Państwowa Agencja Inwestycji Zagranicznych S.A.

LISTA NAJWIĘKSZYCH INWESTORÓW ZAGRANICZNYCH

W POLSCE W 2002 ROKU

Rok 2002 był jednym z najtrudniejszych dla inwestorów zagranicznych w ostatnich dziesięciu
latach. Według wstępnych szacunków Konferencji Narodów Zjednoczonych ds. Handlu i Rozwoju
(UNCTAD) napływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych (BIZ) w porównaniu z 2001 rokiem zmalał
w 2002 roku w skali globalnej o 27% do poziomu 534 mld USD. Jest to drugi rok z rzędu, w którym
odnotowano tak znaczący spadek aktywności inwestycyjnej korporacji transnarodowych1 (Rys. 1A).
Przyczynami było m.in. osłabienie koniunktury gospodarczej na świecie oraz spadek liczby fuzji i
przejęć, które stanowią największą część globalnych przepływów kapitałowych. Te niekorzystne trendy
miały swoje konsekwencje również dla regionu Europy Środkowej i Wschodniej. Szacuje się, że po raz
pierwszy od 1996 roku odnotowano niewielki spadek (o 200 mln USD) napływu BIZ do naszego
regionu do poziomu 27 mld USD (Rys. 1B).

Rysunek 1. Napływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych na świecie (A) i do krajów Europy

Środkowej i Wschodniej (B) w latach 1990-2002 (w mld USD).

1600 A 1492 30 B
26,6 27,2 27,0
25,4
1400
25
22,6
1200 1088
19,1
20
1000

735 14,7
800 694 15 13,5

600 534
478
386 10
330 7,1
400 6,3
222 257
202 4,7
156 168 5
200 2,7
1,0
0
0
90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 00 01 02P 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 00 01 02P

P- prognoza
Źródło: UNCTAD 2002, 2003.

1. Stan BIZ w Polsce w 2002 roku

W 2002 roku Państwowa Agencja Inwestycji Zagranicznych S.A. (PAIZ) przeprowadziła

kolejne cykliczne badanie mające na celu identyfikację wielkości i struktury napływu BIZ do Polski.

1
United Nations Conference on Trade and Development 2003; World Investment Report. Transnational Corporations and
Export Competitiveness, UNCTAD, New York and Geneva 2002.
1
 Państwowa Agencja Inwestycji Zagranicznych S.A.

Podobnie jak w latach poprzednich analizy były dokonywane na podstawie weryfikowanych badań
ankietowych, monitoringu prasy regionalnej, krajowej i zagranicznej, informacji uzyskiwanych
bezpośrednio od inwestorów zagranicznych obsługiwanych przez PAIZ, danych ambasad, zarządów
Specjalnych Stref Ekonomicznych oraz urzędów wojewódzkich. Ocenie poddane zostały duże
inwestycje, o wartości przekraczającej 1 mln USD, natomiast wielkość inwestycji mniejszych została
oszacowana. Definicja BIZ stosowana w metodologii badania PAIZ jest zgodna z definicją OECD2.
Według danych opracowanych przez PAIZ w 2002 roku inwestorzy zagraniczni
zainwestowali w naszym kraju 6,06 mld USD i jest to wartość niższa w porównaniu z ubiegłym
rokiem o 1,08 mld USD (Rys. 2). Tym samym potwierdzone zostały wcześniejsze prognozy PAIZ oraz
instytucji międzynarodowych takich jak UNCTAD (wstępne szacunki napływu BIZ do Polski w 2002
roku wynoszą 6 mld USD) i Economist Intelligence Unit (5,7 mld USD). Stan BIZ o wartości powyżej 1
mln USD osiągnął na koniec 2002 roku kwotę 61,45 mld USD. Według szacunków PAIZ skumulowane
inwestycje zagraniczne poniżej 1 mln USD wyniosły 3,67 mld USD. Stąd kapitał zagraniczny
zainwestowany ogółem w latach 1990-2002 osiągnął kwotę 65,11 mld USD. Wartość ta uwzględnia
korektę inwestycji zidentyfikowanych przez PAIZ w 2002 roku, lecz zrealizowanych wcześniej (1 mld
525 mln USD) oraz odpływy będące skutkiem przeprowadzonych w ubiegłym roku fuzji i przejęć lub
wycofaniem się korporacji transnarodowych z Polski (521 mln USD).

Rysunek 2. Napływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych do Polski w latach 1993-2002 (w mln

USD).

10601
12000
9574
10000 7891
7118
8000 5678 6064
5197
6000
2830 2510
4000 1491

2000

0
1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002

Źródło: PAIZ 2003

2. Wielkość bezpośrednich inwestycji zagranicznych według krajów pochodzenia kapitału

Inwestycje zagraniczne zrealizowane w Polsce w 2002 roku pochodziły głównie z Europy

i Stanów Zjednoczonych. Natomiast firmy pochodzące z Azji (głównie z Japonii i Korei Południowej)

2
OECD Benchmark Definition of Foreign Direct Investment (3rd edition), Paris 1996.
2
 Państwowa Agencja Inwestycji Zagranicznych S.A.

wykazały spadek wartości inwestycji netto spowodowany w pierwszej kolejności zmianą kraju
pochodzenia zainwestowanego kapitału, przejęciami w Polsce lub za granicą oraz przeniesieniem części
swoich aktywów do regionów o większych przewagach komparatywnych. Wartość nakładów
inwestycyjnych poniesionych przez piętnastu największych inwestorów zagranicznych w 2002 roku
wyniosła prawie 2,9 mld USD, co stanowiło ponad 47% wartości całkowitego kapitału, jaki napłynął do
Polski w ubiegłym roku (Tabela 4).
W 2002 roku w Polsce najwięcej zainwestowały korporacje z Wielkiej Brytanii (1,37 mld USD),
przed Niderlandami (1,07 mld USD) i Stanami Zjednoczonymi (887 mln USD). Na czwartym miejscu
uplasowały się firmy francuskie (742 mln USD), a na piątym - niemieckie (561 mln USD).
Na uwagę zasługuje wzrost wartości napływu inwestycji w 2002 roku pochodzących z krajów
Europy Środkowej i Wschodniej - Węgier (ok. 50 mln USD), Rosji (ok. 37 mln USD) oraz Republiki
Czeskiej (4,9 mln USD).
Biorąc pod uwagę wielkość zainwestowanego kapitału zagranicznego w Polsce ogółem na
pierwszym miejscu znalazła się Francja (prawie 20% wartości wszystkich inwestycji zrealizowanych
w naszym kraju). Drugim największym inwestorem zagranicznym w Polsce są Stany Zjednoczone
(14%). Kolejne miejsca zajęły: Niemcy (13%), Niderlandy (10%, wzrost w porównaniu z 2001 rokiem o
jeden punkt procentowy) oraz Wielka Brytania (7%, wzrost o prawie dwa punkty procentowe). Udział
pozostałych krajów w skumulowanej kwocie bezpośrednich wartości inwestycji zagranicznych w Polsce
wyniósł 36%.

3. Bezpośrednie inwestycje zagraniczne w Polsce w podziale na sektory gospodarki

Struktura branżowa BIZ w 2002 roku odbiega od kierunków alokacji kapitału zagranicznego
w 2001 roku. W ubiegłym roku zdecydowanie dominowały projekty realizowane w sektorach
produkcyjnych, których udział stanowił 34,3% wartości zrealizowanych inwestycji (wzrost o 6,7 punktu
procentowego w porównaniu z rokiem 2001). Wzrost ten nastąpił kosztem spadku udziału inwestycji
lokowanych w handel i naprawy – 17,4% (spadek o ponad 17 punktów procentowych) i pośrednictwo
finansowe – 15,7% (spadek o 11 punktów procentowych). Na uwagę zasługuje wzrost zainteresowania
inwestorów zagranicznych działalnością w sektorze zaopatrywania w energię elektryczną, gaz i wodę -
udział kapitału zagranicznego zainwestowanego w tych sektorach wzrósł o ponad pięć punktów
procentowych do poziomu 11,4%. W pozostałych branżach zainwestowano 21,2% wartości kapitału.
Wzrost udziału oraz wartości napływu (o 5,4%) inwestycji w sektorach produkcyjnych ma istotne
znaczenie dla zwiększenia liczby nowo tworzonych miejsc pracy, rozwoju gospodarczego
poszczególnych regionów oraz całej polskiej gospodarki.

3
 Państwowa Agencja Inwestycji Zagranicznych S.A.

W obszarze działalności produkcyjnej w 2002 roku najwięcej inwestycji odnotowano w branży

produkcji sprzętu transportowego (35% kapitału zainwestowanego w sektorach produkcyjnych w 2002
roku, wzrost udziału o 23 punkty procentowe w porównaniu z rokiem poprzednim). Na drugim miejscu
znalazła się produkcja chemikaliów i wyrobów chemicznych (29%, wzrost udziału o prawie 12 punktów
procentowych). Kolejne miejsce zajmują inwestycje w podsekcjach tzw. pozostałych surowców
niemetalicznych (ponad 14%) oraz maszyn i urządzeń (ok. 12%). Udział pozostałych podsekcji
działalności produkcyjnej wyniósł łącznie ok. 10%.
Spadek udziału inwestycji zagranicznych w sektorze handlu detalicznego i napraw wynika
głównie z zakończenia projektów zrealizowanych w poprzednich okresach oraz pojawiających się
symptomów koncentracji sektora, czego przykładem było przejęcie niemieckiej sieci hipermarketów
HIT przez brytyjską TESCO.
Udział sektora pośrednictwa finansowego w napływie BIZ do Polski charakteryzuje się dużymi
fluktuacjami. W 1999 roku stanowił on 39% inwestycji zagranicznych ogółem, w 2000 roku - 24%,
w 2001 roku - 27%, a w roku 2002 spadł do poziomu 16%.

4. Inwestorzy zagraniczni w Polsce

Na dzień 31 grudnia 2002 roku na Liście Największych Inwestorów Zagranicznych

w Polsce prowadzonej przez PAIZ (przedsiębiorstwa, które zainwestowały w naszym kraju co
najmniej 1 mln USD) znalazło się 979 firm z 35 krajów. W ciągu ostatnich kilku lat liczba
podmiotów z udziałem kapitału zagranicznego monitorowanych przez Agencję wzrastała bardzo
dynamicznie. W 1993 roku na pierwszej liście opublikowanej przez PAIZ znalazły się 193 firmy, w
1995 – 362, w 1997 – 585, natomiast na dzień 31 grudnia 2001 roku było to już 906 firm.
Największa grupa inwestorów, bo aż 231, pochodzi z Niemiec, na drugim miejscu znajdują się
inwestorzy ze Stanów Zjednoczonych – 128, na trzeciej pozycji Francja – 93, Niderlandy - 91 firm oraz
Włochy – 62. Warto zauważyć, że coraz chętniej inwestują w Polsce firmy z innych państw regionu
Europy Środkowej i Wschodniej – Republiki Czeskiej oraz Węgier (na liście odnotowano odpowiednio
4 i 3 firmy z tych krajów).
Tabela 1 . Skumulowana wartość inwestycji zagranicznych w Polsce według krajów pochodzenia kapitału
(stan na 31 grudnia 2002 roku).
Kapitał Liczba firm na Liście
zainwestowany Plany inwestycyjne Największych Inwestorów
Lp. Kraj (mln USD) (mln USD) PAIZ
1 Francja 12172,1 2261,2 93
2 Stany Zjednoczone 8736,1 2522,5 128
3 Niemcy 7841 1672,26 231
4 Niderlandy 5846,15 728,3 91
5 Wielka Brytania 4051,8 515,8 45
6 Włochy 3696,2 1085,5 62

4
 Państwowa Agencja Inwestycji Zagranicznych S.A.

7 Szwecja 2788,8 334,65 57

8 Międzynarodowe 2424,7 697 17
9 Dania 1839,2 303 43
10 Belgia 1645,35 205,8 23
11 Korea Południowa 1465,3 1,2 4
12 Rosja 1323,2 300 3
13 Irlandia 1059,7 31,2 2
14 Cypr 998,9 185,0 3
15 Szwajcaria 925 334,9 24
16 Austria 795,3 81,1 39
17 Hiszpania 592,2 38,5 13
18 Portugalia 560,2 66,6 4
19 Grecja 558 4 4
20 Finlandia 405,6 102,8 16
21 Japonia 351,8 365,5 11
22 Kanada 314 284,4 14
23 Norwegia 304,3 73,9 13
24 Chorwacja 173 16 2
25 Luksemburg 143,3 23,3 10
26 Turcja 100,1 58 4
27 Izrael 70,4 131 4
28 Republika Czeska 60,7 0,0 4
29 Węgry 59,4 100 3
30 Chiny 45 45 2
31 Australia 28,5 1 2
32 Słowenia 27 40 2
33 Republika Południowej Afryki 25 40 1
34 Lichtenstein 14,4 17 4
35 Tajwan 5,7 200 1
Inwestycje powyżej 1 mln USD 61 447,4 12 866,4 979
Oszacowana wartość inwestycji poniżej 1
mln USD 3667,2
RAZEM 65114,6
Źródło: PAIZ 2003

Tabela 2. Skumulowana wartość inwestycji zagranicznych w Polsce według sektorów według Europejskiej
Klasyfikacji Działalności EKD) - stan na 31 grudnia 2002 roku.
Kapitał Plany
zainwestowany inwestycyjne (mln
EKD (mln USD) USD)
1. I Działalność produkcyjna 24 753,7 5 475,3
2. Produkcja sprzętu transportowego 6 219,4 927,3
3. Produkcja artykułów spożywczych, napojów i tytoniu 5 984,0 417,5
4. Produkcja pozostałych surowców niemetalicznych 3 383,4 950,2
5. Produkcja chemikaliów i wyrobów chemicznych 1 925,0 796,4
6. Produkcja masy celulozowej i papieru, działalność publikacyjna i poligraficzna 1 728,1 287,4
7. Produkcja urządzeń elektrycznych i optycznych 1 678,1 279,9
8. Produkcja drewna i wyrobów z drewna 1 339,6 203,2
9. Produkcja wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych 647,9 408,8
10. Produkcja metali i przetworzonych wyrobów z metali 548,1 787,1
11. Produkcja maszyn i urządzeń gdzie indziej nie sklasyfikowanych 524,4 86,4
12. Produkcja gdzie indziej nie sklasyfikowana 452,3 284,5
13. Produkcja tkanin i wyrobów włókienniczych 308,8 46,1
14. Produkcja skór i wyrobów ze skóry 14,6 0,5
15. II Pośrednictwo finansowe 13 393,2 197,4
16. III Handel i naprawy 7 586,3 908,5
17. IV Transport, gospodarka magazynowa i łączność 6 251,4 625,9
5
 Państwowa Agencja Inwestycji Zagranicznych S.A.

18. V Budownictwo 3 274,8 1 225,7

19. VI Zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz i wodę 2 272,2 1 306,1
20. VII Pozostała działalność usługowa, komunalna i socjalna 1 825,7 535,9
21. VIII Obsługa nieruchomości, działalność związana z prowadzeniem
interesów 1 174,2 2 261,2
22. IX Hotele i restauracje 652,6 301,2
23. X Górnictwo i kopalnictwo 218,5 13,0
24. XI Rolnictwo 44,8 16,3
Inwestycje powyżej 1 mln USD 61 447,4 12 866,4
Oszacowana wartość inwestycji poniżej 1 mln USD 3667,2
RAZEM 65114,6
Źródło: PAIZ 2003

Tabela 3. Napływ inwestycji zagranicznych do Polski według sektorów Europejskiej Klasyfikacji

Działalności (EKD) w 2002 roku*.
Kapitał
zainwestowany Plany inwestycyjne
EKD (mln USD) (mln USD)
Działalność produkcyjna 2080,00 291,0
Produkcja sprzętu transportowego 725,20 99,6
Produkcja chemikaliów i wyrobów chemicznych 600,40 89,3

Produkcja pozostałych surowców niemetalicznych 296,00 88,7

Produkcja. maszyn i urządzeń gdzie indziej nie sklasyfikowanych 245,70 2,2

Produkcja masy celulozowej i papieru, dział. publikacyjna i poligraficzna 148,30 2,0
Produkcja metali i przetworzonych wyrobów z metali 100,40 95,4
Produkcja drewna i wyrobów z drewna 48,90 10,0
Produkcja wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych 26,10 175,6
Produkcja tkanin i wyrobów włókienniczych 9,90 -1,0
Produkcja skóry i wyrobów ze skóry -1,70 0,0
Produkcja gdzie indziej nie sklasyfikowana -9,20 -1,0
Produkcja artykułów spożywczych, napojów i tytoniu -10,00 -201,7
Produkcja urządzeń elektrycznych i optycznych -100,00 -68,1
Handel i naprawy 1052,00 -111,3
Pośrednictwo finansowe 749,70 53,9

Zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz i wodę 691,00 -440,4

Budownictwo 474,20 163,0

Transport, gospodarka magazynowa i łączność 508,80 147,0

Pozostała działalność usługowa, komunalna i socjalna 214,30 -50,1
Obsługa nieruchomości, dział. związana z prowadzeniem interesów 159,40 425,1
Górnictwo i kopalnictwo 131,50 6,0
Rolnictwo 4,40 0,0
Hotele i restauracje -1,20 59,0
Ogółem 6064,10 543,2
Źródło: PAIZ 2003
* Liczby ze znakiem „-„ w Tabeli 3 wynikają z pomniejszenia napływu BIZ w 2002 roku o wartość kapitału zagranicznego,
który odpłynął z Polski w tym okresie w wyniku zaprzestania prowadzenia działalności gospodarczej w naszym kraju przez
korporacje transnarodowe, spłatę zobowiązań związanych z zadłużeniem pomiędzy przedsiębiorstwami powiązanymi
kapitałowo lub zbyciem przez nie części udziałów.

6
 Państwowa Agencja Inwestycji Zagranicznych S.A.

Tabela 4. Największe inwestycje zagraniczne w Polsce w 2002 roku.

Kapitał Kraj pochodzenia Sektor

Lp. Inwestor zainwestowany inwestora
(mln USD)
1. KBC Bank N.V. 442,0 Belgia bankowość, finanse i ubezpieczenia
2. zaopatrywanie w energię
RWE Plus AG 388 Niemcy
elektryczną, gaz i wodę
3. Tesco Plc 320 Wielka Brytania handel detaliczny
4. Rodamco N.V. 240 Niderlandy budownictwo i nieruchomości
5. European Bank for
Reconstruction and 239,6 Międzynarodowe inwestycje kapitałowe
Development (EBRD)
6. ITI Group NV 150 Niderlandy media i rozrywka
7. Energis Plc 150 Wielka Brytania telekomunikacja
8. Crédit Agricole S.A. 146,8 Francja bankowość, finanse i ubezpieczenia
9. Glaxo SmithKline 139,5 Wielka Brytania farmacja
10. Volkswagen AG 126,7 Niemcy motoryzacja
11. GATX Rail Overseas
114,8 Stany Zjednoczone transport
Holding Corporation
12. Nordea Bank Sweden AB
114,8 Szwecja bankowość, finanse i ubezpieczenia
(Nordea Group)
13. Delphi Automotive Systems 105 Stany Zjednoczone motoryzacja
14. Metro AG 100 Niemcy handel detaliczny
15. Apollo-Rida Poland Llc. 100 Stany Zjednoczone budownictwo i nieruchomości

Źródło: PAIZ 2003

Tabela 5. Najwięksi inwestorzy zagraniczni w Polsce – stan na dzień 31 grudnia 2002 roku.
Lp. Inwestor Kapitał Kraj Sektor
zainwestowany pochodzenia
(mln USD) inwestora
1. France Telecom 3 199,4 Francja telekomunikacja
2. Fiat SpA 1 749,3 Włochy motoryzacja
motoryzacja, produkcja
Korea urządzeń elektrycznych
3. Daewoo 1 452,3
Południowa i optycznych, budownictwo,
ubezpieczenia
bankowość, finanse
4. HVB Group 1 336,0 Niemcy i ubezpieczenia
5. Citigroup 1 300,0 USA pośrednictwo finansowe
budownictwo,
6. OAO Gazprom 1 283,8 Rosja telekomunikacja
7. Vivendi Universal 1 243,4 Francja telekomunikacja
8. United Pan-Europe
Communications 1 200,0 Niderlandy media i rozrywka
9. UniCredito Italiano SpA 1 200,0 Włochy bankowość
10. European Bank for Reconstruction bankowość, inwestycje
and Development (EBRD) 1 194,6 Międzynarodowe kapitałowe
bankowość, finanse
11. KBC Bank N.V. 1 146,0 Belgia i ubezpieczenia
12. Metro AG 1 125,0 Niemcy handel i naprawy
produkcja drewna i wyrobów
13. Kronospan Holdings Ltd. 954,6 Cypr z drewna
Casino 923,0 Francja handel i naprawy
14.
Tesco Plc 850,0 Wlk. Brytania handel i naprawy
15.

7
 Państwowa Agencja Inwestycji Zagranicznych S.A.

Carrefour 814,7 Francja handel i naprawy

16.
General Motors Corporation 800,0 USA motoryzacja
17.
bankowość, finanse
Allied Irish Bank Plc 746,7 Irlandia
18. i ubezpieczenia
bankowość, finanse
Crédit Agricole S.A. 740,0 Francja
19. i ubezpieczenia
bankowość, finanse
ING Group NV 677,0 Niderlandy
20. i ubezpieczenia
Enterprise Investors 665,3 USA inwestycje kapitałowe
21.
Auchan 658,5 Francja handel i naprawy
22.
produkcja wyrobów
Saint-Gobain 610,0 Francja z pozostałych surowców
23. niemetalicznych
zaopatrywanie w energię
Vattenfall AB 533,0 Szwecja
24. elektryczną, gaz i wodę
Electricite de France zaopatrywanie w energię
523,0 Francja
25. Internationale (EDF) elektryczną, gaz i wodę
CC HBC (Coca-Cola Hellenic produkcja artykułów
513,0 Grecja
26. Bottling Company) spożywczych
bankowość, finanse
Eureko B.V 503,0 Międzynarodowe
27. i ubezpieczenia
produkcja wyrobów
Philip Morris 500,0 USA
28. tytoniowych
produkcja wyrobów
Imperial Tobacco Plc 500,0 Wlk. Brytania
29. tytoniowych
produkcja wyrobów
CBR Baltic BV 496,5 Niderlandy z pozostałych surowców
30. niemetalicznych
Źródło: PAIZ 2003

W celu uzyskania dodatkowych informacji dotyczących badania prosimy o kontakt

z Departamentem Badań PAIZ:
Dr Joanna Cygler – Dyrektor Departamentu, tel. (48 22) 334-98-71, e-mail: jcygler@paiz.gov.pl
Aleksandra Prachowska, tel. (48 22) 334-98-72, e-mail: aprachowska@paiz.gov.pl