Η βαθμοθηρία στιγματίζει τους μαθητές

Το κυνήγι του καλού βαθμού στιγματίζει την προσπάθεια των Ελλήνων

μαθητών. Από το δημοτικό έως και το λύκειο οι μαθητές έχουν συνδέσει την

πρόοδό τους με τον καλό βαθμό και αυτό καταλήγει να αποτελεί αυτοσκοπό,

στερώντας τους τη διάθεση να μάθουν, να χαρούν την εκπαιδευτική

διαδικασία, να διευρύνουν τους ορίζοντές τους. Αποτέλεσμα της στάσης αυτής

είναι η παπαγαλία, το άγχος, η πίεση αλλά τα έξοδα των γονιών, που πολλές

φορές επιθυμούν μέσα από την πρόοδο των παιδιών τους να… δικαιώσουν

τα δικά τους όνειρα. Είναι μάλιστα ενδεικτικό ότι και οι γονείς πιέζουν τα

παιδιά για όλο και καλύτερους βαθμούς.

Συγκεκριμένα, από την έρευνα του ΕΚΚΕ για «το ελληνικό σχολείο στην αυγή

του 21ου αιώνα» (υπεύθυνες της 10μελούς ομάδας έργου ήταν οι κ. Λάουρα

Μαράτου – Αλιμπράντη, Αφροδίτη Τεπέρογλου και Ιωάννα Τσίγκανου),

προκύπτουν τα ακόλουθα:

– Η βαθμοθηρία στα ελληνικά σχολεία αρχίζει από το γυμνάσιο. Είναι, εν

μέρει, απόρροια της μαζικής παραγωγής αρίστων στο δημοτικό (το 75% των

μαθητών βαθμολογείται με «άριστα», 9 ή 10) που πλέον θέλουν να

συνεχίσουν με καλές επιδόσεις στο γυμνάσιο. Βέβαια, στο δημοτικό οι

δάσκαλοι είναι πιο ελαστικοί και -μέσω και της βαθμολόγησης- έχουν την

πρόθεση να ενθαρρύνουν τους μαθητές. Αντίθετα, στο γυμνάσιο το ποσοστό

των αρίστων είναι 10,1% ενώ πολύ καλή βαθμολογία πήρε το 21,8% (όλοι

τους βαθμολογήθηκαν από 17 και πάνω με άριστα το 20).

– Οι απαντήσεις των μαθητών γυμνασίου αποκαλύπτουν μια έντονη τάση

βαθμοθηρίας, καθώς το 91,9% δήλωσαν ότι θα ήθελαν πάντα να έχουν

καλούς βαθμούς. Η τάση αυτή είναι ισχυρότερη στα κορίτσια (94%) σε σχέση

με τα αγόρια (90%).

– Στο λύκειο οι άριστοι και οι πολύ καλοί μαθητές αυξάνονται, καθώς

μεγαλώνει και η προσπάθεια, αφού στην Γ’ Λυκείου είναι οι κρίσιμες εξετάσεις

για την εισαγωγή στο πανεπιστήμιο. Με βάση τη βαθμολογία τους, σχεδόν οι

δύο στους τρεις 64%) είναι πολύ καλοί μαθητές (43%) και άριστοι (21%). Η

βαθμοθηρία αυξάνεται ακόμη περισσότερο -σε σχέση με τους μαθητές

γυμνασίου- στους μαθητές λυκείου, εκ των οποίων το 92,9% δήλωσαν ότι θα

ήθελαν να παίρνουν πάντα μεγάλους βαθμούς (91,2% για τα αγόρια, 94,5%

για τα κορίτσια).

Ομως, τόσο οι μαθητές όσο και οι εκπαιδευτικοί και των δύο πρώτων

βαθμίδων θεωρούν ότι το ισχύον σύστημα αξιολόγησης δεν αντανακλά την

πραγματική εικόνα του μαθητή. Είναι εντυπωσιακό πόσο ξεκάθαρη εικόνα

έχουν τα περισσότερα ενδεκάχρονα και δωδεκάχρονα παιδιά των δημοτικών

σχολείων που συμμετείχαν στην έρευνα, τα οποία, με ρεαλισμό και ειλικρίνεια

απάντησαν ότι από το 75% που βαθμολογήθηκαν με άριστα, μόνο το 41,9%

θα παραμείνουν άριστοι.

– Το 60,6% των δασκάλων και καθηγητών που συμμετείχαν στην έρευνα

δήλωσαν ότι το ισχύον σύστημα αξιολόγησης και βαθμολογίας είναι

αναξιόπιστο. Ο ένας στους δύο εκπαιδευτικούς (49,2%) πιστεύει ότι το

σύστημα δεν ενισχύει την αυτοεκτίμηση του μαθητή, ενώ οι θετικές εκτιμήσεις

περιορίζονται στο 33,7%.

– Ταυτόχρονα, το 59,3% των δασκάλων και καθηγητών (56% στους άνδρες

και οι 62,2% στις γυναίκες) δηλώνουν ότι το σύστημα βαθμολόγησης

«καλλιεργεί την ψύχωση του καλού βαθμού». Οι επτά στους δέκα

εκπαιδευτικούς πιστεύουν ότι η ψύχωση του καλού βαθμού εντοπίζεται στους

γονείς και καλλιεργείται στους μαθητές από το σπίτι.

– Ενας στους δύο εκπαιδευτικούς (56,3%) θεωρούν ότι το σύστημα

βαθμολόγησης ενισχύει τον ανταγωνισμό στο σχολείο μεταξύ των μαθητών με

αποτέλεσμα να ενισχύονται οι πιέσεις στους μαθητές. Μάλιστα, το 48,3% των

εκπαιδευτικών δήλωσαν ότι το άγχος για τον καλό βαθμό δημιουργεί στους

μαθητές και άλλου τύπου -πλην της βαθμοθηρίας- ακραίες καταστάσεις, όπως

διάφορες φοβίες.

– Μάλιστα, ιδιαίτερα σημαντικό κρίνεται το ότι το 38,9% των εκπαιδευτικών

πιστεύουν πως το σύστημα αξιολόγησης και βαθμολογίας δημιουργεί

στιγματισμούς και διαφοροποιήσεις ανάμεσα στους μαθητές. Πάντως, με

44,7% υπερτερεί μεταξύ των καθηγητών η αντίθετη απόψη.

Ομως, τα ίδια τα παιδιά πιστεύουν ότι γίνεται διαχωρισμός καλών και κακών

μαθητών μέσα στην τάξη. Είναι επίσης χαρακτηριστικό ότι το 62,4% των

μαθητών γυμνασίου δήλωσαν πως ο καθηγητής συμπεριφέρεται καλύτερα

στους «καλούς» μαθητές, ενώ μόλις το 36,3% παραδέχτηκε ότι ο καθηγητής

συμπεριφέρεται το ίδιο σε όλους.

Βέβαια, καθώς το ελληνικό σχολείο αποτελεί το πρώτο χώρο

κοινωνικοποίησης για τα παιδιά, η πίεση, το άγχος αλλά και οι

ψυχαναγκασμοί για την καλή βαθμολογία σαφώς επηρεάζουν το χτίσιμο της

προσωπικότητας του παιδιού που πλέον μαθαίνει να λειτουργεί όχι με

γνώμονα το δικό του ένστικτο και τις επιθυμίες του, αλλά με γνώμονα τις

«επιταγές» και τις κρίσεις των μεγάλων.

Απόστολος Λακασάς , Καθημερινή, 30/12/2007

Να φτιάξετε δύο προλόγους για καθένα από τα παρακάτω θέματα

παραγωγής λόγου:

ΘΕΜΑ1 : Σε ένα κείμενο 350-400 λέξεων μα εκθέσετε τις σκέψεις σας για τις

απόψεις που διατυπώνονται στο άρθρο του Απ. Λακασά συμφωνώντας ή

διαφωνώντας με αυτές και τεκμηριώνοντας τις θέσεις σας. Επιπλέον, να

διατυπώσετε προτάσεις για τη βελτίωση του τρόπου αξιολόγησης στο

σχολείο, ώστε αυτή να ανατροφοδοτείτο έργο του εκπαιδευτικού και να οδηγεί

τους μαθητές στην αυτοαξιολόγηση και την αυτογνωσία. Το κείμενό σας θα

δημοσιευτεί στο περιοδικό του σχολείου σας.

ΘΕΜΑ 2: Σε ένα κείμενο που θα δημοσιευτεί στο περιοδικό του σχολείου σας

να αναφερθείτε α. στις θετικές επιδράσεις της σχέσης εκπαιδευτικού-μαθητή

και στους δυο και β. στους τρόπους με τους οποίους μπορούν να βοηθήσουν

οι εκπαιδευτικοί και οι μαθητές στη διαμόρφωση μιας ουσιαστικής και

εποικοδομητικής σχέσης μεταξύ τους.