Εισαγωγή

1. Μία συλλογή πέντε δροµολογητών πρόκειται να συνδεθεί µε ένα υποδίκτυο σηµείου προς
σηµείο. Μεταξύ κάθε ζεύγους δροµολογητών, οι σχεδιαστές µπορούν να τοποθετήσουν είτε µια
γραµµή υψηλής ταχύτητας ή µία γραµµή µεσαίας ταχύτητας ή µια γραµµή χαµηλής ταχύτητας ή
καµία γραµµή. Εάν απαιτούνται 100 ms υπολογιστικού χρόνου για να δηµιουργηθεί και να
εξετασθεί κάθε τοπολογία, πόσο θα χρειασθεί για να εξετασθούν όλες τους, ώστε να βρεθεί αυτή
που ταιριάζει καλύτερα στο αναµενόµενο φορτίο;

Λύση:

Έστω οι δροµολογητές Α, Β, Γ, ∆ και Ε. Υπάρχουν συνολικά 10 πιθανές συνδέσεις (γραµµές) µεταξύ

τους:
ΑΒ, ΑΓ, Α∆, ΑΕ, ΒΓ, Β∆, ΒΕ, Γ∆, ΓΕ και ∆Ε.
Για κάθε µια σύνδεση υπάρχουν 4 πιθανές επιλογές:
i. Υψηλή Ταχύτητα
ii. Μεσαία Ταχύτητα
iii. Χαµηλή Ταχύτητα
iv. Χωρίς Σύνδεση
Άρα ο συνολικός αριθµός πιθανών τοπολογιών είναι 410=1.048.576
Αφού χρειάζονται 100 msec για να ελεγχθεί η κάθε µια, συνολικά θα χρειαστούν 104.857,6 sec κάτι
περισσότερο από 29 ώρες!

2. Ποια είναι η διαφορά µεταξύ µιας υπηρεσίας µε επιβεβαίωση και µιας υπηρεσίας χωρίς
επιβεβαίωση; Για κάθε µια από τις ακόλουθες πέστε αν είναι υπηρεσία µε επιβεβαίωση, χωρίς
επιβεβαίωση και τα δύο µαζί ή τίποτα από τα δύο.
α) Εγκατάσταση σύνδεσης
β) Μετάδοση δεδοµένων
γ) Απόλυση σύνδεσης

Λύση:

Υπηρεσία µε επιβεβαίωση είναι εκείνη στην οποία η πλευρά του παραλήπτη (δέκτη) δίνει µια
συγκεκριµένη απάντηση (σήµα απάντησης/επιβεβαίωσης) για να αντιδράσει σε µία αίτηση.
Το (α) πρέπει να επιβεβαιωθεί, ενώ τα (β) και (γ) µπορεί να επιβεβαιωθούν µπορεί και όχι, ανάλογα µε
τις επιλογές των σχεδιαστών του εκάστοτε δικτύου.

3. Στα περισσότερα δίκτυα, το στρώµα ζεύξης δεδοµένων αντιµετωπίζει τα λάθη µετάδοσης

απαιτώντας την αναµετάδοση των παραποιηµένων πλαισίων. Αν η πιθανότητα να παραποιηθεί
ένα πλαίσιο είναι p, ποιος είναι ο µέσος αριθµός των µεταδόσεων που απαιτούνται για να σταλεί
ένα πλαίσιο, αν οι επαληθεύσεις δε χάνονται ποτέ;

Λύση:

Η πιθανότητα να χρειαστούν ακριβώς k µεταδόσεις είναι ίση µε την πιθανότητα να σταλεί λάθος
(αποτυχία µετάδοσης) k-1 φορές (δηλαδή pk-1) επί την πιθανότητα την τελευταία φορά να σταλεί
σωστά (δηλαδή 1-p).
Ο µέσος όρος λοιπόν των αναµεταδόσεων είναι
∞ ∞
1
∑ kPk = ∑ k (1 − p) p k −1 =
k =1 k =1 1− p

4. Ένα σύστηµα διαθέτει ιεραρχία πρωτοκόλλων των n στρωµάτων. Οι εφαρµογές

δηµιουργούν µηνύµατα µήκους Μ byte. Σε κάθε στρώµα προστίθεται µια επικεφαλίδα µήκους h
byte. Ποιο είναι το ποσοστό του εύρους ζώνης δικτύου που καλύπτεται από επικεφαλίδες;

Λύση:
Αφού σε κάθε στρώµα προστίθενται h bytes τότε στα n στρώµατα θα προστεθούν συνολικά n*h bytes.
Εποµένως ο σχετικός χώρος που χαραµίζεται από τις επικεφαλίδες είναι n*h/M.

Παρατήρηση: Η παραπάνω απάντηση στηρίζεται στο γεγονός ότι παρουσιάζουµε το εύρος ζώνης που
καλύπτεται από επικεφαλίδες σε σχέση µε τα καθαρά δεδοµένα. Εάν θελήσουµε να παρουσιάσουµε το
ποσοστό αυτό σε σχέση µε τα συνολικά µεταδιδόµενα δεδοµένα, τότε η απάντηση θα ήταν
n*h/(M+n*h)

5. ∆ύο δίκτυα παρέχουν αξιόπιστες συνδεσµοστρεφείς υπηρεσίες. Το ένα από αυτά προσφέρει
µια αξιόπιστη ροή byte, ενώ το άλλο προσφέρει µια αξιόπιστη ροή µηνυµάτων. Είναι τα δίκτυα
πανοµοιότυπα; Αν ναι, γιατί γίνεται η διάκριση; Αν όχι, δώστε ένα παράδειγµα της διαφοράς
τους.

Λύση:

Η ροή byte και η ροή µηνυµάτων είναι διαφορετικές. Σε µια ροή µηνυµάτων, το δίκτυο διατηρεί
αναφορές για τις αρχές και τα τέλη των µηνυµάτων. Σε µια ροή byte, αυτό δε συµβαίνει. Για
παράδειγµα, υποθέστε ότι µια διεργασία τοποθετεί 1024 bytes σε µια σύνδεση και µετά από κάποιο
χρονικό διάστηµα τοποθετεί άλλα 1024 bytes. Ο δέκτης στην περίπτωση αυτή θα λάβει 2048 bytes. Με
µια ροή µηνυµάτων, ο δέκτης θα λάµβανε 2 µηνύµατα, των 1024 byte έκαστο. Με µια ροή byte δεν
µετράµε το πλήθος των µηνυµάτων οπότε ο δέκτης θα λάµβανε όλα τα 2048 bytes ως µια µονάδα
µετάδοσης. Το γεγονός ότι εξ’ αρχής υπήρχαν δυο µηνύµατα χάνεται.

6. Πόσο µέγεθος σε µέτρα είχε ένα bit στο αρχικό πρότυπο 802.3; Χρησιµοποιήστε ταχύτητα
µετάδοσης 10 Mbps και υποθέστε ότι η ταχύτητα διάδοσης στο οµοαξονικό καλώδιο είναι 2/3
της ταχύτητας του φωτός στο κενό.

Λύση:

Για να υπολογίσουµε το µέγεθος σε µέτρα του bit, πρέπει να υπολογίσουµε το διάστηµα που διανύει το
bit αυτό από τη στιγµή που ξεκινάει η µετάδοσή του µέχρι τη στιγµή που τελειώνει. Σύµφωνα µε την
εκφώνηση, η ταχύτητα διάδοσης στο οµοαξονικό είναι περίπου 200.000 km/sec, δηλαδή 200 m/µsec.
Με ρυθµό µετάδοσης 10 Mbps για να µεταδοθεί 1 bit χρειαζόµαστε 1 bit / 107 bit/sec = 0,1 µsec.
Εποµένως, το bit διαρκεί 0,1 µsec. Στο διάστηµα αυτό έχει διανύσει 200 m/µsec * 0,1 µsec = 20 m.
Συνεπώς στην περίπτωση αυτή το bit έχει «µήκος» 20 m.

7. Φαντασθείτε ότι εκπαιδεύετε το σκύλο σας το Bernie, ράτσας Αγ. Βερνάρδου, να κουβαλά
ένα κουτί µε τρεις ταινίες Exabyte των 8 mm, αντί να µεταφέρει ένα φλασκί µε κονιάκ. Οι ταινίες
αυτές περιέχουν 7 Gigabyte η καθεµία. Ο σκύλος µπορεί να τρέξει προς εσάς, όπου και αν
βρίσκεστε, µε ταχύτητα 18 km την ώρα. Για ποια περιοχή αποστάσεων έχει ο Bernie µεγαλύτερο
ρυθµό δεδοµένων από ότι µια γραµµή ΑΤΜ των 155 Mbps;

Λύση:

Ο σκύλος κουβαλάει 3*7 Gigabytes = 21 Gigabytes = 168 Gigabits.

Η ταχύτητα του σκύλου είναι 18 km/h = 0,005 km/sec.
Για να διανύσει x km χρειάζεται x/0,005 sec = 200*x sec.
Για να υπολογίσουµε το ρυθµό δεδοµένων µε τον οποίο µεταφέρει δεδοµένα ο σκύλος πρέπει να
διαιρέσουµε την ποσότητα των δεδοµένων µε το χρόνο που θα χρειαστεί για να µεταφερθούν εκεί.
Εποµένως ο σκύλος µεταφέρει δεδοµένα σε απόσταση x, µε ρυθµό 168/200* x Gbps = 840/ x Mbps.
Θα πρέπει 840/ x<155 δηλαδή x < 5,4 περίπου.
Φυσικό στρώµα

1. Τα τηλεοπτικά κανάλια έχουν εύρος ζώνης 6 MHz. Πόσα bit/sec µπορούν να σταλούν αν
χρησιµοποιούνται ψηφιακά σήµατα τεσσάρων επιπέδων; Υποθέστε ότι το κανάλι είναι αθόρυβο.

Λύση:

∆εδοµένου του γεγονότος ότι το εύρος ζώνης είναι 6 MHz χρησιµοποιώντας το θεώρηµα του Nyquist
συµπεραίνουµε πως µπορούµε να λάβουµε µέχρι 12 εκατοµµύρια δείγµατα σε ένα δευτερόλεπτο. Μια
και έχουµε τέσσερα επίπεδα σήµατος (δηλαδή χρειαζόµαστε 2 bits ανά δείγµα) τότε ο συνολικός
ρυθµός µετάδοσης θα είναι 24 Mbps.

2. Εάν ένα δυαδικό σήµα στέλνεται µέσω διαύλου 3 kHz, του οποίου ο λόγος σήµατος προς
θόρυβο είναι 20 dB, ποιος είναι ο µέγιστος εφικτός ρυθµός δεδοµένων;

Λύση:

Θα εφαρµόσουµε τα θεωρήµατα των Shannon και Nyquist. Με 3 kHz εύρος ζώνης µπορούµε να
λάβουµε µέχρι 6000 δείγµατα ανά δευτερόλεπτο.

Nyquist: 2 H log 2 Vbit / sec = 2 ⋅ 3.000 log 2 2bit / sec = 6.000bps

Μια και το σήµα είναι δυαδικό, οπότε έχει 2 στάθµες.
Shannon: 20dB = 10 log10 ( S / N )dB ⇒ log10 ( S / N ) = 2 ⇒ S / N = 100
Άρα 3.000 log 2 (1 + 100)bps = 3.000 ⋅ 6,66bps = 19,98kbps
Εποµένως ο µέγιστος ρυθµός δεδοµένων που µπορούµε να πετύχουµε είναι 6 kbps.

3. Ποιος λόγος σήµατος προς θόρυβο απαιτείται για να µεταδοθεί ένας φορέας Τ1 µέσω
γραµµής 50 kHz;

Λύση:

Για ταχύτητες Τ1 χρειαζόµαστε H ∗ log(1 + S / N ) = 1,544 *10 .

6

Αφού Η = 50.000 Hz, προκύπτει ότι S/N = 230 – 1, δηλαδή περίπου 93 dB.

4. Ισχύει το θεώρηµα του Nyquist στις οπτικές ίνες ή µόνο στα χάλκινα καλώδια;

Λύση:

Το θεώρηµα του Nyquist είναι ανεξάρτητο από την τεχνολογία, εποµένως ισχύει για όλα τα µέσα
µετάδοσης.

5. Ένα απλό τηλεφωνικό σύστηµα αποτελείται από δύο τοπικά κέντρα και ένα υπεραστικό
κέντρο στο οποίο κάθε τοπικό κέντρο συνδέεται µε ένα πλήρως αµφίδροµο κύκλωµα 1 MHz.
Κατά µέσο όρο γίνονται τέσσερις κλήσεις ανά συσκευή κάθε εργάσιµη ηµέρα οκτώ ωρών. Η
µέση διάρκεια των κλήσεων είναι 6 λεπτά. Το 10% των κλήσεων είναι υπεραστικές (δηλαδή
διέρχονται µέσα από το υπεραστικό κέντρο). Ποιος είναι ο µέγιστος αριθµός τηλεφώνων που
µπορεί να υποστηρίξει ένα τοπικό κέντρο; (Υποθέστε 4 kHz ανά κύκλωµα)

Λύση:

Κάθε τηλέφωνο κάνει 4 κλήσεις ανά 8ωρο δηλαδή, 0.5 κλήσεις ανά ώρα που διαρκούν 6 λεπτά η κάθε
µια. Εποµένως κάθε τηλέφωνο χρησιµοποιεί ένα κύκλωµα για 3 λεπτά κάθε ώρα. Ένα κύκλωµα λοιπόν
µπορεί να εξυπηρετεί 20 τηλεφωνικές συσκευές (αν και η λειτουργία ουράς αναµονής µε το p κοντά
στο 1 έχει ως αποτέλεσµα µεγάλους χρόνους αναµονής).
Μια και το 10% των κλήσεων είναι υπεραστικές, για να είναι ένα κύκλωµα υπεραστικών κλήσεων
συνεχώς απασχοληµένο χρειαζόµαστε 200 τηλέφωνα.
Η γραµµή σύνδεσης των κέντρων έχει εύρος ζώνης 1MHz και κάθε κύκλωµα 4kHz, εποµένως στη
γραµµή αυτή είναι πολυπλεγµένα 1.000.000/4.000=250 κυκλώµατα. ‘Έχοντας 200 συσκευές σε κάθε
κύκλωµα µπορούν να υποστηριχθούν 200*250=50.000 συσκευές.

6. Ένα διάγραµµα αστερισµού έχει σηµεία στις ακόλουθες συντεταγµένες: (1,1), (1,-1), (-1,1)
και (-1,-1). Πόσα bps µπορεί να επιτύχει ένα modem µε αυτές τις παραµέτρους στα 1200 baud;

Λύση:

Κάθε baud µεταφέρει 2 bits όπως προκύπτει από το σχήµα, άρα στα 1.200 baud/sec έχουµε 2.400bps.

7. Ποια είναι η ποσοστιαία επιβάρυνση σε ένα φορέα Τ1; ∆ηλαδή, τι ποσοστό από τα 1,544
Mbps δεν παραδίδονται στον τελικό χρήστη;

Λύση:

Στο φορέα Τ1 έχουµε 24 διαύλους των 8 bits, 7 από τα οποία είναι για δεδοµένα. Άρα από τα 193 bits
που µεταδίδονται, τα 24 * 7 = 168 bits είναι δεδοµένα. Εποµένως η επιβάρυνση (overhead) είναι 25 /
193 δηλαδή περίπου 13%.

8. Συγκρίνετε την καθυστέρηση κατά την αποστολή ενός µηνύµατος των x bit, µέσω ενός
µονοπατιού k βηµάτων σε δίκτυο µεταγωγής κυκλώµατος και σε υπερφορτωµένο δίκτυο
µεταγωγής πακέτου. Ο χρόνος εγκατάστασης κυκλώµατος είναι s sec, ο χρόνος απόλυσης
κυκλώµατος s΄ sec, ο χρόνος διάδοσης είναι d sec ανά βήµα, το µέγεθος του πακέτου είναι p bit
και ο ρυθµός δεδοµένων είναι b bps. Κάτω από ποιες προϋποθέσεις παρουσιάζει το δίκτυο
µεταγωγής πακέτου χαµηλότερη καθυστέρηση;

Λύση:

Μεταγωγή Κυκλώµατος:
Σε χρόνο t = s sec εγκαθίσταται το κύκλωµα,
σε χρόνο t = s + x/b έχει σταλεί το τελευταίο bit (µετάδοση µηνύµατος),
σε χρόνο t = s + x/b + k*d καταφθάνει το µήνυµα στον προορισµό (διάδοση µηνύµατος),
σε χρόνο t = s + x/b + k*d + s΄ ολοκληρώνεται η επικοινωνία

Μεταγωγή Πακέτου:
Στη µεταγωγή πακέτου ξεκινάω τη µετάδοση άµεσα, άρα
σε χρόνο t = x/b sec έχει σταλεί το τελευταίο bit, για να φτάσει στον τελικό του προορισµό, το
µήνυµα σπασµένο σε πακέτα θα αναµεταδοθεί k-1 φορές από τους ενδιάµεσους
δροµολογητές. Επειδή το δίκτυο µεταγωγής πακέτου είναι υπερφορτωµένο τα διάφορα
πακέτα θα ακολουθήσουν παράλληλες διαδροµές (µια και όλες οι διαδροµές είναι
φορτωµένες και συνεπώς έχουν την ίδια πιθανότητα να επιλεχθούν για χρήση), κάθε µια
αναµετάδοση διαρκεί p/b sec, άρα
σε χρόνο t = x/b + (k-1)*p/b + k*d καταφθάνει το µήνυµα στον προορισµό.

Για να είναι πιο γρήγορη η µεταγωγή πακέτου θα πρέπει η καθυστέρηση να είναι µικρότερη, εποµένως
θα πρέπει:

x/b + (k-1)*p/b + k*d < s + x/b + k*d + s΄

δηλαδή
(k-1)*p/b < s + s΄.

9. Πόσο διαρκεί η µετάδοση µε τηλεοµοιοτυπία µίας εικόνας 8 × 10 ιντσών, µέσω ενός διαύλου
Β του ISDN; Η τηλεοµοιοτυπία ψηφιοποιεί την εικόνα σε 300 pixel ανά ίντσα και αντιστοιχεί 4
bit ανά pixel. Οι σηµερινές συσκευές φαξ λειτουργούν ταχύτερα από αυτή µέσω συνηθισµένων
τηλεφωνικών γραµµών. Πώς νοµίζετε ότι τα καταφέρνουν;

Λύση:
Η εικόνα θα χωρίζεται σε 8*300*10*300 = 7,2*106 pixels.
Κάθε pixel κωδικοποιείται µε 4 bits, άρα όλη η εικόνα θα καταλαµβάνει
7,2*106*4 = 2,88*107 bits.
Στα 64 kbps χρειάζονται 450 sec για να µεταδοθεί ολόκληρη η εικόνα.
Τα υπάρχοντα µηχανήµατα fax, χρησιµοποιούν 1 bit ανά pixel οπότε έχουν 4 φορές λιγότερα δεδοµένα
να µεταδώσουν. Τα fax modems όµως δουλεύουν σε ταχύτητες των 14,4 kbps, οπότε η µετάδοση µιας
ολόκληρης πάλι διαρκεί 450 δευτερόλεπτα. Ο λόγος που φαίνεται να είναι πιο γρήγορα είναι διότι οι
σελίδες είναι συνήθως 95% λευκό και η κωδικοποίηση κατά τη µετάδοση που χρησιµοποιούν, το
εκµεταλλεύεται.
Στρώµα ζεύξης δεδοµένων

1. Μήνυµα ανώτερου στρώµατος διασπάται σε δέκα πλαίσια καθένα από τα οποία έχει 80%
πιθανότητα να φθάσει ακέραιο. Εάν δε γίνεται έλεγχος σφαλµάτων από το πρωτόκολλο ζεύξης
δεδοµένων, πόσες φορές πρέπει να σταλεί το µήνυµα κατά µέσο όρο για να περάσει;

Λύση:

Αφού κάθε πλαίσιο έχει πιθανότητα 0,8 να σταλεί σωστά, όλο το µήνυµα (και τα 10 πλαίσια) έχει
πιθανότητα 0,810=0,107 να σταλεί σωστά. Έστω p ο αριθµός αυτός. Η πιθανότητα να χρειαστούν i
µεταδόσεις είναι p (1 − p ) .
i −1

Άρα ο µέσος αριθµός µεταδόσεων που θα χρειαστούν, είναι:

∞ ∞
E = ∑ i ⋅ p(1 − p ) i −1 = p ⋅ ∑ i (1 − p ) i −1 .
i =1 i =1

Χρησιµοποιώντας το γνωστό τύπο για άθροισµα άπειρων όρων γεωµετρικής σειράς έχουµε:
∞
1
S = ∑ai =
i =1 1− a
παραγωγίζοντας και τα δύο µέλη, έχουµε
∞
1
S ' = ∑ i ⋅ a i −1 =
i =1 (1 − a ) 2
Οπότε για a=1-p έχουµε
∞
1
∑ i(1 − p)
i =1 p2
i −1
, άρα =

1 1
E = p⋅ 2 = .
p p
Για p=0,107 ο µέσος αριθµός µεταδόσεων που θα χρειαστούν είναι περίπου 9,3.

2. Το επόµενο κοµµάτι δεδοµένων εµφανίζεται στο µέσο συρµού δεδοµένων για τον οποίο
εφαρµόζεται το παραγέµισµα χαρακτήρων, που περιγράφεται στο κείµενο: A, B, ESC, C, ESC,
FLAG, FLAG, D. Ποια είναι η έξοδος µετά το παραγέµισµα;

Λύση:

Για να ξεχωρίσουµε τους χαρακτήρες ESC και FLAG που προκύπτουν ως δεδοµένα, από τους
αντίστοιχους χαρακτήρες που χρησιµοποιούνται για πλαισίωση και συγχρονισµό, βάζουµε άλλο ένα
χαρακτήρα ESC πριν από αυτούς των δεδοµένων.
Εποµένως:
A, B, ESC, ESC, C, ESC, ESC, ESC, FLAG, ESC, FLAG, D.

3. Εάν η ακολουθία bit 0111101111101111110 παραγεµίζεται µε bit, ποια είναι η ακολουθία

εξόδου;

Λύση:

Μετά από 5 συνεχόµενους άσους βάζουµε ένα µηδέν προκειµένου να διαχωριστούν οι τυχαίες
ακολουθίες «01111110» που προκύπτουν στα δεδοµένα, από τις ακολουθίες που εισάγονται στην αρχή
και το τέλος.
Άρα:
011110111110011111010

4. Ένας τρόπος ανίχνευσης λαθών είναι η µετάδοση δεδοµένων σε τεµάχια (block) των n
γραµµών µε k bit ανά γραµµή και η πρόσθεση bit ισοτιµίας σε κάθε γραµµή και σε κάθε στήλη.
Θα ανιχνεύσει αυτή η µέθοδος όλα τα απλά λάθη; Τα διπλά λάθη; Τα τριπλά λάθη;
Λύση:

Ένα απλό λάθος θα έχει ως αποτέλεσµα να είναι λανθασµένα και τα οριζόντια και τα κάθετα parity
bits. Τα διπλά λάθη, θα ανιχνεύονται επίσης εύκολα, µια και αν είναι στην ίδια γραµµή θα είναι
λανθασµένα τα parity bits των αντίστοιχων στηλών και αν είναι στην ίδια στήλη θα είναι λανθασµένα
τα parity bits των αντίστοιχων γραµµών. Για τον ίδιο λόγο και τα τριπλά λάθη θα είναι εύκολο να
διορθωθούν είτε βρίσκονται στην ίδια γραµµή ή στήλη, είτε σε δύο διαφορετικές, είτε σε τρεις.

5. Ένας δίαυλος έχει ρυθµό δεδοµένων 4 kbps και καθυστέρηση διάδοσης 20 msec. Για ποια
περιοχή µηκών των πλαισίων µπορεί η µέθοδος παύσης και αναµονής να έχει απόδοση
τουλάχιστον 50%;

Λύση:

Η απόδοση θα είναι 50% όταν ο χρόνος που χρειάζεται για τη µετάδοση του πλαισίου είναι ίσος µε το
χρόνο καθυστέρησης διάδοσης του πλαισίου για να φτάσει και να γυρίσει πίσω*. Με ρυθµό 4 kbps για
να πετύχουµε χρόνο µετάδοσης ίσο µε 2*20 sec = 40 sec θα πρέπει να έχουµε πλαίσιο µήκους 160 bits.
Άρα για µήκη πλαισίων µεγαλύτερα των 160 bits η απόδοση του πρωτοκόλλου είναι αποτελεσµατική.

* απόδοση = χρόνος µετάδοσης µηνύµατος / συνολικός χρόνος

έστω χ ο χρόνος µετάδοσης µηνύµατος
και ψ ο χρόνος καθυστέρησης διάδοσης, τότε
α = χ / (χ+2ψ). Για α = ½ θα πρέπει χ=2ψ.

6. Μία ζεύξη Τ1 µήκους 3000 km χρησιµοποιείται για να µεταδώσει πλαίσια των 64 byte µε
χρήση του πρωτοκόλλου Go Back N. Εάν η ταχύτητα διάδοσης είναι 6 µsec/km, πόσα bit θα
έπρεπε να είναι οι αύξοντες αριθµοί;

Λύση:

Για µια αποτελεσµατική απόδοση, θα πρέπει το µέγεθος του παραθύρου αποστολής να είναι αρκετά
µεγάλο, ώστε ο αποστολέας να στέλνει συνέχεια µέχρι να παραληφθεί η πρώτη επιβεβαίωση.
Η καθυστέρηση διάδοσης είναι: 3.000km ⋅ 6 µ sec/ km = 18.000µ sec = 18m sec .
Με ταχύτητα Τ1, δηλαδή 1,536 Mbps (αγνοώντας το 1 bit για επικεφαλίδα) ένα πλαίσιο των 64 bytes
µεταδίδεται σε 0,3 msec. Εποµένως το πρώτο πλαίσιο φτάνει 18,3 msec µετά από τη στιγµή που
άρχισε να µεταδίδεται. Η επιβεβαίωση χρειάζεται άλλα 18 msec για να φτάσει από τον παραλήπτη και
ένα µικρό (αµελητέο) χρονικό διάστηµα να επεξεργαστεί. Συνολικά λοιπόν χρειάζονται 36,3 msec. Ο
αποστολέας πρέπει να έχει αρκετό µέγεθος παραθύρου ώστε να αποστέλλει για 36,3 msec. Ένα
πλαίσιο µεταδίδεται σε 0,3 msec οπότε χρειάζονται 121 πλαίσια.
Συνεπώς χρειάζονται αύξοντες αριθµοί των 7 bits.

7. Μέσα από ένα δορυφορικό δίαυλο του 1 Mbps στέλνονται πλαίσια των 1000 bit. Οι
επαληθεύσεις µπαίνουν πάντα εµβόλιµες στα πλαίσια δεδοµένων. Οι επικεφαλίδες είναι πολύ
µικρές. Χρησιµοποιούνται αύξοντες αριθµοί των τριών bit. Πόση είναι η µέγιστη εφικτή χρήση
του διαύλου µε πρωτόκολλο:΅
α) Παύσης και αναµονής
β) Bo Back N
γ) Selective Repeat

Λύση:

Έστω ότι η µετάδοση ξεκινάει σε t=0. Σε χρόνο t=1msec έχει ολοκληρωθεί η µετάδοση του πρώτου
πλαισίου. Σε χρόνο t=271msec το πρώτο πλαίσιο φτάνει στον παραλήπτη. Σε χρόνο t=542msec φτάνει
στον αποστολέα το πλαίσιο που περιέχει την επιβεβαίωση του πρώτου πλαισίου που έστειλε. Ο κύκλος
λοιπόν είναι 542msec. Σε αυτό το διάστηµα αποστέλλονται κ πλαίσια, µε απόδοση κ/542, οπότε:
α) κ=1, απόδοση 0,18%
β) κ=7, απόδοση 1,29%
γ) κ=4, απόδοση 0,74%
8. Υπολογίστε το κλάσµα του εύρους ζώνης που χάνεται λόγω των επιβαρύνσεων (επικεφαλίδες
και αναµεταδόσεις) στο πρωτόκολλο Selective Repeat, σε βαριά φορτωµένο δορυφορικό δίαυλο
των 50 kbps µε πλαίσια δεδοµένων που αποτελούνται από 40 bit επικεφαλίδας και 3.960 bit
δεδοµένων. Ο ρυθµός λαθών για τα πλαίσια δεδοµένων είναι 1% και ο ρυθµός λαθών για τα
ΝΑΚ πλαίσια είναι ασήµαντος. Οι αύξοντες αριθµοί είναι των 8 bit.

Λύση:

Με 50 kbps ταχύτητα διαύλου και αύξοντες αριθµούς των 8 bits, στέλνουµε συνέχεια πλαίσια. Ο
αριθµός των αναµεταδόσεων ανά πλαίσιο είναι περίπου 0,01. Κάθε πλαίσιο σπαταλά 40 bits
επικεφαλίδες, συν το 1% των 4.000 bits για αναµεταδόσεις, συν ένα NAK των 40 bits κάθε 100
πλαίσια. Το συνολικό overhead είναι 80,4 bits για κάθε 3.960 bits δεδοµένων δηλαδή περίπου
80,4 /(3.960 + 80,4) ≈ 1,99%

9. Θεωρείστε δορυφορικό δίαυλο των 64 kbps που χρησιµοποιείται για να σταλούν πλαίσια των
512 byte σε µία κατεύθυνση, µε πολύ µικρές επαληθεύσεις να επιστρέφουν κατά την άλλη
κατεύθυνση. Ποια είναι η µέγιστη καθυστέρηση για µεγέθη παραθύρων 1, 7, 15 και 127;

Λύση:

Ένα πλαίσιο των 512 bytes (4.096 bits) χρησιµοποιεί το δίαυλο για 4.096/64.000msec=64msec. Ο
χρόνος διάδοσης µε επιστροφή είναι 540msec οπότε χρειαζόµαστε ένα παράθυρο µεγέθους 540/64=9
πλαισίων για να χρησιµοποιείται συνεχώς ο δίαυλος. Με παράθυρο µεγέθους 1 στέλνουµε 4.096bits
ανά 540msec µε throughput = 7.585bps. Με παράθυρο µεγέθους 7 πλαισίων στέλνουµε 7*4.096bits
ανά 540msec, throughput = 53,096kbps. Με µεγέθη παραθύρων πάνω από 9 πλαίσια χρησιµοποιείται
όλο το εύρος ζώνης του διαύλου.

10. Ένα καλώδιο µήκους 100 km λειτουργεί σε ρυθµό Τ1. Η ταχύτητα διάδοσης στο καλώδιο
είναι τα 2/3 της ταχύτητας του φωτός. Πόσα bit χωράνε στο καλώδιο;

Λύση:

Η ταχύτητα διάδοσης είναι 200.000 km/sec ή 200 km/msec άρα ένα καλώδιο των 100km θα γεµίζει σε
500µsec. Ο χρόνος αυτός αντιστοιχεί σε 4 πλαίσια των 193 bits, δηλαδή 772 bits στο καλώδιο.
Υπο-στρώµα προσπέλασης στο µέσο µετάδοσης

1. Μία οµάδα Ν σταθµών µοιράζονται έναν δίαυλο καθαρού ALOHA των 56 kbps. Ο κάθε
σταθµός εξάγει ένα πλαίσιο των 1000 bit κατά µέσο όρο κάθε 100 sec, ακόµη και αν το
προηγούµενο δεν έχει ακόµα σταλεί (δηλαδή, οι έξοδοι των σταθµών αποθηκεύονται προσωρινά).
Ποια είναι η µέγιστη τιµή του Ν;

Λύση:

Με το καθαρό ALOHA το χρησιµοποιούµενο εύρος ζώνης είναι 0,184 ⋅ 56kbps = 10,3kbps . Κάθε
σταθµός απαιτεί 10 bps εποµένως Ν = 10.300/10 = 1.030 σταθµοί.

2. Θεωρείστε την καθυστέρηση του καθαρού ALOHA σε σχέση µε το ALOHA µε σχισµές σε

χαµηλό φορτίο. Ποια είναι η µικρότερη; Εξηγήστε την απάντησή σας;

Λύση:

Με το καθαρό ALOHA η µετάδοση µπορεί να ξεκινήσει αµέσως. Στο ALOHA µε σχισµές πρέπει να
περιµένει την αρχή της επόµενης σχισµής. Εποµένως έχουµε καθυστέρηση της µισής σχισµής.

3. ∆έκα χιλιάδες σταθµοί κράτησης αεροπορικών θέσεων ανταγωνίζονται για τη χρήση ενός
διαύλου ALOHA µε σχισµές. Ο µέσος σταθµός κάνει 18 αιτήσεις/ώρα. Μία σχισµή είναι 125
µsec. Ποιο είναι κατά προσέγγιση το συνολικό φορτίο του διαύλου;

Λύση:

Κάθε τερµατικό δηµιουργεί µια αίτηση κάθε 200 sec, εποµένως όλοι οι σταθµοί δηµιουργούν
10.000/200 αιτήσεις κάθε δευτερόλεπτο = 50 αιτήσεις/sec. Αφού η µια σχισµή διαρκεί 125µsec ένα
δευτερόλεπτο περιέχει 8.000 σχισµές, από τις οποίες κατά µέσο όρο χρησιµοποιούνται οι 50. Το
συνολικό φορτίο του διαύλου είναι 50/8.000 = 1/160.

4. Ένας µεγάλος πληθυσµός χρηστών ALOHA καταφέρνει να κάνει 50 αιτήσεις ανά

δευτερόλεπτο, συµπεριλαµβανοµένων τόσο των αρχικών µεταδόσεων όσο και των
επαναµεταδόσεων. Ο χρόνος διαιρείται σε µονάδες των 40 msec.
α) Ποια είναι η πιθανότητα επιτυχίας της πρώτης προσπάθειας;
β) Ποια είναι η πιθανότητα ακριβώς k συγκρούσεων και µετά µιας επιτυχίας;
γ) Ποιος είναι ο αναµενόµενος αριθµός προσπαθειών µετάδοσης που απαιτούνται;

Λύση:

Σε ένα δευτερόλεπτο έχουµε 25 σχισµές εποµένως ο ρυθµός άφιξης είναι 50/25=2.

i. Η πιθανότητα επιτυχίας της πρώτης προσπάθειας είναι η πιθανότητα να µην µεταδοθούν άλλα
−2
πλαίσια εκείνη τη στιγµή. Για G=2, ο νόµος του Poisson µας δίνει πιθανότητα e .
ii. (1 − e − G ) k e − G = 0,135 ⋅ 0,865k
iii. Ο αναµενόµενος αριθµός προσπαθειών είναι e
G
= 7,4 .

5. Οι µετρήσεις ενός διαύλου ALOHA µε σχισµές και άπειρο αριθµό χρηστών δείχνουν ότι το
10% των σχισµών είναι άδειες.
α) Ποια είναι η κυκλοφορία του διαύλου G;
β) Ποια είναι η διέλευση;
γ) Ο δίαυλος είναι υπο-φορτωµένος ή υπερ-φορτωµένος;

Λύση:

−G
i. Από το νόµο του Poisson πάλι, έχουµε P0 = e ⇒ G = − ln P0 = − ln 0,1 = 2,3 . (Αφού
το 10% των σχισµών είναι άδειες η πιθανότητα µιας επιτυχούς µετάδοσης , δηλαδή η
πιθανότητα να βρεθεί κενή σχισµή, είναι 0,1).
 ii. S = G ⋅ e − G = G ⋅ P0 = 2,3 ⋅ 0,1 = 0,23 .
iii. Ο δίαυλος είναι υπερφορτωµένος όταν G>1 και επειδή G=2,3 σηµαίνει ότι είναι
υπερφορτωµένος.

6. Ο καθένας από δύο σταθµούς CSMA/CD προσπαθεί να µεταδώσει µεγάλα (πολλών

πλαισίων) αρχεία. Αφού σταλεί κάθε πλαίσιο, ανταγωνίζονται για το δίαυλο µε χρήση του
αλγορίθµου δυαδικής εκθετικής υποχώρησης. Ποια είναι η πιθανότητα ο ανταγωνισµός να
τελειώσει στον k γύρο και ποιος είναι ο µέσος αριθµός γύρων ανά περίοδο ανταγωνισµού;

Λύση:

Σύµφωνα µε τον αλγόριθµο η προσπάθεια µετάδοσης την i φορά έχει 2i-1 δυνατές επιλογές (σχισµές).
Εποµένως η πιθανότητα να συµβεί σύγκρουση στην i µετάδοση είναι 2-(i-1).
Η πιθανότητα τις πρώτες κ-1 φορές να έχουµε σύγκρουσης και την τελευταία φορά επιτυχή µετάδοση
είναι:
k −1
Pk = (1 − 2 −( i −1) )∏ 2 −( i −1) = (1 − 2 −( k −1) ) ⋅ 2 −( k −1)( k −2 ) / 2
i =1

Ο αναµενόµενος αριθµός µεταδόσεων είναι ∑ kP k

7. Σχεδιάστε την κωδικοποίηση Manchester για την ακολουθία: 0001110101

Λύση:

LHLHLHHLHLHLLHHLLHHL

8. Σχεδιάστε τη διαφορική κωδικοποίηση Manchester για την ακολουθία από bit του
προηγούµενου προβλήµατος. Υποθέστε ότι η γραµµή είναι αρχικά στη χαµηλή κατάσταση.

Λύση:

HLHLHLLHHLLHLHLHHLLH

9. Ένας βαρέως φορτωµένος δακτύλιος µε σκυτάλη µήκους 1 km και ρυθµού 10 Mbps έχει
ταχύτητα διάδοσης 200 m/µsec. Πενήντα σταθµοί έχουν τοποθετηθεί οµοιόµορφα γύρω στο
δακτύλιο. Τα πλαίσια δεδοµένων είναι 256 bit, συµπεριλαµβανοµένων 32 bit επιβάρυνσης. Οι
επαληθεύσεις τοποθετούνται εµβόλιµα στα πλαίσια δεδοµένων και συµπεριλαµβάνονται έτσι ως
εφεδρικά bit στα πλαίσια δεδοµένων και παρέχονται ουσιαστικά δωρεάν. Η σκυτάλη είναι 8 bit.
Ποιος είναι ο καθαρός ρυθµός δεδοµένων του πρωτοκόλλου;

Λύση:

Ξεκινάµε τη χρονοµέτρηση από τη στιγµή που παραλαµβάνεται η σκυτάλη και τελειώνουµε όταν η
σκυτάλη παραληφθεί από τον επόµενο κόµβο που έχει να µεταδώσει δεδοµένα. Αφού ο δακτύλιος
είναι βαριά φορτωµένος τότε κάθε φορά που τελειώνουµε τη µετάδοση θα θέλει να µεταδώσει ο
διπλανός κόµβος από εµάς.
Συνεπώς, χρειάζονται 25,6 µsec να µεταδοθεί ένα πακέτο. Επιπλέον πρέπει να µεταδοθεί η σκυτάλη,
µια διαδικασία που διαρκεί 0,8 µsec. Η σκυτάλη πρέπει να διαδοθεί 20 µέτρα κάτι που διαρκεί 0,1
µsec. Σε 25,6+0,8+0,1=26,5 µsec έχουν σταλεί 224 bits καθαρών δεδοµένων (256 bit που είναι το
µέγεθος του πλαισίου µείον τα 32 bit των επιβαρύνσεων - overhead) άρα έχουµε καθαρό ρυθµό
µετάδοσης δεδοµένων 8,5 Mbps.