02f0535b7a16dcc Ek

TMMOB İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI
DENİZLİ ŞUBESİ
17 Temmuz 2019
İKSA SİSTEMLERİ, KAZI

GÜVENLİĞİ VE ALINACAK
ÖNLEMLER
Ozan DADAŞBİLGE, İnş. Y. Müh.

ozan@geoconltd.com
2
İÇERİK
1. Tanım Ve Kavramlar
2. Taraflar
3. Geoteknik Tasarım
4. Proje Paketi
İÇERİK
5. Kontrol Esasları
6. Aletsel Ölçümler
7. Vaka Örneği
8. ÇŞB Kazı Güvenliği Genelgesi – 31.08.2018
“İksa Sistemleri, Kazı Güvenliği Ve Alınacak Önlemler”, O. DADAŞBİLGE – 17 Temmuz 2019 – İMO Denizli Şubesi
3
İÇERİK
4
1- TANIM VE KAVRAMLAR
“GEOTEKNİK PROJE” kavramı inşaat sektöründe henüz
son 8-10 yıldır konuşulmaya başlanmıştır.
 İksa Sistemi: Herhangi bir yapının toprak altındaki kısmının yeterli
TANIM VE KAVRAMLAR
güvenlik marjlarına sahip olarak inşa edilebilmesi için, gerek çevre

yapıları ve üçüncü şahısları, gerekse inşaatta çalışan ekipleri koruma
amacıyla yapılan, çoğunlukla geçici fonksiyonlu toprak tutma yapısı.
 İksa Sistem Elemanları:

 Düşey Elemanlar: BA Kazık, BA Perde, Palplanş, Çelik Kazık vb.
 Yatay Elemanlar: Öngermeli Ankraj, Pasif Ankraj/Çivi, Boru Destek,
BA Destek
 Birleştirme Elemanları: Başlık Kirişi, Kuşak Kirişi, BA Perde
Sisteme etkiyen yanal toprak itkileri düşey ve yatay elemanlar

tarafından birlikte taşınır. Bunların birbirleriyle bağlantısı ise birleştirme
elemanları ile sağlanır.
5
1.1- Dayanma Yapısı Tipleri
Dayanma Yapısı: Kendi başına dengede olmayan bir toprak kütlesini yeterli
güvenlik marjını da sağlamak kaydıyla dengeli hale getirmek amacıyla inşa
edilen, kalıcı veya geçici fonksiyonlu olarak tasarlanmış toprak tutma yapısı.
Yatay yükler: Kazı destek, şev stabilitesi, peyzaj
Yatay ve düşey yükler: Köprü ayakları
TANIM VE KAVRAMLAR
İnşaat yöntemine göre 2 kategori:
Dıştan Dengelenmiş İçten Dengelenmiş

(Externally Stabilized) (Internally Stabilized)
 Yerinde Dökme Ağırlık Duvarı  Prekast Cephe Panelli Donatılı Zemin Duvar
 Yerinde Dökme Konsol/Payandalı Duvar  Modüler Beton Bloklu Donatılı Zemin Duvar
Dolgu
 Yaşayan Duvar (Crib wall)  Geosentetik/Hasır Çelik Cepheli Donatılı
Duvarlar  Sandık Duvar (Bin wall) Zemin Duvar
 Gabion Duvar  Donatılı Zemin Şevler
 Palplanşlı Duvar
 (Ayrık) Kazıklı Duvar
Yarma  Diyafram Duvar  Zemin Çivili Duvar
Duvarlar  Teğet/Kesişen Kazıklı Duvar  Mikro (Mini) Kazıklı Duvar
 Zemin Karışım Duvarı (Soil mixed wall)
 Ankrajlı Duvar
Dolgu duvarlar aşağıdan yukarıya doğru,

Yarma duvarlar yukarıdan aşağıya doğru inşa edilir.
6
1- Yerinde Dökme Ağırlık Duvarı

TANIM VE KAVRAMLAR
7
2- Yerinde Dökme Konsol/Payandalı Duvar

TANIM VE KAVRAMLAR
8
3- Yaşayan Duvar (Crib wall)

TANIM VE KAVRAMLAR
9
4- Gabion Duvar
TANIM VE KAVRAMLAR
10
5- Modüler Beton Bloklu Donatılı Zemin Duvar

TANIM VE KAVRAMLAR
11
6- Palplanşlı Duvar
TANIM VE KAVRAMLAR
12
7- Diyafram Duvar
TANIM VE KAVRAMLAR
13
8- Teğet/Kesişen Kazıklı Duvar

TANIM VE KAVRAMLAR
14
TANIM VE KAVRAMLAR 9- Zemin Çivili Duvar
15
10- Ankrajlı Duvar

TANIM VE KAVRAMLAR
16
Ankrajlı İksa Sistem Elemanları

TANIM VE KAVRAMLAR
17
Öngermeli Ankraj Halatları

TANIM VE KAVRAMLAR
Halat ayırıcı
18
ANKRAJLI İKSA İMALAT SIRASI

TANIM VE KAVRAMLAR
Germe Zamanı: Enjeksiyon + 5~7 gün "VE" Kuşak betonu + 3~4 gün
19
2- TARAFLAR
Sağlıklı bir proje tasarımı ve uygulaması için tüm tarafların projeye
yeterli düzeyde katkı vermesi gerekir.
• Yatırımcı / Mal Sahibi: Basiretli İş Adamı
• Mimar: Yapıyı ortaya çıkaran
• Zemin Etüd Raporu Müellifi: Geoteknik çalışmaların ilk ayağı
• Tasarımcı: Geoteknik proje müellifi
• Diğer Proje Müellifleri: Statik, Mekanik, Elektrik, Altyapı, Peyzaj
TARAFLAR
• Oda: Denetim ve Adil Rekabet

• Ana Yüklenici: Kaba – ince inşaat
• İksa Alt Yüklenicisi: Uzman ekip
• Proje Yönetimi: İş programı ve bütçeye uyum
• Yapı Denetim: Üstyapı proje ve imalat kontrolü
• Geoteknik Danışman: Proje ve saha kontrolü, değerlendirme,

revizyon kararları ve yönlendirme
20
3- GEOTEKNİK TASARIM
3.1. Tasarım Esasları
 Geoteknik problem doğru teşhis edilmeli (taşıma gücü,

oturma, yanal basınçlar, sıvılaşma, heyelan vb.),
GEOTEKNİK TASARIM
 Üretilen çözümler Emniyet / Maliyet / Uygulanabilirlik şartlarını

optimum düzeyde dengelemeli,
 Uygulama esasları verilmeli (teknik şartname),
 Kontrol esasları belirlenmeli ve detayları verilmeli (teknik şartname),

 Performans Değerlendirme kriterleri ortaya koyulmalı:
Yapılacak imalattan ne bekliyorum???
 Hedeflenen performansın sağlanamadığı durumlarda
başvurulacak B planlarını uygulamaya ortam yaratan çözümler
projelendirilmeli.
21
3.2. Dayanma Yapısı Tipi Seçimi
Dayanma yapısının sahip olması gereken nitelikler:

 Ekonomik
 Kolay inşa edilebilir
 Dayanıklı
 Estetik
GEOTEKNİK TASARIM
 Çevreye uyumlu
1. Dayanma yapısı ihtiyacı tanımlanmalı ve hizmet ömrü (kalıcı / geçici)

belirlenmelidir. Yeterli yer varsa şevli kazı alternatifi araştırılmalıdır.
2. Saha koşulları/kısıtları belirlenmeli ve proje gereklilikleri
tanımlanmalıdır (saha ön incelemesi). Saha incelemesi sonrasında bazı
duvar tipleri elenir ve gerekli zemin araştırmalarının kapsamının
belirlenmesine yönelik bilgiler toplanır.
3. Kalan duvar tipleri için proje gereklilikleri detaylandırılır ve maliyet,
tasarım, performans ve inşaat açısından kabul kriterleri belirlenir (dolgu
duvarlar için farklı oturma veya yarma duvarlar için yatay deplasman gibi).
4. Geoteknik veriler, maliyet analizleri ve proje gereklilikleri dikkate alınarak
birkaç duvar tipi seçilir ve karar verilen tipin detay hesapları
yapılarak uygulama projeleri, teknik şartnamesi ve ihale dökümanları
hazırlanır.
22
Dayanma Yapısı Tipi Seçimi Akış Diyagramı
Adım 1: Dayanma Yapısı İhtiyacını Tanımla

GEOTEKNİK TASARIM
Saha Koşulları / Kısıtlar ve Proje

Adım 2:
Gerekliliklerini Belirle
Adım 3: Duvar Tipi Alternatiflerini

Değerlendir
Geometri Performans İnşaat Estetik Çevre Maliyet
Adım 4: Kabul Edilebilir Duvar Tip(ler)ini Seç
23
Dayanma Yapısı Tipleri İçin Seçim Tablosu
(sık uygulananlar)
Kaynak: FHWA-SA-96-038 Geotechnical Engineering Circular No.2 ‘‘Earth Retaining Systems’’
Duvar Tipi Kalıcı Geçici Ekonomik Gerekli Farklı Yatay Avantajları Dezavantajları
Yükseklik Yatay Oturma Deplasman
Gabari Toleransı
Yerinde Dökme  1–3m 0,5 – 1/500 -  Dayanıklıdır  Derin temel yapılması gerekebilir
Ağırlık Duvarı 0,7H  Donatılı zemin duvarlardan daha az  Göreceli uzun imalat süresi
seçme dolgu malzemesi gerektirir
Yerinde Dökme  2–9m 0,4 – 1/500 -  Dayanıklıdır  Derin temel yapılması gerekebilir
Konsol / 0,7H  Donatılı zemin duvarlardan daha az  Göreceli uzun imalat süresi
Payandalı Duvar seçme dolgu malzemesi gerektirir
GEOTEKNİK TASARIM
Yaşayan Duvar  2 – 11 m 0,5 – 1/300 -  Kalifiye işçilik veya özel ekipman  Sahadaki duruma göre yükseklik uyarlaması
0,7H gerektirmez yapmak zordur
 Hızlı inşa edilir
Gabion Duvar  2–8m 0,5 – 1/50 -  Kalifiye işçilik veya özel ekipman  Yeterli taş kaynağı gerektirir
0,7H gerektirmez  Duvar inşaatı kalifiye işçilik gerektirir
MBB Donatılı  2–7m 0,7 – 1/200 -  Kalifiye işçilik veya özel ekipman  Seçme arka dolgu malzemesi kullanılmasını
Zemin Duvar 1,0H gerektirmez gerektirir
 Cephe eleman tipleri çok çeşitlidir  Metal donatılar agresif ortamda korozyona
 Bloklar kolay taşınabilir ve işlenebilir eğilimlidir
 Donatıların bloklara bağlanması zordur
Palplanşlı Duvar   ≤ 5m - - çok  Hızlı inşa edilir  Sert zeminde veya engellerin arasından imalatı
 Hazır malzeme kullanılır zordur
Diyafram Duvar   6 – 24 m(1) - - az  Her tür zeminde ve ayrışmış kayada inşa  Özel müteahhitlik gerektirir
edilebilir  Önemli miktarda atık malzeme çıkar
 Su geçirimsizdir  Özel ekipman gerektirir
 Duvar rijitliği çok geniş bir aralıktadır
Teğet/Kesişen   3–9m - - az  Düzensiz yerleşime uyarlanabilir  Sert zeminlerde düşey toleransı sağlamak zordur
Kazıklı Duvar 6 – 24 m(1)  Duvar rijitliği kontrol edilebilir  Özel ekipman gerektirir
 Önemli miktarda atık malzeme çıkar
Ankrajlı Duvar   5 – 20 m 0,6H + - az – orta  Yüksek yatay itkileri taşıyabilir  Kalifiye işçilik ve özel ekipman gerektirir
kök  Değişken saha koşullarına uyarlanabilir  Ankrajlar kalıcı kullanım hakkı gerektirebilir
boyu
Zemin Çivili   3 – 20 m 0,6 – - az - orta  Hızlı inşa edilebilir  Çiviler kalıcı kullanım hakkı gerektirebilir
Duvar 1,0H  Düzensiz duvar hattına uyarlanabilir  Yeraltı su seviyesi altında uygulanması zordur
24
3.3. Tasarım Aşamaları

Tasarım süreci sahada başlar, ofiste devam eder, sahada biter.
1. Verilerin Toplanması:
Geoteknik, Jeolojik ve Topoğrafik veriler,
Yapı özellikleri,
GEOTEKNİK TASARIM
Çevre koşullarının durumu

Eksik verilerle projeye başlanmamalı.
2. Geometrik Modelin Oluşturulması
3. Geoteknik Parametrelerin Belirlenmesi:
Zemin raporundaki tanımlamalarla uyumlu olmayan parametreler
sorgulanmalı, gerekirse mutlaka ilave etütler yaptırılmalı.
4. İdealize Zemin Profilinin Oluşturulması:
Pilot Kazı
25
4. Analizi Yapılacak Kesitlerin Belirlenmesi:

Zemin profili,
Geometri (mimari),
Yükleme durumu
5. Ön Analizler Ve Avan Proje
El Hesabı (mertebe yakalanmalı),
GEOTEKNİK TASARIM
Deplasmanlar,
Kesit tesirleri,
Ön boyutlandırma
6. Mimari Onay:
Diğer disiplinlerle uyumun kontrolü
7. Detaylı Analizler ve Uygulama Projesi
Deplasmanlar,
Kesit tesirleri
Ankraj yükleri,
Ankraj kök deplasmanı,
Ara kazı kademeleri,
Deprem durumu,
Toptan göçme,
Boyutlandırma
26
8. Teknik Şartname
İksa elemanlarının tanımı,
Malzeme seçimi,
Makina-Ekipman seçimi,
Uygulama esasları,
Kalite/Kontrol esasları,
Performans ölçüm deneyleri
GEOTEKNİK TASARIM
9. Proje Revizyonları
Yaşayan Projeler
27
3.4. Önemli Hususlar
 İşin önemi projenin tüm taraflarına yeterli açıklıkta

anlatılmalı (proje koordinasyon toplantıları),
 Projeye hak ettiği zaman verilmeli.
GEOTEKNİK TASARIM
 Mimari proje hazırlanırken iksa için yer bırakılmış olmalı.

 Sahanın mevcut durumu iyi bilinmeli, mutlaka saha
incelemesi yapılmalı (mimari proje - bitmiş durum).
 Norm ve Standartların gerekleri dikkate alınmalı.
 Mertebe hissi gelişmeli, bilgisayar analizi sonuçları yorumlanmadan
proje sonlandırılmamalı.
 İksa güvenliğiyle ilgili taleplerde ısrarcı olunmalı. Özellikle kazık
imalatlarının geri dönüşü, telafisi çok zor.
 Projenin mutlaka uygulanacağı ve iyi bir performans göstermek
zorunda olduğu unutulmamalı, her türlü olumsuz etken dikkate
alınmalı.
 Tasarım revizyona müsait olacak şekilde yapılmalı.
28
3.4. Önemli Hususlar (devam)
 Enstrumantasyona önem verilmeli ve çapraz ölçümler

yaptırılmalı. Aletsel ölçüm dışında görsel incelemelere de
önem verilmeli. Ölçümler yeterli sayı ve sıklıkta olmalı.
 Zemine uygun olmayan tasarım  Kötü işçilik  Kontrol
GEOTEKNİK TASARIM
Eksikliği   GÖÇME!...
 Parametrik çalışma yapılmalı => Emin değilsen dene!
 Diğer disiplinlerle uyum için mimarın liderliğinde proje koordinasyon
toplantıları düzenlenmeli, varsa uyumsuzluklar bu aşamada
düzeltilmeli (drenaj için kanal kazısı vb.).
 Kontrol ve performans deneylerinin sonuçları talep edilmeli ve
öngörülerle karşılaştırılmalı.
 Yüklenici seçiminde uzmanlık derecesi ve makine/ekipman
kapasitesi dikkate alınmalı.
29
3.5. Muhtelif Problemler

 Çok fazla deneyimsiz / yetersiz yüklenici firma var.
 Seçilen yüklenici firmanın tecrübesi / makine kapasitesi çözümü
etkileyebiliyor.
 Mevzuatla ilgili sıkıntılar var: Ankrajlara inşaat ruhsatı alınamıyor.
GEOTEKNİK TASARIM
 Tasarımcının kontrolü dışında olan çok faktör var.

 Zemin etüdü saha içinde yapılıyor. Halbuki iksa sistemine itki veren
zemin ve ankraj köklerinin tutunduğu zemin sahanın dışında.
 Projeler bugün verilip düne isteniyor.
 Uygulama kalitesi mevsim şartlarına, çevre koşullarına ve
bölgesel imkanlara doğrudan bağlı.
 Sistemin çoğunlukla «geçici» olması projenin diğer taraflarının
gözünde işin önemini azaltıyor.
 Tarafların çoğunun konu hakkında az bilgisi ama çokça fikri
var.
30
4- PROJE PAKETİ
4.1. Bulunması gereken dökümanlar:
 Zemin etüdü veri raporu,

 Geoteknik rapor,
 Geoteknik uygulama projesi,
PROJE PAKETİ
 Proje gerekçe raporu,

 Geoteknik değerlendirme raporu,
 Uygulama teknik şartnamesi,
 Komşu yapılar ve çevrede bulunan yeraltı yapılarıyla ilgili proje ve diğer
gerekli bilgiler.
 Mimari uygulama projesi,
 Statik uygulama projesi,
BU DÖKÜMANLARIN HEPSİ TAM VE EKSİKSİZ OLARAK TEMİN

EDİLMEDEN VE BİRBİRİYLE UYUMU KONTROL EDİLİP TEYİD
EDİLMEDEN SAHADA HERHANGİ BİR UYGULAMA YAPILMAMALIDIR!...
31
Geoteknik Uygulama Projesi:

Geoteknik uygulama projesinde en az aşağıdaki bölümler bulunmalıdır:
 İksa elemanları yerleşim planı,
 İksa plan detayı,
 Her bölüme ait tipik kesitler,
 Her bölüme ait cephe görünüşleri,
 Betonarme elemanların donatı detayları,
 Ankraj detayları (geçici ve kalıcı ankrajlar için ayrı ayrı),
 Bina ve iksa sistemi arasındaki ilişki (mesafeler, döşeme kotları, temel taban kotu vb.),
PROJE PAKETİ
 Geoteknik ölçüm ve gözlem sistemlerinin yerleşimi, montaj detayları, okuma programı

(inklinometre, loadcell, ekstansometre, piyezometre vb.),
 Proje notları ve uyulacak ulusal ve/veya uluslararası norm ve standartlar.
Bu bilgiler yeterince açık ve tereddüt oluşturmayacak şekilde verilmelidir.
Proje Gerekçe Raporu:
Proje gerekçe raporu en az aşağıdaki bilgileri içermelidir:
 Proje kabulleri (kazı derinliği, sürşarj yükleri, yeraltı su seviyesi, servis ömrü, zemin
durumu),
 İksa elemanları kesit tesirleri ve donatı hesapları,
 Ankraj servis yükleri,
 Toptan göçme tahkikleri,
 Sızma, kabarma ve hidrolik göçme tahkikleri,
 Her kazı aşaması için beklenen yatay deplasman değerleri,
Hesaplarda esas alınan dökümanlar rapor içinde isim, hazırlanma tarihi ve
müelliflerinin isimleriyle birlikte belirtilmelidir.
32
3.2. Pafta İçeriği Ve Düzeni: NEDEN ÖNEMLİ????
 İksa elemanları yerleşim planı, plan detayları, tipik kesitler, cephe

görünüşleri, donatı detayları ve ankraj detayları çizim paftalarında yer
almalıdır.
 Kesit ve detay yerleri planda ve cephe görünüşlerinde gösterilmelidir. Hangi
kesitin hangi bölgede geçerli olduğu belirtilmelidir.
 Planda ve kesitlerde arazi yüzeyi, parsel sınırı, yapı yaklaşma sınırı ve inşa
edilecek bina temeli ile bodrum kat dış perdesi gösterilmelidir.
PROJE PAKETİ
 Planda ve kesitlerde komşu parsellerdeki yeraltı ve yerüstü yapıları

ile ankraj veya kazık imalatını etkileyebilecek altyapı hatları
kotlarıyla birlikte gösterilmelidir.
 Kesitlerde ankraj test yükü, kilit yükü ve proje yükü ayrı ayrı
gösterilmelidir.
 Geoteknik enstrumantasyon (inklinometre, loadcell, ekstansometre,
piyezometre vb.) noktaları plan ve cephe görünüşlerinde gösterilmeli ve
ölçüm periyodu notlarda belirtilmelidir.
 Proje notlarında her bir iksa elemanı tipi için gerekli uygulama kriterleri
belirtilmelidir.
 Çizimler diğer proje disiplinlerinin çizimleriyle uyum içinde olmalı
ve aynı kot sistemi kullanılmalıdır.
 İksa üst kotları belirlenirken hem mevcut arazi kotları, hem de
nihai peyzaj kotları dikkate alınmalıdır.
33
3.3. Örnek Pafta Düzeni

PROJE PAKETİ
Plan, Kesitler ve Plan Detayları
34
PROJE PAKETİ
Cephe Görünüşleri, Ankraj ve Donatı Detayları
35
5- KONTROL ESASLARI
5.1. Proje Kontrolü
 Proje Paketi İçeriği (etüd raporları, hesap  Proje Kotları Arazi Kotları Uyumu
raporları, çizim paftaları, teknik şartname,…) (başlık kirişi, arazi yüzeyi, çevre yollar ve
çevre yapılar)
 Geoteknik Parametre Uyumu (etüd
raporları & hesap raporları)  Proje Disiplinleri Arasındaki Uyum
(Temel taban kotu, nihai kazı kotu, temel altı
 Analiz Kesitleri – Çizim Kesitleri Uyumu
KONTROL ESASLARI
detayı, drenaj)
(geometri, zemin profili, eleman boyutları, kesit
sayısı)  Köşe Noktaları (bina ve iksa sistemi
arsaya sığıyor mu?)
 Hesap Kabulleri (sürşarj, YASS, geçici/kalıcı,
deprem durumu)  Bina - parsel sınırı mesafesi (İksa
için yeterli gabari?)
 Hesap Adımları (imalat sıralaması, ……)
 Çevre Yapılar – Altyapılar (bodrum
 Hesap Sonuçları (deplasman, kesit tesirleri, kat, yeraltı çıkmaları, boru hatları vs – ankraj
komşu yapılar) ilişkisi)
 Pafta İçeriği  Kazıklar Arası Mesafe (ne az ne fazla
 Plan – Kesit – Cephe Çizimleri Uyumu olmalı)
 Aletsel Ölçümler (yerleşim, miktar, okuma  Ankraj Yerleşimi (şaşırtma, ilave ankraj
periyodu) için boşluk)
 Ankraj Yükleri (servis, test, kilit)  Plandaki Kırıklıklar (b açısı ile imal
edilecek ankraj var mı?)
 Proje Notları
 Saha Giriş Rampası (bu bölgede
 Teknik Şartname (uygulama ve kontrol kazıklar nasıl çözülmüş?)
esasları)
36
5.2. Uygulama Kontrolü

 Saha Hazırlığı (engeller, çalışma platformları, su-elektrik, giriş-çıkış)
 Çevre Koşulları (komşu yapılar/altyapılar, topoğrafya, su kaynakları, diğer önemli etkenler)
 Makine / Ekipman (yapılacak imalatlara uygun ve bakımlı mı, kalibrasyonu var mı)
 Personel (teknik bilgi ve tecrübe yeterli mi, kadrolu mu geçici mi, işin sorumlusu kim?)
KONTROL ESASLARI
 Malzeme Onayı (sertifikalar, özel testler, temin edilebilirlik)
 Formlar (imalat kontrol, şantiye günlüğü, testler, periyodik kontrol raporları)
 Testler (hangi testler hangi sıklıkla yapılacak, sonuçları nasıl değerlendirilecek)
 İş Programı (toplam süre, kritik hat, tatiller, hava şartları, MAKİNE ARIZALARI)
 MEP – İş Programı Uyumu (mevcut MEP ile iş süresinde ve yeterli kalitede yapılabilir mi?)
 İmalat Metodolojisi (Teknik uygulama detayları ve sıralama, süreçler)
 İş Güvenliği (MMO uygunluk belgeleri, personel eğitimleri, KKD)
 Proje Müellifleri (gerektiğinde ulaşılabilirlik, uygulama hakimiyeti)
37
Kazık İmalat Kontrolü
 Ağız ve dip kotu,
 Soket boyu ve zemin birimi,
 Çapı (muhafazalı veya muhafazasız),
 Donatı düzeni (boyuna, spiral, çember, Z)

KONTROL ESASLARI
 Beton sınıfı,
 Merkez noktası doğruluğu (çapın %10’u)
 Düşeylik (1/75)
 Foraj (kuyuda çökme, su vb.),
 Beton dökümü (tremi borusu, soğuk derz, bekleme süresi)
 İmalat sıralaması,
 Başlık kırımı
38
Ankraj İmalat Kontrolü
 Giriş kotu,
 Kök boyu ve serbest boyu,
 Delgi açısı (yatayla ve düşeyle),
 Halat çapı, sayısı ve cinsi,
 Enjeksiyon su/çimento oranı,
KONTROL ESASLARI
 Test, Servis ve Kilit Yükleri,

 Yük kademeleri ve bekleme süreleri,
 Teorik uzama boyu,
 Delgiden çıkan zemin kontrolü ve projeyle karşılaştırılması
 Kuyuda yıkıntı olması
 Ağızdan enjeksiyon çıkışı
 Kafa – plaka – kriko uyumu
 Kuşak kirişi betonunda gömülme
 Delgi sırasında diğer ankrajların yakalanması
 Enjeksiyon sırasında kayıp veya komşu ankrajlardan şerbet çıkışı
 İmalat sıralaması.
39
5.3. Önemli Hususlar

 İşin önemi tüm taraflara yeterli açıklıkta anlatılmalıdır,
 Uygulamanın devamı sırasında mimari, statik, geoteknik proje müellifleri,
yüklenici firma şantiye şefi, işveren ve geoteknik danışmanın katılımıyla
periyodik olarak proje koordinasyon toplantıları yapılmalıdır,
 Uygulama sırasında çıkabilecek problemlerin hızlı ve doğru bir şekilde
çözülebilmesi için imalatla ilgili formlar eksiksiz ve düzgün olarak,
KONTROL ESASLARI
maksimum bilgi içerecek şekilde tutulmalıdır,

 İmalat aşamaları periyodik olarak fotoğraflanmalı ve dosyalanmalıdır,
 Aletsel ölçüm ve gözlem okumaları aksatmadan yapılmalı ve
sonuçları en kısa sürede geoteknik proje müellifi ve geoteknik
danışmana raporlanmalıdır,
 Çevre yapılar ve yollar periyodik olarak gözlenmeli, iksa sistemine etkisi
olabilecek herhangi bir durum zamanında tesbit edilmeli ve ilgililerine
bildirilmelidir.
 Acil bir durumda iksa sisteminde oluşabilecek aşırı bir yatay
deplasmanın ilerlemesini durdurmak ve göçmeyi önlemek için iksa
önüne topuk yapmaya yetecek miktarda toprak her zaman sahada
hazır bulundurulmalıdır.
 Projede ve teknik şartnamede belirtilen imalat metodolojisine titizlikle
uyulmalıdır.
40
6- ALETSEL ÖLÇÜMLER
5.1. İnklinometre (Eğimölçer)  Yatay deplasman
5.2. Loadcell (Yük Hücresi)  Ankraj yük değişimi
İNKLİNOMETRE KUYUSU TESİS EDİLME AŞAMALARI:

ALETSEL ÖLÇÜMLER
A) Kazık Arkasında B) Kazık İçinde  MECBUR KALINIRSA!.

 Düşey delgi (başlık kirişi  Çelik boru indirilmesi (donatı
imalatından sonra, hafriyat kafesiyle birlikte veya sonradan)
başlamadan önce)  Kazığın betonlanması
 Boruların eklenmesi  Kazık içinden en az 5,0m daha düşey
 Enjeksiyon hortumunun delgi yapılması
bağlanması  Boruların eklenmesi
 Boruların kuyuya indirilmesi  Enjeksiyon hortumunun bağlanması
(eklenerek)  Boruların kuyuya indirilmesi
 Enjeksiyon (eklenerek)
 İkincil enjeksiyon  Enjeksiyon
 Boru ağzının kesilmesi ve  İkincil enjeksiyon
betonlanması  Boru ağzının kesilmesi ve
 Sıfır okumasının alınması betonlanması
 Sıfır okumasının alınması
41
6.1. İnklinometre
ALETSEL ÖLÇÜMLER
İnklinometre kuyusu delgi çalışmaları
42
ALETSEL ÖLÇÜMLER
İnklinometre borusu manşon birleşimlerine mastik sürülmesi ve birleştirilmesi

43
ALETSEL ÖLÇÜMLER
İnklinometre borularının birleştirilmesi, manşonların borulara perçinlenmesi
44
ALETSEL ÖLÇÜMLER
İnklinometre boruları ek yerlerinin mastik ve perçin kullanılarak birleştirilmesinden

sonra sızdırmaz bant ile sarılarak izolasyonunun yapılması
45
ALETSEL ÖLÇÜMLER
Hazırlanmış borular
46
ALETSEL ÖLÇÜMLER
Enjeksiyon hortumunun inklinometre borularına bağlanması

47
ALETSEL ÖLÇÜMLER
İnklinometre borularının kuyu içine yerleştirilmesi
48
ALETSEL ÖLÇÜMLER
Boru etrafına çimento şerbeti enjeksiyonu

yapılması
49
ALETSEL ÖLÇÜMLER
Boru ağzının betonlanması ve sıfır okuması alınması
50
ALETSEL ÖLÇÜMLER
İnklinometre seti:
 Prob
 Kablo makarası
 Ağız adaptörü
 El bilgisayarı
İnklinometre ölçüm çalışması

51
İnklinometre Kuyu Teşkili Ve Ölçümlerinde Dikkat

Edilecek Hususlar
 İnklinometre kuyularının derinliği fore kazık uç kotundan en az 5,0m daha
derin olacak şekilde teşkil edilecektir.
 Borular kuyuya indirilirken kanalların karşılıklı iki tanesinin iksa
ALETSEL ÖLÇÜMLER
sistemine dik yönde tutulmasına azami dikkat gösterilmelidir. Ölçümler

bu yönde alınacağından kanalların yönü hatalı olduğu takdirde ölçümler de
hatalı olacaktır.
 Enjeksiyon sırasında borunun dönmemesi veya yukarıya kalkmaması için
gerekli sabitleme tedbirleri alınmalıdır.
 İkinci enjeksiyondan sonra da çökelme olursa tüm boşluk dolana kadar
enjeksiyon işlemine aralıklarla devam edilmelidir.
 Ölçüm noktası düşey aralığı probun boyuna uygun olmalıdır.
 Raporlarda maksimum deplasman görülen noktalarda zamana bağlı
değişim (time-plot) grafikleri verilmelidir.
 Ölçüm anındaki iksa önü kazı derinliği raporda belirtilmelidir.
52
ALETSEL ÖLÇÜMLER
İnklinometre grafiği: Derinlik / yatay deplasman

53
ALETSEL ÖLÇÜMLER
İnklinometre grafiği: Zaman / yatay deplasman (Time Plot)

54
6.2. Loadcell
ALETSEL ÖLÇÜMLER
 Loadcell parçaları, kurulum ve okumalar için gerekli el bilgisayarı
55
ALETSEL ÖLÇÜMLER
Loadcell parçalarının yerleşimi ve birleşimi

56
ALETSEL ÖLÇÜMLER
Loadcell takılarak germe testi yapılması
57
ALETSEL ÖLÇÜMLER
Germe testi ve loadcell montaj çalışmalarından görünümler

58
ALETSEL ÖLÇÜMLER
Datalogger ve kablo
59
ALETSEL ÖLÇÜMLER
Loadcell Ölçüm Sonucu: Grafik Ve Tablo Değerleri

60
7. VAKA ÖRNEĞİ
 İksa plan uzunluğu: 750 m

 Bina Oturum Alanı: 86.000 m2
 Kazı derinliği: 12 – 21,70 m
 Zemin Profili: 0–3m Dolgu
VAKA ÖRNEĞİ
5 – 10 m Kireçtaşı (Bakırköy Fm)

9 - >17m Çok Katı Kil
 Çözülen sistem: BA Fore kazık, öngermeli ankraj (geçici
ve kalıcı), BA kuşak kirişi
 Vurgu: Yatırımcı, proje yönetim teşkilatı ve yapı denetim
firmasının işin önemini kavramasının/kavramamasının
projeye etkisi.
61
VAKA ÖRNEĞİ
İksa Vaziyet Planı

 Kontrol teşkilatının ankraj germe sorusu / 2 ay danışmanlık
62
VAKA ÖRNEĞİ 1 Yıl Sonra...
63
VAKA ÖRNEĞİ
64
VAKA ÖRNEĞİ Uygulamadan Birkaç Fotoğraf
65
66
67
Sonuçlar
 İksa sisteminde görülen eksik ve kusurlu imalatlar stabilite açısından
kritik önemdedir ve gelinen aşamada tamiri / tamamlanması
mümkün değildir.
 Deplasman ölçümleri kritik duruma gelindiğini göstermekle birlikte
sayıca yeterli olmadığı için değerlendirme yapılmasını
güçleştirmektedir.
VAKA ÖRNEĞİ
 Gelinen noktada hem kalıcı hem de geçici durum için ciddi riskler
mevcuttur.
 Kalıcı iksa olarak projelendirilen kısımlar geçici kabul edilmeli ve
yükler sistemin her tarafında rijit elemanlarla binaya aktarılmalıdır.
Sonuçların Projeye Yansıması

 Statik proje revizyonu (kalıcı bölgede de toprak yükleri binaya)
 Mimari proje revizyonu
 Mahallerin kullanımında kısıtlama
 Projenin satış değerinin düşmesi   
68
8. ÇŞB KAZI ÇUKURLARI GENELGESİ

 Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın 31.08.2018 tarih ve 84122464-755.01-
E.150340 sayılı genelgesi ile «KAZI ÇUKURLARININ DESTEKLENMESİ İLE
İLGİLİ UYULACAK ESASLAR» yayınlanmış ve 81 ilin valiliğine «yapı ruhsatı
düzenleyen tüm kurumlara duyurulması ve uygulamanın bu yönde
ÇŞB KAZI ÇUKURLARI GENELGESİ
yürütülmesi» talimatıyla resmi yazı ekinde gönderilmiştir.

 Bu genelge «planlanmakta olan veya halen inşaatı devam eden yapılar»
için geçerlidir.
 Bu genelge iksa ve istinad yapılarının etüd, tasarım, uygulama ve kontrol
esaslarını içeren, tüm Türkiye bazında geçerli olan, bugüne kadar
yayınlanmış ilk resmi dökümandır.
 Genelgenin amacı son aylarda çok sık yaşanan iksa göçmelerinin önüne
geçebilmek amacıyla, bazı sayısal sınırlamalar da getirmek suretiyle,
tasarım, uygulama ve denetimlerin belirli bir standartta yapılmasını
sağlayabilmektir.
 ÇŞB aynı anda çok daha geniş kapsamlı bir «KAZI DESTEK YAPILARI
YÖNETMELİĞİ» çalışmasını da başlatmıştır. 2019 yılı sonunda yönetmeliğin
yayınlanması hedeflenmektedir. Mevcut genelge, yönetmelik yayınlanana kadar
geçerli olacaktır.
69
Proje Tasarımına Yönelik Önemli Hususlar

70
Proje Tasarımına Yönelik Önemli Hususlar (devam)

71

72

73

GEREKÇELER:
 Zemin profilindeki belirsizlik
 Delgi sırasındaki yumuşama
(sulu delgi)
 Enjeksiyon gövdesinde boşluk
74

75

GEREKÇELER:
 Delgi kuyusunun tam anlamıyla dolması
 Öngerme kuvveti yatay bileşkesinin azalmaması
 Düşey elemanlarda oturma olmaması (Öngerme kuvvetini
azaltır!...)
76

77

78

79

GEREKÇELER:
 Kuşak kirişi ankraj öngerme yükünün
yatay bileşkesinin yarattığı sürtünme
kuvvetine ihtiyaç duymadan kendini
taşıyabilmeli (aşağı sarkarsa
öngerme kuvvetini azaltır!...)
 Sistemin üçüncü boyutta birlikte
çalışabilmesi için sağlıklı yük
aktarımının sağlanması
80

81
82
TMMOB İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI

DENİZLİ ŞUBESİ
17 Temmuz 2019
İKSA SİSTEMLERİ, KAZI

GÜVENLİĞİ VE ALINACAK
ÖNLEMLER
TEŞEKKÜRLER
Ozan Dadaşbilge, İnş.Y.Müh.
GEOCON ZEMİN UZMANLARI
ozan@geoconltd.com

02f0535b7a16dcc Ek

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

02f0535b7a16dcc Ek

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

TMMOB İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI

İKSA SİSTEMLERİ, KAZI

Ozan DADAŞBİLGE, İnş. Y. Müh.

güvenlik marjlarına sahip olarak inşa edilebilmesi için, gerek çevre

 İksa Sistem Elemanları:

Sisteme etkiyen yanal toprak itkileri düşey ve yatay elemanlar

1.1- Dayanma Yapısı Tipleri

İnşaat yöntemine göre 2 kategori:

Dıştan Dengelenmiş İçten Dengelenmiş

Dolgu duvarlar aşağıdan yukarıya doğru,

1- Yerinde Dökme Ağırlık Duvarı

2- Yerinde Dökme Konsol/Payandalı Duvar

3- Yaşayan Duvar (Crib wall)

5- Modüler Beton Bloklu Donatılı Zemin Duvar

8- Teğet/Kesişen Kazıklı Duvar

10- Ankrajlı Duvar

Ankrajlı İksa Sistem Elemanları

Öngermeli Ankraj Halatları

ANKRAJLI İKSA İMALAT SIRASI

• Oda: Denetim ve Adil Rekabet

• Geoteknik Danışman: Proje ve saha kontrolü, değerlendirme,

 Geoteknik problem doğru teşhis edilmeli (taşıma gücü,

 Üretilen çözümler Emniyet / Maliyet / Uygulanabilirlik şartlarını

 Kontrol esasları belirlenmeli ve detayları verilmeli (teknik şartname),

3.2. Dayanma Yapısı Tipi Seçimi

Dayanma yapısının sahip olması gereken nitelikler:

1. Dayanma yapısı ihtiyacı tanımlanmalı ve hizmet ömrü (kalıcı / geçici)

Dayanma Yapısı Tipi Seçimi Akış Diyagramı

Adım 1: Dayanma Yapısı İhtiyacını Tanımla

Saha Koşulları / Kısıtlar ve Proje

Adım 3: Duvar Tipi Alternatiflerini

Geometri Performans İnşaat Estetik Çevre Maliyet

Adım 4: Kabul Edilebilir Duvar Tip(ler)ini Seç

3.3. Tasarım Aşamaları

Çevre koşullarının durumu

4. Analizi Yapılacak Kesitlerin Belirlenmesi:

3.4. Önemli Hususlar

 İşin önemi projenin tüm taraflarına yeterli açıklıkta

 Mimari proje hazırlanırken iksa için yer bırakılmış olmalı.

3.4. Önemli Hususlar (devam)

 Enstrumantasyona önem verilmeli ve çapraz ölçümler

3.5. Muhtelif Problemler

 Tasarımcının kontrolü dışında olan çok faktör var.

 Zemin etüdü veri raporu,

 Proje gerekçe raporu,

BU DÖKÜMANLARIN HEPSİ TAM VE EKSİKSİZ OLARAK TEMİN

Geoteknik Uygulama Projesi:

 Geoteknik ölçüm ve gözlem sistemlerinin yerleşimi, montaj detayları, okuma programı

3.2. Pafta İçeriği Ve Düzeni: NEDEN ÖNEMLİ????

 İksa elemanları yerleşim planı, plan detayları, tipik kesitler, cephe

 Planda ve kesitlerde komşu parsellerdeki yeraltı ve yerüstü yapıları

3.3. Örnek Pafta Düzeni

Plan, Kesitler ve Plan Detayları

Cephe Görünüşleri, Ankraj ve Donatı Detayları

5.2. Uygulama Kontrolü

 Çevre Koşulları (komşu yapılar/altyapılar, topoğrafya, su kaynakları, diğer önemli etkenler)

 Malzeme Onayı (sertifikalar, özel testler, temin edilebilirlik)

 Formlar (imalat kontrol, şantiye günlüğü, testler, periyodik kontrol raporları)

 Testler (hangi testler hangi sıklıkla yapılacak, sonuçları nasıl değerlendirilecek)

 İmalat Metodolojisi (Teknik uygulama detayları ve sıralama, süreçler)

 İş Güvenliği (MMO uygunluk belgeleri, personel eğitimleri, KKD)

 Proje Müellifleri (gerektiğinde ulaşılabilirlik, uygulama hakimiyeti)

Kazık İmalat Kontrolü