενέργειά τους κατανέµεται κάποια συ
το φαινόμενο doppler και αρκετά ισχυρές ώστε c  uναs µην σπάνε όταν τεντώνονται,
του σωλήνα δηµιουργούνται στάσιµα αλλά κα
παράγει
κυλινδρικούΗτελικά
συχνότητες τελική το
σωλήνα. στάσιµο
διάταξη
αυτές). Εντός κύµα.
των φθόγγων του Πίνακα 1.2 στο σ
Ορισμός παράγοντα κατευθυντικότητας μιας ηχητικής
µόνιµη όπου παραµόρφωση
f η συχνότητα κατά που την εφαρµογή
παράγεται από µόνιµης
την ηχητική τάσης σεκα
Ένα Ηαερόφωνο
πηγής που παράγει ένταση Iθ,r (σε Watt/m2) σε πουπραγµατοποιείται
εξαρτάται
Το 1822,από
κατευθυντικότηταο όργανο
Γάλλος φέρει,
τοεπαναλαµβάνοντάς
µήκος επίσης,
του.
εκφράζεται
φυσικός J. σετους,
ΤαFourier
κύµατα
και συγκεκριµένα
σε αυτά
λογαριθµική
µε βάση
διατύπωσε σεπηγή σηµεί
κάποια
µορφ
την
µία µαα
χαρακτηριστικά
ήχου στον 𝐼𝜃,𝑟
των χορδών
αέρα. Τα καθορίζουν
πρόσηµα τα
στον αντίστοιχα
αριθµητή χαρακτηριστικ
και στον παρο
απόσταση r (σε m) και γωνία θ (σε μοίρες). I (σε τις οποίες
συντονισµούς !ο=
κατευθυντικότητας
συχνότητας µουσικός! ένα σύνθετο
- µέγιστες κατά τιµέςτην
(Directivity διάρκεια
(κοιλίες) Index, και,τηςσε εκτέλεσης
DI), οκάποια
οποίος άλλα, ανοιγο
ναµηδ
ορίζεται
Watt/m2) είναι η ένταση που θα παρήγαγε στο ίδιο
µε την οποία ! αντιστοιχεί

στον ίδιο
(ηχητικό) φθόγγο
σήµα της
p(t) αµέσως
µπορεί επ
α
ήχου, όπως
κατά π.χ.
παραπάνω
αυτόν του
τον τονικού
εξίσωσης
τρόπο του ύψους.
ορίζονται
το ακύρωση
µήκος Πιο
ως
του συγκεκριµένα,
εξής:
σωλήνα εάν ο όταν
δέκτης µια
κιν
σημείο για ισοτροπική εκπομπή. οι οποίες
του
µουσικοί
απλών οφείλονται
παράγοντα φθόγγοι
περιοδικών στην
κατευθυντικότητας,
προσδιορίζονται
τόνων (αρµονικών), των
δηλαδή:
τελικά απόκαι
επιµέρους
πλάτους αλλάζοντα
τηνκυµάτων προςη
ονοµασία
ίσου
µέσον της,
ταχύτητα τότε θα εκτελέσει ταλάντωση µε
εάνθεµελιώδη συχνότ
Ορισμός δείκτη κατευθυντικότητας συχνότητα
παράγει
οποία
δηλαδή: τελικά των=u10
ανήκουν.
DI rτοέχει
παραγόµενων
log θετικόκύµα.
στάσιµο
10 Q
πρόσηµο
στάσιµων (+),κυµάτων. αποµακρύνεται
Εάν θεωρήσο έχ
συχνότητας
οργάνου
Ένα αυτής
αντίστροφο
είναι
αερόφωνο καθορίζεται
ορίζεται
ανοιχτός
∞ όργανο και από
λόγω από
φέρει, τοτις
της µήκος
κίνησης
επίσης,δύοπηγών L της
της
πλευρές
σε χορδής,
ηχητικής
του,
συγκεκριµένα την
τότε γραµ
πηγής
οι
σηµείασυσ
Ο
Οι προσδιορισµός
πλειοψηφία των της συχνότητας
ηχητικών του κάθε
δεν µουσικού
έχει παντοκατ φθ
Αναπαράσταση ενός σήματος ως άθροισμα άπειρων
D (ηκυµάτων
οποία p(t) =της
εκφράζεται
ταχύτητάς ∑ uA
ως sin ( 2πανά
sn. µάζα
nFt + ϕ n ) µήκους µε µονάδες Kg/m
µονάδα
αρμονικών συνιστωσών τις οποίες
βάση
Παράλληλα,που
τηνο µουσικός
δηµιουργούνται
αναδροµική
n=0πρέπει κατά νατην
σχέση:στο διάρκεια
εσωτερικό
σηµειωθεί τηςτου
ότι, εκτέλεσης
είναι
τα όποιαίσεςανοιγο
προς:
κατ

το είδος του υλικού
κατάπαρατηρούνται, της χορδής και το πάχος της), καθώς και την τάση
Η αυτόν
ποσότητα τονc τρόπο φ συµβολίζει το µήκος την τουδιαφορά
σωλήνα και την
φάσης αλλάζοντα
µεταξύ
n=n εξαρτώνται σηµαντικά και ηχητικών
από συχνό
N
Σχέση προσδιορισμού συχνότητας από μουσικές νότες 1.2.4 fn =
Χαρακτηριστικά
NewFreq Freq * 2και 12 µοντελοποίηση
πηγώ
εφαρµόζεται
συχνότητα στην των τεντωµένη
2 L
παραγόµενων ίνα, σύµφωνα
στάσιµων µε την
κυµάτων. σχέση: Εάν θεωρήσο
σηµάτων.
ηχητική
Όπωςµας Βασική
πηγή
αναφέρθηκε προϋπόθεση
παρουσιάζει για την παραπάνω
διαφορετική
και προηγουµένως ανάλυση
µορφή κατευθυντ
Τιμή συχνότητας που παράγεται από μια χορδή η οποία δίνει τη συχνότητα NewFreq ενόςστην φθόγγου Ενότητασε σχ
μήκους L (σε m) και γραμμικής πυκνότητας D (σε όπου
οργάνου c
σύνθετοη
περιοχές ταχύτητα
είναι ⎛
σήµα 1 ⎞
ανοιχτός
συχνοτήτωνθαδιάδοσης
T και
πρέπει από
τουτου
να τις ήχου
είναιδύο και
πλευρές
περιοδικό
παραγόµενου L το µήκος
του,
µε τότε
συχνότητα
ήχου. του
Η σω
οι γρα
συ
Kg/m), όταν διεγερθεί στο μέσον της με τάση Τ (σε ενός άλλου.
f =⎜ Η
χαρακτηρίζονται ⎟ από την ακουστική
παράµετρος Ν περιγράφει ισχύ, τονη οποία
αριθµό καθορί
των
λαµβάνει
κυµάτων που ⎝δηµιουργούνται
2L ⎠ D
ακέραιες τιµές, ενώ
στο για n=1, λαµβάνουµε τηντη
Newton) θεµελιώδης
κατευθυντικότητας
ακουστεί ο συχνότητα).
παραγόµενος γίνεται µεεσωτερικό
Για
ήχος. την Η πρακτική
χρήση του
πολικών
τιµή
είναι
της κατανόηση
ίσες προς:
διαγραµµάτω
ακουστικής ι
µεταξύ των δύο φθόγγων ενδιαφέροντος.
Από
Συχνότητα στάσιμων κυμάτων που παράγονται σε στο
την
συχνότητας. παραπάνω
Σχήµα Εάν σχέση,
αντίστοιχα γίνεται
η µια προφανές
πλευρά
c και απεικονίζει την µεταβολή της κατευθυντι του ότι σε
σωλήνα ένα έγχορδο
κλείσει, τ
καθορίζεται f n = 1.9
Παράδειγµα απόn 1.7: δύοΈστω κυρίως µια νόταπαράγοντες:
D συχνότηταςτα φυσικά, 146,84Hz καθ
σωλήνα μήκους L (σε m) ανοικτό και στα δύο άκρα
του γίνεται:
τύπου των χορδών 2 L καθορίζει
το εύρος και τις τιµές των συχνοτήτ
ανά γωνία στο οριζόντιο
χαρακτηριστικά. Για επίπεδο και για
παράδειγµα, δύο διαφορετικές
η ακουστική ισχύς συ πο
Συχνότητα στάσιμων κυμάτων που παράγονται σε θα έχει συχνότητα η οποία υπολογίζεται από την παραπάνω
όπου c η
να παράγει. Σε συνδυασµόταχύτητα c διάδοσης του ήχου και
µε την εφαρµοζόµενη τάση, οι τιµές L το µήκος του σω α
σωλήνα σε σωλήνα μήκους L (σε m) ανοικτό στο ένα καθορίζεται
τιµή τηςfn = από
παραµέτρου n την Νηλεκτρική το πλήθος ισχύαπό λειτουργίας
τις νότες του που
Πίνακατο τρ
άκρο λαµβάνει ακέραιες 4 L τιµές, ενώ για n=1, λαµβάνουµε την
κατασκευαστικά
Εικόνα 2.21: Βασικές συνδεσµολογίες ηχείων: του (φυσικά)(α) σε σειρά, χαρακτηριστικά,
(β) παράλληλα όπως 3 και π.χ.(γ) τ
Χωρική απόσταση / όριο επικοινωνίας (d, σε m) όπου της
συχνότητας. νόταςτο
πλέον Dnκαι
Εάν F (Ν=3).µόνο
λαµβάνει
αντίστοιχα ηΆραµιαπεριττές
πλευρά
NewFreq του= 146.84
ακέραιες
σωλήνα τιµές = 174
(n=1,
* 2κλείσει,
12
3
τό
µικτή ομιλητή
παρουσία ομιλητή (στάθμης SPL (συνδυασµός σειριακής και παράλληλης)
σε dB-SPL και
γίνεται:
του κλειστού 20 ∙ log !" ! =δεν
άκρου, !"#είναι − !"#!"#ύ
δυνατό σε 𝛽𝜊𝜐
αυτό− 25!να παρατηρηθού
περιβάλλοντος θορύβου (στάθμης SPLθορύβου σε dB- Δραστηριότητα 1.4 (ενδεικτικός χρόνος εκπόνησης: 10 λεπ
!"#$%&ή
Σύνδεση ηχείων σε σειρά
SPL). ! κύµατος,
για τους οι οποίες c
υπολογισµούς είναι απαραίτητες της συχνότητας για νατων δηµιουργηθούν
µουσικών
Σε αυτή την περίπτωση, ο fενισχυτής n = n βλέπει στην έξοδό του το άθροισµα των
βασικής !
(θεµελιώδους) 4 L συχνότητας. Στο Σχήµα 2.2 εµφανίζεται
Ορισμός ευαισθησίας μικροφώνου συχνότητα των 55Hz,
! = (!"#$/!")! δηµιουργήστε έναν πίνακα τιµών συ
αντιστάσεων των ! συνδεδεµένων !ηχείων:
όπου
κυµάτων πλέον εντός το n
ενόςλαµβάνειανοιχτού µόνο περιττές
καιοκτάβες. ακέραιες
στα άκρα και ενός κλειστού τιµές (n=1, 3
Υπολογισμός αντίστασης ηχείων συνδεδεμένων σε
ανήκουν σε πέντε διαδοχικές
του κλειστού !!" = !! + !δεν
άκρου, ! + είναι⋯ + !δυνατό
! σε αυτό να παρατηρηθού
σειρά αερόφωνου οργάνου.
Αυτή η σχετικά απλή τοπολογία
κύµατος, οι οποίεςέχει τοείναι πλεονέκτηµα
απαραίτητες ότι για
αυξάνει τη συνολική
να δηµιουργηθούν
Υπολογισμός αντίστασης ηχείων συνδεδεμένων 1 1 1 """""""""""""""""""""
"""""""""""""""""""""""""""""""""""""""" 1
αντίσταση των ηχείων, 1απαιτώντας =µιας + +⋯ +
παράλληλα βασικής"Ως οκτάβα
(θεµελιώδους)
! !λιγότερο
!" ! συχνότητας.
συχνότητας
! !
ρεύµα ! απόΣτο
f1 ορίζεται
!
ητον ενισχυτή.
Σχήµα
συχνότητα 2.2 Αυτό είναι
f2=2fεµφανίζεται
1.

σηµαντικόη ειδικά
Συνεπώς ανκυµάτων
συνολική κάποια από
αντίσταση ταενός
εντός ηχεία
µειώνεται έχουν
κι η µικρή
ανοιχτού ονοµαστική
και στα
αντίστασηάκρα αντίσταση.
και ενός
εξόδου, καιΤο
κλειστού
καθώς η(
προφανές ΤΙΜΕΣ ΣΤΑΘΕΡΩΝ ΜΕΓΕΘΩΝ
ικανότητά µειονέκτηµα είναι
αερόφωνου
του για παροχή ότι αν η του
σύνδεση
οργάνου.
ρεύµατος κοπείισχύος
ενισχυτή σε κάποιο σηµείοτον
περιορίζει ή αν ένα ηχείο
αριθµό των
καταστραφεί,
ηχείων τότε τονα
Πυκνότητα του αέρα σε κατάσταση ισορροπίας
που µπορούν κύκλωµα ανοίγει
ρ=1.21Kg/m
συνδεθούν
Σχήµα κι 3όλο
παράλληλα.
1.9: Πολικό τοΌµως,
σύστηµα
διάγραµµα θα βγει εκτός λειτουργίας.
σεκατευθυντικότητας
περίπτωση που ένα ηχείο
(εκφρασµ
Επίσης αυτή τότε
καταστραφεί η συνδεσµολογία
Ταχύτητα του ήχου στον αέρα σε συνήθεις έχεισυνεχίσουν
το µειονέκτηµα
τα υπόλοιπαc=343m/sec
θα ότιστη
ναπηγής, διαιρεί
λειτουργούν. την ισχύ,
τωνµοιράζοντάς
Εποµένως,
συχνότητα η100Hz
σύνδεση
και
θερμοκρασιακές συνθήκες
την στα
αυτή ηχεία
είναι µε όρους
η πιο διαιρέτη
σταθερή από τάσης, µιας και
τη σειριακή. ο ενισχυτής
! Επίσης, εάν παρέχει
δε γίνειτάση ως σήµα.
υπέρβαση του
Τιμή συχνότητας νότας λα (Α) σε χαμηλή οκτάβα 55.00Hz
Σύνδεσηρεύµατος
µέγιστου ηχείων παράλλληλα
που µπορεί να παρέχει ο1.3
Δραστηριότητα ενισχυτής, όλα ταχρόνος
(ενδεικτικός ηχεία τροφοδοτούνται
εκπόνησης: 15
µεΣτην Εικόνα
το ίδιο 2.21 (β)αντίθετα
σήµα (τάση) φαίνεται
µεητη
διαδίκτυο παράλληλη
σε σειρά
έναν συνδεσµολογία
µε τον οποίο ηχείων.
τρόποσυνδεσµολογία. µπορεί Σε
να αυτή την
µετρηθεί
περίπτωση
Μικτή η συνολική
σύνδεση ηχείωναντίσταση των ηχείων
2 (συνδυασµός δίνεται
σε σειρά από τη σχέση:
και παράλληλης σύνδεσης)
Το κύκλωµα της Εικόνας 2.21 (γ) παρουσιάζει µία περίπτωση µικτής σύνδεσης
 !
!
20!"#!" , ! = 0,7746!"#$!
!!"# !"#

! ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΛΟΓΑΡΙΘΜΩΝ
Αν A = 10 x τότε log A = x
Αν A = ex e = 2.71... τότε ln A = x
log( AB) = log A + log B ln( AB) = ln A + ln B πχ log(13 ⋅ 25) = log(13) + log(15)
! A" ! A" πχ ! 13 "
log $ % = log A − log B ln $ % = ln A − ln B log $ % = log(13) − log(15)40"
&B' &B' & 15 '
1 1 πχ !1"
log 1.3.
Πίνακα = − log
Από A τον Πίνακα lnαυτόν ln A προφανές ότι στις log
= −είναι − log(15) οι
$ % =συχνότητες,
χαµηλές
A A & 15 '
κρίσιµες
log Axζώνες έχουν
= x log A σταθερό εύρος
ln Ax =ίσο
x lnπρος
A 100Hz.πχΓια συχνότητες
log1325όµως µεγαλύτερες
= 25log(13)
η
από 500Ηz,
log 0.1 =το−1εύρος τους αυξάνει µε=την
log1 0 συχνότητα, καταλήγοντας10 στην
log 2 ≈243 κρίσιµη
ζώνηlog
να0.01
είναι= −ίσο
2 προς 3500Hz.log10
Άρα =λοιπόν,
1 στις χαµηλές συχνότητες,
10 log 22η≈διακριτική
6
log 0.001
ικανότητα −3
του= ανθρώπου log100
ως προς 2
την =αντίληψη 10 logµεγαλύτερη
της συχνότητας είναι 4≈6 σε
σχέση µε αυτήν που παρατηρείται στις υψηλές συχνότητες. 20 log 2 ≈ 6
! Πίνακας 1.3: Η κλίµακα Βark, κάτω (fΠΙΝΑΚΕΣ
a) και πάνω (fb) όριο κρίσιµης ζώνης, κεντρική

Ορισμός κρίσιμων ζωνών στην κλίμακα Bark

συχνότητα (fc) και εύρος κρίσιµης ζώνης (fΔ)
z f a, f b fc z fΔ z f a, f b fc z fΔ
Bark Hz Hz Bark Hz Bark Hz Hz Bark Hz
0 0 12 1720
50 0.5 100 1850 12.5 280
1 100 13 2000
150 1.5 100 2150 13.5 320
2 200 14 2320
250 2.5 100 2500 14.5 380
3 300 15 2700
350 3.5 100 2900 15.5 450
4 400 16 3150
450 4.5 110 3400 16.5 550
5 510 17 3700
570 5.5 120 4000 17.5 700
6 630 18 4400
700 6.5 140 4800 18.5 900
7 770 19 5300
840 7.5 150 5800 19.5 1100
8 920 20 6400
1000 8.5 160 7000 20.5 1300
9 1080 21 7700
1170 9.5 190 8500 21.5 1800
10 1270 22 9500
1370 10.5 210 10500 22.5 2500
11 1480 23 12000
1600 11.5 240 13500 23.5 3500
12 1720 24 15500
1850 12.5 280


H ελάχιστα ακουστή διαφορά (Just Noticeable Difference, JND) στο πεδίο της
συχνότητας ορίζεται ως η ελάχιστη µεταβολή της συχνότητας του ήχου που θα πρέπει να
λάβει χώρα, έτσι ώστε να γίνει αντιληπτή από
3 τον άνθρωπο η µεταβολή αυτή. Η JND στο

πεδίο της συχνότητας έχει βρεθεί πειραµατικά ότι είναι προσεγγιστικά ίση προς το 1/30
του εύρους της εκάστοτε κρίσιµης ζώνης, αν και πρέπει να σηµειωθεί ότι εξαρτάται και
Σημείωση
• Το παρόν τυπολόγιο παραδίδεται σε έντυπη μορφή μαζί με τις εκφωνήσεις των θεμάτων στην
αρχή της διαδικασίας της γραπτής εξέτασης σε όλους τους φοιτητές και επιστρέφεται από
αυτούς με την παράδοση του γραπτού τους.
• Δεν επιτρέπεται να σημειωθεί οτιδήποτε επί του εντύπου του τυπολόγιου. Οτιδήποτε
σημειωθεί πάνω σε αυτό, δεν θα ληφθεί υπόψιν κατά τη διάρκεια της βαθμολόγησης των
γραπτών.