FORD OTOMOTİV SAN. A.Ş.

Yan Sanayi Saç Parcaları icin Beklentiler

Yüksel Bilen
Hasan Bahar
Tolga Demirçivi

29 Haziran 2007
Gölcük

Haziran 2007
MEMNUN MÜ
MÜŞTERİ
TERİ, SÜ
SÜREKLİ
REKLİ MÜŞTERİ
TERİDİR
Yeni projelerde müşterileriniz Gölcük, Soton, Cin ve Proje aşamasındaki Kuzey Amerika
fabrikaları olacaktır.
Jan - July Aug - Dec Jan - July Aug - Dec
2006 2006 2007 2007 2008
Southampton 72 Kocaeli & China Volume Increase
72 72 72 72
Kocaeli
Transit 135 150 150 180 180
400
Kocaeli
Connect 100 100 100 100 100
7 15
350
China 0 0 7 7 15
0 7
300 0 100 100
Volume (K)

100
100 100 China
250
Kocaeli Connect
200
180 180 Kocaeli Transit
150 135 150 150
Southampton
100
50 72 72 72 72 72
0
Jan - Aug - Jan - Aug - 2008
July Dec July Dec
2006 2006 2007 2007
Time Line

Haziran 2007
YENİ PROJELER İCİN FORD BEKLENTİLERİ

• Ford’un yeni uygulamaya başladığı GPDS (Global Product Development

System) uygulaması ile daha önce kullanılan FPDS (Ford Product
Development System) gore kalıp imalat toplam sürelerinde birkaç aya varan
kısaltmalar öngörülmektedir.

Haziran 2007
FPDS & GPDS KARŞILASTIRMASI

Haziran 2007
TEKLİF AŞAMASI BEKLENTİLERİ

1. Parca resimlerinin ( LD & GDT ) incelenmesi gereklidir.

Fonksiyonel beklentilere gore operasyon tasarımı yapılması gereklidir.

2. Parca icin istenen min incelme degeri sorunlu ise teklif öncesi UG ve satınalmaya
raporlanması gereklidir.

3. Capak yönü ve miktarı kesme operasyonunda dikkate alınması ve kalıplar yapılmadan

once UG ve satınalmaya raporlanması gereklidir.

4. Parcadan beklenen yuzey kalitesinin kontrol edilmesi

2 ve 1 class yuzeyler icin firma yeteneginin degerlendirilmesi gereklidir.

5. Istenen tonajda hat şeklinde çalısmaya imkan veren pres caddesi var mı?

6. İstenen malzeme ve detaylar ticari olarak temin edilebiliyor mu?

7. En az operasyon ile parcanın imalatı saglanmalıdır.

8. Prototip hazırlama yeteneği istenir.

Haziran 2007
FİZİBİLİTE CALIŞMALARI

Kalıptan çıkması mümkün olmayan açılar teklif aşamasında ifade edilmelidir.

Aksi durumda parcayı dataya göre yapmanız istenebilir?

Haziran 2007
ÖN METOD CALIŞMASI
Hangi operasyonda ne yapılıyor, nereden referans alınıyor dökümante edilmelidir.
Sag-sol parca konumu nasıl olmalı
Simetrik parcaların kullanım adetleri nedir?

Haziran 2007
SONLU ELEMAN ANALİZİ CALIŞMASI

Sanal Kalite Raporları ile olası problemlerin kalıplar yapılmadan tespit edilmesi hedeflenir.
Kalıp imalatındaki alıstırma deneme süresinde harcanan masrafın azaltılması saglanır.
Özellikle incelme durumlarının önceden tespit edilmesi mümkün olur.

Haziran 2007
SAÇ PARÇALARDA KALİTE BEKLENTİLERİ

Otomotivde kalite hedeflerinin artması beraberinde sac parca kalitesinin de

artmasını zorunlu kılmaktadır.

Parça kalitesini oluşturan üç temel unsur;

• Sac malzeme kalitesi (Erdemir)

• İmalat kalitesi ve sürekliligi (Pres, Kalıp ve Bakım)
• Kalıp kalitesi ve ömrü (Ford şartnamesi WDX)

Yüksek hacimli beklentilerinin saglanması icin kalıpların WDX beklentilerine

uygun olması gereklidir.

Haziran 2007
FORD WDX KALIP STANDARTLARI
Wordwide Die Design Standarts

Haziran 2007
Haziran 2007
ÇEKME KALIPLARI İÇİN MODEL KALINLIKLARI
Beklentiler WDX12 - 4 de ifade edilmektedir.

Haziran 2007
ÇİFT TESİRLİ ÇEKME KALIPLARI İÇİN MODEL KALINLIKLARI
Beklentiler WDX12 - 4 de ifade edilmektedir.

Haziran 2007
DİGER KALIPLAR İÇİN MODEL KALINLIKLARI
Beklentiler WDX12 - 4 de ifade edilmektedir.

Haziran 2007
DÖKÜM DELİKLERİ KONUMLARI
Kalıpların zayıflamasını engelemek icin delik konumları önemlidir.
Beklentiler WDX12 - 4 de ifade edilmektedir.

Haziran 2007
DÖKÜM KALIP MALZEMELERİ
Konu ile ilgili Ford un tavsiye ettigi malzemeler WDX25 - 06 da ifade edilmektedir.
Speklerde gecen malzemelerin DIN ve SAE karsılıkları WDX25 - 08 de verilmektedir.

Haziran 2007
DÖKÜM MODELDE İŞLEME PAYLARI
Beklentiler WDX12 - 50 de ifade edilmektedir.

Haziran 2007
DÖKÜM İCİN ISIL İSLEM
Beklentileri WDX25 - 40 ve 50 de ifade edilmistir.

Haziran 2007
ÇELİK KALIP MALZEMELERİ SEÇİMİ
Çelik malzeme seçimi istenen isil işlemler ve sertlik degerleri WDX 25 - 50 sayfa 5-11 ve
WDX25 - 40 de ifade edilmektedir.

Haziran 2007
DÖKÜM KALİTESİNİN KONTROLU VE RAPORLANMASI
Beklenti ve uygulama WDX25 - 40 ve DIN EN 1563 da ifade edilmistir.

Haziran 2007
SİMETRİ EKSENLERİ VE TAKIM DELİKLERİ
Kalıp merkez hattı, önü ve parca akıs yonu kalıp üzerinde gösterilmistir.
Beklentiler WDX 15 - 02 da ifade edilmektedir.

Haziran 2007
KALIP SIFIRLAMA DELİKLERİ

Kalıp üzerinde freze sıfırlama delikleri vardır.

Beklentiler WDX 01 - 10 da ifade edilmektedir.

Haziran 2007
BAGLANTI ELEMANLARI BEKLENTİLERİ

• Kaynaklı baglantılar mümkün oldugunca tercih edilmez

• Baglantı civataları ile pul kullanılmalıdır (WDX15- 40 & 80 ve WF900 )
• Kullanılanılabilecek min civata kalitesi 8.8 10.9 dir.
• Civatalar istenen sürtünme katsayının saglanması ve paslanmayı önelemek
icin kaplamalı olmalıdır. (Dacral, Geomet vs. tavsiye edilir. )
• Civatalardaki acılmayı görmek icin marker kalem ile isaretleme yapılmalıdır.

Haziran 2007
BAGLANTI ELEMANLARI BEKLENTİLERİ

Civatalı baglantılarda istenen kilitlenmenin olusmasına etki eden etkenler

Civata capı ve sertligi,

Yüzey sürtünme katsayısı (kaplama özelligidir)
Ortamın yagsız olması

Baglantının kendi kendine cözülmemesi icin bu faktorlere baglı tork degerinin

uygulanması gereklidir.

Tork degerleri WDX3 04, ISO 898–1 veya WZ100-1 Speklerinden alınabilir
Cok özel baglantılar icin www.boltscience.com incelenebilir

Haziran 2007
SAPLAMA VE VİDA DERİNLİKLERİ

Baglantının saglanması icin diş anma capının min 2 katı kadar gövdeye dis cekilmelidir.
Beklentiler WDX 30 - 4 de ifade edilmistir.

Haziran 2007
TAŞIMA KULAKLARI İLE İLGİLİ BEKLENTİLER
Üst ve alt grupta min 4 er adet olmalıdır.
Boyutsal Beklentiler WDX 22- 80 ve ifade edilmektedir.

Haziran 2007
ÇELİK KALIPLAR İCİN TAVSİYE EDİLEN TAŞIMA KULAKLARI
Beklentiler WDX 22 -10 & 80 da ifade edilmiştir.

Haziran 2007
BAGLANTI KANALLARI SAYISI
Prese ait özel baglama ekipmanı yok ise Ford beklentisi uygulanmalıdır.
Konu ile ilgili beklenti WDX15 - 40 da ifade edilmistir.

Haziran 2007
HAVA BOŞALTMA DELİKLERİ
250mm den derin cekme kalıplar icin
Capları 6mm (Class1)-12mm (Class 2&3) arasındadır.
Plastik veya metal boru kullanılabilir.
Beklentiler WDX 4 - 14M ve 60M de ifade edilmektedir.

Haziran 2007
PARCA CIKARICILARI İLE İLGİLİ BEKLENTİLER
Parcanın kalıptan hasar görmeden cıkmasını saglamak icin parca boyutlarına uygun mekanik veya
pnomatik çıkarıcılar kullanılır.
Parcada iz veya çizik yapmamalıdır.
Parcanın agırlık merkezi dikkate alınmalıdır.
Beklentiler WDX04 - 40 ve WDX18 - 6 da ifade edilmektedir.

Haziran 2007
KOLON VE SÜRTÜNME PLAKALARININ KALIP ÇALISMASI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

Haziran 2007
YATAKLAMA TEMAS BEKLENTİLERİ
Alt üst grup ilk temasında sürtünme plakalarında min 50 mm temas olmalıdır.
Beklentiler WDX 7 - 04 de ifade edilmektedir.

Haziran 2007
KOLON SEÇİMİ
Kalıp agırlıgına baglı olarak kolon ebatlarının belirlenmesi gereklidir.
Kolon yatalarında bakır alasımlı malzemelerin kullanılması gereklidir.
Beklenti WDX 13 - 60 da ifade edilmistir.

Haziran 2007
KOLON PLAKA UYUMU

Sürtünme plakalarının kolonlardan 40mm once birbirine temas etmesi beklenir

WDX 13 - 02 de ifade edilmektedir

Haziran 2007
İZ ZIMBASI
Kalıp hareketini kontrol etmek icin sac parcaya dik basan iz zimbası olmalıdır.
Beklentiler WDX20 - 6 da ifade edilmektedir.

Haziran 2007
POT CEMBERİ HAREKETİ
Pot cemberinin hareketi sonunda oturdugu yuvalar vardır.
Beklentiler WDX 04 - 4M de ifade edilmektedir.

Haziran 2007
POT CEMBERI YATAKLAMALARI
Parca çekme operasyonunda yan yükü dengelemek icin pot cemberi yataklanmıştır.
Beklentiler WDX 4 4M de ifade edilmektedir.

Haziran 2007
KESME VE KAMLI KALIPLAR İCİN DEPOLAMA EKİPMANLARI
Kesme kalıplarının yuzeyleri depolamada agızlarının bozulmaması icin kaucuk veya celik istif
takozları üzerinde acık tutulmalıdır.
Beklentiler WDX 13 - 80 ve 50 da ifade edilmiştir.

Haziran 2007
GAZLI YAYLAR
Strogunun sonuna kadar kullanılmaz.
İmalatcının belirttigi deger yok ise, 15 mm secilmelidir.
Beklentiler WDX 35 - 70 de ifade edilmektedir.

Haziran 2007
MERKEZLEME PİMLERİ
1 mm kalın veya gradeli sacların kesme kalıplarında merkezleme pimleri kullanılmalıdır.
Beklentiler WDX08- 40 ve 10 da ifade edilmistir.

Haziran 2007
ÇELİK LOKMALARIN MONTAJI

Montaj hattından sac parcanın çizilmemesi icin lokmalar birbirine dik degil belirli bir acı ile birleştirilmelidir.

Haziran 2007
KESME AÇILARI

Açılı kesmeler istenmez.

Beklentiler WDX 5 - 06 da ifade edilmektedir.

Haziran 2007
ÇAPAK VE HURDA DELİKLERİ

Çapak sıkışmasının önlemek icin konik veya kademeli delikler açılmalıdır.

Beklentiler WDX05 - 18 ve 50 ifade edilmiştir.

Haziran 2007
MARKAJ
Beklentiler S86BB 1K266 AA, ESD1AB-11011-A ve WDX20 - 60 nolu speklerde ifade
edilmektedir.

• Ford Logosu
• Parca numarası
• GSDB Firma kodu
• Üretim tarihi (7 haneyi gecmemelidir) firma ici izlenebilirlik ile
iliskilendirilmiştir.

Markaj Konumu
• Arac üzerinde görünmeyen yerdedir.
• Punta gelmeyen yerdedir.
• Markaj yüzeyinin arkasına izi gecmemelidir.

Haziran 2007
MARKAJ UYGULAMA ÖRNEGİ

Ford 18 1
2T14-V33848-AD

BXZMA

1 8 1 1 8 1 1 8 1

Haziran 2007
KALIPLARDA İŞ GÜVENLİGİ

Parca yükleme boşaltma yönleri dışındaki alanlar teller ile kapatılmıştır.

Uygulama örnekleri WDX 2 - 40 da ifade edilmiştir.

Haziran 2007
YENİ PROJE KALIPLARI İCİN PPAP DOSYASINDA BULUNMASI GEREKEN
DÖKÜMANLAR

• Kalıp malzemesine ait faturalar ve sertifikalar

• Kalıp icin yapılan ısıl işlem ve yüzey kaplamalarına ait fatura ve kontrol
raporları
• Periyodik degişmesi gereken parca listesi

Haziran 2007
KONTROL FİKSTÜRLERİ
Referanslama LD resiminde verilen (H,h,S) veya (A,B,C) sekilde gosterilen noktalar
kullanılarak yapılmalıdır.

Haziran 2007
FİKSTUR YÜZEY REFERANSLARI
Yüzey referansları CNC işleme olarak degil, pastil olmalıdır.
Fikstürler uygun şekilde boyanmalıdır.

Haziran 2007
FİKSTÜR DELİK REFERANSLARI
Takım deliklerinin fikstürde refernaslanmasında radyuslu pimler kullanılmalıdır.
Beklentiler U FG 006 Nolu spekte ifade edilmektedir.

Haziran 2007
FİKSTÜR TABLASI VE TAŞIMA EKİPMANLARI

Fikstur tablası üzerinde yük veya taşıma esnasında egilmeyecek kadar rijit olmalıdır.
Beklentiler U FG 001 Nolu spekte ifade edilmektedir.

Haziran 2007
FİKSTÜR TAŞIMA EKİPMANLARI

Tasıma tabla altından yapılacak ise duzlemseligin bozulmaması icin gerekli tedbir alınmalıdır
Beklentiler U FG 001 Nolu spekte ifade edilmektedir.

Haziran 2007
FİKSTÜR İŞLEME REFERANSLARI
Fikstür üzerinde gerektiginde Otosan’da yapılacak kontrol ölçümlerinde kullanılması icin 3 adet XYZ
koordinatları yazılmıs dogrultama küresi veya deligi olmalıdır.
Bu delikler dış darbelere karsı bir kapak ile korunmalıdır.

Haziran 2007
CMM DOĞRULTMA FİKSTÜRLERİ

Kompleks sekilli parcalar icin CMM ölcümlerindeki referanslama kaynaklı hataları azaltma gereginde
Otosan’da yapılacak kontrollerde ölcüm birliginin saglanması icin CMM fikstürü yapılmalıdır.

Haziran 2007
KALIP YETENEK DEGERİNİN TESPİT EDİLMESİ İLE İLGİLİ BEKLENTİLER

Yetenek kontrolu icin 3D olcum programlarının SPC paketleri kullanılmalıdır.

Haziran 2007
 KALIP MALİYETİ BEKLENTİLERİ

Maliyet etkenleri
• Sağlamlık ve standart parçalar
• Tekrarlanabilirlik
• Ergonomi
• Otomasyon

Haziran 2007
ORTA BÜYÜKLÜKTE BİR KALIBIN MALİYET DAĞILIMI

Alıştırma/deneme
Model, Döküm ve
ve kalite döngüsü
Çelik malzeme
20%
25%

Montaj ve Tesviye
15% Mühendislik ve
CAD-CAM çalışmaları

10%

Standart
CNC işlemeler malzemeler
20% 10%

Haziran 2007