1. 07.

Kontrreformacja

I. Reforma wewnętrzna Kościoła

1. Działalność Pawła III  (1534-1549)

a. dążenie do zahamowania szerzącej się reformacji

b. dążenie do przywrócenia autorytetu instytucjom Kościoła

c. dokonanie odnowy ideowej Kościoła

2. Zwołanie przez Pawła III Soboru Trydenckiego (1545-1563)

3. Reformy Soboru Trydenckiego

a. w sprawach doktryny religijnej:

– potępienie ruchów reformatorskich

– zachowanie wyłącznego prawa Kościoła do interpretacji Biblii

– ogłoszenie tzw. trydenckiego wyznania wiary

– ogłoszenie katechizmu

– zachowanie siedmiu sakramentów

– utrzymano dogmaty, o grzechu pierworodnym, łasce oraz roli Kościoła w zbawieniu

– uznanie nieomylności papieża w sprawach wiary

b. w dziedzinie kultu religijnego

– zachowano liturgię w języku łacińskim

– rozwinięto kult świętych

c. w dziedzinie funkcjonowania Kościoła

– uznanie wyższości papieża nad soborem – kurializm

– tworzenie seminariów duchownych

– zdyscyplinowano kler

d. ogłoszono indeks ksiąg zakazanych

4. Powołanie trybunału inkwizycyjnego (Sacrum Officium)

5. Utworzenie Towarzystwa Jezusowego – Jezuici – 1534 r.

a. został utworzony przez Ignacego Loyolę w

b. składali dodatkowe śluby bezwzględnego posłuszeństwa papieżowi

c. dbałość o wykształcenie zakonników – elita intelektualna katolickiego duchowieństwa

d. dbałość o kształtowanie osobowości i postawy

e. większe niż w innych zakonach możliwości awansu dla osób spoza warstw uprzywilejowanych

f. zwolnienie z obowiązku przebywania w klasztorach i noszenia habitów

g. działalność:

– udział w dysputach teologicznych

– organizowanie szkół – kolegia jezuickie

– pełnienie obowiązków spowiedników, kapelanów i doradców królewskich

II. Wojny religijne we Francji

1. Rozpowszechnienie się nauk Kalwina we Francji – hugenoci

2. Edykt Henryka II – 1551 r.

a. prześladowania francuskich kalwinów

b. zakaz wydawnictw, nauczania i piastowania urzędów przez hugenotów

c. konfiskata dóbr hugenotów

3. Regencja Katarzyny Medycejskiej

a. kres względnej tolerancji

b. hugenoci zorganizowali się politycznie – poparcie możnego Burbonów

c. edykt tolerancyjny – 1562 r.

4. Wojna domowa (1562-1594)

a. rzeź hugenotów w Wassy – Gwizjusze

b. rywalizacja między rodem Gwizjuszy (katolicy) a rodem Burbonów (protestanci)

c.  pokój w Saint-Germain-en-Laye

– wolność religijna i dostęp do urzędów dla hugenotów

– małżeństwo Małgorzaty (siostra Karola IX) z przywódca hugenotów Henrykiem z Nawarry

d. noc św. Bartłomieja 23/24 VIII 1572 r.

– rzeź hugenotów, którzy przybyli na ślub

– inicjatorem rozprawy z hugenotami ród Gwizjuszy

– przejście Henryka z Nawarry na katolicyzm

e. „wojna trzech Henryków”

– Henryk III (następca Karola IX)

– Henryk de Bourbon – król Nawarry

– Henryk de Guise – przywódca Ligii Katolickiej

5. Zakończenie wojen religijnych we Francji

a. zwycięstwo króla Nawarry Henryka de Bourbon

b. przejście Henryka de Bourbon na katolicyzm – Paryż wart jest mszy

b. koronacja Henryka de Bourbon na króla Francji – panował jako Henryk IV – 1594 r.

c. wydanie przez Henryka IV Edyktu nantejskiego – 1598 r.

– wolność nabożeństw i prawo do własnych wydawnictw

– prawo do własnych szkół

– dostęp do urzędów

– jako gwarancja realizacji edyktu – prawo do posiadania 200 twierdz (La Rochelle)

III. Rewolucja w Niderlandach

1. Rządy Habsburgów w Hiszpanii

a. cesarz Karol V

b. Filip II – król Hiszpanii

2. Konflikt religijny w Niderlandach

a. rozprzestrzenianie się luteranizmu i kalwinizmu w północnej części Niderlandów

b. na czele opozycji protestanckiej w Niderlandach – Wilhelm Orański

c. nasilenie się represji wobec protestantów – namiestnik Alvarez de Toledo, książę Alba

3. Powstanie antyhiszpańskie w Niderlandach północnych – 1572 r.

a. na czele wojsk protestanckich  Wilhelm Orański

b. prowincje południowe wobec powstania

– rzeź mieszkańców Antwerpii dokonane przez wojska hiszpańskie pod dowództwem Don Juana d’Austria

– pacyfikacja gandawska – przystąpienie do antyhiszpańskiego powstania prowincji południowych

– ponowne uznanie zwierzchnictwa Hiszpanii przez prowincje południowe

– zawarcie przez prowincje południowe tzw. unii w Arras – 1779 r.

c. utworzenie przez siedem prowincji północnych unii  w Utrechcie – 1579 r.

– Stany generalne
– utworzenie Republiki Zjednoczonych Prowincji Niderlandów (oficjalnie proklamowana w 1588 r.)

d. Rozpad Niderlandów na dwie części:

– niezależną od Hiszpanii i protestancką Republikę Zjednoczonych Prowincji – późniejsza Holandia

– uznające zwierzchnictwo Hiszpanii i katolickie prowincje południowe – późniejsza Belgia