Warszawa Paryż
Obraz “Widać było rudery zapadnięte niżej bruku, z
miasta dachami porosłymi mchem, lokale z
okiennicami dniem i nocą zamkniętymi na
sztaby, drzwi zabite gwoździami , naprzód i w
tył powychylane ściany, okna łatane
papierem albo zatkane łachmanem”
Wokulski dostrzega wiele niepokojących
pęknięć w strukturze miasta.Ogromne
różnice społeczne , ten naturalistyczny obraz
uświadamia czytelnika o realiach życia klasy
robotniczej w warszawie podczas rozwoju
kapitalizmu.Wokulski traci nadzieje na rozwój
społeczeństwa „tu nie poradzi jednostka z
inicjatywą, bo wszystko sprzysięgło się,
ażeby ją spętać i zużyć w pustej walce -o
nic”.
Panorama społeczna Warszawy jest
odbiciem problemów dotykających
ówczesnych warszawiaków.W mieście liczą
się przede wszystkim pieniądze.
Topografia Bardzo dokładnie oddana topografia miasta ,
wskazanie na różnice pomiędzy dzielnicami.
Najbardziej różniącymi się są biedne Powiśle
i bogate okolice Krakowskiego Przedmieścia
czy Nowego Światu. Wokulski oprowadza
nas po takich miejscach jak Łazienki
Królewskie(Arystokracja),Nalewki (Żydzi),
dom Szumana (inteligencja).
“Wszędzie marmur, brąz , złoto ,
wszędzie kolumny, posągi i medaliony.”
“półmisek rozdarty przez Sekwanę”
“Wokulski spogląda na prawo i znowu
widzi dwa szeregi latarń, dwa szeregi
kiosków, dwa szeregi drzew i dwa
szeregi pięcio piętrowych domów
ciągnących się na długość
Krakowskiego Przedmieścia i Nowego
Światu”
Paryż przez Wokulskiego przedstawiony
jest jako miasto dobrobytu ,w którym
zarówno nauka i sztuka może
swobodnie się rozwijać.Jest zaskoczony
rozmiarem , różnorodnością jak i
żywotnością miasta.
Autor idealizuje miasto , bardzo bogata
architektura,metropolia bliska ideałowi.
“półmisek rozdarty przez Sekwanę”
“Owa oś krystalizacji miasta podobna
jest do olbrzymiej gąsienicy”. Wokulski
skrupulatnie analizuje mapę paryża
odkrywając ,że miasto jest żywą istotą
podobną do ogromnej
gąsienicy.Ustalona logika, dobra
organizacja miasta. Nie ma tak
różnorodnych dzielnic jak w warszawie
wszyscy są sobie równi. Przez co w
mieście panuje ogólna harmonia i
dobrobyt.
Obraz “Ten, kto dorabia się majątku, nosi tytuł
społeczeńs sknery, kutwy, dorobkiewicza; ten, kto go
twa trwoni, nazywa się: hojnym,
bezinteresownym, wspaniałomyślnym... Tam
prostota jest dziwactwem, oszczędność
wstydem, uczoność równoznaczny z
obłędem, artyzm symbolizuje się dziurawymi
łokciami. Tam, chcąc zdobyć miano
człowieka, trzeba posiadać albo tytuł z
pieniędzmi, albo talent wciskania się do
przedpokojów. I ja bym tam miał wracać?”
Bohater zwraca uwagę, że w momencie , gdy
osoba stara się coś osiągnąć w swoim życiu i
relizuje swoje pasje, odbierana jest przez
społeczeństwo polskie jakoby posiadała
negatywne cechy. Wady określane są jako
zalety, natomiast zalety uznawane są za
wady.
Dodatkowo , aby osoba była dobrze
postrzegana przez mieszczaństwo
warszawskie musi pochodzić z dobrej
rodziny, niezależnie od tego czego dorobiła
się własną pracą.
“Tu przynajmniej mam naród żyjący
wszystkimi zdolnościami, jakimi
obdarowano człowieka. Tu naczelnych
miejsc nie obsiada pleśń podejrzanej
starożytności, ale wysuwają się naprzód
istotne siły: praca, rozum, wola,
twórczość, wiedza, nawet piękność i
zręczność, a nawet choćby szczere
uczucie.”
Paryżan Wokulski postrzega jako ludzi
szczęśliwych, realizujących swoje
praktyczne cele i tworzących arcydzieła.
Konfrontuje ich obraz ze swoim życiem
w Polsce. W Paryżu równy i wolny
naród tworzy metropolię bliską ideałowi.
Wspólnymi siłami wznoszono piękne
budowle, które cieszą oczy
mieszkańców jak i turystów. We Francji
ceni się pracowitość i nie szczędzi się
środków, aby rozwijać talenty.

Realizacja „Oto miniatura kraju — myślał — w którym „Obserwacje te zbudziły w duszy

myśli wszystko dąży do spodlenia i wytępienia Wokulskiego nowe prądy, o których
pozytywisty rasy. Jedni giną z niedostatku, drudzy z pierwej nie myślał albo myślał
cznej rozpusty. Praca odejmuje sobie od ust, ażebyniedokładnie. Zatem wielkie miasto, jak
karmić niedołęgów; miłosierdzie hoduje roślina i zwierzę, ma właściwą sobie
bezczelnych próżniaków, a ubóstwo nie anatomię i fizjologię. Zatem praca
mogące zdobyć się na sprzęty otacza się milionów ludzi, którzy tak głośno
wiecznie głodnymi dziećmi, których krzyczą o swojej wolnej woli, wydaje te
największą zaletą jest wczesna śmierć.” same skutki, co praca pszczół
budujących regularne plastry, mrówek
W Warszawie grupy społeczne są oddzielone wznoszących ostrokrężne kopce albo
od innych, bogaci zamiast przeznaczyć swoje związków chemicznych układających
pieniądze na rozwój społeczeństwa, wydają się w regularne kryształy.”
je na bzdurne rzeczy. Biedni nie dostają
nawet szansy na poprawę swojego życia. Nie Paryżanie działają wedle myśli pracy
jest tu realizowana myśl pracy u podstaw. organicznej. Praca każdej jednostki
składa się na coś większego i
szerszego. To dzięki współpracy
pomiędzy grupami społecznymi Paryż
staje się jednością, jakby żywym
organizmem, w którym jedni pomagają
drugim i wzajemnie.
Sytuacja Leży w zaborze rosyjskim, Wokulski uważa,
polityczna że polskie społeczeństwo może być silny
tylko, gdy jest zjednoczone, lecz niestety
takie nie jest (co udowodniła historia np.
podczas rozbiorów).
Charakter Miasto bardzo różnorodne, podzielone.
przestrzeni Znajdują się w nim dzielnice zadbane,
bogate, pełne przepychu i luksusu. Z drugiej
strony rejony zaniedbane i zdewastowane nie
tworzące dobrych warunków do życia.
Akcja Lalki rozgrywa się w czasie, gdy
Francja była republiką, władzę
wybierało społeczeństwo.
Miejsce przyjazne do życia, w którym
każda dzielnica spełniła jakieś funkcje.
Brak dzielnic biedy w przeciwieństwie
do Warszawy. Miasto światowej ligi,
nowoczesne i zadbane, robiące
wrażenie na turystach.