Ύλη Γεωγραφίας Γυμνασίου 2021-22

Οδηγίες για τη διαχείριση της ύλης για το μάθημα της Γεωλογίας-Γεωγραφίας των Α΄
και Β΄ τάξεων του Γυμνασίου για το σχολικό έτος 2021-2022
1
Επιστημονική Μονάδα Φυσικών Επιστημών, Τεχνολογίας, Μαθηματικών και Τεχνών Αν. Τσόχα 36,
115 21 Αθήνα  e-mail: stem@iep.edu.gr
ΔΙΔΑΚΤΕΑ ΥΛΗ ΚΑΙ ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ της Γεωλογίας-Γεωγραφίας, ΤΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
ΓΙΑ ΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2021-2022
ΓΕΩΛΟΓΙΑ-ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ
Α΄ Τάξη Ημερησίου Γυμνασίου
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ:
 Γεωλογία - Γεωγραφία, Α΄ Γυμνασίου, (Βιβλίο μαθητή) έκδοση 2021, ΙΤΥΕ Διόφαντος, κωδικός βιβλίου: 0-21-0013, ISBN: 978-960-06-2659-9.
 Γεωλογία - Γεωγραφία, Α΄ Γυμνασίου, (Τετράδιο εργασιών) έκδοση 2021, ΙΤΥΕ Διόφαντος, κωδικός βιβλίου: 0-21-0014, ISBN: 978-960-06-2660-5.
 Γεωλογία - Γεωγραφία, Α΄ Γυμνασίου, (Οδηγός για τον εκπαιδευτικό).
ΔΙΔΑΚΤΕΑ ΥΛΗ, ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ και ενδεικτικός ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΩΡΩΝ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ
ΕΝΟΤΗΤΑ Α: ΟΙ ΧΑΡΤΕΣ
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΩΡΕΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΒΙΒΛΙΟ ΤΕΤΡΑΔΙΟ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ
Α1.4. Το θέμα καλύπτεται μέσω Χάρτες με διαφορετικό περιεχόμενο

συνδυασμού των κεφαλαίων Α1.4, (διαφορετικά σύμβολα απεικόνισης) για
Ποιον χάρτη να διαλέξω;
Α1.5 (μελέτη χαρτών διαφορετικών αναγνώριση και άντληση πληροφοριών.
κατηγοριών). Πολιτικός - Ανάγλυφο - Γλώσσες – Θρησκείες: 1
Δεν θα διδαχθεί το έγχρωμο ένθετο: http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/2766
«Συνταγές για νεαρούς Παγκόσμιος γεωμορφολογικός χάρτης:
χαρτογράφους», σ. 22-23. http://ebooks.edu.gr/ebooks/v/html/8547/22
2
Επιστημονική Μονάδα Φυσικών Επιστημών, Τεχνολογίας, Μαθηματικών και Τεχνών Αν. Τσόχα 36, 115 21 Αθήνα  e-mail: stem@iep.edu.gr
Α1.5. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί 86/Geografia_A-Gymnasiou_html-
Ανακρίνοντας τους χάρτες συνδυαστικά στη μελέτη του κεφαλαίου empl/extras/maps/WRG_GN.jpg
Α.1.4.
Κλιματικές Ζώνες - Βλάστησης –
Θερμoκρασιών - Βροχοπτώσεων –
Γεωμορφολογικός:
http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/2898
Ψηφιακοί χάρτες για δραστηριότητες στο
«φωτόδεντρο»:
http://photodentro.edu.gr/aggregator/search/
all?query=%CE%89%CF%80%CE%B5%CE%B9%
CF%81%CE%BF%CE%B9+-
+%CE%91%CE%BD%CE%AC%CE%B3%CE%BB%
CF%85%CF%86%CE%BF+%E2%80%93+%CE%93
%CE%B5%CF%89%CE%BC%CE%BF%CF%81%CF
%86%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%B9
%CE%BA%CF%8C%CF%82&ext=All&ugc=1&ite
ms_per_page=20#ext=All&items_per_page=20
&page=1&query=%CE%89%CF%80%CE%B5%C
E%B9%CF%81%CE%BF%CE%B9+-
CF%85%CF%86%CE%BF+%E2%80%93+%CE%93
%CE%BA%CF%8C%CF%82&ugc=1
Ενδεικτικά διαδραστικός χάρτης Αφρικής:
http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/27
51
52
3
Α1.3. Η Αν και παρόμοια ύλη έχει διδαχθεί στην Χρήση του προτεινόμενου υλικού των
χρήση των χαρτών στην Ε΄ Δημοτικού, κρίνεται απαραίτητη η κεφαλαίων Α1.4
καθημερινή ζωή διδασκαλία, λόγω της δυσκολίας της Διαδραστικές εφαρμογές Ψηφιακού Σχολείου:
έννοιας της κλίμακας. http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.ph
p/DSGYM-A102/148/1057,3802/
http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.ph
p/DSDIM-E100/692/4593,20778/
Συνοπτικά: η μελέτη χαρτών,
(το ίδιο εναλλακτικά και στο «φωτόδεντρο»)
αποκωδικοποίηση συμβόλων του
http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/2830 1
υπομνήματος, ερμηνεία συμβόλου
προσανατολισμού.
Χάρτες με διαφορετικές κλίμακες:
Για μέτρηση αποστάσεων:
http://gis.thessaloniki.gr/
http://mapsrv1.terra.gr/eettutilities/mapnew.
aspx
Α1.1. Σύμπτυξη των Α1.1 και Α1.2 χωρίς τις Δεν θα διδαχθεί η Υδρόγειος σφαίρα.
υποενότητες : δραστηριότητα Α1.1. του Παγκόσμιος χάρτης με τους παράλληλους
Γεωγραφικές
τετραδίου εργασιών. κύκλους και τους μεσημβρινούς:
συντεταγμένες
«Παίζοντας με το γεωγραφικό μήκος»
Α.1.2. p/DSGL100/418/2818,10621/
της σ. 14,
Παιχνίδια με τις http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/2876
1
γεωγραφικές «Από την υδρόγειο σφαίρα στους
συντεταγμένες χάρτες» στη σ. 15,
«Κάθε χαρτογραφική προβολή έχει http://www.google.com/maps
και… συνέπειες!!!» στις σ. 15, 16 και
Διαδραστικές εφαρμογές Ψηφιακού Σχολείου:
p/DSGYM-A102/148/1057,3800/
«Ας κάνουμε τους χαρτογράφους…»
4
στη σ. 16. p/DSGYM-A102/148/1057,3801/
Εκπαιδευτικό λογισμικό ΠΙ
Γεωλογίας-Γεωγραφίας Α΄-Β΄ Γυμνασίου:
http://www.pi-
schools.gr/software/gymnasio/geografia_a_b/
ΜΕΡΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΟΤΗΤΑ Α: 3 ΩΡΕΣ
ΕΝΟΤΗΤΑ Β: ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Β1.1.
1
Ο πλανήτης Γη
Β1.2. Εκπαιδευτικό λογισμικό ΠΙ
Χωρίζοντας το περιβάλλον Γεωλογίας-Γεωγραφίας Α΄-Β΄ Γυμνασίου:
1
σε ενότητες http://www.pi-
Β2.1. Να χρησιμοποιηθεί συνδυαστικά και Δεν θα διδαχθεί η Β2.1. Διαδραστικές εφαρμογές Ψηφιακού Σχολείου:
το κεφάλαιο 9: «Η ατμόσφαιρα» της δραστηριότητα του http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.ph
ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ
ΣΤ΄ Δημοτικού. τετραδίου εργασιών διότι p/DSGL100/418/2819,10635/
δεν συνδέεται με το θέμα
Εκπαιδευτικές ιστοσελίδες:
Σύνθεση της Ατμόσφαιρας, του βιβλίου.
H υποενότητα: http://earthguide.ucsd.edu/earthguide/diagra
θερμοκρασία, άνεμοι
ms/greenhouse/
«Η θερμοκρασία του αέρα», σ. 41,
1
μπορεί να χρησιμοποιηθεί
συνδυαστικά με την υποενότητα http://www.physicalgeography.net/weblinks_c
«Παράγοντες που επηρεάζουν το h7.html
παγκόσμιο κλίμα» του κεφ. Β.2.2.
Χάρτης με την κατανομή της μέσης
θερμοκρασίας πάνω στη Γη:
http://earthobservatory.nasa.gov
5
Β.2.2. Οι Να χρησιμοποιηθεί συνδυαστικά και Διαδραστικές εφαρμογές Ψηφιακού Σχολείου:
βροχές, το κλίμα το κεφάλαιο 10: «Οι κλιματικές ζώνες http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.ph
της Γης» της ΣΤ΄ Δημοτικού και να γίνει p/DSGL100/418/2819,10625/
μελέτη κλιματογραμμάτων.
Άλλες πηγές υλικού στο διαδίκτυο:
Βλ. παρατήρηση στη Β.2.1. http://sharaku.eorc.jaxa.jp/GSMaP/
http://www.climate-charts.com/World-
Climate-Maps.html
Χάρτης βροχοπτώσεων Ελλάδας στο:
p/DSDIM-E100/692/4594,20786/
Καιρός – Κλίμα
p/DSGYM-A102/148/1058,3810/
Κλιματογράμματα (αναζήτηση στο διαδίκτυο). 2
http://www.geo.auth.gr/courses/gge/gge427y
/img0403.html
/img0404.html
/img0406.html
Πλήρεις οδηγίες για την κατασκευή σε
υπολογιστικό φύλλο στο
http://www.k12science.org/curriculum/weath
erproj2/en/docs/climatogram.shtml
http://www.weather-and-climate.com
Χάρτης θαλάσσιων ρευμάτων;
http://kids.britannica.com/elementary/art-
60311/Major-surface-currents-of-the-worlds-
oceans
6
Β.3.1. Θα διδαχθεί: «Ο Ενδεικτικό προτεινόμενο Διαδραστικές εφαρμογές Ψηφιακού Σχολείου:
κύκλος του νερού (υδρολογικός πείραμα για την κίνηση – http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.ph
ΥΔΡΟΣΦΑΙΡΑ
κύκλος)» με τις έννοιες στο κίτρινο αποθήκευση του νερού p/DSGYM-A102/148/1058,3812/
Το νερό στη φύση ένθετο, σ. 48. στο υπέδαφος.
Εκπαιδευτικό
*Δεν θα διδαχθεί η υποενότητα: «Φτιάξε το δικό σου λογισμικό ΠΙ Γεωλογίας-
πηγάδι» Γεωγραφίας Α΄-Β΄ Γυμνασίου: http://www.pi- 2
«Οι μεγάλες λίμνες του κόσμου», διότι
παρόμοια ύλη διδάχτηκε στην ΣΤ΄ **Βλ. περιγραφή στο
Δημοτικού. τέλος των οδηγιών.
Β3.2. Ωκεανοί Να δοθεί μεγαλύτερη βαρύτητα στην Διαδραστικές εφαρμογές Ψηφιακού Σχολείου:
και θάλασσες υποενότητα: http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.ph
p/DSGYM-A102/148/1058,3813/
«Μια βουτιά στον ωκεανό…»
Β3.3. *Δεν θα διδαχθεί διότι παρόμοια ύλη
Άνθρωποι και θάλασσα-Τα έχει διδαχθεί στην ΣΤ΄ Δημοτικού και το
νησιωτικά κράτη υπόλοιπο περιεχόμενο δεν είναι ΟΧΙ
απαραίτητο για τις επόμενες ενότητες
του βιβλίου.
Β3.4. Τα Συμπληρωματικά να γίνει αναφορά σε Διαδραστικές εφαρμογές Ψηφιακού Σχολείου:
ποτάμια του κόσμου ένα χαρακτηριστικό ποτάμι από κάθε http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.ph
ήπειρο. p/DSGYM-A102/148/1058,3815/ 1
Β3.5. Τα *Δεν θα διδαχθούν τα κεφάλαια Β3.5.,

ποτάμια της Ασίας Β3.6., Β3.7., διότι παρόμοια ύλη έχει
διδαχθεί στην ΣΤ΄ Δημοτικού.
Β3.4. Τα
ποτάμια της Αμερικής
ΟΧΙ
Β3.5. Τα
ποτάμια της Αφρικής- Τα
ποτάμια της Αυστραλίας
7
Β4.1. ΛΙΘΟΣΦΑΙΡΑ Προτείνεται η Εκπαιδευτικό λογισμικό ΠΙ
δραστηριότητα Β.4.1. Γεωλογίας-Γεωγραφίας Α΄-Β΄ Γυμνασίου:
Μιλώντας για την ηλικία της
του τετραδίου εργασιών. http://www.pi-
Γης
p/DSGYM-A102/148/1058,3820/
Πανεπιστήμιο Colorado: Παιχνίδια 2
ραδιοχρονολόγησης:
https://phet.colorado.edu/en/simulation/l
egacy/radioactive-dating-game
Πανεπιστήμιο Berkeley (απολίθωση):
https://ucmp.berkeley.edu/education/expl
orations/tours/fossil/5to8/Intro.html
Το εσωτερικό της Γης Προτείνονται οι
http://www.pi-
δραστηριότητες:
Οι λιθοσφαιρικές πλάκες της Γης:
Β.4.2.: http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/3215
2
«Μύθοι και αλήθειες για Κίνηση λιθοσφαιρικής πλάκας:
τους σεισμούς» http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/3266
&
p/DSGYM-A102/148/1058,3821/
8
Β.4.3.
«Πετρώματα και
Β.4.3. Διαδραστικές εφαρμογές Ψηφιακού Σχολείου:
απολιθώματα»,
Δυνάμεις που http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.ph
από το τετράδιο
διαμορφώνουν την p/DSGYM-A102/148/1058,3822/
εργασιών.
επιφάνεια της Γης:
Σεισμοί
Ενδογενείς και εξωγενείς
all?query=%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%83%
CE%BC%CF%8C%CF%82&ext=All&ugc=1&items
_per_page=20
Σχεδιαγράμματα σεισμών:
http://www.pmel.noaa.gov
http://atlas.nrcan.gc.ca (αγγλικά-γαλλικά)
Δημιουργία τσουνάμι λόγω υποθαλάσσιου
σεισμού:
Επιστημονικοί φορείς:
http://seismo.geology.upatras.gr/
http://www.gein.noa.gr/
http://www.usgs.gov/
Ιστοσελίδα του ΟΑΣΠ :
http://www.oasp.gr/
Ηφαίστεια:
http://photodentro.edu.gr/aggregator/lo/phot
odentro-educationalvideo-8522-212
http://pubs.usgs.gov/gip/dynamic/hotspots.ht
ml
9
http://www.enchantedlearning.com/subjects/
volcano/labelvolcano.shtml
http://www.santorini.com/santorinivolcano/vo
lcaniceruptions.htm
U.S. Geological Survey: α)Λιθοσφαιρικές
πλάκες(προσομοίωση):http://geomaps.wr.usg
s.gov/parks/animate/index.html
Β4.4. Η υποενότητα:
Μορφές του αναγλύφου «Η ζωή στις ορεινές και στις πεδινές
της Γης περιοχές» εξετάζεται και στη Β΄
Γυμνασίου, ενώ μπορεί να μελετηθεί
παράλληλα με τα κεφάλαια Γ.1.2, Γ.1.4
ΟΧΙ
και Γ.1.5, και οι υπό-ενότητες:
*«Μεγάλες Οροσειρές του πλανήτη…»
και «Πεδιάδες, βοσκοτόπια και έρημοι
του πλανήτη έχουν παρόμοια ύλη με
τη διδαχθείσα στην ΣΤ΄ Δημοτικού.
Β.5.1.
ΒΙΟΣΦΑΙΡΑ
1
Η γεωγραφική κατανομή
των οργανισμών
ΜΕΡΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΟΤΗΤΑ Β: 16 ΩΡΕΣ
ΕΝΟΤΗΤΑ Γ: ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΝΕΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
Γ1.1. Ο Εκπαιδευτικό λογισμικό ΠΙ
πληθυσμός της Γης Γεωλογίας-Γεωγραφίας Α΄-Β΄ Γυμνασίου:
2
http://www.pi-
10
http://ebooks.edu.gr/ebooks/v/html/8547
/2286/Geografia_A-Gymnasiou_html-
empl/matC1_0.html
p/DSGYM-A102/148/1059,3827/
Πίνακας ή διάγραμμα με πληθυσμιακά
δεδομένα ανά ήπειρο:
http://www.mapsofworld.com/world-
population-density.htm
Γ1.2. Η *Δεν θα διδαχθεί διότι παρόμοια ύλη
κατανομή των ανθρώπων έχει διδαχθεί στην ΣΤ΄ Δημοτικού.
στη Γη ΟΧΙ
Το θέμα καλύπτεται μέσω
συνδυασμού των κεφαλαίων Γ1.1.,
Γ1.4., Γ1.5. και Β4.4.
Γ1.3. Διαδραστικές εφαρμογές Ψηφιακού Σχολείου
Παιχνίδια με τις ηλικιακές Πυραμίδες ηλικιών:
πυραμίδες… http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.ph
p/DSGYM-A102/148/1059,3829/
Πρόσβαση από το «φωτόδεντρο»:
Μεταβολές πληθυσμού στην Ελλάδα:
Ιστοσελίδα της ΕΛΣΤΑΤ (πίνακες με τον
πληθυσμό ανά φύλο και ηλικιακή ομάδα,
11
ποσοστά κάθε ηλικιακής ομάδας κ.λπ.):
http://www.statistics.gr/
Γ1.4. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί
Οι μεγάλες πόλεις του συνδυαστικά στη μελέτη του ΟΧΙ
πλανήτη κεφαλαίου Γ1.5.
Γ.1.5. Που Το θέμα καλύπτεται μέσω συνδυασμού Διαδραστικές εφαρμογές Ψηφιακού Σχολείου: 3
είναι χτισμένες οι μεγάλες των κεφαλαίων Γ1.2., Γ1.4 και Β4.4.
http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.ph 1η ώρα: σ. 104, (Βλ.
πόλεις του πλανήτη
p/DSGYM-A102/148/1059,3828/ το μοντέλο μιας πόλης)
2η ώρα: σ.102-103:
p/DSGYM-A102/148/1059,3830/
(θέσεις πόλεων)
p/DSGYM-A102/148/1059,3831/ 3η ώρα: Προβλήματα
στις μεγάλες πόλεις.
Γ1.6. Τόσο *Δεν θα διδαχθεί διότι παρόμοια ύλη
ΟΧΙ
διαφορετικοί, τόσο ίδιοι έχει διδαχθεί στην ΣΤ΄ Δημοτικού.
Γ2.1. Φυσικοί *Συνοπτική μελέτη, (έχουν διδαχθεί Διαδραστικές εφαρμογές Ψηφιακού Σχολείου:
πόροι παρόμοια ύλη στα «Φυσικά» της ΣΤ΄ http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.ph 1
Δημοτικού). p/DSGYM-A102/148/1059,3834/
Γ2.2. Ανθρώπινοι
ΟΧΙ
πόροι
Γ2.3. Διαδραστικές εφαρμογές Ψηφιακού Σχολείου:
Προβλήματα που ζητούν http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.ph
απαντήσεις p/DSGYM-A102/148/1059,3836/
Χάρτης παγκόσμιος με μετακινήσεις
πληθυσμών διαχρονικά (αναζήτηση στο 1
διαδίκτυο).
Κείμενα με ιστορίες ανθρώπων που
μετακινούνται σε μια άλλη χώρα εξαιτίας
πολέμου ή φυσικής καταστροφής (UNICEF),
12
Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης:
http://www.iom.int/
Περιβαλλοντικοί μετανάστες, ΄Υπατη
Αρμοστεία του ΟΗΕ:
http://www.unhcr.org/cgi-bin/texis/vtx/home
UNICEF: https://www.unicef.org/greece/
ΜΕΡΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΟΤΗΤΑ Γ: 8 ΩΡΕΣ
ΕΝΟΤΗΤΑ Δ: ΗΠΕΙΡΟΙ … «ΣΤΙΓΜΙΟΤΥΠΑ»

Δ.1. Project με θέμα: «Μελετώντας μια ***βλ. παρατήρηση στο
Αφρική ήπειρο (Αφρική ή Ασία ή Αμερική ή τέλος του πίνακα.
Φυσικό Περιβάλλον … και Ωκεανία ή Ευρώπη)»
άνθρωποι
Οι μαθητές/μαθήτριες κάθε τμήματος
Δ.2. Ασία μπορούν να χωριστούν σε ομάδες έτσι
Φυσικό Περιβάλλον … και ώστε να αντιστοιχούν μία ομάδα σε
άνθρωποι κάθε ήπειρο.
Δ.3.
Βόρεια και Κεντρική
Αμερική 3
Φυσικό Περιβάλλον … και
άνθρωποι
Δ.4.
Νότια Αμερική
άνθρωποι
Δ.5. Ωκεανία
άνθρωποι
13
Δ.6. Ανταρκτική
Δ.7. Ευρώπη
ΜΕΡΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΟΤΗΤΑ Δ : 3 ΩΡΕΣ
ΣΥΝΟΛΟ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ Α, Β, Γ, Δ: 30 ΩΡΕΣ
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ:
(*) Στις ανωτέρω οδηγίες, θεωρείται ότι έχουν διδαχθεί όλες οι ενότητες του μαθήματος της Γεωγραφίας όπως προβλέπεται στις αντίστοιχες οδηγίες του Δημοτικού
σχολείου, ωστόσο λόγω των ειδικών συνθηκών της σχολικής χρονιάς 2020-2021 από την πανδημία του COVID-19, και για την ομαλή συνέχεια της μαθησιακής πορείας των
μαθητών και μαθητριών κατά την τρέχουσα σχολική χρονιά, προτείνεται οι εκπαιδευτικοί οι οποίοι θα διδάξουν το μάθημα της Γεωλογίας-Γεωγραφίας στην Α΄ τάξη του
Γυμνασίου, να λάβουν υπ’ όψιν ότι κάποιες εκ των ενοτήτων που θεωρούνται ότι έχουν διδαχθεί στην Στ΄ Δημοτικού μπορεί να μην διδάχθηκαν. Για τον λόγο αυτόν, κατά
την κρίση τους, στα σημεία των ανωτέρω οδηγιών (*) όπου θεωρείται ότι έχουν διδαχθεί στην Στ΄ τάξη του Δημοτικού, θα χρειασθεί να καλύψουν πιθανά κενά.
Η εμπειρία και η γνώση των εκπαιδευτικών για τους/τις μαθητές/μαθήτριές τους και τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντά τους, επιτρέπει να επιλέξουν για κάθε τάξη/τμήμα
της Α΄ Γυμνασίου με τον καλύτερο τρόπο το περιεχόμενο αυτής της διδασκαλίας με βάση τους σκοπούς και τους στόχους του μαθήματος όπως περιγράφονται στο
«Προγράμματα Σπουδών» της Α΄ Γυμνασίου.
Για το σκοπό αυτό προτείνεται να διαθέσουν τις διδακτικές ώρες δύο εβδομάδων (2 ΔΩ) (ή και περισσότερες μετά από σχετική τεκμηρίωση και όχι σε βάρος της διδασκαλίας
της διδακτέας ύλης της τρέχουσας σχολικής χρονιάς 2021-2022. Οι ανωτέρω διδακτικές ώρες δύναται να διατεθούν κατά τη διάρκεια του διδακτικού έτους όποτε από τους
ίδιους κριθεί απαραίτητο.
Επίσης, προτείνεται να αξιοποιηθεί εκπαιδευτικό υλικό, που έχει τυχόν παραχθεί το σχολικό έτος 2020-2021 στο πλαίσιο της ασύγχρονης εξ αποστάσεως διδασκαλίας.
(**) ΠΕΙΡΑΜΑ «Φτιάξε το δικό σου πηγάδι»

Υλικά πειράματος:
1. Ένα ρολό από χαρτόνι (π.χ. από το χαρτί της κουζίνας), 2. Ένα μεγάλο άδειο ποτήρι ζέσεως, 3. Χαλίκι, 4. Άμμο, 5. Νερό.
Οδηγίες:
1. Βάλτε το ρολό κάθετα μέσα σε ένα μεγάλο ποτήρι ζέσεως.
2. Κρατήστε το σταθερό και ρίξτε τριγύρω του χαλίκι ώστε να φτάσει περίπου τα 5 εκατοστά. Δεν πρέπει να μπει χαλίκι μέσα στο ρολό.
3. Ρίξτε μετά άμμο πάνω από το χαλίκι. Η άμμος θα καλύψει τα κενά ανάμεσα στα χαλίκια και μετά θα «χτίσει» ένα ακόμη στρώμα περίπου 2 εκατοστών. Σιγουρευτείτε
ότι δεν έχει μπει άμμος μέσα στο ρολό. (Η άμμος και το χαλίκι αντιπροσωπεύουν το έδαφος της Γης.)
4. Τώρα που το πηγάδι σας είναι έτοιμο, ρίξτε νερό στην άμμο και το χαλίκι μέχρι να φτάσει στο επίπεδο της άμμου.
5. Παρατηρήστε το σωλήνα. Σιγά, σιγά το νερό θα πρέπει να ανεβαίνει στο σωλήνα.
Τι πραγματικά συμβαίνει: Στη φύση, μετά τη βροχή, «αποθηκεύεται» νερό στο έδαφος. Σταδιακά το νερό αυτό δημιουργεί πίεση στο έδαφος. Όταν σκάβουμε ένα
πηγάδι, απελευθερώνουμε αυτή την πίεση και δίνουμε τη δυνατότητα στο νερό να αναδυθεί στην επιφάνεια.
(Για την υλοποίηση του πειράματος, προτείνεται να διατεθεί 1 ΔΩ.)
14
(***) Ενότητα Δ΄: «Ήπειροι… Στιγμιότυπα»: Έχει διδαχθεί περιληπτικά παρόμοια ύλη στη ΣΤ΄ δημοτικού. Προτείνεται η παρούσα ενότητα να διδαχθεί με τη μορφή project.
Οι μαθητές κάθε τμήματος μπορούν να χωριστούν σε ομάδες έτσι ώστε να αντιστοιχούν μία ομάδα σε κάθε ήπειρο (2 ΔΩ εκπόνηση και 1 ΔΩ παρουσίαση του project στην
τάξη).
Β΄ Τάξη Ημερησίου Γυμνασίου
 Γεωλογία – Γεωγραφία, Β΄ Γυμνασίου, (Βιβλίο μαθητή) έκδοση 2021, ΙΤΥΕ Διόφαντος, κωδικός βιβλίου: 0-21-0074, ISBN: 978-960-06-2708-4.
 Γεωλογία – Γεωγραφία, Β΄ Γυμνασίου, (τετράδιο εργασιών) έκδοση 2021, ΙΤΥΕ Διόφαντος, κωδικός βιβλίου: 0-21-0075, ISBN: 978-960-06-2709-1.
 Γεωλογία - Γεωγραφία, Β΄ Γυμνασίου, (Οδηγός για τον εκπαιδευτικό).
ΕΝΟΤΗΤΑ 1η : ΟΙ ΧΑΡΤΕΣ
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ * ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟ * ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ
ΒΙΒΛΙΟ ΤΕΤΡΑΔΙΟ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΩΡΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ
ΜΑΘΗΜΑ 1 Γεωγραφική και σχετική θέση:

Οι έννοιες
http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/3302 1
«Γεωγραφική» και
«σχετική» θέση
ΜΑΘΗΜΑ 2 Σημασία της σχετικής θέσης:
Η σημασία της
σχετικής θέσης για
τους ανθρώπους
ΜΑΘΗΜΑ 3 Παγκόσμιος πολυχάρτης:
1
15
Μελετώντας με http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/2898
χάρτες τη θέση της
Πολυχάρτης Ευρώπης: http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/2756
Ευρώπης στον κόσμο
Τρισδιάστατος χάρτης Ευρώπης:
ΜΑΘΗΜΑ 4 **Δεν θα διδαχθεί,
Μελετώντας με επειδή παρόμοια ύλη
χάρτες το φυσικό για την Ευρώπη έχει
ΟΧΙ
περιβάλλον της διδαχθεί στην ΣΤ΄
Ευρώπης Δημοτικού.
ΜΑΘΗΜΑ 5 **Δεν, θα διδαχθεί,
Μελετώντας με επειδή παρόμοια ύλη
χάρτες τους για την Ευρώπη έχει ΟΧΙ
κατοίκους της διδαχθεί στην ΣΤ΄
****Συνθετικές Ενδεικτικά παραδείγματα:
εργασίες  Ο δικός μου χάρτης. Οι μαθητές σε μια
εκτύπωση χάρτη μιας περιοχής που τους
αφορά (περιοχή κατοικίας, περιοχή διακοπών)
ενημερώνουν τον χάρτη με στοιχεία που
θεωρούν σημαντικά, είτε γενικά (μνημεία,
περιοχές φυσικού κάλλους) είτε κάνουν το
χάρτη αυτό πιο προσωπικό (προσωπικές
αναμνήσεις κ.λπ.). Ανταλλάσσοντας χάρτες
5
μεταξύ τους, κατηγοριοποιούν τις προσθήκες
των συμμαθητών τους σε προσωπικές και
γενικές.
 Συλλογή σημαιών και εθνικών ύμνων των
ευρωπαϊκών κρατών ή / και των μεσογειακών
χωρών.
 Δημιουργία καταλόγου χωρών και
σχετικών δεδομένων (χώρες, πληθυσμός,
έκταση). Δραστηριότητα σε λογιστικό φύλλο
16
(χώρες, πληθυσμός, έκταση, πυκνότητα
πληθυσμού). Δημιουργία ταξινομημένων
καταλόγων σε κάθε περίπτωση και ανάλογων
(ταξινομημένων) ραβδογραμμάτων.
Σχολιασμός των αποτελεσμάτων.
ΜΕΡΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΟΤΗΤΑ 1: 8 ΩΡΕΣ
ΕΝΟΤΗΤΑ 2η: ΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ

ΜΑΘΗΜΑ 6
Εγκεκριμένα Λογισμικά Π.Ι. - Λογισμικό Γεωλογία-Γεωγραφία Α΄-Β΄
Η Γεωλογική ιστορία
Γυμνασίου: http://www.pi- 2
της Ευρώπης και η
schools.gr/content/index.php?lesson_id=22&ep=326&c_id=848
ορογένεση
ΜΑΘΗΜΑ 7 Ενδεικτικά
Η διαμόρφωση του προτεινόμενα
αναγλύφου στην πειράματα για τη
Ευρώπη δράση εξωγενών
παραγόντων στη
διαμόρφωση του 3
αναγλύφου.
*** Βλ. περιγραφή
στο τέλος των
οδηγιών.
Η γεωλογική ιστορία της Ελλάδας:
ΜΑΘΗΜΑ 8
Η γεωλογική ιστορία http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/3297 2
της Ελλάδας
ΜΑΘΗΜΑ 9
Σεισμική και Σεισμική και ηφαιστειακή δράση στην Ευρώπη και στην Ελλάδα:
ηφαιστειακή δράση http://aesop.iep.edu.gr/node/20518 2
στην Ευρώπη και
στην Ελλάδα
ΜΑΘΗΜΑ 10 Παγκόσμιος χάρτης: κατανομή ηφαιστείων και σεισμών: 2
17
Η επίδραση των http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/2794
σεισμών και των
Κίνδυνοι σε περίπτωση σεισμού:
ηφαιστείων στη ζωή
μας http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/10929
Εκπαιδευτικές δραστηριότητες σχετικές με το Μάθημα 9 και 10:

http://photodentro.edu.gr/aggregator/search/all?query=
%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8
C%CF%82&ext=All&ugc=1&items_per_page=20
ΜΑΘΗΜΑ 11. Ευρώπη-Χάρτες φυσικής γεωγραφίας:
Οι φυσιογραφικές http://photodentro.edu.gr/aggregator/lo/photodentro-lor-8521-5102
1
περιοχές της
Ευρώπης
ΜΑΘΗΜΑ 16 Ευρώπη-Χάρτες φυσικής γεωγραφίας:
Τα βουνά και οι http://photodentro.edu.gr/aggregator/lo/photodentro-lor-8521-5102
πεδιάδες της
Ευρώπης 1
ΜΑΘΗΜΑ 17 Πολιτικός, ανθρωπογεωγραφικός χάρτης Ευρώπης:
Τα βουνά και οι http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/2757
πεδιάδες 1
στη ζωή των
Ευρωπαίων
ΜΑΘΗΜΑ 18 Πολυχάρτης Ελλάδας-Γεωμορφολογικός, αναγλύφου, κλιματικός, βλάστησης:
1
Ελλάδας
ΜΑΘΗΜΑ 12 Προτείνεται να
http://ec.europa.eu/maritimeaffairs/atlas/maritime_atlas/#extent=-
Οι θάλασσες της υλοποιηθεί με τη 1
35.2_18.7_62.2_80.3&theme=themeGeography.subthemeIMPSeaBasins&=null
Ευρώπης μορφή διαθεματικής
ΜΑΘΗΜΑ 13 εργασίας / project 1
18
Βαλτική και Βόρεια διάρκειας 4 ωρών με
θάλασσα: Δύο έμφαση στη
θάλασσες του Μεσόγειο.
Ευρωπαϊκού Βορρά
ΜΑΘΗΜΑ 14
Η Μεσόγειος Μπορεί κατά την 1
Θάλασσα κρίση του διδάσκοντα
ΜΑΘΗΜΑ 15 να παραληφθεί το
Οι άνθρωποι στη ΜΑΘΗΜΑ 13. 1
Μεσόγειο
ΜΑΘΗΜΑ 19 Συσχέτιση τύπων
Δράση της ΕΕ για το κλίμα: https://ec.europa.eu/clima/index_el
Το κλίμα της κλίματος της Ευρώπης
Ευρώπης με τον αντίστοιχο Το κλίμα της Ευρώπης: http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/7273
τύπο βλάστησης στο
Μάθημα 24. 2
Μπορούν να
ενσωματωθούν οι
εργασίες 3 και 4 από
το Μάθημα 20 σελ. 69.
ΜΑΘΗΜΑ 24 Μπορεί να
Η βλάστηση της χρησιμοποιηθεί
Ευρώπης συνδυαστικά στη 1
Η βλάστηση της Ευρώπης: http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/3229
μελέτη του
Μαθήματος 19.
ΜΑΘΗΜΑ 20 Χάρτης Ελλάδος-Γεωμορφολογικός, αναγλύφου, κλιματικός, βλάστησης:
Το κλίμα της Ελλάδας http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/2758 1
ΜΑΘΗΜΑ 21 Τα ποτάμια της Ευρώπης: http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/10942

Τα ποτάμια και οι 1
λίμνες της Ευρώπης
ΜΑΘΗΜΑ 22 Αναφορά στα ποτάμια Από τη Βόρεια θάλασσα, στη Μαύρη θάλασσα:
Τα ποτάμια και οι του Πίνακα, σ. 74, http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/3046
1
λίμνες στη ζωή των Μάθημα 21.
Ευρωπαίων
19
Τα ποτάμια και οι http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/2758 1
λίμνες της Ελλάδας
ΕΝΟΤΗΤΑ 3η: ΟΙ ΚΑΤΟΙΚΟΙ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ

ΜΑΘΗΜΑ 25
Εξειδικευμένοι ιστορικοί χάρτες Ευρώπης από ιστορικούς άτλαντες ή
Η πολιτική διαίρεση 1
βιβλιογραφία http://www.nationalgeographic.com/resources/ngo/maps/
της Ευρώπης
ΜΑΘΗΜΑ 26
Εξειδικευμένοι χάρτες από άτλαντες με οικονομικά, κοινωνικά, πολιτικά και
Η Ευρωπαϊκή Ένωση
πολιτιστικά στοιχεία.
2
http://europa.eu/index_el.htm
http://europa.eu/about-eu/institutions-bodies/index_el.htm
ΜΑΘΗΜΑ 27 Πληροφορίες για την ΕΕ: https://europa.eu/european-union/index_el
Η σημασία της 1
Ευρωπαϊκής Ένωσης
ΜΑΘΗΜΑ 28 Πολυχάρτης Ελλάδος, Πολιτικός-Ανθρωπογεωγραφικός:
Η διοικητική διαίρεση http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/2906
Η διοικητική διαίρεση της Ελλάδος: 1
ΜΑΘΗΜΑ 29 Μπορούν να Πολιτικός, ανθρωπογεωγραφικός χάρτης Ευρώπης:
Ο πληθυσμός της ενσωματωθούν οι http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/2757
1
Ευρώπης εργασίες 1 και 2,
Ο πληθυσμός της Ευρώπης: http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/3243
Μάθημα 31 σ. 107.
ΜΑΘΗΜΑ 30 Ο πληθυσμός της Ευρώπης: http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/3243
Τα χαρακτηριστικά
2
του πληθυσμού της
Ευρώπης
20
Ο πληθυσμός της http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/2906
1
Ελλάδας
Ο πληθυσμός της Ελλάδος: http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/3331
ΜΑΘΗΜΑ 32 http://www.geography.learnontheinternet.co.uk/topics/popn.html
Τα πολιτισμικά
http://europa.eu/travel/culture/index_el.htm 1
χαρακτηριστικά των
Ευρωπαίων
Οι μεγάλες πόλεις της http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/2906
1
Ευρώπης

Οι μεγάλες πόλεις http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/2906 1
ΜΑΘΗΜΑ 35
Οι Βαλκανικές χώρες
Ευρώπη-Χάρτες φυσικής γεωγραφίας:
http://photodentro.edu.gr/aggregator/lo/photodentro-lor-8521-5102
1
Πολιτικός, ανθρωπογεωγραφικός χάρτης Ευρώπης:
ΜΑΘΗΜΑ36 Οι χώρες των Βαλκανίων: http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/3254

Οι γείτονές μας στα 1
Βαλκάνια
ΕΝΟΤΗΤΑ 4: ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΙΩΝ

ΜΑΘΗΜΑ 37 http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/2756 1
21
Οι τομείς παραγωγής
της Ευρωπαϊκής
Οικονομίας
ΜΑΘΗΜΑ 38 Πολυχάρτης Ευρώπης, Γεωμορφολογικός, κλιματικός, βλάστησης:
Η γεωργία και η http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/2756
δασοκομία στην 1
Η χρήση της Γης στην Ευρώπη:
Ευρώπη
ΜΑΘΗΜΑ 39 Μπορεί να Παραγωγή αλιευμάτων στην Ευρώπη (Eurostat):
Η κτηνοτροφία, η ενσωματωθεί και η http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/3193
αλιεία και οι εργασία: 1 α, γ και ζ, 1
υδατοκαλλιέργειες Μάθημα 40 σ. 138-
στην Ευρώπη 139.
ΜΑΘΗΜΑ 41 Μπορεί να Χάρτης βιομηχανικών περιοχών και ορυκτών πόρων Ευρώπης:
Η βιομηχανία και η ενσωματωθεί και η http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/3194
βιοτεχνία στην εργασία: 1β, 2
Ευρώπη ερωτήματα 1, 2, 4,
ΜΑΘΗΜΑ 42 Αναγκαιότητα χρήσης εναλλακτικών πηγών ενέργειας:
Η παραγωγή και η http://kpe-kastor.kas.sch.gr/energy1/human_activities/contents.htm
κατανάλωση 2
ενέργειας στην
Ευρώπη
ΜΑΘΗΜΑ 43 Ορυκτά: http://www.ypeka.gr/Default.aspx?tabid=294
Η εξόρυξη και οι
κατασκευές στην https://ypen.gov.gr/
Ευρώπη
http://www.oryktosploutos.net/2010/11/2020.html
1
https://www.orykta.gr/geologia-oryktologia/oryktoi-poroi-koitasmatologia
(Ορυκτός Πλούτος)
http://kpe-lavriou.att.sch.gr/programs.php (ΚΠΕ Λαυρίου)
22
https://www.museum.metal.ntua.gr/ (Ορυκτολογικό Μουσείο ΕΜΠ -
ΓΑΙΟΡΑΜΑ)
ΜΑΘΗΜΑ 45 Παγκόσμιο εμπόριο, μεγάλοι εισαγωγείς και εξαγωγείς (Eurostat) :

Το εμπόριο στην http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/3198 1
Ευρώπη
ΜΑΘΗΜΑ 46 Τουριστικοί προορισμοί (Ευρώπη):
Ο τουρισμός στην http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/3217 1
Ευρώπη
ΜΑΘΗΜΑ 47 Να ενσωματωθεί η
http://www.uitp.org/
Οι μεταφορές, οι εργασία 1β από το
επικοινωνίες και οι Μάθημα 48 σ. 168ν http://www.bueker.net/trainspotting/maps.php 1
άλλες υπηρεσίες
στην Ευρώπη
ΜΑΘΗΜΑ 40 Χάρτης πρωτογενούς τομέα παραγωγής στην Ελλάδα:
Ο πρωτογενής τομέας http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/3426
στην Ελλάδα 1
Ο πρωτογενής τομέας στην Ελλάδα:
ΜΑΘΗΜΑ 44 Ο δευτερογενής τομέας στην Ελλάδα:
Ο δευτερογενής http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/3428 1
τομέας στην Ελλάδα
ΜΑΘΗΜΑ 48
Ο τριτογενής τομέας 1
εργασίες  Με τη στρατηγική του καταιγισμού ιδεών,
καταγράφουν τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα
για τις χώρες και τους λαούς της Ε.Ε. Συζητούν
5
για τυχόν στερεότυπα που αντανακλούν οι
επιλογές τους. Αναγνωρίζουν την ποικιλία των
πολιτισμικών στοιχείων των κρατών μελών της
Ε.Ε. Για όσες από τις χώρες δεν προκύπτουν
23
επαρκείς πληροφορίες μέσω του καταιγισμού
ιδεών, αναζητούνται οι βασικές πληροφορίες
από τις ιστοσελίδες της ΕΕ.
 Με επιτόπια έρευνα συμπληρώνονται δύο
κατάλογοι σχετικά με το «από πού έρχονται τα
τρόφιμα στο super market;» (χώρες κόσμου,
περιοχές Ελλάδας). Μελέτη πεδίου.
 Αναζήτηση, αξιολόγηση, επιλογή, μελέτη
παγκόσμιων χαρτών με περιεχόμενο όπως:
υποθαλάσσια καλώδια οπτικών ινών,
αεροδιάδρομοι, λιμάνια και μεταφορές
εμπορευμάτων, αγωγοί φυσικού αερίου και
πετρελαίου. Σε κάθε χάρτη αναγνωρίζονται οι
βασικοί κόμβοι και οι κύριες «οδοί».
Αναπτύσσεται διάλογος και ανταλλαγή
επιχειρημάτων, ενώ παράλληλα συζητείται ο
ρόλος της Ευρώπης, ανά περίπτωση.
Η Εγνατία ενώνει, οι αστικοί οδικοί άξονες
διαιρούν. Μελέτη και διαφοροποίηση του
ρόλου των οδικών αξόνων, σε τοπικό και
υπερτοπικό επίπεδο. Μελέτη πεδίου.
ΜΕΡΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΟΤΗΤΑ 4 : 19 ΩΡΕΣ
ΣΥΝΟΛΟ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ 1, 2, 3, 4: 67 ΩΡΕΣ
(*) Ο καθηγητής/-τρια δύναται σε κάθε ενότητα, ανάλογα με τις ανάγκες του μαθήματος, να κάνει χρήση:
 των φύλλων εργασίας του τετραδίου εργασιών ανάλογα με τις ανάγκες του μαθήματος,
 των Διαδραστικών εφαρμογών Ψηφιακού Σχολείου και του εμπλουτισμένου βιβλίου του μαθητή της Β΄ Γυμνασίου:
http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGYM-B106/382/2534,9779/,
 σχετικού υλικού από το «φωτόδεντρο»: http://photodentro.edu.gr/.
Επίσης, μπορεί να χρησιμοποιήσει:
 χάρτες και πληροφορίες από το διαδίκτυο με τη χρήση μηχανής αναζήτησης π.χ. http://www.google.gr/advanced_search?hl=el
24
Google maps/google Earth ή ανάλογο διαδικτυακό σύστημα ελεύθερης πρόσβασης που συνδυάζει διαδραστικούς χάρτες, με δορυφορική εικόνα και επιπλέον
πληροφορίες (http://maps.google.com/ και http://earth.google.com/),
 εγκεκριμένο λογισμικό του Π.Ι. – π.χ. Λογισμικό Γεωλογία-Γεωγραφία Α΄- Β΄ Γυμνασίου:
http://www.pi-schools.gr/content/index.php?lesson_id=22&ep=326&c_id=848
(τα παραπάνω θεωρούνται δεδομένα για κάθε ενότητα και δεν επαναλαμβάνονται).
(**) Στις ανωτέρω οδηγίες, θεωρείται ότι έχουν διδαχθεί όλες οι ενότητες του μαθήματος της Γεωγραφίας των Ε΄ και Στ΄ τάξεων όπως προβλέπεται στις αντίστοιχες οδηγίες
του Δημοτικού σχολείου, ωστόσο λόγω των ειδικών συνθηκών της σχολικής χρονιάς 2020-2021 από την πανδημία του COVID-19, και για την ομαλή συνέχεια της μαθησιακής
πορείας των μαθητών και μαθητριών κατά την τρέχουσα σχολική χρονιά, προτείνεται οι εκπαιδευτικοί οι οποίοι θα διδάξουν το μάθημα της Γεωλογίας-Γεωγραφίας στην
Α΄ τάξη του Γυμνασίου, να λάβουν υπ’ όψιν ότι κάποιες εκ των ενοτήτων που θεωρούνται ότι έχουν διδαχθεί στην Στ΄ Δημοτικού μπορεί να μην διδάχθηκαν. Για τον λόγο
αυτόν, κατά την κρίση τους, στα σημεία των ανωτέρω οδηγιών (**) όπου θεωρείται ότι έχουν διδαχθεί στην Στ΄ τάξη του Δημοτικού, θα χρειασθεί να καλύψουν πιθανά
κενά.
Η εμπειρία και η γνώση των εκπαιδευτικών για τους/τις μαθητές/μαθήτριες τους και τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντά τους, επιτρέπει να επιλέξουν για κάθε τάξη/τμήμα
(***) 1ο Πείραμα: « Διάβρωση»
Υλικά:
1. Τρία ρηχά ορθογώνια (18x25 cm) αλουμινένια ταψάκια, 2. Άμμος – χώμα, 3. Δοχείο ψεκασμού με νερό, 4. Μερικά παγάκια, 5. Καλαμάκι.
Διαδικασία:
1. Τοποθετούμε κατά μήκος της μικρής πλευράς κάθε ταψιού την άμμο διαμορφώνοντας μια κλιτύ (πλαγιά), βάσης μερικών εκατοστών ώστε να είναι σχετικά σταθερή.
2. Στο πρώτο ταψάκι ψεκάζετε αρκετές φορές, με το δοχείο νερού, στη κορυφή της κλιτύος με κατεύθυνση προς τη βάση της.
3. Στο δεύτερο ταψάκι και στο ανώτερο σημείο της άμμου τοποθετείτε 3 – 4 παγάκια να λιώσουν.
4. Στο τρίτο ταψάκι και με το καλαμάκι φυσάτε στην επιφάνεια του όγκου της άμμου.
Οι μαθητές καταγράφουν τις παρατηρήσεις τους και τις συζητούν με τον/την καθηγητή/-τριά τους.
(Για την υλοποίηση του πειράματος προτείνεται να διατεθεί 1 ΔΩ.)
2ο Πείραμα: «Διαβρωτική ενέργεια κυμάτων»
Υλικά:
1. Μεγάλο σκαφάκι βαψίματος ή κάποια ρηχή ορθογώνια λεκάνη της επιλογής σας, 2. Άμμος, 3. Μικρά χαλίκια – βότσαλα, 4. Νερό, 5. Άδειο μπουκάλι νερού 500 ml.
Α΄ Φάση:
1. Στρώστε άμμο στον πάτο από το σκαφάκι και δημιουργήστε έναν «πυθμένα θαλάσσης».
25
2. Στρώστε άμμο στο ρηχό τμήμα από το σκαφάκι και δημιουργήστε μια «παραλία».
3. Ρίξτε προσεκτικά νερό στο βαθύ τμήμα από το σκαφάκι και αφήστε το σύστημα για λίγο προκειμένου να ηρεμήσει.
4. Τοποθετήστε το μπουκάλι οριζόντια στο νερό, παράλληλα προς την «ακτογραμμή» και με το χέρι κινήστε το μπρος – πίσω προκαλώντας μικρά κύματα.
5. Παρατηρήστε και καταγράψτε σε μικρά χρονικά διαστήματα τις μεταβολές που παρατηρείτε (μπορείτε να βγάζετε φωτογραφίες σε διαφορές φάσεις του πειράματος
και να τις σχολιάσετε στο τέλος).
Β΄ Φάση:
1. Καθαρίστε το σκαφάκι από τα υλικά της προηγούμενης φάσης ή χρησιμοποιήστε ένα παρόμοιο, και πραγματοποιήστε τα δύο πρώτα βήματα της Α΄ Φάσης.
2. Τοποθετήστε χαλίκια στο μέσο της «ακτογραμμής» κάθετα σε αυτή δημιουργώντας ένα σχηματισμό σα μικρό ακρωτήριο που να εισέρχεται και μέσα στο νερό και
πραγματοποιήστε τα βήματα 3, 4, 5 της Α΄ Φάσης.
3. Μπορείτε να συγκρίνετε και να σχολιάσετε τα αποτελέσματα των δύο φάσεων.
Σχόλιο: Μπορείτε παράλληλα προς την «ακτογραμμή» και πιο εσωτερικά στο βαθύ τμήμα από το σκαφάκι να σχηματίσετε ένα σωρό από χαλίκια («κυματοθραύστη»)
και να επαναλάβετε τη διαδικασία.
(Για την υλοποίηση του πειράματος προτείνεται να διατεθεί 1 ΔΩ.)
(****) Συνθετικές Εργασίες
Υλοποιούνται από 2 έως 4 συνθετικές εργασίες και διατίθενται συνολικά μέχρι 10 ΔΩ (8 ΔΩ εκπόνηση και 2 ΔΩ παρουσίαση). Τα παραδείγματα που περιλαμβάνονται στις «οδηγίες» είναι ενδεικτικά.
26
Α΄ Τάξη Εσπερινού Γυμνασίου
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΒΙΒΛΙΟ ΤΕΤΡΑΔΙΟ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΩΡΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

27
Α1.5. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί /Geografia_A-Gymnasiou_html-
Α.1.4.
Κλιματικές Ζώνες - Βλάστησης – Θερμoκρασιών -
Βροχοπτώσεων – Γεωμορφολογικός:
http://photodentro.edu.gr/aggregator/search/all
?query=%CE%89%CF%80%CE%B5%CE%B9%CF%8
1%CE%BF%CE%B9+-
+%CE%91%CE%BD%CE%AC%CE%B3%CE%BB%CF
%85%CF%86%CE%BF+%E2%80%93+%CE%93%CE
%B5%CF%89%CE%BC%CE%BF%CF%81%CF%86%
CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%B9%CE%B
A%CF%8C%CF%82&ext=All&ugc=1&items_per_p
age=20#ext=All&items_per_page=20&page=1&q
uery=%CE%89%CF%80%CE%B5%CE%B9%CF%81
%CE%BF%CE%B9+-
+%CE%91%CE%BD%CE%AC%CE%B3%CE%BB%CF
%85%CF%86%CE%BF+%E2%80%93+%CE%93%CE
%B5%CF%89%CE%BC%CE%BF%CF%81%CF%86%
CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%B9%CE%B
A%CF%8C%CF%82&ugc=1
2
έννοιας της κλίμακας.
28
http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/
DSGYM-A102/148/1057,3802/
DSDIM-E100/692/4593,20778/
υπομνήματος, ερμηνεία συμβόλου (το ίδιο εναλλακτικά και στο «φωτόδεντρο»)
προσανατολισμού. http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/2830
http://mapsrv1.terra.gr/eettutilities/mapnew.as
px
Α1.1. Γεωγραφικές Σύμπτυξη των Α1.1 και Α1.2 χωρίς τις Δεν θα διδαχθεί η Υδρόγειος σφαίρα.
συντεταγμένες υποενότητες : δραστηριότητα Α1.1. του Παγκόσμιος χάρτης με τους παράλληλους
Α.1.2. http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/
Παιχνίδια με τις DSGL100/418/2818,10621/
της σ. 14,
γεωγραφικές http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/2876
συντεταγμένες «Από την υδρόγειο σφαίρα στους
χάρτες» στη σ. 15, 2
«Κάθε χαρτογραφική προβολή έχει
http://www.google.com/maps
«Ας κάνουμε τους χαρτογράφους…» DSGYM-A102/148/1057,3800/
στη σ. 16. http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/
DSGYM-A102/148/1057,3801/
29
http://www.pi-
***Συνθετικές εργασίες Ενδεικτικό παράδειγμα: «Κατασκευή ***βλ. παρατήρηση στο
δικού μου χάρτη». τέλος του πίνακα.
Οι μαθητές και οι μαθήτριες σε μια
εκτύπωση χάρτη μιας περιοχής που
τους αφορά (περιοχή κατοικίας,
περιοχή διακοπών) ενημερώνουν τον
χάρτη με στοιχεία που θεωρούν
σημαντικά, είτε γενικά (μνημεία,
4
περιοχές φυσικού κάλλους) είτε κάνουν
το χάρτη αυτό πιο προσωπικό
(προσωπικές αναμνήσεις κ.λπ.).
Ανταλλάσσοντας χάρτες μεταξύ τους,
κατηγοριοποιούν τις προσθήκες των
συμμαθητών τους σε προσωπικές και
γενικές.

Β1.1.
1
2
30
το κεφάλαιο 9: «Η ατμόσφαιρα» της δραστηριότητα του http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/
ΣΤ΄ Δημοτικού. τετραδίου εργασιών διότι DSGL100/418/2819,10635/
H υποενότητα: http://earthguide.ucsd.edu/earthguide/diagrams
/greenhouse/ 2
«Η θερμοκρασία του αέρα», σ. 41, http://www.physicalgeography.net/weblinks_ch
μπορεί να χρησιμοποιηθεί 7.html
συνδυαστικά με την υποενότητα
«Παράγοντες που επηρεάζουν το Χάρτης με την κατανομή της μέσης
παγκόσμιο κλίμα» του κεφ. Β.2.2. θερμοκρασίας πάνω στη Γη:
Β.2.2. Να χρησιμοποιηθεί συνδυαστικά και Διαδραστικές εφαρμογές Ψηφιακού Σχολείου:
το κεφάλαιο 10: «Οι κλιματικές ζώνες http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/
Οι βροχές, το κλίμα
της Γης» της ΣΤ΄ Δημοτικού και να γίνει DSGL100/418/2819,10625/
http://www.climate-charts.com/World-Climate-
Maps.html
http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/ 3
DSDIM-E100/692/4594,20786/
DSGYM-A102/148/1058,3810/
Κλιματογράμματα (αναζήτηση στο διαδίκτυο).
http://www.geo.auth.gr/courses/gge/gge427y/i
mg0403.html
31
mg0404.html
mg0406.html
http://www.k12science.org/curriculum/weather
proj2/en/docs/climatogram.shtml
oceans
Β.3.1. Θα διδαχθεί: «Ο Ενδεικτικό προτεινόμενο Διαδραστικές εφαρμογές Ψηφιακού Σχολείου:
κύκλος του νερού (υδρολογικός πείραμα για την κίνηση – http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/
ΥΔΡΟΣΦΑΙΡΑ
κύκλος)» με τις έννοιες στο κίτρινο αποθήκευση του νερού DSGYM-A102/148/1058,3812/
Το νερό στη φύση ένθετο, σ. 48. στο υπέδαφος.
Εκπαιδευτικό
2
*Δεν θα διδαχθεί η υποενότητα: «Φτιάξε το δικό σου λογισμικό ΠΙ Γεωλογίας-
πηγάδι» Γεωγραφίας Α΄-Β΄ Γυμνασίου: http://www.pi-
«Οι μεγάλες λίμνες του κόσμου», διότι
παρόμοια ύλη διδάχτηκε στην ΣΤ΄ **Βλ. περιγραφή στο
Δημοτικού. τέλος των οδηγιών.
Β3.2. Να δοθεί μεγαλύτερη βαρύτητα στην Διαδραστικές εφαρμογές Ψηφιακού Σχολείου:
υποενότητα: «Μια βουτιά στον http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/ 2
Ωκεανοί και θάλασσες
ωκεανό…» DSGYM-A102/148/1058,3813/
32
ποτάμια του κόσμου ένα χαρακτηριστικό ποτάμι από κάθε http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/
ήπειρο. DSGYM-A102/148/1058,3815/ 1

Β3.4. Τα
ΟΧΙ
Β3.5. Τα

Γης
DSGYM-A102/148/1058,3820/
https://phet.colorado.edu/en/simulation/legacy/
radioactive-dating-game
https://ucmp.berkeley.edu/education/exploratio
ns/tours/fossil/5to8/Intro.html
33
Το εσωτερικό της Γης Προτείνονται οι
http://www.pi-
Β.4.2.: http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/3215 3
&
DSGYM-A102/148/1058,3821/
Δυνάμεις που Β.4.3. http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/
διαμορφώνουν την «Πετρώματα και DSGYM-A102/148/1058,3822/
επιφάνεια της Γης: απολιθώματα»,
Σεισμοί
Ενδογενείς και εξωγενείς από το τετράδιο
εργασιών. http://photodentro.edu.gr/aggregator/search/all
?query=%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%83%CE%
BC%CF%8C%CF%82&ext=All&ugc=1&items_per_
page=20
Σχεδιαγράμματα σεισμών: 4
σεισμού:
34
http://www.oasp.gr/
Ηφαίστεια:
http://photodentro.edu.gr/aggregator/lo/photod
entro-educationalvideo-8522-212
http://pubs.usgs.gov/gip/dynamic/hotspots.html
http://www.enchantedlearning.com/subjects/vol
cano/labelvolcano.shtml
http://www.santorini.com/santorinivolcano/volc
aniceruptions.htm
U.S. Geological Survey: α)Λιθοσφαιρικές πλάκες
(προσομοίωση):
http://geomaps.wr.usgs.gov/parks/animate/inde
x.html
ΟΧΙ
Β.5.1.
1
ΒΙΟΣΦΑΙΡΑ
35
***Συνθετικές εργασίες Ενδεικτικό παράδειγμα: «Ελλάδα, η πιο ***βλ. παρατήρηση στο
σεισμογενής χώρα της Ευρώπης». τέλος του πίνακα.
Οι μαθητές και οι μαθήτριες αναζητούν
πληροφορίες σχετικά με τη
σεισμικότητα στην Ευρώπη και την 4
Ελλάδα.
Δημιουργούν φυλλάδιο με οδηγίες για
την προστασία από τους σεισμούς.

Γ1.1. Εκπαιδευτικό λογισμικό ΠΙ
Ο πληθυσμός της Γης
http://www.pi-
http://ebooks.edu.gr/ebooks/v/html/8547/2
286/Geografia_A-Gymnasiou_html-
2
empl/matC1_0.html
DSGYM-A102/148/1059,3827/
36
στη Γη ΟΧΙ
Γ1.4., Γ1.5. και Β4.4.
πυραμίδες… http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/
DSGYM-A102/148/1059,3829/
είναι χτισμένες οι μεγάλες των κεφαλαίων Γ1.2., Γ1.4 και Β4.4. http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/
1ηώρα: (Βλ.
πόλεις του πλανήτη DSGYM-A102/148/1059,3827/
Το μοντέλο μιας
http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/ πόλης)
DSGYM-A102/148/1059,3828/
2η ώρα: (βλ. Θέσεις
πόλεων)
DSGYM-A102/148/1059,3830/
37
http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/ 3η ώρα: Προβλήματα
DSGYM-A102/148/1059,3831/ στις μεγάλες πόλεις.
ΟΧΙ
πόροι παρόμοια ύλη στα «Φυσικά» της ΣΤ΄ http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/ 1
Δημοτικού). DSGYM-A102/148/1059,3834/
Γ2.2.
ΟΧΙ
Ανθρώπινοι πόροι
Προβλήματα που ζητούν http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/
απαντήσεις DSGYM-A102/148/1059,3836/
Χάρτης παγκόσμιος με μετακινήσεις πληθυσμών
διαχρονικά (αναζήτηση στο διαδίκτυο).
πολέμου ή φυσικής καταστροφής (UNICEF), 1
http://www.iom.int/
Περιβαλλοντικοί μετανάστες, ΄Υπατη Αρμοστεία
του ΟΗΕ: http://www.unhcr.org/cgi-
bin/texis/vtx/home
UNICEF: http://www.unicef.gr/
***Συνθετικές εργασίες Ενδεικτικό παράδειγμα: «Ηλικιακές ***βλ. παρατήρηση στο
πυραμίδες». τέλος του πίνακα.
4
Οι μαθητές και οι μαθήτριες μελετούν
ηλικιακές πυραμίδες από τέσσερις
ηπείρους (Ευρώπη, Αμερική, Ασία,
38
Αφρική), εντοπίζουν τις ομοιότητες και
τις διαφορές τους και οδηγούνται σε
συμπεράσματα σχετικά με την
αναλογία ανδρών-γυναικών και τα
ποσοστά κάθε ηλικιακής ομάδας.
Συγκεντρώνουν πληροφορίες για την
κατασκευή της ηλικιακής πυραμίδας
της Ελλάδας.
ΕΝΟΤΗΤΑ Δ: ΗΠΕΙΡΟΙ «ΣΤΙΓΜΙΟΤΥΠΑ»

Δ.1. Project με θέμα: «Μελετώντας μια ****βλ. παρατήρηση στο
άνθρωποι
Δ.2. Ασία
μπορούν να χωριστούν σε ομάδες έτσι
άνθρωποι
ώστε να αντιστοιχούν μία ομάδα σε
Δ.3. κάθε ήπειρο. 4
Αμερική
άνθρωποι
Δ.4.
άνθρωποι
39
άνθρωποι
Δ.7.
Ευρώπη
ΜΕΡΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΟΤΗΤΑ Δ: 4 ΩΡΕΣ
της διδακτέας ύλης της τρέχουσας σχολικής χρονιάς 2021-2022). Οι ανωτέρω διδακτικές ώρες δύναται να διατεθούν κατά τη διάρκεια του διδακτικού έτους όποτε από
τους ίδιους κριθεί απαραίτητο.
Οδηγίες:
8. Ρίξτε μετά άμμο πάνω από το χαλίκι. Η άμμος θα καλύψει τα κενά ανάμεσα στα χαλίκια και μετά θα «χτίσει» ένα ακόμη στρώμα περίπου 2 εκατοστών. Σιγουρευτείτε
ότι δεν έχει μπει άμμος μέσα στο ρολό. (Η άμμος και το χαλίκι αντιπροσωπεύουν το έδαφος της Γης.)
40
(***) Συνθετικές Εργασίες
Υλοποιούνται από 2 έως 3 συνθετικές εργασίες και διατίθενται συνολικά μέχρι 12 ΔΩ (9 ΔΩ εκπόνηση και 3 ΔΩ παρουσίαση). Τα παραδείγματα που περιλαμβάνονται στις «οδηγίες» είναι ενδεικτικά.
(****) Ενότητα Δ΄: «Ήπειροι… Στιγμιότυπα»: Έχει διδαχθεί περιληπτικά παρόμοια ύλη στη ΣΤ΄ δημοτικού. Προτείνεται η παρούσα ενότητα να διδαχθεί με τη μορφή project.
τάξη).
41
Β΄ Τάξη Εσπερινού Γυμνασίου
ΕΝΟΤΗΤΑ 1η : ΟΙ ΧΑΡΤΕΣ
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ* ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟ* ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ

Οι έννοιες
ΜΑΘΗΜΑ 2 Σημασία της σχετικής θέσης: http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/3230
1
Μελετώντας με
1
Ευρώπης στον Πολυχάρτης Ευρώπης: http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/2756
κόσμο.
Τρισδιάστατος χάρτης Ευρώπης: http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/3653
42
ΜΑΘΗΜΑ 4 **Δεν θα διδαχθεί
Μελετώντας με επειδή παρόμοια
χάρτες το φυσικό ύλη για την
περιβάλλον της Ευρώπη έχει ΟΧΙ
Ευρώπης διδαχθεί στην ΣΤ΄
Δημοτικού.
χάρτες τους ύλη για την
ΟΧΙ
κατοίκους της Ευρώπη έχει
Δημοτικού.
ΕΝΟΤΗΤΑ 2η : ΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟ ΥΛΙΚΟ ΕΜΠΛΟΥΤΙΣΜΟΥ ΤΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΑ
ΜΑΘΗΜΑ 6
1
ορογένεση
Η διαμόρφωση του προτεινόμενα Εγκεκριμένο Λογισμικό Π.Ι. - Λογισμικό Γεωλογία-Γεωγραφία Α΄-Β΄ Γυμνασίου:
αναγλύφου στην πειράματα για τη http://www.pi-schools.gr/content/index.php?lesson_id=22&ep=326&c_id=848
Ευρώπη δράση εξωγενών 1
διαμόρφωση του http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/3297
αναγλύφου.
43
*** Βλ. περιγραφή
Σεισμική και ηφαιστειακή δράση στην Ευρώπη και στην Ελλάδα:
οδηγιών. http://aesop.iep.edu.gr/node/20518
ΜΑΘΗΜΑ 8
Η γεωλογική ιστορία 1
Παγκόσμιος χάρτης: κατανομή ηφαιστείων και σεισμών:
ΜΑΘΗΜΑ 9
Σεισμική και Κίνδυνοι σε περίπτωση σεισμού:
ηφαιστειακή δράση http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/10929 1
ΜΑΘΗΜΑ 10 Εκπαιδευτικές δραστηριότητες σχετικές με το Μάθημα 9 και 10:
Η επίδραση των
σεισμών και των http://photodentro.edu.gr/aggregator/search/all?query=
1
ηφαιστείων στη ζωή %CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8
μας
1
Ευρώπης
Τα βουνά και οι
http://photodentro.edu.gr/aggregator/lo/photodentro-lor-8521-5102 1
Ευρώπης
πεδιάδες 1
Ευρωπαίων
44
Ελλάδας
Οι θάλασσες της υλοποιηθεί με τη
Ευρώπης μορφή
ΜΑΘΗΜΑ 13 διαθεματικής
1
Βαλτική και Βόρεια εργασίας / project
θάλασσα: Δύο διάρκειας 2 ωρών
θάλασσες του με έμφαση στη
Ευρωπαϊκού Βορρά Μεσόγειο.
ΜΑΘΗΜΑ 14
Η Μεσόγειος
Θάλασσα Μπορεί κατά την
ΜΑΘΗΜΑ 15 κρίση του
Οι άνθρωποι στη διδάσκοντα να 1
Μεσόγειο παραληφθεί το
ΜΑΘΗΜΑ 13.

Το κλίμα της κλίματος της
Ευρώπης Ευρώπης με τον Το κλίμα της Ευρώπης: http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/7273
αντίστοιχο τύπο
βλάστησης στο
Μάθημα 24 .
1
Μπορούν να
εργασίες 3 και 4
από το Μάθημα 20
σελ. 69.
χρησιμοποιηθεί Η βλάστηση της Ευρώπης: http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/3229 1
45
Η βλάστηση της συνδυαστικά στη
Ευρώπης μελέτη του
Το κλίμα της http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/2758 1
Ελλάδας
Τα ποτάμια και οι
λίμνες της Ευρώπης 1
ΜΑΘΗΜΑ 22 Αναφορά στα Από τη Βόρεια θάλασσα, στη Μαύρη θάλασσα:
Τα ποτάμια και οι ποτάμια του http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/3046
1
λίμνες στη ζωή των Πίνακα, σ. 74,
Ευρωπαίων Μάθημα 21.
ΜΑΘΗΜΑ 23

ΜΑΘΗΜΑ 25
βιβλιογραφία: http://www.nationalgeographic.com/resources/ngo/maps/
ΜΑΘΗΜΑ 26
1
46
Η διοικητική http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/2906
διαίρεση της 1
Η διοικητική διαίρεση της Ελλάδος:
Ελλάδας
ΜΑΘΗΜΑ 29 Μπορούν να Πολιτικός, ανθρωπογεωγραφικός χάρτης Ευρώπης:
Ευρώπης εργασίες 1 και 2, 1
Ο πληθυσμός της Ευρώπης: http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/3243
Μάθημα 31. σ.
107.
Ευρώπης
Ο πληθυσμός της http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/2906 1
Ελλάδας
ΜΑΘΗΜΑ 32
ΟΧΙ
Ευρωπαίων
ΜΑΘΗΜΑ 33
Οι μεγάλες πόλεις ΟΧΙ
ΜΑΘΗΜΑ 34 Δεν θα διδαχθεί
Οι μεγάλες πόλεις επειδή έχει
ΟΧΙ
της Ελλάδας διδαχθεί στην Ε΄
Δημοτικού.
Οι Βαλκανικές http://photodentro.edu.gr/aggregator/lo/photodentro-lor-8521-5102
χώρες 1
Πολιτικός, ανθρωπογεωγραφικός χάρτης Ευρώπης:
47
ΜΑΘΗΜΑ36
Οι γείτονές μας στα ΟΧΙ
Βαλκάνια
ΕΝΟΤΗΤΑ 4η: ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΙΩΝ

ΜΑΘΗΜΑ 37
Οι τομείς
παραγωγής της 1
Ευρωπαϊκής
ΜΑΘΗΜΑ 38
Η γεωργία και η
ΟΧΙ
δασοκομία στην
Ευρώπη
Η κτηνοτροφία, η ενσωματωθεί και η
αλιεία και οι εργασία: 1 α, γ και ΟΧΙ
υδατοκαλλιέργειες ζ, Μάθημα 40 σ.
στην Ευρώπη 138-139.
Η βιομηχανία και η ενσωματωθεί και η
βιοτεχνία στην εργασία: 1β, ΟΧΙ
ΜΑΘΗΜΑ 42
Η παραγωγή και η
κατανάλωση ΟΧΙ
Ευρώπη
48
ΜΑΘΗΜΑ 43
ΟΧΙ
κατασκευές στην
Ευρώπη
ΜΑΘΗΜΑ 45
Το εμπόριο στην ΟΧΙ
Ευρώπη
ΜΑΘΗΜΑ 46
Ο τουρισμός στην ΟΧΙ
Ευρώπη
επικοινωνίες και οι Μάθημα 48 σ. 168 http://www.bueker.net/trainspotting/maps.php 1
Ο πρωτογενής επειδή έχει
OXI
τομέας στην Ελλάδα διδαχθεί στην Ε΄
Δημοτικού.
Ο δευτερογενής επειδή έχει
OXI
Δημοτικού.
Ο τριτογενής τομέας επειδή έχει
OXI
στην Ελλάδα διδαχθεί στην Ε΄
Δημοτικού.
εργασίες  Με τη στρατηγική του καταιγισμού
ιδεών, καταγράφουν τα χαρακτηριστικά
3
γνωρίσματα για τις χώρες και τους λαούς
της Ε.Ε. Συζητούν για τυχόν στερεότυπα
που αντανακλούν οι επιλογές τους.
49
Αναγνωρίζουν την ποικιλία των
πολιτισμικών στοιχείων των κρατών μελών
της Ε.Ε. Για όσες από τις χώρες δεν
προκύπτουν επαρκείς πληροφορίες μέσω
του καταιγισμού ιδεών, αναζητούνται οι
βασικές πληροφορίες από τις ιστοσελίδες
της ΕΕ.
 Με επιτόπια έρευνα συμπληρώνονται
δύο κατάλογοι σχετικά με το «από πού
έρχονται τα τρόφιμα στο super market;»
(χώρες κόσμου, περιοχές Ελλάδας).
Μελέτη πεδίου.
 Αναζήτηση, αξιολόγηση, επιλογή,
μελέτη παγκόσμιων χαρτών με
περιεχόμενο όπως: υποθαλάσσια καλώδια
οπτικών ινών, αεροδιάδρομοι, λιμάνια και
μεταφορές εμπορευμάτων, αγωγοί
φυσικού αερίου και πετρελαίου. Σε κάθε
χάρτη αναγνωρίζονται οι βασικοί κόμβοι
και οι κύριες «οδοί». Αναπτύσσεται
διάλογος και ανταλλαγή επιχειρημάτων,
ενώ παράλληλα συζητείται ο ρόλος της
Ευρώπης, ανά περίπτωση.
50
Google maps/google Earth ή ανάλογο διαδικτυακό σύστημα ελεύθερης πρόσβασης που συνδυάζει διαδραστικούς χάρτες, με δορυφορική εικόνα και επιπλέον
πληροφορίες (http://maps.google.com/ και http://earth.google.com/),
(**) Στις ανωτέρω οδηγίες, θεωρείται ότι έχουν διδαχθεί όλες οι ενότητες του μαθήματος της Γεωγραφίας των Ε΄ και Στ΄ τάξεων όπως προβλέπεται στις αντίστοιχες οδηγίες
του Δημοτικού σχολείου, ωστόσο λόγω των ειδικών συνθηκών της σχολικής χρονιάς 2020-2021 από την πανδημία του COVID-19, και για την ομαλή συνέχεια της μαθησιακής
πορείας των μαθητών και μαθητριών κατά την τρέχουσα σχολική χρονιά, προτείνεται οι εκπαιδευτικοί οι οποίοι θα διδάξουν το μάθημα της Γεωλογίας-Γεωγραφίας στην
Α΄ τάξη του Γυμνασίου, να λάβουν υπ’ όψιν ότι κάποιες εκ των ενοτήτων που θεωρούνται ότι έχουν διδαχθεί στην Στ΄ Δημοτικού μπορεί να μην διδάχθηκαν. Για τον λόγο
αυτόν, κατά την κρίση τους, στα σημεία των ανωτέρω οδηγιών (**) όπου θεωρείται ότι έχουν διδαχθεί στην Στ΄ τάξη του Δημοτικού, θα χρειασθεί να καλύψουν πιθανά
κενά.
Η εμπειρία και η γνώση των εκπαιδευτικών για τους/τις μαθητές/μαθήτριες τους και τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντά τους, επιτρέπει να επιλέξουν για κάθε τάξη/τμήμα
(***) 1ο Πείραμα: «Διάβρωση»
Υλικά:
51
Υλικά:
Α΄ Φάση:
10. Παρατηρήστε και καταγράψτε σε μικρά χρονικά διαστήματα τις μεταβολές που παρατηρείτε (μπορείτε να βγάζετε φωτογραφίες σε διαφορές φάσεις του πειράματος
και να τις σχολιάσετε στο τέλος).
Β΄ Φάση:
Σχόλιο: Μπορείτε παράλληλα προς την «ακτογραμμή» και πιο εσωτερικά στο βαθύ τμήμα από το σκαφάκι να σχηματίσετε ένα σωρό από χαλίκια («κυματοθραύστη»)
και να επαναλάβετε τη διαδικασία.
Για την υλοποίηση των συνθετικών εργασιών διατίθενται 3 ΔΩ (2 ΔΩ εκπόνηση και 1 ΔΩ παρουσίαση). Τα παραδείγματα που περιλαμβάνονται στις «οδηγίες» είναι ενδεικτικά.
52
Α΄ Τάξη Μουσικού και Α΄ τάξη Καλλιτεχνικού Γυμνασίου
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΩΡΕΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΒΙΒΛΙΟ ΤΕΤΡΑΔΙΟ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

53
Α1.5. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί 86/Geografia_A-Gymnasiou_html-
Α.1.4.
Κλιματικές Ζώνες - Βλάστησης –
Θερμoκρασιών - Βροχοπτώσεων –
Γεωμορφολογικός:
all?query=%CE%89%CF%80%CE%B5%CE%B9%
CF%81%CE%BF%CE%B9+-
CF%85%CF%86%CE%BF+%E2%80%93+%CE%93
%CE%BA%CF%8C%CF%82&ext=All&ugc=1&ite
ms_per_page=20#ext=All&items_per_page=20
&page=1&query=%CE%89%CF%80%CE%B5%C
E%B9%CF%81%CE%BF%CE%B9+-
CF%85%CF%86%CE%BF+%E2%80%93+%CE%93
%CE%BA%CF%8C%CF%82&ugc=1
51
52
54
έννοιας της κλίμακας. http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.ph
p/DSGYM-A102/148/1057,3802/
p/DSDIM-E100/692/4593,20778/
υπομνήματος, ερμηνεία συμβόλου
προσανατολισμού.
http://mapsrv1.terra.gr/eettutilities/mapnew.
aspx
Α1.1. Σύμπτυξη των Α1.1 και Α1.2 χωρίς τις Δεν θα διδαχθεί η Υδρόγειος σφαίρα.
υποενότητες : δραστηριότητα Α1.1. του Παγκόσμιος χάρτης με τους παράλληλους
Γεωγραφικές
συντεταγμένες
Α.1.2. p/DSGL100/418/2818,10621/
της σ. 14,
Παιχνίδια με τις http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/2876
1
γεωγραφικές «Από την υδρόγειο σφαίρα στους
συντεταγμένες χάρτες» στη σ. 15,
«Κάθε χαρτογραφική προβολή έχει http://www.google.com/maps
p/DSGYM-A102/148/1057,3800/
«Ας κάνουμε τους χαρτογράφους…»
55
στη σ. 16. p/DSGYM-A102/148/1057,3801/
http://www.pi-

Β1.1.
1
1
το κεφάλαιο 9: «Η ατμόσφαιρα» της δραστηριότητα του http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.ph
ΣΤ΄ Δημοτικού. τετραδίου εργασιών διότι p/DSGL100/418/2819,10635/
H υποενότητα: http://earthguide.ucsd.edu/earthguide/diagra
ms/greenhouse/
«Η θερμοκρασία του αέρα», σ. 41,
1
μπορεί να χρησιμοποιηθεί
συνδυαστικά με την υποενότητα http://www.physicalgeography.net/weblinks_c
«Παράγοντες που επηρεάζουν το h7.html
παγκόσμιο κλίμα» του κεφ. Β.2.2.
Χάρτης με την κατανομή της μέσης
θερμοκρασίας πάνω στη Γη:
56
Β.2.2. Οι Να χρησιμοποιηθεί συνδυαστικά και Διαδραστικές εφαρμογές Ψηφιακού Σχολείου:
βροχές, το κλίμα το κεφάλαιο 10: «Οι κλιματικές ζώνες http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.ph
της Γης» της ΣΤ΄ Δημοτικού και να γίνει p/DSGL100/418/2819,10625/
http://www.climate-charts.com/World-
Climate-Maps.html
p/DSDIM-E100/692/4594,20786/
p/DSGYM-A102/148/1058,3810/
Κλιματογράμματα (αναζήτηση στο διαδίκτυο). 2
/img0403.html
/img0404.html
/img0406.html
http://www.k12science.org/curriculum/weath
erproj2/en/docs/climatogram.shtml
oceans
57
Β.3.1. Θα διδαχθεί: Ενδεικτικό προτεινόμενο Διαδραστικές εφαρμογές Ψηφιακού Σχολείου:
πείραμα για την κίνηση – http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.ph
ΥΔΡΟΣΦΑΙΡΑ «Ο κύκλος του νερού (υδρολογικός
αποθήκευση του νερού p/DSGYM-A102/148/1058,3812/
κύκλος)» με τις έννοιες στο κίτρινο
Το νερό στη φύση στο υπέδαφος.
ένθετο, σ. 48. Εκπαιδευτικό
«Φτιάξε το δικό σου λογισμικό ΠΙ Γεωλογίας-
*Δεν θα διδαχθεί η υποενότητα: 2
πηγάδι» Γεωγραφίας Α΄-Β΄ Γυμνασίου: http://www.pi-
«Οι μεγάλες λίμνες του κόσμου», διότι schools.gr/software/gymnasio/geografia_a_b/
**Βλ. περιγραφή στο
παρόμοια ύλη διδάχτηκε στην ΣΤ΄
τέλος των οδηγιών.
Δημοτικού.
Β3.2. Ωκεανοί Να δοθεί μεγαλύτερη βαρύτητα στην Διαδραστικές εφαρμογές Ψηφιακού Σχολείου:
και θάλασσες υποενότητα: «Μια http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.ph
βουτιά στον ωκεανό…» p/DSGYM-A102/148/1058,3813/
ποτάμια του κόσμου ένα χαρακτηριστικό ποτάμι από κάθε http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.ph
ήπειρο. p/DSGYM-A102/148/1058,3815/ 1

Β3.4. Τα
ΟΧΙ
Β3.5. Τα
58
Γης
p/DSGYM-A102/148/1058,3820/
https://phet.colorado.edu/en/simulation/l
egacy/radioactive-dating-game
https://ucmp.berkeley.edu/education/expl
orations/tours/fossil/5to8/Intro.html
Β4.2. Το Εκπαιδευτικό λογισμικό ΠΙ
εσωτερικό της Γης Γεωλογίας-Γεωγραφίας Α΄-Β΄ Γυμνασίου:
Προτείνονται οι
http://www.pi-
Β.4.2.: http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/3215
2
&
p/DSGYM-A102/148/1058,3821/
59
Β.4.3.
«Πετρώματα και
απολιθώματα»,
Δυνάμεις που http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.ph
από το τετράδιο
διαμορφώνουν την p/DSGYM-A102/148/1058,3822/
εργασιών.
επιφάνεια της Γης:
Σεισμοί
Ενδογενείς και εξωγενείς
all?query=%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%83%
CE%BC%CF%8C%CF%82&ext=All&ugc=1&items
_per_page=20
Σχεδιαγράμματα σεισμών:
σεισμού:
http://www.oasp.gr/
Ηφαίστεια:
http://photodentro.edu.gr/aggregator/lo/phot
odentro-educationalvideo-8522-212
http://pubs.usgs.gov/gip/dynamic/hotspots.ht
ml
60
http://www.enchantedlearning.com/subjects/
volcano/labelvolcano.shtml
http://www.santorini.com/santorinivolcano/vo
lcaniceruptions.htm
U.S. Geological Survey: α)Λιθοσφαιρικές
πλάκες(προσομοίωση):http://geomaps.wr.usg
s.gov/parks/animate/index.html
ΟΧΙ
Β.5.1.
ΒΙΟΣΦΑΙΡΑ
1
Γ1.1. Ο Εκπαιδευτικό λογισμικό ΠΙ
πληθυσμός της Γης Γεωλογίας-Γεωγραφίας Α΄-Β΄ Γυμνασίου:
2
http://www.pi-
61
http://ebooks.edu.gr/ebooks/v/html/8547
/2286/Geografia_A-Gymnasiou_html-
empl/matC1_0.html
p/DSGYM-A102/148/1059,3827/
στη Γη ΟΧΙ
Γ1.4., Γ1.5. και Β4.4.
πυραμίδες… http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.ph
p/DSGYM-A102/148/1059,3829/
62
είναι χτισμένες οι μεγάλες των κεφαλαίων Γ1.2., Γ1.4 και Β4.4.
http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.ph 1η ώρα: σ. 104, (Βλ.
πόλεις του πλανήτη
p/DSGYM-A102/148/1059,3828/ το μοντέλο μιας πόλης)
2η ώρα: σ.102-103:
p/DSGYM-A102/148/1059,3830/
(θέσεις πόλεων)
p/DSGYM-A102/148/1059,3831/ 3η ώρα: Προβλήματα
στις μεγάλες πόλεις.
ΟΧΙ
πόροι παρόμοια ύλη στα «Φυσικά» της ΣΤ΄ http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.ph 1
Δημοτικού). p/DSGYM-A102/148/1059,3834/
Γ2.2. Ανθρώπινοι
ΟΧΙ
πόροι
Προβλήματα που ζητούν http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.ph
απαντήσεις p/DSGYM-A102/148/1059,3836/
Χάρτης παγκόσμιος με μετακινήσεις
πληθυσμών διαχρονικά (αναζήτηση στο 1
διαδίκτυο).
πολέμου ή φυσικής καταστροφής (UNICEF),
63
http://www.iom.int/
Περιβαλλοντικοί μετανάστες, ΄Υπατη
Αρμοστεία του ΟΗΕ:
http://www.unhcr.org/cgi-bin/texis/vtx/home
UNICEF:
http://www.unicef.gr/
https://www.unicef.org/greece/
ΕΝΟΤΗΤΑ Δ: ΗΠΕΙΡΟΙ … «ΣΤΙΓΜΙΟΤΥΠΑ»

Δ.1. Project με θέμα: «Μελετώντας μια ***βλ. παρατήρηση στο
άνθρωποι
Δ.2. Ασία μπορούν να χωριστούν σε ομάδες έτσι
Φυσικό Περιβάλλον … και ώστε να αντιστοιχούν μία ομάδα σε
άνθρωποι κάθε ήπειρο.
Δ.3. 3
Αμερική
άνθρωποι
Δ.4.
άνθρωποι
64
άνθρωποι
Δ.7. Ευρώπη
ΜΕΡΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΟΤΗΤΑ Δ : 3 ΩΡΕΣ
Οδηγίες:
3. Ρίξτε μετά άμμο πάνω από το χαλίκι. Η άμμος θα καλύψει τα κενά ανάμεσα στα χαλίκια και μετά θα «χτίσει» ένα ακόμη στρώμα περίπου 2 εκατοστών.
Σιγουρευτείτε ότι δεν έχει μπει άμμος μέσα στο ρολό. (Η άμμος και το χαλίκι αντιπροσωπεύουν το έδαφος της Γης.)
65
(***) Ενότητα Δ΄: «Ήπειροι… Στιγμιότυπα»: Έχει διδαχθεί περιληπτικά παρόμοια ύλη στη ΣΤ΄ δημοτικού. Προτείνεται η παρούσα ενότητα να διδαχθεί με τη μορφή project.
τάξη).
66
Β΄ Τάξη Μουσικού και Β΄ τάξη Καλλιτεχνικού Γυμνασίου
ΕΝΟΤΗΤΑ 1η: ΟΙ ΧΑΡΤΕΣ
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ* ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟ* ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ

Οι έννοιες
ΜΑΘΗΜΑ 2 Σημασία της σχετικής θέσης: http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/3230
1
Μελετώντας με
1
Ευρώπης στον Πολυχάρτης Ευρώπης: http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/2756
κόσμο.
Τρισδιάστατος χάρτης Ευρώπης: http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/3653
επειδή παρόμοια ΟΧΙ
67
Μελετώντας με ύλη για την
χάρτες το φυσικό Ευρώπη έχει
περιβάλλον της διδαχθεί στην ΣΤ΄
χάρτες τους ύλη για την
ΟΧΙ
κατοίκους της Ευρώπη έχει
Δημοτικού.
ΕΝΟΤΗΤΑ 2η : ΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟ ΥΛΙΚΟ ΕΜΠΛΟΥΤΙΣΜΟΥ ΤΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΑ
ΜΑΘΗΜΑ 6
1
ορογένεση
Η διαμόρφωση του προτεινόμενα Εγκεκριμένο Λογισμικό Π.Ι. - Λογισμικό Γεωλογία-Γεωγραφία Α΄-Β΄ Γυμνασίου:
αναγλύφου στην πειράματα για τη http://www.pi-schools.gr/content/index.php?lesson_id=22&ep=326&c_id=848
Ευρώπη δράση εξωγενών
διαμόρφωση του http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/3297 1
αναγλύφου.
*** Βλ. περιγραφή Σεισμική και ηφαιστειακή δράση στην Ευρώπη και στην Ελλάδα:
οδηγιών. http://aesop.iep.edu.gr/node/20518
ΜΑΘΗΜΑ 8 1
68
Η γεωλογική ιστορία
Παγκόσμιος χάρτης: κατανομή ηφαιστείων και σεισμών:
ΜΑΘΗΜΑ 9
Σεισμική και Κίνδυνοι σε περίπτωση σεισμού:
ηφαιστειακή δράση 1
ΜΑΘΗΜΑ 10 Εκπαιδευτικές δραστηριότητες σχετικές με το Μάθημα 9 και 10:
Η επίδραση των
σεισμών και των http://photodentro.edu.gr/aggregator/search/all?query=
1
ηφαιστείων στη ζωή %CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8
μας
1
Ευρώπης
http://photodentro.edu.gr/aggregator/lo/photodentro-lor-8521-5102 1
Ευρώπης
πεδιάδες 1
Ευρωπαίων
1
Ελλάδας
Οι θάλασσες της υλοποιηθεί με τη 1
Ευρώπης μορφή
69
ΜΑΘΗΜΑ 13 διαθεματικής
Βαλτική και Βόρεια εργασίας / project
θάλασσα: Δύο διάρκειας 2 ωρών
θάλασσες του με έμφαση στη
Ευρωπαϊκού Βορρά Μεσόγειο.
ΜΑΘΗΜΑ 14
Η Μεσόγειος
Θάλασσα Μπορεί κατά την
ΜΑΘΗΜΑ 15 κρίση του
Οι άνθρωποι στη διδάσκοντα να 1
Μεσόγειο παραληφθεί το
ΜΑΘΗΜΑ 13.

Το κλίμα της κλίματος της
Ευρώπης Ευρώπης με τον Το κλίμα της Ευρώπης: http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/7273
αντίστοιχο τύπο
βλάστησης στο
Μάθημα 24 .
1
Μπορούν να
εργασίες 3 και 4
από το Μάθημα 20
σελ. 69.
Η βλάστηση της χρησιμοποιηθεί Η βλάστηση της Ευρώπης: http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/3229
Ευρώπης συνδυαστικά στη 1
μελέτη του
Το κλίμα της http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/2758 1
Ελλάδας
70
Τα ποτάμια και οι
λίμνες της Ευρώπης 1
ΜΑΘΗΜΑ 22 Αναφορά στα Από τη Βόρεια θάλασσα, στη Μαύρη θάλασσα:
Τα ποτάμια και οι ποτάμια του http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/3046
1
λίμνες στη ζωή των Πίνακα, σ. 74,
Ευρωπαίων Μάθημα 21.
ΜΑΘΗΜΑ 23

ΜΑΘΗΜΑ 25
βιβλιογραφία: http://www.nationalgeographic.com/resources/ngo/maps/
ΜΑΘΗΜΑ 26
1
Η διοικητική http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/2906
διαίρεση της 1
Η διοικητική διαίρεση της Ελλάδος:
Ελλάδας
ΜΑΘΗΜΑ 29 Μπορούν να Πολιτικός, ανθρωπογεωγραφικός χάρτης Ευρώπης: 1
Ευρώπης εργασίες 1 και 2,
71
Μάθημα 31. σ. Ο πληθυσμός της Ευρώπης: http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/3243
107.
Ευρώπης
Ο πληθυσμός της http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/2906 1
Ελλάδας
ΜΑΘΗΜΑ 32
ΟΧΙ
Ευρωπαίων
ΜΑΘΗΜΑ 33
Οι μεγάλες πόλεις ΟΧΙ
Οι μεγάλες πόλεις επειδή έχει
ΟΧΙ
της Ελλάδας διδαχθεί στην Ε΄
Δημοτικού.
Οι Βαλκανικές http://photodentro.edu.gr/aggregator/lo/photodentro-lor-8521-5102
χώρες
Πολιτικός, ανθρωπογεωγραφικός χάρτης Ευρώπης: 1
ΜΑΘΗΜΑ36
Οι γείτονές μας στα ΟΧΙ
Βαλκάνια
72
ΕΝΟΤΗΤΑ 4η : ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΙΩΝ
ΜΑΘΗΜΑ 37
Οι τομείς
παραγωγής της 1
Ευρωπαϊκής
ΜΑΘΗΜΑ 38
Η γεωργία και η
ΟΧΙ
δασοκομία στην
Ευρώπη
Η κτηνοτροφία, η ενσωματωθεί και η
αλιεία και οι εργασία: 1 α, γ και ΟΧΙ
υδατοκαλλιέργειες ζ, Μάθημα 40 σ.
στην Ευρώπη 138-139.
Η βιομηχανία και η ενσωματωθεί και η
βιοτεχνία στην εργασία: 1β, ΟΧΙ
ΜΑΘΗΜΑ 42
Η παραγωγή και η
κατανάλωση ΟΧΙ
Ευρώπη
ΜΑΘΗΜΑ 43
ΟΧΙ
κατασκευές στην
Ευρώπη
ΜΑΘΗΜΑ 45
Το εμπόριο στην ΟΧΙ
Ευρώπη
ΜΑΘΗΜΑ 46 ΟΧΙ
73
Ο τουρισμός στην
Ευρώπη
επικοινωνίες και οι Μάθημα 48 σ. 168 http://www.bueker.net/trainspotting/maps.php 1
Ο πρωτογενής επειδή έχει
OXI
Δημοτικού.
Ο δευτερογενής επειδή έχει
OXI
Δημοτικού.
Ο τριτογενής τομέας επειδή έχει
OXI
στην Ελλάδα διδαχθεί στην Ε΄
Δημοτικού.
****Συνθετικές Ενδεικτικά παραδείγματα: 3
εργασίες  Με τη στρατηγική του καταιγισμού
ιδεών, καταγράφουν τα χαρακτηριστικά
γνωρίσματα για τις χώρες και τους λαούς
της Ε.Ε. Συζητούν για τυχόν στερεότυπα
που αντανακλούν οι επιλογές τους.
Αναγνωρίζουν την ποικιλία των
πολιτισμικών στοιχείων των κρατών μελών
της Ε.Ε. Για όσες από τις χώρες δεν
προκύπτουν επαρκείς πληροφορίες μέσω
του καταιγισμού ιδεών, αναζητούνται οι
βασικές πληροφορίες από τις ιστοσελίδες
της ΕΕ.
74
 Με επιτόπια έρευνα συμπληρώνονται
δύο κατάλογοι σχετικά με το «από πού
έρχονται τα τρόφιμα στο super market;»
(χώρες κόσμου, περιοχές Ελλάδας).
Μελέτη πεδίου.
 Αναζήτηση, αξιολόγηση, επιλογή,
μελέτη παγκόσμιων χαρτών με
περιεχόμενο όπως: υποθαλάσσια καλώδια
οπτικών ινών, αεροδιάδρομοι, λιμάνια και
μεταφορές εμπορευμάτων, αγωγοί
φυσικού αερίου και πετρελαίου. Σε κάθε
χάρτη αναγνωρίζονται οι βασικοί κόμβοι
και οι κύριες «οδοί». Αναπτύσσεται
διάλογος και ανταλλαγή επιχειρημάτων,
ενώ παράλληλα συζητείται ο ρόλος της
Ευρώπης, ανά περίπτωση.
75
Google maps/google Earth ή ανάλογο διαδικτυακό σύστημα ελεύθερης πρόσβασης που συνδυάζει διαδραστικούς χάρτες, με δορυφορική εικόνα και επιπλέον πληροφορίες
(http://maps.google.com/ και http://earth.google.com/),
(**) Στις ανωτέρω οδηγίες, θεωρείται ότι έχουν διδαχθεί όλες οι ενότητες του μαθήματος της Γεωγραφίας των Ε΄ και Στ΄ τάξεων όπως προβλέπεται στις αντίστοιχες οδηγίες του
Δημοτικού σχολείου, ωστόσο λόγω των ειδικών συνθηκών της σχολικής χρονιάς 2020-2021 από την πανδημία του COVID-19, και για την ομαλή συνέχεια της μαθησιακής πορείας
των μαθητών και μαθητριών κατά την τρέχουσα σχολική χρονιά, προτείνεται οι εκπαιδευτικοί οι οποίοι θα διδάξουν το μάθημα της Γεωλογίας-Γεωγραφίας στην Α΄ τάξη του
Γυμνασίου, να λάβουν υπ’ όψιν ότι κάποιες εκ των ενοτήτων που θεωρούνται ότι έχουν διδαχθεί στην Στ΄ Δημοτικού μπορεί να μην διδάχθηκαν. Για τον λόγο αυτόν, κατά την κρίση
τους, στα σημεία των ανωτέρω οδηγιών (**) όπου θεωρείται ότι έχουν διδαχθεί στην Στ΄ τάξη του Δημοτικού, θα χρειασθεί να καλύψουν πιθανά κενά.
Η εμπειρία και η γνώση των εκπαιδευτικών για τους/τις μαθητές/μαθήτριες τους και τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντά τους, επιτρέπει να επιλέξουν για κάθε τάξη/τμήμα της Α΄
Γυμνασίου με τον καλύτερο τρόπο το περιεχόμενο αυτής της διδασκαλίας με βάση τους σκοπούς και τους στόχους του μαθήματος όπως περιγράφονται στο «Προγράμματα Σπουδών»
της Α΄ Γυμνασίου.
Για το σκοπό αυτό προτείνεται να διαθέσουν τις διδακτικές ώρες δύο εβδομάδων (4 ΔΩ) (ή και περισσότερες μετά από σχετική τεκμηρίωση και όχι σε βάρος της διδασκαλίας της
διδακτέας ύλης της τρέχουσας σχολικής χρονιάς 2021-2022. Οι ανωτέρω διδακτικές ώρες δύναται να διατεθούν κατά τη διάρκεια του διδακτικού έτους όποτε από τους ίδιους κριθεί
απαραίτητο.
(***) 1ο Πείραμα: « Διάβρωση»
Υλικά:
Υλικά:
Α΄ Φάση:
76
15. Παρατηρήστε και καταγράψτε σε μικρά χρονικά διαστήματα τις μεταβολές που παρατηρείτε (μπορείτε να βγάζετε φωτογραφίες σε διαφορές φάσεις του πειράματος και να τις
σχολιάσετε στο τέλος).
Β΄ Φάση:
Σχόλιο: Μπορείτε παράλληλα προς την «ακτογραμμή» και πιο εσωτερικά στο βαθύ τμήμα από το σκαφάκι να σχηματίσετε ένα σωρό από χαλίκια («κυματοθραύστη») και να
επαναλάβετε τη διαδικασία.
Για την υλοποίηση των συνθετικών εργασιών διατίθενται 3 ΔΩ (2 ΔΩ εκπόνηση και 1 ΔΩ παρουσίαση). Τα παραδείγματα που περιλαμβάνονται στις «οδηγίες» είναι ενδεικτικά.
77
78
Επιστημονική Μονάδα Φυσικών Επιστημών, Τεχνολογίας, Μαθηματικών και Τεχνών Αν. Τσόχα 36,
115 21 Αθήνα  e-mail: stem@iep.edu.gr

Ύλη Γεωγραφίας Γυμνασίου 2021-22

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Ύλη Γεωγραφίας Γυμνασίου 2021-22

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Οδηγίες για τη διαχείριση της ύλης για το μάθημα της Γεωλογίας-Γεωγραφίας των Α΄

και Β΄ τάξεων του Γυμνασίου για το σχολικό έτος 2021-2022

Α΄ Τάξη Ημερησίου Γυμνασίου

Α1.4. Το θέμα καλύπτεται μέσω Χάρτες με διαφορετικό περιεχόμενο

ΕΝΟΤΗΤΑ Β: ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Β3.5. Τα *Δεν θα διδαχθούν τα κεφάλαια Β3.5.,

ΕΝΟΤΗΤΑ Δ: ΗΠΕΙΡΟΙ … «ΣΤΙΓΜΙΟΤΥΠΑ»

(**) ΠΕΙΡΑΜΑ «Φτιάξε το δικό σου πηγάδι»

Β΄ Τάξη Ημερησίου Γυμνασίου

ΜΑΘΗΜΑ 1 Γεωγραφική και σχετική θέση:

ΕΝΟΤΗΤΑ 2η: ΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ

Εκπαιδευτικές δραστηριότητες σχετικές με το Μάθημα 9 και 10:

ΜΑΘΗΜΑ 21 Τα ποτάμια της Ευρώπης: http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/10942

ΕΝΟΤΗΤΑ 3η: ΟΙ ΚΑΤΟΙΚΟΙ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ

ΜΑΘΗΜΑ 34 Πολυχάρτης Ελλάδος, Πολιτικός-Ανθρωπογεωγραφικός:

ΜΑΘΗΜΑ36 Οι χώρες των Βαλκανίων: http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/3254

ΕΝΟΤΗΤΑ 4: ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΙΩΝ

http://kpe-lavriou.att.sch.gr/programs.php (ΚΠΕ Λαυρίου)

ΜΑΘΗΜΑ 45 Παγκόσμιο εμπόριο, μεγάλοι εισαγωγείς και εξαγωγείς (Eurostat) :

Α΄ Τάξη Εσπερινού Γυμνασίου

Α1.4. Το θέμα καλύπτεται μέσω Χάρτες με διαφορετικό περιεχόμενο

ΜΕΡΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΟΤΗΤΑ Α: 10 ΩΡΕΣ

ΕΝΟΤΗΤΑ Β: ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Β3.5. Τα *Δεν θα διδαχθούν τα κεφάλαια Β3.5.,

Β4.1. ΛΙΘΟΣΦΑΙΡΑ Προτείνεται η Εκπαιδευτικό λογισμικό ΠΙ

ΜΕΡΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΟΤΗΤΑ Β: 28 ΩΡΕΣ

ΜΕΡΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΟΤΗΤΑ Γ: 13 ΩΡΕΣ

ΕΝΟΤΗΤΑ Δ: ΗΠΕΙΡΟΙ «ΣΤΙΓΜΙΟΤΥΠΑ»

Β΄ Τάξη Εσπερινού Γυμνασίου

ΜΑΘΗΜΑ 1 Γεωγραφική και σχετική θέση:

ΕΝΟΤΗΤΑ 2η : ΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟ ΥΛΙΚΟ ΕΜΠΛΟΥΤΙΣΜΟΥ ΤΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ

ΜΑΘΗΜΑ 19 Συσχέτιση τύπων

ΕΝΟΤΗΤΑ 3η: ΟΙ ΚΑΤΟΙΚΟΙ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ

ΕΝΟΤΗΤΑ 4η: ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΙΩΝ

Α΄ Τάξη Μουσικού και Α΄ τάξη Καλλιτεχνικού Γυμνασίου

Α1.4. Το θέμα καλύπτεται μέσω Χάρτες με διαφορετικό περιεχόμενο

ΕΝΟΤΗΤΑ Β: ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Β3.5. Τα *Δεν θα διδαχθούν τα κεφάλαια Β3.5.,

ΕΝΟΤΗΤΑ Δ: ΗΠΕΙΡΟΙ … «ΣΤΙΓΜΙΟΤΥΠΑ»

ΜΑΘΗΜΑ 1 Γεωγραφική και σχετική θέση:

ΕΝΟΤΗΤΑ 2η : ΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟ ΥΛΙΚΟ ΕΜΠΛΟΥΤΙΣΜΟΥ ΤΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ

ΜΑΘΗΜΑ 19 Συσχέτιση τύπων

ΕΝΟΤΗΤΑ 3η: ΟΙ ΚΑΤΟΙΚΟΙ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ

You might also like