HIS – TEST
1. Mocne strony i słabe strony Stanisława Augusta Poniatowskiego
Mocne strony
 był młody i wykształcony
 był błyskotliwy, kulturalny, znał się na
sztuce
 był chętny do wprowadzania reform
 za młodu wiele podróżował, przez co
poznawał jak sytuacja
wewnątrzkrajowa wygląda w innych
państwach
 organizował obiady czwartkowe, na
których spotykali się literaci i
rozmawiali o kulturze i sytuacji w
państwie
 powołał Komisję Edukacji Narodowej,
która dokonała znaczącej reformy
szkolnictwa
 stworzył plany budowy Łazienek
Królewskich w Warszawie
 stworzył Komisję Dobrego Porządku
 założył w 1765 roku Szkołę Rycerską,
która wykształciła wielu znanych
dowódców (Kościuszko)
 rozpoczął działalność Teatru
Narodowego, którego dyrektorem
mianował Wojciecha Bogusławskiego
(patriotyzm, chęć zaznania sztuki,
ukulturowienie obywateli)
 założył Gazetę Codzienną „Monitor” i
„Zasady przyjemne i pożyteczne”.
 Za jego czasów doszło do rozkwitu
kultury i sztuki – styl Stanisławski
 Za jego panowania ustanowiono
Konstytucję 3 maja sygnowaną jego
podpisem
 Sprowadził do polski wielu znanych
artystów (Bacciarello)
 Ustanowił order Virtuti Millitari
Słabe strony
 Został wybrany z pomocą wojska i
carycy Katarzyny II
 Uważał się za osobę niegodną roli
króla
 Był łatwowierny i naiwny (dał się
omotać carycy Katarzynie II)
 Nie potrafił naprawić błędów,
których dokonali jego poprzednicy na
tronie (dynastia Saska)
 Nie dostrzegał, że cele polityczne
Katarzyny II są nastawione na upadek
Polski
 Był wyśmiewany – Ignacy Krasicki
„Do króla”
 Dopuścił do wprowadzenia prawa
kardynalnego, popieranego przez
caryce
 Dopuścił do 3 rozbiorów Polski
 Nie zaprzestał działania różnych
konfederacji przeciwko władzy
 Powołał Radę Nieustającą, która była
prorosyjska
 Razem z carycą pracował na głębszą
reformą ustrojową
 Oddany zaborcą, nie kwestionował
ich działań
 Nie był w stanie walczyć z zaborcami
 Nie słuchał obywateli i dowódców
Za jego czasów doszło do powstania
kościuszkowskiego, konfederacji barskiej
i targowickiej
2. Przyczyny upadku Rzeczypospolitej (Warszawska i Krakowska Szkoła
Historyczna, Wolter, Russo)
Wolter:
 Poddał demokrację szlachecką dogłębnej analizie;
 Dostrzegał ją jako skrajny przykład jednego ze złych ustrojów opisanych przez
Arystotelesa;
 Uważał, że w Rzeczypospolitej rozsądne rządy arystokracji zmieniły się we władzę
oligarchii, dążącej jedynie do realizacji swoich prywatnych celów;
 Stwierdził, że XVIII-wieczne polskie władze to „najokropniejszy zrąd, o jakim historia
wzmiankowała”;
 Uważał, że system feudalny w Polsce odprowadził do upadku;
 Krytykował ciemnotę, niewolnictwo chłopów, bezkarność szlachty oraz kler, który
„odbiera wolność”;
 Uważał, że szlachta i jej zachowanie doprowadziło do upadku Rzeczypospolitej;
 W trackie I rozbioru popierał p[politykę Rosji, Prus i Austrii;
Russo:
 Był blisko związany z konfederatami barskimi, którzy chcieli jego pomocy na arenie
międzynarodowej;
 Pozytywnie oceniał charakter Polaków, zwłaszcza ich umiłowanie wolności i godności;
 Korzystnie oceniał ówczesny ustrój Rzeczypospolitej;
 Wierzył, że ustrój polityczny kształtuje cechy moralne ludzi,
 Szlachetność Polaków jest zatem wynikiem szlachetności formy jego rządów;
 Gloryfikował wszelkie republikańskie elementy ustroju, suwerenność narodu,
nadrzędność władzy ustawodawczej nad wykonawczą, ale zwracał uwagę na
potrzebę rozciągnięcia praw opolitycznych na całą ludność nie tylko na szlachtę.
 Krytykował polską anarchię i liberum veto;
 Twierdził, że liberum veto musiałoby być zmienione i należałoby uzasadnić jego
użycie i doznać uznanie innych;
 Popierał elekcyjność tronu;
 Pochwalał wielkie znaczenie wychowania i zachęcał do krzewienia patriotyzmu;
Krakowska Szkoła Historyczna:
 Byli konserwatywni, monarchiczni;
 Uważali, że zewnętrzne mocarstwa nie wpłynęły na upadek Rzeczypospolitej;
 Upatrywali przyczyny upadku w anarchii;
 Źródłem słabości kraju był dla nich sam polski naród;
 O słabości polski decydował jej ustrój, który ocenili jako rozbuchany i przedwczesny
parlamentaryzm;
 Siłna władza króla, według nich, zapewniłaby silny rozwój i stabilizację wewnętrzną
 Potęgą państwa była monarchia oparta na silnej władzy wykonawczej;
 Polacy sami byli sprawcami upadku Rzeczypospolitej;
 Oskarżał o upadek zdrajców Reczypospolitej;
 Polska jest Chrystusem narodów;
 Nawiązywali do Naruzewicza;
Warszawska Szkoła Historyczna:
 Pesymistyczna wizja krakowian fałszuje obraz historii;
 Uważali, że upadek Rzeczypospolitej leży po stronie agresywnych sąsiednich
mocarstw, które doprowadziły do upadku reformującego się państwa;
 Podczas II i III rozbioru Polska nie była już pogrążona w anarchii;
 Trwało polskie oświecenie: sukcesywnie od dwóch dekad inicjowano i wprowadzano
kolejne reformy;
 Chwalili wprowadzane reformy w Polsce i uważali je za słuszne;
 Uważali, że rozkwit Rzeczypospolitej przerwały brutalne interwencje i agresja
sąsiednich mocarstw;
 Nie pomijała także problemów wewnętrznych Rzeczypospolitej, ale zewnętrzne i
wewnętrzne czynniki upadku łączyła w całościowy obraz.

3. Czy Napoleona możemy nazwać polskim wyzwolicielem?

Według mnie Napoleona możemy nazwać polskim wyzwolicielem. Uważam tak, ponieważ:
 Pozwolił wielu polskim działaczom politycznym na emigrację i mieszkanie w Francji;
 W 1796 po Bitwach we Włoszech i Wiedniu nie zabił wziętych jeńców polskich z
odbitych terenów;
 Pozwolił generałowi Janowi Henrykowi Dąbrowskiemu na utworzenie w 1797 roku
Legionów Polskich we Włoszech z ocalałych jeńców i ochotników (dzięki temu w 1797
roku w Reggio Józef Wybicki napisał Mazurka Dąbrowskiego);
 Pozwolił Dąbrowskiemu na wyszkolenie armii i wyedukowanie analfabetów w
Legionach Polskich;
 Nie mieszał się w organizację i działanie Legionów Polskich;
 Bardzo szanował Polaków i chciał im pomóc;
 Pozwolił Polakom walczyć u swojego boku z zaborcami (Austrią, Rosją i Prusami);
 Pomimo różnych sprzeczek z dowództwem Polski chciał walczyć z Polakami po jednej
stronie;
 Wezwał do siebie Dąbrowskiego i Wybickiego po zajęciu Berlina, aby napisali oni
odezwę do narodu Polskiego zachęcającej Polaków do walki u boku Francji;
 Po pokonaniu Prusów obiecał oddanie zdobytych polskich ziem Polakom;
 Mianował ministrem wojny Józefa Poniatowskiego, a także mianował go marszałkiem
Francji;
 Powołał tymczasową władzę dla wyzwolonych ziem polskich – Komisję Rządzących ze
Stanisławem Małachowskim na czele;
 Podczas rozmów i zawierania pokoju z Rosjanami w Tylży w 1807 r. bardzo długo
negocjował z carem Aleksandrem I o losach Polski;
 Za jego wstawiennictwem na ziemiach II i III rozbioru pruskiego powstało Księstwo
Warszawskie, które miało być zalążkiem odbudowy Polski i przywrócenia jej na
mapie;
 Pomimo narzucenia nam konstytucji, ustroju władzy, kodeksu Napoleona i wielu
innych praw, Napoleon chciał, aby Polska znowu była niepodległym państwem, które
wchodziłoby w skład jego Wielkiego Cesarstwa, co dałoby nam różne korzyści;
 Napoleon walczył ramię w ramię z Polakami podczas obrony ziem księstwa
Warszawskiego (bitwa pod Raszynem, Lipskiem);
 Napoleon bardzo szanował polskich obywateli i dowódców (Poniatowskiego
mianował przed śmiercią Marszałkiem Francji.
 Pomógł Polakom wyzwolił kolejne ziemie – Radom, Lublin, Sandomierz, Zamość i
Kraków;
 Swój atak na Rosję w 1812 roku nazwał „Drugą Wojną Polską”;
 Pomimo porzucenia przez Polaków sojuszu z Napoleonem, Napoleon dalej wałczył
wraz z Polakami przeciwko Rosji, niestety jego plany poległy w bitwie pod Waterloo
(Lipskiem) w 1813 roku, gidze umarł Józef Poniatowski.