Współczynniki:

Przyrost naturalny - to różnica pomiędzy liczbą urodzeń, a liczbą zgonów. Oblicza się go
dla danego obszaru (np. kraju) w określonym czasie (np. w ciągu roku).
Współczynnik przyrostu naturalnego to przyrost naturalny/liczba ludności x 1000promili
Przyrost rzeczcywisty - Przyrost naturalny + saldo migracji = urodzenia - zgony + imigracje
- emigracje
Współczynnik feminizacji - Kobiety/Mężczyźni x 100
Współczynnik maskulinizacji - Mężczyźni/Kobiety x 100
Saldo migracji - imigranci - emigranci
Gęstość zaludnienia - liczba mieszkańców/powierzchnia terytorium.

HDI - współczynnik rozwoju społecznego Human Development Index

Wpływa na niego:
- długość życia
- średnia ilość lat edukacji osób w wieku 25 lat
- oczekiwana ilość lat edukacji dzieci rozpoczynających ją
- dochód w dollarach na 1 mieszkańca
HDI przyjmuje wartości od 0 do 1.
bariery grup >0,8; 0,8-0,7; 0,7-0,5; 0,5>

Obiektywne miary rozwoju - tworzone są na podstawie dostepnej dl awszystkich państw

statystyki.
Subiektywne miary rozwoju - odnoszą się do ocen, poczucia zaspokojenia potrzeb
mieszkańców określonego państwa lub regionu.

Regiony świata, które od lat 80 zaczęły się szyvko unowocześniac:

- kraje położóne nad Zatoką Perską - Dubaj, Zjednoczone Emiraty - zyski z
eksploatacji i sprzedazy surowców energetycznych.
- Kraje Azji południowo wschodniej - Singapur - Malezja, Tajwan - gromadzenie
pieniędzy z inwestycji innych krajów i pompowanie ich w gospodarkę.

Globalizacja - wielopłaszczyznowy proces gospodarczy, społeczno kulturowy i polityczny

polegający na występowaniu złożonych relacji między różnymi częściami świata oraz na
rozpowszechnianiu się jednolitych wzorców kulturowych społecznych i ekonomicznych.

Postępująca globalizacja jest przede wszystkim konsekwencją polityki gospodarczej

nazywanej neoliberalnym modelem rozwoju ekonomicznego.

Rozwój globalizacji:
- Stała innowacja
- Konkurencja
- Otwarta przestrzeń

$główne płaszczyzny globalizacji

- płaszczyzna technologiczna - związana jest z postępem naukowym, upowszechnieniem
wielu wynalazków z dziedziny transportu i łączności.
- płaszczyzna gospodarcza - wiąże się z usuwaniem barier w handlu światowym i
przepływem kapitału.
- płaszczyzna społeczno kulturowa - przejawia się przede wszystkim w umasowieniu i
ujednoliceniu zachowań ludzi.
- płaszczyzna polityczna - głównie przejawia się w różnych formach integracji państw i
wzroście współpracy międzynarodowej.

Konsekwencje globalizacji:
- tworzenie sieci
- nowe podziału przestrzeni i społeczeństw
- szum informacyjny
- multikulturalizm
- zntyglobalizm

Współpraca miedzy narodowa płaszczyzny:

- polityczno wojskowa
- gospodarcza
- społeczno kulturowa
- środowiskowa

ONZ - celem tej organizacji jest

- utrzymanie na świecie zbiorwego bezpieczeństwa, zapobieganie konfliktom
- wprowadzenie w zycie idei własnego poszanowania i pokojowego współistnienia
narodów
- pomoc gospodarcza i humanitarna biednym regionom świata
Najważniejszym organem ONZ jest Rada Bezpieczeńśtwa - USA, UK, Francja, Rosja, Chiny.
Na czele ONZ stoi Sekretarz generalny.
ONZ dysponuje wojskiem - błękitne hełmny.

OECD 0 0 organizacja współpracy gospodarczej i rozwoju zrzeszająca najbogatsze państwa

OPEC - organizacja krajów eksportujących ropę naftową, 12 państw.

Przyczyny zmian na mapie politycznej

- zakończenie wojen światowych,
- Dekolonizacja świata
- Przemiany polityczne po 1989 w Europie i Azji

Wysoki przyrost naturalny

- trudnośc w rozwoju edukacji, niewielki poziom wykształcenia ludności
- wzrost bezrobocia
- długotrwałe niedożywienie
NIski przyrost naturalny
- wzrost wydatków z budżetu państwa na emerytury itp.
- niekorzystny stosunek liczby os. pracujących i emerytów.
Cechy rozmieszczenie ludności na świecie wynika ze zróżnicowanych warunków
przyrodniczych oraz odmiennego rozwoju społeczno-gospodarczego poszczególnych
regionów.
Ekumena - obszary na kuli ziemskiej stale zamieszkane i wykorzystywane gospodarczo
przez człowieka.
Na rozmieszczenie człowieka na planecie :
- klimat - strefa umiarkowana ciepła, klimat monsunowy
- gleby(korzystnie w dolinach rzek)
- Surowce Morskie
- Wybrzeż Morskie
Czynniki nie pozwalające się osiedlać:
- bariera wodna
- bariera tlenowa
- bariera termiczna
Anekumena - obszar na kuli ziemskiej trwale i całkowicie niezamieszkany przez człowieka i
niewykorzystywany gospodarczo
Subekumena - tereny zamieszkane czasowo
Ludność dzieli się na
- zawodowo czynna 0 pracującą zarobkowo lub chwilowo bezrobotną
- zawodowo bierną - nieaktywną zawodowo, utrzymująca się ze źródeł
niezarobkowych
Sektory działalności gospodarczej
1. rolnictwo, leśnictwo i rybołówstwo
2. przemysł i budownictwo
3. usługi

Bezrobocie:
- bezrobocie przejściowe
- bezrobocie strukturalne
- bezrobocie technologiczne
- bezrobocie sezonowe
- bezrobocie ukryte

Przyczyny emigracji:
● ekonomiczne
● społeczne
● polityczne
● ekologiczne
Kultura zachodu
- indywidualizm
- duża waga przywiązywana do systemu prawnego
- poszanowanie ludzkiej godności
- równouprawnienie kobiet i meżczyzn
- systemy demokratyczne
- idea państwa obywatelskiego
- wolnośc gospodarcza
Islam
- Turcja, Iran, Pakistan
- muzłumanie
- związek pomiędzy państwem i religią
- przeciw wpływom zachodniej kultury
- związek życia codziennego z nakazami religijnymi
- wiara modlitwa, troska o potrzenbujących
- zakzaz wieprzowiny
Chiny
- jedna z najstarszych
- konfucjanizm
- uznanie istniejącej hierarchii społecznej
- ważne miejsce zajmuje rodzina i krąg sąsiedzki.
- posłuszeństwo najstarszym
- samodoskonalenie, rzetelen wykonywanie swojej pracy
- duże podporządkowanie wobec władzy państwowej.
- przekonanie o własnej wartości
Urbanizacja-złożony proces polegający na wzroście znaczenia gospodarczego oraz
społecznego miast i ich rozwoju.
PŁASZCZYZNY URBANIZACJI
● Demograficzna(wzrost l.mieszkancow)
● Przestrzenna(powiększenie zasięgu terenów miejskich)
● Ekonomiczna(wzrost udziału ludności czynnej zawodowo w przemyśle i usługach)
● Spoleczna(rozpowszechnia się miejski styl zycia)
WSKAŹNIK URBANIZACJI procentowy udzial mieszkańców miast w ogólnej liczbie
mieszkańców kraju (ludność miast:cała ludnosc kraju x100%)
Urbanizacja wstępna -gęstość zaludnienia w centrum miasta wzrasta bardzo na skutek
migracji ze wsi
Suburbanizacja-ludzie wynoszą się na peryferia przychodzą ludzie ze wsi bo chcą mieć
lepsze warunki zycia rozrastają się dzielnice biedy
Dezurbanizacja-coraz gorsze warunki ekologiczne w centrum , coraz więcej samochodów
ludzie wynoszą się zdala od centrum najwcześniej w krajach wysokorozwiniętych
Reurbanizacja-odnowa centrów miast w krajach wysokorozwiniętych czesc ludzi migruje z
terenów podmiejskich do odnowionych centrów miast
Aglomeracja monocentryczna czyli np Warszawa , jeden z ośrodków miejskich dominuje pod
względem potencjału gospodarczego i ludnościowego nad innymi
AGLOMERACJA POLICENTRYCZNA- istnieje w niej wiele podobnych pod względem liczby
ludności i rangi gospodarczej ośrodków i najczesciej są rozmieszczone równomiernie np
wokół miejsc wydobycia surowców naturalnych
MEGAPOLIS-teren składający się z wielu aglomeracji (np wschodnie wybrzeże stanów
zjednoczonych )
Kontynent azjatycki-najdynamiczniej urbanizujący się kontynent swiata koncentruje ponad
polowe miast ponadmilionowych
METROPOLIA-duzy ośrodek miejski odgrywający ważna role w światowej sieci
gospodarczej i wymianie kulturowej
Wyróznkiki metropolii
 ● Występowanie siedzib i filii międzynarodowych przedsiębiorstw
● Występowanie przemysłu wysokich technologii
● Występowanie wielkich węzłów komunikacyjnych (lotnisk itp)
● Występowanie światowych atrakcji turystycznych
● Występowanie znanych muzeów itp
DEGLOMERACJA MIAST- bogatsi uciekają na wies mały lub ujemny przyrost naturalny
przez co czynnikiem kształtującym zaludnienie poszczególnych dzielnic są migracje centra
miast tracą mieszkańców
Problemy rozwoju wielkich miast w krajach rozwijających się- rośnie gęstość zaludnienia
tworzą się slumsy i dzielnice biedy powstają bezplanowo ,problemy z odprowadzaniem
smieci
Nowe funkcje obszarów wiejskich:
● Turystyka i rekreacja
● Rezydencjalna
● Ochrona przyrody
● Ochrona krajobrazu kulturowego
● Społeczno kulturowe
● Gospodarcze
Współczynnik bezrobocia
Bezrobotni/ludzie aktywni zawodowo x100%